Sadik Elshani – Dielli

“Bijtë e Shqipes” në Philadelphia organizuan mbrëmje solemne madhështore me rastin e 15 Vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës

February 28, 2023 by s p

Nga dr. Sadik Elshani

Fotot: Eva Dori, gazetare

Muaji shkurt në shoqatën “Bijtë e shqipes” është mujai i shpalljes së pavarësisë së Kosovës që shënohet e festohet me një varg veprimtarish të llojllojshme. Këtë vitë veprimtaritë ishin më të shumta edhe për faktin se ky ishte përvjetori i 15-të i shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Ditë më parë u organizua një veprimtari për hapjen e shkollave shqipe në Kosovë në vitet 1941 – 1944, kur u vunë themelet e arsimit shqip në Kosovë. Ndërsa më 17 shkurt për herë të parë u organizua ngritja ceremoniale e flamurit të Kosovës në bashkinë e Filadelfias. Ishte kjo një ceremony madhështore në të cilën mori pjesë edhe ambasadori i Kosovës në Uoshington, z. Ilir Dugolli si dhe i tërë personeli i kësaj ambasade. Për të dyja këto veprimtari janë botuar shkrime të detajuara, prandaj nuk është nevoja që të zgjatemi më tepër këty.

Festimet e shoqatës sonë kulmuan me mbrëmjen solemne, me darkë e muzikë. Salla ishte zbukuruar me flamujt kombëtarë: amerikanë e shqiptarë (kuqezi), si dhe atë të shtetit të Kosovës, tullumbace me ngjyrat e kaltërta e të verdha, Pak nga pak salla u mbush plot me bashkatdhetarë. Gëzimi, krenaria shprehej në fytyrat e qeshura të të gjithë pjesëmarrësve ne këtë mbrëmje festive, nga të gjitha trojet tona etnike. Pjesëmarrja e bashkatdhetarëve tanë nga Kosova që jetojnë në Philadelphia e rrethinë ishte e kënaqëshme. Kemi për çka të gëzohemi, sepse pas vuajtjeve shekullore nën thundrën e Serbisë, pas përpjekjeve mbinjerëzore dhe një lufte të pandërprerë 100 vjeçare, shqiptarët e Kosovës ngadhnjyen, dolën fitimtarë dhe më 17 shkurt të vitit 2008, Kosova u shpall shtet i pavarur, shtet i njohur nga fuqitë më të mëdha dhe nga demokracitë më të përparuara të botës. Është ky një kurorëzim i suksesshëm i angazhimeve dhe luftërave të brezave të tërë të shqiptarëve, përpjekjeve dhe sakrificave të intelektualëve dhe të gjitha forcave përparimtare e atdhetare, luftës heroike të UÇK-së, punës së madhe të diasporës shqiptare të Amerikës dhe Europës dhe ndihmës vendimtare që na dhanë miqtë tanë, sidomos ShBA-të dhe aleanca e NATO-s – një bashkëveprim i bashkërenduar mirë i faktorit vendor dhe atij ndërkombëtar.

Mbrëmjen festive e hapi kryetari i shoqatës, zoti Bujar Gjoka, icili u dëshiroi të pranishmëve mirëseardhjen, duke iu uruar atyre këtë ngjarje të rëndësishme të historisë sonë kombëtare – ngjarjen e dytë më të madhe të kombit shqiptar, pas shpalljes se pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor të vitit 1912. Pasta jai vazhdoi me një pasqyrë të ngjarjeve dhe përpjekjeve të disa figurave qëndrore të historisë sonë shumëshekullore. Në vazhdim ai ceku disa të arritura të Kosovës në fushën e sportit, kulturës, bujqësisë dhe ekonomisë dhe shprehu dëshirën që udhëheqësit e Kosovës me punë të përkushtuar ta çojnë vendin përpara drejt integrimeve përendimore, organizatave botërore, përfshirë edhe anëtarësimin në OKB. Pastaj z. Gjoka i njoftoi shkurtimisht të pranishmit për punën dhe veprimtaritë e shoqatës “Bijtë e Shqipes” dhe sidomos për punët dhe përpjekjet këmbëngulëse që shoqata dhe bashkësia jonë janë duke i bërë për meremetimin, rregullimin e godinës sonë të re. Si në çdo takim tonin, edhe me këtë rast, zoti Gjoka u bëri thirrje bashkatdhetarëve për të mos i kursyer ndihmat për ta kryer me sukses këtë projekt madhështor të një rëndësie të madhe, jo vetëm për bashkësinë shqiptaro – amerikane të Philadelphias, por për tërë diasporën tonë në Amerikë e gjetiu. Do të krijojmë kushte shumë më të mira për mbarëvajtjen e punës së shkollës, shoqatës dhe të bashkësisë sonë.

Raste te tilla u japin mundësinë bashkatdhetarëve që të takohen me njër – tjetrin, të këmbejnë mendime e përshtypje për cështje të ndryshme. Bisedat vazhdonin në mes të bashkatdhetarëve për çështjet shqiptare, gjendjen në Shqipëri, Kosovë e trojet tjera shqiptare. Të gjithë pajtoheshin se, historia sado e lavdishme, është histori, tani duhet të përqëndrohemi që të ndërtojmë një shtet modern me institucione funkcionale demokratike, duke përmbushur kështu idealet dhe ëndrrën e të gjithë atyre që u flijuan për lirinë e Kosovës. Dhe për këtë është i nevojshëm angazhimi i të gjithëvë, sidomos atyre që janë në pozita udhëheqëse. Udhëheqësit e shtetit, organeve shtetërore dhe partive politike duhet të heqin dorë nga zënkat e ulëta, fyerjet, sharjet dhe akuzat e ndërsjella dhe t’u rreken me seriozitet e përkushtim çështjeve madhore të kombit tonë. Përvoja jonë historike me Serbinë dhe ngjarjet e kohëve të fundit janë dëshmi se provokimet, intrigat, kërcënimet, ëndrrat e tyre për Kosovën nuk pushojnë kurrë. Një vemendje e posaçme u kushtohej edhe ngjarjeve më të fundit, bisedimeve me Serbinë, mbyllje së këtij konflikti shekullor.

Kjo mbrëmje solemne madhështore ishte edhe një rast i mirë për t’i nderuar me “Certifikatë mirënjohjeje” disa veprimtarë të dalluar të shoqatës sonë, të cilët me angazhimin e tyre ndër vite, jo vetëm në shoqatë, por edhe në Kosovë, kanë dhënë ndihmesën e tyre të çmuar për pavarësinë e Kosovës, ruajtjen e gjuhës, kulturës e traditave tona kombëtare. U nderuan: z. Destan Rukiqi, familja Osmanollaj, z. Maliq Arifaj dhe z. Xhavit Hamza.

Gjatë tërë mbrëmjes atmosfera ishte mjaft e gëzueshme, ngazëlluese, kënga dhe vallja vazhduan gjer në orët e vona. Për këtë u kujdes DJ i gjithanshëm, Renaldo Ramo dhe këngëtari i talentuar, Arjol Shpuza. Jehonin këngët dhe vallet nga të gjitha krahinat shqiptare, sidomos ato nga Kosova. Por, yjet e vërteta të kësaj mbrëmje ishin vogëlushet: Dea Ismaljati dhe Arita Rukiqi, të veshura me fustana – flamurin e Kosovës, ato i dhanë një bukuri të veçantë kësaj feste, duke kënduar e vallëzuar me atë gëzimin e dëlirë fëmijëror. Arita, nxënësja e talentuar e shkollës sonë, me plot mjeshtëri artistike këndoi këngët: “O mallet e Shqipërisë” dhe “Pse jemi të ndarë”. Edhe ushqimet ishin mjaft të shijshme e të përgatitura si për festë. Të gjithë pjesëmarrësit e kësaj mbremje ishin shumë të kënaqur dhe shprehën dëshirën që të organizojmë sa më shpesh mbrëmje të tilla të hareshme familjare.

