• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

THE CHICAGO TRIBUNE (1922) / WOODROW WILSON : “NËSE MË JEPET MUNDËSIA NË TË ARDHMEN, DO T’I NDIHMOJ SËRISH SHQIPTARËT…”

January 28, 2023 by s p


Woodrow Wilson (1856 – 1924)
Woodrow Wilson (1856 – 1924)

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 28 Janar 2023

“The Chicago Tribune” ka botuar, të enjten e 23 shkurtit 1922, në faqen n°3, një shkrim në lidhje me telegramin e veçantë që Woodrow Wilson i ka dërguar asokohe Ambrose Kelly-t, botuesit të vetëm të një gazete amerikanë në Shqipëri, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Wilson vlerëson Shqipërinë 

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Ambrose Kelly nga Mechanicsville, N.Y., i cili gëzon dallimin si botuesi i vetëm i një gazete amerikane në Shqipëri dhe një nga gazetat e pakta të çdo lloji në atë vend, sapo ka marrë një telegram nga Woodrow Wilson, duke i uruar mbarësi në botimin e tij.

Gazeta, e përjavshme, i kushtohet punës së Kryqit të Kuq të të Rinjve në Shqipëri dhe botohet në shtypshkronjën e qendrës së trajnimit manual për fëmijët shqiptarë nga organizata amerikane e fëmijëve. Ajo mban emrin “Yuniatieta – Tungjatjeta”, që në shqip do të thotë “How do you do – Si je”.

“Interesimi im dhe simpatitë e mia kanë qenë thellësisht të angazhuar në fatet politike të Shqipërisë dhe asgjë nuk do të më ofronte kënaqësi më të madhe sesa t’u bëja atyre një shërbim shtesë nëse do të kisha fatin të kem këtë mundësi në të ardhmen.”

Në kabllogramin e z. Wilson nuk mungojnë gjithashtu përshëndetjet për punonjësit e Kryqit të Kuq Amerikan në Shqipëri.

Filed Under: Opinion Tagged With: Aurenc Bebja

LA TURQUIE (1910) / SUKSESI I SHFAQJES SHQIPTARE “GOLFO” NË THÉÂTRE DES VARIÉTÉS (KOSTANDINOPOJË) NËN PRANINË E DERVISH BEJ HIMËS DHE FEHIM BEJ ZAVALANIT

January 23, 2023 by s p



Nga Aurenc Bebja*, Francë – 22 Janar 2023

“La Turquie” ka botuar, të hënën e 7 marsit 1910, në faqen n°2, një shkrim në lidhje me suksesin e shfaqjes shqiptare “Golfo” në Théâtre des Variétés (Kostandinopojë) asokohe nën praninë e Dervish bej Himës dhe Fehim bej Zavalanit, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Teatër shqiptar

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Shfaqja shqiptare “Golfo” e së shtunës mbrëma në “Théâtre des Variétés” tërhoqi një turmë të konsiderueshme shqiptarësh; të pasur e të varfër, të mëdhenj e të vegjël, deputetë e fshatarë, myslimanë e të krishterë, të gjithë të vëllazëruar në shpërthimin e entuziazmit më të lartë patriotik.

Këtë e vuri në dukje, në një improvizim brilant, gjatë “entr’acte-it”, Dervish bej Hima, drejtori simpatik i gazetës “Shqipëtari”, i cili renditi përfitimet e panumërta që do të rrjedhin nga ky solidaritet vëllazëror në realizimin e veprës qytetëruese.

Fjalimi i tij u duartrokit për një kohë të gjatë, si ai i bashkatdhetarit të tij që e pasoi, Fehim bej Zavalani, president i klubit shqiptar të Manastirit.

Shfaqja e luajtur nga të rinjtë shqiptarë pati shumë sukses; nuk e prisnim një interpretim kaq të mirë nga këta artistë të improvizuar.

Vallet dhe këngët shqiptare u duartrokitën pa masë.

