Marjana Bulku – Dielli

NEW YORK, Festohet 23 vjetori i TV KULTURA SHQIPTARE

December 3, 2020 by dgreca

Televizioni“Kultura Shqiptare” në Nju Jork Festoi 23 Vjetorin/

Nga Marjana Bulku/Dielli

Mes një mjedisi të ngrohtë familjar plot ngjyra feste , mes kujtimesh e retrospektivash të shumta, pamjesh filmike, interpretime artistësh dhe përshëndetje miqsh e bashkëpunëtorësh u festua përvjetori 23 -të i televizionit Kultura shqiptare në Nju Jork.Ky televizion e startoi veprimtarinë e vet në 28 nëntor 1997 dhe jo rastësisht transmetimi i parë ishte filmi “ Nëntori i dytë” .Televizioni Kultura shqiptare NY , pronë e Familjes Belliu (Adem, Mimoza, Gertion dhe Vera Belliu) e ka ndjekur sistematikisht jetën dinamike të komunitetit shqiptaro-amerikan ku ngjarjet , protagonistët dhe efektet e këtyre transmetimeve kanë qenë të shumta.

Themeluesit e këtij televizioni Mimoza dhe Adem Belliu falenderuan me përzemërsi pjesmarrësit dhe bashkëpunëtorët e shumtë :të vjetër e të rinj të cilët i kanë dhënë këtij televizioni frymëmarrje të gjërë kudo ku ka shqiptarë dhe jo vetëm.

Vitet e fundit Albanian culture tv e ka zgjeruar veprimtarinë e vet në Tiranë e Prishtinë pas suksesit apsolut që solli bashkëpunimi shumëvjeçar me televizionin Pasqyra Shqiptare në Kanada, Federatën Panshqiptare Vatra ,organizatën ,gazetën më të vjetër shqiptare Dielli, Motrat Qiriazi , si dhe me shumë individualitete të spikatura të jetës sociale dhe kulturore në Nju Jork duke u shndërruar në këtë mënyrë në një dritare komunikimi e rrezatimi me anët e ndritëshme që na falin sadopak dritë në kohë dritëhijesh .

Falenderim…mbijetesës !

November 25, 2020 by dgreca

NGA MARJANA BULKU/

Humbjet e përditëshme të jetëve njerëzore janë sa të dhimbshme po aq dhe të frikëshme. Po ikin mjekët dhe njeriu ndjehet si i përhumbur në fushbetejën “ pa armët mbrojtëse”, po ikin një nga një ;miq ,të njohur , të panjohur kaq shumë jetë … Është e dhimbshme ti ndjekësh këto lajme të frikëshme që shumë nga ne i kanë përjetuar drejtpërdrejt në terrenin e vështirë ku mjekët kryqëzohen të parët nga virusi i tmerrshëm i cili po gjunjëzon edhe sistemet më të mira shëndetsore. Unë e kalova virusin pranverën (fillim prill 2020) që lamë pas, me simptoma të lehta por me një ankth frike e përgjegjësie për veten dhe për të tjerët të cilëve mund t’jua transmetoja. E ktheva në kujdes frikën e natyrshme, e shndërrova në dashuri merakun sistematik që më karakterizon si njeri, e shndërrova në disiplinë të rreptë, higjenën, ushqyerjen, lëvizjen në natyrë, distancimin social. Jeta mori një dimension tjetër ku epiqendër nuk është as më shumë e as më pak përveçse KUJDESI. Në kohë pandemie gjithkush mund të jetë burim infeksioni , testimi është vetëm njē mjet më shumë për ta çertifikuar statusin shëndetsor i cili ndryshon aty për aty. Sot je negativ pas dy ditësh mund të infektohesh dhe ky cikël jete po bëhet motivi i një refreni sistematik .Kjo kohë i ngjan një stuhie e cila kalon nëpër pyllin njerëzor ku jo të gjithë rrëzohen; shemben, përkulen bien , ringrihen , groposen.E rëndësishme mbetet vetkontrolli, përkujdesja ndaj vetes, bashkëjetesa çdo çast me të, mosneglizhenca për asnjë çast i vetvetes me të gjitha nevojat që ajo ka ; për ajër të vetmuar, higjenë pa hile,ushqyerje korrekte ,mjekim ,prezencën virtuale të gjërave pa të cilat njeriu nuk jeton dot.

Kjo energji e re njerëzore e paprovuar më parë solli në vëmendjen tonë atë që është esenca e jetës ; shëndeti ! Në një përmasë kaq individuale kjo lloj energjie po ndikon kaq drejtpërdrejt në kolektiven duke nxitur shfaqjen e një stili krejt i ri jetese që ka ndryshuar sjelljet, ceremonitë , liritë dhe lumturitë tona duke na bërë më racional dhe syhapur ndaj çdo gjëje përreth nesh .Askush nuk ia din fundit këtij shtegu nëpër të cilin njerëzimi po ecën me apo pa vullnetin e tij, por të gjithë jemi dëshmitarë të një kohe për të cilën vetëm të mbijetuarit do mundet të rrëfejnë . Uroj t’ia dalim që një ditë t’ia largojmë këto brenga vetes dhe të tjerëve duke treguar se mbijetesa është falenderimi më i madh .

