s p – Page 1418 – Dielli

Fundi i marrëzisë apo marrëzia e fundit

October 3, 2023 by s p

Koment nga Rafael Floqi/

Qeveria shqiptare e sulmoi tregun e paligjshëm të lojërave të fatit përmes operacionit “Fundi i Marrëzisë” në vitin 2013, dhe në vitin 2015, miratoi një ligj që u komentua si radikal për frenimin e kësaj industrie. Megjithatë, lojërat e fatit lulëzuan edhe më shumë pas miratimit të ligjit të ri, çka e shtyu qeverinë të vendoste ndalimin e plotë të tyre në vjeshtën e vitit 2018.

Kushdo që e ka provokuar fatin, të paktën një herë në jetë me bastet sportive, duhet ta ketë të qartë se ligji i ri që propozon qeveria Rama e rikthen fuqishëm fenomenin e kumarit, në përmasa më të mëdha se ç ‘ishte më parë.

Shqipëria është një nga vendet me numrin më të lartë të lotove për frymë popullsie. Krahasimi i të dhënave zyrtare tregon se, numri i pikave të basteve për frymë popullsie lë pas me diferencë të theksuar edhe vendet që kanë traditën më të hershme të kumarit në botë. Sipas të dhënave zyrtare nga Qendra Kombëtare e Biznesit, në maj të këtij viti, në Shqipëri numëroheshin 3.916 pika bastesh, ose 1 loto për çdo 730 banorë.

Nxitimi i kryeministrit për t’i mbyllur bastet dhe kazinotë nga 1 Janari i vitit 2019 është zëvendësuar nga nxitimi për t’i hapur sa më shpejt ato. Rama e pranon me gjysmë zëri dështimin e masave ekstreme që mori nga 1 Janari i vitit 2019, por justifikohet kur thotë se ky fenomen nuk është ndalur as në Kinë.

Por çfarë tha kumarxhiu kur humbi të gjitha kursimet e jetës? “Epo, mendoj se kjo dëshmon se nuk duhet të vendosni kurrë bast kundër vetes!” Po ja që dikush kësaj here po vë bast kundër vetes

Por a thua të jetë kështu me kryeministrin tonë “Loja më intereson shumë,” thoshte Hermanni, shkruante Aleksandër Sergejviç Pushkini “por nuk jam në gjendje të sakrifikoj të nevojshmen me shpresën për të fituar të tepërtën.” Ah ha i mençur…

Ta ketë kuptuar këtë kryeministri ynë . Apo ka ndryshuar diçka . Çfarë ka ndryshuar nga situata e tre viteve më parë?

Çfarë argumentesh përdori Rama kur u mbyllën bastet dhe kazinotë? A ishin ato thjesht propagandë për të mbuluar kapjen e industrisë së kumarit? Apo kujt ia hedh ai , ato ishin kumar me kumarin.

Të kalojmë tek kontrolli i tregut të kumarit nga krimi i organizuar

“Po i heqim miliarda krimit të organizuar”, kështu deklaronte kryeministri Rama në dhjetor të vitit 2018, kur justifikonte aksionin e mbylljes së basteve dhe kazinove. Sipas kryeministrit, kjo industri po furnizonte krimin e organizuar ndaj duhej të merrte fund.

“Industria i ka dhënë një hapësirë të pajustifikueshme një pjese njerëzish që janë drejtpërdrejt të lidhur me krimin e organizuar dhe një pjesë e konsiderueshme e pronarëve të këtyre kompanive janë njerëz që kanë kaluar përmes burgjeve, plagosjeve, peng marrjeve dhe shfrytëzimit të prostitucionit e kështu me radhë” shprehej kryeministri.

Pavarësisht demonizimit që i bëhej aktorëve në treg, ata zhvillonin një aktivitet të ligjshëm dhe paguanin taksa për këtë.

Po absurdi qëndron në faktin se të njëjtin argument që kishte për mbylljen e basteve, Rama e sjell prapë pas 3 vitesh për hapjen e basteve. Ah po përsëritja mëma e dijes dhe babai i bezdisë.

“Ne nuk flasim këtu për hapje, por për marrjen e këtij aktiviteti nga duart e ekonomisë së zezë” thotë sot Rama që flet për “portofola të zeza individësh me profil kriminal”. Sikur nuk ka qenë ai vetë në krye të qeverisë. Ah këta kriminelët? Ku është ai Ahmetaj, more.

Që më kërcënuan dhe ke shtëpia ime në Surrel. Këtyre kriminelëve ia bëmë që të mos i dihet nami as i gjallë dhe as i vdekur s’po i del.

“Bixhozi është një akt besimi i kumarxhinjve. Profecia është një akt besimi i shenjtorëve. ”E në këtë mes kumarxhinjtë janë shqiptarët dhe shenjtorët janë të qeverisë nuk e di a thuhet apo jo në ‘Biblën e Bixhozit“. Ligji i ri parashikon që personat që do të marrin licencat duhet të kenë dëshmi të pastër penaliteti.( në rregull këtu) Përveç kësaj ata duhet të kenë eksperiencë jo më pak se 3 vjet dhe në disa vende të Bashkimit Evropian. Po kjo është e thjeshtë ku do ti në Londër e do, Në Monako , në Ekuador në Doha apo në Kretë. Problemi qëndron në faktin se kush do ta ndalë krimin të vazhdojë të përfshihet në këtë biznes, përderisa shteti dalka përherë i humbur në këtë arenë, siç e pranon vetë kryeministri (Sic!)

Siç e dinë të gjithë kumarxhinjtë e vërtetë, disponimi i fatit, qoftë i keq apo i mirë, është po aq i ndryshueshëm sa erërat. Një moment ajo mund të jetë me ju, duke ju udhëhequr butësisht drejt një parajse të largët që nuk keni shpresuar kurrë ta shihni; tjetra, ajo mund të të godasë për vdekje kundër shkëmbinjve. Prandaj, kumarxhiu i rëndësishëm, kishte thënë një plak, nuk është ai të cilit fati nuk e kthen kurrë shpinën, por më tepër ai që di momentin për të marrë fatin në duart e veta. Dhe kjo po bën qeveria , pasi dihet, ai që fiton nga kumari është vetëm shtëpia , në këtë rast qeveria.

Kumari si gomari plagë sociale

Rreth tre vite më parë, kur përgatitej të mbyllte pikat e basteve dhe kazinotë, kryeministri Rama shkoi të marrë përgëzimet e grave dhe vajzave në Lushnjë. “Ajo që na ka bërë përshtypje është mbështetja e kësaj nisme nga 90% e grave dhe vajzave” u shpreh Rama, duke u solidarizuar me shqetësimin e zonjave për paratë, që burrat dhe djemtë e tyre humbnin në baste.