Në këtë ditë të shenjtë për Kosovën dhe gjithë kombin tonë, shtetit të dytë shqiptar i urojmë mbarësi e përjetësi. Gëzuar!

Philadelphia, më 27 shkurt 2023

Sadik Elshani është anëtar i Këshillit Drejtues dhe ish-kryetar i shoqatës “Bijtë e shqipes”.

17 Shkurti shpallet Dita e Pavarësisë së Kosovës në Philadelphia

February 20, 2023 by s p

Shqiptarët në Philadelphia për herë të parë e ngritën flamurin e Kosovës në bashki (City Hall).

Nga dr. Sadik Elshani

Që nga kremtimet e 100 Vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, shoqata “Bijtë e shqipes” në bashkëpunim me bashkinë e Philadelphias kanë krijuar një përvojë të mirë për ngritjen ceremoniale të flamurit kuqezi. Është ky një rast i mirë për t’i paraqitur vlerat tona kulturore e kombëtare para qytetit ku jetojnë afër 30 mijë shqiptarë. Kishim menduar edhe për ngritjen e flamurit të Kosovës, por nuk e dinim nëse i lejohet shoqatës sonë që të organizojë ngritjen ceremoniale për dy shtetet shqiptare. Dhe vendosëm që të njejtën ceremoni duhet organizojmë edhe për flamurin e Kosovës, sepse shpallja e pavarësisë së Kosovës është ngjarja e dytë më e rëndësishme në historinë e kombit tonë, pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë. Vitin e kaluar kur organizuam ngritjen e flamurit kombëtar e shfaqëm dëshirën tonë para autoriteteve të qytetit për ngritjen e flamurit të Kosovës në ditën e shpalljes së pavarësisë së saj. E bëmë kërkesën dhe kërkesa jonë u pranua pa kurrëfarë problemi. Duhej ta bënim këtë vit edhe për ta shënuar përvjetorin e pesëmbëdhjetë të pavarësisë së Kosovës.

Përgatitjet për të bërë një organizim sa më të mirë kishin filluar me kohë, ishte bërë edhe lajmërimi për të siguruar pjesëmarrje sa më të madhe të bashkatdhetareve. Të gjithë po e prisnim me padurim këtë ditë. Dhe ja erdhi 17 shkurti. Koha atë ditë në Philadelphia ishte me shi, por ceremonia u zhvendos në mjediset e brendshme të Bashkisë, Conversation Hall, sallë në të cilën bashkia i organizon pritjet ceremoniale. Në sallën e zbukuruar me flamujt e Kosovës, ata kombëtarë dhe amerikanë ishin tubuar shumë bashkatdhetarë, jo vetëm nga qyteti i Philadelphias, por edhe nga vendbanimet përreth, madje edhe nga Nju Jorku. Ishte i pranishëm ambasadori i Kosovës në Uashington dhe i tërë personeli i kësaj ambasade. Qytetin e Philadelphias e përfaqësonte zonja Sheila Hess, Përfaqësuese e Qytetit (City Representative). Ndërsa nga Zyra për Çështje të Emigrantëve ishte i pranishëm z. Alain Joinville. Ishte i pranishëm edhe kryetari i Organizatës së Konsujve të Nderit në Philadelphia, z Christopher Chaplin.

Dy ish nxënës të shkollës shqipe, “Gjuha jonë”, Jona Hajrullahu e Drini Hamza, të veshur me veshje të bukura kombëtare, e moderuan për bukuri këtë veprimtari. Pas disa fjalëvë hyrëse ata ia dhanë fjalën kryetarit të shoqatës “Bijtë e shqipes”, z. Bujar Gjoka, i cili i përshëndet të pranishmit, duke u uruar atyre Ditën e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës. Ai theksoi se kjo është hera e parë që shoqata organizon një veprimtari të tillë në bashkinë e Philadelphias.

Në emër të Këshillit Drejtues të shoqatës përshendeti, z. Sadik Elshani, i cili në fillim të fjalës së tij i përshëndeti të praanishmit duke ua uruar 17 Shkurtin, Ditën e Pavarësisë së Kosovës. U kujtoi të pranishmëve se me rastin e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës atëherë në Prishtinë ishte ngritur një monument, “Newborn” (I porsalinduri), për ta shënuar lindjen e shtetit më të ri të Evropës e botës. Tani ai i porsalinduri i ka mbushur 15 vjet dhe është duke u rritur i fortë e i shëndetshëm. Pastaj z. Elshani në pika të shkurtëra e përshkroi rrugëtimin e Kosovës drejt shpalljes së saj si shtet i lirë e i pavarur: “Ishte ky një rrugëtim i gjatë vuajtjesh, sakrificash, përpjekjesh e luftërash për liri e pavarësi. Është ky kurorëzimi i të gjitha këtyre përpjekjeve që bën breza të tërë shqiptarësh. Lista me emrat e atyre që luftuan me pushkë e penë është e gjatë, ngjarjet që çuan deri në fitoren përfundimtare janë të shumta. Por, sot ketu do të veçoja presidentin historik të Kosovës dr. Ibrahim Rugovën, i cili me guxim, mençuri e vizion të qartë i priu popullit të Kosovës në një periudhë mjaft të vështirë historike. Do të veçoja komandantin legjendar Adem Jashari dhe sakrificën finale të tij dhe të familjes së tij, si dhe ata mijëra djem e vajza, burra e gra që luftuan me armë në dorë për t’i dalur zot vendit të vet, për të mbrojtur nderin e dinjitetin e familjeve të tyre”.

Në vazhdim z. Elshani foli për sfidat e shumta me të cilat po ballafaqohet Kosova dhe përpjekjet e saj për të ecur përpara, për të ndërtuar institucionet funksionale demokratike. Duke folur për Kosovën ai u shpreh: “Kosova është një vend i bukur, me shumë monumente historike, i pasur me minerale, fusha pjellore e bjeshkë madhështore, e banuar me një popull zemërgjërë e bujar – një shoqëri dinamike, e etshme për të ecur përpara drejt integrimeve evropiane e NATO-s” Z. Sadik nuk e la pa e përmendur edhe ndihmën vendimtare të ShBA-ve dhe aleatëve të tyre për çlirimin e Kosovës si dhe ndihmën e pandërprerë për ndërtimin e institucioneve shtetërore, ringjalljen e ekonomisë, etj. Ai po ashtu, foli edhe për kontributin që japin shqiptarët nga Kosova në zhvillimin e ekonomisë së Philadelphias dhe aspekteve te tjera të jetës së qytetit ku ata jetojnë dhe i rrisin familjet e tyre.

Për rëndësinë e ngritjes së flamurit të Kosovës në bashkinë e Philadelphias, z. Elshani u shpreh: “Ngritja e flamurit të Kosovës sot në Bashkinë e Philadelphias, vendlindjen e ShBA-ve dhe të Kushtetutës Amerikane është një nder i jashtëzakonshëm për Kosovën dhe popullin e saj, komunitetin tonë, është afirmim i vlerave të përbashkëta për liri, paqe e përparim. Prandaj, nuk është rastësi që ambasadori the i tërë personeli i ambasadës se Kosovës në Uashington, D. C. janë të pranishëm në këtë ceremoni madhështore, ata janë këtu për të shprehur falenderimet e tyre për vendin që ndihmoi për çlirimin e popullit të Kosovës nga regjimi shtypës i Sllobodan Millosheviqit. Ceremonia e sotit e çon një porosi të qartë: E mira ngadhnjen mbi të keqen, liria mbi tiraninë, diktaturën. Si një shqiptaro – amerikan i lindur e rritur në Kosovë, e ndiej veten shumë krenar te deklaroj se sipas të gjitha anketave, Kosova është vendi më proamerikan në botë”.