Dr. Ruki KONDAJ: Lidhja me arbëreshët një frymëzim për mua

October 20, 2020 by dgreca

NGA MARJANA BULKU*-

Dr. Ruki Kondaj (Ambasadore Kombi ) është një intelektuale e formular brenda dhe jashtë shqiperise , aktiviste e njohur në mbare Diasporen e jo vetem në Kanada, puna dhe pasioni i saj është promovimi I vlerave më të mira kombetare , ëndrra e saj e madhe mbetet Bashkimi kombetar. Ajo aktualisht është Presidente Nderi e Shoqates Shqiptaro Kanedeze dhe njihet si lobiste e fuqishme e Ligjit të trashegimise Shqiptare në Parlamentin ON, Kanada. Lidhja me arbereshet është nje lidhje shpirterore e vecante e saj e cila ka shtuar veprimtaritë , miqtë dhe aktivistët në mbrojtje të kulturës dhe pasurive tona kombëtare . Ndiqeni intervisten:

Marjana Bulku : Nga e ka zanafillën lidhja juaj me arbëreshët, a mundeni të na sillni një kronologji konçize të kësaj marrdhënieje?

Dr Ruki Kondaj: Lidhja me arbëreshët është më shumë se një dekadë, filloi me arbereshët e Torontos dhe vazhdoi më tej, unë e kujtoj gjithmonë si fillimin ashtu edhe vazhdimin duke parë gjërat tona të përbashkëta, ato qe na lidhin aq shumë, gjaku, gjuha, flamuri, zakonet , traditat, simbolet kombëtare etj. duke e konsideruar si një lidhje shpirtërore, shumë të veçantë dhe tejet frymëzuese jo vetem për mua si person, por edhe një pikënisje për punë e projekte të përbashkëta që kemi pasur në tëre këto vite.

Arbëreshët e parë në Toronto me të cilët kam patur rastin të takohem 10 vjet më parë kanë qenë drejtuesit e Shoqatës Italo-Arbëreshe me Presidentin e saj për shumë vite zoti Frank Figlia dhe sekretarin e kësaj shoqate, aktualisht punonjës në Universitetin Rayerson zotin Salvatore Greco, të cilët kanë mbajtur për vite e vite së bashku komunitetin arbëresh në Toronto me shumë aktivitete jo vetëm për të qenë më afër njeri tjetrit dhe për të mbajtur gjallë komunitetin e tyre arbëresh të cilët nuk kanë qenë pak në Toronto.Dëshirën për t’u lidhur me arbëreshët në Toronto ma plotësoi producenti i televizionit Pasqyra Shqiptare , zoti Ilir Lena i cili më mundēsoi kontaktet me zotin Frank Figlia. Nga bisedat dhe takimet me të u njoha me shumë aktivtete të tyre, vështirësi , sfida dhe arritje me të cilat përballet një shoqatë në perëndimin e zhvilluar ku antarësia e vjetër dhe ajo e re e kanë të domosdoshme, por shumë herë të pamundur bashkëpunimin .Me z.Frank Figlia kam mbajtur kontakte të vazhdueshme,e kam vizituar në shtëpi disa herë vetëm dhe me miq, e kemi ftuar në evente të shoqates sonë , edhe pse fiziku i tij ia ka pamundësuar pjesëmarrjen. Më shumë kontakte kemi pasur me z.Salvatore Greco, sekretarin e shoqatës të cilin e kemi ftuar nëpërmejt shoqatë që nga 100 vjetori I Pavarësisë, për çdo vit në festat e flamurit veçanërisht në festimet e muajit të trashëgimisë shqiptare në Parlamentin e ONTARIOS, I cili jo vetem ka marrë pjesë rregullisht, por ka përshëndetur për çdo herë me shumë emocione në këto festime të bukura të ruajtjes së trashëgimisë shqiptare e institucionalizuar me ligj per komunitetit shqiptar në Ontario Kanada ne 2016, produkt I SHBSHK.

Në 2011 Z.Frank Figlia më besoi dokumentacionin e shoqatës se tyre, në pamundësi për të vazhduar dhe një listë të plotë të antarësisë së tyre si dhe një foto të veçantë të aktivistit të hershëm shqiptar z.Duro Çini ku ai ruante një respekt të veçantë për bashkëpunimin që kishin patur sëbashku, të cilat I kam depozituar në dokumentacionin e shoqates tone, ndërsa foton ja kam dorëzuar motrës së tij, të ndjeres znj.Meshane Çini.

M.Bulku : Në jetën e komunitetit shqiptar në Kanada bie në sy Laura Albaneze dhe marrdhënia juaj e veçantë me të , si lindi ajo?

