Frank shkreli – Page 2 – Dielli

NË KUJTIM TË 4 DËSHMORËVE TË LIRISË TË 2 PRILLIT, 1991 NË SHKODËR

April 2, 2021 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Ishte 2 Prilli i vitit 1991. Dy ditë më parë me 31 mars, ishin mbajtur zgjedhjet e para “pluraliste”, pas shembjes së Murit të Berlinit dhe fillimit të “ndryshimit” të sistemit komunist pothuaj gjysëm shekullor në Shqipëri. Megjithëse vet ato zgjedhje u mbajtën në një atmosferë pak a shumë të qetë — siç shkruante në atë kohë edhe gazeta Nju Jork Tajms, Shqipëria — “ky vend i pa fat i Ballkanit”, dhe “vendi më i varfër i Evropës”, edhe pas këtyre zgjedhjeve, “mbetet i ndarë dhe i përçarë”. Gazeta e njohur amerikane shkruante në atë kohë se në muajt fundit rreth 80-mijë të rinjë e të reja ishin larguar nga Shqipëria dhe se “fitorja e komunistëve” në ato zgjedhje, “do të bënte që edhe më shumë të rinjë të largoheshin nga vendi”, ndërsa citonte një nga studentët e Universitetit të Tiranës, i cili nuk dëshironte të identifikohej, se “nuk ka asnjë arsye që të qendrojë më këtu”.

Sidomos ata shqiptarë, veçanërisht rinia, që prisnin që zgjedhjet e para post-komuniste në Shqipëri të 31 marsit, 1991 do të sillnin “ndryshimin e madh”, “lirinë e demokracinë” dhe “Shqipërinë si e gjithë Evropa”, u zhgënjyen për së tepërmi. Përveç mos kënaqësisë me manipulimet e atyre zgjedhjeve që çuan në fitoren e Partisë së Punës, përfundimi i atyre zgjedhjeve shkaktoi edhe shpërthimin e revoltave në disa qytete. Reagimet më revoltuese ndaj fitores së partisë (komuniste) të Punës erdhën nga Shkodra ku për fat të keq të Shkodrës dhe mbarë Shqipërisë, pas zgjedhjeve “pluraliste”, në qytetin verior, me 2 Prill u vranë katër dëshmorë të lirisë e demokracisë: Arben Broci, Besnik Bishanaku, Nazmi Kryeziu dhe Besnik Ceka dhe u plagosën dhjetëra të tjerë. Kjo tragjedi e 30-viteve më parë ka lenë plagë të rënda në familjet e këtyre deshmorëve, për Shkodrën dhe Shqipërinë pasi 30-vjet më vonë mbetet gjithnjë një prej ngjarjeve më makabër të historisë moderne shqiptare, e cila pret gjithnjë zbardhje dhe drejtësi, përfshir identifikimin e individëve përgjegjës për këtë krim, në radhët e enteve të drejtësisë, të policisë dhe Sigurimit të Shtetit të asaj kohe.

Fatkeqësisht, edhe sot në 30-vjetorin e vrasjeve të këtyre deshmorëve të lirisë, ashtu siç ka ndodhur me shumë vrasje e tragjedi të tjera në historinë komuniste të vendit, nuk janë identifikuar përgjegjësit as nuk është vendosur drejtësia për këto krime shtetërore. Nuk është zhvilluar asnjë proces i mirëfilltë drejtësie për ata që ishin, drejt për drejt, përgjegjës, ose për ata që dhanë urdhër për të shtënë me armë zjarri kundër njerëzve të pafajshëm dhe të pa armatosur, pjesëmarrës në një protestë paqësore. Ato të shtëna kundër protestuesve paqësorë — sipas dëshmitarve vendas — kishin ardhur nga ndërtesa e ish-Komitetit të Partisë së Punës në Shkodër, ndërsa jehona e këtij krimi shtetëror kumbon edhe sot dhe thërret për drejtësi, përgjegjësi dhe ndëshkim – kumbon nepër koridoret e institucioneve qeveritare e shtetërore të Shqipërisë, 30-vjet vjetë pas zgjedhjeve të para “pluraliste”.

Fatkeqësisht, shënjat nuk janë shpresëdhënse për hetime rreth këtij krimi, as sot në këtë 30-vjetor të vrasjes makabre të këtyre 4 heronjve. Sepse sipas raportit të posa botuar të Departamentit Amerikan të Shtetit mbi të Drejtat e Njeriut për vitin 2020, në Shqipëri, “Mosndëshkimi mbetet një problem serioz”, thuhet në atë raport: “Ndjekja penale, dhe veçanërisht dënimi, i zyrtarëve që kryen abuzime ishin sporadike dhe jo të vazhdueshme. Zyrtarë, politikanë, gjyqtarë dhe personat me interesa të fuqishme biznesi shpesh ishin në gjendje t’i shmangeshin ndjekjes penale.”

Problemi është se kemi të bëjmë me krime shtetërore dhe jo thjeshtë me “abuzime” nga zyrtarë të lartë të asaj kohe, urdhër-dhënës për ekzekutimin e katër deshmorëve të demokracisë në Shkodër, disa prej të cilëve ende gëzojnë poste të larta në institucionet e qeverisë dhe të shtetit shqiptar, “post-komunist”.

Megjithë problemet me zgjedhjet e para “pluraliste” të 31 marsit, 1991– më kujtohen shpresat e mëdha që kolegët e mi dhe unë kishim ato ditë në Tiranë — për një fillim të ri historik, për “ndryshimin e madh”, për varrosjen e diktaturës, për një shoqëri më të drejtë, më të lirë e demokratike dhe më tolerante në Shqipërinë post-komuniste.

