s p – Dielli | The Sun

Pritje spektakolare për Kryeministrin Albin Kurti në Vatër

May 21, 2022 by s p

Sokol Paja/

Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA i rezervoi një pritje spektakolare Kryeministrit të Republikës së Kosovës z.Albin Kurti. Përfaqësuesit më në zë e dinjitozë të komunitetit shqiptar në New York e shtetet përreth, vatranë, veprimtarë, media e të ftuar zhvilluan një takim mbresëlënës me Kryeministër Kurtin i cili u shpreh i mahnitur nga pritja madhështore në Vatër. Nën prezantimin e Dr. Pashko Camaj, kryetari i Vatrës Elmi Berisha në fjalën e mirëseardhjes theksoi dhe shpalosi rolin e Vatrës në histori dhe proceset ku Vatra ka pasur një ndihmesë përcaktuese në formimin, ruajtjen dhe forcimin e themeleve të shtetit shqiptar. Kryeministri i Kosovës Albin Kurti shoqërohej në Vatër nga Ministri i Shëndetësisë Dr. Rifat Latifi, Zv.Ministrja e Punëve të Jashtme dhe Diasporës Liza Gashi, Ambasadori i Kosovës në Uashington Ilir Dugolli, Shefi i Kabinetit të Kryeministrit Luan Dalipi, Konsulli i Kosovës në New York Lulzim Krasniqi dhe ekipi i diplomatëve e stafit mbështetës. Në fjalën e tij para komunitetit shqiptar në Vatër, Kryeministri Albin Kurti ndër të tjera tha: ” Këtu është shtëpia ku u vu harta e rrugës që hapi rilindasi i madh, më i riu prej tyre Noli bashkë me Faik Konicën i ndihmuar nga patriot bashkë me të gjitha organizatat e shqiptarëve që veprojnë këtu. Tani e 110 vjet, Vatra juaj, Vatra jonë, e paraprirë nga Dielli e Kombi i dhanë shqiptarëve këtu e veçanërisht në trevat e tyre, vrullin dhe organizimin për liri deri në pavarësi. E njëjta, si rrallë ndonjë organizim tjetër, jehon ende nga arritjet madhështore që janë mbrritur nga ky organizim. Këtë e kemi edhe 113 vjetorin e Diellit, gazetës tonë më të parë, si në ditar e kemi të shkruar të gjithë historinë politike të para pavarësisë së 12_tës, organizimin deri tek arka e shtetit të ri. Veçanërisht në 10 deri 15 vitet e para të krijimit të shtetit shqiptarë, Vatra e shpëtoi, e ndërtoi dhe anëtarësoi shtetin e ri të kërcënuar ngado, mes kombeve si të barabarta, dhe ja siguroi mbështetjen më të lartë ndonjëherë deri në atë kohë, për të drejtën për vetëvendosje të kombit shqiptar. Vatra është në themel të deklarates monumentale të presidentit amerikan Woodrow Wilson, e miqësoi përjetësisht Shqiptarinë e Amerikën dhe e vendosi në nivelin më të lartë cilësinë e kësaj marrëdhënie falë dijes, patriotizmit ekselent, ndershmërisë dhe këmbënguljes së pathyeshme përballë drejtuesve politik e përfaqësueve diplomatikë. Sot Republika e Pavarur e Kosovës e ka pak a shumë moshën e Shqipërisë së asaj kohe. Në arkivin tuaj të vyer dallohet më së miri se çka do të thotë organizimi i këtij lloji dhe ndihma rrëzëllonjëse për ta forcuar Shqiperinë ndërkombtarisht. Sot në këtë vit jubilar të 110 vjetorit të Vatrës, kushdo prej nesh, kudo që ndodhet, ja uron ditën e themelimit dhe jetë të gjatë sa të jetë kombi, për hir të historisë, për hir të nëvojave të mëdha për organizim dhe bashkërendim, për hir të shqiptarëve dhe veçanërisht për hir të Kosovës aktualisht. Natyrshëm jo vetëm unë por kushdo që e njeh veprimtarinë, shpreson dhe beson në forcën, aftësinë e bujarinë tuaj vatranë të nderuar” tha ndër të tjera Kryeministri Kurti. Nën kujdesin e posaçëm të Kryetarit Elmi Berisha, Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA me rastin e 110 vjetorit të krijimit të saj nderoi me Mirënjohje Kryeministrin Albin Kurti me motivacion: “Për përfaqësimin dinjitoz shtetëror e kombëtar, për punën e shkëlqyer, kontributin e reformat e thella në shtetin e Kosovës, në ndërtimin e një imazhi të bukur e të fortë, forcimin e jetës pluraliste e Institucionale, Sigurisë Kombëtare dhe Promovimin e Integrimin e Republikës së Kosovës në arenën ndërkombëtare”. Kryeministri Kurti zhvilloi një bashkëbisedim intensiv dhe shumë interaktiv me komunitetin ku u vu theksi te zhvillimi ekonomik, shteti ligjor, zbatimi i ligjit dhe forcimi i miqësisë me Amerikën. Vatra i shpreh mirënjohjen e veçantë Kryeministrit Kurti për respektin e treguar dhe seriozitetin e një vizite ndër më të suksesshmet në dekadën e fundit në Federatën Panshqiptare të Amerikës VATRA.

ALBANOLOGU KROAT MILAN VON SUFFLAY SIPAS DOKUMENTEVE MË TË REJA NGA ARKIVI SHTETËROR HISTORIK I DUBROVNIKUT

May 21, 2022 by s p

Dokument me të dhëna të sakta për dokumentet që ka përshkruar Sufflay (1)

Faksimile nga dokumenti origjinal për punën 23 ditore të dr. Milan von Sufflay-t, në Dubrovnik (1)

Fragment nga procesverbali mbi regjistrimin e “Dosjes” Sufflay (1)

Raport pune me të dhëna personale dhe përgatitjen e tij profesionale (1)

Informacione të reja për ditët e fundit të jetës së Milan Suffay-t dhe njëkohësisht saktësohen hamensesimet dhe thashethemet për vëllimin e tretë të “Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia” për të cilën edhe sot e kësaj dite studiues, albanolog e historian që nuk janë kompenten dhe fare serioz, pohojnë se ishte gati për botim, që në fakt, kjo gjë nuk është e vërtetë. – Nëse bëjmë një përllogaritje të thjeshtë, duke marrë numrin minimal të faqeve që ka një vëllim 462 dhe numrin e vëllimeve të studiuar 79 sosh, atëherë del se Sufflay ka studiuar 36.498 faqe dorëshkrimesh origjinale gjatë qëndrimit në Dubrovnik.

Prof. Dr. Musa Ahmeti

Center for Albanian Studies – Budapest/

Albanologu dhe medievisti kroat Milan Sufflay kërkime dhe hulumtime shkencore për mesjetën shqiptare në arkiva dhe biblioteka korate e europiane kishte bërë mjaft pak, po në anën tjetër boton vepra kapitale me lëndë burimologjike arkivore të panjohur fare deri atëherë ose e njohur fare pak. Një gjë e tillë është e kuptueshme për dy arsye: a) kishte bashkëpunëtor studiuesit e njohur ndërkombëtar Konstantin Jireçek dhe Ludevit Tallocin të cilët i vunë në dispozicion gjithë punën e tyre kërkimore shkencore nëpër arkiva e biblioteka të ndryshme evropiane e kroate, dhe i mundësuan kontakte dhe njohje të reja me personalitete të njohura të kohës, të cilët me porosi dhe për llogari të Suffaly-t bënë përshkrimin e dokumenteve dhe b) shteti i shqiptar i asaj kohe e mbështeti financiarisht duke i mundësuar mbledhjen e burimeve, nxjerrjen e tyre, përshkrimin dhe në disa raste edhe blerjen e tyre.

Kërkimet dhe hulumtimet e para sistematike arkivore Sufflay i bën me rastin e sistematizimit, mbledhjes dhe përshkrimit të dokumenteve mesjetare nga arkivat e qyteteve bregdetare dalmatinase për “Codex Diplomaticus,” (Diplomatičkom zborniku Kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije 1101-1399) të T. Smiçiklasit. Njëherësh këtu lindën edhe kontaktet e para të studiuesit të ri me lëndën e vëllimshme dhe fare të pa hulumtuar që i takonte Shqipërisë.