Ruki Kondaj :Personi më i veçantë nga arbëreshët në Toronto ka qenë njohja me ish Ministren e Emigracionit dhe Shtetësisë së ON dhe deputete në Parlament të ON znj.Laura Albanese.Historia e njohjes me të lidhet me 100 -vjetorin e pavarësisë kur unë kisha dy vjet që drejtoja shoqatën shqiptaro kanadeze të Torontos.Nxitja për t’a ftuar atë në organizimet tona më erdhi nga mbiemri i saj “Albanese” e sigurtë që duhet të ishte arbëreshe.Origjina e saj vjen nga Taranto në Regjionin e Puglias ku kanë emigruar herët shumë arbëreshë dhe shumë nga mbiemrat atje janë Albanese.Në fillim të vitit 2013 e ftuam në zyren e shoqatës për një vizitë dhe ajo erdhi në një takim i cili ishte planifikuar 30 minuta, por në fakt shkoi më shumë se tre orë .Ishte një takim i këndshëm dhe tejet miqësor midis nesh ku na dukej sikur e njihnim me vite dhe ndjehej se do të lindte një miqësi e gjatë me të.Ajo nuk ishte aq e sigurtë për të deklaruar publikisht origjinën arbëreshe duke premtuar se do bëj kërkime, por as nuk e ka mohuar kurrë edhe kur deputeti dr. Shafiq Qaadri I thoshte me zë të lartë në seancat parlamentare të diskutimeve të Ligjit të Trashëgimisë shqiptare “Ministria shqiptare” kjo ishte më shumë se ta pranonte vetë publikisht, vetë mbiemri Albanese flet shumë për të. Fillimi i procedures së festimeve të muajit të trashëgimnisë më nxiti që ta piketojmë Zonjën Albanese për të udhehequr proçesin e njohjes së ligjit në parlament për ta shpallur nëntorin muaj të trashegimisë shqiptare, gjë që ajo e realizoi me shumë sukses.Laura ishte jo vetem një lidere e fuqishme, por edhe shumë bashkëpunuese, e thjeshtë dhe e dashur me njerzit dhe strikte me rregullat.Në sajë të punës së saj si dhe kolegeve të saj të nderuar z. Brad Dugud, z. Yvan Baker, dr.Shafik Qadri me mbështetjen e të gjithë deputeteve të gjithë partive parlamentare dhe punën e palodhur të SHBSHK muaji Nëntor u shpall muaji I trashëgimisë Shqiptare në ONTARIO më 5 Dhjetor 2016, ngjarje kjo që ka lënë gjurmë të thella në gjirin e komunitetit shqiptaro-kanadez. Takimet me të kanë qenë të shumta , nga ky kontribut I madh për Shqiptaret e ON Laura është e njohur tashmë jo vetëm në Kanada, por anë e mbanë shqiptarisë. Më tregoi një rast kur kishte udhëtuar për Ottawa dhe në aeroport kishte diçka metalike që jepte sinjal, kontrolluesja e ktheu dy, tre here dhe kur kishte parë emrin Laura Albanese, ndaloi dhe I kishte thëne kalo për ty s’duhet të të kisha lënë në radhë, ajo grua ishte shqiptare dhe kjo në shenjë respekti e mirënjohje. Tani ajo nuk është më në parlament, por miqësia dhe raportet tona janë edhe me të forta se më parë sepse ajo meriton përhere mirënjohjen dhe respektin tim.

Marjana .Bulku: Po me Arbereshet e Kalabrise a keni artitur të kontaktoni apo ti keni pjesë e festimeve tuaja në kuadrin e muajit të trashëgimnisë kulturore?

Dr. Ruki Kondaj: Kontaktimi dhe njohja me Arbëreshët e Kalabrise ka qenë me të madhin At Antonio Belluscin, prift e studjues i konsideruar De Rada i ditëve të sotme, një shqiptar I madh me të cilin jam njoihur në 100 vjetorin e Vatrës në Amerikë në Prill të 2012 dhe pas këtij takimi ai më ftoi në 100 vjetorin e pavarësisë në Frasnitë të provinzës së Cozencës në Maj të vitit 2013.Të ftuar ishin anë e mbanë shqiptarisë në botë ngaqë ishte një ngjarje me përmasa të mëdha e cila është skalitur përjetësisht në mendjen time.Keta njerëz emigruan pas vdekjes së Skënderbeut dhe për shumë vite kanë jetuar në ato troje duke ruajtur me fanatizem gjuhën, kulturën dhe traditat e tyre. Antonio Bellusci ky personalitet i lartë shqiptar ishte organizatori së bashku me Peshkopin e Eparhisë së Ungres z.Donato Oliverio këtë përvjetor të madh ku për dy ditë me radhë u shpalos flamuri shqiptar,u realizuan referimet shkencore për të kujtuar 100 vjetorin e pavaresise së Shqipërisë dhe rolin e arbëreshëve ndër vite.Ajo që më la mbresa shumë të mëdha ishte jo vetëm në Frasnitë, por dhe në katundet rrotull që jane rreth 15 fshatra ishin rrugët (Udhë) ku shkruhej në dy gjuhët , italisht & arbërisht, busti I Skënderbeut në qendër, vallja e kënguar e fitores së Skënderbeut, polifonia e kënduar nga këngëtari I madh arbëresh I vet quajtur “Princi I Arberise” z.Francesco Frega dhe grupi I tij që më ngjau me polifoninë tonë të jugut, por me një ndryshim se ata nuk kishin kthyes, por vetem marrës dhe iso në grup, gatimet e tyre shumë të veçanta sidomos “Shtriglat” e gatuara nga Lucia Martino, apo pastat dhe pizat e gatuara nga zonja Rina (motra e At Antonios) dhe mbi të gjitha Biblioteka e ngritur mbi gërmadhat e shtëpise së Antonio Belluscit, në cati të së cilës valvitet në çdo festë kombëtare flamuri shqiptar I cili është dhe themeluesi dhe mirëmbajtësi i kësaj bibloteke me mbi 10.000 libra, një pasuri kjo me vlera mbarë kombëtare.Në atë biblotekë në emër të shoqatës dhurova tre punime të artistit tonë të nderuar të komunitet të ndjerit z. Hytbi Tarelli ku janë dhe sot e kësaj dite si një basoreliev të Skënderbeut, Hymnin Kombëtar dhe Kongresin e Manastirit , kongresin e gjuhës shqipe. Nëpërmjet At Antonios kam takuar shume arbëreshë të tjerë midis tyre z.Tomaso Ferrari dhe z.Tomaso Belluschi , bashkë autorë të organizmit të 100 vjetorit. Nuk mund të ndaj nga At Antonio motrën e tij znj.Rina, një grua tipike arbëreshe jo vetëm në mikpritjen e saj, por edhe në zërin e saj të veçante që na këndonte këngët e vjetra arbëreshe në shenjë respekti për vëllezërit shqiptarë.Nga duart e saj jane bërë pëlhura të bukura në tazgjahun e saj karakteristik që ngjajnë deri diku me punimet e Zadrimës, një prej të cilave e kam dhe unë dhuratë në shtëpi.Në ato dy ditë dëgjova shumë shprehje dhe fjalë, disa me theksin tonë të vjeter jugor, p.sh. vajzës së bukur I thonin “kopile”, që unë nuk e kisha hasur më pare më parë, “ne nuk e kemi fjale te mirë” dhe një shprehje “ “kur folje ti mu bene mishtë koqes koqes”e mora me mend si shprehjen tone mu bënë mishtë kokrra, kokrra…