Rama fliste edhe për tragjedi të shkaktuara nga bixhozi në familjet shqiptare. Në një dalje në emisionin “Zonë e lirë”, ai renditi disa pasoja të rënda nga kumari kur tha se “Më shumë se 70% tregojnë se kanë probleme stresi dhe nervozizmi. 1 lojtar në 4, tregon se kanë tentuar një herë të vrasë veten”. Këtyre statistikave, kryeministri u vuri vulën me një premtim të fortë për gratë dhe vajzat. “Në datë 31 Dhjetor (2018), nënat, gratë dhe vajzat do të marrin mbrapsht djalin apo burrin e sëmurë nga bixhozi” tha ai.

Dikush nuk e kuptoi pse kuiste i vetëm Deputeti i PS-së, Erion Braçe që tha se ligji nuk ishte konsultuar me të gjithë grupet e interesuara dhe kërkoi të dëgjohej shoqata e personave të dëmtuar nga bastet, si dhe AKSHI për mënyrën se si do të kontrolloheshin bastet on-line. E këto shoqata ishin ato shoqatat e grave të zhgënjyera të Lushnjës që i kishte gënjyer asokohe kryeministri

“Këtij komisioni i lind detyrimi që edhe të kërkojë llogari, edhe të japë një zgjidhje që s’i çon prapë te banditët,” tha Braçe, duke parashikuar se “edhe ky aktivitet do kthehet në një betejë mes atyre që janë legalë dhe ilegalë”.

Problemi është se me ligjin e ri, bastet sportive janë shumë herë më pranë lojtarit. Nëse dikur, një lojtar duhej të dilte nga shtëpia për të paguar skedinën në pikën e basteve, me ligjin e ri i mjafton smarphone që ka në duar. Pasi ke shkarkuar aplikacionin në celular në çdo moment, kudo që të jesh, mund të vendosësh bastin. Këtë shans jua ofron ligji i ri i qeverisë Rama, pa qenë nevoja të mundoheni dhe të dilni nga shtëpia. Gratë dhe vajzat që e dëgjonin kryeministrin atëherë, sot duhet të jenë dyfish të shqetësuara. Dhe kanë marrë vendimin si tek Lisistrata, që nuk do t’u japim më burrave … celularin.

Përfitimet ekonomike nga mbyllja e pikave të basteve. Përfitime ku jeni….

“Ne vendosëm të ndalojmë krejtësisht lojërat e fatit duke pasur parasysh një situatë dramatike me kërpudhëzimin e gjithë infrastrukturës së lojërave të fatit, me pafundësinë e sallave të bingove, makinetave, ekraneve, basteve”, ishin fjalët e kryeministrit para mbylljes së mijëra bizneseve në të gjithë vendin.

Sepse në 31 dhjetor të vitit 2018 në Shqipëri ulën qepenët më shumë se 4 mijë pika bastesh, një pjesë e mirë e vendosur në ambiente me qira. Mijëra persona mbetën pa punë. Shteti humbi taksat që deri dje vilte nga kompanitë e licencuara të basteve. Sipas Ramës, ishin afërsisht 700 milion euro që nga industria e kumarit do kalonin në xhepat e qytetarëve.

Për të qenë më i drejtpërdrejtë, shpërndau një meme, që paraqiste një tufë me para të kursyera nga bastet.

Faktikisht, ndodhi e kundërta. Bixhozi i njohur si biznes, duket me një disfavor të ashpër ndaj biznesit të njohur si kumar.” Kështu që paratë që pritej të hynin në ekonomi, devijuan drejt industrisë së paligjshme të basteve. Shteti humbi paratë që do të kishte arkëtuar nga taksat, ndërsa kumari siç thotë shefi i qeverisë kaloi në duart e krimit. Pra humbi katandia , nuk fitoi shtëpia , as qeveria. E jo ku njerëzia. Po le të shkojmë tek ligji i ri që propozon qeveria…

Modeli i basteve sportive që propozon qeveria nuk parashikon asnjë kufizim për kumarin si një gangrenë të shoqërisë për t’u mbajtur nën kontroll, as nuk garanton tërheqjen e krimit nga kjo industri dhe as nuk premton ndonjë të mirë për xhepat e qytetarëve , bërtet opozita që po luan kumar me emrin dhe vulën e saj.

Kumari konceptohet thjesht si një mekanizëm përfitimi nga kompanitë e basteve që pritet të licencohen dhe nga shteti që do përfitojë më shumë para nga taksat.

Ndoshta pikat e basteve nuk do të mbijnë sërish si kërpudhat pas shiut, por kumari do të shtrihet kudo, në punë, në shtëpi, në udhëtim, brenda apo jashtë vendit, thjesht nëpërmjet përdorimit të një smartphone. Prandaj përbetimet e vitit 2018, kur Rama i shpallte luftë fenomenit, sot kërcasin si propagandë ashtu si një barcaletë bajate për të justifikuar zhvendosjen biznesit nga njëra dorë tek tjetra.

I vetmi që e ka kuptuar këtë është Erion Braçe, i vogël i vogël po zhurmën e ka të madhe. Deputeti i PS-së, Erion Braçe tha se ligji nuk ishte konsultuar me të gjithë grupet e interesuara dhe kërkoi të dëgjohej shoqata e personave të dëmtuar nga bastet, si dhe AKSHI për mënyrën se si do të kontrolloheshin bastet on-line.

Deputetja demokrate, Jorida Tabaku që ju ndez çakmaku tha se ligji prekte disa ligje të tjera të rëndësishme si ai për lotarinë kombëtare, për bankat dhe Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare. “Është rreziku potencial i pastrimit të parave,” tha Tabaku, duke shtuar se rrezikon dhe konkurrencën pasi kriteret për subjektet që aplikojnë janë të kufizuara.

Pra pesë vjet pas ndalimit të lojërave të fatit, qeveria po tenton të legalizojë bastet online, por projektligji u prit me kritika dhe pikëpyetje si nga deputetët e opozitës, ashtu edhe ata të mazhorancës. Por vetëm zhurmë. Zhurmë , zhurmë sa zhurmë thoshte një herë një rrep i Edi Ramës…

Pesë vjet më pas, qeveria pretendon se do ta vendosë sërish në shina ligjore këtë sektor përmes një projektligji që u prezantua të mërkurën në komisionin parlamentar për Ekonominë dhe Financat nga zv.ministrja e Financave, Vasilika Vjero. Sipas Vjeros, drafti ishte konsultuar me grupet e interesit dhe federatat sportive dhe garantonte që të ardhurat nga licencimi i këtij aktiviteti do të shkonin në mbështetje të sportit.