Por, vrasjet në Shkodër me 2 prill, 1991 u interpretuan në atë kohë, nga ne dhe nga delegacionet e tjera ndërkombëtare të pranishme në Tiranë, si një shënjë ogurzezë për të ardhmen e demokracisë shqiptare. Në këtë 30-vjetor, mos zbardhja dhe mos ndëshkimi i këtyre vrasjeve deri më sot, justifikon dyshimet tona sot e asaj dite – dhe në prak të zgjedhjeve parlamentare të 25 prillit 2021, se ky krim shtetëror si due krime të tjera të komunizmit, nuk do të zbardhen, as personat përgjegjës nuk do të ndiqen ligjërisht dhe as nuk do të ndëshkohen, ashtu siç ka ndodhur me të gjitha krimet e komunizmit në Shqipëri.

Por ajo që mund të bëjmë ne njerëzit e thjeshtë kudo është që të kujtojmë, të kujtojmë që të mos harrojmë dhe të kujtojmë viktimat e pafajshme duke hedhur poshtë gënjeshtrat dhe duke mbrojtur të vërtetën. Kam zgjedhur që në këtë 30-vjetor të kujtoj katër heronjtë e lirisë e të demokracisë – këto 4 yje të lirisë,

lule të demokracisë — që u vranë gjatë protestave anti-komuniste në Shkodër me 2 prill, 199, me fjalët e këngëtarit të njohur shqiptar, të ndjerit Sali Mani:

Kengë kushtuar 4 Dëshmorëve të 2 prillit, 1991 në Shkodër

Sali Mani – Katër dëshmorët – YouTube

Kur zbardhë drita ditë për ditë

Dalim heret me vaditë

ma të bukurat lule në botë

pak me ujë e pak me lotë.

Katër yje të lirisë,

Lulet e demokracisë.

Kush i vrau dora iu thaftë

Kush i preku zemra iu çaftë.

A e dini kush i vrau,

Dje i vrau e sot i qau.

Dritë as diell me sy mos paftë,

Diktaturë zemra t’u çaftë.

Ndalo ti o dorë mizore

Dorë e zezë konservatore

Pesë dekada na ke vra

S’i le nanat as me kja.

Arben Broci djal ku je?

Shkodër locën gjallë e ke.

Diktaturat po varrosen,

Diktatorët po groposen.

Po qet shkumbë burokracia

Se u shpalos demokracia

Kush dha urdhër në atë shtërngatë

Me vra njerëzit duar thatë.

Ju thaftë goja kush e dha,
fjalën vrisni kush e tha?

Ti o vrasës urdhërdhanës

Helm tu bafshin gjijtë e nanës!

Nepër popull plumba ranë,

Katër yje në gjak u lanë.

Fshehu dorën tirania,

derdhi lotë demokracia.

Po renkojnë malet me gropa,

Korbat sillen rreth e rrotull,

Në katër rrugë ka mbetë ai popull.

Diktatura na varfënoi,

E si komb na përçudnoi,

Na dhanë rrugat nepër botë.

Diktatori vrau e preu

Plot me plagë u mbush Atdheu

Ju tha zemra kësaj Shqipni,

Për liri, demokraci.

Kur zbardhë drita ditë për ditë

Dalim heret me vaditë

Ma të bukurat lule në botë

Pak me ujë e pak me lotë.

Arben Doci ku të ra gjaku

M’u te dora e Bujar Bishanakut

Te Besniku te Nazmia,

Gjaku i juaj Demokracia.

Hej, Arben Broci djal ku je,

Shkodër locën gjallë e ke.

Diktaturat po varrosen,

Diktatorët po groposen.

NDËRKOHË QË NË SHBA KUJTOHEN VIKTIMAT E KOMUNIZMIT-NË SHQIPËRI GLORIFIKOHET REGJIMI I ENVER HOXHËS

March 28, 2021 by dgreca

NGA FRANK SHKRELI/

Madje edhe gjatë një fushate elektorale për Kuvendin e ri të Republikës së Shqipërisë – një vendi anëtar të NATO-s, një aleancë ushtarake kjo më e fuqishmja që ka njohur ndonjëherë bota dhe e cila 70-vjet më parë u themelua pikërisht me qëllimin për të luftuar diktaturat e regjimeve komuniste të lindjes, si ai i Shqipërisë enveriste.

Duhet të flasim me emëra. Këtë fushatë, të ditëve të fundit, për glorifikimin e komunizmit e hapi Kryeministri aktual, Edi Rama në Parlamentin Shqiptar para disa javësh, me deklaratën e tij famëkeqe dhe të turpshme se, “komunizmi ishte në anën e duhur të historisë”. Pasuar nga të tjerë, përfshir kohët e fundit, veteranën e kësaj partie Luljeta Bozo — të parën e listës socialiste në Tiranë dhe Ministrin socialist, Damian Gjiknurin në Vlorë, i cili ditët e fundit, po ashtu si Bozo deklaroi se “komunizmi kishte bërë më shumë të mira sesa të këqia”. Nuk më çudit aspak fakti se brenda Partisë Socialiste nuk ka më njerëz që tu thonë këtyre nostalgjikëve të komunizmit, “ore mjaft me deklarata të tilla të pa përgjegjëshme se jemi anëtar të NATO-s dhe kemi pretendime t’i bashkohemi Bashkimit Evropian…”.