Në këtë takim une njoha një mike shumë të veçantë të cilën e kam mike të ngushtë edhe sot e kesaj dite, znj. Lucia Martino, mjeshtre e madhe, mbrojtëse fanatike e gjuhës , kulturës dhe traditës arbëreshe.Lucia drejton shoqaten Vorea , por edhe Ambasadore e guzhinës arbëreshe, ka një familje të mrekullueshme me bashkëshortin Salvatore Ferrari dhe dy djemtë Pierfrancesco dhe Mimmo Ferrari me gratë dhe 4 femijët e tyre të mrekullueshëm. Ajo ka një grup artistik teatri dhe komedie ku gjithnjë promovojnë kulturën e tyre arbereshe.Jam takuar me ta me shumë se tre herë dhe janë një grup shumë simpatik ku çdo gjë e bëjnë me vullnetarizëm duke vënë shume dashuri në të. Dua të permend emrat e tyre në shenjë respekti e të me falin në se harroj ndonjë, Amato Elena, Cessarini Gemma, Basile Salvatore, Basile Giuzepe, Ferrari Margarita,Ferrari Maria, Belluschi Rosela, Blaiota Emilia, Di Cunto Maria, Pace Salvatore, Scutari Maria Pia, Filo Basilica, De Bartolo Santino, kantautor, Frega Maria Francesco si dhe nje këngëtare kalabreze mike tê Lucias, që këndon aq bukur këngën arbereshe znj.Francesca Prestia .

Vitin e kaluar une isha atje përsëri dhe mora pjesë dhe në çfaqjet e tyre të bukura plot humor ku gjithnjë merrte pjesë dhe kryebashkiaku I tanishëm Angelo Catapano. Ndërmjet Lucias kam njohur shumë arbëreshë si ish kryebashkiakun e vitit 2013 z.Francesco Pellicano, ku të dy me At Antonin më realizuan një takim të te cilit I dhurova po një punim të Skenderbeut, të Hytbi Tarellit, por edhe shumë të tjerë si sipërmarrësi me shumë kontribute në komunitetin arbëresh z. Francesco Pellicori, z.Agostino Giordano, drejtor I revistes Jeta Arbëreshe, ish senatorin arbëresh në Kanada z. Basilio Giordano, sipërmarrësin Mario Brunettin , zj. Flavia D’agostino një njohëse shumë e mirë e gjuhës shqipe, zonjat e komunës së Civitës, të me falin nuk i kujtoj emrat, por I kam në mendje dhe në foto dhe artistin Paolo Cozzolino, drejtor i muzeut në katundin Firmo.

Miqësia me Lucian erdhi kaq natyrshëm sa duket sikur kishim qënë tërë jetën bashkë.Sipas Lucias në ruajtjen e gjuhës arbëreshe dhe traditave rolin kryesor e ka gruaja dhe kisha. Në festimet e muajit të trashëgimnisë në vitin 2016 nëpërmjet SHBSHK e ftuam Lucian dhe studenten Maria Ferrari në parlamentin e Ontarios si protagoniste të një ngjarjeje që do jetojē gjatë në mendjen e shqiptarëve, por edhe të parlamentarëve që mësuan më shumë për Arbëreshët dhe jo vetem për shqiptarët e famshëm, heroin tonë kombëtar, GJ.K. Skëderbeun, besën shqiptare, gjuhen shqipe etj.Vizita e Lucias dhe Marias bëri jo vetëm të shpalosin kulturën arbëreshe, por të njohin arbëreshët në Toronto si arbëreshen e tyre Laura Albanese, Frank Figlian, Salavatore Grecon, por edhe shumë shqiptarë, miq e familjarët tanë.