“Një nga risitë e projektligjit është krijimi i një fondi të posaçëm, që do përdoret për të mbështetur projekte të sportit, kulturës, inovacionit,” tha Vjero.

I vetmi që e kapi për veshi ligjin ishte profesori Edmond Spaho e quajti të rrezikshëm hapjen e basteve online, pasi sipas tij ky aktivitet është i lidhur direkt me pastrimin e parave dhe shteti nuk e kontrollon dot. Dhe ky ishte inovacion i krimit. “Fakti që pranohet se ky aktivitet ka vazhduar ilegalisht, tregon që s’ka kapacitete,” tha ai.

Xhelili ngriti pikëpyetje mbi formulën e përllogaritjes të të ardhurave, e cila është shumë e lartë se ajo që ishte kur bastet ishin të ligjshme dhe paguanin taksa. Atë e shqetëson binomi të ligjshëm të paligjshëm “Të ardhurat bruto për një vit janë përllogaritur në masën 6,5 miliardë. Pyetja është a mendoni se do trefishohen bastexhinjtë?” Po ashtu, ai tha se 95 për qind të vlerës totale të basteve e lozin të paligjshmit dhe projektligji nuk sqaron se si do të futen në sistemin e ligjshëm.

“Po, unë mund të kuptoj se një njeri mund të shkojë në tryezën e lojërave të fatit – shkruante i madhi Honoré de Balzac,tek Lëkura e gomarit të egër, kur sheh se gjithçka që qëndron midis tij dhe vdekjes është kurora e tij e fundit e lavdisë para saj ” Të jetë kështu dhe për qeverinë?…

Jeta është si një kumar që askush nuk mund ta fitojë. Në fund, të gjithë përfundojnë duke vdekur. Në fund, të gjithë përfundojnë duke humbur. Kjo është veçanërisht për shkak se ka një fund, që njerëzit, gjatë një loje kumari të shkëlqejnë. Apo jo , Apo luan Edi këtu. Në një mjedis çmimesh në rritje, kultura e partisë dhe një mentalitet kumari të gjithë marrin përsipër. Njerëzit mendojnë se është e lehtë të fitosh para dhe se është argëtuese. Tregu i aksioneve është një kazino e madhe gjigante ku shanset janë në favor të kumarxhinjve. Sa më shumë të luani, aq më shumë fitoni. Megjithatë, faktet janë pikërisht të kundërta Njerëzve u pëlqen të rrezikojnë qindarkat për të fituar dollarë.

Impulsi i lojërave të fatit madje i paraprin njerëzimit: Një shumëllojshmëri kafshësh, nga bletët tek primatët, përqafojnë rrezikun për një shans për shpërblim. Një studim i Universitetit Duke i vitit 2005 zbuloi se majmunët makakë preferonin të ndiqnin një objektiv “më të rrezikshëm”, i cili u jepte sasi të ndryshme lëngje, sesa një “të sigurt”, që jepte gjithmonë të njëjtën gjë – atyre u pëlqente bixhozi.

Si të ndaloni një të varur nga bixhozi të mos luaj kumar? Vini një bast. Shqiptarët nuk do të refuzojnë. Dhe kjo është kjo çka ai po bën Rama , pa meme kësaj here. A nuk ka vënë ai sa herë bast për zgjedhje të fituara

“Nuk është çudi që shumica e atyre që erdhën në fushat e arit në kërkim të pasurisë në Perëndim të Amerikës u kthyen në shtëpi duarbosh. Drejtimi i një shtëpie kumari ishte mënyra më e lehtë për të nxjerrë ar. Në një shkrim për qytetin e mëkatit Las Vegasin shkruhej:

“Kam parë burra të fitojnë dhe i kam parë ata të humbasin. Ata po luanin një kazino të drejtë. Asgjë nuk ju ngarkua. Shtëpia mori përqindjen e saj të vogël dhe ajo u pasurua. Kështu paratë e bëra nga vjedhjet dhe rrëmbimet me armë dhe kontrabanda e drogës dhe kurvëria u investuan siç duhet në një qytet të tërë të ri që qëndronte si një monument i marrëzisë njerëzore, një qytet bum në shtetin me popullsinë më të rrallë dhe njerëzit më të dendur në vend.”

Ndaj turistët që po shtohen pse të mos u japim këtë kënaqësi . “Në një qytet ku gjithçka që ndodh aty mbetet aty”, që do quhet Las Ramas.(ndryshe të Dy Ramat).

110-VJET MË PARË LINDI “HYLLI I DRITËS” – NJË YLL QË NDRIÇOI NATËN E ERRËT 500-VJEÇARE TË SHQIPTARËVE

October 3, 2023 by s p

Nga Frank Shkreli

A person standing at a podium with a flag behind him

Description automatically generated with medium confidence

110-vite më parë, me 1 tetor, 1913 është botuar numri i parë i revistës së Françeskanëve shqiptarë, “Hylli i Dritës”, me editorin e parë, të Madhin At Gjergj Fishta. “…E kemi quejtë ketë të Përkohëshmen tonë: “Hylli i Dritës”, përsé âsht tue lé nepër agim të qytetnisë së Shqipënisë”, ka shkruar Fishta. “E porsi Hylli i Dritës me fërfllim t’ambël të vetin ngjall shpënesët e shueme në zemër të shtegtarit, errun ndër shkretí të mjerueme, (ashtu) na do të përkujdesena, që edhe e Përkohëshmja jonë të mrrijë me ngjall shpënesën ndër zemra të Shqipëtarëvet se prej Hyut, ditë mâ të mira kanë me iu reshë Shqipënisë”. (Hylli i Dritës) I. 1913, 4-8). (At Gjergj Fishta).

Historia e revistës së Françeskanëve shqiptarë, “Hylli i Dritës”, ç’prej numrit të parë, është një pasqyrim, shpesh i lavdishëm, por edhe më shumë tragjik, i historisë së Shqiptarëve, sidomos, i historisë së shekullit të kaluar e deri më sot.

