Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHKRIMTARI ROMANO TREGON PSE E SHKROI LIBRIN”BESA” DHE DOMETHENIEN E KODIT TE SHENJTE TE SHQIPTAREVE

by

Louis Romano: Pse e shkrova librin “Besa” dhe domethënia e “BESES”, si një betim e botës njerëzore!/

 Intervistë me shkrimtarin amerikan, Louis Romano, autor i librit “BESA”/

NE FOTO; Shkrimtari Louis romano dhe shkrimtarja Raimonda Moisiu me 11 nentor 2012 ne takimin e shkrimtareve Shqiptaro-amerikane, ku z.Romano deklaroi edhe anetaresimin e tij/

Shkrimtari Louis Romano është lindur dhe rritur në Bronx, New York. Ai ka jetuar për vite në lagjen “Little Italy”, një bllok banesash të Bronx-it, në qytetin e New York-ut. Mbas një karriere të suksesshme në biznes, ai u dha mbas pasionit të hershëm të tij për të shkruar. Rezultati debutues i parë i tij do të ishte romani, “Fish Farm” (Rezervati i Peshkut)”. Ndërsa në pranverën e vitit 2011, botoi vëllimin me poezi; ”Foleza e ankthit” “ Kohët e fundit shkrimtari amerikan, Louis Romano botoi librin ‘fiction’ në gjuhën angleze,të titulluar me fjalën më domethënëse në gjuhën shqipe: “Besa”. Një histori mjaft e bukur dhe e shkruar mjaft mirë me talent e përkushtim. Për realizimin me sukses të këtij romani, shkrimtari Lous Romano studioi kulturën shqiptare për vite, veçmas i intriguar ato c’ka ai lexonte për ngjarjet nga GJAKMARRJA. Autori nuk ngurron të bëjë krahasimin me “Vendetta siciliane”. Ashtu siç është e vështirë të shpjegohet koncepti “Vendetta Siciliane” po ashtu është e vështirë për të shpjeguar këtë koncept për njerëzit që nuk e kuptojnë fenomenin e GJAKMARRJES. Meqenëse fjala “BESA” është e vështirë të përkthehet në gjuhën angleze dhe për të shmangur konfuzionin, disa miqtë e tij shqiptarë dhe amerikanë i sugjeruan që shkrimtari duhet të provonte një titull tjetër. Por shkrimtarit Louis Romano, termi ”BESA” ju duk tejet domethënës dhe se fjala “BESA” është shumë e rëndësishme në gjuhën shqipe. Libri “BESA” është më tepër në lidhje me fjalën e nderit, kodi i respektit dhe i premtimeve të mbajtura, më shumë se- hakmarrje. Autori Louis Romano ka njohuri të mira të kulturës dhe historisë italiane. Kjo edhe për shkak të origjinës së tij. Është një rrëfimtar shumë i mirë e i zoti, di sa ta tregojë e shkruajë atë. Ai shfaqet autentik dhe i sinqertë. Shkrimtari amerikan Louis Romano tashmë në të 60-a ka filluar karrierën e tij për të shkruar vonë. Ai ka një histori të suksesit në industrinë e energjisë, përfshirë këtu edhe pozicionet menaxheriale të mëparshme me kompani të tilla si “Hess & Castle Oil”. Aktualisht drejton biznesin Informa Energy, Inc. Dhe një partner ne firmën e konsumimit të energjisë. Në këtë bisedë, Louis Romano shpalos historinë e tij, se çfarë e frymëzoi atë personalisht, një shkrimtar amerikan, për të shkruar në lidhje me kodin e shenjtë shqiptar “BESA”.

Intervistoi: Raimonda MOISIU

Na tregoni kush është shkrimtari Louis Romano? Ku jetoni? Kur keni menduar për herë të parë, t’i përkushtoheni artit të të shkruarit?
Unë jam nga Bronx, New York, aktualisht jetoj në Neë Jersey. Unë gjithmonë jam shquar për të shkruar, kështu që kam filluar të shkruaj që nga shkolla e mesme e në kolegj. Në fakt vëllimin me poezi” Foleza e ankthit” (ANXIETY’S NEST) që u botua në pranverën e vitit të kaluar ishin poezi të shkruara kohë më parë që në vitet ’60-‘70s. Ndërsa unë e familja ime u kujdesëm për të ngritur biznesin tonë, unë kam pasur pak kohë apo aspak, për t’iu përkushtuar artit krijues. Jo se nuk do të shkruaja por nuk do të ishte e njëjta gjë si të shkruash një libër. Por gjithsesi unë i premtoja vetes time se kur unë të mundem do të shkruaj një ditë. Dhe premtimin e mbajta në moshën 58 vjeçe, katër vjet të shkuara fillova t’i përkushtohem artit kreativ.
Besoj se kjo zgjuarsi vjen nga diku në gen….A ka qenë ndonjë nga prindërit të cilët kanë shkruar? Kush iu ka inkurajuar ju, të shkruani?
Prindërit e mi kanë qenë shumë punëtorë, dhe nuk kanë pasur kohë për të shkruar. Unë kam studiuar në një shkollë të mesme katolike dhe ka qenë mësuesi im ai që më ka inkurajuar i cili pëlqente shumë essetë e mija me rreth 500 fjalë. Tema e një esseje njëherë ishte një personazh real e i paharrueshëm i jetës time. Mësuesi im pat qenë Kapiten ne Ushtrinë e SHBA-ës, kështu që kur unë shkrova për vëllain tim më të madh Anthoni i cili ishte ushtar në Vietnam në atë kohë, mësuesi e lexoi atë duke u lotuar. Në fakt unë nuk kisha vëlla më të madh ushtar në Vietnam. Ajo c’ka unë shkrova ishte krejt imagjinatë. Mësuesi im kurrë nuk e morri vesh që ishte fantazi dhe për vite me radhë më pyeste për “vëllain tim, Anthony”, ndërsa unë vazhdoja të fantazoja histori të ndryshme për të. Në atë kohë unë mbeta jo vetëm në atë kurs, por dhe në disa lëndë të tjera. Mësuesi iu tha mësuesve të tjerë që më kishin ngelur në klasë, se Lou nuk është aq i mefshtë sa ju e mendoni. Kjo është mëse e vërtetë.
Të shkruarit ishte instinkt i brendshëm apo ju e ndjenit se duhet të shkruanit?
Është mëse e vërtetë! Ngjarjet dhe poezia lindën krejt papritur te unë. Unë kurrë nuk e detyroja veten për të shkruar. Kam qenë në klinikën e një doktori, kur u frymëzova dhe kam shkruar një nga poezitë e mija më të mira, vetëm duke soditur një çift që ishin në dhomën e pritjes.
Sapo keni nxjerrë nga botimi librin tuaj të fundit “BESA”. Pse e keni titulluar librin tuaj në gjuhën shqipe dhe si keni arritur të realizoni botimin e tij?
Fillimisht librin e kam botuar vetë. Por më pas ka qenë Shtëpia Botuese; 9ine Inc Publishing. që e botoi atë. Për realizimin me sukses të këtij romani kam studiuar kulturën shqiptare për vite, veçmas kam qenë i intriguar ato ç’ka unë lexoja për ngjarjet nga GJAKMARRJA. Ashtu siç është e vështirë të shpjegohet koncepti “Vendetta Siciliane” po ashtu është e vështirë për të shpjeguar këtë koncept për njerëzit që nuk e kuptojnë fenomenin e GJAKMARRJES. Meqenëse fjala “BESA” është e vështirë të përkthehet në gjuhën angleze dhe për të shmangur konfuzionin, disa miqtë e mi shqiptarë dhe amerikanë më sugjeruan që duhet të provoja një titull tjetër. Por termi ”BESA”më dukej tejet domethënës dhe zbulova se “BESA” është shumë e rëndësishme në gjuhën shqipe. Libri “BESA”
është më tepër në lidhje me fjalën e nderit, kodi i respektit dhe i premtimeve të mbajtura, më shumë se- hakmarrje.have written. What are you writing now

