𝐏𝐞̈𝐫𝐤𝐮𝐣𝐭𝐨𝐡𝐞𝐭 𝐦𝐞𝐬 𝐝𝐡𝐢𝐦𝐛𝐣𝐞𝐬 𝐝𝐡𝐞 𝐧𝐝𝐞𝐫𝐢𝐦𝐢𝐭, 𝟐𝟑 𝐠𝐮𝐬𝐡𝐭𝐢, 𝐃𝐢𝐭𝐚 𝐄𝐮𝐫𝐨𝐩𝐢𝐚𝐧𝐞 𝐭𝐞̈ 𝐏𝐞̈𝐫𝐤𝐮𝐣𝐭𝐢𝐦𝐢𝐭 𝐭𝐞̈ 𝐕𝐢𝐤𝐭𝐢𝐦𝐚𝐯𝐞 𝐭𝐞̈ 𝐑𝐞𝐠𝐣𝐢𝐦𝐞𝐯𝐞 𝐓𝐨𝐭𝐚𝐥𝐢𝐭𝐚𝐫𝐞, 𝐧𝐞̈ 𝐢𝐬𝐡 𝐤𝐚𝐦𝐩𝐢𝐧 𝐞 𝐢𝐧𝐭𝐞𝐫𝐧𝐢𝐦𝐢𝐭 𝐭𝐞̈ 𝐓𝐞𝐩𝐞𝐥𝐞𝐧𝐞̈𝐬

Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit/

Tepelenë 23 gusht 2023 – U zhvilluan sot ceremonia e përkujtimit në ish kampin e internimit të Tepelenës, në kuadër të Ditës Europiane të Përkujtimit të Viktimave të Regjimeve Totalitare, e përcaktuar nga Parlamenti Europian, KE dhe Këshilli i Europës.

Përfaqësues të Autoritetit për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit dhe të mbijetuar e familjarë të tyre në kampin e internimit 1949-1953, familjarë të të pagjeturve të komunizmit në zonën e Tepelenës, nderuan vuajtjen e të miturve, grave e të moshuarve pa faj që u internuan në Tepelenë duke vendosur kurora dhe lule pranë ekspozitës informuese në ish-kamp ngritur nga AIDSSH.

Të pranishëm, në ceremoni ishin kryetari i Bashkisë së Tepelenës, z. Termet Peçi, kryetari i Bashkisë së Mirditës, Albert Melyshi, Et’hem Fejzollari, drejtues i Shoqatës Mbarëkombetare Antikomuniste te ish-të Përndjekurve Politikë, përfaqësues të komuniteteve fetare të zonës, përfaqësues të Institutit për Integrimin e ish-të Përndjekurve Politikë, shoqata të të përndjekurve dhe kujtesës, përfaqësues të institucioneve publike dhe shtetërore si Bashkia e Tepelenës, Prefektura e Gjirokastrës, Prokuroria, Policia Rajonale, Universiteti, përfaqësues të grupeve të interesit, trupit diplomatik, aktorë të shoqërisë civile, gazetarë dhe të rinj.

Në 23 gusht të vitit 1939, u nënshkrua Pakti Molotov-Ribbentrop. Kjo marrëveshje midis Gjermanisë naziste dhe Bashkimit Sovjetik i parapriu Luftës së Dytë Botërore dhe nxori forma të ndryshme të dhunës totalitare, përfshirë këtë migrimin e detyruar, punën skllavëruese, krimet e luftës dhe gjenocidin, veçanërisht Holokaustin.