Në parathënjen e veprës së studiuesit Willy Kamsi me titull, (“Hylli i Dritës”, 1913-1944, Bibliografí kronologjike, Botime Françeskane, Shkodër 2008”), thuhet se revista françeskane, “Hylli i Dritës” ka qenë e para revistë e botuar në Shqipëri, me një program të qartë atdhetar, politik e kulturor dhe që u bë shprehja më e pastër e intelektualëve katolikë dhe e kryesisë së Provinçes Françeskane në Shqipërí, përfaqësuesit e së cilës kanë qenë jo vetëm drejtori i saj Át Gjergj Fishta, por madjè nji plejadë letrarësh, gjuhëtarësh, folkloristësh dhe ekonomistësh që nderuen jo vetëm Provinçën Françeskane por edhe mbarë Kombin.

Sipas studiuesit Kamsi, bazuar në veprimtarinë botuese shumëvjeçare duhen hedhë në pah jo aq arsyet dhe argumentat që i dhanë shkas këtij botimi, sepse për këtê flet mjaft qartë revista me shkrimet që përmban, “por më shumë për të pasqyruar shkaqet që sollën dý herë perulimin e tij dhe herën e tretë ndalimin, rreth gjysmë shekulli, nga ana e regjimit komunist, antishqiptar, antikatolik, në mos shprehje e nji antikulturësie të posaçme e të skajshme.”

Trí janë periudhat në të cilat zhvilloi veprimtarinë e vet botuese Hylli i Dritës, sipas studiuesit Kamsi. Periudha e parë (1913-14), të cilën revista diskutonte aftësinë e shqiptarëve për të organizuar shtetin e vet mbas pesë shekujsh pushtimi të huaj dhe marrëdhëniet mes lirisë e klerit katolik, në mes kombësisë e fesë dhe probleme të tjera të cilat, në mënyrën se si trajtohen ato — kanë qellimin kryesor për të filluar, moralisht e në mënyrë vepruese — nji mënyrë të ré për të kuptuar më mirë marrëdhëniet mes individit e shtetit, në mes shoqërisë e shtetit.

Sipas autorit Kamsi, në revistën “Hylli i Dritës”, gjatë gjithë verpimtarisë së saj nuk mungonte, ndër të tjera subjekte, as polemika e fortë dhe e mprehtë e At Gjergj Fishtës. “Jashtëzakonisht e rëndësishme dhe fort informuese është rubrika kushtuar lajmeve të mbrendshme e të jashtme që, të paraqitura prej drejtorit të saj Át Gjergj Fishta, pasqyrojshin qendrimin ndaj politikës ndërkombtare, të mbajtur prej ambjenteve atdhetare e nacionaliste, të përfaqësuara prej Etënve Françeskanë, të cilët patën një meritim të qartë në këtë drejtim.”

Numri i parë i revistës “Hylli i Dritës”, botuar më 1 tetor 1913, nuk pati jetë të gjatë. Është ndërprerë menjëherë nga Fuqitë e huaja në atë kohë në Shkodër, sepse revista doli haptas në mbrojtje të lirisë e të drejtave kombëtare të shqiptarëve, të cilat ishin, seriozisht, të kërcënuara një vit pas shpalljes së pavarësisë dhe para fillimit të Luftës së parë Botërore. Kjo masë shkaktoi një reagim të ashpër të drejtorit të kësaj reviste, At Gjergj Fishta,i cili ndonse nuk e nënshkruen shkrimin e botuar, është e qartë, sipas Kamsi-t se Fishta është autori i tij. Prej titullit e kemi të qartë gjithashtu edhe përmbajtjen e artikullit: “Nji komedí e pandershme e shekullit XX”, shkruan autori Willy Kamsi në parathënjen e librit të tij, (“Hylli i Dritës”, 1913-1944 — Bibliografí kronologjike, Botime Françeskane, Shkodër 2008). Siç është rasti me shumë nga shkrimet e At Gjergj Fishtës, edhe ky shkrim, duke u lexuar 110-vjet më vonë, është aq aktual me zhvillimet e sotme politike ndërkombëtare ndaj shqiptarëve dhe të drejtave të tyre në trojet e veta.

Në periudhën e dytë të botimit të “Hyllit të Dritës” — nga viti 1921 deri 1924 — periudha më demokratike e historisë shqiptare, sipas Kamsit, pau zhvillimin e një veprimi të gjallë në dobí të forcave më të shëndosha të Kombit shqiptar. “Kujdes parësor ka qenë me e mprojtë shtetin e rilindur shqiptar prej të këqijave të jashtme e sidomos të mbrendshme…Ndryshe prej periudhës së parë vehet oroe drejtimi kah nji përgatitje demokratike e qytetarit. Theksohen subjekte sikurse ndër të tjera, rilindja e individit si njisí më vete e përbërse e shoqërisë, duke theksuar, njëkohësisht, se cili ishte ideali i Shqiptarit. Një vend të veçantë në revistën Hylli i Dritës kanë zënë shkrimet në mbështetje të masave për ruajtjen e traditave si dhe vlerësimi i së kaluarës për të përmirësuar të tashmen, shkruan Kamsi.

Në qershorin e 1924-s nji revolucion demokratik, i udhëhequn prej Fan S. Nolit, Luigj Gurakuqit e Bajram Currit, përmbysi regjimin e Ahmet Zogut dhe të bejlerëve. Mbas gjashtë muajsh të qeverisjes demokratike, me kthimin në pushtet të forcave regresive të mbështetura nga jashtë, detyrimisht, u desht të pezullohej botimi, duke pritë kohë më të mira, pasi kjo revistë kishte mbajtur, me shumë vendosmëri, anën e demokracisë, është shprehur Willy Kamsi.

“Periudha e tretë (1930-1944), sipas autorit Kamsi, pau përhapjen dhe imponimin e mendimit katolik në fushën e kulturës, tue e çue “Hyllin” në nji nivel të tillë sa me pasë pëlqimin e çmimin e rretheve shkencore e kulturore jo vetëm kombtare por edhe ndërkombtare. Jo më kot ndër bashkëpuntorët e tij mbahen me të tjerë emra të njohur si Prof. Norbert Jokl, Georg Stadtmüller”, e të tjerë si këta, shkruan studiuesi Willy Kamsi.