 

 

 

Çfarë ka qenë e dobishme në lidhje me atë eksperiencë për ju? Cilat ishin impresionet tuaja të para?
Orët e leximit dhe të hulumtimit kanë qenë tejet instruktive e ndriçuese për mua. Koha që kam kaluar me miqtë e mi shqiptarë në shtëpitë e tyre, zyra, dasma dhe funeralet e tyre kanë ndikuar shumë te unë. Ashtu sikundër ne italianët, shqiptarët janë njerëz të ndjeshëm, bujarë, mikpritësa, të gjallëruar, flasin me zë të lartë, të zëshëm, të vetëdijshëm dhe seksi. Unë ndjehem si në shtëpinë time me ta…
Nga ku i keni marrë subjektet? Ishte e vështirë për të arritur në ato gjëra që ju shkruani në lidhje me to? Që ku fillon ky libër?
Subjektet e mia i morra të gjithë rreth e rrotull meje – në rrugët e New York City.
A e keni ndërmarrë ndonjë studim për kulturën shqiptare, apo keni qenë frymëzuar nga diçka tjetër?
Një nga klientët e mi të biznesit më dhuroi Kanunin. Kam lexuar atë dhe ri-lexuar atë. Ky ka qenë një “terren” trajnimi për mua.
A keni miq të tjerë që ju dhanë idenë për rrëfimin “Besa”?
Po. Rick dhe Shpresa Metalia Elezi janë ata që kanë influencuar me ndihmesën e tyre. Miku im i dashur Hamdi Nezaj dhe miku im i golfit, Dino, anëtar i Bordit,- kanë qenë një ndihmesë e madhe.
Libri “Besa” ka një strukturë veçanërisht interesante. Si e keni realizuar atë?
Unë jam prozator- rrëfimtar i ngjarjeve. Dhe ky është një rrëfim.
A ka ndonjë diçka tjetër që ju ka ndihmuar në atë periudhë të ngarkuar teksa ju ishit duke shkruar romanin?
Po është mëse e vërtetë! Besnikëria, mikpritja dhe inkurajimi nga miqtë e mij të shtrenjtë shqiptaro-amerikanë dhe anasjelltas. Gjeja kohë të qetë për të shkruar, në zyrë, në shtëpinë time . por pjesën më të madhe të librit e kam shkruar gjatë pushimeve për të luajtur golf në Republikën Domenikane dhe Meksikë. Gjithmonë gjej kohë për të shkruar.
Kanë thënë se libri “Besa”, i Louis Romanos dëshmon të jetë një histori e vërtetë. A është ky libër i bazuar në fakte të vërteta?
Ka disa fragmente realë brenda rrëfimit por libri është kryesisht fantazi.
Cilat ishin ankesat e redaktorëve?
Fjalët shqiptare ishin një sfidë për ta, por siç e theksova më lart ne kemi punuar me ndihmën e miqve të mi, shqiptaro-amerikanë..
“Besa” ishte konceptuar fillimisht si një dramë jo si një komedi. A jeni përpjekur për të riformuar botën politikisht, atëherë?
“BESA” nuk ka asnjë lidhje me komedinë. Unë jam përpjekur për të treguar se hakmarrja është diçka që ne kemi nevojë për të lënë pas nesh.
A keni menduar ndonjëherë për ta shkruar skenar filmi? A do të jeni në gjendje ta bëni atë?
Nuk kam tentuar deri më tani për të shkruar një skenar filmi. David Armstrong, një shkrimtar mjaft i njohur për filmat Sci-Fi,ka shkruar skenarin e “Besa” dhe ka fituar çmime. Kjo po do të bëhet një film.
Zakonisht sa një përshkrime regjisoriale mund të bëjë një shkrimtar për të realizuar një skenar-filmi?
Sipas mendimit tim regjisori ka nevojë për të parë filmin, dhe volumin e faqeve të librit. Kjo mund të dëmtojë regjisorët gjatë procesit krijues.
Nëse kjo do të ndodhë, si do të ndiheni ju në rast se “Besa” që ju keni shkruar, bëhet film, por dikush tjetër do të jetë regjisori i saj, a do ta mendoni se kjo do të jetë krijim i juaji?
Patjetër. Historia e “Besa” është baza që skenari i filmit do të ndërtohet. Unë shpresoj dhe do të ndihmoj me çdo mënyrë që mundem.
A janë shkrimet tuaja, essetë,novelat poezitë janë të sajuara apo origjinalet tuajat? Për mua që i kam lexuar kam mendimin se ato janë emocionet tuaja origjinale…
Keni të drejtë. Gjithçka është nga brenda meje. Emocionet e mia nuk janë të sajuara, por janë ndjenjat origjinale..
Pse shkruani?
Pse artisti pikturon një pikturë ose një skulptor bën një skulpturën e tij? Të shprehurit e ndjenjave, dashuria për njerëzit, dashuria njerëzore dhe dashuria për të komunikuar me botën njerëzore..
Ju jeni amerikan, italian në origjinë…Cilat janë ndjenjat tuaja për Kosovën dhe kulturën shqiptare në tërësi?
Unë pëlqej shumë traditat tuaja, muzikën, dhe dashuria për jetën, ushqimet, respektin dhe nderimin që ata tregojnë për prindërit, familjen, miqësinë dhe bujarinë veçmas me të huajt. Brenga ime e vetme është që nuk jam në gjendje të flas gjuhën tuaj të bukur shqipe.. A ka shkolla të gjuhës shqipe në New York City? Besoj se ka, por unë mbase jam i moshuar për ta kapur e mësuar atë. Ashtu si trashëgimia e kulturës sime siciliane dhe trashëgimia e kulturës shqiptare është një kulturë që u mënjanua nga kulturat e tjera. Por zemrat e sicilianëve dhe zemrat e shqiptarëve kurrë nuk mund të ndryshojnë e të mënjanohen.
Si do ta interpretoni krizën e tanishme ekonomike globale? Është fantazi apo një realitet i dhimbshëm?
Unë e shoh atë si një riciklim të biznesit. Ky i fundit, jo ndryshe nga depresioni i madh është globale dhe më gjerë dhe me sa duket e pamundur për t’u zgjidhur. Unë besoj në rrugën kapitaliste të jetës për të mirën e njerëzimit dhe do ta refuzoja kategorikisht komunizmin, socializmin dhe teorinë marksiste. Unë akoma shpresoj se do të dalin udhëheqës të zotë për të na nxjerrë nga kjo krizë e vështirë globale..
Na tregoni diçka rreth librave të tjerë që keni shkruar. Çfarë jeni duke shkruar tani?
Libri im i parë në zhanrin e prozës është “Rezervati i Peshkut” (Fish Farm). “Besa” është libri im i dytë në këtë gjini, me të cilin mendoj se kam bërë një punë shumë të mirë. Jam në proces të redaktimit të një libri tjetër dhe gati më shumë se gjysma e tij është redaktuar. Ky libër është në lidhje me një vrasës serial. Jam në proces të një libri me foto për një burrë 82 vjeçar i cili jeton në Bruklin dhe kurrë nuk ka pasur ujë të ngrohtë apo ngrohje në shtëpinë ku ai jeton edhe sot e kësaj dite. Mjerisht ky është një libër rreth një individi që është abuzuar me të dhe aspak imagjinar.
Një mesazh për komunitetin e shkrimtarëve shqiptaro-amerikan?
Madhështia e popullit shqiptar duhet t’i rrëfehet botës. Jo vetëm gjendjen e Shqipërisë dhe Kosovës përmes viteve të shtypjes, por atë që është në zemrat dhe mendjet e shkrimtarëve dhe artistëve shqiptarë. Unë shoh Rilindjen italiane dhe pyes veten se çfarë po ndodhte në Shqipëri gjatë asaj periudhe. Pse kaq pak kreativitet nga njerëz të tillë të shkëlqyer, të ndjeshëm dhe të talentuar. Unë besoj se arti, arti i të gjithë popullit shqiptar gjatë asaj periudhe u përpoq ta ndriçonte historinë në njëfarë mase por ndodhi edhe ajo që arti u persekutua prej tyre… Kjo nuk mund të ndodhë dhe nuk do të ndodhë më në një Shqipëri të lirë. Ajo çfarë shqiptaro-amerikanët kanë arritur në 50 vitet e fundit në SHBA-ës në biznes e tregëti është vërtet impresionuese. Ajo çfarë komuniteti i shkrimtarëve shqiptaro-amerikanë do të bëjë –do të mbetet EPIKE! Së pari, ne duhet të inkurajojmë të gjithë shqiptaro-amerikanët për të lexuar librin “BESA”! Jo sepse shqiponja me dy koka është në kopertinën e parë, por për shkak se ata duan për të pasuruar veten me fjalët dhe mendimet.