Është e qartë tani pas 30-vjet post-komunizëm se Shqipëria nuk e ka ndër mend të distancohet nga e kaluara e saj komuniste dhe as nga krimet e atij regjimi – më famëkeqit në Evropë dhe në botë. Deklaratat e fundit të nostalgjikëve kokëfortë të komunizmit shqiptar dhe të përfaqësuesve të regjimit aktualë të Shqipërisë e bejnë mjaft të qartë se partia në fuqi, shpresat e fitores i ka tek promovimi i vlerave enveriste. Me këto deklarata, filluan të na mësohen edhe veshët tashti, ç’pret më prej tyre. Por megjithë pretendimet e tyre se ata ndajnë vlerat amerikano-perëndimore, hipokrizi më të madhe nuk ka, sepse e vërteta është se vlerat e Amerikës nuk janë ato të komunizmit ndërkombëtar dhe të komunizmit stalinist enverist, jo se jo. Nëqoftse votuesit shqiptarë dëshirojnë një frymë të vazhdueshme enveriste në shoqëri dhe në qeverisjen e tyre – ta gëzojnë – pasi këtë të drejtë ua jep demokracia – ama vetëm nëqoftse fitojnë me vota të lira e të ndershme, sipas standardeve ndërkombëtare.

Por ajo që vërtetë më çudit pa masë është heshtja e përfaqësive diplomatike perëndimore në Tiranë ndaj shprehjeve të tilla pro-komuniste nga udhëheqsit më të lartë të Shqipërisë, me të cilët diplomatët komunikojnë pothuaj çdo ditë. Me të drejtë, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian po përpiqen të luftojnë korrupsionin ekonomik dhe të ndërtojnë diçka që deri diku i përngjet një shteti ligjor në Shqipëri. Por megjithë respektin që kam për punën e tyre nuk besoj se do të dalin me sukses në reformën e drejtësisë dhe as në luftën kundër korrupsionit nëqoftse, të pakën, nuk deklaroheni publikisht edhe kundër krimeve të një ish-regjimi kriminal, pasojat e të cilit vazhdojnë të ndjehen edhe sot — jo vetëm në politikë dhe në ekonomi — por në çdo fushë të veprimtarisë së vendit. Është pikërisht trashëgimia e komunizmit dhe njerëzit që i kanë shërbyer atij sistemi – ish-zyrtarë me disa prej të cilëve kini në mend të reformoni sistemin e sotëm të drejtësisë. Heshtja e diplomatëve perëndimorë ndaj deklaratave të tilla pro-komuniste të udhëheqsve më të lartë të qeverisë shqiptare dhe të kandidatëve për në parlamentin e ri të Shqipërisë – “flet vëllime të tëra” — 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit. Vrasja, burgimi, internimi, dënimi — gjyq e pa gjyq — puna e detyruar e njerëzve të pafajshëm në komunizëm besoj se duhej të ishte aq e dënueshme, të pakën të kritkohej, sa edhe vjedhjet e një hajduti sot.

Të nderuar përfaqësues diplomatikë perëndimorë në Tiranë, HESHTJA ndaj këtyre dukurive, në një vend si Shqipëria, nuk u bën nder ju si individë dhe as vlerave të shteteve demokratike perëndimore që ju përfaqësoni në atë vend. Sa i përket të kaluarës komuniste në Shqipëri, megjithëse vonë, ka ardhur koha t’i thoni të bardhës e bardhë dhe të zezës e zezë, ashtu siç kanë bërë ish-vendet e tjera komuniste të Evropës Lindore dhe Qendrore. Shqipëria ka nevojë për ndihmën tuaj që të distancohet seriozisht nga e kaluara komuniste ashtu siç i ka hije një vendi anëtar të NATO-s dhe një vendi që pretendon t’i bashkohet vlerave të botës perëndimore.

Një prej këtyre vlerave është pikërisht kujtesa kushtuar viktimave të komunizmit botëror, përfshir kujtesën e viktimave të komunizimit në Shqipëri. Në një njoftim për median, Fondacioni i Viktimave të Komunizmit me qëndër në Washington, përshëndet hapat që mori ditët e fundit Dhoma e Përfaqsuesve e shtetit Teksas në Shtetet e Bashkuara, duke organizuar një sesion dëgjimor me qëllim të miratimit të një ligji për të përcaktuar “7 Nentorin si Ditën e Kujtimit të Viktimave të Komunizmit” në atë shtet. Megjithëse amerikanët, fatbardhësisht, nuk i kanë përjetuar kurrë “gjërat e shumta pozitive të komunizmit”, siç pretendojnë nostlagjikët komunistë në Shqipëri, Teksasi po i bashkohet 12 shteteve të tjera amerikane që kanë vendsur me ligj tanimë përkujtimin e kësaj date për nder dhe respekt ndaj viktimave të regjimeve të komunizmit në botë, të gjallë e të vdekur.

Përfaqësuesi i shtetit Teksas, Tom Oliverson (djathas) me dëshmitaren e Fondacionit të Viktimave të Komunizmit, shqiptaro-amerikanën, Dr. Elida Dakolin (majtas)

Sponsorizuesi i këtij projektligji, Z. Oliverson u shpreh me këtë rast se, “Lartë nga 100-milion njerëz të pafajshëm janë vrarë nga regjimet komuniste ç’prej themelimit të regjimit të parë komunist më 7 nentor, 1917, në Rusi. Kjo është humbja më e madhe në njerëz në krahasim me çdo ngjarje tjetër në historinë e njerëzimit dhe si rrjedhim ne nuk guxojmë ti harrojmë tmerret e komunizmit. Ashtu siç na kujtojnë edhe memorialet në kujtim të holokaustit që brutaliteti nazi-fashist të mos përsëritet kurrë më, gjithashtu ky memorial shërben si një kujtesë e qartë e premtimeve boshe të komunistëve kudo si dhe e trashëgimisë brutale të vuajtjeve njerëzore, që kanë lënë pas komunistët”, ka thenë ligjvensi i shtetit Teksas, Tom Oliverson.