Në kronologjinë e tij kushtuar “Hyllit të Dritës, Kamsi shkruan se revista françeskane, me “Komunizmin qe përballuar, papushim, duke venë në dukje gjithë kalbësirën e mbrendshme që gjëndet në tê, e të së cilës kemi qenë dëshmitarë pasi kemi jetuar atë njëmendësí. Prandej, nuk janë pak artikujt që i kundërvihen asaj propagandë në Shqipëní me synimin që të ndriçohej opinioni publik, i mashtruem prej reflektimit mashtrues të nji mirëqenjeje të rrejshme”. Por jo vetëm kundër komunizmit! Revista e Françeskanëve shqiptarë, sipas Kamsit, në artikujt e saj dënonte edhe nazizmin. Më 1938 pushtimi i Austrisë, i ashtuquajturi “Anschluss” nga ana e Gjermanisë naziste, shkaktoi reagimin e Gjon Kamsit me nji dënim të shprehun me artikullin “Austria ndrroi jetë”, njëra ndër protestat e pakëta, në mos e vetmja, në shtypin shqiptar të asaj kohe, thekson ai.

Viti 1944 solli heshtjen e gjatë dhe vdekjen për revistën dhe botuesit e saj. Një nga aktet e para të qeverisë komuniste të Shqipërisë mbyllja e “Hyllit të Dritës” si, “përfaqësuese e reaksionit” anti-komunist. Ky vendim u pasua me dënimin me vdekje e burgje të gjata të shumë prej drejtuesve të saj, ajkës së Kombit, si At Gjon Shllaku, At Anton Harapi, At Benardin Palaj, At Donat Kurti, e të tjerë, si dhe vjedhja dhe shkatërrimi i qëllim trashëgimisë së saj arkivore, nga shteti komunist I Enver Hoxhës. Për fat të keq të revistës Hylli i Dritës, të Françeskanëve shqiptarë por dhe të Kombit shqiptar në përgjithësi, revista e njohur në historinë e gazetarisë së Shqipërisë u mbyllë nga regjimi anti-kombëtar komunist i Enver Hoxhës kur ky erdhi në fuqi me mbështetjen e armiqëve sllavë të Kombit shqiptar — nji humbje kjo e pallogaritshme për kulturën e shkencën shqiptare, humbje që âsht e vështirë të ndreqet sot, është shprehur studiuesi Kamsi në vlerësimin e tij.

Më në fund, pas shembjes së Murit të Berlinit, erdhi koha e ringjalljes së Shqipërisë dhe në vitin 1993, shkruan ai, me nismën e françeskanit Át Zef Pllumi, filloi rishtas botimi i revistë, “Hylli i Dritës”. Ndërkaq, mendohej se kohët e këqia kishin kaluar, por, jo, nuk ishte ashtu. “Erdhi 1997-a, vjeti i grushtit të shtetit komunist, që përgjaku e shkatërroi shtetin shqiptar. Kështu për të katërtën herë pushoi së botuari “Hylli”, që kaq i kishte dhënë ringjalljes së Kombit pas pushtimit turk”, vlerëson autori Kamsi.

Kamsi, përfundon kronologjinë e revistës “Hylli i Dritës”, duke shkruar se, “Në vitin 2006 — në vitin e 26 të jetës së vet — për të pestën herë kemi ringjalljen e kësaj reviste. U ringjall prej hinit të vet, sikurse Phoenix-i mitik dhe e bani këtë mbas 93 vjetësh, me gjith ndeshtrashat që e kanë përcjellë në jetën e vet, tue ndjekë të njajtin program dhe tue synue që nëpërmjet fesë, kulturës dhe dijes me i dhanë nji trajtë shpirtnore njeriut shqiptar, tue qenë me të vërtetë Votër kulture shqiptare”.

Shënim: Citimet janë marrë nga parathënja e veprës së studjuesit Willy Kamsi me titull, “Hylli i Dritës” 1913-1944. Bibliografí kronologjike, Botime Françeskane, Shkodër 2008.

Sot, me 1 tetor 2023, kujtojmë pra 110-vjetorin (e të vitit 1913), kur doli numri i parë i revistës së njohur të Françeskanëve shqiptarë, “Hylli i Dritës” – një pasqyrë kjo e lavdishme, por jo më pak edhe tragjike e historisë së Kombit Shqiptar, për lirinë e të cilit u përpoqën autorët e saj, françeskanët shqiptarë, me në krye At Gjergj Fishtën, por edhe jo-françeskanë — duke shkruar me laps dhe duke flijuar jetën deri në derdhjen heroike të gjakut të tyre, gjithmonë në mbrojtje të lirisë e demokracisë, të vlerave kulturore, kombëtare dhe shpirtërore të popullit e të Atdheut të vet.

Frank Shkreli

Historia e hershme e shqiptarëve nga Iliria deri te Bizanti

October 2, 2023 by s p

Nga Robert Elsie/

Për banorët e lashtë të Ballkanit dhe për gjuhët që flisnin kemi relativisht pak të dhëna. Përveç një numri shumë të vogël mbishkrimesh të shkurtra, si dokumente gjuhësore për ilirishten, trakishten dhe dakishten mbeten vetëm emra njerëzish dhe vendesh të përmendur sidomos nga autorë të lashtë grekë e latinë, që zakonisht nuk qenë fort të interesuar për popujt e tjerë. Megjithatë, nga ç’mbetet prej këtyre gjuhëve, kemi mundësi të arrijmë në përfundimin se ato qenë indoevropiane, pra edhe të lidhura, ndonëse larg e larg, me gjuhët latine, greke, gjermanike, sllave, baltike, kelte e kështu me radhë.

Atdheu fillestar i shqiptarëve pranohet përgjithësisht të kenë qenë malet e Shqipërisë, dhe në mënyrë të veçantë të Shqipërisë veriore. Dijetari gjerman Georg Shtatmyler (Georg Stadtmüller 1901-1985) ve aq larg sa t’i vendosë ata në fillim në rrethin e Matit1. Se deri ku kishin vajtur ata në vijën bregdetare, mbetet ende një çështje e diskutueshme.

Por ç’duam të nënkuptojmë këtu me atdhe fillestar e madje, me shqiptar? Gjatë dhjetëvjeçarëve të fundit janë bërë mjaft studime për të ashtuquajturën etnogjenezë të shqiptarëve, një obsesion i kuptueshëm ky, sidomos ndër vetë shqiptarët, për të hetuar rrënjët dhe prejardhjen. Me gjithë ekzistencën e disa dëshmive gjuhësore e arkeologjike, shumëçka mbetet për t’u hamendësuar. Ajo çka dimë pak a shumë me siguri është se në lashtësi Shqipëria ishte atdheu i ilirëve, një konglomerat fisesh indo-evropiane që në fillim migruan drejt Ballkanit nga Evropa qendrore në fund të epokës së bronzit (rreth shekujve të dymbëdhjetë dhe trembëdhjetë para erës sonë) dhe zunë bregdetin e Adriatikut. Vitet e fundit, në përpjekjet e tyre për identitet e njohje, për shqiptarët është bërë njëfarë doktrine e dogmë ta quajnë veten pasardhës të drejtpërdrejtë të ilirëve të lashtë. Si shenjë e kësaj vazhdimësie, fëmijëve shqiptarë, kur lindin, u vihen emra ilirë. Ndonëse pa dyshim kemi një element subjektivizmi, nuk ka kurrfarë dëshmish që shqiptarët të jenë të ardhur në atdheun e tyre të sotëm nga gjetiu. Prandaj mund të supozojmë se trungu ilir përbën një element bazë të qenies së tyre.