Intervistë me shkrimtarin amerikan, Louis Romano, autor i librit “BESA”

Shkrimtari Louis Romano është lindur dhe rritur në Bronx, New York. Ai ka jetuar për vite në lagjen “Little Italy”, një bllok banesash të Bronx-it, në qytetin e New York-ut. Mbas një karriere të suksesshme në biznes, ai u dha mbas pasionit të hershëm të tij për të shkruar. Rezultati debutues i parë i tij do të ishte romani, “Fish Farm” (Rezervati i Peshkut)”. Ndërsa në pranverën e vitit 2011, botoi vëllimin me poezi; ”Foleza e ankthit” “ Kohët e fundit shkrimtari amerikan, Louis Romano botoi librin ‘fiction’ në gjuhën angleze,të titulluar me fjalën më domethënëse në gjuhën shqipe: “Besa”. Një histori mjaft e bukur dhe e shkruar mjaft mirë me talent e përkushtim. Për realizimin me sukses të këtij romani, shkrimtari Lous Romano studioi kulturën shqiptare për vite, veçmas i intriguar ato c’ka ai lexonte për ngjarjet nga GJAKMARRJA. Autori nuk ngurron të bëjë krahasimin me “Vendetta siciliane”. Ashtu siç është e vështirë të shpjegohet koncepti “Vendetta Siciliane” po ashtu është e vështirë për të shpjeguar këtë koncept për njerëzit që nuk e kuptojnë fenomenin e GJAKMARRJES. Meqenëse fjala “BESA” është e vështirë të përkthehet në gjuhën angleze dhe për të shmangur konfuzionin, disa miqtë e tij shqiptarë dhe amerikanë i sugjeruan që shkrimtari duhet të provonte një titull tjetër. Por shkrimtarit Louis Romano, termi ”BESA” ju duk tejet domethënës dhe se fjala “BESA” është shumë e rëndësishme në gjuhën shqipe. Libri “BESA” është më tepër në lidhje me fjalën e nderit, kodi i respektit dhe i premtimeve të mbajtura, më shumë se- hakmarrje. Autori Louis Romano ka njohuri të mira të kulturës dhe historisë italiane. Kjo edhe për shkak të origjinës së tij. Është një rrëfimtar shumë i mirë e i zoti, di sa ta tregojë e shkruajë atë. Ai shfaqet autentik dhe i sinqertë. Shkrimtari amerikan Louis Romano tashmë në të 60-a ka filluar karrierën e tij për të shkruar vonë. Ai ka një histori të suksesit në industrinë e energjisë, përfshirë këtu edhe pozicionet menaxheriale të mëparshme me kompani të tilla si “Hess & Castle Oil”. Aktualisht drejton biznesin Informa Energy, Inc. Dhe një partner ne firmën e konsumimit të energjisë. Në këtë bisedë, Louis Romano shpalos historinë e tij, se çfarë e frymëzoi atë personalisht, një shkrimtar amerikan, për të shkruar në lidhje me kodin e shenjtë shqiptar “BESA”.