Marjana Bulku Kur përmendni Luçian ju kujtoni emra, njerëz dhe veprimtari që nuk reshtin …

Ruki Kondaj ; Po , miqësia me Luçian ka prodhuar miq dhe ngjarje të përbashkëta, të bukura, të paharrueshme . Përmes Luçias unē njoha jo vetëm arbëreshët e Kalabrisë, por edhe arbëreshët e NY siç është mësuese Lindia Lucrezia,një grua shumë e kulturuar, Pisarri Cristina (Intrater) që është njëkohësisht edhe bija e Maria Lidia Zappa nga Argjentina, kusherira e Lucias,Cristina një vajzë e shkathët dhe shumë mikpritëse e lindur në Argjentinë dhe banuese në NY,

Takimi me arbereshet e NY nisi me parë me kontaktime me email me prof.Lucrezian, dhe vazhdoi në festimet e Columbus Day në NY në Tetor të vitit të kaluar organizuar nga kalabrezi Luciano Siciliano I cili mirëpriti në shtëpi të tij kalabresë e arbëreshë bashkë sepse ata janë jo vetëm pjesë e një zone gjeografike, por edhe kanë kulturë të përafërta ,sigurisht se arbereshet janë të integruar në Itali sepse kanë mbi 500 vjet në një vend europian si Italia.

Në New york Lucia erdhi me grupin e saj Vorea nga Frasnita e unë ju bashkova duke vajtur atje nga Kanadaja me qëllim suportimin e veprimtarive të tyre , me vete kisha marrë një flamur të madh kuq e zi që sapo e kisha sjellë nga Tirana, ndërkohe kisha kontaktuar me median shqiptare në NY si me Albanian Culture TV, me gazetaren e mirënjohur miken e përbashket time e të Lucias, znj. Marjana Bulku dhe Bota Sot të drejtuar nga gazetari i palodhur z.Beqir Sina.Parakalimi i grupit arbëresh ku dhe unë Marjana e Beqiri ishim pjesë e këtij manifestimi madhështor dhe mbresëlenës ku grupi arbëresh valviste flamurin kuq e zi të Skënderbeut, veshur me kostumet popullore, duke interpretuar këngë e valle arbëreshe, por edhe shume kengë shqiptare nën flamurin kuq e zi që është valvit ndër shekuj e vite, flamurin më të bukur në botë, rrugëve të Manhatenit gjigand.

Kujtime të bukura e të paharruara që I kam gjithnjë në memorjen time më të bukur.Mirënjohje e respekt për Luciano Sicilannon për këtë organizim gjigand dhe Lucias qe asnjëherë nuk më harron ashtu si dhe unë atë.

Njohjet e ndërsjellta kanë qene shumë të veçanta dhe kane prodhuar ngjarje, ndermjet Lucias njoha shume arbëreshë dhe Lucia shumë shqiptarë, ajo është pjesë e miqësisë time, e familjes time dhe perveç ngjarjeve që kemi qenë sëbashku të cilat nuk po I citoj në detaje se jane disa dhe nuk janë subjekt I këtij shkrimi veç për arbëreshët, ne vazhdojmë në komunikim pothuaj ditor me një grup shoqesh të ngushta që e kemi quajtur “Grupi shurupi” ku bëjnë pjesë përveç meje dhe Lucias, artistët e medha Lili Cingu, Myfarete Laze, Alida Hisku si dhe gazetarja Marjana Bulku dhe fale kësaj njohje të dy artistet e medha Myfarete Laze dhe Alida Hisku shkuan dy vjet më parë e dhane një koncert në Frasnitë te ftuara nga Lucia dhe ne respekt për arbëreshët.

Marjana Bulku: Bota arbëreshe duket se nuk ka fund , itali ,Kanada, Nju Jork, ku tjetër she Çfarëmbart tjetër kujtesa juaj aktive?

Ruki Kondaj : po, Arvanitase e Greqise.

Përveç arbëreshëve të Torontos, Kalabrisë , NY, dhe Argjentinës një momenti I veçantë ka qenë në vitin e mbrapshtë të 1997 me arvanitesan Vasilika Kuturiotis, në se e mbaj mend ta shkruaj tamam mbiemrin, ku une kisha shkuar për pak muaj në Athine dhe pata fatin të takoj këtë grua me gjak arbëror, një mesuese e zonja, një grua me shpirt të butë dhe me një mirësi të pashoqe e cila për fat të keq sot nuk jeton më. Ajo u tregua shumë e gatshme të më ndihmonte dhe une nuk dija që ajo ishte një arvanitase, por përmes bisedash të shumta mësova që e ema e saj fliste arberisht një gjuhë që nuk ia trasmetoi fëmijëve të saj të cilët vetëm më vone e kuptuan origjinen e tyre duke pyetur shpesh të emëm se çfarë ishte kjo gjuhë e veçantë .Nga Vasilika, që shkurt e thërrisnim Vaso kam ruajtur një flamur shqiptar të vjeter ,viti nuk dihet -është shumë i vjetër ,-thoshte Vaso mbase më shume se 100 vjet që është ruajtur nga gjyshja e pastaj tek nena e saj dhe në fund tek unë dhe unë ia dhurova shoqatës në mbyllje të mandatit tim te dytë në shkurt 2015 dhe është në zyre të SHBSHK.Për fat të mire kam nje foto me të ku fytyra e saj I tregon gjithë ato miresi që thashe me lart.