Filed Under: Histori Tagged With: Aurenc Bebja

DOCUMENTS DIPLOMATIQUES FRANÇAIS (1933) / TAKIMI I AMBASADORIT FRANCEZ ME MBRETIN ZOG NË TIRANË — DOKUMENTI TOP SEKRET DËRGUAR MINISTRIT TË PUNËVE TË JASHTME TË FRANCËS

January 18, 2023 by s p


Ahmet Zogu – Mbret i shqiptarëve
Ahmet Zogu – Mbret i shqiptarëve

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 18 Janar 2023

“Documents diplomatiques français” kanë botuar, dokumentin Top Sekret (1932-1939. Seria e parë, 1932-1935. 3, 17 mars – 15 korrik 1933 / Ministria e Jashtme, 29 maj 1933, f.588-591) të takimit të zhvilluar asokohe midis ambasadorit francez Georges Degrand dhe Mbretit Zog në Tiranë dhe dërguar në vijim Ministrit të Punëve të Jashtme të Francës Joseph Paul-Boncour, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Z. Degrand, Ministër i Francës në Tiranë,

Për Z. Paul-Boncour, Ministër i Punëve të Jashtme.

Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères
Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères

T. Nr. 90 deri 100. Top sekret.

Tiranë, 29 maj 1933.

(Marrë : 6 qershor, ora 11:30)

Gjatë audiencës që më dha mëngjesin e sotëm, Mbreti për herë të parë më priti pa praninë e ministrit të Oborrit, i konsideruar nga të gjithë kolegët e mi si informatori i legatës italiane.

Gjithashtu për herë të parë ai foli për çështjet politike dhe aksionin e Francës në Shqipëri.

Fillimisht ai u interesua për negociatat e konferencës së çarmatimit dhe Paktit Katërpalësh. Unë iu përgjigja se Franca, e preokupuar me ruajtjen e paqes, kishte bërë lëshime të mëdha, por nuk mund të hiqte dorë nga garancitë e sigurisë.

Mbreti më tha se pozicioni ynë ishte i pakundërshtueshëm dhe se shtetet që na refuzuan ndihmën e tyre nuk mund të dyshonin për këtë.

Ai gjithashtu më tha se ishte për të ardhur keq që Franca dhe Gjermania nuk u morën vesh, sepse, shtoi ai, Gjermania nuk ka çfarë të kërkojë në perëndim, ku çështja Alsace-Lorraine është zgjidhur përfundimisht, dhe duhet të kufizohet në avancimin ekonomik dhe intelektual në lindje.

Ai e sheh akoma më pak të kuptueshme mosmarrëveshjen italo-franceze, por shpreson se … (2) e marrëdhënieve të treguara nga Z. de Jouvenel me të ngarkuarin me punë të Shqipërisë në Romë, do të rriten.

Ai më është dukur se fajësonte italianët edhe më shumë se gjermanët, pa dyshim, sepse mendonte për mosmarrëveshjet e tij me Romën.

Pas një digresioni për çështjen e S.V.E.A.-së, Mbreti trajtoi me qartësi çështjen e marrëdhënieve franko-shqiptare dhe aksionin e Francës në Shqipëri :

“Franca, më tha ai, e ka gabim të shpërfillë problemin shqiptar. Shqipëria është një vend i vogël, por që mund të thirret për të luajtur një rol të rëndësishëm në lojën e shahut ballkanike.

Franca është e dashur dhe e respektuar mes nesh: shkoni në fshatin më të vogël dhe pyesni fshatarët tanë; të gjithë kanë ruajtur kujtimin e ushtarëve tuaj, të gjithë e dinë se Franca është një komb i madh, trim dhe bujar.

Ju e dini gjithçka që kam bërë vetë për të zhvilluar kulturën franceze, e cila sot ka përparësi ndaj të tjerave në Shqipëri. Do të vazhdoj duke fortifikuar gjimnazin e Korçës. Sapo dhashë urdhrin për të përkthyer për shkollat tona librin e admirueshëm të Presidentit Doumer, ‘Le livre de mes fils’.

Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères
Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères

Por, që prej dhjetë vitesh, përfaqësuesit e Francës, padyshim me udhëzime nga qeveria e tyre, kanë mbajtur distancë ndaj punëve të mia.