Në emër të kryebashkiakut (Mayor) të Philadelphias, të nderuarit Jim Keney, përshëndeti zonja Sheila Hess, Përfaqësuese e Qytetit (City Representative), mike e madhe e komunitetit tonë. Zonja Hess në fillim të fjalës së saj të pranishmëve u uroi Ditën e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, duke i përgëzuar organizatorët për këtë veprimtari të mrekullueshme. Që në fillim të fjalës së saj ajo e entuziazmuar e shfaqi kënaqësinë e saj që kjo ceremoni po zhvillohet për herë të parë në Philadelphia, sepse ky qytet është “qyteti i shumë të parave”, qytet ku shumë gjëra në ShBA kanë ndodhur për herë të parë pikërisht në këtë qytet. Ajo pastaj i njoftoi të pranishmit se qyteti i Philadelphias është qytet që i mirëpret emigrantët. Emigrantët nga vende të ndryshme të botës kanë zgjedhur Philadelphian për të jetuar e për t’i rritur fëmijët, familjet e tyre.Ata sjellin traditat, kulturën, ushqimet e tyre, duke ia shtuar begatinë jetës së qytetit. Pastaj ajo foli edhe për rolin që shqiptarët luajnë në jetën kulturore e ekonomike të qytetit, vlerat e tyre familjare e njerëzore. Pastaj zonja Hess lexoi pjesë nga Proklamata përmes së cilës kryebashkiaku Keney e shpallte 17 shkurtin e vitit 2023, Ditën e Pavarësisë së Kosovës në Philadelphia. Një nder i madh ky për Kosovën, të gjithë shqiptarët dhe miqtë e tyre.

Zoti Alain Joinville përshëndeti në emër të Zyrës për Çështjet e Emigrantëve (Office for Emigrant Affairs). Zoti Joinville i njoftoi të pranishmit për punën që bën kjo zyrë për t’i ndihmuar emigrantët e rinj për t’u adaptuar në jetën e qytetit të Philadelphias. Sikurse zonja Hess më parë edhe ai e theksoi se Philadelphia është qytet që i mirëpret zemërhapur emigrantët dhe ku emigrantët ndihen mirë e të mirëpritur.

Në fund, jo për nga rëndësia, por sipas protokolit të qytetit, fjala e fundit në ceremoni të tilla, në shenj nderimi i jepet të ftuarit, personit më të rëndësishëm. E në këtë ceremoni ky person ishte ambasadori i Kosovës në Uashington, Shkelqësia e tij, Ilir Dugolli. Zoti Dugolli i përshëndeti të pranishmit, duke u uruar atyre Ditën e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës. Ai e falendëroi qytetin e Philadelphias dhe shoqatën “Bijtë e shqipes” për këtë ceremoni madhështore, që i bën nder Kosovës dhe gjithe shqiptarëve. Në vazhdim ai shkurtas foli për sukseset dhe sfidat me të cilat po ballafaqohet Kosova, aspiratat e saj për t’iu bërë pjesë e Bashkimit Evropian dhe anëtare e NATO-s. Kuptohet, zoti Ambasador nuk e la pa e përmendur edhe rolin e SHBA-ve dhe aleatëve të tyre për çlirimin e Kosovës dhe ndihmesën e tyre të vazhdueshme për ndërtimin e shtetit të Kosovës, demokratik e të përparuar, si dhe garancinë e tyre për ruajtjen e paqes në Kosovë e rajon.

Kjo ceremoni ishte edhe një rast i përshtatshëm për të nderuar një veprimtar të dalluar të komunitetit tonë për angazhimin e tij shumëvjecar për çështjen e Kosovës dhe atë kombëtare. Është ky atdhetari e sipërmarrësi i suksesshëm, z. Ahmet Zeka, të cilin shoqata “Bijtë e shqipes” e nderoi me vlerësimin, “Nderi i komunitetit”, për organizimin e shumë demonstratave për mbrojtjen e Kosovës, ndihmën materiale e monetare për Kosovën e Shqipërinë, si dhe ndihmesën e tij të gjithanshme për të ndihmuar emigrantët e rinj shqiptarë, nga të gjitha trojet tona etnike.

Ky ishte programi që u organizua në mjediset e brendshme të Bashkisë. Tani shiu kishte pushuar së rëni dhe ky ishte një çast i përshtatshëm, çast për të cilin ishim mbledhur: ngritjen e flamurit të Kosovës.Të gjithë të pranishmit u tubuan në sheshin e Bashkisë rreth shtyllës ku ishte vendosur flamuri i Kosovës. Në fillim u luajtën himnet e dy shteteve, Amerikës e Kosovës. Gjatë luajtjes së Himnit të Kosovës në shtyllë ngritej flamuri i Kosovës. E ky nder këtë vit i takoi mysafirit tonë të çmuar, Ambasadorit Dugolli, i cili shoqërohej nga dy paraqitësit e programit të kësaj veprimtarie, Jona Hajrullahu e Drini Hamza. Pastaj sheshi jehoi nga kënga e vallja shqiptare, shqiptarët vallëzonin të gëzuar dhe uronin njëri – tjetrin për këtë Ditë të Madhe për Kosovën dhe kombin tonë.

Por, nuk u mbyll me kaq kjo veprimtari e ngritjes së flamurit të Kosovës: Zoti Enver Parllaku i ftoi të gjithë të pranishmit që të shkonin për të pirë një kafe në restorantin që ai drejton. Është traditë të thuhet për një kafe, por z. Parllaku shtroi një drekë të pasur me të gjitha të mirat, pije e ushqime të mjaftueshme (bollshme) e të shijshme. Në këtë drekë ishte i pranishëm edhe ambasadori i Kosoves dhe shoqëruesit e tij. Edhe këtu bashkatdhetarët kaluan ça çaste të këndshme, biseda të përzemërta nën tingujt e muzikës shqiptare. U ngritën dolli për Kosovën, duke shprehur urimet dhe dëshirat më të mira për përparimine saj. Enveri është një bashkatdhetar bujar që i respekton traditat shqiptare të mikpritjes. Ai në restorantin e tij disa herë ka organizuar veprimtari fondembledhëse për të grumbulluar fonde monetare për godinën e re të shoqatës sonë dhe për t’i ndihmuar bashkëkombësit tanë në Shqipëri pas goditjes së tërmetit të vitit 2019. Ka ca vite që të njejtën gjë e bën edhe kur e ngremë flamurin tonë kombëtar për nder të 28 Nëntorit. E falenderojmë Enverin për bujarinë, mikpritjen dhe atdhedashurinë e tij.

Kështu, në rrethana të modifikuara për bukuri, me plot sukses u zhvillua ceremonia e ngritjes së flamurit të Kosovës për herë të parë në Bashkinë e Philadelphias. Zemra të mbushet me kënaqësi kur e sheh duke valuar flamurin e Kosovës në qytetin ku u shpallë pavarësia e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Të gjithë shqiptarëve kudo që jetojnë në botë u urojmë me gjithë zemër: Gëzuar 17 Shkurtin! Ndërsa Kosovës sonë të dashur i urojmë mbarësi e përjetësi. Vërtet 17 shkurti në Philadelphia ishte një ditë e vrërët e me shi, por për Kosovën dhe gjithë shqiptarët, 17 Shkurti gjithmonë do të jetë një ditë me diell që shkëlqen nga rrezet e lirisë. Gëzuar!

Philadelphia, më 18 shkurt 2023.

Sadik Elshani është anëtar i Këshillit Drejtues dhe ish-kryetar i shoqatës “Bijtë e shqipes”.

Hapja e shkollave të para shqipe në vitet 1941 – 1944, ngjarje e rëndësishme, kyçe në historinë e Kosovës

February 7, 2023 by s p

Veprimtari te “Bijtë e shqipes” në Philadelphia kushtuar kësaj ngjarje me rëndësi kombëtare

Nga dr. Sadik Elshani

Më 15 shkurt të këtij viti Kosova shënon 15 vjetorin e pavarësisë së saj. Ishte ky një rrugëtim i gjatë vuajtjesh, sakrificash, përpjekjesh e luftërash për liri e pavarësi. Është ky kurorëzimi i të gjitha këtyre përpjekjeve qe ben breza të tërë shqiptarësh. Lista me emrat e atyre që luftuan me pushkë e penë është e gjatë, ngjarjet qe çuan deri në fitoren përfundimtare janë të shumta. Por, njëra nga ngjarjet më të rëndësishmë në historinë e Kosovës pa të cilën vështirë që do të arrihej pavarësia, është hapaja e shkollave të para shqipe në Kosovë në vitet 1941 – 1944.