Intervistoi: Raimonda MOISIU

Na tregoni kush është shkrimtari Louis Romano? Ku jetoni? Kur keni menduar për herë të parë, t’i përkushtoheni artit të të shkruarit?
Unë jam nga Bronx, New York, aktualisht jetoj në Neë Jersey. Unë gjithmonë jam shquar për të shkruar, kështu që kam filluar të shkruaj që nga shkolla e mesme e në kolegj. Në fakt vëllimin me poezi” Foleza e ankthit” (ANXIETY’S NEST) që u botua në pranverën e vitit të kaluar ishin poezi të shkruara kohë më parë që në vitet ’60-‘70s. Ndërsa unë e familja ime u kujdesëm për të ngritur biznesin tonë, unë kam pasur pak kohë apo aspak, për t’iu përkushtuar artit krijues. Jo se nuk do të shkruaja por nuk do të ishte e njëjta gjë si të shkruash një libër. Por gjithsesi unë i premtoja vetes time se kur unë të mundem do të shkruaj një ditë. Dhe premtimin e mbajta në moshën 58 vjeçe, katër vjet të shkuara fillova t’i përkushtohem artit kreativ.
Besoj se kjo zgjuarsi vjen nga diku në gen….A ka qenë ndonjë nga prindërit të cilët kanë shkruar? Kush iu ka inkurajuar ju, të shkruani?
Prindërit e mi kanë qenë shumë punëtorë, dhe nuk kanë pasur kohë për të shkruar. Unë kam studiuar në një shkollë të mesme katolike dhe ka qenë mësuesi im ai që më ka inkurajuar i cili pëlqente shumë essetë e mija me rreth 500 fjalë. Tema e një esseje njëherë ishte një personazh real e i paharrueshëm i jetës time. Mësuesi im pat qenë Kapiten ne Ushtrinë e SHBA-ës, kështu që kur unë shkrova për vëllain tim më të madh Anthoni i cili ishte ushtar në Vietnam në atë kohë, mësuesi e lexoi atë duke u lotuar. Në fakt unë nuk kisha vëlla më të madh ushtar në Vietnam. Ajo c’ka unë shkrova ishte krejt imagjinatë. Mësuesi im kurrë nuk e morri vesh që ishte fantazi dhe për vite me radhë më pyeste për “vëllain tim, Anthony”, ndërsa unë vazhdoja të fantazoja histori të ndryshme për të. Në atë kohë unë mbeta jo vetëm në atë kurs, por dhe në disa lëndë të tjera. Mësuesi iu tha mësuesve të tjerë që më kishin ngelur në klasë, se Lou nuk është aq i mefshtë sa ju e mendoni. Kjo është mëse e vërtetë.
Të shkruarit ishte instinkt i brendshëm apo ju e ndjenit se duhet të shkruanit?
Është mëse e vërtetë! Ngjarjet dhe poezia lindën krejt papritur te unë. Unë kurrë nuk e detyroja veten për të shkruar. Kam qenë në klinikën e një doktori, kur u frymëzova dhe kam shkruar një nga poezitë e mija më të mira, vetëm duke soditur një çift që ishin në dhomën e pritjes.
Sapo keni nxjerrë nga botimi librin tuaj të fundit “BESA”. Pse e keni titulluar librin tuaj në gjuhën shqipe dhe si keni arritur të realizoni botimin e tij?
Fillimisht librin e kam botuar vetë. Por më pas ka qenë Shtëpia Botuese; 9ine Inc Publishing. që e botoi atë. Për realizimin me sukses të këtij romani kam studiuar kulturën shqiptare për vite, veçmas kam qenë i intriguar ato ç’ka unë lexoja për ngjarjet nga GJAKMARRJA. Ashtu siç është e vështirë të shpjegohet koncepti “Vendetta Siciliane” po ashtu është e vështirë për të shpjeguar këtë koncept për njerëzit që nuk e kuptojnë fenomenin e GJAKMARRJES. Meqenëse fjala “BESA” është e vështirë të përkthehet në gjuhën angleze dhe për të shmangur konfuzionin, disa miqtë e mi shqiptarë dhe amerikanë më sugjeruan që duhet të provoja një titull tjetër. Por termi ”BESA”më dukej tejet domethënës dhe zbulova se “BESA” është shumë e rëndësishme në gjuhën shqipe. Libri “BESA” është më tepër në lidhje me fjalën e nderit, kodi i respektit dhe i premtimeve të mbajtura, më shumë se- hakmarrje.
Çfarë ka qenë e dobishme në lidhje me atë eksperiencë për ju? Cilat ishin impresionet tuaja të para?
Orët e leximit dhe të hulumtimit kanë qenë tejet instruktive e ndriçuese për mua. Koha që kam kaluar me miqtë e mi shqiptarë në shtëpitë e tyre, zyra, dasma dhe funeralet e tyre kanë ndikuar shumë te unë. Ashtu sikundër ne italianët, shqiptarët janë njerëz të ndjeshëm, bujarë, mikpritësa, të gjallëruar, flasin me zë të lartë, të zëshëm, të vetëdijshëm dhe seksi. Unë ndjehem si në shtëpinë time me ta…
Nga ku i keni marrë subjektet? Ishte e vështirë për të arritur në ato gjëra që ju shkruani në lidhje me to? Që ku fillon ky libër?
Subjektet e mia i morra të gjithë rreth e rrotull meje – në rrugët e New York City.
A e keni ndërmarrë ndonjë studim për kulturën shqiptare, apo keni qenë frymëzuar nga diçka tjetër?
Një nga klientët e mi të biznesit më dhuroi Kanunin. Kam lexuar atë dhe ri-lexuar atë. Ky ka qenë një “terren” trajnimi për mua.
A keni miq të tjerë që ju dhanë idenë për rrëfimin “Besa”?
Po. Rick dhe Shpresa Metalia Elezi janë ata që kanë influencuar me ndihmesën e tyre. Miku im i dashur Hamdi Nezaj dhe miku im i golfit, Dino, anëtar i Bordit,- kanë qenë një ndihmesë e madhe.

Libri “Besa” ka një strukturë veçanërisht interesante. Si e keni realizuar atë?
Unë jam prozator- rrëfimtar i ngjarjeve. Dhe ky është një rrëfim.
A ka ndonjë diçka tjetër që ju ka ndihmuar në atë periudhë të ngarkuar teksa ju ishit duke shkruar romanin?
Po është mëse e vërtetë! Besnikëria, mikpritja dhe inkurajimi nga miqtë e mij të shtrenjtë shqiptaro-amerikanë dhe anasjelltas. Gjeja kohë të qetë për të shkruar, në zyrë, në shtëpinë time . por pjesën më të madhe të librit e kam shkruar gjatë pushimeve për të luajtur golf në Republikën Domenikane dhe Meksikë. Gjithmonë gjej kohë për të shkruar.
Kanë thënë se libri “Besa”, i Louis Romanos dëshmon të jetë një histori e vërtetë. A është ky libër i bazuar në fakte të vërteta?
Ka disa fragmente realë brenda rrëfimit por libri është kryesisht fantazi.
Cilat ishin ankesat e redaktorëve?
Fjalët shqiptare ishin një sfidë për ta, por siç e theksova më lart ne kemi punuar me ndihmën e miqve të mi, shqiptaro-amerikanë..
“Besa” ishte konceptuar fillimisht si një dramë jo si një komedi. A jeni përpjekur për të riformuar botën politikisht, atëherë?
“BESA” nuk ka asnjë lidhje me komedinë. Unë jam përpjekur për të treguar se hakmarrja është diçka që ne kemi nevojë për të lënë pas nesh.
A keni menduar ndonjëherë për ta shkruar skenar filmi? A do të jeni në gjendje ta bëni atë?
Nuk kam tentuar deri më tani për të shkruar një skenar filmi. David Armstrong, një shkrimtar mjaft i njohur për filmat Sci-Fi,ka shkruar skenarin e “Besa” dhe ka fituar çmime. Kjo po do të bëhet një film.
Zakonisht sa një përshkrime regjisoriale mund të bëjë një shkrimtar për të realizuar një skenar-filmi?
Sipas mendimit tim regjisori ka nevojë për të parë filmin, dhe volumin e faqeve të librit. Kjo mund të dëmtojë regjisorët gjatë procesit krijues.