Në njoftimin për median, Fondacioni i Kujtimit të Viktimave të Komunizmit në Washington, thuhet se ishte një nder për këtë organizatë që të përfaqësohej në sesjonin dëgjimor të Dhomës së Përfaqsuesve të shtetit Teksas, nga Këshilltarja e këtij Fondacioni, shqiptaro-amerikanja, Dr. Elida Dakoli, e cila dëshmoi disa ditë të shkuara para ligjëvensve të Teksasit përvojën e familjes së saj nën regjimin komunist të Shqipërisë.

“Kurë gjyshi im kishte refuzuar t’i dorëzonte partisë komuniste shqiptare pasurinë dhe mallin, ai u burgos, shtëpia e tij u shkatërrua dhe gjyshja ime dhe katër fëmijt e saj të vegjël të moshës 2-12 vjeç – përfshir babain tim – u hodhën në rrugë pa asgjë të tyren. Vëllai i saj tregoi guxim për atë kohë duke strehuar gjyshen time dhe fëmijtë e saj, por gjyshin tim e kishin vrarë në burg. Sot e kësaj dite ende nuk dimë se ku e ka varrin. Persekutimi i familjes time nga komunizmi vazhdoi, pa ndërprerje, për katër breza”, u tha shqiptaro-amerikanja Dr. Elida Dakoli ligjëvensve të shtetit Teksas të Shteteve të Bashkuara.

Fondacioni amerikan i Kujtesës së Viktimave të Komunizmit përshëndeti nismën e shtetit Teksas për të njohur, “7 Nëntorin si Ditën e Kujtimit të Viktimave të Komunizmit”, ashtuqë krimet e kësaj ideologjie imorale komuniste të mos harrohen kurrrë, përfundon njoftimin për media, Fondacioni për Kujtimin e Viktimave të Komunizmit, me qëndër në Washington.

Duan a s’duan nostalgjikët e sotëm dhe mbështetsit e djeshëm të regjimit diktatorial të Enver Hoxhës, e vërteta e krimeve të atij regjimi immoral, po del në dritë dal ngadalë për ta parë e gjithë bota. Askush nuk i beson më pretendimet e disa nostalgjikëve të përmendur më lartë se ai regjim kishte më shumë gjëra pozitive se sa negative”, e më së paku ta besojnë vet shqiptarët. Një pretendim i tillë është aq i pa përgjegjëshëm dhe i pa moralshëm, qoftë edhe në zhvillimin e një fushate elektorale, nga udhëheqsit më të lartë të vendit. Shqipëria dhe shqiptarët meritojnë më shumë se kaq nga udhëheqsit e tyre por edhe nga ndërkombëtarët të cilët heshtin përball dukurive dhe prirjeve të tilla arrogante që sprovojnë keq durimin e një populli tepër të vuajtur, atëherë dhe sot.

SHOTE GALICAT E KOSOVËS DHE NOSTALGJIKËT ENVERISTË

March 22, 2021 by dgreca

NGA FRANK SHKRELI- Ditën e henë me 22 mars, në Prishtinë pritet të mblidhet parlamenti i ri i vendit, të formohet qeveria e re e Republikës së Kosovës e udhëhequr nga Kryeministri Albin Kurti dhe parlamenti të votojë presidenten e të vendit, Vjosa Osmanin.

Ajo që është venë re në zgjedhjet e fundit në Kosovë është numri i madh i femrave që janë bashkuar jetës politike si përfaqësuese në organet shtetërore dhe vendore të Kosovës, një fakt ky që sipas gazetës amerikane, Nju Jork Tajms, “shton shpresat për një barazi më të madhe në një vend që ende jeton pasojat e luftës kundër Serbisë.”

Kur u njoftuan rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve të 14 shkurtit në Prishtinë ato treguan se gratë kishin fituar më shumë vende në parlamentin e Kosovës se kurdoherë më parë – pothuaj 40% e votave të përgjithëshme. Njëra prej këtyre grave, shkruan gazeta Nju Jork Tajms e datës 6 mars, 2021, është 35-vjeçarja Saranda Bogujevci, e cila gjatë luftës ishte lenë për e vdekur në oborrin e një kojshije, në një grumbull trupash të vdekur, pas një masakre të forcave terroriste serbe që zhduku pothuaj gjithë fmiljen e Sarandës dhe e cila vet mori plagë në trupin e saj të vogël. Gazeta amerikane e cilëson Saranda Bogujevcin si simbol të një qendrese të jashtzakonshme dhe pjesë të kësaj vale grashë të zgjedhura në parlamentin e ri të Republikës së Kosovës.

Këto gra të zgjedhura në Kuvendin e ri të Republikës së Kosovës, shkruan gazeta e Nju Jorkut, i “kanë bindur votuesit se ato mund të përballen me Serbinë e cila refuzon gjithnjë të njohë Kosovën si shtet të pavarur dhe të përballen, njëkohësisht, me korrupsionin, kriminalitetin dhe me keq-qeverisjen, gjë që venitën shpresat e mëdha për një jetë më të mirë (që populli i Kosovës) kishte në fund të regjimit serb”.

Nju Jork Tajms citon aktivistën e të drejtave të grave Nazlie Bala e cila shprehet se forca, guximi dhe vendosmëria e Saranda Bogujevcit e kanë bërë atë simbol të vuajtjeve dhe të shpresave të Kosovës: Ajo është një mbijetuese. Ajo është e fortë si guri. Ajo është e vërteta jonë.”

