Sadik Elshani – Dielli

Flamuri ynë Kuq e Zi

November 25, 2021 by s p

Dr. Sadik Elshani

Nëntori është muaji i Shqipërisë, muaji i shqiptarëve, muaji i flamurit. Sa herë që afrohet 28 Nëntori, mendja na fluturon te flamuri ynë Kuq e Zi, flamuri ynë i lyer me gjak që sjell në kujtesën tonë përpjekjet, luftërat dhe fitoret tona. Na sjell në kujtesën tonë Epokën e lavdishme të Skenderbeut që me shekuj mbajti gjallë qëndresën, shpirtin dhe identitetin tonë kombëtar. U valvit pa u përkulur kurrë nëpër dallgët e stuhitë e historisë dhe më 28 Nëntor të vitit 1912, Flamuri i Skenderbeut u ngrit në qiellin e Shqipërisë së saposhpallur shtet i pavarur. Vite më vonë mbi kokat e shqiponjës i vunë simbole të huaja ideologjike, por shqiponja nuk i duroi, i shporri se ia zinin frymën, ia zinin frymën Shqipërisë, popullit shqiptar. Shqiponja dhe shqiptari e duan vetëm lirinë dhe qiellin e kaltërt mbi kokat e tyre.

Për shqiptarët nuk ka simbol më të shenjtë se flamuri ynë. Është ky flamur që na priu nëpër beteja të përgjakshme shumëshekullore në përpjekjet e popullit tonë për liri e pavarësi. Për këtë flamur dhe nën hijen e këtij flamuri e kanë flijuar jetën e tyre bijat dhe bijtë më të mirë të kombit tonë. Është ky flamuri i lirisë që mishëron e pasqyron shpirtin e pastër, karakterin e fortë dhe vlerat e larta morale e njerëzore të kombit tonë. Është ky flamur i bukur e hijerëndë që rrezaton pastërtinë morale, dinjitetin, nderin e kombit tonë, sepse atë nuk e shemtojnë njollat e pushtimit të tokave të huaja, robërimit të popujve të tjerë. Flamuri ynë është vetëm flamuri i lirisë! Ështe ky flamur që i mban së bashku të gjithë shqiptarët dhe të gjitha trojet tona padrejtësisht të ndara. Është kjo shqiponjë që nën krahët e saj të fuqishëm, me një ngrohtësi prej nëne i mban së bashku të gjitha bijat dhe bijtë e saj kudo që ndodhen në botë. Kjo është forca magjike e padukshme e flamurit tonë! Këtë forcë e kam ndier, e kam përjetuar vetë që në moshë të njomë. Në femijërinë time, në Kosovë flamuri ynë ishte i ndaluar. E dinim si dukej flamuri ynë, e kishim parë nëpër librat e ndaluara, por kurrë nuk e kishim parë duke u valvitur para syve tanë. Por një ditë nëntori të vitit 1968 në qytetin tim te Suharekës (Therandës), nxënësit e gjimnazit, normales dhe qytetarët organizuan një parakalim, një demonstratë të fuqishme dhe ne ballë u printe Flamuri Ynë Kuq e Zi që ishte qëndisur fshehurazi. Organizator ishte studenti, Haxhi Bajraktari, i cili e kishte siguruar edhe flamurin. Policia u mundua t’i ndalonte, por nuk ia doli dot. Që nga ajo ditë flamuri ynë u valvit i lirë ne qytetin tim dhe në tërë Kosovën. Ishte ajo ngjarja më e shënuar, dita me e lavdishme në jetën e qytetit tim dhe është ngulitur thellë në qenjen dhe kujtesën time. Ishte ajo ngjarje, ishte ai flamur që nga një femijë, më bëri burrë para kohe, më ngjalli krenarinë kombëtare, ma shtoi e ma thelloi edhe më tepër dashurinë për Shqipërinë, kombin tim, historinë tonë. Me shporri frikën dhe mbolli guximin në zemrën time të njomë. Flamuri ynë është flamur që të trimëron, të jep zemër, të jep guxim, të jep shpresë. Atë ditë nuk valvitej një copë pëlhurë, por valvitej Shqipëria, shqiptarizmi, krenaria jonë kombëtare. Po, ai flamur ishte vetë Shqipëria! Dhe atë ditë së bashku me gjimnazistët, normalistet marshonin edhe bijat e bijtë më të mirë të kombit tonë, fytyrat më të ndritura të kombit tonë. Të mbështjellur me flamur, ata kishin zbritur nga qielli i perjetësisë, kishin dalur nga faqet më të lavdishme të historisë sonë, nga rrëfimet e baballarëve tanë dhe u prinin rinisë sonë, u jepnin zemër, u shkrinë me ta dhe u bënë një, u bënë flamur. Si dikur në Vlorë, aty ishin edhe Ismail Qemali e Isa Boletini me trimat e tij. Shqiptarët tani ishin zgjuar nga gjumi i thellë, e kishin shporrur frikën, përbuzjen shekullore, i kishin ringjallur energjitë e tyre të fjetura. Lëvizja për lirinë e Kosovës tani kishte marrë hov dhe flamuri ynë na printe drejt cakut, qëllimit tonë përfundimtar – pavarësisë së Kosovës. Më në fund ajo ditë e shumëpritur, ajo ditë e bekuar arriti më 17 shkurt të vitit 2008 – plot dyzet vite pas Vitit të Madh 1968.