Nëse kjo do të ndodhë, si do të ndiheni ju në rast se “Besa” që ju keni shkruar, bëhet film, por dikush tjetër do të jetë regjisori i saj, a do ta mendoni se kjo do të jetë krijim i juaji?
Patjetër. Historia e “Besa” është baza që skenari i filmit do të ndërtohet. Unë shpresoj dhe do të ndihmoj me çdo mënyrë që mundem.
A janë shkrimet tuaja, essetë,novelat poezitë janë të sajuara apo origjinalet tuajat? Për mua që i kam lexuar kam mendimin se ato janë emocionet tuaja origjinale…
Keni të drejtë. Gjithçka është nga brenda meje. Emocionet e mia nuk janë të sajuara, por janë ndjenjat origjinale..
Pse shkruani?
Pse artisti pikturon një pikturë ose një skulptor bën një skulpturën e tij? Të shprehurit e ndjenjave, dashuria për njerëzit, dashuria njerëzore dhe dashuria për të komunikuar me botën njerëzore..
Ju jeni amerikan, italian në origjinë…Cilat janë ndjenjat tuaja për Kosovën dhe kulturën shqiptare në tërësi?
Unë pëlqej shumë traditat tuaja, muzikën, dhe dashuria për jetën, ushqimet, respektin dhe nderimin që ata tregojnë për prindërit, familjen, miqësinë dhe bujarinë veçmas me të huajt. Brenga ime e vetme është që nuk jam në gjendje të flas gjuhën tuaj të bukur shqipe.. A ka shkolla të gjuhës shqipe në New York City? Besoj se ka, por unë mbase jam i moshuar për ta kapur e mësuar atë. Ashtu si trashëgimia e kulturës sime siciliane dhe trashëgimia e kulturës shqiptare është një kulturë që u mënjanua nga kulturat e tjera. Por zemrat e sicilianëve dhe zemrat e shqiptarëve kurrë nuk mund të ndryshojnë e të mënjanohen.
Si do ta interpretoni krizën e tanishme ekonomike globale? Është fantazi apo një realitet i dhimbshëm?
Unë e shoh atë si një riciklim të biznesit. Ky i fundit, jo ndryshe nga depresioni i madh është globale dhe më gjerë dhe me sa duket e pamundur për t’u zgjidhur. Unë besoj në rrugën kapitaliste të jetës për të mirën e njerëzimit dhe do ta refuzoja kategorikisht komunizmin, socializmin dhe teorinë marksiste. Unë akoma shpresoj se do të dalin udhëheqës të zotë për të na nxjerrë nga kjo krizë e vështirë globale..
Na tregoni diçka rreth librave të tjerë që keni shkruar. Çfarë jeni duke shkruar tani?
Libri im i parë në zhanrin e prozës është “Rezervati i Peshkut” (Fish Farm). “Besa” është libri im i dytë në këtë gjini, me të cilin mendoj se kam bërë një punë shumë të mirë. Jam në proces të redaktimit të një libri tjetër dhe gati më shumë se gjysma e tij është redaktuar. Ky libër është në lidhje me një vrasës serial. Jam në proces të një libri me foto për një burrë 82 vjeçar i cili jeton në Bruklin dhe kurrë nuk ka pasur ujë të ngrohtë apo ngrohje në shtëpinë ku ai jeton edhe sot e kësaj dite. Mjerisht ky është një libër rreth një individi që është abuzuar me të dhe aspak imagjinar.
Një mesazh për komunitetin e shkrimtarëve shqiptaro-amerikan?
Madhështia e popullit shqiptar duhet t’i rrëfehet botës. Jo vetëm gjendjen e Shqipërisë dhe Kosovës përmes viteve të shtypjes, por atë që është në zemrat dhe mendjet e shkrimtarëve dhe artistëve shqiptarë. Unë shoh Rilindjen italiane dhe pyes veten se çfarë po ndodhte në Shqipëri gjatë asaj periudhe. Pse kaq pak kreativitet nga njerëz të tillë të shkëlqyer, të ndjeshëm dhe të talentuar. Unë besoj se arti, arti i të gjithë popullit shqiptar gjatë asaj periudhe u përpoq ta ndriçonte historinë në njëfarë mase por ndodhi edhe ajo që arti u persekutua prej tyre… Kjo nuk mund të ndodhë dhe nuk do të ndodhë më në një Shqipëri të lirë. Ajo çfarë shqiptaro-amerikanët kanë arritur në 50 vitet e fundit në SHBA-ës në biznes e tregëti është vërtet impresionuese. Ajo çfarë komuniteti i shkrimtarëve shqiptaro-amerikanë do të bëjë –do të mbetet EPIKE! Së pari, ne duhet të inkurajojmë të gjithë shqiptaro-amerikanët për të lexuar librin “BESA”! Jo sepse shqiponja me dy koka është në kopertinën e parë, por për shkak se ata duan për të pasuruar veten me fjalët dhe mendimet.

INTERVISTOI:Raimonda MOISIU

VATRA NDERON FIGURAT QË KONTRIBUAN PËR PAVARËSINË DHE RUAJTJEN E TËRËSISË SË TROJEVE KOMBËTARE

by

Intervistë e Editorit Dalip Greca me kryetarin e Vatrës, dr. Gjon Bucaj, pas udhëtimit në trojet amtare në nderim të heronjëve që kanë luftuar për Komb/

Siç ka njoftuar gazeta Dielli përmes publikimit të përditshëm në on line, kryetari i Vatrës, dr. Gjon Buçaj vizitoi në javën e parë të tetorit trojet amtare. Kjo vizitë e tij nisi në Mitrovicë, ku ai vizitoi Kullën e kreshnikut të Maleve Isa Boletini, një prej heronjëve më të zëshëm të Kombit Shqiptar, Gjenerali i Pavarësisë, simboli i bashkimit Kombëtar, eshtrat e të cilit ende presin të rivarrosen. Kryetari i Vatrës shkoi në Prishtinë dhe vizitoi varrin e ish presidentit të parë të Kosovës, dr. Ibrahim Rugova, ku vendosi një kurorë me lule. Po ashtu dr. Buçaj vizitoi varrin e heroit të Kosovës, Adem Jashari dhe martirëve të familjes Jashari, që u flijuan për lirinë e Kosovës. Më pas ai vijoi me një vizitë në Tiranë, ku u takua me ambasadorin amerikan, Arvizu dhe më pas vizitoi edhe të përndjekurit politik të ngujuar në grevën e urisë.

Kryetari i Vatrës ishte edhe në trojet shqiptare në Malin e Zi, ku vizitoi shtëpinë muze të Dedë Gjo Lulit, vendngritjen e Flamurit kuq e zi me 6 prill 1911 në Bratile, Shtëpinë e Artit të Gjelosh Gjokaj në Milesh etj.

Të premten, me 12 tetor , kryetari i Vatrës ishte  i ftuar në promovimin e përmendores kushtuar Ali Ibrës, luftëtar i shquar i Lidhjes së Prizrenit, sponsorizuar nga vatrani Halit Nezaj dhe bashkvendas të tij. Po atë ditë dr. Buçaj mori pjesë edhe në promovimin e shtatores së Isa Boletinit në Isniq të Deçanit, ku jetuan të parët e tij. Me 14 tetor dr. Buçaj u kthye në New York. Për më shumë detaje nga kjo vizitë, kryetarit të Vatrës i morëm intervistën e mëposhtme:

 

Dr. Buçaj, si   lindi ideja për të vizituar trojet amtare, Shqipëri, Kosovë dhe Mali i Zi?- Në takimet e   Këshillit Drejtues të Vatrës, nga fillimi i vitit 2011,   flitej rreth aktiviteteve lidhun me 100 vjetori e themelimit   të Vatrës dhe të shpalljes së Pavarësisë, sidomos për nevojën që të   përkujtohen dhe të nderohen figurat që kontribuen për pavarësinë dhe për   ruejtjen e tanësisë së trojevet tona. U përmend kulla e Isa Boletinit që   gjindet në Veri të Kosovës ku zona e kufinit nuk asht e qetë as e sigurtë,   për shkak të kërcnimeve serbe. Vendi ku asht vra në pabesi, tek Ura e   Ribnicës në Podgoricë, asht i harruem dhe pa kurrfarë sheji, as nji gur për   të kujtue se aty u vra prijsi luftarak i Pavarësisë së Shqipnisë. Nga biseda   të tilla më lindi ideja që të baj nji udhtim gjatë vitit të 100 vjetorit. 

Dr. Buçaj:  Kur shkuat në Tiranë, takimi i parë   ishte me ambasadorin amerikan. Përse vendosët që takimi i parë të ishte me   ambasadorin Arvizu?

 

Së pari shkuem   në Prishtinë, vizituem Kullën e Isa Boletinit, Varrin e ish Presidentit të   Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova dhe memorialin e Jasharajve në Prekaz.  Vendosëm lule në “Nderim e mirënjohje të   përjetshme” nga Vatra.