Në trojet që janë sot Shqipëria nuk kanë qenë vetëm ilirët. Kolonitë e para greke u shfaqën në gjysmën jugore të vendit në fund të shekullit të shtatë para erës sonë. Durrësi (greqisht: Dyrrhakhion ose Epidamnos) u themelua prej kolonësh nga Korfuzi dhe Korinti më 627 para erës sonë, kurse Apolonia, tani Pojan pranë Fierit në skajin jugor të fushës së Myzeqesë, u themelua në vitin 588 para erës sonë. Këto koloni greke, ndonëse vetëm brenda territorit të bregdetit, patën një ndikim të fortë kulturor në vend. Gjatë periudhës nga shekulli i pestë deri në të tretin para erës sonë, ilirët ngritën shtetet e tyre përgjatë Adriatikut, derisa ranë pre e pushtimit romak. Ndër udhëheqësit ilirë përmenden: Agroni (sundoi në vitet 250-231 para erës sonë), mbret i Shkodrës, dhe mbretëresha Teuta (sundoi në vitet 230-228 para Krishtit), që mbretëroi në Lezhë (lat. Lissus).

Romakët, që përherë e më tepër po shqetësoheshin nga piratëria e ilirëve, e pushtuan krejt mbretërinë e Ilirisë nga viti 230 deri 168 para erës sonë, dhe kështu siguruan rrugët e tyre tregtare për në lindje. Në vitin 168 para erës sonë, me humbjen e Gentit, mbreti i fundit ilir i Shkodrës i cili sundoi në vitet 181-168 para erës sonë, krejt Iliria ra nën sundimin romak dhe u përfshi në provincën e Maqedonisë, të themeluar në vitin 148 para erës sonë. Via Egnatia2, rruga tokësore midis Romës dhe Bizantit, kalonte në zemër të Shqipërisë, nga Durrësi (lat. Dyrrachium) në bregdet përgjatë lumit Shkumbin pranë Elbasanit (lat. Scampa) deri në liqenin e Ohrit.

Në kohën e Perandorisë Romake i gjithë Ballkani iu nënshtrua ndikimit të fortë kulturor e gjuhësor të latinishtes, e cila gjatë pesë shekujve zëvendësoi gjuhët vendëse të gadishullit. Nën Jul dhe August Cezarin, ngulimet e Scodra-s, Dyrrachium-it, Byllis-it dhe Buthrotum-it fituan statusin coloniae, kurse Lissus-i u bë municipium sipas ligjit romak. Me imigrimin e vazhdueshëm të legjionarëve, tregtarëve dhe kolonëve romakë drejt provincave të Ballkanit, qendra qytetare si këto qenë të parat që përqafuan latinishten si mjeti më i volitshëm i komunikimit, në fillim përgjatë bregdetit të Adriatikut e më pas në brendësi. Me kalimin e kohës, edhe vendbanimet fshatare u romanizuan deri aty sa edhe nomadët dhe fiset më të thella malësore e ndien ndikimin e kulturës dhe gjuhës së re. Deri në rënien e Perandorisë Romake, shumica e banorëve të Ballkanit në të vërtetë flisnin dialekte krahinore të latinishtes vulgare, të ashtuquajturën latinishte ballkanike, ndonëse mendohet se trakishtja, për shembull, flitej ende në disa zona deri në shekullin e gjashtë të erës së re. Rajonet e fundit që iu nënshtruan këtij procesi romanizimi ishin pa dyshim luginat malore të thella e të paarritshme të Shqipërisë veriore. Edhe pse latinishtja po e shpërbënte thelbin e gjuhës apo gjuhëve vendëse në këtë rajon, dhe tashmë kishte çarë e hyrë në fjalorin dhe strukturën e tyre, ajo nuk kishte mundur të shpërbënte shqipen e vjetër (do të përdorim këtë term pasi na mungon një më i mirë) në mënyrë aq të plotë sa ç’kishte mundur ta bënte me gjuhën paralatine të protorumunëve.

Kur Perandoria Romake u riorganizua nën perandorin Dioklecian (sundoi në vitet 284¬305 të erës sonë) më 297 të erës sonë, Ilirisë i takoi të shkojë me lindjen dhe, me ndarjen përfundimtare në Perandori Lindore e në Perandori Perëndimore në vitin 395 të erës së re, vendi hyri përfundimisht në sferën politike e kulturore të Perandorisë Bizantine Lindore. Në shekujt e mëvonëshëm, Shqipëria u pushtua e u plaçkit nga një radhë fisesh shetitëse: Hunët në shekullin e katërt, Visigotët në vitet 380 dhe 395-401 të erës së re, Ostrogotët në vitin 459, Vandalët në vitin 467, si dhe nga Avarët, Bullgarët dhe Sllavët.

Ishte pushtimi sllav i Ballkanit nga veriu në fillim të shekullit të gjashtë që do të ndryshonte rrugën e historisë shqiptare. Depërtimet e para sllave ndodhën në vitet 548 dhe 587 të erës së re, dhe aty nga fillimi i shekullit të shtatë, kultura grekobizantine në Shqipëri pothuaj kishte pushuar së qeni për një farë kohe. Një nga efektet e ngulimeve sllave në Ballkanin jugperëndimor ishte shpëtimi i gjuhës vendëse nga romanizimi i plotë, cilado të ishte ajo. Me që gjuha sllave e folur nga pushtuesit i zuri vendin mbisundimit gjuhësor të latinishtes dhe e ndërpreu menjëherë procesin e romanizimit, shqipja e vjetër u ngurtësua në atë gjendje që nga shumë gjuhëtarë quhet si gjendje gjysmëromanizimi.