Marrëdhënja, afërsia e shqiptarit me flamurin, ndjenjat, dashuria e shqiptarit për flamurin janë diçka karakteristike dhe të paspjegueshme që fjalët nuk mund t’i shprehin aq lehtë, diçka që na dallon nga kombet tjera. Kuptohet, edhe popujt dhe vendet tjera e duan dhe e nderojnë flamurin e tyre, por asnjëri nuk përnjeëjtësohet (identifikohet) më tepër me flamurin sesa shqiptarët. Festa jonë kombëtare ka hyrë në kujtesën e popullit tonë si, “Dita e Flamurit”, ndersa himni ynë kombëtar është: “Rreth flamurit të përbashkuar”. Ai është bërë gjymtyrë, pjesë e qenjes, ndërgjegjes dhe kujtesës sonë kolektive si komb. Flamuri ynë është historia jonë e qëndisur në pëlhurë, aty është i shkruar rrugëtimi ynë nëpër shekuj si komb, aty janë të shkruara përpjekjet, luftërat dhe fitoret tona për liri e pavarësi. Populli ynë këngët më të bukura ia ka kushtuar flamurit, poetët tanë atij ia kanë kushtuar vargjet më të bukura: “O flamur gjak, o flamur shkabë”. Nga të gjitha kombet që njohim ne, shqiptarët janë të vetmit që fëmijve të tyre u vënë emrin: Flamur. Dhe tingëllon bukur! Tani flamuri nuk është vetëm një copë pëlhurë, por janë edhe zemrat që rrahin për kombin, atdheun, të ardhmen tonë.

Rreth flamurit tonë kombëtar të bashkohemi si shqiptarë e të mos përçahemi nga ideologjitë e huaja.Ta mbajmë gjithmonë të pastër e lart e më lart Flamurin e Shenjtë të Skenderbeut, flamurin e lirisë, flamurin e bashkimit kombëtar! Një komb, një flamur, një shtet i përbashkët për të gjithë shqiptarët!
Shqiptarë, kudo që jeni: Gëzuar Ditën e Flamurit!

Philadelphia, nëntor, 2021
Sadik Elshani është doktor i shkencave dhe veprimtar i bashkësisë shqiptaro – amerikane.

PARAKALIM DINJITOZ I SHQIPTARËVE NË PARADËN E DITËS SË FALENDERIMEVE NË PHILADELPHIA

November 22, 2021 by s p

Dr. Sadik Elshani/

Të shumta janë veprimtaritë që organizon shoqata “Bijtë e shqipes” për nder të 28 Nëntorit, Ditës së Pavarësisë së Shqipërisë. Për shoqatën tonë nëntori gjithmonë është në marshim. Ka pesë vite që shoqatës sonë i është shtuar edhe një një veprimtari e rëndësishme që zhvillohet në Philadelphia dhe përkon bukur me festimet tona të festës sonë kombëtare: Është pjesëmarrja jonë në paradën “Holmsburg Mayfair Thanksgiving Parade”. Kjo paradë që nga viti 1976, viti i saj i themelimit, organizohet në Northeast Philadelphia (Filadelfia Verilindore) përghjatë Frankford Avenue. Në këtë paradë parakalojnë grupe të ndryshme: politikanë vendorë e në nivel të qytetit e shtetit, organizata, shoqata, biznese vendore, grupe artistike, banda muzikore shkollore, etj. Këtë vit parada u zhvillua ditën e diel, më 21 nentor, një ditë me qiell të vrënjtur, por me kohë të butë – e përshtatshmë për të marshuar. Vitin e kaluar, për shkak të pandemise, kjo Paradë nuk u organizua, prandaj këtë vit të gjithë e kanë mirëpritur me shumë entuziazëm. Të dyja anët e rrugës nëpër të cilën zhvillohej Parada ishin mbushur me plot qytetarë të hareshëm, të cilët me fytyra të qeshura i përshëndesnin të gjithë pjesëmarrësit, vallëzonin nën ritmin e këngëve dhe valleve të grupeve, bandave muzikore pjesëmarrëse.
Koj paradë për ne është një rast i mirë për t’u paraqitur para qytetarëve të Philadelphias, veshjet (kostumet) tona kombëtare nga krahina të ndryshme të Shqipërisë, muzikën dhe vlerat tona kombëtare, për ta bërë të njohur shoqatën dhe bashkësinë (komunitetin) tonë që tani është bërë një pjesë e organizuar e jetës së qytetit të Philadelphias. Nxënësit e shkollës shqipe “Gjuha Jonë”, që drejtohet nga shoqata “Bijtë e Shqipes”, ishin veshur me veshjet e bukura kombëtare dhe së bashku me prindërit e bashkëkombasit e shumtë marshonin të shoqëruar nga këngët e vallet shqiptare, ku mbizotëronin ato me motive atdhetare, duke filluar nga Himni ynë Kombëtar që gjithmonë i prinë marshimit të grupit tonë. Gati të gjithë pjesëtarët e grupit tonë mbanin në duar dhe valvisnin flamujt Kuq e Zi dhe ata amerikanë. Kënga dhe vallja shqiptare jehonte në të katër anët e kësaj pjese të qytetit, përcjellësit e shumtë të kësaj parade i pëlqenin shumë kostumet tona me ngjyra vezëlluese e të stolisura e të dizejnuara me plot shije. Ndërsa shumë prej tyre me gjeste me duar e me trup u bashkoheshin ritmeve plot dinamizëm të muzikës sonë. Në pikën e fundit ku mbaronte parada të gjitha grupet shfaqnin një program treminutësh, ndërsa grupi yne vallëzonte nën ritmin e këngës “Xhamadani vija – vija”. Konferencierët (paraqitësit) bën edhe një paraqitje të shkurtër për shoqatën tonë, me këtë rast ata theksuan edhe blerjen e godinës sonë të re që ka vlera historike për qytetin e Philadelphias dhe shtetin e Pennsylvanias, si godina më e vjetër shkollore në tëtë shtetin që ende qëndron në këmbë.
Paraqitja jonë edhe këtë vit ishte mjaft dinjitoze dhe e organizuar mirë dhe të gjithe mezi që po presim për paradën e ardhshme, sidomos fëmijët, për të cilët kjo duhet të jetë një përvojë e mirë jetësore dhe atdhedashuri, krenarie kombëtare. Ditën e diel ne i zhvillojmë mësimet në shkollën tonë shqipe, por pjesëmarrja e nxënësve në këtë paradë ishte një mësim i mirë, atdhedashurie, historie, krenarie kombëtare.