Pritet që në mbledhjen e parë të parlamentit të ri të Kosovës të zgjidhet Presidenti/ja i/e Kosovës. Gazeta amerikan shkruan se Saranda Bogujevci do që në këtë detyrë — që është detyra më e lartë në vend — të zgjidhet një grua tjetër dhe një mbijetuese e luftës, 38-vjeçarja, Vjosa Osmani. Siç dihet, në zgjedhjet e fundit në Kosovë, Vjosa Osmani ka sigurar numrin më të madh të votave në dy dekadat e fundit, në Kosovë. Në intervistën me Nju Jork Tajms, Vjosa Osmani u shpreh se kjo tregon se “Kosova jo vetëm është gati për një grua presidente, por edhe votoi për një”, megjith paragjykimet kundër grave dhe mentalitetit patriarkal shumë shekullor. “Kjo më bëri të realizoj se kemi mundësi dhe se ajo (Vjosa Osmani) nuk po përpiqet për të siguruar vetëm pushtetin, por që ajo do të mbaj një qëndrim të fortë në mbrojtje të vet dhe të gjithë neve”, i tha gazetës amerikane Elife Krasniqi, antropologe dhe shkencëtare në Universitetin Graz të Vjenës.

Dihet se Kosova përballet me probleme të mëdha ekonomike, politike, me korrupsion, emigrim dhe shantazhe të vazhdueshme nga Serbia, kështuqë gratë ligjëvense që së shpejti do të fillojnë lunën në parlamentin e ri të Kosovës dhe në detyra të larta shtetërore dhe qeverisëse nuk do t’a kenë të lehtë. Por kjo situatë është shpresëdhënse, ky brez i ri është premtues me fjalë dhe vepra.

Në këtë ndërkohë edhe në Shqipëri po zhvillohet fushata për zgjedhjet parlamentare të muajit që vjen. Shikoni ndryshimet katastrofale në dy fushatat e dy shteteve, por të një populli. Në Republikën e Kosovës u bë një fushatë dhe u zhvilluan zgjedhje mjaft dinjitoze për problemet me rëndësi me të cilat përballet Kosova dhe për zgjidhjen e mundshme dhe më të mirë të tyre. Ndërsa në Shqipëri — në mungesë të politikanëve të rinjë dhe sidomos në mungesë të ideve të reja për zgjidhjen e problemeve të mëdha me të cilat përballet Shqipëria dhe Kombi shqiptar – forcat e errëta të kësaj fushate kanë vendosur që të mënjanojnë debatin mbi problemet e përditshëme të shqiptarëve duke hedhur në skenën politike individë nostalgjikë të një epoke edhe më të errët kombëtare për kohën e Enverit – si kandidatë për në parlamentin e ri shqiptar. Nëqoftse këta individë dhe të tjerë si këta që shumë prej sish janë edhe sot në pushtet — pjellë e regjimit enverist ose në minimum nostalgjikë të atij sistemi me ide se, Enveri “kishte më shumë gjëra pozitive se sa negative”, ose të cilët arsyetojnë sepse ashtu e thonte kushtetuta e diktaturës, ose që deklarohen se “komunizmi ishte në anën e duhur të historisë” – fitojnë shumicën në parlamentin e ardhëshëm shqiptar, — atëherë vaj medet për të ardhmen e Shqipërisë dhe të Kombit. Ka njerëz që thonë se edhe nazi-fashizmi kishte anën e vet mirë, por në vendet e origjinës së tyre (Gjermani e Itali) kjo ideologji luftohet edhe sot me ligje. Për nga kriminaliteti nuk kishte shumë ndryshime nazi-fashizmi nga komunizmi. Sidomos shqiptarët e kanë pësuar keq nga komunizmi, të gjithë shqiuptarët pa dallim, pothuja nuk ka familje shqipotare anëe ,mbanë trojeve tona që nuk është prekur , nga komunizmi në një më nyzrë ose një tjetër, sit ha anë parlamentin shqiptar edhe Presiudentja e ardhëshme e FRepublikës së Kosovës, Vjosa Osmani. “Përgjatë historisë sonë, shumë familje janë ndarë mes Kosovës e Shqipërisë, dhe të tillë e kishte fatin edhe familja ime. Përderisa gjyshi im, babai i nënës sime kishte përjetuar tortura të tmerrshme në burgjet e regjimit serb, e në fund edhe kishte vdekur nga ato tortura, në anën tjetër xhaxhai i nënës, Sylejman Vucitërna, kryetar i Akademisë Ushtarake këtu në Shqipëri, kishte mbetur në Shqipëri, por u varros për së gjalli nga regjimi i Enver Hoxhës. Kjo histori e dhimbshme e ndarjes së familjeve, por e vuajtjeve në të dyja anët e kufirit, është histori e qindra mijëra familjeve shqiptare. Por, le të jetë guximi i tyre e i secilit shqiptar për t’u thënë jo regjimeve të dhunshme udhërrëfyes për secilin prej nesh në rrugën tonë drejt demokracisë së konsoliduar e drejt një Kosove e një Shqipërie ku rinia jonë krenohet me vendimet që marrim ne, përfaqësuesit e saj të zgjedhur”.

Duhet shikuar përpara dhe jo mbrapa për të ardhmen e vendit dhe të Kombit – me njerëz të ri dhe me ide të reja. Vlerësimi i regjimit komunist që nuk lejoi as fushatë as zgjedhje të lira për pothuaj një gjysësm shekulli — nga politikanë aktualë shqiptarë në pushtet ose nga disa që pretendojnë karrige për pushtet sot –nuk duhet të jetë pjesë e një fushate politike, por subjekt i historianëve të mirëfilltë dhe jo ideologjikë. Se pse këta njerëz e ndjejnë si detyrë politike dhe morale të mbrojnë një regjim kriminal, si ai i Enver Hoxhës, është e pamundur të kuptohet sot 30 vjet pas shembjes së Murit të Berlinit. Nëqoftse një shumicë e votuesve shqiptarë mendon si këta politikanë të sotëshëm, atëherë t’i gëzoni mbetjet e komunizmit që do ju qeverisin në një të ardhme të shkurtër dhe ndoshta edhe afatgjatë. Për mua edhe besoj për shumë shqiptarë që shpresonim për një demokraci të vërtetë në Shqipërinë tonë të dashur, në fillim-çerekun e parë të shekullit 21, kjo situatë aktuale politike në Shqipëri na ka hedhur në një gjendje depresioni.