Ndërsa fiset sllave populluan tokat bujqësore të fushave dhe luginave të Ballkanit qendror, banorët vendës të pjesës më të madhe të gadishullit, d.m.th. folës të latinishtes ballkanike apo të gjuhës protorumune, u shtynë brenda rajoneve malore jugore ngjitur me territorin shqiptar. Pikërisht me pesë shekuj pasues të kontaktit midis shqipes së vjetër dhe fiseve proto-rumune shpjegohen shumë tipare gjuhësore të përbashkëta sidomos në leksik e në morfologji, që kanë shqipja dhe rumanishtja. Kolonizimi sllav i Shqipërisë, që përfundoi deri në shekullin e tetë, shpuri gjithashtu në kontakte të forta gjuhësore sllavo-shqiptare.

Në fund të shekullit të dhjetë, perandoria e madhe bullgare ra në dorë të grekëve bizantinë, duke u dhënë mundësi barinjve rumunë e shqiptarë për hapësira të reja. Fiset rumune migruan si nga veriu në drejtim të verilindjes dhe veriperëndimit të Ballkanit ashtu dhe nga jugu për në malet e Pindit, ku shumë folës arumunë hasen edhe sot. Shqiptarët nga ana e tyre, filluan të zbresin nga tokat malore e të zgjerohen në shekujt e njëmbëdhjetë e të dymbëdhjetë, së pari duke marrë plotësisht në zotërim bregdetin verior e qendror të Shqipërisë, dhe më tej në shekullin e trembëdhjetë duke u shtrirë në jug drejt asaj që tani quhet Shqipëri jugore dhe Maqedoni perëndimore. Në mesin e shekullit të katërmbëdhjetë ata migruan madje edhe më në jug brenda Greqisë, në fillim në Epir, Thesali (1320), Akarnani dhe Etoli. Së andejmi ata vazhduan në drejtim të lindjes në Beoti (1350) dhe Atikë, ku më 1382 sundimtarët katalonjas të rajonit u dhanë leje për t’u ngulitur aty e për të punuar tokat, si dhe në drejtim të jugut nëpër gjirin e Korintit brenda në More (Peloponez). Manuel Kantakuzeni i Mistrës (sundoi më 1348¬1380) i ftoi kolonët shqiptarë të nguleshin në krahinat pak të populluara të Arkadisë dhe Lakonisë e të shërbenin si mercenarë kundër principatave franke në jug. Më 1402 dhe 1425, edhe venedikasit, sundimtarë të Negropontit të Eubesë (Evisë) i nxitën kolonët shqiptarë të nguleshin në Eubenë e jugut3. Deri aty nga mesi i shekullit të pesëmbëdhjetë, që shënon mbarimin e këtij procesi kolonizimi, shqiptarët ishin ngulur në mbi gjysmën e Greqisë4 dhe në numër aq të madh saqë, në shumë zona, ata përbënin vërtet shumicën e popullsisë. Vetëm nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë gjuha shqipe nisi t’i lëshojë udhë greqishtes. Konsulli austriak Johan Georg fon Han (Johann Georg von Hahn, 1811-1869) raportonte më 1854 se “në ishujt Hidhra, Spece, Poros dhe Salaminë, shqiptarët kanë ngulime aq kompakte etnikisht, saqë gjatë luftës greke për çlirim nuk kishte fare gra që ta kuptonin greqishten”5. Megjithatë kjo gjuhë në këta ishuj tani është zhdukur, ajo ende mund të dëgjohet në shumë fshatra të Beotisë, Eubesë së jugut, Atikës dhe gjetkë.

Nga mesi i shekullit të njëmbëdhjetë Perandoria Bizantine, së cilës i përkiste Shqipëria, sa vinte e po rrezikohej më tepër. Normanët, nën Rober Giskar dë Otvil-in (Robert Guiscard de Hauteville, 1016-1085), vunë në zotërim territoret e fundit bizantine në Italinë jugore dhe më 1081 kapërcyen Adriatikun për të pushtuar Durrësin dhe Shqipërinë qendrore. Ndonëse një vit më pas forcat bizantine ia dolën të rimarrin Durrësin, Lindja dhe Perëndimi do të vazhdonin të haheshin për Shqipërinë në shekujt e mëvonëshëm. Pas plaçkitjes së Konstantinopojës gjatë Kryqëzatës së Katërt më 1204, venedikasit vunë nën zotërim Durrësin (1205). Në lindje dhe verilindje të territoreve venedikase në Shqipëri lindi shteti i parë autonom shqiptar nën princin Progon, shteti Arbanon, i cili jetoi nga viti 1190 deri më 1216. Më 1269, Karli Anzhuin (Charles d’Anjou, 1226-1285) zbarkoi në Vlorë dhe tre vjet më vonë e shpalli veten rex Albaniae (mbret i Shqipërisë). Në fillim të shekullit të katërmbëdhjetë, pjesa më e madhe e Shqipërisë u pushtua nga serbët, nën sundimin e të cilëve ajo mbeti deri në vdekjen e Stefan Dushanit të Madh më 1355. Më pas vendi u coptua në një numër të madh dinastish feudale: Topiajt, Balshajt dhe Dukagjinët në veri të vendit, kurse Muzakajt dhe Shpatajt në jug.

Nga mbërritja e sllavëve në Shqipëri e deri në pushtimin turk në shekullin e pesëmbëdhjetë shqiptarët jetuan, siç u tha më sipër, në kontakt të ngushtë me fqinjët e tyre sllavë, popuj këta që vinin të dy nën ndikimin në rritje të kulturës bizantine. Mund të flitet vërtet për një simbiozë sllavo-shqiptare anembanë pjesës më të madhe të vendit, në të cilin shqiptarët malësorë e, padyshim, në një masë të madhe nomadë, ndodheshin nën kërcënimin e përhershëm të asimilimit etnik. Gjatë Mesjetës, në qytetet e bregdetit shqiptar nuk ka pasur bashkësi shqiptare për t’u përmendur. Durrësi banohej nga venedikas, grekë, çifutë dhe sllavë; Shkodra nga venedikas dhe sllavë, kurse Vlora nga grekë bizantinë. Emrat e lumenjve në këtë vend, një tregues ky kurdoherë i mirë i strukturës së ngulimeve, janë në një masë befasuese sllave6. Kisha kristiane, mbrojtësja e qytetërimit mesjetar në Ballkan ashtu si gjetiu, ishte ajo që sillte kulturën e huaj, qoftë latine, greke apo sllave. Vlerësohet se një pjesë e konsiderueshme e shqiptarëve ishin asimiluar tashmë në prag të pushtimit turk. Ashtu si indianët e Amerikës së Veriut pas kolonizimit evropian, shqiptarët kishin mbetur mjaft anash në vendin e vet.