Hapja e shkollave shqipe në Kosovë 82 vite më parë është faqe e ndritur dhe e lavdishme atdhedashurie e arsimit tonë kombëtar, është njëra ndër ngjarjet më të rëndësishme në historinë e Kosovës. Figurë kyçe, ai që e ndërmori këtë mision për hapjen e shkollave shqipe në Kosovë dhe trojet tjera shqiptare (“Tokat e Lirueme”), ka qenë intelektuali, studiusi, publicist dhe shkrimtari i njohur, Ernest Koliqi (1903 – 1975), i cili në atë kohë (1941) ka qenë ministër i Arsimit në Shqipëri. Me këtë mision të jashtëzakonshëm shkollor ai e kishte ngarkuar intelektualin dhe pedagogun gjirokastrit, Ali Hashorva. Ishte ky mision arsimor, atdhetar e vizionar që mishëronte programin e madh të Rilindjes sonë Kombëtare, perhapjen e diturisë e perparimit, zgjimin dhe ngritjen e ndërgjegjes kombetare te shqiptarët. Ky ishte misioni më i rëndësishëm, më atdhetar që ka ndërmarrë ndonjëherë ndonjë qeveri shqiptare për shqiptarët që mbetën jashtë kufijve shteterorë

Veprimtari te “Bijtë e shqipes” për hapjen e shkollave shqipe në Kosovë

Në kuadër të festimeve të 15 vjetorit të shpalljes së pavarësisë së Kosovëe e për të shënuar këtë ngjarje të rëndësishmë për Kosovën e gjithë shqiptarët, shoqata “Bijtë e shqipes” ditën e shtunë, 4 shkurt, organizoi një veprimtari dinjitoze. (Kjo ishte një nga tri veprimtaritë që shoqata jonë do ta shënojë pavarësinë e Kosovës: më 17 shkurt do të organizohet ceremonia e ngritjes së flamurit të Kosovës në Bashkinë e Philadelphias, ndërsa më 18 shkurt do të organizohet Mbrëmja Festive me darkë e muzikë shqiptare). Për t’i dhënë një pamje festive e për ta bërë më të afërt këtë veprimtari në një tavolinë ishin vendosur fotografitë e Ernest Koliqit, Ali Hashorvës, mësuesit Hilmi Duli, nga Shkodra, si dhe një foto e vitit 1943 e bërë në shkollën e Suharekës, ku zoti Hilmi ka qenë mësues për tri vite. Veprimtarinë e hapi kryetari i shoqatës, z. Bujar Gjoka i cili i përshëndet të pranishmit, duke i njoftuar për programin që ishte planifikuar për këtë takim. Pastaj fjalën ia dha z. Sadik Elshani, i cili ishte angazhuar për organizimin e kësaj veprimtarie. Ai me këtë rast kishte përgatitur materialin me titull: “Hapja e shkollave të para shqipe në kosovë në vitet 1941 – 1944, mision i shenjtë kombëtar”. Në fillim ai foli për rëndësinë e këtij misioni, fjalë që u cekën pak më lartë në këtë shkrim dhe pastaj i njoftoi të pranishmit për gjendjen e rëndë të shqiptarëve nën regjimin e egër serb, ku dhuna ishte bërë pjesë e përditshme, e pandarë e jetës së tyre. Dhuna ushtrohej në të gjitha mënyrat fizike e shpirtërore, vetëm e vetëm për ta bërë jetën e shqiptarëve sa më të mjerushme dhe për t’i detyruar ata që t’i braktisnin trojet e tyre e të shpërnguleshin në Turqi, ndërsa në vend të tyre t’i sillnin kolonët serbë e malazezë. Nuk kishte shkolla në gjuhën shqipe, sepse përdorimi i gjuhës shqipe ishte i ndaluar në jetën publike si dhe në administratë. Shkurt, shqiptarëve u mohohej çdo e drejtë njerëzore dhe lista e vuajtjeve të tyre ishte e pafund. Në kujtesën e shqiptarëve të Kosovës kjo periudhë e errët dhe e egër njihet si “Koha e Serbisë”.

Fundi i “Kohës së Serbisë” dhe ardhja e “Kohës së Shqipnisë”

Në vazhdim të fjalës së tij z. Elshani foli për fundin e “Kohës së Serbisë” dhe ardhjen e “Kohës së Shqipnisë”, siç njihet në Kosovë periudha e viteve 1941 – 1924: “Kohës së Serbise” i erdhi fundi, Jugosllavia e Kralit kapitulloi dhe u pushtua nga Gjermania e Italia. Pas 30 viteve nën sundimin e egër serb, tani Kosova dhe trojet tjera shqiptare në ish Jugosllavi iu bashkuan Dheut Mëmë, shqiptarët po merrnin frymë pak më lehtë. U hapën shkollat shqipe, u vendos administrata në gjuhën shqipe, me nëpunës shqiptarë, me prefektë e nënprefektë shqiptarë. Përsëri po valonte Flamuri Kuq e Zi! Thirrjes së ministrit të Arsimit, Ernest Koliqi, iu përgjigjen qindra mësues atdhetarë dhe shkuan vullnetarisht për të punuar në Kosovë dhe trojet tjera shqiptare në Maqedoni e Mal të Zi. Ishin këta mësues të rinj me plot energji rinore, entuziazëm, mësues që kishin kryer Normalen e Elbasanit. E gjetën Kosovën ashtu siç e kishin paramenduar: kreshnike, kështjellë burrërie e trimërie, djep të shqiptarizmit. Edhe pse po ballafaqoheshin me shumë probleme e vështirësi të mëdha, sepse ishin shkolla që po hapeshin për herë të parë, ata punuan me vetëmohim të papërshkrueshëm, pa u ndalur ditë e natë. Mësonin fëmijët që ishin të etur për dituri, mësonin edhe të rriturit, sepse në atë kohë popullsia e Kosovës ishte mbi 90% analfabete. Edhe populli i Kosovës i priti mesuesit me dashuri vëllazerore, respekt e mirënjohje te thellë e të pakufishme për misionin e tyre të shenjtë kombëtar.