Por nga natyra jam njeri optimist dhe në fund të këtyre rreshtave po i këthehem frymës optimiste dhe shpresëdhënse të dalë nga zgjedhjet e fundit në Kosovë dhe rolit të udhëheqësve të rinjë e të reja dhe ideve të tyre për Kosovën dhe për mbarim Kombin.

Unë besoj se ka mundësi që zgjedhjet e fundit në Kosovë, të sinjalizojnë fillimin e një ndryshimi madhor të proceseve politike ndër shqiptarët. Kjo është shpresa ime, i bindur se në shpirtin e shqiptarit ekziston gjithnjë ajo cilësia që e ka karakterizuar gjithmonë popullin shqiptar: Heroizmi përballë fateve të zeza, të shkaktuara nga të huajt e nganjëherë edhe nga të vetët, siç ishte përvoja e shekullit të kaluar. Jam i vetëdijshëm se Vjosa Osmani dhe Albin Kurti nuk do ta kenë të lehtë detyrën e tyre, por udhëheqësve të rinj politikë – të këtij brezi të ri politikanësh/politikanesh shqiptarë të Kosovës – iu urojmë sukses, në javët, muajt dhe vitet e ardhshme – ashtu që fitorja e tyre politike sot, të shënojë gjithashtu edhe fillimin e një fitoreje të madhe për të ardhmen e mbarë Kombit shqiptar dhe njëkohësisht edhe fillimin e një ndryshimi të madh ndër shqiptarët, të cilin e presim për më shumë se një shekull. Jam i bindur gjithashtu se “teutat”, Vjosat, Sarandat, Vlorat, Donikat dhe shumë të tjera –janë “shotat” e sotëme që do bëjnë ndryshimin!

BALLKAN HESAPI-SENATI AMERIKAN KRITIKON ASHPËR BULLGARINË…

March 19, 2021 by dgreca

…PËR KORRUPSION NË PRAG TË ZGJEDHJEVE PARLAMENTARE/

Nga Frank Shkreli/ Në fillim të këtij muaji, Kryetari demokrat i Komisionit të Senatit amerikan për Marrëdhëniet me Jashtë, Senatori Bob Menendez nga shteti Nju Xhersi dhe zevëndës kryetari republikan, Senatori Xhim Risch nga shteti Idaho lëshuan një deklaratë për median mbi marrëdhëniet SHBA-Bullgari, ndërsa Bullgaria ka filluar tanimë fushatën zyrtare për zgjedhjet parlamentare me 4 prill, 2021. “Shtetet e Bashkuara dhe Bullgaria kanë marrëdhënie të forta dhe në rritje e sipër — që ashtu si edhe aleanca e NATO-s në terësi – ato behën edhe më të forta kur këto marrëdhënie mbështeten në vlerat e përbashkëta demokratike”, thonë ushëheqsit e Komisionit të fuqishëm dhe me influencë të Senatit amerikan, për marrëdhëniet me jashtë. Duke shprehur shqetësimin e tyre të thellë për gjëndjen politike ë Bullgari, senatorët u shprehën se “Ne do të dëshironim që këto marrëdhënie të vazhdojnë të zhvillohen, veçanërisht, në mbështetje të objektivave të përbashkëta të sigurisë dhe energjisë, por korrupsioni i vazhdueshëm, rënia e lirisë së medias, politizimi i gjyqësorit dhe kërcënime të tjera ndaj shtetit të së drejtës, përbëjnë sfida serioze për marrëdhëniet dypalëshe SHBA-Bullgari”, thekësojnë senatorët amerikanë në deklaratën e tyre mjaft të ashpër, kur të konsiderohet se i drejtohen një vendi anëtar të NATO-s dhe Bashkimit Evropian.

Senatori Bob Menendez Senatori Jim Risch

Senatorët amerikanë, demokrati Bob Menendez dhe republikani Xhim Risch thonë, në deklaratën e tyre, se Bullgaria renditet e fundit — nga të gjitha vendet e Bashkimit Evropian — në Indeksin e Perceptimit të Korrrupisonit për vitin 2019 të organizatës Transparency International si dhe në Indeksin Botëror për Lirinë e Shtypit të organizatës, Reporterët pa Kufi. Këto renditje, më të ulëtat në Bashkimin Evropian”, shtojnë senatorët, “nënvijojnë rëndësinë e sfidave me të cilat përballet sot Bullgaria.” Prandaj, sipas ligjëvenësve amerikanë, i takon qeverisë dhe gjyqësorti bullgar që të punojnë për ruajtjen e rendit dhe për zbatimin e ligjit, për të gjithë qytetarët dhe pa dallim e jo vetëm për disa dhe i bëhet thirrje Sofias zyrtare që të sigurohet edhe liria e medias, ashtu që gazetarët të kenë lirinë dhe mundësinë për të raportuar të vërtetën, pa u përballur me ngacmime, frikësime e madje edhe me dhunë e ndëshkime nga autoritetet qeveritare dhe shtetërore.