Philadelphia, më 21 nëntor, 2021

Dr. Sadik Elshani është anëtar i Këshillit Drejtues dhe ish kryetar i shoqatës “Bijtë e shqipes”.

At Gjergj Fishta, lahutari i letërsisë shqipe – figurë madhore e kombit tonë

November 17, 2021 by s p

Dr. Sadik Elshani/

Shoqata “Bijtë e shqipes” në Philadelphia më 13 nëntor organizoi një veprimtari letraro – artistike me rastin e 150 vjetorit të lindjes së At Gjergj Fishtës, 110 vjetorit të lindjes së Migjenit dhe 90 vjetorit të lindjes së Dritëro Agollit

Viti 2021 është shpallur si Viti I 150 Vjetorit të Lindjes së At Gjergj Fishtës (23 tetor, 1871 – 30 dhjetor, 1940). Me këtë rast janë organizuar veprimtari të shumta në trojet shqiptare dhe në diasporë. Edhe Akademia e Shkencave e Shqipërisë me këtë rast javë më parë organizoi një simpozium. Akademia ka qenë dashtë ta bëjë këtë shumë vite më parë, sepse Fishta për një kohë të gjatë u anatemua, u baltos, u mohua nga regjimi komunist. Dy shtetet shqiptare, kombi ynë i ka një borxh, detyrim moral At Gjergj Fishtës. Shoqata jonë, e njohur për veprimtaritë e shumta kulturore e atdhetare, kishte kohë që e kishte planifikuar këtë veprimtari, por për disa arsye objektive e shtymë për muajin nëntor, muajin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, Ditës së Flamurit. E ku ka veprimtari më të mirë për t’i filluar veprimtaritë tona për Festën tonë Kombëtare?! Ku ka flamurtar më të mirë se At Gjergj Fishta?! Ishte ky një rast i duhur e i përshtatshem për t’i nderuar e përkujtuar edhe dy figura të rëndësishme të letersisë sonë në përvjetorët e plotë të lindjeve të tyre: Migjenin (13 tetor,1911 – 26 gusht, 1938), me rastin e 110 vjetorit të lindjes dhe Dritëro – Agollit (13 tetor, 1931 – 3 shkurt, 2017), me rastin e 90 vjetorit të lindjes. Këto figura shoqata jonë i ka nderuar edhe më parë me veprimtari letraro – artistike, por këtë vit ishte diçka më e posaçme. Në fillim po i themi disa fjalë për At Gjergj Fishtën e pak më poshtë në këte shkrim edhe për Migjenin dhe Dritëro Agollin.

Veprat e At Gjergj Fishtës, vlerë e çmuar kombëtare

At Gjergj Fishta është figura më e madhe dhe më e fuqishme e letërsisë shqiptare në gjysmën e parë të shekullit të XX – të. Ai ishte një personalitet i gjithanshëm dhe shumë i sukseshëm në disa lëmi: teologji, letërsi, gjuhësi, publicistikë, diplomaci, politikë, etj. Por, mbi të gjitha, ishte atdhetar e shqiptar i madh. Tërë jetën e tij u angazhua për të mirën e Shqipërisë, përparimin dhe emancipimin e kombit tonë. Po japim në mënyrë kronologjike vetëm disa nga angazhimet e tij:

– Më 1899 – bashkëthemelues i shoqërisë letrare “Bashkimi” të Shkodrës, së bashku me Imzot Preng Docin (1846 – 1917), Ndre Mjeden (1866 – 1937), Ndoc Nikajn (1864 – 1951) dhe At Pashko Bardhin (1870 – 1948).

– Në vitin 1902 At Fishta u emërua drejtor i shkollës françeskane të Shkodrës, ku shqipja nisi të përdorej për herë të parë, duke e zëvendësuar italishten si gjuhë bazë.

– Më 14 – 22 nëntor, 1908, mori pjesë në Kongresin e Manastirit si përfaqësues i shoqërisë “Bashkimi”. Këtu Fishta luajti një rol kyç në hartimin e alfabetit të gjuhës shqipe. Në këtë Kongres ai u zgjodh nënkryetar dhe kryetar i Komisionit për Hartimin e Alfabetit.

– Në tetor të vitit 1913 themeloi dhe filloi të nxjerrë të përmuajshmen françeskane, “Hylli i Dritës”.

– Nga 5 dhjetori, 1916 e deri në nëntor të vitit 1918, botoi në Shkodër gazetën “Posta e Shqypnies”. Po në vitin 1916, së bashku me Luigj Gurakuqin (1879 – 1925), Ndre Mjeden (1866 – 1937) dhe Mati Logorecin (1867 – 1941), Fishta luajti një rol udhëheqës në Komisinë Letrare Shqype.

– Në gusht të vitit 1919 Gjergj Fishta u emëruar Sekretar i Përgjithshëm i Delegacionit Shqiptar, që mori pjesë në Konferencën e Paqes në Paris. Ndërsa në vitin 1921 Fishta përfaqëson Shkodrën në Parlamentin Shqiptar, ku shquhet për gojëtarinë (oratorinë) e tij.