𝐃𝐫. 𝐆𝐞𝐧𝐭𝐢𝐚𝐧𝐚 𝐒𝐮𝐥𝐚, kryetare e Autoritetit, tha : “𝑆𝑒 𝑘𝑗𝑜 𝑑𝑖𝑡𝑒̈ 𝑠ℎ𝑒̈𝑟𝑏𝑒𝑛 𝑠𝑖 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑘𝑢𝑗𝑡𝑒𝑠𝑒̈ 𝑝𝑒̈𝑟 𝑚𝑖𝑙𝑖𝑜𝑛𝑎 𝑞𝑒̈ 𝑣𝑢𝑎𝑗𝑡𝑒̈𝑛 𝑛𝑒̈𝑛 𝑘𝑒̈𝑡𝑜 𝑟𝑒𝑔𝑗𝑖𝑚𝑒, 𝑑𝑢𝑘𝑒 𝑝𝑒̈𝑟𝑓𝑠ℎ𝑖𝑟𝑒̈ 𝑎𝑡𝑎 𝑡𝑒̈ 𝑏𝑢𝑟𝑔𝑜𝑠𝑢𝑟 𝑛𝑒̈ 𝑘𝑎𝑚𝑝𝑒𝑡 𝑒 𝑝𝑒̈𝑟𝑞𝑒𝑛𝑑𝑟𝑖𝑚𝑖𝑡, 𝑔𝑢𝑙𝑎𝑔𝑒̈𝑡 𝑑ℎ𝑒 𝑏𝑢𝑟𝑔𝑗𝑒𝑡. 𝑁𝑒 𝑠𝑦𝑛𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑛𝑑𝑒𝑟𝑜𝑗𝑚𝑒̈ ℎ𝑖𝑠𝑡𝑜𝑟𝑖𝑡𝑒̈ 𝑒 𝑛𝑗𝑒𝑟𝑒̈𝑧𝑣𝑒 𝑡𝑎𝑛𝑒̈ 𝑞𝑒̈ 𝑢 𝑑𝑒𝑡𝑦𝑟𝑢𝑎𝑛 𝑚𝑒̈ 𝑓𝑜𝑟𝑐𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑗𝑒𝑡𝑜𝑗𝑛𝑒̈ 𝑛𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑡𝑜 𝑘𝑎𝑚𝑝𝑒 𝑑ℎ𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑝𝑎𝑟𝑎𝑛𝑑𝑎𝑙𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑞𝑒̈ 𝑡𝑟𝑎𝑔𝑗𝑒𝑑𝑖𝑎 𝑒 𝑡𝑦𝑟𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑜ℎ𝑜ℎ𝑒𝑡 𝑒 ℎ𝑎𝑟𝑟𝑜ℎ𝑒𝑡.

𝑁𝑒 𝑗𝑢 𝑖𝑛𝑘𝑢𝑟𝑎𝑗𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑔𝑗𝑖𝑡ℎ𝑒̈ 𝑠ℎ𝑜𝑞𝑒̈𝑟𝑖𝑛𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑒̈𝑠𝑜𝑗𝑒̈ 𝑝𝑒̈𝑟 𝑣𝑖𝑘𝑡𝑖𝑚𝑎𝑡 𝑑ℎ𝑒 𝑛𝑒̈𝑝𝑒̈𝑟𝑚𝑗𝑒𝑡 𝑎𝑘𝑡𝑖𝑣𝑖𝑡𝑒𝑡𝑒𝑣𝑒 𝑡𝑜𝑛𝑎 𝑠𝑦𝑛𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑟𝑟𝑖𝑠𝑖𝑚 𝑛𝑑𝑒̈𝑟𝑔𝑗𝑒𝑔𝑗𝑒̈𝑠𝑖𝑚𝑖𝑛 𝑒 𝑝𝑢𝑏𝑙𝑖𝑘𝑢𝑡 𝑝𝑒̈𝑟 𝑟𝑟𝑒𝑧𝑖𝑞𝑒𝑡 𝑞𝑒̈ 𝑖 𝑣𝑖𝑗𝑛𝑒̈ 𝑠ℎ𝑜𝑞𝑒̈𝑟𝑖𝑠𝑒̈ 𝑝𝑟𝑒𝑗 𝑖𝑑𝑒𝑜𝑙𝑜𝑔𝑗𝑖𝑣𝑒 𝑒𝑘𝑠𝑡𝑟𝑒𝑚𝑖𝑠𝑡𝑒 .