SHKOLLA SHQIPE “IBRAHIM KODRA”, GJUHA DHE IDENTITETI KOMBËTAR I SHQIPTARËVE NË ITALI

October 2, 2023 by s p

Donika Zeneli Qoshi mësuese në shkollën shqipe “Ibrahim Kodra” në Rozzano, Milano, Itali, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Milano, Itali, nëpërmjet mësimit të gjuhës, kulturës shqipe dhe historisë kombëtare. Me mësuesen Donika Zeneli Qoshi bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

SHKOLLA SHQIPE “IBRAHIM KODRA” NË MILANO

Shkolla shqipe në komunën e Rozzanos u inagurua më 24 shtator 2023. Pati një pjesmarrje nga komuniteti shqiptar i zonës se jugut të Milanos. Ideja e themelimit ishte e të gjithë prindërve dhe bashkëatdhetarëve shqiptarë që duan që fëmijët e tyre të mos humbasin gjuhën dhe kulturën shqiptare. Vitet e fundit vumë re që fëmijët tanë që frekuentojnë shkollat publike italiane nuk kanë pasur mundësi që ta mësojnë gjuhën shqipe brënda këtyre shkollave si në Gjermani, Zvicër, Suedi etj. Hapja e shkollës shqipe “Ibrahim Kodra” është një projekt që i vjen në ndihmë fëmijëve dhe prindërve. Përpjekjet janë të shumta dhe të mundimshme, siç ju thashë vetëm pas 15 vjetësh arritëm të sigurojmë ambjentin e dhënë për tu frekuentuar 1 herë në javë. Nuk kemi mbeshtetje financiare nga autoritet shqiptare dhe italiane dhe shkolla do të mbahet hapur nga puna vullnetare e mësuesve që sakrifikojnë fundjavat për përhapur dije me shumë dashuri. Grupi themelues i shkollës shqipe “Ibrahim Kodra” janë: Skënder Zeneli përfaqësues i komunitetit tonë, Laura Olldashi shkrimtare dhe ish-mësuese e gjuhës dhe letërsisë shqipe, Denada Quku psikologe dhe ish-pedagoge pranë universitetit të A.Moisiu në Durrës, Enkelejda Mece administratore ligjore e shkollës sonë ka mbaruar degen Ekonomi në universitetin Bicoça në Milano, rrjedh nga një familje patriotësh përmetarë, Lumo Kolleshi mësues i gjuhës shqipe në Shqipëri prej 40 vjetësh. Mësimi do të zhvillohet çdo të dielë nga ora 9.00 deri më 12.30

NJË SHKOLLË ME EMRIN E PIKTORIT TË MADH IBRAHIM KODRA

Emrin e shkollës shqipe “Ibrahim Kodra” e zgjodhëm në respekt të piktorit me famë ndërkombëtare që ka jetuar dhe punuar pranë në qytetin e Milanos, në Akademinë e Brerës në Milano të Italisë. Piktori Ibrahim Kodra është një figurë e artit italian me origjinë shqiptare. Ka lindur në Ishëm të Durrësit, talenti i tij do të spikatet nga krytari i bashkisë së Durrësit të kohës, do të dërgohet për studime në Tiranë, me ndihmën e oborrit mbretëror do të dërgohet me studime në Romë e më pas në Milano. Stili i tij modern në pikturë do të habisë edhe profesorët e tij në Akademinë e Breras ku më pas do të punonte si profesor. Ai i përket stilit të veçantë të Kubizmit ku do të ishte miku i preferuar i Pikasos. Pas vendosjes së komunizmit nuk mund të kthehej në Shqipëri për shkak se stili i tij ishte i ndaluar. Flitet që të ketë pikturuar rreth 6000 kuadro.

PRINDËR REGJISTRONI FËMIJËT NË SHKOLLË

Në cermoninë e inagurimit të shkollës shqipe “Ibrahim Kodra” morën pjesë kryetari i Fondazionit “Ibrahim Kodra” në Milano, oficerja e Diasporës në Milano Luljeta Cobanaj dhe shumë shqiptarë me origjinë arbëreshe etj. Patëm gjithashtu një përkrahje morale nga Konsullja e Shqipërisë në Milano Z.nja Anila Pojani dhe stafi i saj. Mesazhi ynë është një thirrje që i bëjmë prindërve që të rregjistrojnë femijët e tyre në kurset e gjuhës shqipe, duke i dhënë mundësinë për të mesuar ta lexojnë dhe shkruajnë mirë gjuhën e mëmës, është një pasuri e madhe për çdo fëmijë. Fëmijët bilinguistë janë një hap përpara përsa i përket edhe mësimit të gjuhëve të tjera.

SHKOLLA SHQIPE RËNDËSI TË VEÇANTË PËR GJUHËN SHQIPE

Me ndihmën e zotit Skënder Zeneli që është përfaqsues i komunitetit shqiptar të Rozzanos, të Laura Olldashit që është shkrimtare dhe të mësueseve Donika Zeneli Qoshi, Enkelejda Mece, Denada Quku, Lumo Kolleshi, Diamanta Gjata, arritëm ti japim jetë kësaj shkolle që do ti vijë në ndihmë për mësimin e gjuhes shqipe fëmijëve me origjinë shqiptare që kanë lindur dhe po rriten këtu, gjithashtu janë të mirëpritur të gjithë ata që kanë dëshirë të mësojnë gjuhën shqipe të frekuentojnë kurset që do të zhvillohen pranë shkollës sonë. Shkolla ka një rëndesi në mësimin e gjuhes në mënyrat didaktike dhe pedagogjike te përcaktuara nga Ministria e Arsimit në Shqipëri ku na mbeshtet me trajnimet e bëra për mësuesit e Diasporës por dhe me tekstet e botuara për ti ardhur në ndihmë mësimdhënies në mënyrë efikase.

KUSH ËSHTË DONIKA ZENELI QOSHI?

Donika Zeneli Qoshi është ish- mësuese letërsie pranë gjimnazit Sami Frashëri në qytetin e Belshit në Elbasan. Ka mbaruar universitetin Aleksandër Xhuvani në Elbasan në degën gjuhë-letërsi. Në Milano punon në fushën e shëndetësisë dhe ndjek studimet në universitetit Humanitas në degën e Infermierisë. Vjen nga qyteti arsimdashës i Elbasanit, nga qyteti i Dhaskal Todrit, Aleksandër Xhuvanit, Lef Nosit, Aqif Pashës, Kostandin Kristoforidhit e shumë patriotëve të shquar për kontributin e tyre në shërbim të çështjeve kombëtare.

In Memoriam: Protopresbyter Arthur Liolin

October 2, 2023 by s p