At Gjergj Fishta është autor i 37 botimeve letrare, por emri i tij është i lidhur kryesisht me kryeveprën e tij epike dhe njërën nga kryeveprat e gjithë letërsisë shqipe, “Lahuta e malcis” (Shkodër, 1937). “Lahuta e malcis” është një poemë epike historike me 15. 613 vargje që në qendër të vëmendjes ka luftën e shqiptarëve për autonomi e pavarësi, ngjarjet e historisë së Shqipërisë së Veriut, nga viti 1858 deri në vitin 1913. Përfshihet këtu edhe periudha e Lidhjes së Prizrenit dhe përpjekjet e luftërat e shqiptarëve për mbrojtjen e trojeve të tyre nga lakmitë grabitçare të serbëve e malazezëve. Paraqiten edhe episode të veçuara heroike, siç është ajo e Oso Kukës në kullë të Vraninës (kullen e barotit), apo rasti i Tringës, që për të mbrojtur moralin, nderin dhe dinjitetin e femrës shqiptare, ajo më parë e zgjedhë vdekjen sesa të bie në duart e armikut: “Edhe dielli dheut i ra/Gjallë po Tringa Shkjaut n’dorë s’ra”. Gjergj Fishta është i njohur edhe për veprat: “Anzat e Parnasit”, “Gomari i Barbatasit”, “Mrizi i zanave”, etj. Stili i poezisë së Fishtës është i rrjedhshëm, me figuracion të pasur e fjalë të rralla, bazuar në të folmen e popullit. është mjaft i ndikuar nga krijimtaria popullore, Kenget e Kreshnikëve. Përveç poezive lirike dhe atyre epike, Fishta është i njohur edhe për satirat e tij, të cilat e radhisin atë si njërin ndër satiristët më të mirë të letërsisë shqipe, madje edhe atë botërore. Sipas studiusit, Robert Elsie, “Lahuta e malcis” është e para ndihmesë e letërsisë shqipe për letërsinë botërore, ndërsa vetë Fishta është shqiptari i parë i emëruar për Çmimin Nobel. Regjimi komunist për gati gjysëm shekulli u mundua që ta zhdukte Fishtën nga faqet e historisë sonë kombëtare, madje edhe nga faqja e dheut, duke ia nxjerrë eshtrat nga varri e duke ia hedhur në lumin Dri. Shumë studiues janë të mendimit se komunistët e bën këtë jo për gjoja proitalianizmin e tij, por për prosllavizmin, projugosllavizmin e tyre. Por, vlerat nuk zhduken kurrë, nuk ka asnjë stuhi që i zhduk ato. At Gjergj Fishta është figurë madhore e kombit tone, vepra e tij gjithmonë do të mbetet një vlerë e çmuar kombëtare. Me punën dhe veprën e tij At Gjergj Fishta e ka siguruar vendin në majat më të larta të Panteonit të vlerave të kombit tonë. Pranda, nderimi i jetës dhe veprës së At Gjergj Fishtës do të thotë shumë edhe për atë, por edhe më shumë për ne. Edhe sot eshtrat e At Gjergj Fishtës nuk janë gjetur, por vargjet e tij kanë zënë një vend të ngrohtë në zemrat e të gjithë atyre shqiptarëve qe veten e tyre e quajnë shqiptar.

Veprimtaria letraro – artistike

Veprimtaria për këto tri figura të shquara të letërsisë sonë u zhvillua ditën e shtunë, më 13 nëntor, 2021, në mjediset e shoqatës “Bijtë e shqipes”. Për shkak të pandemisë kishim kohë pa organizuar veprimtari të tilla, prandaj një veprimtari e tillë u prit me entuziazëm nga anëtarët e veprimtarët e shoqatës sonë. Për shkak të rrethanave të cekura, numri i pjesëmarrësve nuk ishte si në ato veprimtaritë e mëhershme, por entuziazmi, ineresimi, respekti për organizatorët ishte në nivelin e duhur. Salla ku u zhvillua veprimtaria ishte zbukuruar e përgatitur mirë. Në ballë spikasnin portretët e mëdha të At Gjergj Fishtës (pikturë origjinale), Migjenit e Dritëro Agollit. Veprimtarinë e hapi kryetari i shoqatës, z. Bujar Gjoka,i cili i përshëndeti të pranishmit duke i falenderuar për pjesëmarrjen dhe interesimin e tyre për këtë veprimtari. Pastaj z. Gjoka ia dha fjalën zonjës Rudina Bani, nënkryetare e shoqatës dhe mësuese në shkollën shqipe e cila ishte caktuar për ta përgatitur një material për At Gjergj Fishtën.

Një lidhje shpirtërore me Fishtën

Zonja Bani kishte bërë një vlerësim të përgjithshëm për veprën e At Gjergj Fishtës, por edhe për lidhjen e saj shpirtërore për Fishtën. Ndër të tjera zonja Bani u shpreh: “Kam një lidhje tjetër shpirtërore me Fishtën. Kur u nisa nga Shqipëria për në Amerikë, nuk e di pse shpirti im u pushtua nga vargjet:

“Lamtumire vendet e mia

Që po zhdukeni dalëngadalë

Ushton deti, gjëmon stuhia

Shkundet varka valë mbi valë…”

Duke folur për rëndësinë e figurës së At Gjergj Fishtës dhe vlerën e veprës së tij, zonja Bani vazhdoi: “Të rrallë janë ata poetë që cilësohen si poetë kombëtarë. Të rrallë janë ata poetë që krafasohen me Homerin. I tillë ishte Fishta. I cilësuar nga albanologu austriak, Maksimilian Lambreci (1882 – 1963) si “poetin më të talentauar që ka patur Shqipëria””. Për tematikën dhe motivet në veprën e Fishtës, zonja Bani pohoi: “Fishta do të na sillte dhe përjetonte në veprën e tij jo vetëm zanat, shtojzovallet, por edhe Oso Kukën që vdes duke luftuar në Vraninë për të mbrojtur trojet nga serbo malazezët, heronjtë e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, etj.” Zonja Bani, si mësuese e shkollës shqipe, fjalën e saj e përfundoi me disa vargje nga vjersha e Fishtës, “Gjuha shqype”.