Mbas tri ditësh   qendrimi në Kosovë, shkuem në Tiranë. Ambasadorit Arvizu i bana nji vizitë   kortezije pët ta përshëndetë dhe për ta falenderue për pjesëmarrjen e tij në   kremtimet e 100 vjetorit të Vatrës në New York në prillin që kaloi. Në   përgjigje pyetjes suej, Ambasadorin Amerikan e takova të parin për respekt,   si përfaqësuesi i atdheut tonë të adaptuem dhe mik i atdheut të origjinës, si   dhe për të përfitue nga njohunia e tij për gjendjen në Shqipni.

 

Vizituat   grevistët e urisë, një vizitë që ka pasë miratime dhe kritika. Në ç’rrethana   e morët vendimin për të vizituar grevistët?

 

Dr. Buçaj:  Vendimi ishte i thjeshtë, tue pasë parasyshë   atë grup ish të përndjekunish që ishin futë në grevë urije, mënyrë kjo   ekstreme për protestë a për kërkesa, çfarëdo qoftë motivi. Për aspektin human   i kishte vizitue edhe Ambasadori Amerikan. Unë u shpreha për vëlerësimin e   jetës së tyne mbi çdo gja tjetër materjale dhe mendimin se ka mënyra tjera   për të kërkue dhe për të protestue. U thashë që të mos e merrnin vizitën time   si mbështetje ose inkurajim të grevës, por si keqardhje për gjendjen në të   cilën gjinden, tue vu jetën në rrezkue. Shpreha solidaritetin tonë për   shtresën e ish të persekutuemëvet për mungesën e integrimit të tyne, për   mungesën e denimit të krimeve dhe të kriminelëve të komunizmit, mungesën e   ligjit të lustraciont, hapjen e dosjeve, etjera. I kuptoj edhe kritikat, që   vijnë nga fakti se janë ba edhe manipulime politike plot hipokrizi.

 

Ishit tek   Kulla e Isa Boletinit. Si erdhi kjo vizitë? Ç’emocione provuat?

 

Dr. Buçaj:  Shkuem nji grup shokësh me dy makina. Kulla   ishte në kufi me nji manastir serb që ishte i rrethuem me mur dhe nxente nji   sipërfaqe toke të gjanë. Asht nji ndër objektet e shumta nepër Kosovë, të   sigurueme si enklava me planin e Ahtisaarit. Kulla ishte rindertue në formën   që ka pasë dhe ishte shëndrrue në muze, me forografina, artefakte dhe objekte   origjinale. Shkolla shqipe ishte pranë oborrit të rrethuem me gurë. Na thanë   se e kishte themelue Isa Boletini. “Po vemë kambët aty ku ka ecë Isa Boletini   para afër nji shekulli”, tha im bir, tue ndije prezencën e atij burri të   madh, trim e humanist. Kosova i kishte ndertue vorrin mermeri atij dhe njerzëve   të vet me të cilët u vra, me mendimin se eshnat e tij do të gjinden dhe nji   ditë do të vorrosen aty me gjamë ilire! Gjatë vitit jubilar të pavarësisë?   Vështirë se mund të reaslizohet, por le të shpresojmë.
Kulla e Gjeneralit të Pavarësisë nuk është vizituar nga udhëheqësit   shqiptarë, mendoni se është normale kjo?

 

Dr. Buçaj:  Nuk jam në dijeni që udhëheqsit shqiptarë ta   kenë vizitue kullën me ceremoni zyrtare ndonji herë, por ajo asht rindërtue   ashtu si ka qenë në origjinal, asht pajisë me objekte e dokumenta dhe asht   nen kujdesin e shtetit. Ka nji orar të përditshëm kur dyert mbahen hapun dhe   dikush pret vizitorët të cilëvet u spjegon mbi kullën, objektet që ruhen aty   dhe mbi Heroin e Rilindjes dhe të Pavarësisë..

 

Mendoni se me   rastin e 100 vjetorit udhëheqësit shqiptarë të Kosovës duhet ta thyejnë   akullin e izolimit dhe të shkojnë ta vizitojnë kullën?

 

Dr. Buçaj:  Shpresojmë se me rastin e 100 vjetorit do   t’a vizitojnë dhe do të zhvillojnë ndonji ceremoni të përshtatshme, pa u   tkurrë mos të shqetsohet Serbia.Me 12 tetor u perurue nji monument i tij,   vërtetë i bukur, në Isniq, katund afër Deçanit, ku familja e Isa Boletinit   kanë pasë origjinën, por vizita te Kulla ka nji vlerë dhe nji domethanje të   veçantë. Në Isniq takuem nji mbasardhës të afërt të Gjeneralt të Pavarësisë.

 

Ju ishit edhe në   trojet shqiptare në Mal të Zi. A mund të sillni detaje nga vizita atje?

Dr. Buçaj:  Në Mal të Zi na priti aktivisti intelektual   nga ajo trevë, z. Nikoll Camaj, i cili na shoqnoi në tri vende historike: te   Shpija Muze e Ded Gjo’Lulit në Deçiq, pikërisht aty ku e ka pasë kullën, në   Bratilë, ku me malësorë ngriti flamurin kombëtar me 6 prill 1911, dhe tek Ura   e Ribnicës në Podgoricë, ku asht vra Isa Boletini me bashkudhtarët e vet   luftarë. Te Kulla e Ded Gjo’Lulit takuem nji të ri nga fisi i tij që banonte   aty afër. Ai na ftoi t’i shkonim në shpi, si asht zakoni në malet bujare, por   na kishim takim tjetër. Në rrugë për Podgoricë, u përshëndetëm me piktorin e   njoftun, Gjelosh Gjokaj, n’oborrin e shpisë së tij, ekspozitë/atelie e   përherëshme që ka ndërtue aty për të joshë malësorët të qendrojnë në vend e të   mos i largohen vendlindjes. Kur i treguem se jemi në rrugë për te Ura e   Ribnicës, ku asht vra Isa Boletini, u këthye: “Nikollë, aty nuk ka kurrfarë   shejit, kishte me u dashtë nji pllakë bronxi a ndonji lloj objekti tjetër   perkujtimor….”. “Do të kërkojmë lejen” shtoi Nikolla. M’u duk se  vazhdoi biseda e para nji vjeti e gjysë e   mbledhjes së Vatrës! Ndoshta ky udhtim nuk do të mbetet vetëm si nji shetitje   e thjeshtë turistike.

Vizita juaj u   mbyll me promovimin e Shtatores së Ali Ibër Nezaj në Gjakovë. Diçka më shumë   rreth këtij promovimi?

Dr. Buçaj:  Me 12 tetor 2012 u zbulue monumenti i Ali   Ibër Nezajt në Gjakovë. Promotori kryesor, Halit Nezaj, bashkë me vëllazninë   dhe pasardhësit e këtij luftari historik të Lidhjes së Prizrenit, më kishte   ftue mue dhe vatranë tjerë me marrë pjesë në ceremoninë e inaugurimit.   Zbulimi i shtatores u ba nga Kryeministri Sali Berisha, në prezencën e   Presidentes Jahjaga dhe të autoritetevet vendore,  personaliteteve akademikë e shkencore.   Edhepse ditë me shi, pjesëmarrja e publikut ishte e gjanë, gjakovarë e tjerë   të ardhun nga vende të ndryshme të Kosovës, nga Shqipnia dhe nga diaspora.   Mbas perurimit, Nezajt shtruen nji drekë bujare për pjesëmarrësit, të cilët u   argëtuen me muzikë e kangë patriotike, në atmosferë festive dhe në frymë   vëllaznore. Përveç tjerëve ishin prezent edhe skulptori si dhe autori i   monografisë për Ali Ibrën, shkrimtari Hamil Alia.