Në deklaratën e tyre, Kryetari i Komisionit të Senatit për Marrëdhëniet me jashtë i Senatit të Shteteve të Bashkuara, demokrati Bob Menendez dhe zevendës kryetari i këtij komisioni, republikani Xhim Risch thonë se, “Ndërsa po afrohen zgjedhjet parlamentare të prillit, është e doemosdoshme që qeveria e Bullgarisë të mbrojë vlerat demokratike” në vend, thekësuan senatorët amerikanë. Ata venë në dukje faktin se për 8 muaj tani, qytetarët bullgarë kanë protestuar vazhdimisht duke bërë thirrje për t’i dhenë fund korrupsionit dhe për respektimin e ligjit dhe të vlerave demokratike në Bullgari. Mijëra protestues demonstruan verën që kaloi kundër korrupsionit nën qeverisjen e Kryeministrit Bojko Borisov, i cili ka udhëhequr vendin për pothuaj një dekadë tani.

Sipas disa mediave ndërkombëtare, Presidenti i vendit, Rumen Radev i cili ka mbështetur protestat popullore kundër qeverisë së Kryeministrit Borisov ka hedhur akuza se ajo, që ai ka cilësuar,m si “mafie”, kontrollon qeverinë Borisov si dhe Prokurorinë e Përgjithëshme të vendit.

Ndërkaq, senatorët i kërkojnë gjithashtu administratës amerikane që, në frymën e marrëdhënieve amerikano-bullgare, t’i mbështesi thirrjet e protestuesve bullgarë kundër korrupsionit, kërkesat e tyre për rivendosjen e lirisë së medias dhe të promovohet, njëkohësisht, shteti i së drejtës në at vend ballkanik. Hapat që do të marrë Bullgaria drejtë zgjidhjes së këtyre çështjeve serioze vetëm do të shërbejnë për forcimin e mëtejshëm të marrëdhënieve tona, janë shprehur udhëheqsit e Komisionit për Punët e Jashtëme të Senatitt amerikan, Senatorët Bob Menendez dhe Xhim Risch.

Senatorët amerikanë i bëjnë thirrje Kryeministrit bullgar, Bojko Borisov që të respektojë vlerat demokratike, përfshir lirinë e medias dhe shtetin ligjor

Organizata për mbrojtjen e lirisë së shtypit në botë, Reporterët pa Kufij, ka raportuar në lidhje me mungesën e lirisë së medias në Bullgari — duke thenë se një mik i ngusht i Kryeministrit Borisov i quajtur Delyan Peevski, kontrollon pothuaj 80% të medias së printuar në atë vend si dhe rrjete private televizive dhe portale të ndryshme, duke i dhënë atij një avantazh dhe influencë të madhe në shpërndarjen e informaconit, sidomos gjatë një fushate elektorale. Organizata ndërkombëtare, Reporterët pa Kufij, me qendër në Paris është shprehur se, “Qeveria bullgare, fatkqësisht, ka demonstruar qartë se nuk është aspak e interesuar që të përmirësojë lirinë e medias në vend dhe as të respektojë detyrimet ndërkombëtare”, për lirinë e shtypit dhe medias, në përgjithësi. “Megjithëse liria e shtypit garantohet në kushtetutën bullgare, Bullgaria rrezikon të bëhet një vend në të cilin nuk mbetet askush që të ushtrojë lirinë e medias”, thuhet në një njoftim të organizatës, Reporterët pa Kufij.

Kjo organizatë ndërkombëtare për mbrojtjen e lirisë së shtypit dhe fjalës së lirë në botë e renditë Bullgarinë – fatkeqësisht, një vend anëtar të NATO-s dhe Bashkimit Evropian (BE) — në vendin e 111 nga 180 vendet e botës, përsa i përket lirisë së medias dhe në fund të listës së të gjitha vendeve anëtare të Bashkimit Evropian por edhe të rajonit të Ballkanit në përgjithësi, vende të cilat ende nuk janë anëtare të BE-së megjithëse aspirojnë të bëhen të tilla.

Rasti i Bullgarisë nuk është shumë shpresëdhënës për antarësim në BE të disa vendeve të rajonit të Ballkanit Perëndimor — përfshir Shqipërinë — e të cilat përballen me të njëjtat probleme si Bullgaria, si pasojë e një qeverisjeje autoritare me të njëjtat probleme dhe shkelje të vlerave demokratike në përgjithësi, lirisë së medias dhe ushtrimit të fjalës së lirë, në veçanti – në një mospërfillje flagrante të detyrimeve marrë përsipër bazuar në marrëveshje dhe konventa ndërkombëtare. Ballkan, hesapi!

Frank Shkreli

30-VJET NGA ZGJEDHJET E PARA “PLURALISTE” NË SHQIPËRI…

March 11, 2021 by dgreca

-DHE RIVENDOSJES SË MARRËDHËNIEVE DIPLOMATIKE SHQIPTARO-AMERIKANE/

Nga Frank Shkreli/

Zgjedhjet e para “pluraliste” të 31 marsit 1991 dhe rivendosja e lidhjeve diplomatike midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara atë muaj, me syrin e një shqiptaro-amerikani pjesëmarrës në ato ngjarje – ishin historike por edhe zhgënjyese, njëkohësisht, për Shqipërinë.

Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria rivendosën marrëdhënjet diplomatike më 15 Mars 1991, kur Ministri i Jashtëm i Shqipërisë Muhamet Kapllani dhe ndihmës Sekretari Amerikan i Shtetit, Raymond Seitz nënshkruan atë ditë, 30-vjet më parë, në Departmentin e Shtetit në Washington, pas pothuaj gjysëm shekulli ndërprerjeje, “Memorandumin e Mirëkuptimit”, në prani të dhjetëra shqiptaro-amerikanëve dhe zyrtarëve të ndryshëm, nga të dy vendet.