Migjeni dhe Dritëroi

Pastaj fjalen e mori z. Sadik Elshani njëherësh edhe shkruesi i këtyre radhëve, i cili paraqiti punimin me titull: “13 Tetori – një datë, dy poetë viganë: Migjeni dhe Dritëroi”, që është një reflektim në ditëlindjen e dy poetëve. Më 13 tetor të vitit 1911 lindi Migjeni, ndërsa njëzet vite më vonë, më 13 tetor të vitit 1931 lindi Dritëro Agolli – njëri në Veri, tjetri në Jug të Shqipërisë. është kjo një rastësi e rrallë, por ndoshta edhe nuk është rastësi, që dy poetë të mëdhenj të letërsisë sonë të kenë lindur në një datë, kuptohet në kohë të ndryshme, dhe që të dy të jenë nga më të mëdhenjtë poetë të brezit të tyre. Secili në mënyrën e vet origjinale e pasuroi dhe i hapi shtigje të reja letërsisë shqipe. Fatkeqësisht, Migjeni u nda nga jeta në moshë shumë të re, pa i mbushur të njëzeteshtatat, por ishim fatlum që Driteroin e kishim në mesin tonë gjer në moshën e tij mbi 85 vjeçare.

Migjeni – drejt bashkëkohësisë, drejt modernitetit, drej Evropës

Duke folur për krijimtarinë e Migjenit, ndër të tjera z. Elshani theksoi: “Migjeni pa dyshim është njëri ndër emrat më të dashur në tërë letërsinë shqipe, sidomos është shumë i dashur nga rinia shqiptare. Ai në tërë krijimtarinë e tij artistike, si në poezi, ashtu edhe në prozë, solli diçka të re e të paparë gjer atëherë në letrat tona, solli një stil të ri, një forcë të re e të fuqishme shprehëse. Me Migjenin fillon një periudhë e re në letërsinë shqipe, ndarja nga tradicionalja dhe romantizmi dhe fillimi i realizmit kritik. Konceptet e reja që futi Migjeni në letërsinë shqipe, teknika, figuracioni, vargu i lirë dhe forca shprehëse, tematika dhe realizmi me të cilat ai i trajtoi problemet e shoqërisë shqiptare të viteve të tridhjeta i hapën letrësisë shqipe rrugën drejt bashkëkohësisë, drejt moderrnitetit. Migjeni së bashku me Lasgush Poradecin i dhanë letërsisë shqipe vendin e vet të merituar në letersinë dhe kulturën evropiane. Paraqitja e Migjenit në letërsinë tonë është një dukuri që rrallë shfaqet edhe në letërsinë botërore. Me fuqinë e tij artistike, Migjeni erdhi si një meteor në letërsinë shqipe dhe vdekja e hershme na e mori si një meteor, por me krijimtarinë e tij mbeti në qiellin tonë letrar një yll që do të shkëlqejë gjithmonë. Dhe sa më shumë kohë që do të kalojë, aq më tepër ai do të shkëlqejë, sepse ka një magjepsje me vepren e tij, me jetën e tij të shkurtër. Shkoi i ri dhe do të mbetet përherë i ri, i freskët dhe aktual. Migjeni jetoi, aq sa jetoi dhe bëri atë që bëri. Atë që bëri dhe na ka lënë trashëgim, është e shkëlqyeshme, e përjetshme dhe gjer më sot e paarritshme, e pakalueshme nga askush ne letërsinë shqipe. Me 27 vite e mbylli ciklin e jetës së tij, e mbylli krijimtarinë e tij brilante”.

Dritëro Agolli, poeti që Dritëron

Në vazhdim z. Elshani i bëri një paraqitje të shkurtër edhe krijimtarisë së Dritëro Agollit, duke i bërë një analizë tematikës, stilit të poezisë dhe prozës së tij. Po shkëpusim një fragment nga kjo paraqitje: “Edhe Dritëro Agolli, së bashku me Ismail Kadarene dhe Fatos Arapin, është poeti që i ka prirë brezit të tij. është njëri ndër shkrimtarët më të dalluar, më të dashur, më prodhimtar e më me ndikim në letërsinë bashkëkohore shqipe. Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme krijuese: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenare filmash, reportazhe, etj. Por, mbi të gjitha, ai është i njohur si poet në kuptimin e plotë të kësaj fjale – mjeshtër i vërtetë i vargut. Që në krijimet e tij të para në poezi, ai u paraqit si një zë i fortë origjinal që solli një hov rinor, optimizëm e freski në letërsinë shqipe…Me vargjet e tij plot frymëzim, ai krijoi një botë të re të tijën – një botë agolliane, ku thjeshtësia e komunikimit, porositë universale (të përgjithshme) dhe shprehja e hapur e plot ndjenja, janë shtylla të forta ku mbështetet poezia e tij. Ngrohtësia njerëzore e vargjeve të tij ka bërë që lexuesi që shijon këto vargje, të njëjtësohet (identifikohet) me vetë poetin. Ky raport i ndërsjellë poet – lexues është më tepër i theksuar te Dritëro Agolli se sa te ndonjë poet tjeter në letërsinë bashkëkohorë shqipe.
Kjo frymë poetike është mjaft e pranishme edhe në prozën e tij që është mjaft e suksesshme. Vlen të theksohet, se shumicën e krijimeve të Agollit e përshkon një frymë e hollë e humorit, madje edhe në situata që mund të jenë shumë serioze”.