𝑃𝑒̈𝑟𝑚𝑒𝑠 𝑡𝑟𝑒𝑔𝑖𝑚𝑒𝑣𝑒 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑣𝑖𝑑𝑢𝑎𝑙𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑣𝑖𝑘𝑡𝑖𝑚𝑎𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑖𝑑𝑒𝑜𝑙𝑜𝑔𝑗𝑖𝑠𝑒̈ 𝑘𝑜𝑚𝑢𝑛𝑖𝑠𝑡𝑒 𝑛𝑒 𝑟𝑢𝑎𝑗𝑚𝑒̈ 𝑘𝑢𝑗𝑡𝑖𝑚𝑖𝑛 𝑒 𝑡𝑦𝑟𝑒, 𝑟𝑒𝑓𝑙𝑒𝑘𝑡𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑑ℎ𝑒 𝑟𝑒𝑎𝑔𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑛𝑑𝑎𝑗 𝑐̧𝑑𝑜 𝑠ℎ𝑒𝑛𝑗𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑝𝑎𝑑𝑟𝑒𝑗𝑡𝑒̈𝑠𝑖𝑠𝑒̈, 𝑑ℎ𝑢𝑛𝑒̈𝑠 𝑑ℎ𝑒 𝑠ℎ𝑡𝑦𝑝𝑗𝑒𝑠. 𝑁𝑒 𝑖 𝑘𝑒̈𝑟𝑘𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑟𝑖𝑛𝑗𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑜𝑠 𝑗𝑒𝑛𝑒̈ 𝑖𝑛𝑑𝑖𝑓𝑒𝑟𝑒𝑛𝑡𝑒̈, 𝑡𝑒̈ 𝑟𝑒𝑎𝑔𝑜𝑗𝑛𝑒̈ 𝑑ℎ𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑒̈𝑠𝑜𝑗𝑛𝑒̈ 𝑛𝑔𝑎 𝑒 𝑠ℎ𝑘𝑢𝑎𝑟𝑎.”

𝐙. 𝐀𝐥𝐛𝐞𝐫𝐭 𝐌𝐞̈𝐥𝐲𝐬𝐡𝐢, kryetar i Bashkisë së Mirditës tha në fjalën e tij: 𝐾𝑢𝑗𝑡𝑖𝑚𝑒𝑡 𝑒 𝑓𝑎𝑚𝑖𝑙𝑗𝑎𝑟𝑒̈𝑣𝑒 𝑡𝑎𝑛𝑒̈ 𝑞𝑒̈ 𝑖𝑛𝑡𝑒𝑟𝑛𝑢𝑎𝑛 𝑛𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑡𝑒̈ 𝑘𝑎𝑚𝑝 𝑛𝑢𝑘 𝑚𝑢𝑛𝑑 𝑡𝑒̈ ℎ𝑎𝑟𝑟𝑜ℎ𝑒𝑛, 𝑣𝑢𝑎𝑗𝑡𝑗𝑒𝑡 𝑒 𝑡𝑦𝑟𝑒 𝑑𝑢ℎ𝑒𝑡 𝑞𝑒̈ 𝑠ℎ𝑜𝑞𝑒̈𝑟𝑖𝑎 𝑡’𝑖 𝑛𝑗𝑜ℎ 𝑞𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑜𝑠𝑝𝑒̈𝑟𝑠𝑒̈𝑟𝑖𝑡𝑒𝑛 𝑛𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑎𝑟𝑑ℎ𝑚𝑒𝑛. 𝐸̈𝑠ℎ𝑡𝑒̈ 𝑠ℎ𝑢𝑚𝑒̈ 𝑒 𝑟𝑒̈𝑛𝑑𝑒̈𝑠𝑖𝑠ℎ𝑚𝑒 𝑞𝑒̈ 𝐴𝑢𝑡𝑜𝑟𝑖𝑡𝑒𝑡𝑖 𝑡𝑒̈ 𝑣𝑎𝑧ℎ𝑑𝑜𝑗𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑚𝑏𝑙𝑒𝑑ℎ𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑑ℎ𝑒̈𝑛𝑎 𝑑ℎ𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑝𝑢𝑏𝑙𝑖𝑘𝑜𝑗𝑒̈ 𝑑𝑜𝑘𝑢𝑚𝑒𝑛𝑡𝑒 𝑞𝑒̈ 𝑘𝑎𝑛𝑒̈ 𝑙𝑖𝑑ℎ𝑗𝑒 𝑚𝑒 𝑘𝑒̈𝑡𝑒̈ 𝑝𝑗𝑒𝑠𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑑ℎ𝑖𝑚𝑏𝑠ℎ𝑚𝑒 𝑞𝑒̈ 𝑓𝑎𝑚𝑖𝑙𝑗𝑒𝑡 𝑡𝑜𝑛𝑎 𝑘𝑎𝑙𝑢𝑎𝑛.