Franca praktikon një politikë fshirjeje (pothuajse mungon) në Ballkan. Është një gabim, çështja ballkanike është e rëndësishme.”

Pas kësaj parathënieje, të zhvilluar në një notë keqardhjeje pa ashpërsi, mbreti vazhdoi :

“Franca është një komb i fuqishëm, sot më i pasuri në botë, është bujare me të vegjlit. Ajo u erdhi në ndihmë jo vetëm miqve të saj, por edhe Austrisë, Hungarisë, Turqisë, armiqve të saj të dikurshëm. Ne kemi nevojë për mbështetje financiare. A do të jemi të vetmit që nuk dëgjohen? Shqipëria është një vend i pavarur si gjithë të tjerët dhe unë do të siguroj që të mbetet i tillë. A nuk do të bëni asgjë për ne?”

Unë iu përgjigja mbretit se ndihma e dhënë Austrisë dhe [Hungarisë] ishte dhënë pas ndërhyrjes së Lidhjes së Kombeve dhe me ndihmën e qeverive të tjera, dhe i kërkova t’i adresohej Gjenevës dhe të kërkonte që të dërgohej një hetues këtu, siç kishte bërë Shqipëria në vitin 1922.

“Ne nuk kemi vetëm miq në Gjenevë, u përgjigj mbreti, dhe atëherë është një proces shumë i gjatë, situata jonë kërkon zgjidhje të shpejta. Kisha menduar për një ndihmë amerikane, por amerikanët kanë aq vështirësi saqë hoqa dorë.”

Ndërsa, në vazhdim, ai aludoi për Antantën e Vogël, unë e devijova bisedën te marrëdhëniet shqiptaro-jugosllave, të cilat janë përmirësuar prej disa kohësh :

“Nuk kam asgjë për t’u ankuar ndaj Beogradit, – më tha ai, – sepse ata respektojnë agjitatorët shqiptarë që kanë emigruar atje. Por Jugosllavia, nga ana e saj, nuk ka asgjë për të më qortuar. Unë kurrë nuk i kam hapur asaj ndonjë telash. Njerëzit bëjnë një gabim në Beograd kur kërkojnë një afrim me Sofjen. Asnjë marrëveshje nuk do të jetë e mundur nga kjo anë derisa të ekzistojë Komiteti Maqedonas. Asgjë e ngjashme mes Jugosllavisë dhe Shqipërisë dhe do të doja një afrim dhe marrëdhënie miqësore me jugosllavët.”

Mbreti iu kthye temës që e preokuponte, por unë munda ta devijoj intervistën edhe një herë rreth çështjeve ekonomike dhe shfrytëzova rrethanat për t’u ankuar për inercinë e administratave dhe tregtarëve shqiptarë, si dhe pasaktësitë në statistikat doganore të qeverisë së tij.

Ai më kërkoi t’i çoja ankesat e mia drejtpërdrejt tek ai, sepse, shtoi ai, “unë nuk jam mbret me të drejtë hyjnore, jam shërbëtori i parë i popullit tim”.

Në fund të takimit, ai më përsëriti se Shqipëria ka qenë dhe do të jetë gjithmonë një shtet plotësisht i pavarur dhe më lejoj të largohem duke më thënë se do të më kontaktonte (ftonte) së shpejti.

Është një formulë të cilën ai e përdor me dëshirë dhe e cila deri më tani nuk është ndjekur me shumë efekt.

Deklaratat e mbretit Ahmet Zogu nuk kanë asgjë që duhet të na habisë.

Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères
Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères

Siç e theksova në letrën time nr. 29, ai më kishte sugjeruar tashmë nga një nga të besuarit e tij. Që atëherë, një thashethem, burimin e të cilit nuk kam mundur ta zbuloj, ka bërë të ditur se, Italia duke mos përmbushur angazhimet e saja, qeveria franceze ka vendosur t’i vijë në ndihmë Shqipërisë.