Vlen të përmendet se edhe tema e diplomës së Dritëro Agollit ka qenë për Migjenin: “Skicat dhe tregimet e poetit revolucionar shqiptar Migjeni”, mbrojtur në Universitetin e Leningradit (tani, Saint Petersburg).

Recitime, diskutime, kokteli

Për të pranishmit z. Elshani recitoi një poezi të tijën origjinale në stilin e “Lahutës së malcis”, në stilin satirik të At Gjergj Fishtës, me titull: “Shqetësimi i At Gjergj Fishtës për gjendjen në Shqipëri e Kosovë”. Pra, një pasqyrim i gjendjes kaotike politike në të dy shtetet shqiptare. Poezia u prit mjaft mirë nga të pranishmit. Sidomos u pëlqyen vargjet:

“Shumë keq Kombi na asht përça
Po qysh k’shtu me u përça?!
Shqyptari Shqyptarin vlla e ka
Disa thonë jemi të majtë
Të tjerët thonë jemi të djathtë
Me këto ndasina vllazën mjaft
Se ai vetes që i thotë Shqyptar
S’duhet t’jetë tjetër, veç kombtar

Veç Shqypnin ta ketë parti
Shqyptarizmin ideologji”.

Pas paraqitjes së këtyre materialeve disa nga të pranishmit, Tatjana e Llazar Vero, Sotir Goxhaj, i shprehen mendimet e tyre për këto figura madhore të kombit tonë. Z. Llazar Vero, ish gazetar i gazetës “Bashkimi”, tregoi për takimet që kishte patur me Dritëro Agollin, pa lënë anash as gotat e rakisë. Veprimtaria vazhdoi me shfaqjen e disa videove të përzgjedhura me poezi të këtyre autorëve. Me interesim e vëmendje të madhe të pranishmit e përcollën videon ku vetë At Gjergj Fishta recitonte një pjesë nga “Lahuta e Malcis”, ndërsa në videon tjetër aktori, Reshat Arbana, recitonte poezinë e At Gjergj Fishtës, “Gjuha shqype”. Videoja tjeter ishte me poezitë e Migjenit: “Një natë pa gjumë”, “Vjeshta në parakalim”, “Ekstaza pranverore”, “Kanga e rinisë”. Këtë paraqitje të videove e mbylli Dritëro Agolli duke e recituar poezinë e tij, “Kur te jesh mërzitur Shumë”.

Me kaq pjesa “zyrtare” e kësaj veprimtarie u mbyll, për të vazhduar pastaj me pjesën pak më të lirshme, çlodhëse – koktelin tradicional të shoqatës sonë, me pije e ushqime: Bukë e kripë e zemër. Edhe gjatë koktelit u bisedua për këto figura dhe biseda tjera të lira në mes të bashkatdhetarëve. Shoqatat krijohen për t’i ruajtur vlerat e traditat kombëtare dhe për të krijuar vlera, për të ushtruar veprimtari të organizuar të bashkësisë sonë shqiptaro – amerikane. Ne po mundohemi t’i bëjmë të gjitha këto…

Philadelphia, më 16 nëntor, 2021

Sadik Elshani është anëtar i Këshillit Drejtues dhe ish kryetar i shoqatës “Bijtë e shqipes”.

Gladiatorët e studiove televizive, ekranit televiziv

November 8, 2021 by s p

Mungesë e respektit dhe mirësjelljes në disa programe televizive

Dr. Sadik Elshani/

Shqiptarët e kanë traditë mikpritjen, trajtimin me respekt e dinjitet të mikut në shtëpi. Në bisedat nëpër odat shqiptare kishte rregull, kur fliste njëri, të tjerët dëgjonin me vëmendje. Kur kishte mospajtime, flitej me argumente apo shpesh edhe me ndonjë mesele, pa e rënduar ose fyer bashkëbiseduesin. Kishte një respekt gati fanatik për më të vjetrit. Të mos harrojmë se shumica e këtyre njerëzve nuk ishin fare të shkolluar, apo disa i kishin vetëm disa vite shkollë. Por, krejt e kundërta ndodh në paraqitjet tona publike, mungesë totale e mirësjelljes,respektit për bashkëbiseduesin, më të vjetrin, publikun. Në takimet tona publike nuk dimë si ta kërkojmë, si ta mbajmë e si ta lëshojmë mikrofonin, duke kaluar në monotoni e bezdisje. Për këtë dukuri të shëmtuar vitë më parë kryeredaktori i gazetës Illyria, z. Ruben Avxhiu e ka bërë një shkrim të bukur. Edhe vetë e kam bërë një shkrim për mungesën e respektit e mirësjelljes gjatë koncertit në Vatikan me rastin e shenjtërimit të Nënë Terezës.