Une kam një ndjenjë shumë të veçantë për arbërshët, e kam ndjerë nga afër ate dashuri të madhe edhe të tyre , mikpritjen respektin, dëshirën për të mësuar shumë për Shqipërinë dhe Kosovën.Lucia më ka thënë gjithnjë sa herë e takoj:

të gitthe ikën pas 100 vjetorit nuk e kthyen kokën pas, por ti jo, jo vetem nuk na harrove, por na viziton e na kujton shpesh dhe është plotesiht e vërtetë sepse kjo ishte ndjesia ime që unë kam për ta, ndaj do ti vizitoj sa here të mundem edhe pse distanca është shumë e largët, une atje gjej dashuri vëllazërore dhe shume frymëzim. Faleminderit Marjana që më nxite për të shprehur lidhjen time shpirtërore e të veçantë me arbërshët “gjakun tonë të shprishur “siç thonë ata vetë.

*Me shume fotografi i gjeni ne Facebook Gazeta Dielli

Rihapja e shkollave në Nju Jork, Kur dhe Si?

August 10, 2020 by dgreca

-Flet për Gazetën DIELLI, drejtuesja Drita Gjongecaj-Intervistoi Marjana Bulku-

Marjana Bulku: Situata pandemike e ka vënë jo pak në vështirësi sistemin e edukimit në përgjithësi, a mund të na i specifikoni disa nga pasojat?

Drita Gjongecaj :Në një mënyrë apo tjetër, pasojat e Covid -19 janë ndjerë në çdo fushë. Në arsim, kjo situatë ka prekur drejtpërdrejt tri kategori njerëzish, punonjësit e arsimit, nxënësit dhe prindërit. Duke qenë se nuk ishin të pregatitur për një situatë të tillë mësuesit dukej sikur të ishin në vitin e parë në profesion; atyre iu desh të adaptoheshim menjëherë me një mënyrë krejt të re mësimdhënie, komunikimi me nxënës, etj. Me 1.1 milion nxënës që ka vetëm qyteti i NY, ky ishte një hap vigan. Edhe ana teknike pati vështirësitë e veta… mësuesit vetë patën shumë gjëra për të mësuar dhe për më tepër, u është dashur t’ua shpjegojnë prindërve hap pas hapi (kjo në shkollat fillore) se si të krijojnë një llogari personale me shkollën, si të hyjnë në platformë e deri në detaje të tjera që kanë të bëjnë me dorëzimin e detyrave të përfunduara. Shkollat tetëvjeçare dhe të mesme edhe para Covid -19 kanë qenë në masë të konsiderueshme të përfshira në një system te tillë por jo gjithkund në të njëjtin nivel.

Marjana Bulku– Cila nga sfidat mendoni se ka qenë më e vështira ; ajo e fëmijëve, mesuesve apo prindërve dhe familjes?

Drita Gjongecaj:Prindërit ndoshta e kanë pasur më të vështirë këtë periudhë. Duke dashur më të mirën për fëmijët e tyre, ata ishin e janë të shqetësuar nëse po bëjnë aq sa duhet për t’u siguruar atyre nivelin e nevojshëm akademik. Mungesa e njohurive në lëndë të caktuara, kufizimet në përdorimin e teknologjisë për mësim dhe në disa raste deri tek pamundësia për të shkuar në punë ka shtuar stresin dhe pakënaqësinë me situatën. Shumë familje nuk kanë një pajisje elektronike për çdo fëmijë e kjo është tjetër pengesë pasi ata duhet të presin rradhën.

Mësuesve iu desh të futen drejtpërdrejt në mësimdhënie në distancë pa trainimim e duhur, pa teknologjinë e kërkuar, pa një program se çfarë do t’u mësojnë fëmijëve dhe pa material të mjaftueshme. Përveć Google Classroom, në një kohë shumë të shkurtër arsimtarët u familjarizuan me disa platforma plotësuese për ta bërë mësimin sa më efektiv. Por edhe sot pas 6 muajsh ka nga ata që kanë vetëm njohuri elementare dhe nuk janë në nivelin e pritshmërive të sotme për sa i përket teknologjisë.

Po t’i referohemi nxënësve, ata u përballën me pasigurinë në plotësimin e detyrave, shumë herë pa pasur shpjegimin e mësuesit por duke u përpjekur ta gjejnë zgjidhjen me të lexuar. Me moshat e vogla sidomos është e vështirë pasi ata e kanë të kufizuar kohën e vëmëndjes/përqëndrimit në një aktivitet të caktuar.