Z𝐧𝐣.𝐀𝐫𝐝𝐢𝐭𝐚 𝐑𝐞𝐩𝐢𝐬𝐡𝐭𝐢, këtë vit përfaqësuese e një institucioni italian të Historisë, prej vitesh Drejtoreshe e kërkimit në Autoritet, u shpreh: 𝑈𝑛𝑒̈ 𝑣𝑖𝑗 𝑠𝑜𝑡 𝑘𝑒̈𝑡𝑢 𝑠𝑖 𝑐𝑑𝑜 𝑣𝑖𝑡 𝑚𝑒 23 𝑔𝑢𝑠ℎ𝑡 𝑝𝑒̈𝑟 𝑡𝑒̈ 𝑝𝑒̈𝑟𝑘𝑢𝑗𝑡𝑢𝑎𝑟 𝑏𝑎𝑏𝑎𝑖𝑛 𝑡𝑖𝑚 𝑖 𝑐𝑖𝑙𝑖 𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 13 𝑣𝑗𝑒𝑐 𝑘𝑢𝑟 𝑢 𝑖𝑛𝑡𝑒𝑟𝑛𝑢𝑎 𝑛𝑒̈ 𝑇𝑒𝑝𝑒𝑙𝑒𝑛𝑒̈, 𝑎𝑞 𝑠𝑎 𝑠𝑜𝑡 𝑒̈𝑠ℎ𝑡𝑒̈ 𝑖𝑚 𝑏𝑖𝑟. 𝑉𝑖𝑗𝑚𝑒̈ 𝑠𝑖 𝑓𝑎𝑚𝑖𝑙𝑗𝑎𝑟𝑒̈, 𝑝𝑜𝑟 𝑒𝑑ℎ𝑒 𝑚𝑒 𝑝𝑒̈𝑟𝑔𝑗𝑒𝑔𝑗𝑒̈𝑠𝑖𝑛𝑒̈ 𝑞𝑒̈ 𝑛𝑎 𝑗𝑎𝑝𝑖𝑛 𝑑𝑒𝑡𝑦𝑟𝑎𝑡 𝑖𝑛𝑠𝑡𝑖𝑡𝑢𝑐𝑖𝑜𝑛𝑎𝑙𝑒 𝑠𝑒𝑝𝑠𝑒 𝑘𝑢𝑗𝑡𝑒𝑠𝑒̈𝑛 𝑛𝑢𝑘 𝑒 𝑏𝑒̈ 𝑛𝑑𝑜𝑡 𝑛𝑗𝑒̈ 𝑛𝑗𝑒𝑟𝑖 𝑖 𝑣𝑒𝑡𝑒̈𝑚, 𝑎𝑗𝑜 𝑒̈𝑠ℎ𝑡𝑒̈ 𝑝𝑟𝑜𝑑𝑢𝑘𝑡 𝑖 𝑏𝑎𝑠ℎ𝑘𝑒̈𝑣𝑒𝑝𝑟𝑖𝑚𝑖 𝑡𝑒̈ 𝑛𝑗𝑒𝑟𝑒̈𝑧𝑣𝑒 𝑑ℎ𝑒 𝑖𝑛𝑠𝑡𝑖𝑡𝑢𝑐𝑖𝑜𝑛𝑒𝑣𝑒.