Në këtë shkrim të shkurtër nuk e kam ndërmend të filozofoj, të shes moral, por do të dal menjëherë në një temë që më shqetëson mua, e besoj edhe shumë të tjerë. Ajo që më shtyri për t’i shkruar këto radhë janë situatat e pakëndshme që po ndodhin në disa programe të tipit “talk shoë”, emisioneve debatuese politike televizive në të cilat marrin pjesë dy – tre apo më shumë panelistë. Gjatë diskutimeve për tema të caktuara në këto emisione mungon mirësjellja, qytetaria. Gati tërë kohën panelistët merren duke e ndërprerë, kundërshtuar njëri – tjetrin, ndërhyjnë vend e pa vend, personit që është duke diskutuar kurrë nuk i lejohet që ta mbarojë fjalën, diskutimin e nisur. Nuk ka asnjë interval pesëminutësh ku biseda, diskutimi rrjedh në një atmosferë të qetë, normale. Nganjëherë, besa edhe bukur shpesh, të gjithë ndërhyjnë me zë të lartë dhe nuk dëgjohet asgje, siç thotë populli, nuk dihet sa po shkon tërshëra. Nuk mungojnë as fyerjet personale, sharjet e nganjëherë as grushtet. Këta njerëz, gazetarë e fytyra publike, ma merr mendja se e kanë kryer një shkollë, kanë vite të tëra me përvojë në gazetari dhe ligjërimin publik, prandaj duhet ta dinë mirë se komunikimi më i mirë është kur njëri flet e tjetri dëgjon. Ata janë ftuar për të diskutuar, analizuar e debatuar ngjarjet e ditës, tema të rëndësishme nga skena politike e shoqërore e vendit dhe jo për t’u kacafytyr me njëri – tjetrin. Nuk janë ftuar në një garë për të garuar se kush po bërtet me zërin më të fortë, më të lartë. Në qendër të vëmendjes duhet ta kenë shikuesin dhe jo egot e tyre. Moderatorët e këtyre programeve duhet ta kenë gjandjen nën kontroll e jo të lejojnë që programet e tyre të shndërrohen në një arenë gladiatorësh. Dikur në kohëra të lashta gladiatorët kanë luftuar me shpata e shtiza me kafshë të egra e me njëri – tjetrin, ndërsa sot këta panelistë luftojnë me njëri – tjetrin në studiot televizive me fjalë të rënda, fyerje e sharje. Për rata që i thejnë rregullat e mirësjelljes, ligjërimit të qytetëruar, moderatorët duhet të marrin masa, t’i përjashtojnë për disa ditë, e nëse i përsërisin të njejta sjellje, atëherë të përjashtohen përgjthmonë. Ndoshta kështu mbushën mend. Edhe sponsorizuesit e këtyre programeve nuk duhet të qëndrojnë indiferent ndaj këtyre situatave të pakëndshme. Fytyrat publike, qofshin ata gazetarë, politikanë apo diçka tjetër, duhet të jenë shembull për të mirë për të gjithë, sidomos për të rinjtë. Komunikimi i qytetëruar, edhe kur nuk pajtohesh me dike, respekti i ndërsjellë për njëri – tjetrin janë tiparet më bazike të një shoqërie të kulturuar, qytetëruar. Duhet të tregojnë respekt për shikuesin, stacionet televizive, profesionin dhe veten e tyre. Dikush mund të më pyes se, pse i shikoj këto emisione debatuese? Dëshiroj t’i shikoj për të mësuar diçka më tepër, për t’u informuar më shumë për rrjedhat e ngjarjeve në Kosovë, Shqipër dhe trojet tjera shqiptare. Por, si e ndiej që do të fillojë shamata, menjëherë largohem nga ato kanale (nuk i kam këto kanale televizive, por i përcjell në youtube). Siç duket jam bërë si ata qentë e eksperimenteve të fiziologut të njohur rus, Ivan Pavlov (1849 – 1936), më reagon trupi, ndiej bezdisje, tension në kokë se, diçka e pakëndshme, e pahijshme do të nodhë. Gjendja nuk është aspak më e mirë as në Kuvendin e Shqipërisë dhe as në atë të Kosovës, por kjo është një temë tjetër, apo variacion në të njejtën temë.

Prandaj, të nderuar gazetarë, opinionistë, politikanë, etj., tregoni pak mirësjellje, kulturë e respekt. Po ju shikojme, dhe ajo që po shikojmë në ekranet tona nuk është për t’u adhuruar, nuk po na pëlqen fare.

Philadelphia, më 7 nëntor, 2021.

Dr. Sadik Elshani është doktor i shkencave dhe veprimtar i bashkësisë shqiptaro – amerikane.

Zgjedhjet vendore në Kosovë: Një mësim i mirë për të gjithë politikanët

November 1, 2021 by s p

Dr.Sadik Elshani/

Zgjedhjet e lira dhe të pastra janë njëra nga shtyllat kyçe të demokracisë. Vota e lirë është arma më e fortë në duart e popullit. është me rëndësi që të fitojë vendi, populli demokracia dhe jo vetëm kandidati i ndonjë partie të caktuar. Kosova tani ka vite që organizon zgjedhje të qeta, procesi zgjedhor rrjedh pa ndonjë problem të madh, parregullësi të mëdha. Por, ajo që është më e rëndësishmë, është fakti që humbësi e pranon rezultatin e zgjedhjeve. Kuptohet, proces të përkryer zgjedhor nuk ka as në vendet me tradita e demokraci të përparuara, por është me rëndësi që parregullesitë të jenë sa më të vogla e sa më të pakta.

Në zgjedhjet qendrore të 14 shkurtit të vitit 2021 Lëvizja Vetëvendosje (LVV) doli fitimtare, por në zgjedhjet vendore (lokale) të 17 tetorit,në rrethin e parë, LVV nuk arriti ta fitojë asnjë komunë. Në rrethin e dytë është në balotazh në disa komuna. Kjo tregon se votuesi i Kosovës është zgjuar dhe dita – ditës është duke fituar një përvojë, kulturë zgjedhore, duke mos votuar verbërisht asnjë subjekt politik, asnjë politikan, duke i mbajtur përgjegjës politikanët për përmbushjen e premtimeve të tyre parazgjedhore dhe mënyrën e qeverisjes së tyre. Për punë, qeverisje të mirë votuesi të vlerëson, ndërsa për punë të keqe mosmbajtjen e premtive, arrogancë, ai të dënon.

