Frank shkreli – Dielli

AMERIKË O VEND I BEKUAR PRITE, PRITE GJERGJ KASTRIOTIN – SKENDERBE

September 16, 2021 by s p

Nga Frank Shkreli

Të dielën që kaloi, udhëheqsi i komunitetit katolik shqiptar në Nju Jork dhe famullitari i Kishës Katolike, Zoja e Shkodrës në lagjën Scarsdale të Nju Jorkut, Dom Pjetër Popaj bëri një njoftim aq të gëzueshëm për komunitetin katolik dhe për shqiptaro-amerikanët në përgjithësi: vendosjen e shtatores së Heroit Kombëtar të shqiptarëve, Gjergj Kastriotit – Skenderbe në truallin e kishës që ai drejton.

Gjergj Kastrioti – Skenderbeu po “vjen” në Amerikën e bekuar siç kemi ardhur qindëra mijëra prej nesh nga të gjith trojet shqiptare – sikur edhe ai dëshiron të gjejë strehim e paqë në një dhe të huaj, larg abuzimeve, shpërfytyrimeve, shtrembërimeve dhe gënjeshtrave historike nga armiqtë e kombit shqiptar dhe vasalët e tyre modernë të otomanizmit dhe sllavizmit — në një kohë kur Heroi Kombëtar i shqiptarëve është kritikuar dhe po kritikohet ndërsa identiteti i tij dhe i Kombit që ai përfaqëson, po vihet në dyshim gjithnjë e më shumë nga shtrembërues, pseudo historianë vendas dhe studiues të huaj të historisë shqiptare dhe të personaliteteve historike të Kombit, si Gjergj Kastrioti – Skenderbe, përball të cilave politika, institucionet zyrtare dhe akademia heshtin. Institucionet shtetërore, detyra dhe përgjegjësia e të cilave është mbrojtja e identitetit dhe e trashëgimisë kombëtare heshtin, madje edhe atëherë kur natën për terr në qendër të Tiranës u ndërtohet monumenti “heronjëve” të Erdoganit dhe varreza ushtarakëve pushtues të trojeve shqiptare, serbo-malazezë e grekë, në jug dhe në veri të Shqipërisë. Një gjë është e sigurt: të pakën këtu në Amerikë, Heroit Kombëtar të Shqiptarëve Gjergj Kastriotit Skenderbe – i pranuar si i tillë nga të gjithë shqiptarët kudo dhe pa dallim — nuk do t’i mbulohet fytyra nga askush, as prej askujt.

Ja njoftimi i plotë i udhëheqsit të komunitetit katolik shqiptaro-amerikan, Dom Pjetrit para besimtarëve, në fund të meshës:

“Të premten (10 shtator) është vendosur në piedestal ose në bazën e vet shtatorja e Gjergj Kastriotit-Skenderbeut. Është një shpresë e madhe për ne shqiptarët se çdo herë që e këqyrim shtatoren e tij, atëherë e falënderojmë Zotin edhe më tepër, se ai është edhe babai i Kombit. Se mos të ishte ai — unë e ti – nuk do mblidheshim sot në këtë kishë ose në një kishë (tjetër). Ose populli i jonë s’do ta kishte as identitetin e vet se jo më besime e gjëra të tilla. Por duhet falënderuar të Madhin Zot që kemi pasur njerëz të tillë, kolosa”, në historinë tonë, theksoi Dom Pjetër Popaj dhe vazhdoi.

“Javën që kaloi kemi kremtuar festën e Shën Nenë Terezës e të premtën kemi vendosur shtatoren e Gjergj Kastriotit – Skenderbeut, pothuaj dy shtylla të Kombit, në pikëpamje kombëtare, por edhe fetare. Falënderojmë Zotin por falënderojmë edhe donatorin e kësaj shtatoreje të cilën e kemi mbuluar tashti që mos të shihet deri sa të kompletohet krejt puna. Por është e njëjta shtatore, replika e shtatores që është në Krujë. Duke falënderuar pra, donatorin Zef (Zekë) Gjon Kalajn. Shtatorja ka dalë një gjë e jashtzakonshme, e shkëlqyeshme! Kur të kompletohet shtatorja (e Gjergj Kastriotit-Skenderbe) ka me kenë edhe më e shëndritshme”, përfundoi njoftiminNë njoftimin e tij, të djelën që kaloi, për vendosjen së shpejti të monumentit të Gjergj Kastriotit në oborrin e Kishës Katolike Shqiptare në Nju Jork që ai drejton dhe administron, Dom Pjetër Popaj falënderoi Zotin për “kolosa” të tillë si Heroi Kombëtar Gjergj Kastrioti, pa të cilin, tha ai, zor se sot ne shqiptarët mund të ishim një popull me identitet tonin.

e madh për komunitetin shqiptaro-amerikan në Nju Jork dhe anë e mbanë Amerikës, Dom Pjetër Popaj, famullitari i Kishës Katolike Shqiptare, “Zoja e Shkodrës”, në lagjen Scarsdale të Nju Jorkut. Në fjalën e tij, Dom Pjetri aludoi se Përmendorja mund të inaugurohet, zyrtarisht, në fillim të muajit që vjen.

Njoftimi për ngritjen e shtatores së Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit – Skenderbe si dhe i emrit të donatorit për ngritjen e këtij monumenti, Z. Zek Gjon Kalajt, u prit me entuziazëm dhe me duartrokitje të ngrohta nga pjesëmarrësit në meshën e ditës së djelë.

Respekti dhe kujtesa në radhët e diasporës shqiptare për Heroin e Kombit Gjergj Kastrioti-Skenderbe kanë qenë dhe mbeten të përgjithmonshme, të gjithkund ndodhur dhe shpresojmë, “Për derisa të rrojë Gjithësia”, siç ka thenë Kol Tromara. Ende disa anëtarë të komunitetit shqiptaro-amerikan (megjithëse kanë mbetur shumë pak) kujtojnë pjesëmarrjen e tyre në 500-vjetorin e Skenderbeut në Romë e Vatikan në vitin 1968, ku ishin bashkuar shqiptarë nga të gjitha anët e botës, përfshir Arbëreshët e Italisë, për të kujtuar dhe për të nderuar “të përgjithmonshim” e fisit tonë — para shtatores së tij Romë. “Të përgjithmonshëm” e pat cilësuar Gjergj Kastriotin-Skenderbe, Papa i atëhershëm Pali i VI. Frank Shkreli: Gjergj Kastriot Skënderbeu, i përgjithmonshmi i fisit shqiptar | Gazeta Telegraf – Duke iu drejtuar shqiptarëve të diasporës (përfaqsues të tri feve kryesore të shqiptarëve dhe të gjitha krahinave shqiptare) në Vatikan, me rastin e 500-vjetorit të Gjergj Kastriotit – Skenderbe, para më shumë se një gjysëm shekulli më parë, Papa Pali i VI u tha shqiptarëve që kishin shkuar atje për të nderuar Heroin e tyre, se, “Ne ju shohim me kënaqësi, pse e dimë se shpirti me të cilin ju e kujtoni këtë ditë është ai i gjithmonshmi i fisit tuaj, i cili gjithëherë, mbi çdo interes ka vendosur vlerat e trashëguara të Besës, të Nderit e të Burërnisë (fjalë këto që Papa Pali VI i tha në gjuhën shqipe). Fatosi Skandërbeg ka qenë personifikimi i gjallë i këtyre cilësive: ai ua ka lënë si trashëgim, bashkë me miqësinë e miqve të vjetër të Atdheut tuaj, ndër të cilët kjo Seli Apostolike gëzohet se bën pjesë, mbasi e numëron veten ndër ata që kurrë s’i dolën fjale. Këto virtyte Gjergj Kastrioti ua ka lënë në roje trashëgim të shenjtë shqiptarëve në Atdhe dhe në mërgim.”