Ardhja e mësuesve nga Shqipëria, hapja e shkollave shqipe në Kosovë

Këta mesues u bën pishtarë të arsimit shqip në Kosovë. Në vitin shkollor 1941 – 1942 u hapën 173 shkolla fillore, 3 të mesme dhe disa gjimnaze te ulëta. Ndërsa në nëntor të vitit 1941 u hap Shkolla Normale në Prishtinë. Në fillim në këtë mision u angazhuan 80 mësues. Në mesin e këtyre mësuesve kishte edhe mjaft të rinj nga Kosova që ishin shkolluar në Shqipëri,por nuk kishin mundur të ktheheshin më parë në Kosovë. Ky numer më vonë arriti në 264, ndërsa në vitin shkollor 1943 – 1944 ky numër u rrit në 400. Po në këtë vit shkollor mësimet i vazhdonin mbi 25 mijë nxënës. Këto shkolla u bën vatra të diturisë dhe atdhedashurisë. Tani nxënësit e Kosovës po mësonin për herë te parë historinë tonë kombëtare, po mësonin për ilirët, Skenderbeun, Lidhjen e Prizrenit, Ismail Qemalin. Po mësonin vjershat e Naimit, Cajupit, At Gjergj Fishtes, Dom Ndre Mjedes, Asdrenit – vjersha që me dashuri i këndonin atdheut, gjuhës shqipe, i thurnin himne Shqiperise. Përveç njohurive që po merrnin për gjuhën, letërsinë, kulturën, historinë shqiptare, ata po brumoseshin edhe me ndjenjat e atdhedashurisë e krenarisë sonë kombëtare. Për herë të parë e kanë parë flamurin kuqezi duke u valvitur përpara syve të tyre, e kane kënduar Himnin e Flamurit, me shumë dashuri i kanë kënduar këngët atdhetare: “Për Mëmëdhenë”, “Dalëngadalë po vjen behari”, etj. Përveç punës me përkushtim me nxënësit, ata përmes kurseve të ndryshme përgatiten edhe mësuesit e parë shqiptarë, të cilët më vonë do ta vazhdonin këtë mision. Pas vitit 1944 një pjesë e këtyre mësuesve u largua nga Kosova, ndërsa pjesa dërmuese u largua më 1948 kur u prishën marrëdhëniet shqiptaro – jugosllave. Por, disa qëndruan edhe pas vitit 1948 dhe tërë jetën e kaluan në Kosovë. Mehmet Gjevori (1910 – 2007), Tajar Hatipi (1918 – 1977), Stathi Kostari, Gjakush Çapari e shumë të tjerë e panë të nevojshme që të qëndronin në Kosovë dhe ta vazhdonin këtë mision, duke u bërë bartësit kryesorë të zhvillimit të arsimit shqip, veprimtarisë botuese e publicistike, hartimit të teksteve shkollore, etj. Periudha 1941 – 1944 njihet në Kosovë si “Koha e Shqipnisë”, sepse shkollat, administrata ishin të gjitha në gjuhën shqipe, nëpunësit dhe drejtuesit e pushtetit vendor ishin shqiptarë. Kuptohet, vendi ishte i pushtuar nga Italia e më vonë Gjermania. Pushtues të mirë nuk ka, por sa i përket të drejtave dhe lirive të tyre, për shqiptarët e Kosovës, “Koha e Shqipnisë” as që mund të krahasohet me kohën e egër e barbare, “Kohën e Serbisë”.

Z. Hilmi Duli, mësuesi shkodran i Suharekës

Zoti Sadik Elshani të pranishmëve u foli edhe për shkollën e Suharekës/Therandës, sepse ishte rritur me rrëfimet për ate kohë: “Në Suharekën time (tani Theranda) mësues ka qenë zotni Hilmi Duli (Raxhimi), nga Shkodra. Të gjithë ish nxënësit e tij, gjithë qytetarët e Suharekës që e kanë njohur atë, gjithmonë e kujtonin me shumë mall, me shumë dashuri e respekt. Edhe pse Shqipëria e para viteve të 90-ta të shekullit të kaluar ishte e mbyllur hermetikisht, suharekasit kurrë nuk i kanë ndërprerë lidhjet me mësuesin e tyre të dashur. Dikush e kontaktonte përmes ndonjë letre, dikush i dërgonte të fala përmes familjarëve qe i kishin në Shqipëri, dikush i dërgonte të fala përmes pjestarëve të grupeve sportive e artistike që e vizitonin Kosovën, ndersa disa, pak nga ata qe kishin patur rastin ta vizitonin Shqipërinë, gjithësesi janë munduar që ta takonin mësuesin e tyre të dashur, të nderuarin Hilmi Duli. Pas përmbysjes së komunizmit në Shqipëri, kur u hapën edhe kufijtë, atëherë shumë ish nxënës kanë shkuar për ta vizituar mësuesin e tyre të parë, mësuesin e parë shqiptar të Suharekës. Këto lidhje, takime janë duke vazhduar edhe sot me familjarët e mësues Hilmiut. Janë këto lidhje shumë të forta, sepse janë farkuar në një kohë të jashtëzakonshme, në “Kohën e Shqipnisë”

Lidhjet me familjen e z. Hilmi Duli vazhdojnë edhe sot

Unë personalisht pëermes Facebook-ut kam lidhje me vajzën e mësuesit Hilmi, zonjën Ylbere Raxhimi – Troshani dhe djalin e tij, Zyhdiun. Për veprimtarinë tonë i kërkova zonjës Ylbere që të na dërgonte disa përshtypje të babait të tyre për ato vite të kaluara në Suharekë. Për kënaqësinë time, pa vonuar shumë, zonja Ylbere më dërgon shumë më shumë materiale se që kisha pritur. Të gjitha këto materiale u lexuan në veprimtarinë tonë në formë të shkurtuar, për të kursyer kohën u lexuan vetëm ato pjesët më të rëndësishme. Në fillim zonja Ylbere, duke m’u drejtuar mua na dërgoi këtë përshëndetje: “I nderuari z. Sadik! Së pari të falenderojmë për kontributin tuaj shumë të madh në misionin për lartësimin e shqipes sonë të dashur. Falë gjakut të derdhur në shekuj, sakrificave të mëdha, punës së palodhur, pendës së Rilindasve, mësuesve të gjuhës shqipe dhe shoqatës “Bijtë e shqipes”, që ju drejtoni, na bëni të ndjeheni krenar. (Për momentin shoqatën e drejton kryetari, z. Bujar Gjoka, – SE). Ne fëmijët e Hilmi Dulit (Raxhimi) ndjehemi të privilegjuar që shoqata juaj, “Bijtë e shqipes” do të organizojë një veprimtari për hapjen e shkollave shqipe në Kosovë në vitet 1941 – 1944”. Pastaj më njofton për materialet që na ka dërguar dhe na uron shëndet e suksese në punën tonë në shërbim të kombit.

Nga kujtimet e mësues, z. Hilmi Duli

Unë nuk e kam ditur që zoti Hilmi i kishte shkruar kujtimet e tij për ato vite të kaluara në Kosovë, prandaj kjo për mua ishte një befasi e këndshme. Këto kujtime mësuesi i nderuar i kishte hedhë në letër në shkurt të vitit 1981 në Shkodër, me titull: “Kujtime të kalueme”. Në fillim tregon për ndjenjën e simpatisë e dëshirën për të parë tokën e Kosovës, sepse në lagjën e tij, “Rusi i vogel” kishte parë shumë kosovarë që ishin shpërngulur pas Luftës së Parë Botërore. Ai në vitin 1924 i kishte parë Shote dhe Azem Galicën duke ecur rrugëve të Shkodrës. Pastaj pas shumë vitesh ai kishte pasur edhe shumë shokë nga Kosova në Normalen e Elbasanit me të cilët kishte lidhur një shoqëri të ngushtë. Më tutje ai shkruan: “Edhe mue m’u rinue dishira për të parë Kosovën dhe vllaznit kosovarë, për këtë shfaqa dishirën, e cila m’u realizue, pse posa mbaroi viti shkolluer (‘40 – 41) më njoftuen se duhet të nisesha për Kosovë, për të hapë kurset verore, për përgatitjen e nxënësve për vitin shkolluer 1941/1942. Gjithë gëzim pregatitemi, takohemi me shokë, bisedojmë të entuziazmuem që do të shohim Kosovën”. Dhe pastaj tregon për rrugëtimin e tyre drejt Kosovës, ndaljen në Prizren dhe vizitën që i bëjnë qytetit; vazhdimin e rrugës drejt Prishtinës dhe punën që e bëjnë gjatë muajve të verës për përgatitjen e kursistëve.

Puna si kryemësues në shkollën e Suharekës

Në vitin shkollor 1941 – 1942 zoti Hilmi caktohet si kryemësues në Suharekë. Tregon pastaj për vështirësitë që ka hasur në fillim, sepse duhej të kryheshin shumë punë për rregullimin e shkollës, por me ndihmën e qytetarëve të Suharekës këto vështirësi tejkalohen dhe shkolla bëhet gati për ta vazhduar punën. Për punën e shkollës, z. Hilmi shkruan: “Gjatë zhvillimti të mësimeve vishin prindë për të pa e për të ndigjue mësimin në gjuhën e tyre amtare. Në këtë shkollë filluen mësimet edhe për të rritur (rininë e Suharekës), emnat e të cilve nuk i mbaj mend, por ndoqën me rregull mësimet, natyrisht me vështirësi, sepse shërbeheshim vetëm me nji kamil me vaj-guri. Puna vazhdoi pothuej gjatë gjithë vitit shkolluer. Kam pasë mbetë shumë i kënaqun me ata djem”. Përveç mësimit zoti Hilmi është angazhuar edhe për edukimin atdhetar të qytetarëve të Suharekës: “Me rastin e 28 Nandorit 1941 u ngarkova që të mbajshëm nji bisedë para popullit. Për këtë u pregatita duke shenjue disa data historike dhe punën që bënë patriotët shqiptarë si mbrenda dhe jashtë atdheut për të arritë në shpalljen e pavarësisë duke theksuar natyrisht luftat e përbashkëta të të gjitha krahinave veriore e jugore, që nga Mitrovica e deri në Janinë”.