Rasti i dytë i kërkimeve shkencore në qytetet e bregdetit dalmatinas, jashtëzakonisht të pasura me burime dhe dokumente për mesjetën shqiptare, Sufflay e bën në vitin 1931. Ky rast, për fat të mirë tonin është i dokumentuar dhe hedh dritë për ditët e fundit të jetës së Milan Suffay-t dhe njëkohësisht saktëson hamendjen për vëllimin e tretë të “Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia” për të cilën edhe sot e kësaj dite studiues, albanolog e historian pohojnë se ishte gati për botim, që në fakt, kjo gjë nuk është e vërtetë. Kjo më së miri dëshmohet nga puna që Sufflay bërë në fillim të vitit 1931 me rastin e kërkimeve dhe hulumtimeve shkencore në Arkivin Shtetëror Historik të Dubrovnikut, nga ku po botojmë kësaj radhe një pjesë të dokumenteve që disponojmë dhe që kanë të bëjnë me pohimet tona.

Çfarë përmban “dosja” Sufflay nga Arkivi Shtetëror Historik i Dubrovnikut?

Është praktikë e zakonshme që në arkivat me emër dhe traditë të gjatë, të mbahet “dosje” e veçantë për studiuesin që bën kërkime në arkiv. Një gjë të tillë e ka praktikuar prej vitesh edhe Arkivi Shtetëror Historik i Dubrovnikut, që për fat të mirë tonin, ka mbajtur një dosje shumë të detajuar për punën e albanologut dhe medievistit kroat me origjinë gjermane /jo hebreje siq poheojnë disa “studiues e biograf” të tij/ Milan von Sufflay.

Dosja është e ruajtur në tërësi dhe në të gjenden dokumente që nga kërkesa e Sufflay-t për të filluar kërkimet me 9 janar të vitit 1931 deri te largimi i tij nga Dubrovniku dhe përfundimi i kërkimeve shkencore më 11 shkurt 1931, shënimet e sakta të fondeve, vëllimeve dhe dokumenteve të shfrytëzuar, të dhëna për përshkrimin e dokumenteve si nga vetë Sufflay ashtu edhe nga scribes-it (përshkruesit), orarin e saktë të punës në arkiv, përkatësisht kohën e fillimit dhe mbarimit të punës kërkimore dhe bilancin javor të punës kërkimore etj, etj.

Nga shfletimi i kujdesshëm i “dosjes” Sufflay, vërehet se ai për herë të parë punon në këtë arkiv, sepse po të kishte punuar më parë, “dosja” do ishte vazhdim i asaj të mëparshmes.

Në fillim është kërkesa që mban datën 9 janar 1931 (shih faksimilen që botojmë dhe përkthimin në gjuhën shqipe) ku Sufflay shprehimisht pohon “se dëshiron të punojë në Arkivin tuaj” pra në Dubronvik dhe atë “për një kohë të gjatë” ku saktëson qëllimin e studimit që për ne ka shumë rëndësi “të studioj aktet (dokumentet m.a.) që kanë të bëjnë me shekullin e XV dhe atë me historinë e Shqipërisë” për të vazhduar pastaj me pjesën më një pohim shumë domethënës se “e gjithë puna kërkimore ka për t’u botuar në vëllimin e tretë të “Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis Illustrantia”. Pra, Milan von Sufflay, po punonte përkatësisht bënte kërkime shkencore, mblidhte lëndën arkivore dokumentare për përgatitjen e vëllimit të tretë të “Acta Albniae…” e cila ende nuk ishte përgatitur, por ishte në fazën përgatitore. Natyrisht se të gjitha pohimet e deritanishme se vëllimin e tretë të “Acta Albaniae” që ishte i gatshëm për botim e kanë rrëmbyer polica ose ai është zhdukur pa gjurmë etj, bien në ujë dhe nuk qëndrojnë.

Ky dokument përfundimisht saktëson edhe pohimin tonë, kur ne gjetëm në AQSH në Tiranë, një pjesë të “Regestit Sufflay” ku ai kishte shënuar dokumentet që mendonte të botonte në vëllimin e tretë, por që mungonin të dhënat për Arkivin Shtetëror Historik të Dubrovnikut.

Dokumentet nga Arkivi Shtetëror Historik i Dubrovnikut saktësojnë kohën e qëndrimit të Sufflay-t në Shqipëri dhe itinerarin e udhëtimit

Sipas dokumenteve nga Arkivi Shtetëror Historik i Dubrovnikut Milan von Sufflay kishte udhëtuar për Shqipëri me datën 10 janar pasdreke. Atje kishte qëndruar deri më 19 janar të vitit 1931. Pra kishte qëndruar gjithsej 9 ditë. Deri me tani, është shkruar e pohuar në mënyrë të gabuar se Sufflay ka qëndruar në Shqipëri nga 5 deri në 7 ditë.

Më 20 janar, pra të nesërmen e kthimit nga Shqipëria, Sufflay paraqitet në Arkivin Shtetëror Historik të Dubrovnikut për të vazhduar punën kërkimore-shkencore. Kërkimet dhe hulumtimet e tija i vazhdon sipas planit të paraqitur më parë në drejtori të Arkivit dhe kërkesës me shkrim. Punon intensivisht gjatë tërë orarit të mundshëm ditor si duke studiuar dokumente ashtu edhe duke përshkruar një pjesë të tyre. Për punën e tij, fondet dhe vëllimet e konsultuara të shikohen dokumentet që po botojmë kësaj radhe si faksimile, ku shihet me saktësi çfarë ka studiuar, kur dhe për sa kohë. Si kuriozitet duhet thënë se asnjëri nga vëllimet të cilat Milan von Sufflay i ka konsultuar-studiuar gjatë qëndrimit të tij në Dubrovnik në janar dhe shkurt të vitit 1931, nuk ka më pak se 231 fletë, përkatësisht 462 faqe. Nëse bëjmë një përllogaritje të thjeshtë, duke marrë numrin minimal të faqeve që ka një vëllim 462 dhe numrin e vëllimeve të studiuar 79 sosh, atëherë del se Sufflay ka studiuar 36.498 faqe dorëshkrimesh origjinale, përkatësisht nga 1587 faqe në ditë, numër jashtëzakonisht i lartë ky për t’u përballuar.

Çfarë sasie dokumentesh përshkroi Sufflay në Arkivin Shtetëror Historik të Dubrovnikut për 19 ditë të qëndrimit atje?

Dr. Sufflay në vend, pra në Arkivin Shtetëror Historik të Dubrovnikut ka përshkruar dokumente fillimisht vetëm një ditë dhe atë 9 janari 1931, para se të udhëtonte për Shqipëri dhe ka vazhduar pasiqë kthehet nga Shqipëria me 20 janar të vitti 1931 në mënyrë të pandërprerë deri më 11 shkurt 1931. Sufflay ka punuar vetë personalisht me dokumente nga njëmbëdhjetë vëllime, përkatësisht 48 dokumente ose 179 faqe për periudhën kohore 1407-1419 (shih faksimilen e dokumentit nr. 4, ndërsa pjesën tjetër e kanë përshkruar kopjuesit (scribes) të cilët ishin paguar nga ana e dr. Sufflay-t për këtë punë dhe atë pesëdhjetë e tetë vëllime, përkatësisht 329 dokumente ose 1.194 faqe. Përshkrimet që kishte bërë vetë Sufflay me rastin e largimit i merr me vete, ndërsa përshkrimet e dokumenteve nga ana e scribes-ve edhe sot e kësaj dite ruhen në Arkivin Shtetëror Historik të Dubrovnikut. Ne i kemi konsultuar në vend dokumentet e përshkruara nga scribes duke i krahasuar me origjinalet dhe janë pa gabime fare. Siç vërehet, Sufflay vetë dhe me scribes kishin përshkruar dokumente nga gjashtëdhjetë e nëntë vëllime /69/, dhe atë 377 dokumente ose 1.373 faqe.

Të gjitha dokumentet e përshkruara kanë të bëjnë me mesjetën shqiptare, përkatësisht janë vazhdimësi logjike dhe profesionale e dy vëllimeve të botuara në vitin 1913 dhe 1918 nga vetë Sufflay.