Në shenjë mirënjohjeje për trashëgiminë e virtyteve të Heroit Kombëtar që e bejnë shqiptarin shqiptar dhe për porosinë e shenjtë të të parëve për të ruajtur atë trashëgimi, madje edhe në diasporë, këtu në Amerikën e largët – bijtë e bijat, nipat, stërnipat dhe mbesat e atyre shqiptarëve, nga të gjitha fetë dhe krahinat shqiptare, që më shumë se 50-vjetë më parë shkuan në Romë dhe në Vatikan për të nderuar Heroin e tyre Skenderbeun me rastin e 500-vjetorit të kalimit të tij në amshim — tani pasardhësit e tyre do ta kenë Gjergj Kastriotin krejt afër dhe pjesë të këtij komuniteti, këtu në Amerikën e bekuar, ku të gjithë ne kemi gjetur strehim dhe bekimet e Zotit për veten dhe për familjet tona. Në oborrin e Kishës Katolike Shqiptare, Zoja e Shkodrës në Scarsdale të Nju Jorkut, ata dhe të gjithë shqiptarët e kësaj zone, pa dallim – siç u shpreh edhe Dom Pjetër Popaj – do të kenë mundësi që kur të shikojnë shtatoren krenare të Gjergj Kastriotit-Skenderbe, do të falënderojnë Zotin se, falë këtij Kryetrimi, shqiptarët sot kanë një identitet kombëtar të vetin, që e ruajanë. Vërtetë, falënderës Zotit që Kombi shqiptar ka kolosa të tillë në historinë e tij, me të cilët çdo shqiptar ka të drejtë të krenohet para botës së qytetëruar — kudo që gjëndemi në trojet shqiptare shekullore e deri në Amerikën e largët – Gjergj Kastrioti- Skenderbeg edhe sot u tregon Shqiptarëve rrugën që duhet ndjekur. Shpresoj që Shqiptarët kudo qofshin të ndjekin rrugën e tij duke vendosur mbi çdo interes personal ose partiak vlerat e trashëguara të Gjergj Kastriotit-Skenderbe: të Besës, të Nderit e të Burrërisë, duke na kujtuar përgjithmonë flijimet dhe sakrificat e mëdha që Shqiptarët e kohës së Gjergj Kastriotit pësuan rëndë për të siguruar lirinë dhe pavarësinë e vet, por duke mbrojtur, njëkohësisht, edhe qytetërimin evropian.

Frank Shkreli

Dom Pjetër Popaj, famullitar i Kishës Katolike Shqiptare, “Zoja e Shkodrës” në Nju Jork duke berë njoftimin e vendosjes së shtatores së Gjergj Kastriotit—Skenderbe në oborrin e kishës, të dielën që kaloi.

Kisha Katolike Shqiptare, “Zoja e Shkodrës” në Skarsdejl të Nju Jorkut

Shtatorja e Heroit Kombëtar të Shqiptarëve Gjergj Kastriotit-Skenderbeut — replika e të cilës do të vendoset në truallin e Kishës “Zoja e Shkodrës”, në Nju Jork

A picture containing text, building, window, tower

Description automatically generated

Statujës së Shën Nenë Terezës në oborrin e Kishës, “Zoja e Shkodrës” në Nju Jork, do i bashkohet tashti edhe Përmendorja e Heroit Kombëtar të Shqiptarëve, Gjergj Kastriotit-Skenderbe

—————————————————————————————————-

DIKUR TË GJITHË PA DALLIM FEJE A KRAHINE TË BASHKUAR RRETH GJERGJ KASTRIOTIT-SKENDERBE – Një perspektivë historike me disa fotografi, Vatikan-Romë 1968 – 500-vjetori i vdekjes së Skenderbeut mblodhi në Romë – atje ku në atë kohë mund ishte Përmendorja e vetme e Gjergj Kastriotit-Skenderbe. Morën pjesë — të gjithë së bashku — shqiptarë nga diaspora të arratisur në Perendim, përfshir diasporën shqiptare në Shtetet e Bashkuara, si dhe grupe përfaqësuese të komuniteteve arbëreshe të Italisë. E sikur të ishte sot ashtu!?: Këta ishin disa prej atyre burrave të dheut, përfaqsues të shqiptarisë së asaj kohe, që lakuriqat e politikës së sotëme shqiptare do të bënin mirë të imitonin, në mos për asgjë tjetër, atëherë për atdhedashurinë dhe për respektin që ata kishin për simbolin e Kombit, Gjergj Kastriotitn -Skenderbe – shembull bashkimi e nderimi për shqiptarët – por fatkeqësisht disave as emërat nuk ua dinë.

A group of people standing outside a building

Description automatically generated with medium confidence

Profesor Ernest Koliqi, organizatori i ceremonisë për 500-vjetorin e vdekjes së Gjergj Kastriotit-Skenderbe (Romë, 1968) pranë Permendores së Heroit Kombëtar në kryeqytetin Italian.

*Fotot janë nga revista Shëjzat 4-6, 1968

NË 30-VJETORIN E MARRËDHËNIEVE DIPLOMATIKE, PREJ 8 VITESH, SHQIPËRIA PA AMBASADOR NË VATIKAN – PSE?

September 12, 2021 by s p

Nga Frank Shkreli

Javën që kaloi, u shënua 30-vjetori rivendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis Republikës së Shqipërisë dhe Vatikanit, me 7 shtator, 1991. Njëkohësisht, ky vit shënoi gjithashtu edhe 300-vjetorin e vdekjes së Papës Klementit XI me origjinë shqiptare, nga ana e babait, i njohur ndryshe si Gjon Françesk Albani (Giovanni Francesco Albani). Në Korrik janë mbajtur seminare në Romë dhe në Tiranë, për të kujtuar këto dy përvjetore me rëndësi. Për më shumë hollësi mund të lexoni: Frank Shkreli: Papa Klementi i XI me origjinë shqiptare – mbrojtës i identitetit kombëtar të shqiptarëve | Gazeta Telegraf

Por, ndërkaq, me datën 7 shtator, 2021, që është dita zyrtare e rivendosjes së marrëdhënieve Shqipëri-Vatikan, në portalin e Ambasadës së Shqipërisë pranë Vatikanit shënohet kjo datë se, “Vendosja e marrëdhënieve diplomatike me Selinë e Shenjtë, 7 shtator 1991, përfaqësonte një stacion shumë të rëndësishëm në të cilin po hynte diplomacia shqiptare në rrugëtimin e saj të ri në marrëdhëniet me jashtë pas rënies së Murit të Berlinit dhe vendosjes së pluralizmit në vend.”