Nga ana tjetër, ndryshe nga sa u kishte pohuar disa kolegëve të tij, ministri italian nuk firmosi çekun prej tre milionë e gjysmë franga ari për të paguar kompanitë e punëve publike; ai duket se dëshiron të përfshihet në një politikë presioni financiar dhe para nisjes së tij për në Romë la të kuptohet se do të këshillonte qeverinë e tij të mbyllte të gjitha çezmat. Se si iu përgjigj Duçe sugjerimeve të tij do ta dimë së shpejti, pasi zoti Koch do të kthehet nesër në Tiranë.

Së fundi, S.V.E.A. thuhet se ka informuar qeverinë shqiptare se është dakord të shtyjë bisedimet për huanë e vitit 1926 për më 30 qershor, por duke kuptuar se propozimet e saj të mëparshme do të shërbenin si bazë për negociatat e reja, domethënë në kushtet ku vetë parimet e të cilave ishin hedhur poshtë prej saj.

Mbreti Ahmet Zogu gjendet në një udhëkryq. Qëndrimi i tij prej disa muajsh sugjeron se ai është gati të rezistojë dhe një nga miqtë e tij më tha sot se, megjithëse e dinte se i kërcënohej pasuria dhe madje edhe jeta e tij, ai vendosi të shkëputej nga Italia dhe të rifitonte lirinë e plotë edhe pse qeveria italiane do të rifillonte pagesat e saj; Ai pushoi oficerët italianë të shtëpisë së tij ushtarake dhe të shkollës profesionale. Pjesën tjetër do ta pushojë gradualisht.

Në politikën e tij të re, Mbreti Ahmet Zogu mbështetet nga i gjithë opinioni publik me përjashtim të katolikëve të Shkodrës, të cilët i ka pakënaqur me ligjin e tij shkollor, por, nga ana tjetër, arkat janë bosh dhe buxheti do të paraqitet vetëm pasnesër në Dhomë : ai përfshin reduktime serioze dhe, nëse është e nevojshme, një draft i dytë do t’i paraqitet Parlamentit, i cili do të sjellë një reduktim masiv të shpenzimeve ushtarake. Tani e tutje, duke filluar nga mbreti, të gjitha pagat do të ulen me një të dymbëdhjetën. Nuk është e thënë që këto masa do të mjaftojnë për të arritur një ekuilibër absolut.

Ministri i Mbretërisë të S.H.S, më tha se, nëse mbreti Ahmet Zogu jepte garanci, veçanërisht duke zvogëluar fuqinë e ushtrisë, Antanta e Vogël ndoshta nuk do të refuzonte t’i vinte në ndihmë për ca kohë për t’i dhënë atij mjetet për funksionuar. Ministri rumun, duke avancuar përpara si gjithmonë, thuhet se i ka kërkuar zotit Titulesco të studiojë kushtet e ndihmës financiare, megjithëse ky i fundit, më tha, se nuk ishte shumë në favor për një ndërhyrje të menjëhershme në çështjet shqiptare. Nuk do të habitesha nëse ministri rumun, i cili u prit nga Mbreti javën e kaluar, të mos e kishte nxitur apo të paktën ta inkurajojë që të na drejtohej.

Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères
Burimi : gallica.bnf.fr / Ministère des Affaires étrangères

Nuk do të mungoj ta mbaj të informuar Shkëlqesinë Tuaj për zhvillimin e kësaj situate dhe veçanërisht për qëndrimin e qeverisë italiane, e cila, për mendimin tim, mbetet faktori përcaktues për një ndërhyrje zyrtare të Antantës së Vogël në Shqipëri. Nëse mund të pranohet se Jugosllavia nuk qëndron joaktive dhe nuk refuzon ndihmën e kufizuar dhe të fshehtë për Mbretin Ahmet Zogu për ta penguar atë të bie sërish nën zgjedhën italiane, unë besoj se Antanta e Vogël, dhe aq më tepër Franca, mund t’i vinin në ndihmë vetëm nëse ai do të arrinte të çlirohej përfundimisht dhe nëse kabineti i Romës do ta pranonte publikisht këtë fakt të kryer.

Filed Under: Kronike Tagged With: Aurenc Bebja

GAZETARI FRANCEZ I COMOEDIA-S (1927) : “UNË ARRITA TË KALOJ DISA MOMENTE ME ALEKSANDËR MOISIUN NË VILËN E TIJ NË FIRENCE.”