Marjana Bulku – Ju jeni drejtuese arsimi, si po mendohet të nisë ky vit i ri akademik?

Drita Gjongecaj:Guvernatori Cuomo deklaroi se shkollat e New Yorkut do të hapen në shtator ndërkohë që distriktet e shkollat duhet të paraqesin një plan të detajuar se si do të procedojnë. Modeli më i mundshëm është ai hybrid, ku gërshetohet mësimi në klasë me atë në distancë (online). Tëgjitha planet duhet të shqyrtohen dhe miratohen nga Departamenti Shëndetësor. Ndonëse ka akoma shumë pikëpyetje në lidhje me rihapjen e shkollave, direktivat e Qendrës për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (Centers for Disease Control and Prevention – CDC) do të ndiqen që nga mbajtja e maskave, ruajtja e distancës, dizinfektimi i klasave, etj.

Departamenti i Arsimit ka nxjerrë disa modele të mënyrës sëgërshetimit të cilat përfshijnë 2-3 ditë mësimi në javë në ambientet e shkollës. Modelet do të kenë variacione të vogla në varësi të numrit të nxënësve duke pasur jo më shumë se 9-12 persona në klasë. Prindërit kanë opsionin e zgjedhjes për t’i mbajtur fëmijët në shtëpi e të marrin mësimet plotësisht online. Atyre u është dërguar një pyetësor për të ndarë shqetësimet e sugjerimet e tyre si dhe për te bërë përzgjedhjen e modelit arsimor.

Dita e mësimit për fëmijët do jetë paksa më e shkurtër sesa tradicionalisht (8:30 am-2:00 pm). Raportet tregojnë se vetëm 1% e popullsisë është identifikuar aktualisht si e prekur nga Covid-19. Nëse kjo shifër rritet deri në 3% atëhere vendimi i rihapjes sëshkollave do të rishikohet.

Sa për ilustrim, ky është një nga variantet që mund të përdoret nëshkollat elementare.

Modeli 1B

Java	E hënë	E Martë	E Mërkurë	E Enjte	E Premte
	Grupi D (çdo ditë vetëm online)
1	Grupi A	Grupi A	Grupi A	Grupi B	Grupi B
2	Grupi B	Grupi A	Grupi A	Grupi B	Grupi B

Pra, nëse ka vetëm dy grupe (A dhe B) që do ndjekin mësimin edhe në shkollë edhe online, Grupi A do paraqitet në shkollë çdo të martë dhe të mërkurë, ndërsa të hënën do të alternohet me Grupin B. Java e parë – Grupi A; java e dytë – Grupi B e kështu me rradhë.

Ditët tjera (e enjte, e premte dhe e hëna e 2të, e 4t, etj.) Grupi A zhvillon mësimin online dhe Grupi B në klasë. Në modelin e mësipërm nuk ka grup C. Në grupin D janë të gjithë ata nxënës që kanë zgjedhur ta bëjnë mësimin 100% online dhe nuk paraqiten fare në shkollë. Çdo prind ka të drejtë të zgjedhë vetëm mësimin online nëse do dhe mund ta ndryshojë atë në çdo kohë për t’iu bashkuar mësimit në klasë nëse situata përmirësohet. Mësuesit mbi 65 vjeç apo që kanë probleme shëndetësore kanë të drejtë të aplikojnë dhe nëse miratohen do punojnë vetëm virtualisht.

Me gjithë masat që po merren shqetësimi dhe pasiguria egziston pasi ka raste në Europë apo edhe disa shtete te Amerikës ku situata është rënduar me shtimin e lëvizjeve. Mbetet per t’u parë nëse vendimet do rishikohen kur t’i afrohemi shtatorit edhe pak më shumë.

Marjana Bulku – Si drejtuese e shkollës shqipe ‘Children of the eagle” jeni përpjekur që edukimin e gjuhës shqipe ta mbani aktiv edhe gjatë vitit të vështirë akademik që lamë pas, sa efiçente ka qenë teknologjia e re e mësimdhënies së gjuhës shqipe në këtë vit të pazakontë?

Drita Gjongecaj: Kjo situatë ndikon pa dyshim edhe punën e shkollave shqipe. “Children of the Eagle” do funksionojë edhe në vazhdim pavarësisht nga sfidat dhe të panjohurat. Të gjithë mësuesit tanë janë të licensuar për mësimdhënie në krejt shtetin e New Yorkut dhe kanë përgatitjen maksimale për të përmbushur nevojat e nxënësve edhe në kushtet e normalitetit të ri. Në të vërtetë, shkolla jonë nuk e ka ndërprerë mësimin as gjatë muajve të karantinës. Përmes platformës Zoom dhe Google Classroom mësimi u zhvillua rregullisht çdo fundjavë. Fëmijët u ndjenë mirë dhe e prisnim me dëshirë takimin javor. Një ndihmë të madhe na ka dhënë Qendra e Botimeve për Diasporën duke na mundësuar edhe shfrytëzimin e materialeve shqip online përveç texteve mësimore që na janë premtuar të vinë në shtator.