Në kujtimet e tij z. Hilmi rrëfen edhe për shfaqjet artistike shkollore me përmbajtje të shëndoshë kombëtare e pikniqet në vendet përreth Suharekës që organizoheshin me nxënësit e shkollës. Për respektin që tregonte populli i Sharekës për të, shkruan: “Dua të tregoj dhe respektin që kish ndaj meje jo vetëm populli i Suharekës, por edhe i gjithë fshatrave përreth. Nuk kish festë në ndonjë fshat që të mos ftohesha si nji njeri i afërt i tyre. Edhe kur therej pastermi i dimrit do të dërgojshin ftesë për të shkue në darkë”

Koha e ndarjes, për t’u mos u takuar më kurrë.

Por, vjen edhe koha kur mësuesi Hilmi detyrohet që të largohet nga Suhareka, për të mos patur mundëesi për t’u kthyer ndonjëherë tjetër: “Tri vjet janë kenë të gjata, por më janë dukë shumë të shkurta, pse kur u largova vitin e fundit më dukej se nuk isha ngi me popullin kosovar. Po afrohej fundi i vitit shkollor 1943/1944, sikur me na ndi zemra që do të ndahemi pqr shumë kohë. Mblidheshim mbas dreke me të rij e pleq dhe rrijshim pranë shkollës ose në fidanishte ku kalojshim 2 – 3 orë tue bisedue.

Më 29 qershuer tue ndejtë një mbasdreke në fidanishte ndigjojmë një zhurmë aeroplanash, ngrejmë kryet përpjetë shofim aeroplanat, të cilët mitraluen rrugën që nga Qafë – Dula deri në Suharekë e më pastaj në rrugë të Prizrenit mitraluen makina civile, ku vranë disa njerëz. Të nesërmen unë dojshem me ba një program të vogël shkolluer, por me këshillën e pleqve e ndalova dhe më datën 30 qershor 1944 i ndava diftesat. U ndava me fëmijët tue u përqafue përmallshëm e bile tue qa si me ma ndie zemra se nuk do të kthehesha më në atë shkollë e me ndejtë me atë popull që nu do të më harrohet der isa të vdes”. Vërtet një ndarje mjaft emocionale, të tilla ishin edhe kujtimet për z. Hilmi Duli, mësuesin e dashur të suharekasve. Kujtime që nuk u zbehën dhe nuk do të zbehën kurrë.

Përveç kujtimeve të babait, zonja Ylbere na ka dërguar edhe listën e 54 nxënësve të gjeneratës së parë të klasës së parë të vitit shkollor 1941/1942.; disa kujtime të ish nxënësit, dr. Nuhi Veselaj, si dhe letërkëmbimin me z. Destan Bajraktari, ish nxënës në vitin 1941/1942 dhe të zonjës Naxhije Doçi, e bija e z. Destan. Destan Bajraktari, nga Suhareka, ka qenë profesor i gjuhës shqipe, shkrimtar, mbledhës i folklorit, atdhetar, i përndjekur dhe i burgosur politik. Ndërsa vajza e tij, Naxhija, është profesoreshë e gjuhës shqipe, poete dhe veprimtare e çështjes kombëtare.

E falenderojmë nga zemra zonjën Ylbere dhe familjen e z. Hilmi Duli për dërgimin e këture materialeve kaq të vlera, si dhe për punën fisnike të babait të tyre për edukimin arsimor e atdhetar të nxënësve dhe popullsise së Suharekës e të Kosovës! Këto materiale na i bën të afërta e të dashura ato vite të largëta e të lavdishme, ndërsa veprimtarinë tonë e bën më të pasur e më të llojllojshme. Kuvendi i Komunës së Suharekës në vitin 2001 e ka shpallur z. Hilmi Duli “Qytetar Nderi”, për kontributin e dhënë në lëmin e arsimit.

“Rrëfime për Kosovën” – shkollat, një dokumentar i realizuar bukur

Veprimtaria vazhdoi me shfaqjen e një dokumentari për hapjen e shkollave shqipe në Kosovë në vitet 1941 – 1944. Ky dokumentar i përgatitur nga Grupi Koha, është pjesë e ciklit “Rrëfime për Kosovën. Dokumentari paraqet në mënyrë kronologjike të gjitha zhvillimet për hapjen e shkollave shqipe, paraqet mjaft fakte e dokumente të kohës, fotografi si dhe intervista me shumë dëshmitarë: ish nxënës dhe veprimtarë të asja periudhe. Me intervista parqiten: Don Lush Gjergji, akademikët, Mark Krasniqi e Mehmet Halimi, kritiku letrar, Vehap Shita, Vahide Hoxha e shumë të tjerë. Gati të gjithë të pranishmit në këtë veprimtari po dëgjonin për herë të parë për këto ngjarje të asja periudhe historike të Kosovës. Veprimtaria u mbyll me koktelin tonë tradicional. Edhe gjatë koktelit biseda vazhdoi me pyetje e përgjigje për t’i sqaruar apo plotësuar ngjarjet që u paraqiten në atë dokumentar.

Le të jetë kjo veprimtari modeste një shprehje mirënjohjeje e falenderimi për të gjithë ata titullarë, arsimtarë, administratorë, nxënës e prindër që u angazhuan në këtë Mision të Shenjtë e Historik Kombëtar – mision qëiI ringjalli shpresat e shqiptarëve të Kosovës dhe e mbajti të ndezur zjarrin e atdhedashurisë, e hodhi farën e arsimit shqip në Kosovë. Ju faleminderit përjetë!

Philadelphia, më 5 shkurt 2023

Sadik Elshani ëstë anëtar i Këshillit Drejtues dhe ish-kryetar i shoqatës “Bijtë e shqipes”.

“BIJTË E SHQIPES” NË PHILADELPHIA E PËRKUJTUAN DHE E NDERUAN GJERGJ KASTRIOT – SKENDERBEUN

January 23, 2023 by s p

Veprimtari përkujtimore me rastin e 555 vjetorit të kalimit në përjetësi të Heroit tonë Kombëtar

Nga dr. Sadik Elshani

Shoqata “Bijtë e shqipes” në mjediset e saj organizoi një veprimtari përkujtimore me rastin e 555 vjetorit të ndarjes fizike nga kjo botë të Kryezotit të Arbërisë, Heroit tonë kombëtar, Gjergj Kastriot – Skenderbeut (6 maj 1405 – 17 janar 1468). Kjo nuk është hera e parë që shoqata jonë e kujton e nderon këtë figurë më madhështore të kombit tonë. Një veprimtari madhështore është organizuar edhe me rastin e 450 vjetorit të vdekjes së tij. Por, jo vetëm në përvjetorë të tillë të plotë duhet kujtuar kryetrimi yne – ai duhet të kujtohet në çdo çast, sepse ajo periudhe njezetepesëvjeçare është periudha më e ndritur e historisë së popullit tonë. Është periudha e fitoreve mbi një ushtri më të madhe, më të pajisur e më të fuqishme, siç ishte atëherë ushtria e Perandorisë Otomane. Ishte periudha e diplomacisë intensive, aleancave me fuqitë Perëndimore. Skenderbeu simbolizon bashkimin kombëtar, qëndresën, synimet e popullit tonë për liri e pavarësi. Gjuha shqipe, flamuri Kuq e Zi, Skenderbeu, përbëjnë trekëndshin e barabartë kombëtar, ADN-në e kombit tone.