January 10, 2023 by s p


Aleksandër Moisiu (1879 – 1935)
Aleksandër Moisiu (1879 – 1935)

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 8 Janar 2023

“Comoedia” ka botuar, të martën e 20 shtatorit 1927, në faqen n°2, një shkrim në lidhje me vizitën e gazetarit francez tek Aleksandër Moisiu në Firence, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Letër nga Austria

Tek Aleksandër Moisiu para ardhjes në Paris 

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Vjenë, shtator.

(Nga një prej korrespondentëve tanë)

Ne e dimë që aktori i madh austriak Aleksandër Moisi, i cili do të vinte pranverën e kaluar për të luajtur në gjermanisht në Paris, shtyu këtë vizitë për arsyet që i kemi shpjeguar.

Megjithatë shfaqjet e Aleksandër Moisiut do të zhvillohen, nga date 8 deri në 20 tetor, në “Théâtre de l’Atelier”, pasi z. Moisi dëshiroi të mbante premtimin e dhënë ndaj z. Charles Dullin. Aktori i madh do të luajë në gjermanisht “Kufomën e gjallë” dhe “Othellon”; Aktualisht, ai po përgatitet për këtë udhëtim në Paris, të cilit i kushton rëndësinë më të madhe.

Unë arrita të kaloj disa momente me të në vilën e Firences që ai zotëron në periferi. Kjo vilë ngrihet mbi një kodër, e rrethuar nga një park me pemë njëqind vjeçare, i cili shtrihet në tarracë drejt një lugine të gjelbër. Disa pjergulla, shkurre, përreth vaska fildishi dhe lule kudo : trëndafila mëllagë dhe dahlias. Endemi me kënaqësi në këtë kopsht ëndrrash, i mbyllur nga mure të larta dhe rreth të cilit mundohen me pamundësi ta adhurojnë admiruesit të ndaluar nga një udhëzim i rreptë.

Ky banim i qetë dhe përrallor, që fle në diell, u krijua për aktorin e madh, në mënyrë që ai të gjente një ndalesë aty pas etheve të jetës teatrale. Gjithçka është qetësi dhe bukuri. Në dhomat e mëdha shoh, mbi qilimat orientalë, tavolina të ulëta dhe gotat kristalit të tejmbushura me frutat e panumërta të pemishteve fqinje.

Disa tufa lulesh kurorëzojnë vazot e Italisë me linja të pastra. Në sfondin e një perspektive, një Budë ëndërron dhe, jo shumë larg, qëndron ikona hieratike e Krishtit.

E tillë m’u shfaq, gjatë një prej mungesave të tij, banesa e aktorit të shkathët me sy ngjyrë kafe (gështenjë), të këtij njeriu, zëri i të cilit është nga më tërheqësit që ekziston dhe që ngjall personazhet e Rilindjes me një kompleks shqetësues.

E. Garry.

Filed Under: Kulture Tagged With: Aurenc Bebja

LA REVUE DIPLOMATIQUE (1927) / INTERVISTA ME ILIAZ BEJ VRIONIN NË PARIS MBI INTERPRETIMET NË QARKULLIM TË TRAKTATIT ITALO-SHQIPTAR

December 19, 2022 by s p


Iliaz Bej Vrioni (1882 – 1932)
Iliaz Bej Vrioni (1882 – 1932)

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 18 Dhjetor 2022

“La Revue Diplomatique” ka botuar, të shtunën e 1 janarit 1927, në faqen n°7, intervistën me Iliaz bej Vrionin në Paris mbi interpretimet asokohe në qarkullim të traktatit italo-shqiptar, të cilën Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Traktati i Tiranës

Deklarata të z. Ministër të Shqipërisë në Paris

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France
Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Firmosja e Konventës së Tiranës mes Shqipërisë dhe qeverisë italiane ka ngjallur kudo njëfarë emocioni. Disa shohin vënien nën kthetra të Republikës së vogël Ballkanike nga Italia. Disa njerëz që pretendojnë se janë të informuar mirë kanë arritur deri aty sa kanë folur për një protektorat italian mbi Shqipërinë.