“Në të vërtetë marrëdhëniet diplomatike midis Vatikanit e Shqipërisë kanë një histori më të hershme që përpara sistemit të diktaturës komuniste, por që qeveria komuniste i ndërpreu marrëdhëniet me Vatikanin, me dëbimin e legatit apostolik Imzot Leone Nigris, si person të “padëshirueshëm”, më datë 24 maj 1945”, thuhet në portalin e ambasadës shqiptare në Vatikan — që në mungesë të një ambasadori fuqiplotë — kryesohet nga e Ngarkuara me Punë, Majlinda Doda. Deklarata e përbashkët për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike midis Shqipërisë dhe Vatikanit, thuhet mëtej në portalin e ambasadës shqiptare, u mendua të bëhej publike nga të dy palët, më 7 shtator 1991, ku ndër të tjera shkruhet: “Selia e Shenjtë beson që marrëdhëniet zyrtare të vendosura me Shqipërinë do të jenë një avantazh për të dy palët, do t’i shërbejnë forcimit të lidhjeve dhe miqësisë midis tyre, në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar…”, thekson portali zyrtar o përfaqësisë diplomatike të Shqipërisë në Vatikan.

Ndonëse marrëdhëniet diplomatike mes Vatikanit e Shqipërisë kanë një histori më të hershme shekullore — që para periudhës së diktaturës komuniste — ishte pikërisht qeveria komuniste e Tiranës ajo që ndërpreu marrëdhëniet me Vatikanin, me dëbimin e legatit apostolik, imzot Leone Nigris, si person të “padëshirueshëm”, më 24 maj të vitit 1945 – kur edhe filloi martirizimi i Kishës Katolike shqiptare due persekutimi i klerikëve të saj nga regjimi barbar komunist i Enver Hoxhës.

Ndërkaq, javën që kaloi, në 30 vjetorin e marrëdhënieve diplomatike ndёrmjet Selisë së Shenjtë e Shqipërisë, në emër të Kishës Katolike të Shqipërisë, u shpreh Imzot Gjergj Meta, Sekretar i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë dhe ipeshkëv i Rrëshenit, me një deklaratë për Radio Vatikanin, në të cilën nënvijoi hapat drejt forcimit të vazhdueshëm të marrëdhënieve Shqipëri-Vatikan — përfshir vizitat e dy papëve në Shqipëri, Gjon Palit të II më 1993 dhe Papa Françeskut më 2014 — por ai nuk anashkaloi as problemet që duhen zgjidhur në marrëdhëniet midis dy vendeve në këtë 30-vjetor, përfshir edhe mungesën e një ambasadori fuqiplotë të Shqipërisë në Vatikan, bosh ç’prej vitit 2013.

Me këtë rast, Imzot Gjergj Meta foli pozitivisht, por edhe realisht për ecurinë e marrëdhënieve këto 30-vjetë post-komunizëm midis Tiranës zyrtare dhe Vatikanit.

“Shqipëria dhe Vatikani kanë pasur gjithmonë një raport të mirë, një raport strategjik me njëri tjetrin. Dhe kjo qysh nga lashtësia, qysh nga kohët e hershme”, tha ai, për Radio Vatikanin. Imzot Gjergj Meta u shpreh se gjatë historisë ka pasur shumë momente dhe ngjarje historike të marrëdhënjeve Shqipëri-Vatikan, por klima që ekziston, marrëveshjet që janë arritur, përfshir ato juridike dhe ndërkombëtare, por edhe ato të brendshme, theksoi Imzot Meta, kanë qenë të një niveli shumë të mirë dhe të rëndësishme për Shqipërinë dhe për Kishën Katolike. “Dihet se shteti dhe populli shqiptar kanë tek Vatikani një partner të vazhdueshëm, një aleat të vazhdueshëm, edhe për aspiratën e tij për integrimin evropian, për zbatimin e të drejtave të njeriut, e kështu me rradhë. Mund të themi se në këto vite shkëmbimet e ndryshme që kanë ndodhur, e kanë pasuruar marrëdhënien midis dy vendeve”, vlerësoi ai.

Ndër çeshtjet problematike që mbeten midis dy palëve, i përndershmi Gjergj Meta përmendi mos pasjen e vazhdueshme prej 8 vitesh të një ambasadori fuqiplotë të Shqipërisë në Vatikan: “Sigurisht se duhet thënë se mungesa e një ambasadori të Shqipërisë në Vatikan qysh prej vitit 2013 nuk është një gjë që na bën fort nder ne si shtet, duke qenë se Vatikani, vazhdimisht, ka sjellë ambasadorë në Shqipëri dhe ne prej disa vitesh pra nuk kemi ambasador në (Vatikan). Jam i sigurt se po të kërkohet dhe po të kihet vullneti i mirë, mendoj se mund të gjëndet një zgjidhje e kënaqshme për të dy shtetet, por që është edhe përfaqsuese e denjë për shtetin tonë, një zgjidhje e kënaqshme për të gjithë ne”, ka theksuar përfaqsuesi i lartë i Kishës Katolike Shqiptare.

Një çeshtje tjetër, që sipas Imzot Gjergj Metës, shqetëson Kishën Katolike Shqiptare (por besoj edhe komunitetet e tjera fetare në Shqipëri – shënim i autorit), është çështja e pronave të tyre të konfiskuara nga regjimi komunist i Enver Hoxhës. Ky, “mbetet ende një problem i pazgjidhur — çeshtja e këthimit të pronave Kishës Katolike, prona të konfiskuara gjatë regjimit komunist. Gjatë këtyre 30-viteve ka munguar vullneti për të gjetur në zgjidhje edhe për ato prona që ka pasur Kisha”, është ankuar Imzot Gjergj Meta. Ai shtoi se këto janë prona që nuk janë një qëllim në vetvete, se sa një mundësi që do t’i lejonin Kishës Katolike të kishte një autonomi të veten për të kryer ato veprimtari që janë në të mirë të popullësisë, në të mirë të vendit, qoftë veprat e bamirësisë, qoftë shkollat që ka në administrim, universiteti katolik e tjerë.

Megjithë këto çeshtje të pazgjidhura, Imzot Gjergj Meta u shpreh optimist për zgjidhjen e tyre, duke thënë se, “Mendoj se edhe këtu, nepërmjet atyre zgjidhjeve ligjore që ofron edhe vet marrëveshja Vatikan-Shqipëri, si për shembull krijimi i komisioneve ad hoc për çeshtje të veçanta. Do të ndihmonte shumë për zgjidhjen e këtyre ngërçeve, të cilat nganjiherë duket se i bejnë hije marrëdhënieve të mira Vatikan-Shqipëri”.

Më në fund, Sekretari i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë dhe ipeshkëv i Rrëshenit, i vlerësoi marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Vatikanit në programin e Radio Vatikanin në gjuhën shqipe: “E them me bindje se këto marrëdhënie janë në nivelin më të mirë të përzemërsisë dhe të ndihmës reciproke të dy shteteve, me njëri tjetrin. Sigurisht, se duhet thënë se marrëdhëniet Vatikan – Shqipëri kanë shprehjen e vet më të mirë në angazhimin e katolikëve në jetën e shoqërisë shqiptare. Katolikët si pjesë themeltare e historisë së Shqipërisë, e shtetit shqiptar, e institucioneve shqiptare, e jetës shoqërore të përditëshme, mund të luajnë një rol të rëndësishëm në trasnformimin e shoqërisë, të frymëzuar nga ato parime që vijnë nga jeta shpirtërore, nga ato parime që vijnë nga tradita e krishterë e cila ka elementë, ka shumë gjëra për të thenë e për të kontribuar në arritjen e mëtejshme të demokratizmit të vendit, në rritjen e mëtejshme të cilësisë së jetesës dhe të një shoqërie ku ka vend për të gjithë. Katolikët në Shqipëri kanë qenë mjaft aktivë në dialogun ndërfetar, në punë të ndryshme, në ndihmat dhënë familjeve në nevojë, qoftë në kohën e pandemisë, qoftë në kohë edhe më të vështira”, ka thenë Imzot Gjergj Meta në deklaratën e tij për Radio Vatikanin, duke uruar, njëkohësisht, në këtë 30-vjetor të marrëdhënieve Shqipëri-Vatikan, që këto, ”marrëdhënie të vazhdojnë të jenë të mira, të vazhdojnë të jenë të shkëlqyeshme midis shtetit shqiptar dhe Vatikanit, sigurisht në të mirë të gjithë njerëzve, në të mirë të komunitetit katolik, në të mirë të shtetit shqiptar por edhe në të mirë të Selisë së Shenjtë”, ka përfunduar deklaratën e tij Imzot Gjergj Meta me rastin e 30-vjetorit të lidhjeve diplomatike midis Republikës së Shqipërisë dhe Vatikanit.

Zakonisht, mungesa e një ambasadori fuqiplotë në një vend, sidomos për një periudhë kaq të gjatë si në këtë rast – prej 8 vitesh – tregon se shteti që nuk ka një ambasador fuqiplot në një shtet të caktuar – siç është rasti i Shqipërisë me Vatikanin – duhet të jetë i pakënaqur për diçka me vendin pritës, me politikat e tija, me sjelljet ose diçka tjetër. Ndërkohë, Ambasada e Shqipërisë pranë Vatikanit është e hapur dhe vazhdon veprimtarinë – por nuk është njësoj pa ambasador — ndërsa drejtohet nga një e ngarkuar me punë, në këtë 30-vjetor të marrëdhënieve Shqipëri-Vatikan.

Atëherë, ku qëndron problemi? Kush e pengon dhe PSE emërimin e një ambasadori të jashtëzakonshëm dhe fuqiplotë të Shqipërisë në Vatikan? Nëqoftse marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Vatikanit vazhdojnë të jenë, jo vetëm të mira, por të “shkëlqyeshme”, sipas Imzot Gjergj Metës, PSE vazhdon të jetë bosh karriga e Ambasadorit fuqiplotë të Shqipërisë në Vatikan – për 8 vjet tani?! Dikush në qarqet e politikës shtetërore, qeveritare e diplomatike në Tiranë duhet ta dijë se PSE mungon ambasadori fuqiplot i Shqipërisë në Vatikan – dhe kush e pengon emërimin e një ambasadori atje. Një pyetje që kërkon përgjigje nga autoritetet shqiptare në këtë 30-vjetor të vendosjes së marrëdhënieve midis Republikës së Shqipërisë dhe Vatikanit.

Frank Shkreli

30-vjetori i marrëdhënieve Seli e Shenjtë - Shqipëri

A person holding a flag

Description automatically generated with medium confidence

“Nënë Tereza është bijë e madhe e këtyre trojeve. Paqe në shtëpitë tuaja”, kështu është lutur Papa Françesku gjatë vizitës së tij në Shqipëri në vitin 2014 – vizita e parë e tij si udhëheqës i Kishës Katolike në një vend të Evropës. Me atë rast, nga sheshi Nënë Tereza në Tiranë, mes tjerash, Papa u është drejtuar shqiptarëve me fjalët: “Erdha për t’iu inkurajuar që të rritet shpresa brenda dhe mes jush. Uroj që shqiponja që keni në flamurin tuaj, të mbajë gjithmonë shpresën te Zoti që nuk zhgënjen, e qëndron pranë në momente të vështira”.

Bandiera albanese e bandiera città del Vaticano

VATRA PROMOVOI “ARRITJE DHE PERSPEKTIVA TË MËSIMDHËNIES SË GJUHËS AMTARE NË SHKOLLAT SHQIPE TË DIASPORËS”

September 8, 2021 by s p

Sokol Paja

New York më 7 Shtator 2021 – Në selinë qëndrore të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra në New York, Albanian-American Dual Language and Culture dhe Shkolla “Children of the Eagle” promovuan librin “Arritje dhe perspektiva të mësimdhënies së gjuhës amtare të shkollave shqipe në Diasporë”. Mësues, studiues, gazetarë, historianë dhe veprimtarë të komunitetit shqiptaro-amerikanë e kthyen këtë promovim libri në një festë madhështore patriotike. Një mbrëmje e veçantë nën drejtimin e gazetares Marjana Bulku dedikuar mësimit të gjuhës sonë kombëtare dhe identitetit tonë kombëtar zgjoi shumë interes dhe u mirëprit jashtëzakonisht mirë prej të pranishmëve. Të kontribuosh në shoqëri për të ruajtur gjuhën, vlerat historike dhe kulturore nderon secilin prej nesh dhe dëshmon haptazi dëshirën dhe pasionin e madh për të kontribuar në brezat e ardhshem për ruajtjen e vlerave gjuhësore e historike dhe idenditare të kombit tonë. Ish-gazetari i Zërit të Amerikës z.Frank Shkreli u shpreh në promovimin e librit “Arritje dhe perspektiva të mësimdhënies së gjuhës amtare të shkollave shqipe në Diasporë” se: “Botimi që sot promovojmë përmbledh një punë të shkëlqyer të bërë me pasion dhe dashuri të veçantë për ruajtjen e gjuhës, historisë dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve. Ky punim është një kontribut i çmuar në dobi të mësimit e zhvillimit të gjuhës shqipe në diasporë. Arritjet e deritanishme janë mbresëlënëse dhe perspektivat shumë premtuese në kultivimin e gjuhës shqipe si një mision fisnik dhe kombëtar” tha ndër të tjera z.Shkreli. Ambasador Mal Berisha përgëzoi botueset për arritjet që vijnë të shpalosura në një botim kaq të rëndësishëm për mësimin shqip në diasporën e Amerikës. Z.Berisha u ndal të rëndësia e ruajtjes së gjuhës shqipe dhe identitetin kombëtar shqiptar në diasporë dhe rëndësia e figurave kombëtare si pikë referimi për shqiptarët e diasporës. Z.Berisha solli për pjesëmarrësit një eksperiencë personale gjatë shërbimit diplomatik në Londër kur u vendos busti i Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit. Ai solli edhe një shembull shumë interesant me arbëreshët e Italisë dhe shqiptarët e vjetër në Turqi si modele të ruajtjes së gjuhës dhe identitetit kombëtar. Studiuesi Dr. Paulin Marku u shpreh se: “Fillimet e shkrimit shqip lidhen me botimin e Mesharit te Gjon Buzukut ne shekullin e XVI me alfabet latin. Nje moment kulminant i rendesishem per fatet e gjuhes shqipe ishte edhe përcaktimi i alfabetit te gjuhes shqipe me germa latine ose arabe. Kongresi i Manastirit eshte nje akt i rendesishem historik kombëtarë, mbledhja e 50 delegateve ku vetem 32 prej tyre kishin te drejte vote, nga klube e shoqeri kulturore te ndryshme, nga Sofja, Bukureshti, arbresh nga Italia dhe përfaqësues nga koloni shqiptare te ShBA. E cilësova Kongresin e Manastirit se eshte nje ngjarje e rendesishme historike kombetare sepse aty u përcaktua unifikimi i alfabetit dhe u hartua programi kombëtar shqiptar dhe u vendos nje alfabeti me germa latine ne rrugëtimin historik “Një komb, një gjuhë” tha ndër të tjera studiuesi Dr. Paulin Marku. Doktorante Arjeta Ferlushkaj u shpreh se: “Ky libër i kushtohet të gjithë mësuesve dhe dashamirësve të gjuhës e kultures shqiptare, në mënyrë të veçantë atyre të diasporës, kudo ku ata jetojnë e veprojnë. Nuk kemi synuar të bëjmë një libër-abetare, as nuk kemi pretenduar se libri do të shterronte të gjitha problematikat që ngërthen mësimi i një gjuhe amë në diasporë. Por ama, ne kemi motivimin dhe pretendimin që kjo nismë e ky botim i parë të frymëzojë për atë librin-abetare shumë të dëshiruar për mësuesit në diasporë dhe aspirojmë e punojmë që të kontribuojmë në zvogëlimin e pengesave, vështirësive dhe problematikave që hasen gjatë mësimdhënies dhe mësimnxënies së gjuhës shqipe në diasporë, me fokus më të përqëndruar në atë të Amerikës” shpregoi Doktorante Arjeta Ferlushkaj. Zonja Mimoza Hasanbelliu analizoi disa faktorë të raportit të gjuhës shqipe me fëmijët në familjet shqiptare dhe u shpreh se: “Në shkollat publike të NY ka kordinator te prinderve qe mban lidhjet me familjet e organizon aktivitete te ndryshme edukative e profesionale me prinderit. Mendoj se kjo duhet te praktikohet edhe ne shkollen shqipe. Si kryetare e bordit te TV Albanian Culture ne keto 24 vjet, kam konstatuar qe edhe pse femijet kendojne, vallezojne, recitojne ne shqip ne aktivitetet e festivalet e shumta kulturore te organizuara nga shkollat shqipe ne rrethet e te tre shteteve (NY< NJ< CT), kur vjen moment te komunikojne me prindin para, gjate apo pas shfaqjes ata preferojne te perdorin gjuhen angleze” citoi zonja Hasanbelliu. Editori epokal i Diellit z.Dalip Greca që drejtoi Diellin e Vatrës për 12 vite u ndal në rëndësinë e zhvillimit dhe mësimit të gjuhës shqipe në diasporën e Amerikës dhe përpjekjet e pandërprera të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra. Z.Greca u ndal te dy editorët e Diellit, Kostë Çekrezi dhe Nelo Drizari të cilët kanë dhënë një ndihmë të jashtëzakonshme për gjuhën shqipe duke botuar fjalorë të gjuhës dhe gramatikës. Z.Greca kujtoi për të pranishmit edhe një moment të rëndësisëm për zhvillimin e mësimin shqip kur Vatra solli mësues nga Tirana në Uster për zhvillimin e mësimit shqip. Gazetarja Marjana Bulku u shpreh se: “Të ruash materialet, ti përmbledhësh ato, ti publikosh nê një botim serioz është një investim që i shërben një komuniteti që i tejkalon muret e klasēs pra nuk i takon vetëm mêsuesve e nxënësve por shmë më tepër se kaq. Pandemia na detyroi që seminarin e tretë ta zhvillojmë online, ishte një përvojë e cila krahas vështirësive na mundësoi prezencën e personaliteteve të cilët nuk do kishim patur rast ti kishim fizikisht prezent ndofta edhe per arsyje distancash dy prej tyre sot i kemi edhe sot. Seminaret online vazhduan në ndihmë të mesuesve duke perforcyer e shkëmbyer pervoja te reja online, metoda, arritje per mesues, nxenes, prinder, studiues dhe hartues programesh mësimore” citoi zonja Bulku. Mësuesja Drita Gjongecaj drejtuese e shkollës shqipe “Children of the Eagle” tha ndër të tjera se: “Ky libër është rezultat i përkushtimit dhe punës së një grupi profesionistësh dhe sjell metoda të mësimit të gjuhës dhe problematika me të cilat përballemi në ruajtjen e e gjuhës e kulturës sonë. Ai sjell materiale të vlefshme për mësuesit e gjuhës por edhe prindërit dhe cdokend që dëshiron të japë më shumë për ceshtjen e identitetit kombëtar. Puna jonë konsiston në shtimin e qendrave të mësimit të gjuhës e deri në përfshirjen e saj në arsimin publik që do ta pozicionojë gjuhën shqipe në mënyrë institucionale në arsimin shtetëror të NY” përfundoi zonja Gjongecaj. Mësuese Mjaftime Dushollari u ndal te rëndësia e mësit shqip të fëmijët shqiptarë në diasporë si themel i forcimit dhe ruajtjes së identitetit kombëtar. Për të pranishmit dy nxënëse të shkollës shqipe “Children of the Eagle” Joana Koka dhe Klaudia Koka recituan dy poezi kushtuar Atdheut dhe Nënë Terezës. Dritan Koka një prind i devotshëm foli rreth vëshirësive dhe sakrificave për mësimin e gjuhës shqipe përgjatë pandemisë globale. Në përfundim të ceremonisë së promovimit të librit: “Arritje dhe perspektiva të mësimdhënies së gjuhës amtare në shkollat shqipe të Diasporës”, Aleksandër Nilaj nga Shoqata Shqiptaro-Amerikane “Duart e Hapura” dhuroi 25 çanta dhe materiale shkollore për nxënësit e shkollës shqipe “Children of the Eagle”. Z.Nilaj u asistua në shërbim dhe transport nga vullnetarët e shoqatës së tij të bamirësisë Fran Marku, Viktor Popaj, Pllumb Berberi, Hysni Lika dhe Ardjan Mezini. Ceremonia e promovimit vazhdoi deri në orët e vona të mbrëmjes në një koktejl të përgatitur dhe dhuruar bujarisht nga patritoti shqiptar Toni Musaj i cili prej vitesh mbështet përzëmërsisht aktivitetet e Vatrës dhe aktivitete të tjera kulturore e kombëtare në New York dhe më gjerë.

“ARRITJE DHE PERSEPKTIVA TË MËSIMDHËNIES SË GJUHËS AMTARE TË SHKOLLAVE SHQIPE NË DIASPORË”

September 8, 2021 by s p

Nga Frank Shkreli

A person in a suit and tie

Description automatically generated with low confidence

Në selinë qëndrore të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra në New York, më 7 Shtator ora 6 p.m 2021, Albanian-American Dual Language and Culture dhe Shkolla “Children of the Eagle”, organizuan promovimin e vëllimit të parë të punimeve të seminarit: “Arritje dhe perspektiva të mësimdhënies së gjuhës amtare të shkollave shqipe në Diasporë. I ftuar për të marrë pjesë në ketë ngjarje me rëndësi kulturore e kombëtare ishte edhe Frank Shkreli, i cili iu drejtua të pranishëmve me këto fjalë:

Të nderuara kolege — Të nderuar kolegë —

Ju falënderoj që më ftuat në këtë promovim, Zonja Gjongecaj. Përshëndes edhe Vatrën që i ka hapur dyertë këtij aktiviteti të vyer, në shërbim të komunitetit.

Jam këtu me ju sot sepse po të ekzistonte ky program 50-vjetë më parë, unë mund të isha një prej nxënësve tuaj atëherë. Për arsye të rrethanave në fëmijëri dhe më vonë në rininë time, unë nuk flisja asnjë prej gjuhëve me një njohuri të nevojshme funksionale, madje as shqipen. Nuk dua të hyjë në historinë time – megjithëse edhe unë i kam pas mësuesit e mi — por dua të theksoj rëndësinë e punës, të misionit e të pëkushtimit tuaj dhe të kolegëve e kolegeve tuaja ndaj projektit të dy gjuhësisë dhe mësimit të gjuhës shqipe, si elementë të domosdoshëm për forcimin dhe ruajtjen e identitetit kombëtar të shqiptarëve në diasporë, sidomos këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Mund të jetë, thjesht, një rastësi që ky takim sot — në selinë qëndrore të Federatës historike Panshqiptare të Amerikës, Vatra në New York — kushtuar mësimdhënies së gjuhës shqipe në Amerikë dhe më gjerë në diasporë – përkon me 105-vjetorin e themelimit të “Komisisë Letrare Shqipe”, me 1 shtator 1916 në Shkodër — me nismën e Akademisë së Shkencave të Vjenës — 8 vjet pas njësimit të alfabetit të përbashkët të gjuhës shqipe më 1908 në Manastir, ndërkohë që javën e kaluar në Prishtinë është mbajtur Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare.

Megjithëse më shumë se një shekull midis tyre, këto ngjarje kanë të përbashkët, konsolidimin, zhvillimin dhe kultivimin e gjuhës shqipe dhe kulturës shqiptare, brezave të shqiptarëve anë e mbanë trojeve shqiptare dhe në diasporë – përfshir edhe albanologët e huaj që janë të interesuar për gjuhën shqipe, e të cilët morën pjesë në Seminarin Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën javën e kaluar në Prishtinë. Ky aktivitet, pra – promovimi i librit për mësimin dhe konsolidimin e gjuhës dhe kulturës shqiptare në diasporë — nga Shoqata Shqiptaro-Amerikane e të dy Gjuhëve dhe Kulturave — vazhdon të jetë, siç thuhet në anglisht, “work in progress”, por me një fillim mjaft të suksesshëm dhe me një reputacion ekspertësh të përgatitur e të dalluar shqiptaro-amerikanësh, me arsim të lartë në Amerikë dhe në Shqipëri e Kosovë.

Falë përkushtimit të dhjetëra edukuesve shqiptaro-amerikanë që marrin pjesë në këtë projekt, profilet e të cilëve janë botuar në librin që kemi sot në dorë, misioni i shenjtë dhe i domosdoshëm që këta patriotë e patriote kanë ndërmarrë nepërmjet këtij projekti, do të vazhdojë me të njëjtin entuziazëm që është filluar disa vite më parë. Është një mision i shenjtë dhe i domosdoshëm sepse, “mësimi i gjuhës shqipe në shkollat e diasporës”, sipas Zonjës Gjongecaj, “është një çështje esenciale e ruajtjes së identitetit kombëtar” të shqiptarëve që jetojnë jasht trojeve shqiptare në Ballkanin Përendimdor.

Zonja Drita Gjongecaj është themeluese e shkollës së trashëgimisë shqipe, “Children of the Eagle”, e cila operon dy qendra në qytetin e Nju Jorkut me rrethina. Ajo ka hartuar projektin për hapjen, për herë të parë, të programeve dy gjuhësore në shkollat publike amerikane në vitin 2016, kur ka themeluar dhe drejton edhe organizatën, “The Association of Albanian-American Dual Language “Culture (AADLC), ose (Shoqatën Shqiptaro-Amerikane të dy Gjuhëve dhe Kulturave). Programet dy gjuhësore — është shprehur Drita Gjongecaj, në një intervistë dhënë kohë më parë, autores dhe gazetares Marjana Bulkut, në programin e saj, “Një Jetë…Disa Histori” — janë përpiluar “Mbi baza reale akademike dhe me metodat më bashkëkohore tashmë të provuara si të suksesshme”, ndërsa ajo këshillon prindërit dhe nxënësit se, përveç mësimit të gjuhës shqipe si një mjet për ruajtjen e identitetit kombëtar — jetike në vetvete — “Të mësuarit në dy gjuhë jo vetëm e ndihmon përparimin e tyre edhe në mësime në përgjithësi, por në të njëjtën kohë, i bën këta fëmijë akoma më observues, më të thellë në mendimin analitik e po ashtu me kulturë të gjerë”, ka thënë Zonja Gjongecaj, duke shtuar se “E vecanta e këtij programi është se u krijon nxënësve, njëkohësisht, mundësinë për të përvetësuar dy gjuhët, si atyre që kanë lindur në Amerikë dhe e kanë anglishten si gjuhë parësore, edhe atyre që dinë shqip por vetëm pak ose aspak anglisht”.

Ky është, pikërisht, edhe misioni i dyfishtë i “Albanian-American Dual Language and Culture dhe Shkolla “Children of the Eagle” (Fëmijtë e Shqiponjës), mësimi i gjuhës shqipe për të ruajtur identitetin kombëtar dhe për të ndihmuar fëmijtë shqiptaro-amerikanë, që me anë të dy-gjuhësisë, të jenë edhe më të përgatitur për karierat e tyre dhe për jetën në përgjithësi. Kjo është edhe arsyeja që së bashku me Federatën Panshqiptare Vatra, si shërbim për komunitetin, organizohet sot promovimi i vëllimit të parë të punimeve të seminareve I-II e III të Shoqatës: “Arritje dhe perspektiva të mësimdhënies së gjuhës amtare të shkollave shqipe në Diasporë”, një seminar ky i përvitshëm tanimë, që për komunitetin shqiptaro-amerikan, por edhe më gjerë, është shëndërruar në një traditë që bashkon në një tryezë mësues, studiues, gazetarë, historianë dhe veprimtarë të komunitetit shqiptaro-amerikan dhe jo vetëm.

E gjithë kjo veprimtari më bën të këthehem mbrapa në histori 50 vjetë më parë të komunitetit dhe më kujton sa shumë kanë ndryshuar punët në këtë fushë, gjatë viteve dhe dekadave të kaluara — për më mirë, natyrisht. Jo se dikur mungonte vullneti për veprimtari të tilla. Por, komuniteti ishte shumë i vogël në krahasim me sot. Mungonin, jo vetëm, mundësitë dhe mësuesit me diploma, por mungonin dhe nxënësit. Gjatë 1970-ave dhe më vonë, disa kisha dhe xhamia këtu në Nju Jork përpiqeshin të organizonin mësimdhënie të gjuhës shqipe në qendrat e tyre fetare, por pa ndonjë sukses të madh dhe më në fund, pas një kohe të shkurtër, veprimtari të tilla, megjith vullnetin e mirë të disa udhëheqësve të komunitetit në atë kohë, fatkeqësisht, u ndërprenë.

Ndërkaq, megjithë sukseset e deritanishme, jam i vetdijshëm se edhe ju përballeni me shumë sfida dhe vështirsi në projektin tuaj. Më vjen keq të them por për punën tuaj të admirueshme në të ardhmen – për ruajtjen, konsolidimin dhe promovimin e gjuhës shqipe dhe kulturës shqiptare — mos prisni ndonjë ndihmë nga Atdheu, por të vareni, kryesisht, në mundësitë tuaja dhe në ndihmën e enteve amerikane të arsimit, siç është Departamenti i Arsimit këtu në Nju Jork dhe organizata të tjera vendore. Ruajtja e identitetit kombëtar në radhët e diasporës shqiptare, nepërmjet mësimit të gjuhës, historisë dhe kulturës, nuk është një përparësi as për Tiranën due as Prishtinën zyrtare. Ndokush që mund të kishte shpresë për ndonjë ndihmë, për mësimin e gjuhës shqipe nga Ministria e Diasporës në Shqipëri, ajo nuk ekziston më, ndonëse për nga natyra e saj duhej të ishte e lidhur ngusht me punën tuaj vullnetare.

Unë e kisha pritur mirë, para disa vitesh, themelimin e Ministrive të Diasporës në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë Veriore, megjithëse qysh atëherë, disa herë, kam dhënë gjithashtu alarmin se me kalimin e kohës, objektivi zyrtar për krjimin e këtyre ministrive, më dukej gjithnjë e më shumë propagandistik se sa qëllim mirë, sidomos në Shqipëri. Më dukej se ato ministri ishin krijuar me objektivin e caktuar politik në mendje për të përdorur diasporën për qëllime politike dhe deri diku përçarse. Edhe vërtetë ia dolën. A i mbani mend të ashtuquajturat “samite” propagandistike të diasporës në Tiranë? U kujtohet kur mburreshin me “suksesin” dhe “kontributin” e tre ministrave të diasporës shqiptare në fushën e mësimit të gjuhës shqipe dhe të forcimit të identitetit kombëtar duke shpërndar disa abetare në diasporë dhe asgjë më tepër?! Për çdo qeveri e shtet normal, përgjegjësia kryesore është mbrojtja e sigurimit të vendit dhe identitetit kombëtar.

Këto ditë, vuri kush re se Ministria e Diasporës në Shqipëri nuk është më? Askush, asnjë shpjegim, pse ishte krijuar fillimisht dhe pse u mbyll — pa asnjë koment as justifikim nga qeveria, nuk pyet as media se si zhduket një ministri pa asnjë shpjegim zyrtar.

Por le t’i këthehemi subjektit për të cilin jemi mbledhur këtu sot. Siç e dini, ne në botën tonë shqiptare patriarkale kemi një thënje të vjetër, “Burri i mirë me shokë shumë”, por në këtë rast duhet të themi “Gruaja e mirë me shokë e shoqe shumë”. Mundi i të cilëve, në një punë kaq të mundimshme dhe të gjatë, e berë me pasion e dashuri për ruajtjen e gjuhës, historisë dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve, duhet njohur dhe çmuar shumë prej të gjithë neve këtu në diasporë por edhe në trojet shqiptare. Libri që promovojmë sot, “Arritje dhe Perspektiva të Mësimdhënies së Gjuhës Shqipe Amtare në Shkollat Shqipe të Diasporës” të Shoqatës Shqiptaro-Amerikane të dy Gjuhëve dhe Kulturave, është një libër kushtuar, “Të gjithë mësuesve dhe dashamirësve të gjuhës e kulturës shqiptare, në mënyrë të veçantë atyre të diasporës, kudo ku ata jetojnë e veprojnë.” Të gjithë ata kudo qofshin, i përshëndesim sot përzemërsisht, i urojmë dhe i falënderojmë ngrohtësisht për kontributet e tyre.

Nëqoftse më lejohet në këtë 5-vjetor të shënjtërimit të Nenë Terezës, “Jo të gjithë ne, mund të bëjmë gjëra të mëdha, por ne mund të bëjmë gjëra të vogla me dashuri të madhe”, ka thenë Nenë Tereza. Për mua, personalisht, puna e kësaj shoqate dhe antarëve të saj është një punë e madhe e bërë me shumë dashuri për gjuhën shqipe, për kulturën dhe për identitetin kombëtar të shqiptarëve në diasporë, ku jeton pothuaj gjysma e kombit.

Mund të them me gojën plot se arritjet e juaja deri më sot janë mbresëlënse, ndërsa perspektivat i gjykoj mjaft premtuese për të ardhmen, duke pasur parasysh punën e deritanishme të personave si Drita Gjongecaj me bashkpuntorët e saj si dhe nevojën e madhe që ekziston për mësimin dhe kultivimin e gjuhës shqipe dhe kulturës shqiptare në komunitetin shqiptaro-amerikan, në rritje e sipër. Urimet dhe falënderimet e mia më të përzemërta të gjithë atyre që bejnë pjesë në këtë ndërmarrje fisnike dhe kombëtare.

Frank Shkreli

Drita Gjongecaj

. .

ZGJOHU SHQIPTAR! DEMOKRACIA NUK PRET! “LIRIA NUK ËSHTË KURRË MË SHUMË SE NJË BREZ LARG ZHDUKJES”

September 7, 2021 by s p

Nga Frank Shkreli

Ishte shtatori i vitit 1980. Si shumë udhëheqës politikë amerikanë të periudhës së luftës së ftohtë, edhe ish- governatori republikan i Kalifornisë, Ronald Reagan mendonte se përhapja e komunizmit kudo në botë, kërcënonte lirinë gjithkund. Gjendja ekonomike në Shtetet e Bashkuara sa vinte e keqësohej për amerikanët e rendomtë. Ronald Reagan kishte shpallur kanditaturën për president të Shteteve të Bashkuara. Fillimin e fushatës së tij për president të Amerikës ai e kishte shënuar me një fjalim mbajtur me rastin e Ditës së Punëtorve këtu në Shtetet e Bashkuara, me 1 shtator, 1980 në Parkun e Lirisë të shtetit Nju Xherzi. Në atë fjalim ai foli për shumë çeshjt e eprobleme me të cilat përballej Amerika due për programin e tij për ti zgjudhur ato në nivel kombëtar due ndërkombëtar, ndërsa ka theksuar me atë rast se Shtetet e Bashkuara janë një vend imigrantësh, ndërkohë që përmendi edhe grevën e puntorëve që po zhvillohej në atë kohë në Gdansk të Polonisë kundër regjimit komunist të atij vendi dhe, njëkohësisht, ka theksuar rëndësinë që luante në atë kohë, Zëri i Amerikës dhe Radio Evropa e Lirë në luftën ideologjike kundër komunizmit. Ai fjalim përmbante edhe citimin, tanimë të famshëm, të Presidentit Reagan, se “Liria nuk është kurrë më shumë se një brez larg zhdukdjes.” (“Freedom is never more than one generation away from extinction”).

Gjatë atij fjalimi, Ronald Reagan ka theksuar nevojën për rikthimin e ëndrresë amerikane dhe rivendosjen e vlerave jetike amerikane: shpirtërore dhe morale, vlera aq të rëndësishme edhe të atyre imigrantëve që kanë ardhur në këtë vend për të ndërtuar një jetë të re, është shprehur Reagan. Duhet t’i rivendosim këto vlera në jetën e përditshme — ka theksuar me atë rast ish-presidenti Reagan — në lagjet tona, në administratën e qeverive tona vendore due ffederale, si dhe në marrëdhëniet tona me vendet e ndryshme të botës.

Duke iu referuar, me atë rast, protestave të puntorëve polak në Gdansk, Ronald Reagan ka thënë ndër të tjera: “Janë pikërisht këto vlera që i frymëzojnë ata punëtorë të guximshëm në Poloni. Janë vlerat që kanë frymëzuar disidentët e tjerë nën sundimin komunist. Ata na kujtojnë se atje ku sindikatat e lira dhe marrëveshjet kolektive me puntorët janë të ndaluara, liria humbet. Ata na kujtojnë se liria nuk është kurrë më shumë se një brez larg zhdukjes. Ti dhe unë duhet të mbrojmë dhe të ruajmë lirinë këtu ose nuk do t’u kalohet fëmijëve tanë. Sot, punëtorët në Poloni po i tregojnë një brezi të ri, jo se sa i lartë është çmimi që duhet paguar për lirinë, por po i tregojnë edhe botës, se vërtetë, ia vlen të luftohet për këtë çmim, me qëllim që të sigurohet liria”, ka theksuar Zoti Reagan. Njëkohësisht, ish-presidenti Reagan ka shënuar ditën e puntorëve të Amerikës në vitin 1980, duke nënvijuar disa prej vlerave në të cilat ai besonte dhe në bazë të cilave ai do qeveriste vendin dhe do të zhvillonte marrëdhëniet me botën, përfshir botën e atëherëshme komuniste, gjatë dy mandateve të tija si president i Shteteve të Bashkuara, përfshir mirëpritjen e imigrantëve.

“Dua shumë dhe mbi të gjitha të kem një administratë që nëpërmjet veprimeve të saj, brenda vendit dhe në arenën ndërkombëtare t’u bëjë të ditur miliona njerëzve se Miss Liberty (Stauja e Lirisë) ende ‘Mban lartë llambën e saj pranë derës së artë’, ka thenë Reagan, ndërkohë që ka theksuar rolin e rëndësishëm që ai dëshironte që të luanin Zëri i Amerikës dhe Radio Evropa e Lirë, në përhapjen e këtyre vlerave amerikane, duke kërkuar që, “Nëpërmjet stacioneve tona ndërkombëtare të transmetimit të lajmeve — Zërit të Amerikës, Radios Evropa e Lirë dhe të tjerëve — le të dërgojmë, me zë të lartë dhe të qartë mesazhin se ky brez i amerikanëve e ka ndër mend ta mbajë dhezur atë dritë lirie e shprese. Se kjo endërrë, më e mira shpresë e fundit mbi tokë – ky komb nën hirin e Perendisë — nuk do të zhduket kurrë nga kjo botë. Ne do të vazhdojmë të jemi një simbol i lirisë dhe ruajtës i vlerave të përjetshme që frymëzuan aq shumë ata që erdhën në këtë port hyrjeje”, të Shteteve të Bashksuara të Amerikës, ka thenë ndër të tjera Ronald Reagan fjalimin e mbajtur me 1 shtator, 1980, me rastin e Ditës së Puntorëve në Amerikë, një fjalim që pat shënuar edhe fillimin e fushatës së tij për president të Amerikës, si kandidat i Partisë Republikane. Siç dihet, Ronald Reagan u zgjodh për dy mandate president i Shteteve të Bashkuara, gjatë të cilave, sipas historianëve – ndër të tjera — ai luajti rolin kyç në shembjen e komunizmit, pa zbrazur asnjë fishek dhe pa humbur asnjë ushtar.

Fjalët e Presidentit Ronald Reagan, ashtu siç u prononcuan me 1 shtator 1980, (Ditën e Puntorëve të Amerikës që këtë vit bie me 6 shtator) ndërsa ka paralajmëruar rrezikun me të cilin përballej atëherë liria dhe demokracia në Amerikë dhe në botë, tingëllojnë të vërteta edhe për aktualitetin e sotëm politik në kudo në botë, madje edhe në një vend me traditë të gjatë demokratike si Shtetet e Bashkuara, por edhe në çdo vend tjetër të botës, përfshir dy shtetet shqiptare, Shqipërinë dhe Kosovën, të cilat edhe pas 30-vite post-komunizëm mbeten në grupin e vendeve pjesërisht të lira, sipas Departamentit të Shteteit amerikan dhe organizatave ndërkombëtare të drejtave të njeriut. Kujdes! “Liria nuk është kurrë më shumë se një brez larg zhdukjes”, na këshillon edhe sot — në Ditën e Punëtorëve amerikanë, 2021 — ish-Presidenti Ronald Reagan.

Zgjohu shqiptar! Demokracia duhet mbrojtur çdo ditë! Demokracia nuk pret!

Frank Shkreli

Ish-Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Ronald Reagan me një mesazh të veçant drejtuar botës nga kryeqendra e Zërit të Amerikës në Washington DC

A person in a suit

Description automatically generated with low confidence

Autori në një studio të Zërit të Amerikës