Cili ishte itinerari i kthimit të Sufflay-t nga Shqipëria

Me rastin e botimit të një pjesë të letërkëmbimit të dr. Milan von Sufflay, ne kemi shkruar se Sufflay u kthye menjëherë nga Shqipëria në Zagreb! Kemi pohuar kështu duke u mbështetur në literaturën e botuar dhe dokumentet që ne njihnim deri në atë kohë. Ky pohim, tani na rezulton të jetë i gabuar.

Siç shikuam edhe më lartë, Sufflay me t’u kthyer nga Shqipëria, vazhdon edhe për 23 ditë qëndrimin e tij në Dubrovnik, i vendosur në Hotel dela Villa [Shih faksimilen e dokumentit nga Arkivi Shtetëror Historik i Dubrovnikut që po botojmë]. Nga Arkiva e Dubrovnikut Sufflay largohet me 11 shkurt të vitit 1931. Pra, 4 ditë të tjera ai ka bërë kërkime shkencore në Arkivin e Jezuitëve në Dubrovnik dhe në Bibliotekën “Male Braće” (Françeskane, urdhërit minorit) po në Dubrovnik. Për fat, në të dy institutcionet na janë ruajtur shënimet e sakta për burimet, dorëshkrrimet dhe literatrurën tjetër që ka shfryrëzuar Sufflay atje. E gjithë puna hulumtuese në këto dy institucione kishte të bënte po më vëllimin e tretë të “Acta Albaniae.”

Është e vërtet se Sufflay largohet nga Dubrovniku, por nuk kthehet në Zagreb menjëherë. Ai, për 2 ditë qëndron në Zarë duke vazhduar edhe atje kërkimet shkencore në Arkivi Shtetëror Historik të Zarës. Nga Zara për në Zagreb largohet mëngjesin e 17 shkurtit. Sikur në Dubrovnik, edhe në Zarë janë ruajtur dokumentet të cilat tregojnë për kërkimet e tija shkencore, të cilat ishin vijim i disa qëndrimeve të mëhershme të Sufflay-t në këtë arkiv në fund të shekullit XIX dhe fillim shekullin e XX, kur ai po bënte kërkime shkencore dhe mblidhte dokumente për “Codex Diplomaticus,” (Diplomatičkom zborniku Kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije 1101-1399) të T. Smiçiklasit.

Përfundimisht Sufflay kthehet në Zagreb me datë 17 shkurt pasdreke vonë, ku me 18 shkurt në darkë goditet për vdekje nga agjentët e policisë sekrete jugosllave para shkallës së tij në Dalmatinska 6 dhe një ditë më vonë, më 19 shkurt ai vdes në spitalin Rebro të Zagrebit, ku varroset në varresat e Mirogojt.

PËRKTHIMI I DOKUMENTEVE ORIGJINALE NGA KROATISHTJA NË SHQIP

Prof. Šufflay, nr. 1; 22/31

Drejtorisë së Arkivit të Shtetit në Dubrovnik

I nënshkruari lajmërohet se dëshiron të punojë në Arkivin tuaj shumë të nderuar për një kohë të gjatë dhe të studioj aktet (dokumentet m.a.) që kanë të bëjnë me shekullin e XV dhe atë me historinë e Shqipërisë.

E gjithë puna kërkimore ka për t’u botuar në vëllimin e tretë të “Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis Illustrantia”.

Në Dubrovnik më 9 janar 1931

Dr. Milan Sufflay

Profesor universitar në pension

D.[osja] a.[arkivore] nr. 22/31

Pranuar më 9 janar 1931

Lejoj [mundësohet m.a.]

Zotëri Petroviq, duhet të hap ditarin e punës

Dubrovnik 9 janar 1931

_________. 1931. I vrarë në Zagreb. Nuk vlen më!

31 dhjetor 1931. E regjistruar në D.[osjen] a.[arkivore] nr. 746/31

Firma e drejtorit

[Branimir Truhelka, m.a.]

/Dr. Branimir Truhelka, drejtor shumëvjeçar në Arkivi Shtetëror Historik të Dubrovnikut, ishte i biri i albanologut tjetër të njohur dr. Qiro Truhelkës, i cili pos që botoi “Arnautske Priće” – (Tregime shqiptare, m.a.), la edhe shumë dorëshkrime të pabotuara të cilat janë mjaft me interes për albanologjinë sepse si lëndë burimore janë mbledhur në teren, Shqipëri, Maqedoni dhe Kosovë që nga viti 1890 e në vijim. Edhe vetë Branimir Truhelka është marrë me studime të mesjetës shqiptare, përkatësisht ka botuar lëndë arkivore nga Arkivi Shtetëror Historik i Dubrovnikut. Gjatë gjithë kohës ai e ndihmon Sufflay-n duke i mundësuar të konsultoj disa herë më shumë vëllime me dokumente gjatë ditës se sa është e lejuar dhe duke i siguruar scribes profesional me çmim të arsyeshëm/.

*****

Arkiva Shtetërore në Dubrovnik

Nr. 22/31

Raport (shiqim, m.a.) pune

Zotëri: Dr. Milan Sufflay

Përgatitja profesionale: Profesor Universiteti në pension [jashtë shërbimit, m.a.]

Adresa në Dubrovnik: Hotel della Villa

Adresa e përhershme: Zagreb

Nënshtetësia: Jugoslav

E hapur: 9 janar 1931

E mbyllur: 11 shkurt 1931

*****

9 janar 1931: nga ora 10.45 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lib. Reformationum nr. 33

Div. Cancellarie nr. 37

Lett. e Comm. di Levante nr. 4

10 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lib. Reformationum nr. 33

Div. Cancell. nr. 37

Lett. e Comm. di Levante nr. 4

Në javën e dytë të janarit ka punuar gjithsej gjashtë orë e pesëmbëdhjetë minuta duke lexuar [studiuar, m.a.]: a) Lib. Reformationum nr. 33

b) Div. Cancellarie nr. 37

c) Lett. e Comm. di Levante nr. 4

II.

20 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lettere e Commissioni di Levante nr. 5 e nr. 7

21 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lett. e Comm. di Levante nr. 7

Lib. Reform. nr. 34

22 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lib. Reform. nr. 34

Div. Cancell. nr. 37

Cons. Rogat. nr. 1

Cons. Minus. nr. 1

Lett. e Comm. di Levante nr. 6 e 16

23 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Div. Cancell. nr. 38 e 40

Testam. Not. nr. 9, 10 e 11

Lett. e Comm. di Levante nr. 32

24 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12

Cons. Rogat. nr. 2

Cons. Minus. nr. 2

Div. Cancell. nr. 41

24 janar 1931: nga ora 8 e 45 minuta deri në orën 12

Cons. Maius. nr. 2 e 3

Cons. Minus. nr. 3 e 4

Cons. Rogat. nr. 3 e 4

Në javën e tretë të janarit ka punuar gjithsej njëzet e gjashtë orë e pesëmbëdhjetë minuta duke lexuar [studiuar, m.a.]:

Lettere e Commissioni di Lev. nr. 5, 6, 7, 16, 32
Lib. Reform. nr. 34
Div. Cancell. nr. 38, 39, 40 e 41
Cons. Rogat. nr. 1, 2, 3
Cons. Minus nr. 1, 2, 3
Cons. Maius nr. 1, 2
Testam. Not. nr. 9, 10 e 11.

III.