Një gazetë amerikane i ka përmbledhur këto thashetheme në një seri artikujsh, të cilët “Le Matin” i ka përmbledhur për t’i përdorur për lexuesit francezë. Sipas autorit, marrëveshjet më të errëta i paraprinë nënshkrimit të konventës; presidenti i Republikës së Shqipërisë, vetë Shkëlqesia e Tij Ahmet Bej Zogu, nuk kursehet nga mendjemprehtësia e tij, më i etur për informacione të bujshme sesa për dokumente autentike.

Edhe pse të gjithë e kuptuan menjëherë pabesueshmërinë e këtyre historive, njëfarë shqetësimi megjithatë vazhdon në mendje të ndryshme. Dorëheqja e ministrit serb të Punëve të Jashtme, megjithatë, sugjeron se fqinji jugosllav, së paku, do të ishte mjaft i gatshëm të dyshonte për pafajësinë e qëllimeve të zotit Musolini. Në këto kushte, çfarë mund të konkludojmë ?

Për të informuar lexuesit tanë, menduam se do të ishte mirë të pyesnim përfaqësuesin e Republikës Shqiptare në Paris për mendimin e tij të zyrtar mbi interpretimet që qarkullojnë mbi Traktatin e Tiranës. Shkëlqesia e tij, Iliaz Vrioni na priti menjëherë në legatë në rrugën de la Pompe me mirësjelljen e zakonshme dhe atë humor lozonjar që josh menjëherë bashkëbiseduesin. Dhe këtu është pothuajse saktësisht përshkrimi i dialogut që u zhvillua :

— Shkëlqesi, është folur shumë për Traktatin e Tiranës. Supozimet më të jashtëzakonshme, siç e dini, kanë gjetur veshë të gatshëm. Çfarë nuk tha Le Matin? Lexuesit tanë do të ishin të lumtur të mësonin nga goja juaj zyrtare se çfarë përfundimi mund të nxirret nga gjithë kjo zhurmë.

— Epo, asnjë. Dhe, me një buzëqeshje të vetëdijshme, Shkëlqesia e Tij Vrioni shton : Ju kujtohet ky film që disa vite më parë bëri bujë në të gjithë Nju Jorkun dhe në të gjithë Parisin. Quhej, nëse më kujtohet mirë, Misteret e Nju Jorkut. Në të vërtetë, besoj se është një vazhdim i paprecedentë i këtij filmi që gazeta amerikane dhe Le Matin donin të na jepnin. Nuk ka asnjë fjalë, as hijen e një fjale, të vërtetë në gjithë këto thashetheme. Traktati i Tiranës nuk është gjë tjetër veçse një konventë e thjeshtë miqësie, ashtu si shumë prej tyre janë nënshkruar prej disa kohësh. Ajo vjen nga fryma e Lokarnos. Ne jemi një popull i vogël paqësor, por xhelozë për pavarësinë tonë. Nuk do të pranojmë kurrë të tjetërsojmë pjesën më të vogël të saj. Për më tepër, Traktati i Tiranës është i pari i një serie. Jemi shumë pranë nënshkrimit të konventave të ngjashme me të gjithë ata fqinjë tanë që janë të gatshëm ta bëjnë këtë.

— A është e vërtetë që Anglia fillimisht kishte një pikëpamje shumë të zbehtë për negociatat në zhvillim dhe se vetëm pas intervistës në Livorno ajo dha pëlqimin e saj për bisedimet ?

— Prapë imagjinatë. Në kohën e nënshkrimit të traktatit kam qenë pikërisht në atdheun tim. Ju siguroj se as pas dhe as para Livornos Anglia nuk shfaqi ankthin më të vogël për negociatat tona me Italinë. Me siguri do ta kisha ditur pasi jam akredituar në Londër në të njëjtën kohë si në Paris.

Përveç kësaj, vërtet nuk e kuptoj pse Anglia do të fyhej nga qëllimet tona. A nuk është Traktati i Tiranës një vazhdim logjik i politikës së Lokarnos dhe Thoiry-t? Si mund të fyhen z. Chamberlain dhe z. Briand kur na shohin ne praktikojmë këtë politikë të gjerë paqeje, interpretuesit e shquar të së cilës ata janë ?