Këto rezultate nuk janë duke u pëlqyer disa “analistëve”, “komentatorëve” politikë, të cilët me shumë të padrejtë janë duke e akuzuar, popullin, votuesit si njerëz amoral, pa ndërgjegje kombëtare dhe shumë akuza të tjera. Kjo është një fyerje e rëndë për popullin e Kosovës. Dikush i vlerësoi këto zgjedhje si thikë pas shpine të Kosovës, tradhti. Sot (30 tetor, 2021) sapo lexova një titull: “Zgjedhjet lokale kundër Kosovës”. Çfarë logjike! Kosova kurre nuk mund të rrezikohet nga mbajtja e zgjedhjeve të lira. Disa komentuesve nuk ua vë në dyshim atdhedashurinë e tyre, dashurinë për Kosovën, por kam përshtypjen se ata kanë ngelur peng i mendësisë së vjetër se, po e mori pushtetin një parti që ata nuk e duan, ajo parti s’do ta lëshojë më pushtetin, do ta mbajë atë përgjithmonë. Ato kohëra kanë përfunduar njëherë e përgjthmonë. Partia që sot i ka fituar zgjedhjet, nesër mund t’i humbë ato. Mirë e ka thënë Mjeda: “Bylbyl, ky shekull orë e ças ndrrohet/Bijnë poshtë të naltit, i vogli çohet”. është me rëndësi që të krijohet një ecuri ku pushteti ndërrohet në mënyrë paqësore. Të mos lidhemi për individin (vetjen), por të krijojmë institucione të qëndrueshme e funkciopnale demokratike. Pushteti korrupton lehtë, prandaj duhet mbajtur politikanët në shënjestër. Asnjë kandidati, asnjë partie të mos i jepet një “blank check”, sepse mund të keqpërdoret shumë lehtë e shumë shpejt. Nganjëherë edhe humbja është e mirëeseardhur, t’i çelë sytë, të zgjon nga gjumi, të jep një mësim që herën tjetër duhet të punosh më mirë që ta fitosh votën e qytetarit.

Ja unë kam shkruar kundër politikanëve të korruptuar, dukuritë negative në shoqërinë kosovare, ja askush. Vetëm disa nga titujt: “Vetëshkatërrimi, vetëvrasja e një shteti të ri”, “Korrupsioni në mesin tonë, korrupsioni brenda nesh”, “Kosova si plaçkë lufte, pronë private” e shumë të tjerë. Por, nuk mund t’i fusim të gjithë në një thes. Këto janë zgjedhje vendore për krytarë komunash dhe asamble komunale dhe kandidatët nihen shumë mirë në të gjitha komunat përkatëse. Si qenka e mundur që qytetarët me votat e tyre të lira po votokan për personat (vetjet) e korruptuar, hajnat?! Po sjell këtu vetëm dy shembuj për të ilustruar atë që u tha pak më lartë. Në komunën e Suharekës/Therandës ka fituar në rrethin e parë z. Bali Muharremaj i AAK-së. Z. Muharremaj nuk është hajn, nuk është i korruptuar dhe për punën e tij kam dëgjuar vetëm fjalë të mira. Prandaj, ai e gëzon përkrahjen e qytetarëve të Suharekës/Therandës. Suharekasit/Therandasit nuk kanë nevojë që dikush t’u tyregojë atyre se për ke duhet të votojnë, ata e njohin shumë mirë njëri – tjetrin. E mora si shembull Suharekën/Therandën, sepse është vendi ku jam lindur e rritur. Ka vite që jam larguar nga qyteti im, por i përcjell me vëmendje rrjedhat e jetës së tij, jam në kontakt të vazhdueshëm më familjarët, miqtë e mi – ia njoh zemrën dhe shpirtin qytetit tim. Edhe z. Përparim Rama kandidat për kryebashkiak të Prishtinës, nga LDK-ja e që është në balotazh me kandidatin e LVV-së, nuk është hajn, nuk është i korruptuar. Përkundrazi, ai është një arkitekt i suksesshëm, i njohur ndërkombëtarisht, i cili është themelues e pronar i disa firmave arkitektonike; ka një vizion të qartë, një plan të realizueshëm për zhvillimin hapësinor, ekonomik e kulturor të kryeqytetit të Kosovës. Kandidatura e tij për kryebashkiak do t’i bënte nder çdo metropole botërore. Tani po u drejtohem atyre që janë duke vajtuar për rezultatet e zgjedhjeve vendore të 17 tetorit: Çfarë të keqe i sjellin Kosovës z. Muharremaj, z. Rama (e shumë të tjerë), çfarë rreziku i kanoset Kosovës nga ata, pse qenka tradhti të votosh për ta? Vetëm pse nuk vijnë nga radhët e LVV-së?! Prandaj, mos vajtoni, mos akuzoni, mos urreni, mos mbillni grindje e përçarje për rezultatet e zgjedhjeve, por uroni fituesit – është mirësjellje, eshtë njerëzi, është demokraci, është atdhetari. Mos hidhni baltë mbi dinjitetin, atdhetarinë e votuesit të Kosovës. Urone Kosovën që po organizon zgjedhje të lira, të qeta e të pastra. është tipar i një shteti të qëndrueshëm e demokratik, edhe pse Kosova ka probleme të tjera të shumta. Shpëtimi i Kosovës nuk mund të vijë nga një njeri, një parti, por nga ndërgjegjësimi, vetëdijësimi, angazhimi i të gjithë qytetarëve të saj, e në radhë të parë, të intelektualëve dhe ekspertëve. Mjerë ai popull, vend, që shpëtimin e tij e pret nga një njeri, një parti.

Ne demokraci, në zgjedhje të lira e të pastra le të fitojë kandidati që merr vota me shume, i pëlqeu apo nuk i pelqeu dikuj. Për fituesin duhet thënë vetëm këto fjalë: Urime e punë të mbarë! Çka mund t’ju ndihmoj?

Philadelphia, më 31 tetor, 2021

Sadik Elshani është doktor i shkencave dhe veprimtar i bashkësisë shqiptaro – amerikane.