26 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lett. e Comm. di Lev. nr. 8, 9 e 10

Cons. Maius nr. 4

28 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lett. e Comm. di Lev. nr. 8, 9, 10 e 11

Cons. Maius nr. 4

28 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Cons. Rogatorum nr. 4, 5 e 6

30 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Cons. Maius nr. 5, 6 e 7

Cons. Minus nr. 6, 7 e 8

Cons. Rogat. 7 e 8

31 janar 1931: nga ora 9 deri në orën 13 e tridhjet minuta dhe nga ora 16 deri 18

Lett. di Levante nr. 12

Nga 26 deri më 31 janar ka punuar gjithsej njëzet e katër orë e tridhjetë minuta duke lexuar [studiuar, m.a.]: a) Cons. Maius nr. 4, 5, 6 e 7

b) Cons. Minus nr. 6, 7 e 8

c) Cons. Rogat. 4, 5, 6, 7 e 8

d) Lett. e Comm. di Levante nr. 8, 9, 10, 11 e 12

Gjatë tërë janarit të vitit 1931 ka punuar gjithsej pesëdhjet e shtatë orë duke lexuar [studiuar, m.a.]: a) Lib. Reformationum nr. 33, 34

b) Diversa Canc. 37, 38, 39, 40 e 41

c) Lett. e Comm. di Levante nr. 4-12 dhe 16, 32

d) Cons. Rogatorum 1-8

e) Cons. Maius nr. 1, 2, 3, 4, 5, 6 e 7

f) Cons. Minus nr. 1, 2, 3, 6, 7 e 8

g) Testam. Not. 9, 10 e 11

IV.

1 shkurt 1931: nga ora 9 deri në orën 12

Cons. Minus nr. 10, 11 e 12

Cons Rogat. nr. 10 e 11

2 shkurt 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Cons, Rogat. nr. 12

Div. Canc. nr. 42, 45 e 46

Lettere di Levante nr. 13, 14 e 15

4 shkurt 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Diversa Cancell. nr. 47, 48, 50, 51, 59

5 shkurt 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Div. Canc. nr. 49, 52 e 53

Lamenta di foris nr. 5, 7, 10, 16, 18, 21

6 shkurt 1931: nga ora 9 deri në orën 12 dhe nga ora 16 deri në orën 18

Lib. Maleficiis nr. 8 (1437-38)

Testamenta Not. 12, 13 e 14

7 shkurt 1931: nga ora 9 deri në orën 13 e tridhjetë minuta

Diversa Notariae nr. 13, 14, 21 e 22

Në javën e parë të shkurtit ka punuar gjithsej njëzetë e shtatë orë e tridhjetë minuta duke lexuar [studiuar, m.a.]: a) Cons. Minus nr. 10, 11 e 12

c) Diversa Cancell. nr. 42, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53 e 59

f) Lib. de Maleficiis nr. 8 (1437-38)

g) Testamenta Notariae nr. 12, 13 e 14

d) Lett. e Comm. di Levante nr. 13, 14 e 15

h) Diversa Notariae nr. 13, 14, 21, 22.

e) Lamente de foris nr. 5, 7, 10, 16, 18, 21

b) Cons. Rogat. nr. 9, 10, 11 e 12

UKRAINA 2022 : Fushë beteje në mes dy qytetnimesh : Demokraci liberale Europiane versus Autokraci tradicionale Ruse

May 21, 2022 by s p

Sami Repishti, PhD/

(“Politika ruse ashtë e pandryshueshme: metodat, taktikat, manovrimet; mund të ndryshojnë, por Poli I Veriut i politikes ruse – me sundue botën- ashtë nji yll që nuk ndryshon. Ka vetëm nji mënyrë me trajtue nji shtet të fuqishëm si Rusia, dhe kjo mënyrë ashtë ballafaqimi pa frikë”.( Karl Marx. Korrespondent në London i gazetës së vjetër The New York Daily Tribune, 10 Maj 1872, f. 43}

“… Ka shenja se Kremlini po përgatitet për nji betejë të gjatë, të cilen (Rusia) e shikon si nji “luftë me Perëndimin”. (Në nji koment në vitin 2018, në të cilin Z. Putin bante shaka se do të shkaktonte nji katastrofë bërthamore globale deklaroi se “….ç’farë kuptimi do të kishte nji botë pa Rusinë?” (sic!) Marrë nga Financial Times.( Panorama 26 Prill 2022)

Ridgefield, Ct.- Me 24 Shkurt 2022, Forcat e Armatosuna të Federatës Ruse sulmuen ushtarakisht Republiken e Ukrainës! Paqa në Europë u thye! “Çdo gjë ka ndryshuar në Europë, në rajonin euro-atlantik. Ky eshtë thjesht momenti I duhur kur mund të bisedojmë haptazi! (Analena Boerbok, MPJ e Gjermanisë)

Me paramendim dhe pa deklarim zyrtar lufte, pa nji marrëveshje të maparëshme Presidenti rus Vladimir Putin theu paqen e vazhdueshme të shteteve të Europës që mbretnoi mbi atë kontinent që nga data 9 maj 1945, e njohun si Dita e Europës (Europe Day). Rusia filloi kështu nji konflikt me nji sulm banditesk ushtarak kundër nji shteti të lirë, të pavarun e demokratik vetëm për ambicie zgjanimi territorial, në shkelje të paturpëshme të të gjitha dispozitave të së drejts nderkombëtare dhe të fqinjësisë së mirë. Rusia e quejti “nji operacion special ushtarak”(sic!)

Falë heroizmit spartan të treguem nga populli ukrainas, lufta e pabarabartë në mes dy shteteve vazhdon edhe sot me humbje të mëdha të popullsisë dhe të vlerave materiale për shtetin viktimë-Ukrainën. Akti agresiv shkaktoi reagimin e menjiherëshëm të NATO-s organizatës difensive të Åtlantikut të Veriut. Nën udhëheqjen amerikane Europa siguroi mjete dhe materiale të konsiderueshme në paisjen e Ukrainës, nji provë solidariteti e pa shembull në historinë moderne të kontinentit. Lufta në Ukrainë mori randësinë e luftës per shpëtimin e demokracisë!

Pse Ukrainën? Anna Reid, autore, në mes tjerave, edhe të “Historia e Ukrainës”pershkruen Presidentin e Rusisë, Vladimir Putin, “si nji kalorës që lufton historinë”(FA May/June 2022). Me 21 shkurt 2022 Putin mbajti nji fjalim me egërsi dhe përsërti të gjitha “krimet” që Perëndimi kishte ba kundër Rusisë. “Ukraina, tha Putin, nuk ashtë thjesht nji fqinj për ne. Ukraina ashtë pjesë e pandryshueshme e historisë sonë, kulturës dhe spiritualitetit tonë. Kufinjtë e Ukrainës nuk kanë kuptim tjetër veçse me përcaktue ish administratën e së kaluemes si krahinë e Bashkimit Sovietik, e krijueme krejtësisht nga Rusia”.

Në korrik 2021, Kremlini botoi nji esej prej 7.000 fjalësh nen drejtimin e V.Putin, me titull: “Mbi unitettin historik të Rusisë dhe Ukrainës” ku tregohej nji histori e njI fati të përbashkët. Ndamja në mes të Rusisë dhe Ukrainës ashtë prodhim i veprimeve të Fuqive Perëndimore.” Ai shkruente:”…ndryshimi me forcë i identitetit ashtë i njejtë … me përdorimin e armëve atomike të shkatërrimit masiv kundër nesh”. “Nesh” për V. Putin don të thotë “Ukrainës”…pjesë e Rusisë, me që ukrainasit nuk ekzistojnë….”(sic!)

Për ma tepër, Ukraina portretizohet si ”shtet I falimentuem”. Në nji intervistë me strategun putinist Vladislav Surkov, ai foli edhe ma hapët: “Metoda e vetme me provue historinë e Ukrainës si frytëdhanëse ashtë marrëdhanja vëllaznore e detyrueme me dhunë” (coercive fraternal relations). Sot, e gjithë bota e qytetnueme ashtë dëshmitare për kuptimin e nji shprehje të këtill. “V.Putin perdorë forcen dhe censuren totalitare në nji përpjekje të pa kuptim me afrue realitetin me mitologjinë ruse”. (f.55)

Ukraina e konceptueme si “njI vend i mundun nga gjeografia politike “ u desht të kalonte nga stina e urisë staliniane në grushtin e shtypjes hitleriane: miljona ukrainas vdiqën nga uria e imponueme nga Stalini (1927-29) dhe në luftën kundër Hitlerit (1941-43).

Nji trajtim i këtill i Ukrainës nuk e pengoi V.Putinin që me 25 shkurt 2022 të bajë thirrje ushtrisë ukrainase me përmbysë qeverinë e “drogistëve” dhe të “neo-nazistëve të “qeverisë në Kiev”. Rezutatet e politikës putiniste përfunduen në bashkimin e popullit të Ukrainës në mbrojtje të lirisë dhe dinjitetit njerëzor të qytetarëve. Sentimenti I pavarësisë u ba universal mbas agresionit rus të 24 shkurtit 2022 në nji luftë për ekzistencë që nuk duket se do të përfundojë shpejt, fatkeqsisht!. Historia e Ukrainës jep sot nji mësim që nuk harrohet për Presidentin Putin!

Lufta ka marrë tashti karakterin e nji ballafaqimi në mes dy rregjimeve kundërshtarë: demokracinë liberale perëndimore nga njena anë, dhe autokracinë agresive të Rusisë nga ana tjetër. Ka mundësi që nji rreshtim i këtill të jetë edhe ballafaqimi i fundit me nji shtet totalitar si Rusia sot, thyemja ose tranformimi i Rusisë në nji shtet demokratik dhe plotësimi i ndertimit të nji Europe të plotë, të lirë, demokratike dhe paqësore. Ashtu si me shpërbamjen e ish-Bashkimit Sovietik, 1989, u ba i mundshëm kalimi i nji periudhe të caktueme të historisë së mbasluftës, dhe për shumë vrojtues edhe fundi i historisë si e tillë, pikën e fundit të evolucionit ideologjik të njerëzimit dhe fitoren e universalizmit, formës së rregjimit përfundimtar: demokraci liberale, perëndimore, paqësore e sundim i ilgjit.

Në nji analizë mjeshtrore të situatës, korrespondenti I The New York Times në Paris, Roger Cohen, me daten 8 Maj 2022 shkruen në mes tjerash mbi dallimin në mes të vlerave të heroizmit patriotik ukrainas versus dekadencës morale të nji Rusie autokratike që ashtë konteksti i mendimit të Z. Putin. Çdo gja ashtë e zezë në portretizimin e Perëndimit, në fantazinë e tij, që Perëndimoret kanë organizue nji rregjim “nazist” ne Kiev (sic!). Fantazi e smurë dhe e rrezikëshme!

Nderkaq Presidenti I Francës.Emanuel Macron udhëton për Berlin me festue 75 vjetorin e 9 Majit si dita e Europës (Europe Day) dhe mbron idenë se Bashkimi Europian ashtë diçka ma shumë se “ekonomia” dhe se Europa ashtë e prirun me u transformue në nji sistem federal, ma e fortë, nji fuqi botënore e 27 shteteve me nji popullsi prej afer 450 miljonë qytetarësh të lirë, e në kundërshtim me nji shoqëni të militarizueme; me u transformue në nji shoqëni shtetesh që celebrojnë fitoren e cila nuk lejon nji diktator me sundue me ligjë të urdhnueme nga ai vetë. Në Rusi, sot mbahet ceremonia e Luftës së Madhe Patriotike me theks në forcën ushtarake, në Europë theksohet imperativi kategorik për paqen, sepse “rreziku i nji konflagracioni ekziston”: Grozny, Aleppo, Mariupol janë këtu me dëshmue.

Në Europë përbuzet filozofia staliniane që predikon “forcen ushtarake si mjet efektiv me ndryshue gjeopolitiken e botës reale” nji pohim tronditës. “Për komunitetin edhe vdekja ashtë e bukur” thotë nji proverb rus, por për individin e lirë europian vdekja ashtë asgjasimi i pareparueshëm i jetës. Nuk ka gja ma të shtrenjtë se nji jetë njerëzore e lirë dhe me dinjitet!

Haptazi, koncepti rus për Europen ashtë nji lexim i gabueshëm I fakteve, arsyetimit dhe zotimeve të marruna për integrim, dhe jo vetëm ndjekja e prosperitetit ekonomik që sherben për sigurimin e paqës. Në librat sovietike të historisë ruse për shkollat e mesme kam lexue këte percaktim:”Roma dhe Bizanti janë shue; Moska ashtë Roma e tretë, dhe nuk do të ketë kurrë nji Romë të katërt”. Ky ashtë vrapimi mbas “lavdisë” që siguron ‘perandoria’ pa llogaritë marrëzinë e aktit dhe çmimin që kerkon….! Reichu i tretë nazist ashtë mësimi ma i mirë!

9 Mars 1950! pioneri Robert Schuman, MPJ të Francës deklaroi formimin e paktit “charbon-acier” me qellim që të bahen të pamunduna konfliktet franko-gjermane dhe të eliminohet rreziku i vetëvrasjeve të përsëritëshme të dy vendeve. Berthama e Bashkimit Europian u hodh në tokën e plleshme por të gjakosun të popullsisë europiane. Nderkaq, në Moskë theksohej: “Populii i jonë (rus) ka qenë i vetmuem, i vetmuem në kohë të vështira, heroik në rrugën e sakrificës për fitore! “(Putin) Elozhe për ‘luftën’.

Nji pohim pa asnji bazë! “Mbrenda mendjes së Z.Putin ashtë shumë përbuzëse ideja se ‘shkembimet tregëtare’ sjellin paqen në mes shteteve”, nji ide frymëzuese për 450 miljonë europianë me nji ekonomi prej 17+ triljonë dollarësh. Përgjigja e Rusisë ka qenë zgjanimi territorial me forcë, e veçanërisht krijimi I nji “cordon sanitaire” deri në vitin 1989, nji andërr qe Z. Putin ndjek edhe sot me konfliktin në Ukrainë. ”Në mendjen e tij Rusia ashtë sot Imperatoria e Romës Antike! Ish kancelarja gjermane, Zonja Angela Merkel dha këte përcaktim: “KM Putin nuk kupton kontekstin nderkombëtar”.

Që nga dita e parë, sulmi kundër Ukrainës nuk ishte luftë kundër Ukrainës por kundër Shteteve te Bashkueme dhe Bashkimit Europian, fajtorë për zhdukjen e Bashkimit Sovietik, 1989, (Romës putiniste) të njohun edhe si “burgu i popujve”, që Z. Putin e përcaktoi si “….tragjedia ma e madhe gjeopolitike e shekullit 20”. Në fjalimin e sulmit kunder Ukrainës, ai deklaroi: ”E gjithë e ashtuquejtuna ‘klika perendimore’ ashtë e formueme nga SHBA me mentalitetin e saj të nji “perandorie të gënjeshtrës”. Ashtë po ky V.Putin që me 25 shtator 2001 gjatë vizitës zyrtare në Gjermani, Presidenti rus iu drejtue edhe Parlamentit Gjerman, në pershkrimin e gazetës The New York Times ”….tue folë me gjuhën që ai e quejti të Goethes, Schiller dhe Kant, ai deklaroi: ’Rusia ashtë nji vend europian miqsor. Paqa e qendrueshme në kontinent ashtë qellimi kryesor për kombin tonë….vlerat demokratike dhe liritë ( janë)… çelsi i synimeve të politikës s mbrendshme ruse”.

Anëtarët e Bundestagut gjerman e duertrokitën me ovacion këte frymë pajtimore që mungoi në raportet në mes Lindjes dhe Perëndimit për dekada me rradhë…..! Ukraina në 2022 zbuloi Putinin e vertetë!

Në nderkohë, lufta në Ukrainë ka bashkue të gjithë Europën në nji mision të shenjtë: me refuzue luftën, dhe me shpëtue lirinë dhe demokracinë e 450 miljonë qytetarëve të lirë. Kjo spjegon përkrahjen e shumë shteteve jo-europiane, me përjashtim të shteteve ekonomikisht të varuna nga Rusia ose Kina. Kjo spjegon përse shtetet pranë Rusisë kerkojnë anëtarësimin në NATO si i vetmi shans me u mbrojtë nga invazioni i Z.Putin.

Ide të reja diskutohen për avancimin e Bashkimit Europian pertej marrëdhanjeve tregëtare. Udhëheqsi italian Mario Draghi ka lëshue thirrjen për nji “federatë pragmatike”, nji ide që ka lidhje me ate të Shteteve të Bashkueme të Europës. Z. Draghi spjegon:

“ Duhet të tejkalojmë parimin e unanimitetit që përfundon në logjiken e votave kundërshtare, dhe ecën drejt vendimeve të marruna nga shumica e kualifikueme”, tue iu referue procedurës që do të mundësonte aprovimin në raste kur kalohet shkalla e përkrahjes…. Me mbrojtë Ukrainën don të thotë me mbrojtë vehten tonë, me ofrue sensin e sigurisë dhe demokracisë që kemi ndertue së bashku për 70 vjet.”

Sot, me debatet e pafund duket sikur Bashkimi Europian ka hye në nji fazë transformative. Politikologu frannçez Dominique Moisiu, tue folë për 9 Majin tha:”Çka ashtë ma reale? Forca sovjetike dhe Mariupoli i shkatërruem, apo jeta normale europiane ne Strasbourg? Na duhet të luftojmë me vendosmëni kundër tij (Putin) të ndertojmë ate (BE) sikur e ardhmja e jonë të ishte ne rrezik. Na nuk mund të ndertojmë Europën si fuqi botënore pa Amerikën, sepse humbasim gjysmën e Europës. Bashkimi i Botës së Perëndimit ashtë çelsi i bashkimit të Europës”. Kjo do të ishte edhe fitorja e demokracisë liberale perëndimore e andrrueme nga miljonët sot të vdekun ose ende teë gjallë, në botën tonë plot rreziqe….!

*****

Europa e Bashkueme ashtë fati i bardhë i të ardhmes sonë!

Aty ashtë vendi i Shqipërisë dhe Kosovës. Aty ashtë ndertesa e mbrojtjes dhe shpëtimit tonë në rast te nji rreziku nuklear rus që nuk përjashtohet. (Ne vitin 1962, me krizën kubane, dy objektiva në Shqipëri për armët nukleare kanë qenë “blloku I udhëheqësve”, Tiranë, dhe Pashalimani i Vlorës, simbas autorit amerikan Michael Dobbs.)

Manifestimet popullore te mbajtuna në Tiranë me 8 Prill 2022 në mbështetje të Ukrainës, viktimë e agresionit brutal dhe të paramenduem rus, janë inkurajuese.(Per shqiptarët, Ukraina sot kujton 7 prillin 1939 të agresionit fashist). Roli i Shqipërisë në OKB si I pari shtet që bashkohet me Amerikën në paraqitjen e Rezolutes për denimin e aktit agresiv rus kundër Ukrainës na nderon. Fjalimet substanciale dhe elegante të Ambasadorit Ferit Hoxha na nderojnë gjithashtu. Kosova, megjithëse nji shtet jo i njohun universallsht grumbullon ndihma për popullsinë ukrainase. Fisnikëri kosovare! KM A.Kurti theksonte:”Me qeverisjen tonë po dëshmojmë se për Kosovën, Bashkimi Europian fillon në shtëpi duke jetësuar ndryshimet të cilat transformojnë vendin tonë dhe përshpejtojnë anëtarsimin në Bashkimin Europian”. Qendrim atdhetar korrekt, dhe formulë monumentale!

Nji frymë pozitive vjen edhe nga Kosova. Veton Surroi, studjues dhe njohës i mirë i Kosovës, shkruente se “…përfshirja (ne BE) i mundëson rajonit të Ballkanit Perëndimor njohjen e Kosovës nga pesë vendet e BE-së dhe katër të NATO-s ma shpejt, si dhe frenohet përdorimi i kësaj dileme nga Rusia në rajon, dhe do t’I jepte fund idesë së shteteve të papërfunduara”. Edhe takimi i KM të Kosoves Z.Albin Kurti me ambasadorin amerikan d’Escobar (Illyria 8.IV.2022) dhe trajtimi i temës së rrezikut e nxitjes së konflikteve në Ballkan ashtë në këte hulli diplomatike.

Ashtë inkurajues qendrimi i personaliteteve që kanë kuptue randësinë e bots europiane për ne. Ish ambasadori Bashkim Zeneli shkruente: “ Stalini jo vetëm që rivendosi me më egërsi diktaturën në vend, por edhe shpalosi me fanatizëm ambicien dhe projektet ekspansioniste, për të imponuar rregjimin komunist në shumë zona të Europës dhe Botës….Pavarësisht demagogjisë së madhe për bashkepunim dhe mirëkuptim me Perëndimin, që në ditët e para në Kremlin, Z. Putin shpalosi qellimet e tia për krijimin e Rusisë së madhe…”(Panorama 10.V.2022)

Ish ministri i PJSH, Ditmir Bushati, thurte elozhe për Europën.”…Fillimi i ndryshimeve politike (lëvizja historike e studentëve universitarë,SR)) “ E duam Shqipërinë si gjithë Europa” nuk ishte zgjedhje e ndonjë kompanie reklamuese por shprehja e aspiratës së gjeneratave të tëra për t’u kthyer politikisht aty ku kemi berë pjesë me kohë shpirtënisht…. Europa simbolizon lirinë dhe barazinë, respektin për të drejtat e njeriut, solidaritetin, sundimin e ligjit…” janë thirrje për rikthim në gjiun e Europës. (Panorama 10.V.’22) Këto thirrje janë përsëritë për dekada me rradhë nga shumica e heshtun shqiptare, veçanerisht nga klasa politike e persekutueme, si mjet çlirimi nga persekutimi 45 vjeçar komunist……

Åshte e çuditëshme situata në Shqipëri ku “Europe Day” në vend që të festohet bashkarisht dhe me solemnitetin që meriton, mbetet në harresë. Ashtë nji fakt historik që Shqipëria ka marrë pjesë me shumë sakrifica njerëzore dhe materiale në luftën kundër nazi-fashizmit për pesë vjet me rradhë. Ata që luftuen nuk kanë qenë të nji ngjyre të caktueme. Mijëra shqiptarë pa parti, dhe pa ideologji kanë dhanë jetën e tyne në përleshje me okupatorin. Për fat të keq. ky qendrim heroik dhe i pastër u keqkuptue, u keqinterpretue dhe u coptue nga diktatura e kuqe staliniste që zuri për gryke vendin tonë. Ish ambasadori B. Zeneli shkruen:” Me shpërberjen e Bashkimit Sovietik (1989) njerëzimi arriti jo vetëm….kalimin e nji periudhe të caktuar të historisë së mbasluftës, por edhe fundin e historisë si e tillë, përkatësisht pikën e fundit të evolucionit ideologjik të njerëzimit dhe universalizimin e demkoracisë liberale perëndimore, si formë përfundimtare të qeverisjes njerëzore….”

Edhe mbas ramjes së turpëshme të komunizmit në Ish Bashkimin Sovietik dhe satelitët e tij, tue perfshi edhe Shqipërinë, nji ngjarje e këtill me përpjestime epike ku shqiptarët muarën pjesë me guxim e dinjitet kaloi pa u vue re nga zyrtarët e vendit. Nji mungesë e madhe që duhet reparue. Ka ardhë koha me ndermarrë aksionin e kohezionit politik shqiptar me pikënisje “Europe Day” dhe me pikësynim bashkimin tonë me botën europiane. Kjo shpresë më mban akoma të gjallë!

Këte inisiativë mund të marrin individë ose grupe që pranojnë se Europa ashtë shtëpia e jonë dhe që Europa përmban idealet e së ardhmes sonë! Nji mentalitet i ri që kerkon punë të përbashkët, kerkon krijimin e nji atmosfere të “besimit ndaj njeni tjetrit”nga kampet kundërshtare, diçka jo natyrale, shkruejshin dy personalitete politike amerikane. Por këtu kemi të bajmë me nji përpjekje me fitue besimin e të gjithë shqiptarëve, dhe nuk na lejohet me u terheqë në skutat e ndame ideologjike. E gjithë kjo varet në se kerkojmë rrugëdalje të reja politike tue perfshi sidomos “të papritunen” ose elementin ish kundërshtar…!

Sot jetojmë këto ditë të veshtira të vendit tonë, kryesisht për mungesë orientimi politik gjithëshqiptar, dhe përqendrimi në “parti” dhe “Individe napoleonike” dhe jo në kauzën e përbashkët kombëtare: zhvillimin e vendit nanë. Rezultati i nji zhvillimi të këtill ashtë që sot kemi nji Shqipëri me dy parti politike të organizueme me mbrojtë nji program partiak dhe me peshë në elektorat, dy parti që refuzojnë me ndihmue njena tjetrën në zgjidhjen e problemeve shqiptare, dhe që paevitueshmënisht kanë sjellë shtetin e shoqëninë shqiptare në nji vend që nuk qeveriset ashtu si e meriton: me sundimin e ligjit dhe interesin kombëtar mbi ate partiak dhe vetiak. “Sot, shkruente pak kohë ma parë ish ambasadori Agim Nesho, kemi dy forca të ndryshme: ajo e elitës politike-pozitë,opozitë, dhe ajo e popullit të lodhun nga politika e ditës”.

Celebrimi i “ Europe Day” dhe frymës që ai na sjellë do të ishte pikënisja ma e fortë që mund të gjindet për forcimin e bashkësisë sonë kombëtare dhe mirëkuptimin në mes nesh. Nji akt i këtill do të modifikonte qendrimet fraksioniste të këtyne viteve dhe interpretimin ma të plotë të konceptit të demokracisë liberale perëndimore, ku kundërshtari nuk ashtë “armik” por nji vëlla e nji motër shqiptare që mendon ndryshe, dhe “armiku” nuk asht shqiptar, ndoshta nji “i huej, koleg i mundëshëm” në të ardhmen. Parulla “kush nuk ashtë me ne ashtë kunder nesh” ashtë thellësisht e gabueme dhe e damshme për unitetin tonë kombëtar, dhe duhet refuzue me përbuzëje.

Kjo, ashtë andrra e ime sot; dhe, testamenti i im!

Ish I burgosun politik ne Shqipëri (1946-56) dhe Jugosllavi (1959-60)

Jeton në SHBA si pedagog në pension.

===================================================================

Heronjtë që na duhen, por që nuk i meritojmë

May 21, 2022 by s p

Nga Alban Jashari/

Përgjithësisht komunitetet i kërkojnë me ngulm heronjtë, shpeshherë duke shpikur të tillë në mungesë të tyre. Përpara këtij fakti është për të ardhur jashtëzakonisht keq mospërfillja e komunitetit shqiptar për një hero të vërtetë të ardhur nga rradhët tona: oficerin e policisë SEPTA Ervis Onuzi.28-vjeçari Onuzi u qëllua në detyrë në muajin prill teksa po përpiqej të ndihmonte një koleg të tij gjatë një shkëmbimi zjarri me një të dyshuar të armatosur në qytetin e Filadelfias. Profesionalizmi dhe guximi i oficerit Onuzi bënë bujë në mediat më të njohura amerikane dhe u vlerësuan me notat më të larta nga kolegët dhe eprorët e tij. Në fakt, policia e Filadelfias nxitoi në Spitalin Universitar Temple në shenjë mbështetjeje për Onuzin, duke shënuar dhe një çast prekës në momentin që Onuzi doli nga spitali pasi ndenji nëntë ditë i shtruar atje.Por ndryshe nga kolegët e tij të profesionit, veprimit proverbial të oficerit Onuzi nuk iu kushtua vëmendja e duhur nga komuniteti shqiptaro-amerikan. Përjashtimi i vetëm ishte, si gjithmonë, Shoqata Shqiptaro-Amerikane e Zbatuesve të Ligjit (Albanian American Law Enforcement Association – AALEA USA). Jo vetëm që përfaqësuesit e AALEA iu gjendën pranë oficerit Onuzi gjatë momenteve të vështira kur ishte i shtruar në spital, por edhe i akorduan atij Çmimin “Hero” për heroizmin, guximin dhe shërbimin e përkushtuar. Deri më sot, ky mbetet vlerësimi i vetëm i akorduar të riut Onuzi, pavarësisht dimensionit të jashtëzakonshëm të veprimit të tij në krye të detyrës.”Ai është padyshim një hero. Ai e vuri veten në rrezik për të shpëtuar një person tjetër dhe kjo është e jashtëzakonshme. Ky është gjesti më i madh që mund të bëjë çdo oficer policie,” tha Troy Parham, Zëvendës Presidenti i Unionit e Policisë SEPTA.Do bënin mirë që këto fjalë t’i merrnin parasysh drejtuesit e organizatave shqiptaro-amerikane dhe përfaqësuesit e komunitetit tonë në Amerikë, të cilët kanë mbetur mjerisht të heshtur përpara veprimit heroik të oficerit Onuzi.

Shqipëria po qanë…

May 21, 2022 by s p

Ndriçim Kulla (Nderi i Kombit) /

“Deti u bë mal me njerëz, dhe toka det me lot”, këndonte Ardit Gjebrea, në vitet ‘90, në atë këngë të tij të mrekullueshme në festival, që besoj ka arritur të përlotë shumë njerëz në Shqipërinë e asaj kohe, që po përjetonte migrimin më të madh të historisë së saj. Ishte vërtet diçka e dhimbshme, e tmerrshme në historitë njerëzore, por edhe një shfryrje e madhe e dufit dhe dëshirës për liri që aq shumë e dashuronin shqiptarët. E përsëri, me gjithë vuajtjet dhe kalvarin e “Shqipërisë që po ikte”, “Shqipëria që po mbetej” kishte shpresë, aq shumë shpresë dhe besim se shumëçka do të ndryshonte. Kanë kaluar tre dekada që atëherë, brezi i të rinjve të asaj kohe tash po rrit fëmijët apo po gëzon fëmijët e fëmijëve të vet, gjeneratat kanë ndryshuar, Shqipëria ka ndryshuar, e megjithatë, për çudinë e të gjithëve, zemra dhe shpirti i saj mbetet po ajo e “viteve ‘90”.

Kam një cinik këtu pranë që në çdo fjalë a mendim që unë hedh mundohet të më thumbojë e më thotë: “Çfarë, do të mohosh gjithçka është bërë, mos do të thuash se Shqipëria s’është vend më i mirë, më i pasur, e më i bukur për t’u jetuar se sa në vitet ‘90”. Jo, i them, Shqipëria është zhvilluar, por jo me shpejtësinë e njerëzve të vet, jo, as me pritshmëritë e tyre më pesimiste, se ndryshe nuk do të përjetonim sot po të njëjtën dhimbje e trishtim kur lexojmë e shohim me sytë tanë një Shqipëri që përsëri po ikën, ngadalë, shtruar, ashtu si pa u ndjerë, ashtu si pa u kuptuar, pa anije, britma, tragjizma nëpër media, por me një konstante e vazhdimësi shumë më të frikshme se ajo e viteve ‘90. Po përsëri ciniku brof përpjetë e thotë: “Varfëri e migrim ka kudo, në çdo vend, si mund të pretendojmë të mos ketë në Shqipëri?”. Jo, jo, ia kthej, edhe me më shumë vendosmëri, por me një zë që tani ka filluar të më dridhet nga mallëngjimi. Nuk janë njësoj këto migrime, pavarësisht se skenat i kanë aq të ndryshme, njëri zhurmëmadh, por plot shpresë, kurse ky i sotmi, i pazhurmshëm, por besimthyer. “Shqipëria po qan”, këndonte atëherë Gjebrea, “ajo e di si duron, po i shkundeshin filizat”. Po tani vallë ç’mund të themi, të ulërasim, të bërtasim nga trishtimi, kur shohim se Shqipërisë po i largohen më të mirët, më të shkolluarit, më punëtorët, shtylla e asaj administrate, e atij shteti që shtyn përpara çdo komb, më kreativët dhe më profesionistët, forca lëvizëse e biznesit dhe ekonomisë që klasa e mesme i siguron çdo vendi që synon të ketë të ardhme.

Mos vallë, pikërisht tani Shqipërisë nuk po i shkunden filizat, por po i shkulen rrënjët, po i priten krahët, po i shkulet shpirti? I kam shqyrtuar statistikat e atyre që po ikin, shumica kanë qenë gjithë kohën të punësuar, të zotë, të aftë, edhe pse të heshtur, të duruar, se aq mirë e njohin, por dhe aq shumë e dashurojnë Shqipërinë. Janë po ai brez ose pinjoll i atij brezi “Shqipërie që mbeti” në fillim të viteve ‘90, jo pse nuk mundej, por sepse dëshiroi dhe besoi se Shqipëria mund të bëhej. Është po ai brez që punoi aq fort, jo në një, por në disa punë njëherësh, se ata e dinin se e tillë është Shqipëria dhe ekonomia e saj, nuk të ofron më shumë; ai brez që deshi të ndërtonte diçka, një jetë me duart e tij, një biznes, një karrierë që mjaft herë ia mbërriti; ai brez që sot ka dhe një shtëpi të bukur për veten dhe familjen, ndoshta dhe një shtëpi në plazh (edhe pse me kredi), ai brez njerëzish që duruan përtej stërmundimit, që u përpoqën, luftuan ndershmërisht, përtej naivitetit dhe burrërisë shqiptare, që ky vend, kjo administratë, ky shtet t’i linte të paktën të shpreheshin, t’u thithte kapacitetet, e kësisoj t’u tregonte edhe respekt, edhe mirënjohje, tek e fundit edhe përkujdesje. Ata po ikin, por qenë dhe janë më të mirët e këtij vendi, të aftë, të ditur, të kultivuar, që e nxjerrin bukën dhe nga dheu, përderisa gjejnë punë të mirë-paguara kudo ku shkojnë. Mirëpo, njeriu që të zhvillohet për shtetin dhe vendin e vet, ka nevojë për barazi e meritokraci, këto janë flatrat e tij shpirtërore, që ky brez nuk i pati kurrë, kjo është më e pakta bukë që Shqipëria, edhe ashtu e varfër siç është, mund t’ua jepte e nuk ua dha.

Ndaj, është shumë më tragjik e vdekjeprurës për të ardhmen e saj, kjo ikje e heshtur, e përditshme, e njerëzve më profesionistë të këtij vendi, jo si emigrant të thjeshtë, por me avionë, me kontrata e viza pune. Ja, pse Shqipëria që mbeti dikur në vitet ‘90, tani po ikën, bashkë me pinjollët e vet, në atë ikje që mund të quhet mërgimi më i madh i trurit e mendjes që ky vend ka provuar ndonjëherë. I kam dëgjuar disa syresh prej tyre, që teksa ikin më thonë: “Kur isha ende i ri, në vitet ‘90, më patën mësuar se në qoftë se je i zoti dhe punon shumë, nuk mund të mos çash në jetë, qoftë edhe në Shqipëri, ndaj unë qëndrova. Nuk mund të them se nuk e provova,(madje kam provuar shumë), as se jam i mërzitur apo i dhembur me rrjedhën e jetës sime jo të lehtë, por një mësim të tillë nuk mund t’ia jap sot sime bije. Nuk mund t’i shpjegoj, pa e gënjyer, se me meritë e drejtësi mund të ndërtojë një jetë të mirë në këtë vend siç jam munduar të bëj edhe unë. Ndaj vetëm hesht, hesht e iki me mendje si ata që largohen”. Është pikërisht kjo heshtje, kjo heshtje gjëmim-madhe ajo që duhet të na shpjegojë politika e gjithë këtyre viteve e majtë dhe e djathtë, ajo prej së cilës ajo duhet të nxjerrë mësime e t’i bëhet busull për çdo program e lëvizje politike, të sotme e të ardhme. Është thelbi dhe arsyeja e kësaj ikje, ajo që duke e kuptuar sa më mirë e sa më thellë, mund ta ndriçojë që të mos përsërisë gabimet e së përditshmes në mos ngjalljen e shpresës dhe në krah-këputjen e besimit. E përsëri ciniku më ndërhyn duke më thënë: “Po ikin, po pse nuk patën guximin të qëndrojnë e të flasin, të shkruajnë, të luftojnë për ta ndryshuar ketë vend?”. Përkundrazi, i them, ata duruan kaq gjatë, pikërisht se e njihnin këtë vend. Ata folën e shpeshherë me vepra, por ministri dhe shefi i administratës ishte i korruptuar, e s’i dëgjoi njeri idetë e tyre. Ata shkruan, por drejtori i kërcënoi se ishte partiak, nuk u hapi rrugë se kishte dhënë lekë për vendin e punës. Ata qenë të urtë, të matur, dhe e deshën plot durim këtë vend; i mikluan për t’i futur në politikë e “për të bërë prokopi” siç flitet shpesh, por ata qenë të ndershëm, aspak naivë, por të ditur në pamundësinë e tyre të madhërishme, se vetëm kështu mund të bëhej Shqipëria. Ata bënë biznes, edhe të suksesshëm, por tatimori dhe doganieri u lypte ryshfet, pabarazia e taksave që paguanin të drejtit dhe të padrejtit i vrau, i lëndoi, në pafajësinë e tyre të mrekullishme shtetformuese, se vetëm pa korrupsion, pa klientelizëm mund të ecë përpara ekonomia e këtij vendi. Por ata folën, me besimin dhe shpresën e patundur në mrekullitë që mund të bëjë liria dhe demokracia, edhe politikisht, si ai brezi gri i saj, si ai zëri i pandikuar, i pablerë, i mazhorancës së heshtur, sa herë që Shqipëria gjendej në udhëkryq. Ishin ata që kur qeveria socialiste e asaj kohe ishte e zhytur në krim e korrupsion, besuan në kartën e moralit dhe i dhanë Berishës atë që edhe mund të mos imagjinohej disa vjet më parë, të drejtën për t’u rikthyer edhe njëherë në pushtet. Ishte po ky zë, që foli politikisht, duke i dhënë mandatin e bashkësisë së Tiranës për tre herë resht Edi Ramës, e pastaj kërkoi të provojë një figurë të re politike, asokohe shpresëngjallëse. E së fundi, foli në zërin e 1 milion votave që rrëzuan Berishën dhe i hapën rrugë një fryme të re asokohe, atë të Rilindjes. Po sot, çfarë ka mbetur nga gjithë ajo masakër e iluzioneve të tyre? Zhgënjim dhe ikje.

Ndoshta pikërisht, për këtë arsye ata po ikin, sepse kanë folur ashtu siç flitet, me votë, e Shqipëria dhe politika e saj ua ka marrë frymën, ua ka shuar zërin, ua ka nxirë jetën. I kam parë sytë e trishtë të një “mërgimtari” të sapolarguar teksa më thoshte: “Shqipëria, druaj se nuk ka më nevojë për ne, misioni ynë, misioni i brezit të viteve ‘90, kam frikë se ka përfunduar, ky vend nuk na ndihmoi e nuk na dha aq shumë sa ne i dhamë, nuk na deshi aq shumë sa ne e deshëm. Tani na duhet të mendojmë për shpirtin tonë dhe për të ardhmen e fëmijëve tanë”. E teksa ata shkojnë e përsëri do të shkojnë, gjithkujt duhet t’i buçasë në vesh trishtimi i tyre tek flasin, heshtja e tyre tek qajnë e mallëngjehen. E ardhmja e tyre, pa dyshim, që do të jetë më e mirë, ndoshta dhe e shkëlqyer, po për jetën e atyre që do të mbesin në këtë vend, po për fëmijët e të rinjtë e këtij vendi, ç’të ardhme vallë do të ketë? Por edhe duke ikur, ata po flasin, edhe duke ikur heshtja e tyre flet më shumë se sa të gjithë ne që kemi ngelur në këtë vend. Mbetet detyrë urgjente e politikës ta kuptojë e ta dëgjojë, por edhe e gjithë popullit. Perikliu, kryetari i madh i Athinës, teksa mblidhte një ditë popullin rreth atyre që kishin mbetur nga lufta e Peloponezit, me një zë të përmallshëm pat britur: “Ky vit e bjerri pranverën e vet…”. Duke e ndjerë thellë gjëmën e dhimbjes së tyre më jepet me ofshajtë edhe unë kështu: “Shqipëria po e bjerr pranverën e së ardhmes së saj”. Vetëm se duhet t’ia vërë mendjes mirë populli kësaj gjendje, se me bjerrë pranverën e fuqive të veta është shuplaka më e rëndë që ai mund t’i bëjë një shteti, një vendi, duke i sjellë ndërkaq më të rrezikshmin varfërim. Kurse, ndaj ju të gjithëve që keni për detyrë kujdesin dhe drejtimin e këtij kombi, do të doja t’iu ulërija: “Përmbusheni deri në fund detyrën tuaj, duke e ruajtur këtë popull prej trandjes së emigrimit”.