Marjana Bulku– Seminari mbi metodat e mësimdhënies së gjuhës shqipe në diasporë pati një impakt shumë pozitiv në unifikimin e kontributeve në ndihmë të ruajtjes së gjuhës shqipe në diasporë, cila do të jetë ecuria e kësaj veprimtarie kaq produktive?

Drita Gjongecaj:Seminari i mësimit të gjuhës shqipe është zhvilluar për dy vjet rrjesht dhe ka sjellë materiale të vlefshme për punën me nxënësit dhe rritjen e efektivitetit. Për arsyet që dihen, Seminari III është shtyrë. Po shikojmë mundësitë e një formati ndryshe në përshtatje me normalitetin e ri dhe po ashtu, kohën kur do të mbahet. Bashkëpunimi sa vjen e bëhet më i gjerë dhe përfshin shkëmbimin e eksperiencës edhe me kolegë jashtë Amerikës. Është bukur të komunikosh mes kolegësh gjithmonë në kërkim të mënyrave të reja që plotësojnë edhe më mirë nevojat e nxënësve, mësuesve por edhe shumë më tepër se kaq.

Marjana Bulku – Ju falemnderit Drita dhe suksese në sfidat e ardhëshme-

Drita Gjongecaj:Faleminderit per intervisten!

Për një nacionalizëm modern shqiptar

July 6, 2020 by dgreca

Nga Marjana Bulku/Nacionalizmi modern, një shkencë e munguar por gjithmonë prezente në jetën tonë ku dominimi i politikës i ka eklipsuar ngjyrat e nacionalizmit kaq të nevojshëm për ruajtjen e autenticitetit në kushtet e globalizimit kulturor.

Ndërkohë që valët e emigrimit bënë që pjesa më e madhe e shqiptarëve të jetojnë jashtë trojeve të tyre etnike nacionalizmi mbetet një bazë e fuqishme për edukimin e vlerave identitare.

Po a i ka pasur Shqipëria kushtet për ta forcuar dhe pasur prezent nacionalizmin etnik, romantik, gjuhësor, fetar apo kulturor?!

Edhe pse shumë prej tyre interferojnë njëri-tjetrin edukimi me këto ndjesi nacionaliste në trojet tona ka munguar edhe pse pa frikë duhet pohuar që territorit shqiptar nuk i kanë munguar kalatë shekullore, kullat e lashta, veshjet tradicionale plot kolorite lokale, histori të pa shkruara, folklor i pasur, objekte kulti, artistë, nobelistë madje edhe shenjtorë. Pra Shqipëria e ka pasur plotësisht terrenin e duhur për ta ngritur nacionalizmin në nivelet e modernes.

Specifikisht nacionalizmi romantik që pikturohet nga vargjet e Bajronit, i cili i bëri përmendore natyrës, cilësive, heroit, duke tipizuar vendin tonë si: “Shqipëri, vendi ku lindi Iskanderi, o nënë e rreptë burrash të ashpër e fisnikë”, një natyralizëm kaq organik i cili e ka të shtruar terrenin folklorik, historik dhe kulturor”.

Kur ndjek komunitetin irlandez në USA duket sikur prek me dorë kulturën e tyre, veshjet e tyre, stilin e tyre të jetesës deri në ngjyra e arredim. Edukimi me vlerat kombëtare bëhet përmes nxitjes së ndjesive nacionaliste, pa zhurmë e bujë, bëhet përmes njohjes së historisë dhe folklorit pse jo edhe fesë si rruga më e mirë e zhvillimit të virtyteve. Shembulli i përkryer i nacionalizmit diasporik është komuniteti jezuit në USA por kudo ato janë nëpër botë, një nacionalizëm fetar që edukon të gjitha elementet (etnik, gjuhësor, ideologjik, kulturor), njē model i pa të dytë por nga ku kupton se emigrimi masiv, shpërndarja e shqiptarëve kudo në botë e bën të domosdoshëm një sjellje të re në jetesën e re, në tokën e re, eksportimin e nacionalizmit që mbase mund të quhet nacionalizëm diasporik.

Eksportimi i tipareve rrënjësore, ruajtja e tyre, transmetimi i tyre në mjedisin e ri jo vetëm që identifikon kombësi por edukon vlera historike e kulturore. Tetorin e kaluar një komunitet italo-arbëresh në Nju Jork e shfrytëzoi Kolumbus Day Parade, traditën 73 -vjeçare nju jorkeze, për të shpalosur kulturën arbëreshe, ku veshjet, këngët, flamuj edhe shqiptarë, bënë paradë avenjuve më të famshme të metropolit amerikan ku performonin 100 grupe dhe mbi 35 mijë artistë të cilët nderonin identitetin e tyre, e ku arbëreshët tanë parakaluan me dy flamuj atë shqiptar dhe italjan por me gjuhën e gjallë arbëreshe që i bën ende krenarë ata por edhe ne. Nacionalizmi diasporik dhe edukimi i brezave me të duket si një mundësi e re të ardhmes si një qasje ndaj kulturës tonë ku jo vetëm simbolet dhe flamuri janë identitet përbashkues, por edhe folklori, historia dhe mbi të gjitha kultura jonë e cila ka në themele vlera , emra, vepra me të cilat mund të nxitet një e ardhme më e mirë.