Kishit shoqërues   në udhëtimin tuaj në trojet amtare?

Dr. Buçaj:  Dr. Buçaj: Po më shoqnuen në udhtim djemtë,   të dy vatranë të degës në Washington, Eduardi dhe Leka. Atje na u bashkuen   Gjon Shiroka,  Blerim Luzha, Sadri   Bajraktari, Jusuf  Telaku, Selim   Krasniqi,  dhe, ne Shqipni, Alban   Mirakaj.

Faleminderit për   intervistën!

Dr. Buçaj:Ishte   kënaqësi që biseduam.

FOTO: Nga takimi me ambasadorin amerikan ne Tirane, Alexander Arvizu

 

ALI AHMETI:NDERIM E RESPEKT PER DIASPOREN

by

Ahmeti apelon tek mërgimtarët që të votojnë në zgjedhjet e ardhshme komunale sepse vota e tyre mund të peshojë/

Ali Ahmeti kryeson një delegacion të BDI-së, i cili po e zhvillon një vizitë në disa vende të Evropës, ku është përqendruar diaspora shqiptare nga Maqedonia, me qëllim që të marrë mbështetjen e tyre për zgjedhjet lokale që do të mbahen në mars të vitit 2013 në Maqedoni.

Në një intervistë dhënë për Albinfo.ch thotë se diaspora shqiptare nuk është lënë anash. Ai ka folur edhe për investimet që, sipas tij, mungojnë jo vetëm në pjesën shqiptare, por edhe në atë të maqedonasve.

Lideri i BDI-së, Ali Ahmeti, ka mohuar se do të ketë koalicion të përbashkët të partisë së tij me atë të PDSH-së së Menduh Thaçit për zgjedhjet e ardhshme lokale në vitin 2013. BDI-ja, sipas Ahmetit, do të garojë vetëm në zgjedhjet lokale, por ka bërë thirrje të bashkohet vota e shqiptarëve në ato komuna ku shqiptarët janë pakicë në Maqedoni. Kreu i partisë shqiptare në pushtet në Maqedoni tha se shqiptarëve atje nuk iu duhen aq shumë parti, sepse vetëm po e shpërndajnë votën në dëm të tyre. “Në zgjedhjet e fundit i kemi humbur minimum 5 deputetë me shpërndarjen e votave”, deklaroi Ali Ahmeti.

Albinfo.ch: Nuk ju kemi parë një kohë të gjatë në Zvicër, z. Ali Ahmeti. Aq me pak me një delegacion të tillë me ministra e deputetë të BDI-së. Në Zvicër jetojnë rreth 60 mijë qytetarë nga Maqedonia, shumica shqiptarë. A mund të themi se është lënë anash mërgata shqiptare?

Ali Ahmeti: Mërgata shqiptare është një kategori që duhet të respektohet për arsye të shumta që unë i kam theksuar edhe në takimin e sotëm këtu në Zvicër për përkrahjen e luftërave që kanë bërë, për përkrahjen që kanë dhënë ndaj familjeve të tyre. Në çdo sezon kur vjen mërgata në vendlindje jepen direktiva të veçanta për institucionet shtetërore, në veçanti për Ministrinë e Punëve të Brendshme që të krijojnë rrethana lehtësuese në kufij, duke rritur numrin e sporteleve, gjithashtu dalin deputetë në kufi për të kontrolluar situatën se a funksionon normalisht. Sigurisht se nuk kam pasur ndonjë ankesë serioze nga mërgimtarët. Mund të ndodhë ndonjë rast i veçantë, e raste të tilla ndodhin edhe në Shqipëri dhe Kosovë. Por, në kohën kur vjen mërgata shqiptare në vendlindje merren masa institucionale në rrugë. Gjithashtu jepen porosi për administratën që shërbimet të jenë më efikase. Gjithashtu janë aktive edhe degët e partisë për t’iu ndihmuar bashkatdhetarëve që në atë kohë t’i kryejnë të gjitha shërbimet. Mirëpo ka raste kur administrata ngarkohet, siç ishte rasti tani me letërnjoftimet dhe pasaportat biometrike, ngase kërksat ishin të shumta, por megjithatë shërbimet janë kryer për bashkatdhetarët. Administrata është e obliguar ngase e ka atë detyrë, për atë edhe kemi investuar që shumë shqiptarë të punësohen në administratën e shtetit. Ajo administratë që nuk ka qenë asnjë 1 për qind, sot është në 20 për qind, pikërisht për të qenë në shërbim të qytetarëve. Rrethanat kanë ndryshuar radikalisht, në këtë drejtim ka vend për të punuar dhe përmirësuar, sepse pasqyra e një shteti shihet te administrata, te uniforma, te policia e shtetit, ngase ata janë në kontakt të vazhdueshëm me qytetarët. Ne po bëjmë përpjekje të kemi një administratë të edukuar mirë, por edhe të ndërgjegjshme për punën që ata duhet ta bëjnë.

Albinfo.ch: Do të thotë, nuk i vlerësoni si të vonuara këto takime me bashkatdhetarë, me një format siç jeni të pranishëm sot me ministra e deputetë në Zvicër?

Ali Ahmeti: Ne kemi organizuar takime me bashkatdhetarë gati për çdo vit dhe është bërë taditë. Dy deri në tri takime bëhen me bashkatdhetarë në vendlindje. Mirëpo atje kur vijnë sigurisht edhe ata kanë gazmendet e tyre familjare, dasmat e tyre. Sallat e darsmave janë të rezervuara 3 deri 4 vjet më herët. Ne nuk dëshirojmë të bëhemi pengesë dhe t’i shkëpusim nga gazemendet e tyre familjare, por megjithatë organizojmë takime me bashkatdhetarë. Unë kam qenë për herë të fundit në Zvicër më 2004 në një aktivitet ndërkombëtar që e kam shfrytëzuar edhe për kontakte me bashkatdhetarë. Ministrat e BDI-së vizitat që i bëjnë në Zvicër dhe Amerikë dhe në shtetet e tjera të Evropës realizojnë takime me bashkatdhetarë. Ambasadori i Republikës së Maqedonisë e ka për angazhim të takohet me mërgatën shqiptare. Unë dëgjova shumë fjalë të mira këtu për ambasadorin e Republikës së Maqedonisë në Zvicër.

Albinfo.ch: Si do ta mobilizoni mërgatën shqiptare që të vijnë e të votojnë në zgjedhjet e marsit në Maqedoni, kur në zgjedhjet nacionale e kishin për herë të parë mundësinë për të votuar në ambasadat e tyre dhe nuk arritën të sigurojnë asnjë ulëse në Parlamentin e Maqedonisë?

Ali Ahmeti: Është e vërtetë që mërgata shqiptare nuk e mori seriozisht çështjen e zgjedhjeve parlamentare. Ka mundësi që edhe ne nuk kemi qenë shumë aktivë në këtë drejtim. Por, mendoj që zgjedhjet lokale janë më specifike. Në takimet me bashkatdhetarët e kam parë se ka një vullnet të mirë. Është formuar Këshilli organizativ. Kokretisht bëhet fjalë për Komunën e Kërçovës që historikisht ishte me shumicë shqiptare, por që asnjëherë nuk ka drejtuar Komunën. Ka motiv këtë herë që mërgata shqiptare t’i përgjigjet ftesës për të votuar për kandidatin shqiptar për kryetar komune, ngase pjesa dërmuese e shqiptarëve të Kërçovës janë në mërgim të shpërndarë në Zvicër, Gjermani, Itali, Austri dhe SHBA. Ne nuk duam ta shndërrojmë në një fushatë klasike ndërmjet etnive, por e drejta morale është në anën e shqiptarëve, ngase janë shumicë. Megjithatë, duhet të demonstrojmë vlera pjekurie se edhe ne dimë të udhëheqim dhe të sprovohemi si drejtues komune.