𝐄𝐭’𝐡𝐞𝐦 𝐅𝐞𝐣𝐳𝐨𝐥𝐥𝐚𝐫𝐢, kryetar i Shoqatës Antikomuniste e Ish-të Përndjekurve Politikë Demokratë të Shqipërisë: 𝑈𝑛𝑒̈ 𝑖𝑠ℎ𝑎 5 𝑣𝑗𝑒𝑐 𝑖 𝑖𝑛𝑡𝑒𝑟𝑛𝑢𝑎𝑟 𝑛𝑒̈ 𝑇𝑒𝑝𝑒𝑙𝑒𝑛𝑒̈ 𝑑ℎ𝑒 𝑚𝑢𝑛𝑑 𝑡𝑒̈ 𝑞𝑢𝑎𝑗𝑒̈ 𝑚𝑒 𝑝𝑙𝑜𝑡 𝑔𝑜𝑗𝑒̈ 𝑞𝑒̈ 𝑎𝑗𝑜 𝑞𝑒̈ 𝑛𝑑𝑜𝑑ℎ𝑖 𝑚𝑒 𝑛𝑒 𝑖𝑠ℎ𝑡𝑒 𝑔𝑗𝑒𝑛𝑜𝑐𝑖𝑑. 𝑁𝑒 𝑢 𝑛𝑑𝑒̈𝑠ℎ𝑘𝑢𝑎𝑚 𝑒𝑑ℎ𝑒 𝑝𝑠𝑒 𝑓𝑒̈𝑚𝑖𝑗𝑒̈. 𝑁𝑗𝑒𝑟𝑒̈𝑧𝑖𝑡 𝑡𝑎𝑛𝑒̈ 𝑣𝑎𝑧ℎ𝑑𝑜𝑗𝑛𝑒̈ 𝑡𝑒̈ 𝑣𝑢𝑎𝑗𝑛𝑒̈ 𝑎𝑡𝑎 𝑛𝑢𝑘 𝑖 𝑘𝑎𝑛𝑒̈ 𝑔𝑗𝑒𝑡𝑢𝑟 𝑒𝑛𝑑𝑒 𝑒𝑠ℎ𝑡𝑟𝑎𝑡 𝑒 𝑠ℎ𝑢𝑚𝑒̈ 𝑝𝑟𝑒𝑗 𝑎𝑡𝑦𝑟𝑒 𝑞𝑒̈ 𝑣𝑑𝑖𝑞𝑒̈𝑛 𝑛𝑒̈ 𝑘𝑒̈𝑡𝑒̈ 𝑘𝑎𝑚𝑝.

Përfaqësuesi i komuniteti fetar 𝐒𝐡𝐞𝐡 𝐇𝐲𝐬𝐞𝐧 𝐇𝐨𝐫𝐦𝐚𝐯𝐚 ngriti zëri për të pagjeturit e Tepelenës dhe shprehu mbështetjen e tij për t’i ardhur në ndihmë këtij procesi.