— Megjithatë, fqinjët tuaj jugosllavë duket se janë shumë të shqetësuar për marrëveshjen tuaj me Italinë. Ata shohin ndikimin e Italisë mbi Shqipërinë. A nuk kanë druajtjet e tyre njëfarë pamjeje të besueshme, të paktën nga pikëpamja ekonomike ?

— Ju siguroj se asgjë, absolutisht asgjë nuk i justifikon këto druajtje, ne jemi të gatshëm të lidhim me fqinjët tanë jugosllavë një marrëveshje të ngjashme me atë të Tiranës. Vendi ynë ka shumë pasuri të pashfrytëzuara. Për t’i zhvilluar ato duhet t’i drejtohemi mbështetjes dhe mbi të gjitha kapitalit të huaj. Nuk është faji ynë që Italia na ofron kushtet më të mira. Ne gjithmonë shkojmë drejt interesit tonë. Kush mund të na fajësojë, me të drejtë? Nuk përjashtojmë askënd. Jugosllavia gjithashtu ka marrë koncesione, miniera bakri.

— A nuk u keni bërë apel eskpertëve të huaj ?

— Në një mënyrë metodike, jo. Por ne kemi disa oficerë të xhandarmërisë angleze dhe veçanërisht mësues francezë që kanë organizuar dy shkolla të mesme, njëra në Korçë dhe tjetra në Gjirokastër. Këto institucione funksionojnë shumë mirë dhe ju tregojnë se sa rëndësi i kushtojmë përhapjes së ndikimit intelektual të Francës mes nesh.

— Një pyetje të fundit, zoti ministër. Janë përhapur edhe thashethemet për një rikthim monarkik të afërt në Shqipëri. Presidentit të Republikës, Shkëlqesisë së Tij Ahmed Bej Zogu, i është besuar synimi për ta shpallur veten Mbret të Shqipërisë. Çfarë mendoni për këtë zhurmë ?

— Është një zhurmë krejtësisht absurde. Mund t’i jepni asaj mohimin më formal dhe të plotë.

— Dhe e njëjta gjë, pa dyshim, me projektin e martesës italiane ?

— Pa asnjë dyshim. Ka njerëz, mes atyre që janë të interesuar për ne, që kanë vërtet shumë imagjinatë.

Dhe intervista përfundon me këto fjalë të fundit, të thëna nga Shkëlqesia e Tij Iliaz Vrioni me një buzëqeshje të imët ironike.

L. S.

Filed Under: Histori Tagged With: Aurenc Bebja

  • 1
  • 2
  • 3
  • …
  • 28
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • AT SHTJEFËN GJEÇOVI DHE DR. REXHEP KRASNIQI, APOSTUJ TË IDESË PËR BASHKIM KOMBËTAR
  • Marjan Cubi, për kombin, fenë dhe vendlindjen
  • Akademik Shaban Sinani: Dy popuj me fat të ngjashëm në histori
  • THE CHICAGO TRIBUNE (1922) / WOODROW WILSON : “NËSE MË JEPET MUNDËSIA NË TË ARDHMEN, DO T’I NDIHMOJ SËRISH SHQIPTARËT…”
  • SHQIPËRIA EUROPIANE MBRON HEBRENJTË NË FUNKSION TË LIRISË
  • KONGRESI KOMBËTAR I LUSHNJES (21-31 JANAR 1920) 
  • Një zbulim historik ballkanik
  • VATRA DHE SHOQATA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARO-AMERIKANË PROMOVOJNË NESËR 4 VEPRA TË PROF. BESIM MUHADRIT
  • Që ATDHEU të mos jetë veç vend i dëshirës për të vdekur…
  • KAFE ME ISMAIL KADARENË
  • Kosova paraqet mundësi të shkëlqyeshme për investime
  • PARTIA NUK ËSHTË ATDHEU, O KOKËSHQOPE
  • 50 VJET VEPRA POETIKE KADARE
  • IT’S NOVEMBER 28TH
  • Një arritje për shqiptarët në Michigan

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT