Opinion – Dielli

EDITORIAL – VATRA, FLAMURI, BASHKIMI DHE PËRÇARËSIT *

December 3, 2020 by dgreca

Ky është Flamuri që Shoqëria “Bashkimi” ia dhuroi Bandës së Vatrës 2 vite para se të merrte rrugëtimin drejt Atdheut në Misionin e Shenjtë….së bashku me Trupat Vullnetare të Vatrës.

Federata Panshqiptare e Amerikës ”VATRA”, me krenari e ka mbajtë lartë Flamurin Kuq e Zi, si simbol të krenarisë Kombëtare, simbol lirie dhe bashkimi, duke u ngritë mbi përçarjet, mbi ideologjitë, kurthet, mbi intrigat dhe xhelozitë, mbi pakënaqësitë individuale, mbi karrierizmin, temperamentet e gjaknxehtësitë e çastit, apo nga duart e zgjatura nga Beogradi,Tirana komuniste me agjentët e dërguar, apo nga panhelenikët e Vorio Epirit… Kjo ka bërë që plagët e përçarjes përgjatë më shumë se një shekullit jetë të Federatës, të mjekohen në kohën e duhur dhe Vatra sërish është gjendur e bashkuar dhe e ka kryer me devotshmëri e nder detyrën e saj si shërbestare e Kombit prej më shumë se 108 vitesh.

Çdo 28 Nëntor VATRA, edhe pse e izoluar nga Atdheu,e ngriti dhe e mbajti lart Flamurin Kombëtar, atë me Shqiponjën dy krenare në sfondin e kuq të gjakut të dëshmorëve të Kombit, pa pranuar mbi të as shenjat e fashizmit e nazizmit, as yllin e kuq me drapër e çekan të bolshevizmit,edhe pse mbi shpinë kishte presionet, përndjekjet, kundërvëniet me festimet masive të Misioneve komuniste të Tiranës dhe Beogradit në SHBA, që u diktonin shqiptarëve të festonin me Flamurin me Yll të Kuq !…

Federata e ka lartësuar Flamurin Kuq e Zi të Gjergj Kastrioti- Skënderbeut 7 muaj para Pavarësisë, dhe e ka orientuar Kuvendin Kombëtar të Vlorës,të 28 Nëntorit 1912, që të vështronte drejt PERËNDIMIT, Jo LINDJES….

AKSIOMA E FEDERATËS: VATRA nuk është pronë e asnjë individi, e asnjë familjeje, e asnjë kombinacioni babe e bij’,dajë e mbesë, nip e gjysh! Është pronë dhe institucion Kombëtar.

Edhe këtë 28 Nëntor Vatra, ajo ligjorja, me emrin e plotë, siç e pagëzoi Faik KONICA dhe e bekoi Imzot NOLI ”Federata Panshqiptare e Amerikës ”VATRA”, është në të njëjtin pozicion duke e mbajtur me krenari Flamurin e themeluesëve, pavarësisht gurëve që po i hedhin mbi shpinë pa mëshirë një grup i pakënaqur më shumë prej vetes se prej Vatrës.

Siç kanë njoftuar disa portale,apo rrjete sociale, i ashtuquajturi Komision i 5 Tetorit na paska krijuar një vatër tjetër! Dhe qenkan lodhur shumë e rropatur në mbi 50 mbledhje ilegale për gjatë një viti! Dhe për çfarë? Për të sulmuar institucionet e Federatës! Bravo! Do ta kishin zili “fitoren e Pirros”, të gjithë ata që e kanë sulmuar për gjatë më shumë se një shekulli!

Si për ta bërë më qesharake aventurën e përçarjes së Vatrës dhe krijimit të një Vatre të re, Komisioni i paligjshëm,organizoi Kuvend – dhe zgjodhi 31 tetorin, e njohur në Kalendar si “Halloween”,ditë “historike” për të përçarë Vatrën. Pesë tetoristët organizuan Kuvendin me maska, sipas tyre, të autorizuar nga anëtarësia prej 60 vatranësh, që u japkan përkrahje… (Vetëm një degë e Fedeartës Panshqiptare të Amerikë”VATRA”, ajo e Queensit-NY, ka 149 anëtarë, po 12 degët e tjera që janë rreth federatës?). Zotëri, ju jeni frakson, dhe nuk mund të rikrijoni federatën, po-një shoqatë me emër tjetër-, po, – krijojeni kur të doni dhe ia pafshit hajrin! Nëse vazhdoni historia do t’ju gjykojë për aventurën tuaj antivatër.Deri dje kishit si shkak biografitë e ish kryetarit, po tani që për herë të parë në 108 vite histori në Krye të Federatës erdhi një shqiptar i Kosovës, i cili nuk ka CV komuniste? – Ç’patët?

Në shifrën e pretenduar(60 anëtarë) që ka raportuar kjo e ashtuquajtur vatër- përfshihen edhe ata që janë anëtarësuar në kundërshtim me Kushtetutën e Vatrës, pa informuar qendrën,njerëz që nuk kanë haber nga Vatra, madje kanë krijuar dhe një dege të dyshimtë në Staten Island, pa e pyetur fare qendrën, siç dikton Kushtetuta. Zotëri,në cilin nen të Kushtetutës së Vatrës shkruhet se mund të marrësh njerëz nga rruga t’i anëtarësosh në Vatër, pa njohur frymën e shenjtë të vatrës, dhe më pas t’i vërsulësh kundër saj për ta shkatërruar? Në cilin nen të Kushtetutës shkruhet se një fraksion mund të thërrasë Kuvend?

Të sulmosh Vatrën është njësoj si të sulmosh faltoret e shenjta!Çfarë ideali Kombëtar e motivon këtë grupim të pakënaqurish, që po e sulmojnë pa mëshirë Federatën? A nuk ndjejnë dhimbje nga plagët që mundohen t’i shkaktojnë ?…Dhimbjeee….

Nuk paskan qenë me shpirt në Vatër, paskan qenë vetëm fizikisht. Nëse do të ishte gjallë Faik Konica, me satirën e tij therse, do t’ua bënte gjyqin në publik, që të mos shihnin rrugë nga të shkonin dhe jo të bënin kuvende!

Në qendër të kësaj vorbulle është dega e Vatrës në Virxhinia, ku ata jetojnë(e thirrur si dega e Washingtonit), e cila në Kuvendin e 2017, kur dhe nisi divorci, raportoi se kishte një anëtarësi prej 28 persona, por 6 prej tyre nuk konfirmoheshin(shënuar nga vetë dega) dhe 6 të tjerë janë larguar dhe i kanë dërguar anëtarësinë në Qendër.Me sa veta ka mbetur kjo degë që pretendon ta thërrasë veten-Vatra e vërtetë?

Një tregues tjetër është se 10 anëtarë ishin nga dy familje(6 Buçaj dhe 4 Zotaj), ndërsa dega që i mbanë iso sot, në atë Kuvend raportoi se kishte 14 anëtarë(është dega e Dr. Kaliqit, që nuk ka pranuar t’i japë informacion qendrës për Fondacionin e Vatrës, që e ka kthyer si pronë private- dhe ka mbetur në bordin e kohëkrijimit vetëm Kaliqi dhe ish kryetari)!. Që nga Kuvendi i vitit 2017, këto degë nuk iu bindën Qendrës, nuk paguan anëtarësi,ndërkohë që dega e Virxhinias publikisht sulmoi Vatrën dhe zyrtarët e saj. Ishte kjo arsyeja që Vatra e përjashtoi këto 2 degë nga Federata, me votë unanime, mbështetur në arsyetimin: “duke analizuar jo vetëm tendencat por edhe aktivitetin e tyre në dëm të aktivitetit të Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA”, si dhe në fyerjet dhe pengimin e organeve drejtuese të Vatrës të zgjedhura në mënyrë të rregullt ligjore, ashtu si Kanunorja e Vatrës e ka të shkruar në nyjen 39 të saj, si dhe duke u mbështetur në nyjet 40, 52, 53 të Kanunores, me votë të hapur dhe unanime:

KUVENDI VENDOSI

Të përjashtojë nga THE PAN-ALBANIAN FEDERATION OF AMERICA VATRA (THE HEARTH):

a- Dega Washington DC

b-Dega Newburgh

2- Çdo anëtar që ka kryer aktivitetin e tij në këto dy degë, por që nuk ka dëmtuar dhe penguar aktivitetin e Federatës në punën e saj ka të drejtë të riantarësohet si anëtar i THE PAN-ALBANIAN FEDERATION OF AMERICA VATRA (THE HEARTH) në degën më të afërt apo edhe në qendër.

Dhe Pesë tetoristët e bënë Kuvendin e paligjshëm të fraksionit të tyre duek mashtruar edhe ndonjë të ftuar. Si mund të bësh Kuvend, kur je përjeshtauar dhe si mund të krijosh një degë të re Vatre, pa marrë leje në qendër, ndërkohë që Kushtetuta shkruan: Nyja 39: Vatra përbëhet nga Degët, të cilat nuk quhen(nuk njihen)pjestare të federatës në qoftë se nuk i ka njohur ose nuk i njeh Komisioni(Sot Kryesia e Vatrës”.! Ndërsa në Nyjen 42, shkruhet: Çdo dege, posa njihet nga Komisioni i Vatrës,i dorëzohet vula e degës, dy fletore për rekorde dhe Lista e anëtarëve. Nëse dega përjashtohet ajo duhet të kthejë gjithçka në qendër! A e kanë lexuar ndonjëherë Kushtetutën e Vatrës ata që kanë ndërmarrë ofensivën kundër saj?

Pas të ashtuquajturit Kuvend të 31 tetorit,(Ku një organizatë e njohur dhe me peshë në komunitet nuk pranoi të bëhej vegël dhe të shkonte të përshëndeste Kuvendin me maska,- u ftuan me anë të mashtrimit dhe 3 organizata të komunitetit, 2 prej të cilëve u larguan nga Kuvendi, duke mos pranuar që të bëheshin instrument të përçarjes së Vatrës, me logjikën: Nuk kemi ardhë për ti shërbyer ndonjë fraksioni, ne vlerësojmë Vatrën si federatë),- Sekretari kësaj amalgame, ka nxituar të hyjë në mënyrë të paligjshme në websitin e “Commonweallth”-it në Massachusetts, dhe ka tentuar të bëj regjistrim të paligjshëm të vatrës që polli komisioni 5 tetori, asaj të 60 anëtarëve të pretenduar, duke zhvendosur emrat e zyrtarëve dhe të Kryesisë së Federatës me 12 degë e me më shumë se 600 anëtarë, duke thyer rregullat më elementare amerikane. Federata nuk rrëmbehet me mashtrime të tilla, as me inate e mllefe, zotërinj!…Gjithçka u ndal në kohën e duhur.

Po pse po kërkojnë ta përçajnë Vatrën me çdo kusht-, kujt i intereson shkatërrimi i saj? Vetë Vatrës dhe historisë së saj-JO! Vatra nuk mund të shkatërrohet me Kuvende të paligjshme, me rrëmbime Logosh e vulash,me raporte fallso në Facebook dhe në rrjetet e tjerë sociale, me tentativa për të thyer pasworde, me tentativa për ta regjistruar paligjshmërisht…, Vatra nuk mund të çohet në shtëpi,Vatra nuk mund të shkatërrohet nga zemrimet e çastit, as nga qejfmbetjet për shkak mosvlerësimi, as prej ndonjë vatrani, që mburret për kontributet e shkuara dhe e qëllon me gurë vatrën e tanishme,as nga ndonjë vatran, apo nga ndonjë dezertor me porosi prej ushtrisë së Enver Hoxhës, që pa rënë komunizmi(në vitet 80-të) shkonte turist dhe qëndronte në Hotel Dajti apo Tirana-Hotel, apo shkruante në gazetën e qeverisë së Tiranës në Boston(Liria) për mrekullitë dhe bukuritë e Shqipërisë komuniste….VATRA është pasuri Kombëtare dhe do të mbetet e tillë!

Pse gjithë ky mllef? Pakënaqësia e dy degëve ka nisë që pas Kuvendit të Qershorit 2017.Ish Kryetari i atëhershëm, kishte krijuar bindjen se kanditatura më e mirë për kryetar Vatre, do të ishte- ish Konsulli i Përgjithshëm i Shqipërisë i vendosur prej Qeverisë së Partisë Demokratike në atë post, i shkarkuar me pompozitet dhe arrogance dhe zhurmshëm, në darkën vjetore të Ish Këshillit Shqiptaro Amerikan, shtator 2013. Ai ftoi shpesh për kafe e dreka kandidatin për t’i mbushë mendjen ta pranonte postin,(çuditerisht tash e mohon, por kanë qenë dhe të tjerë në ato dreka e kafe që e dëshmojnë të vërtetën)… mirëpo më pas ai hoqi dorë nga ajo zgjedhje, nuk dha arsye as para dhe as gjatë Kuvendit- nuk i informoi strukturat e Vatrës për arsyet.Në Kuvendin e vitit 2015 në Jacksonville u votua vetëm një kandidaturë , nuk u kërkua e dytë; ndërsa në Kuvendin e vitit 2017, kandidatura e dytë u konsiderua e domosdoshme! Gjithësesi në kuvend u prezantuar dy kandidatura. Kandidatura e ish Konsullit pati pretendime se nuk i plotësonte kushtet e vjetërsisë në Vatër.Kushtetuta në fuqi e Vatrës , ajo e vitit 1926, e riprintuar në vitet 1954 dhe 1995, nuk kërkon kushte vjetërsie për Kryetarin.Kjo spjegon faktin se në të shkuarën Vatra ka ftuar intelektualë jashtë Amerikës për t’u bërë kryetarë të saj, siç ka qenë rasti i Mit’hat Bej Frashërit. Kushtetuta nuk vendos kushte për kryetarin, por për delegatët në Kuvend, të cilët sipas nyjës 30: “Delegat në Kuvend të Vatrës s’mund të pranohet veç se një njeri që ka qenë anëtar i rregullt të paktën 2 vjetët e fundit dhe që ka paguar të paktën 6 këstet e fundit.” A e kishte vjetërsinë prej 2 vjetësh ish Konsulli? Në përgjigje të pyetjes, mjafton të përmendim faktin se në Kuvendin e Majit 2015 në Jacksonville, ai u zgjodh anëtar i kryesisë së Vatrës(pra e kishte se ishte në bordin e Vatrës). Gjithësesi, vetë ish kryetari, kërkoi mënjanimin e kushtit të vjetërsisë,e hodhi në votë dhe miratoi me vendim Kuvendi, që kandidimi ishte i rregullt.Madje pas Kuvendit u bë një darkë madhështore, plot humor, valle, këngë, dhe fotografi, ku të pranishëm ishin të dy; ish Kryetari dhe kryetari i zgjedhur, jo vetëm kaq por u shpërndanë edhe Mirënjohje! Pra Kuvendi përfundoi me traditën e Darkës tradicionale, pse më pas u pretendua se ishte i parregullt!?

Ka dhe një problem tjetër; që në Kuvendin e vitit 2013 u hodh ideja dhe nisi diskutimi për ndryshime në Kushtetutë të Vatrës,u propozua të shtoheshin amendamente, mirëpo dukej se Vatra nuk e kishte durimin, as kapacitetet juridike për ta kryer këtë mision, dhe ashtu siç kishte ndodhur dy dekada më parë, dukej se kjo inisiativë do të dështonte.Diskutimi u zvarrit nëpër kuvende të mëpasme, edhe në Kuvendin e 2017, madje edhe në Kuvendin e 2020, por ende nuk ka nje Vendim përfundimtar për ta printuar, dhe as mund të ketë pa u unifikuar projektet ndër vite.Ky projekt as sot nuk ka marrë miratim përfundimtar edhe pse është shtruar në fund të kuvendeve, kur delegatët dremisnin nga lodhja dhe nuk kishin durimin ta dëgjonin kryetarin e Komisionit, dhe gjenin rrugën më të shkurtër, ia delegonin Kryesisë kompetencat, ajo të ndiqte proceduart. Por çudia ndodhi me ish kryetarin e atëhershëm, i cili 6 muaj pasi pat lënë detyrën në kuvendin e 2017-tës, e printoi me insiativën dhe shpenzimet e veta Kushtetutën dhe ua dërgon të gjithë vatranëve sipas listës që ai kishte siguruar nga kompjuteri i abonentëve të gazetës Dielli në Zyrën e Vatrës!. Dhe në mënyrë më të çuditshme nuk përdori adresën e vet në Virxhinia, por adresën e qendrës së Vatrës Bronx, NY, pa shënuar emër dërgusi mbi zarf, por një letër brenda zarfit të firmosur prej ti,ku jepte sqarime! Shumë nga kopjet e kthyera janë ende në Vatër. Ndoshta i gjithë ky nxitim i parapriu veprimeve të mëpasme të Komisionit të paligjshëm” 5 Tetori” për të gjetur”ligjshmëri” në një veprim të paligjshëm.

Federata Panshqiptare e Amerikës “VATRA” i ka rreth vetes degët dhe anëtarësinë me gjithë presionet dhe makinacionet që po përdorin përçarsit e Federatës, duke ju dërguar thirrje, ftesa në emër të Vatrës, madje kanë mashtruar edhe ndonjë klerik, duke e ftuar në emër të Vatrës, kanë dërguar emaile, buletine, kanë gjetë strehë edhe në ndonjë portal apo gazette, që i ka për qejf përçarjet dhe i hedh benzinë zjarrit… etj.

Por Vatra ka kaluar situata më të vështira dhe ia ka dale ta ruaj bashkimin.Nuk mund ta shkatërrojnë Vatrën dy degë të përjashtuara nga Kuvendi i 19 Janarit 2020 pse kanë shkelë Kushtetutën e Vatrës apo disa individë, që nuk e dinë as vetë se përse janë të pakënaqur dhe pse po e luftojnë Vatrën. Vatra ndjenë mbështetjen e anëtarësisë aktuale prej më shumë se 220 vatranësh në qendër, mbështetjen e degëve si në Queens New York me 149 anëtarë, Michigan -85 anëtarë, dega në Manhattan 47 anëtarë (të përgatitur për t’u anëtarësuar edhe 17 anëtarë të rinj) dega në Hudson Valley-New York 62 anëtarë, dega në Hartford – CT me 23 anëtarë, dega në Jacksonville me 35 anëtarë, dega në Tampa-Florida me 32 anëtarë, dega në Worcester MA, që u riorganizua këto ditë me anëtarësi të paguar për vitin 2020 prej 23 anëtarësh, dega në Fort Lauderdale-Florida me 17 anëtarë, dega në Toronto – Canada me 23 anëtarë, me dega në New Jersey me 27 anëtarë, dega në Orlando,dhe është e gatshme dhe një tjetër degë në Florida,si dhe dega e re në Boston, në vendthemelimin e Vatrës historike, ku komisioni prej 13 anëtarësh po bën përgatitjet e fundit. E falenderojmë edhe Shoqatën Besa-Besë në Boston, që ka bërë anëtarësimin e udhëheqjes së saj në Federatën Pan shqiptare VATRA.

Zotëri të grupit përçarës, Ju e keni sulmuar Federatën me të gjithë mjetet, keni hedhur shumë gurë mbi të, dhe keni shpifur pa limit, ajo vetëm ka heshtë pasi ka menduar se një ditë do ta kuptonit se jeni futur në rrugë pa krye. Tash u sos durimi prej zullumit tuaj: Shihemi në Gjyq!…

Kaq për këtë herë, ka dhe më për të thënë.

Editoriali shpreh qëndrimin zyrtar të Federatës Panshqiptare të Amerikës-VATRA- sipas mendimeve dhe gjykimeve të shprehura në mbledhjen e Kryesisë e organizuar virtualisht në prag të festës së Flamurit.

IDENTITETIT KOMBËTAR DHE GJUHA SHQIPE NË SUEDI

December 2, 2020 by dgreca

RUAJTJA E IDENTITETIT KOMBËTAR SHQIPTAR PËRMES MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NË SUEDI/

Fatmire Ismaili Bunjaku mësuese e Gjuhës Shqipe në Göteborg në Suedi, rrëfen ekskluzivisht për gazetën DIELLI, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Suedi nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Fatmire Ismaili Bunjaku bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

SI ORGANIZOHET MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË SUEDI

Mësimi i gjuhës shqipe organizohet nga organet kompetente duke filluar nga Parlamenti suedez ku ka dhënë vendim që të gjithë nxënësit të cilët kanë një gjuhë amtare tjetër, jo gjuhën suedeze, mund të mësojnë gjuhën e tyre në shkollën fillore dhe në gjimnaz. Mësimi i gjuhës amtare u ofrohet të gjithë nxënësve që dëshirojnë të ndjekin gjuhën shqipe dhe u jepet mundësia që përveç suedishtes të mësojnë gjuhën shqipe si lëndë në shkollë. Komunat janë të obliguara të ofrojnë arsimim në gjuhën amtare sipas atyre dispozitave dhe kushteve që janë të përcaktuara në Rregulloren e shkollës fillore dhe të gjimnazit. Në Goteborg është Qendra gjuhësore (Språkcentrum) që organizon dhe bën mbështetjen në mësimin e gjuhës amtare. Në qendrën gjuhësore jemi rreth 300 mësues te gjuhës amtare ku gjithsej janë më shumë se 70 gjuhë. Kemi 8 shefe të njësisë (Rektore), 6 mësues të gjuhës shqipe dhe shefe kemi Aldis Einarsdottir dhe Shefen kryesore të Sektorit Inger Fält udhëheqëse e suksesshme në Göteborg.
Për çdo nxënës, prindërit duhet të aplikojnë tek drejtori në shkollë ku drejtori miraton kërkesën e nxënesit dhe pastaj raporton atë në Qendrën gjuhësore ku organizohet gjuha amtare. Në Suedi gjuha shqipe ka karakter vullnetar dhe mësimi nuk është i obligueshëm, është prindi që aplikon per mësimin e gjuhës amtare, këtu ka të bëjë me ndërgjegjësimin e prindërve se sa janë të interesuar për vijimin e fëmijëve të tyre në gjuhën shqipe. Çdo nxënës që regjistrohet për pjesmarrje në gjuhën shqipe ështe i obliguar të marrë pjesë në orarin e caktuar. Mësimi i gjuhës shqipe mbahet pas orarit të mësimit të rregullt ,ku një grup duhet të ketë së paku pesë nxënës dhe për të pasur orarin e plotë si mësues duhet të kemi 110 nxënës gjithsej. Një orë mësimore zgjat 80 minuta për një grup, ne mësuesit mundohemi të formojmë grupet sipas niveleve dhe grupe heterogjen nga kl.1-9. Ka dallime komuna ndaj komunës në organizimin e grupeve të nxënesve dhe orëve mësimore. Në Goteborg punojmë 6 mësues të gjuhës shqipe dhe kemi përafërisht 400 nxënës që vijojnë mësimin e gjuhës shqipe në Goteborg.

QYTETET KU ORGANIZOHET DHE KURRIKULAT MËSIMORE

Gjuha shqipe mësohet/organizohet në çdo qytet /shkollë të Suedisë. Mësimet e para të gjuhës shqipe organizoheshin për fëmijët e emigrantëve nga trojet shqiptare ku daton që në të 60-tat ku kanë marrë pjesë një numër i vogël nxënësish. Mësimi i gjuhës amtare u zyrtarizua me 1968 ku mësimi i rrregullt dhe i organizuar mbahej në qytetet më të medha të Suedisë si në Stokholm, Goteborg, Malme dhe Jonshoping. Mësuesit e parë ishin Sadulla Zendeli- Daja, Kosovë Rexha-Bala etj. Mësimi vazhdon të mbahet dhe organizohet dhe tani në çdo qytet të Suedisë. Numri më i madh i migrimit në Suedi ishte gjatë viteve 1990-1992 ku tani kemi përafërsish 9-10 mijë fëmijë të banuar në Suedi, ku 5-7 mijë marrin pjesë në gjuhën amtare. Nxënësve shqiptar u ofrohet mundësia të ndjekin mësimin e gjuhës shqipe, ata të cilët kanë njohuri themelore ose të mira për gjuhën amtare. Ekzistojnë planprograme pedagogjike për gjuhën amtare (Pedagogisk planering LGR 1 skolverket ) dhe notat e gjuhës amtare kanë vlerë kualifikimi të njejtë sikurse notat në lëndët e tjera. Në raste të duhura përdorim planprogramin-kurrikulen e Ministrisë së Arsimit të Kosovës dhe Ministrisë së Arsimit të Shqipërisë.

MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR

Gjuha shqipe ka rëndësi të madhe në ruajtjen e identitetit kombëtar në Suedi. Suedia është një ndër shtetet më të njohura që të hap dyert dhe të jep mundësine për të ruajtur gjuhën dhe identitetin tënd si shqiptar. Vitet e 2000-ta, në Suedi fliten shumë gjuhë, përse mos ta flasim dhe ruajmë dhe ne identitetin tonë. Unë bazohem gjithmonë tek fëmijët e mi, të vëllait dhe motres që i kam edhe nxënës, të gjithë e flasin dhe e shkruajnë gjuhën shqipe rrjedhshëm dhe bukur. Kështu lidhjet tona me atdheun, vizitat çdo vit në atdhe, pastaj miqësia, martesat me shqiptar, kjo na bën edhe më shumë që të mbajmë gjallë gjuhën dhe kulturen shqiptare. Festat kombëtare janë traditë në mësimet e gjuhës shqipe, festojmë të gjithë së bashku me nxënësit, vishemi me ndonjë simbol kombëtar, ftojmë në klasë mësuese suedeze, shokë dhe shoqe, ju tregojmë se ne shqiptaret kemi traditë ti ftojme miqtë në festat tona, siç e kemi ditën e Flamurit. Është shumë e rëndësishme të jesh mësuese që mëson fëmijët me zemër dhe jo vetëm me libra. Për të mbajtur gjallë mësimin e gjuhës shqipe dhe për të ruajtur identitetin kombëtar, si mesuese duhet të jesh e sinqertë me nxënësit, ti afrosh, të jesh e hapur me ata, ti dëgjosh, ti respektosh dhe të pyesesh çfare duan të mësojnë ,atëherë nxënësit edhe më shumë tregojnë interesim për të marrë pjesë në gjuhën SHQIPE. Të punosh me fëmijë shqiptar është gjëja më e bukur për mua që përjetoj në klasë.

SI PRITET MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË SUEDI

Organet kompetente të entit shkollor në Suedi na e mundësojnë që mësimi i gjuhës amtare të mbahet në shkolla dhe nxënësit i lejohet të përdorë gjuhë të ndryshme, ata shohin se gjuha është vegël për zhvillimin e njohurive të reja tek nxënesit dhe ështe një sukses për nxënësit në shkolla të Suedisë. Numri i nxënësve që nuk vijojnë gjuhën shqipe nuk është jo aq i madh, duke ju falenderuar prindërve që kanë interesim të madh dhe me shumë dëshirë i sjellin në gjuhën shqipe që nga parashkollorët. Gjithashtu edhe mësuesit suedez çdo herë ju rikujtojnë nxënësit dhe prinderit se sa ështe e rëndesishme të mësosh gjuhën amtare.

MESAZHI JUAJ PATRIOTIK PËR DIASPORËN NË USA

Ai që e zotëron gjuhën e vet vlen më tepër se ai që pushton një qytet “Themelin e diturisë dhe të atdhetarisë e perbën gjuha shqipe”M.F. Zoti i bekoftë shqiptarët kudo që janë. Përshëndetje të ngrohta nga Suedia e ftohtë me zemër të ngrohtë, për patriotët shqiptar në USA.

KUSH ËSHTË FATMIRE ISMAILI BUNJAKU

E lindur në Kumanovë të Maqedonisë, shkollimin fillore dhe të mesëm e mbaroi në Kumanovë. Ka mbaruar Studimet Universitare drejtimi Gjuhën dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Prishtinës,nëndega Gjilan. Pas studimeve u punësua në Kumanovë në shkollën fillore Vllazërimiku ku punoi 5 vite me radhë si arsimtare e Gjuhës shqipe me klasat e larta, ku si kolegë kishte babain, motren dhe dy kushërinjtë e saj që ishin dhe arsimtarët e saj. Pas pesë viteve punë u detyrua të lërë Kumanovën për arsye të dygjuhesisë shqip-maqedonisht të asaj kohe. Brenda dy ditesh vendosi të ikë në Suedi, 7 shkurti 1987, ishte dita më e vështirë e jetes së saj, që te largohej nga vendi dhe njerëzit e saj. Arriti në Stokholm, në kryeqytetin e Suedisë, qytet i bukur por me një temperaturë -27 gradë. Se imagjinonte dot që do të jetonte tërë jetën e saj aty. Pas lindjes së tre fëmijëve Flamuri,Vlora dhe Atdheu filloi të punonte në profesionin e saj ,në vitin 1993 në Goteborg ku si mësuese do ua kushtojë jeten dhe karrieren nxënësve të saj. Ndihet e bekuar dhe me fat që zgjodhi Suedinë (me dëshirë apo e detyruar) të jetojë dhe punojë në atë shtet demokrat, ku të hapen të gjitha dyert në çështjen e ruajtjes së identitetit dhe të gjuhës amtare.

NGA JETA NË LIBËR,

November 29, 2020 by dgreca

NGA LIBRI NË DASHURINË VELLAZËRORE…/

– Ilirjan, persoanzh në librat e të vëllait, shkrimtarit Visar Zhiti –

Ilirjan Zhiti, dashamirës i librit, që i pëlqente poezia, madje ka botuar përmbledhjen “Zili do ta kisha dhe një murg”, shkruante sentenca, etj, më parë ka qenë personazh në librat e të vëllait të tij, Visar Zhiti, në burgologjitë “Rrugët e ferrit” dhe “Ferri i çarë”, ku tregohen qendrime të tij, kurajoja, se si i shkonte të vëllait në burg, i çonte libra dhe ushqime për të mbijetuar, etj.

Janë copëza kohe, që ikin, por ajo që mbetet është dashuria njerëzore… Po i botojmë në nderim të Ilirjan Zhitit, i cili 40 ditë me parë mori udhën e amëshimit…

TAKIMI I PARË NË BURG:

Në një nga ditët e mëpastajme më morën nga qelia dhe më lanë vetëm në ajrosje. Aty te muri i madh. Do të më pushkatonin kështu, apo do të më nxirrnin në fotografi prapë për dosjen e dënimit? Dhe atëherë, kur më vunë pas murit, dyshova se mos aparati fotografik ishte ndonjë lloj arme. Prisja plumbin me atë “trak” të thatë e të shterpët që do të fiksonte fytyrën time të dënuar, një herë përballë e pastaj në profil.

Këtu ose më tej në mur, u hap një sportel dhe përtej pashë… tim vëlla. Ah, portreti i tij si në një kornizë të rëndë, gropë e ngritur lart. Edhe ai ashtu si unë, me një polic anash.

– O-o-o-o-o! – u mahnita. – Ti, Ilirjan?

– Bo-bo, sa qenke fryrë, si të kanë bërë… shëndoshur, – e ktheu fjalën me dëshpërim im vëlla. – Si je?

– Ja, më ka fryrë asgjëja, dergjja. Pushim këtu. Më dënuan 10 vjet. Po ju si jeni?

– Na ka forcuar të gjithëve halli yt. Sëmundjet e mamasë, zemra e saj, tensioni i babait kaluan në dorë të dytë. Çdo e keqe ka të mirën e vet, – buzëqeshi për mua hidhur. – Si e kalove këtë kohë?

– Flisni për gjëra të tjera, – ndërhyri polici i tij.

– Kaloi, – thashë shpejt e shpejt, – gjallë.

– Jo biseda të tilla, ju thamë, – tani ndërhyri polici im. – Do ta ndërpresim takimin. Na vjen keq.

Im vëlla po çapëlente sytë për të më parë sa më tepër e të mbushej me mua, ashtu si unë me të. Atyre u mungoja veç unë, mua më mungonin të gjithë. Përveçse vëllezër, ishim edhe shokë dhe gjithmonë flisnim kundër regjimit, shumë më tepër se me miqtë e ngushtë, të përbashkët. Por tani goditja ishte humnerore.

– Të kam sjellë dhe libra, por… Gjakftohtësia…

– Takimi mbaroi, – thanë policët, që përsëriteshin një andej dhe tjetri në këtë anë të murit si në një pasqyrë barbare. S’mundëm të shtrëngonim duart vëlla me vëlla para se të mbyllej ajo zgavër magjike në mur. Tragjedia ime ishte e vërtetë. Unë e kisha humbur botën dhe njerëzit e mi do të më shfaqeshin pas vrimave dhe hekurave gjithnjë e më pak, gjithnjë e më rrallë…

RRËFIM I NËNËS

Mora urbanin për në Kinostudio. Kisha Ilirianin me vete, se ku i gjeja dot unë. Tirana është bërë e madhe. Kërkova Bashkim Shehun, të birin e kryeministrit, shkrimtar në vërsën e djalit tim është, e donte im bir, pavarësisht se Mehmeti na kallte datën, na shoi me partinë. “Ai është”, – më thanë. Sa zbriti nga autobusi, e ndala. Ia thashë. I erdhi keq dhe u zbardh në fytyrë. “Atje ku ka hyrë tani ai, – vazhdoi, – unë s’bëj dot gjë. E kam të ndaluar, të pamundur. Po më pyetën, do të flas mirë, ashtu siç e kam njohur.” Dhe u ligështua në fytyrë. Më përqafoi. U vra i ati, vetë a e vranë, dhe e futën në burg, s’e di a është takuar me tim bir, i shkreti.

Shkova prapë në Tiranë, kërkoja Ismail Kadarenë. Më thanë kur vinte në atë kafenenë e shkrimtarëve, jo, klub a lidhje, se s’ia angllandis dot emrin, ku mblidhen dhe llafosin, dhe pinë kafe. E dija atë pallat, është martuar Mbreti aty.

Prita ca më lart, tek sheshi. U ngjita më lart. “Po vjen”, – më tha Iliriani, që e kisha në krah. E ndala vetë, ia thashë hallin. U ndie ngushtë. Më vuri dorën në sup. “Mbahu”, – më tha. “Ç’të mbahem, – i thashë, – dhe ku?” U kthye nga e shoqja. I tregoi për mua. Se si më vështroi ajo, me dëshpërim, si ca ikona. – “S’jam në gjendje ta ndihmoj dot, besomë, jam vetë keq e s’e di kush mund të bëjë tani, – po më thoshte ai. – E takove kryetarin e Lidhjes së Shkrimtarëve? Unë s’mundem, se… – ah, ia mbaj mend fjalët, – kurajë, – dhe bëri duart kështu, – bëftë Zoti”, – më tha, më përqafoi edhe ai dhe u ndamë… Sa e donte djali im!

Përmes lotëve pashë nga statuja e madhe e Skënderbeut. T’i lutesha atij, ndoshta ishte më pak i ngurtë se njerëzit. Për se e mbante atë shpatë? Ngrita kokën nga qielli. Lëvizi. M’u rrotullua. Sa larg është Zoti nga ne, na ka harruar. Po s’i prishëm ne kishat dhe xhamitë, jo, por shteti i komunistëve, që u përmbystë e i zëntë nën vete! Zëvendësuan kishat dhe xhamitë me komitete partie dhe komitete ekzekutive dhe… na ekzekutojnë.

TË NDIHMOSH NJË POET:

– Ty po ta tregoj të parit, sapo e shkrova, – më tha Faslli Haliti, me të cilin jo vetëm na qe forcuar miqësia, por na ishte bërë dhe e domosdoshme deri në mërzi. Më zgjati fletët e një poeme, “Dielli dhe rrëkerat”, – lexoje, – tha. Fillim pasditeje dhe ai dukej sikur sapo kishte dalë gjallë nga një makth ose do të shkonte drejt tij.

E mbarova rrugës, duke ecur. Fletët më dridheshin.

– E guximshme dhe goditëse. Të shtang, – thashë.

– E kam shkruar nga pozitat e së mirës, – u ngazëllye Faslliu mësuesmërisht.

– E fortë, – thashë unë.

Dhe vërtet, për shkak të kësaj poeme filluan mbledhjet e zymta të Partisë me letrarët e Lushnjës, unë isha i ikur, student në Shkodër, kritika për nxirje të realitetit, por poema nuk është kundër socializmit dhe udhëheqësit të saj, drejton klasa punëtore te ne, ç’është ai shi që bie ashtu si në kapitalizëm?! Mos u ul, rri në këmbë, i tha sekretari i parë Faslliut në mbledhjen që zgjati nja 9 orë, deri pas mesnate.

Im vëlla, Ilirjani, e kishte marrë vesh më parë komplotin që po i kurdisej atij, ia tregoi Bujari, gjoja disa shokë të tij gjimnazistë ishin shqetësuar për atë poemë revizioniste dhe kishin shkruar një letër, të cilën, thoshin, e kishte përgatitur më parë ai kritiku i njohur… Shkojnë e lajmërojnë Faslliun, që u alarmua dhe u nis vrik për në Tiranë, në Komitetin Qendror, kështu tregoi më pas, takoi Ramiz Alinë, i cili, për çudi, e priti mirë dhe e qetësoi, ndërkaq, me t’u kthyer, prapë mbledhje, poeti u dëbua në fshat, që të njohë jetën, të mësojë nga kooperativistët, të mblidhte dhe ai bar bashkë me ta, pleh kimik, organik, të prashiste.

Kur të merr malli të shkruash, ç’bën? E pyeti im atë, që e njihte këtë dhembje, të qenët i ndaluar, madje përgjithmonë.

Asgjë, lyej derën, iu përgjigj pikëllueshëm ai.

MES MALEVE NË FERRIN E SPAÇIT

…Te porta e madhe e hekurt, në hijen e maleve. Përmatanë Nëna ime, e vërtetë, në këmbë, me kurorën në argjend të errët të gërshetave mbi krye, Perëndeshë e gjorë, vëllezërit, Shpëtimi, që po shikonte vëngër gjithçka përreth, dhe Iliriani, si më i hollë e më i gjatë, i zymtë, dhe motra, dukej që kishte qarë Arbëresha… po im atë (gjallë është?), s’mundi të vinte dot, herë tjetër, mirë është, mirë… unë, ashtu i qethur, i mpakur, ndihesha si Gishtoja i përrallës, fajtor, por ç’kisha bërë? Që u shkaktova gjithë atë vuajtje… Jetim, por ja ku ishim… të gjithë, barku i Shën Mërisë.

Sipër portës, në të dyja anët, ngriheshin vendrojat. Ushtarët me automatik… si të hipur në re të drunjta, vëzhgonin takimin.

U përqafuam si mundëm, me hekurat në mes, që na nguleshin në brinjë, ijë, gjoks, thellë në zemër. Morëm telegramin tënd, t’u bëftë mamaja, dhe erdhëm. Mirë je? Po, po, po ju? Hallin tënd kemi. Nuk lejohet jataku këtu, që të ta sillnim. Atë në Kukës shkoi e mori Ilirjani… Shkova dhe në fshat, mora rrobat e tua e u ktheva me to në kurriz më këmbë… Eh, po mos u mërzitni, ja më afruan, Spaçi është më afër se Kukësi. Kur u nisët? Që dje, të keqen mamaja, e shkreta unë, pa ty në shtëpi… Çfarë të të sjellim? – pyeti motra. Asgjë… ka…

Kapterët po kontrollonin ushqimet e sjella. Vajin. Nuk lejoshin shishet dhe vazot e qelqta. S’e dinim. Eh, të thyeme janë sikur thikat, dihet kjo, jeni dhe nga qyteti. Djathi, ça ka mrena? Djathë prapë… Ta shofim, bajonetën, ej, sill bajonetën, copërloje! Byrek, kulaç, mesha ime, i kanë bërë nëna, motra… Sheqer, sallam, çaje! I shqyen dhe paketat e cigareve. Shumë keni sjellë. Jeni harxhuar… S’lejohen kaq, e kalojnë peshën e lejueme, e dini rregulloren? Hera e parë, z… S’ka herë të parë, ka ligje… Merrini gjysmat. Po mbajini ju. Ne s’kena dert për to, kena Partinë. Jepjani ndonjë tjetri, shokut të djalit… Nuk thoshin dot: ndonjë të burgosuri tjetër.

E sa vjet je dënuar ti? Shpërbleja familjes… e shikon ç’bajnë?

Po zbrisja mespërmes gumëzhimave, me dy trasta në dorë. Unë s’kam më rrugë për në shtëpi, as rrugë… Kam një ferr që as Dantja nuk e njeh. Rrathët e tij i kanë prerë, këputur dhe, ashtu të shtrirë, i kanë bërë copa rrugësh, që s’të çojnë gjëkundi. Do t’u vë emra, se mbase marrin kuptim, arrijnë diku…

KUR POLICI U LARGUA…

– A të kanë torturuar? – më pyeti befas im vëlla. Ndoshta kjo ishte ajo që i mundonte më shumë.

– Jo. Pastaj gjithçka është torturë. Ngaqë jemi larg shtëpisë, – shtova për t’i qetësuar disi. – Po juve ju ngacmon kush në punë? – desha të di. Buzëqeshi i trishtë. Ia pashë dhëmbin e thyer. Ende s’e kishte rregulluar. Kushtonte. Po ku e theu atë dhëmb? Si nxin vendi bosh, zgavër…

– Punëtorë krahu jemi tani. S’kanë ç’na bëjnë më. Ilirianin e çuan në fermë te serrat e Plukut, Arbëresha pa punë, unë jam te “Tokat e vdekura” në Bedat, afër kënetës ndërtohet një fshat i ri.

– Ashtu? – buzëqesha hidhur unë. – (Mund të ndërtohet një fabrikë, një burg, një urë a çmendinë, por një fshat? Ta prishësh po. Duhet e kaluara, përrallat, varret, bestytnitë, po këta bëjnë edhe atdhe të ri… mendova për një çast, por s’kishte kuptim të bisedonim çështje të tilla tani…)

– E rëndë është puna këtu? – pyeti me zë të ulët Shpëtimi.

– Përballohet, – thashë qetë.

– Ç’është ajo gryka në mal, dukej nga larg, – u hodh gjithë shqetësim nëna. – Hyni dhe dilni?

– Galeria. Atje punojmë.

– Thellë?

– Nëntoka të mbron nga të ftohtët, nga shiu, era, – thashë, – (nga jeta… – desh thashë.) Por po dridhesha duke pasur mendjen poshtë, te këmbët, sikur po më fryheshin…

– Të merr uria atje? – ngulmoi nëna.

– Jo. Tërë këto ushqime që sillni ju… uh!

FLETORET E FSHEHTA

Mbërritën në shtëpi në mbrëmje. I prisnin me padurim. Kishte ardhur dhe motra me të shoqin e fëmijët. “Nëna, nëna… ça na solle?… Më jep dhe mua një karamele tjetër…”

– Hë, u lodhët? Si ishte?

– Mirë, të fala, përqafime.

– Shëndeti, shpirtërisht, ç’thoshte? Si ishte takimi i zgjatur?

– …na bëri dhe kafe.

– Ashtu? Pati ndonjë gjë tjetër? Se si më dukeni, si…

– Eh, ja, ashtu…

– Ndonjë lajm?

– …poezi…

– …

– Të djalit.

– ?!

Dhe, kur fjetën fëmija, pasi zunë dritaret me batanije, që të mos dukej drita jashtë, u mblodhën kokë më kokë. Nxorën nga i kishin fshehur ato që ngjanin me shtresa këpucësh, tabanë, u prenë penjtë e qepjes leckave, i çmbështollën, fletore të përthyera më dysh, i hapën, u dridheshin duart, lexonin ç’ishte shkruar, me stilolaps e shkronja shtypi, një titull, strofa e parë, shfletuan, një strofë tjetër, poezia e gjithë. Lexoje dhe një herë. Babai dëgjonte. Ai pothuajse qe verbuar. Terri i plasaritej me vija drite, që zhdukeshin shpejt. “Jam ndarë për së gjalli me djalin, – thoshte. – Unë, edhe po të jem, s’do ta shoh dot kthimin e tij”. Vazhdoi leximi i poezive deri afër mëngjesit. U pataksën. “S’qenkan lirika përmallimesh, trishtime burgu, por akuza të rrezikshme, metafora më të forta se ato kur e dënuan, hapur, kërkëllijnë si zinxhirët… “Bo-bo!” – i ra ballit babai dhe s’e hoqi më dorën prej andej. Nëna qante heshturazi. Edhe motra. Shpëtimi me Tomin nxinin.

– S’lexoj dot më, – gati rënkoi Iliriani.

– …

– Po ku do t’i lëmë?

– Duhet një vend i sigurt dhe i fshehtë.

– Bëj unë një arkë metalike në ofiçinë dhe… do të hap një gropë në kopshtin tim.

DASMA LARG E ILIRJANIT, NJË KËNGË:

Rende për në depon e ushqimeve, nxore pakon e madhe të llokumeve nga thesi yt, e ruaje për këtë ditë, e diel dasme, e shqeve me duart e harbuara, i dhe një rojës së burgosur të depos, pa i thënë asgjë, dhe e mbajte frymën te Valeri. “Dua një këngë, – i the i ngashëryer, (Sot po martohet im vëlla…) – merre dhe një llokume tjetër.” “Shkojmë te Sherifi?” I dhe llokumen e urimit. Po këto të tjerat? T’i hamë të gjitha. Ashtu kokë më kokë të tre, pas murit para shkallëve të korridorit të zyrave të riedukimit.

– Ejani, – tha këngëtari, – futemi në atë që gjoja është dhoma e kulturës. M’i kanë lënë mua çelësat, ngaqë di t’i bie fizarmonikës, – dhe, me të mbyllur derën, i hodhi rripat e atij instrumenti krahëve. Sikur dyfishoi krahërorin e vet. Zbrazi frymë. Se si t’u duk, si në një torturë. Fluturoi lehtë gishtat nëpër tastierë, tinguj, një melodi, kaq e ëmbël… muaj mjalti… kështu kishe lexuar nëpër libra, të porsamartuarit shkojnë e mbyllen në një dhomë hoteli, shohin shiun nga xhamat, pyllin, veturat, çifte kuajsh e s’dalin fare, bëjnë dashuri natë e ditë. Në diktatura s’lejohet. Zëri i këngëtarit të rrëqethi. Ajrin e shndërroi në cicërima gjithë flatrime zogjsh, që s’dihet se si ikën. Po i këndonte dashurisë, zëri forcohej, malli bashkë me të, por jo me tone të larta, jo, jo, nuk duhej të dëgjohej jashtë, një ngjirje mahnitëse sikur zëri të qe fërkuar në kurrize dritash në botën e tejme, me qytete të gjallësh. Kënga ecte e lumtur nëpër këmbësore, anash vitrinave llamburitëse, po, po, kishte prapë të tilla, ku rrotulloheshin veshje grash me shkëndijime të befta, fustane të ujvarta, çizme me majë të hollë sa takat – me t’i veshur duhej të vallëzoje vetvetiu – magnetofonë që përsëritnin këtë këngë, krehra, lëviznin vetë mbi floknaja muzgjesh, të kuq buzësh, mund të shkruaje xhamave me të: “Të dua”, por papritur fjala e kuqe shndërrohej në vazhdë gjaku. Këngëtari kishte anuar kokën e rëndë mbi fizarmonikë, e ngriti dhe buzëqeshi. Nisi të këndonte anglisht këngën e vet, atë që kishte kompozuar me mend në qelitë e Buu-uh- rrr-bbrrr-e-e-l-i-i-t-t, “When I am dead, my dear!”. “Është poezi e Kristina Rosetit”, – tha shpejt dhe zëri i tij nisi të ndizte qirinj, flakët e të cilëve, nga shkaku i lotëve, ngjanin si brerore të rubinta. Pastaj solli bregun e detit, dallgët që kërkonin të shuanin një emër të shkruar mbi rërën e lagur, emër vajze, i së fejuarës së këngëtarit – detin, detin të kesh rival në dashuri. – Dhe “Këngën e nënës, – iu lutët ju, – do ta këndosh?” “Patjetër!” Të ecësh krah për krah me nënën, nën borërimën e dhembshme të moshës, njeriu plaket, e ka dramën e vet, të bukur e madhështore. Pse shpiken dënime të tjera? Ah, zëri shtrihej, donte të mbulonte gjithësinë, pastaj hovte, hidhej nga njëri yll në tjetrin dhe vishej me argjend, po, po, e gjete, këngëtari ynë ka zë të argjendtë me gdhendje pikëllimi dhe t’u nëpërmendën servise fisnikësh, korniza, shandanë, pasqyra, bastunë dhe pena pranë një telefoni të zi, të mbledhur kutullaç si një kotele. Ti je supersticioz, macet e zeza s’ke qejf të të dalin përpara. Po është mace shtëpie! U ngrit dhe iku te pragu i dasmës, ku dëgjohej kënga. Si ta ruajmë këtë zë? Është yni!

Shfryu fizarmonika ose ai, a të dy bashkë një brengë, aq të madhe tani, teksa Sherifi e la mbi tryezën e pluhurosur. Buzëqeshi dhembshëm. “S’mund të bëja dot më shumë, kaq mundesha”, – dukej sikur thoshte. “Po ti bëre shumë, falemnderit, më dhe këngën, atë që s’duhej të mungonte tek unë sot. Të jam mirënjohës përgjithmonë.”

…

Kush e solli atë letër nga toka dhe iku? Nga nëntoka, nga ferri i saj. O Zot, ç’letër e mrekullueshme, pikërisht tani, me vulën e burgut. Po pse tani? Ta kishte lënë për pas dasme, meqë nuk e solli dot para saj. Ta ketë bërë me qëllim postieri?! “Ç’do të thotë burg, të lutem, thuama”, – pyeti një re e vogël puplore. “Herë tjetër, – iu përgjigjën, – po shko dhe mbaji fustanin nuses nga pas.”

Ngashërime, po qanin, jo me zë, jo, mosni, është dasmë. Letra… nuk e lexonin dot, sa prekëse. Leko, Frisko, u thoni të pushojnë, se juve ju dëgjojnë ata… Zonjë, je mamja e tre djemve dhe e një çupe, secilit i takon gëzimi i vet që është i të gjithëve. Jemi dëshpëruar bashkë, kur ishte për t’u dëshpëruar, të gëzohemi bashkë tani që duhet të gëzohemi. Është dhe porosia e tij, e ka shkruar në letër. Këndoni, ju lutem, një valle, dasma vazhdon…

DOSJA E DIKURSHME…

Po shfletoja. Gjyqi, dialogët e rëndë. I dija, nuk i harroja dot. GJYKATA E LARTË, hë, ç’thanë kur bëra apelimin… atëherë në shekullin e shkuar, jo se besoja në drejtësi a në zbutje të tyre, por doja t’i shihja deri në fund sa të këqij ishin dhe si i shkelnin edhe ligjet e tyre. Ethja për t’i njohur e…

Vajti im vëlla, Iliriani, madje i kundërshtoi dhe e kërcënuan se mund ta dënonin edhe atë. Pa ta shoh ç’kanë shkruar, qenka e gjatë:….

JASHAR GECAJ 1973-2020

November 27, 2020 by dgreca

JASHAR GECAJ- April 23, 1973 – November 20, 2020
Newburgh, NY- It is with a heavy heart that we announce the Albanian community of the death of our beloved nephew, brother, father, husband, and cousin, Jashar Gecaj.
His great heart stopped beating suddenly at only 47 years old, when he had so much to live for.
Nephew of Rrustem Gecaj, Jashar was a generous person, a great friend, neighbor, and patriot. He was dedicated to his family and his community.
May he find peace in heaven, as he will be forever in our hearts. With endless love, Rustem Gecaj with his nephews: Ramush, Avdyl and Tahir Gecaj (brothers to the deceased), his sister, Dyka, spouse, Vlora, daughter, Lejdina and son, Leutrim.
Family contact info, his brothers: Ramush Gecaj: 845-476-4774 / Tahir Gecaj: 845-401-7444
FUNERAL NOTES: On Friday, November 27, 2020 from 3:00 to 9:00 p.m. Family and friends are invited for visitations at: Pleasant Manor Funeral Home, Inc., 575 Columbus Avenue, Thornwood, New York 10594, Tel: 1-914-747-1821. On Saturday, November 28, 2020, at 9:00 a.m. – A ceremony and funeral services will be held at Pleasant Manor Funeral Home at 11:00 a.m. – Jashar will be laid to rest at Oakwood Cemetery in Mount Kisco, New York.

To Plant Memorial Trees in memory, please visit our Sympathy Store.

Published in Times Herald-Record from Nov. 25 to Nov. 27, 2020.

Vaksina – fillimi i fundit të Pandemisë Covid-19

November 25, 2020 by dgreca

Nga: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik */

Përkundër asaj që ka bërë shkenca, për të zbutur dhe shpjeguar botën tonë biologjike, ka akoma shumë gjëra që mbeten jashtë sferës së njohurive dhe të kuptuarit tonë. Përhapja e korona-virusit që u shfaq në Kinë, gjatë muajve të fundit të vitit 2019, ishte një kujtesë alarmuese, në një farë mënyre, se sa gjëra janë ende të pashpjegueshme për ne dhe për shkencën. Virusi i ri pushtoi nikoqirin e padashur – trupin e njeriut – për t’u përhapur më pas si një zjarr, në të gjithë globin. Edhe kur shkenca filloi të zbulojë shumë prej mistereve të virusit, se si përhapet, si mashtron hyrjen a vetë në qeliza, dhe si vret, një pyetje themelore, se si ta ndalojmë këtë virus, u bë britmë në çdo cep të botës. Gara kundër kohës filloi, ndërsa fati ynë njerëzor varej nga përgjigja në një pyetje kolektive: a mund të krijojmë një vaksinë që do të ndalojë korona-virusin? Më pak se një vit më vonë, ne kemi një përgjigje – një PO të bindshme! Lajmet nga Pfizer dhe Moderna, në Shtetet e Bashkuara, se ata kanë lëshuar veçmas të dhëna paraprake që tregojnë se vaksinat e tyre janë 90-95 për qind efektive, që është shumë më tepër sesa shumë shkencëtarë prisnin, siguroi një arsye për një psherëtimë kolektive lehtësimi, që bota ka pritur. Ditëve të fundit, AstraZeneca në Britaninë e Madhe ka raportuar se vaksina e tyre mund të jetë efektive deri në 90 për qind. Këtu në Shtetet e Bashkuara, Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA), ka filluar të vëzhgojë vaksinat, pasi shpresojmë për rishikim të shpejtë dhe miratim për autorizimin e përdorimit emergjent. Nëse gjithçka shkon sipas planit, miliona doza do të jenë në dispozicion në fillim të dhjetorit.

Mrekulli shkencore e vaksinave të mARN-së

Shpikja e vaksinave kundër një virusi të identifikuar vetëm 10 muaj më parë është një arritje e jashtëzakonshme shkencore. Këto janë vaksinat më të shpejta të zhvilluara ndonjëherë, me një diferencë prej shumë vitesh. Nga praktikisht ditën kur sekuenca gjenetike e një korona-virusi të ri u vu në dispozicion, studiuesit filluan të hartonin vaksina që mund të trajnonin sistemin imunitar, për të njohur virusin dhe për ta shkatërruar atë para se ai të na dëmtojë. Fillimisht, studiuesit kishin nevojë për të identifikuar një pjesë të përshtatshme të virusit për t’u kthyer në një vaksinë, dhe një objektiv premtues ishin proteinat në formë gjembash që dekorojnë lëvozhgën e jashtme të virusit. Të dy, vaksinat, e Pfizer dhe e Moderna, mbështeten në proteinën gjembash, ashtu si edhe disa kandidatë për vaksina që janë ende në zhvillim. Një teknologji e re që përdor lajmëtarin Acid-Ribonukleik (mARN), në vaksinat e tyre ofron një udhë më të që vaksinat konvencionale nuk e kanë. Këto suksese fillestare sugjerojnë që kjo strategji ishte një sukses i madh dhe disa vaksina të tjera Covid-19, së shpejti mund të vihen në disponim.

Këto nuk janë vaksinat konvencionale

Sistemi imunitar i njeriut është i jashtëzakonshëm në fuqinë e tij, por ka nevojë për një ‘trajnim’ për të përgatitur ‘ushtarët’ (antitrupat) tanë, për të na mbrojtur kundër mikroorganizmave pushtuese dhe, shpeshherë, të dëmshëm. Atë detyrë e bëjnë vaksinat. Ato paraqesin një fotografi të armikut (patogjenit) që ia tregon sistemit imunitar, ashtu që ai të njohë virusin e vërtetë, kur jemi të ekspozuar ndaj tij. Tradicionalisht, vaksinat konvencionale e siguruan këtë fotografi në formën e një virusi të dobësuar ose të një pa-aktivizuar ose të një pjese (molekule) të veçantë nga virusi. Por për këto qasje kërkohej që hulumtuesit e vaksinave të prodhonin dhe të rritnin viruse ose molekula të tyre, gjë që merr shumë kohë, shpeshherë shumë vite. Siç e dimë, kur korona-virusi na infekton, ai rrëmben makineritë tona qelizore, duke i kthyer qelizat tona në fabrika që prodhojnë miliona dhe miliarda viruse infektive. Vaksina mARN e kthen këtë dobësi në një avantazh. Në fakt, ato “mashtrojnë” qelizat tona duke e bërë vetëm një pjesë të padëmshme, edhe pse shumë të njohur, të një proteine virale, e cila gjendet në gjembat e korona-virusit. Bazuar në udhëzimet e koduara që mARN dërgon, qelizat tona fillojnë të bëjnë atë proteinë të saktë, duke imituar hapat e infeksionit më mirë se disa vaksina konvencionale. Proteinat gjemba të sapo prodhuara tani do të qarkullojnë në sistemin tonë dhe do të kenë përgatit trupin tonë për të prodhuar antitrupa, veçanërisht kundër asaj proteine. Kurë expozohemi, dhe një virus po me ato gjemba, i bërë nga e njëjta proteinë të na pushtojë, trupi ynë do të jetë gati për të një përgjigje imune që do të ndalojë virusin të vdekur në gjurmët e tij!

Dritë në fund të tunelit

Lajmi i shkëlqyeshëm për vaksinën në vetvete nuk mund të ngadalësojë trajektoren e rrezikshme të shtrimeve në spital nga Covid-19, që pritet të vazhdojnë këtë vjeshtë dhe në muajt e ftohtë të dimrit, ose shpëtojmë shumë njerëz që mund të vdesin. Por kjo na jep shpresë se pandemia do të marrë fund. Çdo infeksion që ne parandalojmë tani – përmes përdorimit të maskave dhe distancës sociale – është një infeksion që, përfundimisht, mund të parandalohet përgjithmonë, përmes vaksinave të sigurta dhe efektive. Qëllimi tani nuk është më që të mësojmë të jetojmë me virusin. Qëllimi është që sa më pak njerëz të bëhen të sëmurë dhe mbajtja e niveleve sa më të ulët, të mundshëm, të infeksioneve, sepse, pasi të kemi vaksinën në dorë, kjo do të na lejojë të kontrollojmë përfundimisht virusin. Planet janë që gjatë muajit dhjetor të fillohet me fazën e pare të vaksinimit të miliona njerëzve, duke përfshirë ata që janë në vijat e para të pandemisë, në spitale dhe institucione të mbrojtjes të shëndetit, dhe më pas, ata që janë në kategori me rrezik më të lartë. Në fazën e dytë, do bëhet vaksinimi i popullsisë më të gjerë, dhe deri në pranverë, ne do të prodhojmë imunitetin e ‘tufës’ që na nevojitet, kështu që në fillim të verës ne do të fillojmë të shohim fundin e kësaj pandemie globale, njëherë e përgjithmonë!

* Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës -VATRA