Më pas fjalën e mori 𝐒𝐢𝐦𝐨𝐧 𝐌𝐢𝐫𝐚𝐤𝐚𝐣, fëmijë kur familja e tij, nëna dhe motrat i internuan në Tepelenë: 𝐸 𝑔𝑗𝑖𝑡ℎ𝑒̈ 𝑘𝑗𝑜 𝑡𝑟𝑎𝑔𝑗𝑒𝑑𝑖 𝑚𝑏𝑖 𝑛𝑗𝑒̈𝑟𝑒̈𝑧 𝑘𝑟𝑒𝑗𝑡𝑒̈𝑠𝑖𝑠ℎ𝑡 𝑡𝑒̈ 𝑝𝑎𝑓𝑎𝑗𝑠ℎ𝑒̈𝑚 𝑛𝑑𝑜𝑑ℎ𝑖 𝑛𝑒̈ 𝑘𝑜ℎ𝑒̈ 𝑝𝑎𝑞𝑒. 𝐷𝑒𝑡𝑦𝑟𝑎 𝑗𝑜𝑛𝑒̈ 𝑒̈𝑠ℎ𝑡𝑒̈ 𝑡’𝑖 𝑘𝑢𝑗𝑡𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝑎𝑡𝑎 𝑞𝑒̈ 𝑙𝑎𝑚𝑒̈ 𝑝𝑎𝑠 𝑑ℎ𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑖𝑛𝑘𝑢𝑟𝑎𝑗𝑜𝑗𝑚𝑒̈ 𝐴𝑢𝑡𝑜𝑟𝑖𝑡𝑒𝑡𝑖𝑛 𝑞𝑒̈ 𝑛𝑒̈ 𝑑𝑟𝑖𝑡𝑒̈𝑛 𝑒 𝑑𝑜𝑘𝑢𝑚𝑒𝑛𝑡𝑒𝑣𝑒 𝑡𝑒̈ 𝑟𝑒𝑗𝑎, 𝑘𝑢 𝑣𝑒𝑛𝑑, 𝑘𝑗𝑜 ℎ𝑖𝑠𝑡𝑜𝑟𝑖 𝑡𝑒̈ 𝑏𝑒̈ℎ𝑒𝑡 𝑒 𝑛𝑗𝑜ℎ𝑢𝑟 𝑛𝑔𝑎 𝑒 𝑎𝑟𝑑ℎ𝑚𝑗𝑎.

Të mbijetuarit e kampit, familjarë të viktimave dhe të internuarve, përfaqësues të institucioneve qendrore e vendore mbajtën intervista në median e pranishme, në të cilat u fol për historitë e kampit, nevojën për muzealizimin e tij, përpjekjet për identifikimin e të zhdukurve dhe kthimin në vend kujtese si destinacion i vizitueshëm i shkollave, etj.

Kampi me tela me gjemba i Tepelenës është një nga faqet e errëta të diktaturës, ku u mbajtën për disa vjet në kushte çnjerëzore me mijëra familjarë të kundërshtarëve të regjimit, gra, fëmijë e të moshuar, të pafajshëm.

Sot, duke e avancuar përpjekjet për zbardhjen e historisë së Tepelenës, Autoriteti në bashkëpunim me Bashkinë Tepelenë, synon ta bëjnë kampin një ndër sitet historike të vizitueshme gjerësisht, për të rrëfyer një histori të gjatë shtypjeje dhe mbijetese, që zë me Luftën e Dytë Botërore dhe vijon me vendosjen e regjimit komunist.

Pas vizitës përkujtimore në kamp, AIDSSH vijoi aktivitetin në Pallatin e Kulturës së qytetit me organizimin e Simpoziumit Shkencor Ndërkombëtar “𝐓𝐞𝐩𝐞𝐥𝐞𝐧𝐚 𝐧𝐞̈ 𝐝𝐲 𝐤𝐨𝐡𝐞̈ – 𝐍𝐠𝐚 𝐤𝐚𝐳𝐞𝐫𝐦𝐚𝐭 𝐢𝐭𝐚𝐥𝐢𝐚𝐧𝐞, 𝐭𝐞 𝐤𝐚𝐦𝐩𝐢 𝐦𝐞 𝐭𝐞𝐥𝐚 𝐦𝐞 𝐠𝐣𝐞𝐦𝐛𝐚”, i cili trajton, në dritën e dokumenteve arkivore, Tepelenën e Luftës së Dytë Botërore dhe atë të pasluftës në vitet e funksionimit të kampit të internimit.