Albinfo.ch: Besoni se do të vijnë nga diaspora mërgimtarët për të votuar në zgjedhje. Mos ndoshta marsi nuk është koha e përshtatshme për mërgimtarët?

Ali Ahmeti: Kjo varet nga organizimi dhe mobilizimi dhe prej vullnetit personal të çdo shqiptari. Edhe pse punët po bëhen në këtë drejtim. Janë informuar të gjithë, sepse nuk bëhet fjalë për një hapësirë për miliona banorë, por janë 40 mijë shqiptarë. Mendoj që ia vlen që çdo shqiptar në një moment të caktuar të sakrifikojë dhe të vendosë për vetveten. Pikërisht kërçovarët në këto zgjedhje do të vendosin për vetveten dhe kjo do të varet nga kërçovarët. Struga është një rast tjetër, edhe pse ka nevojë për votat e mërgimtarëve, por Kërçova është një rast specific, sepse shumë më shumë njerëz jetojnë jashtë vendit.

 

Albinfo.ch: Diaspora është në pritje të ofertave nga ana e Qeverisë për të investuar në Maqedoni. Ne e kemi ministrin e Ekonomisë që e drejton një ministër i BDI-së, agjencinë për investime të jashtme. Ne shohim që maqedonasit po investojnë më shumë në lindje?

Ali Ahmeti: Edhe unë do të pajtohesha nëse do të kishte investime në Lindje të Maqedonisë, por janë simbolike. Ka iniciativa të mira për investime dhe kanë filluar të vijnë inevestitorët. Por, shpresojmë për hapjen e shumë vendeve të punës. Shpresojmë të mbyllet çështja e Zonës së Lirë industriale në Tetovë që ështe me shumë perspektivë për gjithë rajonin e Pollogut. Gjithashtu ka shumë iniciatiava për investime individuale të investitorëve shqiptarë vendës, por edhe nga jashtë. Ka investitorë nga Norvegjia dhe SHBA-ja. Do të thotë, ka investime, nuk është pa investime në Maqedoni, por nevojat janë shumë të mëdha, papunësia është shumë më e madhe dhe efekti ende nuk shihet. Gjithmonë kemi apeluar që të gjithë ata që kanë kursyer nga kapitali i tyre i kanë dyert e hapura. Të gjitha institucionet janë 24 orë në shërbim të tyre për të gjitha dokumentet e nevojshme. Hapja e një vendi pune është një problem më pak për mua. Unë shumë do të jem i gëzuar që për çdo ditë të ketë investime. Sa më shumë të ketë vende të reja pune, aq më pak do të ketë probleme për mua.

Albinfo.ch: Nëse kërkoni mbështetjen e mërgimtarëve për zgjedhjet locale, çka do të presin ata nga kryetarët e komunave. A do të ketë ndryshime. Ju keni thënë me një rast se disa prej tyre janë lodhur, dhe duhet të shkojnë. A kanë realizuar atë që kanë premtuar kryetarët e komunave nga radhët e BDI-së, për shembull në Strugë apo në Kumanovë?

Ali Ahmeti: Në përgjithësi ato mundësi që i kanë pasur kryetarët e komunave i kanë realizuar. Por, ka vështirësi të ndryshme. Një pjesë e komunave rurale nuk kanë hapësirë për investime, ta zëmë Komunën e Likovës. Nuk mbushet buxheti me taksapagues blegtorë. Komuna e Likovës ndihmohet nga shteti, nga fondet ndërkombëtare, Banka Botërore, Banka Evropiane. Kryetari i Komunës bëhet menaxhues i këtyre mjeteve për të kthyer në të mira materiale për qytetarët, në infrastrukturë, rrugë, çerdhe. Një pjesë e komunave rurale i kemi pasur jo me ndonjë buxhet të fortë. Kuptohet se shteti është një aparat që menaxhon buxhetin duke i mbledhur taksat nga qytetarët. Sa më shumë në komunat tona të ketë vende të reja pune, sidomos në investime në drejtim të prodhimtarisë, aq më mirë bëhet për komunat. Por, kemi edhe të meta të tjera, nuk i paguajmë edhe ato pak taksa që janë për qytetarët. Ka shumë punë për kryetarët që do të zgjidhen për të drejtuar komunat për të rregulluar më mirë funksionimin e tyre. Rregullimi i mirë i Komunën e ndihmon shtetin, ngase Komuna është shteti.

Albinfo.ch: Edhe në Shkup shihet se është investuar më shumë në anën tjetër, e më pak në pjesën shqiptare?

Ali Ahmeti: Komuna e Çairit nuk mund të krahasohet me Komunën e Butelit, ku ka shumë industri me fabrika. Megjithatë, në saje të atij buxheti që ka Komuna e Çairit nuk është si ka qenë para dhjetë vjetësh. Dhe nëse bëhet një krahasim para dhjetë vjetësh ka përparime. Por, nëse bëhet një krahasim ndërmjet komunave, mund të themi se nuk janë të gjitha njësojë të zhvilluara. Edhe këtu në Zvicër ka dallime ndërmjet komunave. Nuk është njësoj i zhvilluar kantoni i Juras me kantonin e Zugut, apo të Cyrihut. Ose kur të bësh krahasimin e Zugut dhe Cyrihut për nga buxheti.

Albinfo.ch: Shtypi në Maqedoni paralajmëron se nuk përjashtohet mundësia e një koalicioni të përbashkët të partive shqiptare BDI dhe PDSH, për zgjedhjet e ardhshme lokale në vitin 2013. A ka diçka të vërtetë në këtë drejtim?

Ali Ahmeti: Ky është një njoftim gazetaresk, sepse nuk ka koalicione parazgjedhore. Gjithsesi do të dalim vetë në zgjedhje. E mira është që në ato vende ku shqiptarët janë pakicë, të bashkohet vota e tyre që të bëhen të rëndësishëm, si në Manastir, Krushevë dhe Veles. Të përçarë andej janë të parëndësishëm. Do të thotë, ose fitojnë një këshilltar, ose nuk fitojnë asnjë. Por, nëse janë bashkë mund të kenë nga 3 dhe 4 këshilltarë. Kemi pasur 3 këshilltarë në Ohër, tani nuk kemi asnjë, ngase është coptuar vota e shqiptarëve dhe u bën të parëndësishëm. Duhet të bëhemi realistë, ne shqiptarëve nuk na duhen më shumë parti. Dikush do të thotë se ky ka parti dhe do vetëm partia e tij të jetë. Mirëpo le të vlerësojnë qytetarët, dhe jo tani çdokujt t’i kujtohet e të bëjë një parti poltike, ngase me 1 mijë vota të familjes secili mund të krijojë një parti, por dëmi është më i madh që i shkaktohet shqiptarëve në Maqedoni. Në zgjedhjet e fundit me coptimin e votave i kemi humbur minimum 5 deputetë. Kështu që duhet të jemi më të përgjegjshëm në veprimet tona.(AlbInfo.Ch)