Referatin kryesor të kësaj veprimtarie, me titull: “Roli jetik i Skenderbeut në historinë tonë”, e mbajti z. llazar Vero, i cili i bëri një përshkrim të hollësishëm figurës shumëdimensionale të Skenderbeut dhe periudhës së tij të lavdishme. Ai theksoi se Skenderbeu nuk ishte vetëm trim e mjeshtër i shpatës, por ai ishte edhe burrështeti guximtar e largpamës, strateg ushtarak gjenial e i pashoq, diplomat i shkëlqyer, duke u bërë mbrojtës i krishtërimit e qytetërimit europian. “Nuk ȅshtȅ e vȅshtirȅ tȅ flasȅsh pȅr kȅtȅ shqiptar tȅ madh, pȅr kȅtȅ gjeneral tȅ shquar, pȅr kȅtȅ figurȅ shumȅplaneshe tȅ historisȅ sonȅ, qȅ nȅ fund tȅ fundit i dha emrin e vet kohȅs qȅ jetoi dhe qȅ kaloi pesȅ shekuj e gjysȅm pa u harruar dhe vjen nȅ ditȅt tona kaq i ri, i fuqishȅm, pȅrsȅri pȅr tȅ na bashkuar dhe pȅr tȅ çuar nȅ vend amanetin e Shqipȅrisȅ zonjȅ dhe tȅ respektuar midis popujve tȅ tjerë të botës” – vazhdoi z. Vero në fjalën e tij. Pastaj ai foli për rolin e figurës së Skenderbeut në ngritjen e ndërgjegjës kombëtare gjatë periudhës së Rilindjes sonë Kombëtare. Z. Vero në fjalën e tij u përqendrua në trashëgimin historike që Skenderbeu ka lënë në kujtesën kolektive të popullit tonë: “Por ajo qȅ ngre mȅ shumȅ peshȅ ȅshtȅ se ai injektoi tek shqiptarȅt njȅ ide tȅ re, idenȅ se bashkimi ȅshtȅ forcȅ, ȅshtȅ mȅnçuri dhe drejtȅsi, ȅshtȅ fitore. Pȅr 25 vite ai thyeu mitin e pathyeshmȅrisȅ sȅ ushtrisȅ otomane dhe rrȅnjosi ne zemrȅn e njerzve tȅ thjeshtȅ besimin dhe dashurinȅ pȅr tokȅn e tȅ parȅve tȅ tyre, dashurinȅ lirinȅ dhe gatishmȅrinȅ pȅr sakrificȅ tȅ bashkȅvendasve tȅ tij.

Pikȅrisht nȅ kȅtȅ pikȅ dua tȅ ndalem paksa mȅ shumȅ, qȅ e permbledhur shkurt po e quajmȅ trashȅgimia historike e Gjergj Kastriot Skȅnderbeut. Ajo ȅshtȅ e trashȅguar nȅ shumȅ rrugȅ dhe menyra, nȅ kujtesȅn e popullit me kȅngȅt dhe tregimet pȅr heroin e madh, nȅ veprat e autorȅve shqiptarȅ dhe mȅ shumȅ tȅ huaj nga e gjithe bota, nȅ skulptura dhe piktura tȅ autorȅve shqiptarȅ dhe tȅ huaj, deri dhe nȅ opera, simfoni, kȅngȅ klasike dhe muze nȅ Shqipȅri dhe jashtȅ saj”. Shumë sheshe, rrugë e institucione në trojet shqiptare dhe në disa vende të botës kanë marrë emrin e Skenderbeut, prandaj edhe ne në Philadelphia duhet të bëjmë përpjekje që të emërojmë një rrugë të Philadelphias dhe t’ia ngremë një përmendore Skenderbeut, e përfundoi fjalën e tij z. Vero.

Ndërsa z. Vlashi Fili kishte përgatitur materialin me titull: “Gjergj Kastrioti – Skenderbeu (1405 – 1468) – disa cilësi dhe vlerësime për të. Në këtë material z. Fili kishte sjellur disa thënie e vlerësime të figurave botërore që i kanë bërë Skenderbeut: shkrimtarë, poetë, gjeneralë, filozofë, etj. Po japim këtu vetëm disa vlerësime. Është e njohur thënia e iluministit e filozofit francez, Volter, për Skenderbeun si strateg ushtarak: “Sikur perandorët bizantinë të kishin qenë Skenderbej, Perandoria e Lindjes do të kishte shpëtuar”. Kurse historiani i njohur danez me origjinë norvegjeze, Baroni Ludvig Holberg (1684 – 1754) ka shkruar kështu për Skënderbeun: “…Mund të thuhet për këtë burrë se ai ishte heroi më i madh në histori dhe askush as në historin e vjetër dhe as në atë të re, nuk mund të krahasohet me të. Pasi asgjë nuk është më madhështore se sa të shohësh një princ me një grusht njerëzish, të drejtojë luftënkundër dy monarkëve nga të cilët Persia, Egjipti dhe e gjithe Europa u dridhën dhe u tmeruan. Ai shkatëroi plotësisht 20 ushtri të fuqishme. Shumicën e komanndantëve dhe luftëtarëve që e sfiduan atë i vrau me dorën e vet”. Z. fili e lexoi edhe një poezi të tijën kushtuar Skenderbeut, me titull: “Krahu dhe shpata”.

Zoti Sadik Elshani, njëherësh edhe shkruesi i këtyre radhëve, foli për rolin e figurës së Skenderbeut në historinë tonë kombëtare dhe rolin e tij për mbijetesën e kombit tonë dhe u ndal pak më gjatë në festimet e 500 vjetorit të vdekjes së Skenderbeut në Kosovë, sepse kjo ishte nje ngjarje kyçe ne historinë e Kosovës, në rrugëtimin e saj drejt lirisë e pavarësisë: “Edhe zgjimi, ringjallja atdhetare e shqiptarëve të Kosovës lidhet me emrin e Skenderbeut. Ishte pikërisht manifestimi madhështor i shënimit të 500 vjetorit të vdekjes së Skendrbeut në Kosovë që i dha hov lëvizjes për liri e pavarësi. Keto ngjarje po ndodhnin vetëm dy vite pas rënjes së Rankoviqit, ministrit famëkeq të Punëve të Brëndshme të Jugosllavisë. Atë vit mori hov edhe botimi i një vargu të veprave letrare e historike, ndër të tjera: “Historia e Skenderbeut” e Marin Barletit, “Historia e Skenderbeut” e Nolit, “Bashkëluftëtarët e Skenderbeut” e Ali Hashorvës. Këto libra dhe shumë të tjera ngjallnin ndjenjat, krenarinë kombëtare që kulmuan me demonstratat e studentëve ne Prishtinë në nëntor të viti 1968. Dhe 40 vite më vonë, më 17 shkurt të vitit 2008 Kosova u shpall shtet i pavarur. Të gjitha rrjedhat, ngjarjet historike që kanë ndodhur më vonë, burimin e kanë te ajo periudhë e lavdishme, te bëmat e Skenderbeut. Skendrbeu ishte oksigjeni që e mbajti gjallë frymemarrjen e një populli që po lëngonte nën pushtimin shumëshekullor Otoman, e mbajti gjallë shpirtin, shpresën, ëndrrën e popullit tonë për liri e pavarësi”.

Ne muajin janar kanë lindur edhe disa figura të njohura të historisë e kulturës sonë kombëtare, prandaj z. Elshani e shfrytëzoi rastin që në këtë veprimtari të nderoheshin edhe këto figura me një poezi te tijën, titulluar: “Janari i Shqipërisë”:

Muaji i ftoftë, muaji janar

Burra të mëdhenj i dha kombit shqiptar

Lindi Ismail Qemal e Isa Boletin

Që në Vlorë bënë Shqipërinë

Ngrenë Flamurine Skenderbeut

Shpallën Pavarësinë e Mëmëdheut

Muaj i bekuar edhe në letërsi

Lindi dy pena si flori

Lindi Nol e Kadare

Letërsinë n’qiell e kanë ngre

Vepra e tyre sa e vlerë

Kombit tonë i ben nder

Një ditë janari të historisë

Skenderbeu, Kryezoti i Arbërisë

Kalorësi i përhershëm i lirisë

Me kurorën e lavdisë

Kaloi në botën e përjetësisë

Gjithmonë në zemrat e shqiptarisë!

(Ismail Qemali lindi më 16 janar 1844; Isa Boletini lindi më 15 janar 1864 dhe u vra më 24 janar të vitit 1916; Fan Noli lindi më 6 janar 1882; Ismail Kadare lindi më 28 janar 1936; Më 17 janar 1468, Skenderbeu u nda nga kjo botë për të kaluar në botën e lavdisë së përjetshme).

Në vazhdim të kësaj veprimtarie u lexuan pjesë të fjalimit të fundit të Skenderbeut para shqiptarëve, botuar nga Aurenc Bepja, si dhe u shfaq një dokumentar në gjuhën angleze për jetën dhe bëmat e Skenderbeut. Si zakonisht, veprimtaria u mbyll me koktejin tonë tradicional: “Bukë e kripë e zemër”. Edhe gjate koktejit vazhdoi biseda për Skenderbeun, kohën e tij dhe kohën e tanishme. Edhe sot shqiptarët duhet t’i drejtojnë sytë kah Skenderbeu dhe Rilindja jonë Kombëtare: bashkim kombëtar, shtet të qëndrueshëm me institucione funksionale demokratike, aleanca të forta Veriore – Atlantike. Nuk ka shembull në historinë e kombeve të tjera (me ndonjë përjashtim të rrallë) që një figurë si Skenderbeu që ka 555 vite që nuk është në këëtë botë e të jetë mjaft i pranishëm edhe sot në jetën tonë të përditshme. Skenderbeu më tepër se një emër, një njeri, është një vizion, është një epokë, është mbijetesa e një kombi. Skenderbeu nuk simbolizon vetëm forcën e muskujve, por edhe mencurinë, zgjarësinë, urtësinë, intelektin.

Lavdi e përjetshme për kryetrimin e shqiptarëvë!

Philadelphia, më 21 janar 2023

Sadik Elshani është anëtar i kryesisë dhe ish-kryetar i shoqatës “Bijtë e shqipes”.

Barbara –Jacques Prevert

December 31, 2022 by s p

A të kujtohet Barbara

Atë ditë mbi Brest binte shi pandërprerë

E ti ecje e qeshur

E shndritur, e ngazëlluar, e qullur

Nën shi

A të kujtohet Barbara

Mbi Brest binte shi pandërprerë

Dhe të takova në rrugën e Siamit

Ti buzëqeshe

Edhe unë buzëqesha

Kujtoje Barbara

Ti që nuk të njihja

Dhe ti që nuk më njihje

Kujtoje Barbara

Kujtoje atë ditë

Mos harro

Një njeri i strehuar nën një portik

E thirri emrin tënd

Barbara

E ti vrapove drejt tij nëpër shi

E qullur, e ngazëlluar, e shndritur

Dhe u hodhe në krahët e tij

Kujtoje atë Barbara

E mos u zemëro që po të them ti

Unë u them ti të gjithë atyre që i dua

Madje edhe atyre që veç një herë i kam parë

Unë u them ti të gjithë atyre që duhen

Madje edhe kur nuk i njoh

Kujtoje Barbara

Mos e harro

Atë shi të urtë e të lumtur

Në fytyrën tënde të lumtur

Mbi atë qytet të lumtur

Atë shi mbi det

Mbi arsenal

Mbi anijen Ouessant

Oh Barbara

Çfarë marrëzie lufta

Ç’po ngjan tani me ty

Nën këtë shi prej hekuri

Prej zjarri, prej çeliku, prej gjaku

E ai që të shtrëngonte në krahët e tij

Dashurueshëm

A është i vdekur, i zhdukur apo ende është gjallë

Oh Barbara

Mbi Brest bie shi pandërprerë

Ashtu siç binte përpara

Por, nuk është më njësoj dhe çdo gjë është shkatërruar

Është një shi i pikëllimit, i tmerrit e dëshpërimit

Nuk është më as stuhia

Prej hekuri, prej çeliku, prej gjaku

Janë thjesht retë

Që ngordhin si qentë

Qentë që zhduken

Në rrjedhën e ujërave të Brestit

E venë të kalben diku larg

Larg, shumë larg Brestit

Nga i cili s’ka mbetur më asgjë.

Përktheu nga frëngjishtja: Sadik Elshani

“Barbara”, një poezi evokative që evokon dashurinë, humbjen, kujtimet, është njëra ndër poezitë më të njohura të skenaristit e poetit të mrekullueshëm francez, Jacques Prevert (1900 – 1977). Hynë në radhën e poezive më të bukura të dashurisë të letërsisë franceze dhe asaj botërore. Është një poezi e shkruar në vargun e lirë, pa rima e pa strofa, me një gjuhë të thjeshtë, te rrjedhshme e të drejtpërdrejtë – tipike prevertiane. Përsëritja e fjalëve, shprehjeve e sidomos, epiteteve, sikur ia shton edhe më tepër muzikalitetin. Ngjarja është vendosur në dy kohëra në qytetin Brest të Francës: kohët para dhe pas Luftës së Dytë Botërore. Gjatë asaj lufte, në vitin 1944, qyteti gati i tëri është shkatërruar nga bombardimet e aleatëve mbi forcat gjermane. Në Brest kanë qenë të përqëndruara forcat detare gjermane, sidomos ka qenë qendër e nëndetëseve.

Pjesa e parë e kësaj poezie është ajo pjesa e lumtur e asaj jete të patrazuar para luftës. Një vajzë është duke ecur nëpër shi për ta takuar të dashurin e saj dhe rastësisht takohet me poetin në “Rrugën e Siamit”. Nuk njihen, por megjithatë i buzëqeshin njëri – tjetrit. Madje poeti as emrin nuk ia di,por e dëgjon nga i dashuri i saj që po e thërriste:Barbara! Zakonisht ditët me shi janë pak ca si të zymta që ngjallin atë ndjenjën e melankolisë. Por, atë ditë të rëndomtë e me shi, Preverti me magjinë e tij poetike e shndërron në një çast, ditë të lumtur. Ai shi dhe ai takim i dy dashnorëve nuk janë të rastësishëm në këtë poezi.

Pjesa e dytë është më e zymtë, më e trishtë, sepse tani mbi Brest nuk bie më ai “shiu i urtë e i lumtur”, por një shi tjetër, shiu “prej zjarri, prej çeliku, prej gjaku”. Në vend të pikave të shiut, tani bien bombat që shkatërrojnë çdo gjë. Kështu krijohet një kontrast që e forcon edhe më tepër porosinë e kësaj poezie kundër luftës e dhunës. Sikurse në poezitë e tjera të Prevertit, sidomos në atë me titull, “Gjethet e vdekura”, edhe në poezinë, “Barbar”, ndeshemi me motivin e fateve të njeriut, mbështjellur me atë velon e misterit, kujtimeve, kurreshtjes e dhimbjes: ç’ka ndodhur me Barbarën dhe të dashurin e saj në atë kasaphanë? Mund të ketë ndodhur çdo gjë, sepse lufta është marrëzi, është tmerr, është shkatërrim.

Preverti është poet i jetës së përditshme, çasteve të jetës, i poezive që na ngjajnë neve, siç shprehet vetë ai. Shpesh këto skena nga jeta e rëndomtë shërbejnë si një sfond për motive e tema shumë më serioze, si në poezinë, “Barbara”. Si shumë poezi të tjera të Prevertit, edhe kjo poezi u është nënshtruar notave muzikore dhe është bërë një këngë e bukur, kënduar nga këngëtarë shumë të njohur, si: Yves Montand. “Barbara” është poezi për dashurinë e kundër luftës.

Philadelphia, më 28 dhjetor 2022

Sadik Elshani është doktor i shkencave dhe veprimtar i bashkësisë shqiptaro – amerikane.