Në vitin 1945 Shtetet e Bashkuara kishin kushtëzuar rivendosjen e marrëdhënjeve diplomatike me Shqipërinë — ndër të tjera kushte — me mbajtjen e zgjedhjeve të lira, duke dërguar atë vit një mision në Tiranë për të biseduar mbi këtë çështje me autoritetet shqiptare. Por, sipas Departmentit të Shtetit, si përgjigje ndaj kësaj kërkese, qeveria komuniste e Enver Hoxhës i kërkoi misionit amerikan që të largohej nga Shqipëria. Ashtu edhe ndodhi. Diplomatët amerikanë u dëbuan ga Shqipëria komuniste, për të mos u këthyer në Tiranë deri në mars të vitit 1991. Për Shtetet e Bashkuara, zgjedhjet e lira dhe demokratike ishin aq të rëndësishme në vitin 1991, ashtu siç kishin qenë në vitin 1945 dhe ashtu siç janë edhe sot, 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit dhe komunizmit zyrtar në Shqipëri – gjithnjë bëhet thirrje për zgjedhje të lira dhe demokratike. Ndryshimi është se sivjet, bëhet thirrje edhe për “lista të pastra”.

Pothuaj e njëjta procedurë si në vitin 1945 qe ndjekur nga Amerika edhe 30-vjet më parë në Mars/Prill 1991, kur menjëherë pas nënshkrimit të memorandumit për rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike midis Washingtonit dhe Tiranës më 15 Mars, Departmenti Amerikan i Shtetit vendosi që të dërgonte sa më shpejtë një delegacion diplomatik në Shqipëri për hedhur hapat e para për hapjen e ambasadës së re dhe njëkohësisht për të shërbyer si monitorues në zgjedhjet e para “pluraliste”, ndonëse delegacioni amerikan konstatoi shpejt se ato zgjedhje nuk do të ishin as të lira dhe as të ndershme — që ishin caktuar të mbaheshin në Shqipëri më 31 Mars, 1991. Delegacioni amerikan i përbërë nga katër veta dhe i kryesuar nga ambasadori David Swartz, arrijti në Tiranë, një javë pas nënshkrimit të Memorandumit në Washington dhe në javë para mabjtjes së zgjedhjeve të para “pluraliste” në Shqipëri. duke u bërë kështu misioni i parë diplomatik amerikan që shkelte në tokn e Shqipërisë ç’prej vitit 1946. Monitorimi i zgjedhjeve të para “pluraliste” ishte një prej objektivave kryesore të delegacionit amerikan gjatë qëndrimit të tyre në Shqipëri.

Ndonëse në raste të mëparshme kam shkruar mbi vizitën e misionit të parë amerikan në Tiranë 30-vjet më parë si dhe për marrëdhëniet shqiptaro-amerikane që kanë vazhduar të shkojnë përpara ç’prej asaj date, kësaj rradhe — pasi jemi në prak të një raundi tjetër zgjedhjesh në Shqipëri — deshta të kujtoj atmosferën e zgjedhjeve të para “pluraliste” në atë vend, nga pikëpamja e një monitoruesi të atyre zgjedhjeve — si anëtar i delegacionit të parë amerikan në Shqipëri. Megjithëse gjendja politike kishte filluar të ndryshonte, të pakën me fjalë, në një vend si Shqipëria që ishte sunduar nga thundra e hekurt e një prej regjimeve më barbare të botës komuniste — zgjedhjet e 31 Marsit, 1991 ishin hapi i parë drejt një liberalizimi të ngadalshëm drejt hapjes së Shqipërisë ndaj botës perëndimore dhe një procesi të gjatë tranzicioni të pa fund për demokratizimin e jetës post-komuniste në vend, pas një izolimi të vet-imponuar nga ish-regjimi komunist për pothuaj 50-vjet.

Unë e kam thënë shpesh se ky tranzicion i tejzgjatur post komunist në Shqipëri i ka rrënjët gjithnjë në ato zgjedhjet e para – as të lira dhe as të drejta — si dhe në manipulimet e zgjedhjeve të mëvonshme, por edhe në mungesën e një vullneti të sinqertë të klasës politike të këtyre 30-viteve për tu përballur me të kaluarën komuniste dhe trashëgiminë e saj, përfshir mbajtjen e zgjedhjeve të lira dhe demokratike, bazuar në standardet ndërkombëtare. E them këtë se procesi i zgjedhjeve të para pluraliste në Shqipëri, nuk ishte as i lirë dhe as i ndërshëm. Ligjet dhe rregullat për zgjedhjet e para “pluraliste” ishin përpiluar nga partia në fuqi, dmth. Partia e Punës — dhe natyrisht ishin në favor të saj, duke u mohuar partive të tjera të posa formuara, të drejtën dhe mundësitë e barabarta për të zhvilluar një fushatë efektive.

Në zgjedhjet e para “pluraliste”, Partia e Punës gëzonte një monopol absolut mbi të gjitha aspektet e jetës politike, ushtarako-policore, ekonomike dhe shoqërore në vend, sidomos kontrollonte mjetet e komunikimit dhe median, jetike këto për zhvillimin e një fushate politike efektive. Ndërkohë që partitë e opozitës ankoheshin se nuk kishin kohë të majftueshme për tu përgatitur për zgjedhjet, pasi nuk kishin as përvojën as burimet e nevojshme për tu përballur me Partinë e Punës që i kishte rrënjët thellë në shoqërinë shqiptare. Në të vërtëtë, nga vizitat që bënim tek zyrat e Partisë Demokratike dhe tek ajo e Partisë Republikane gjatë qëndrimit tonë atje – e që ishin dy partitë kryesore të opozitës — në Tiranë si edhe në zyrat e tyre në disa rrethe, shihej konfuzioni i tyre dhe zhgënjimi për të mos thënë se mbizotëronte një kaos i vërtetë në radhët e tyre. Megjithë entuziazmin, kjo atmosferë pasigurie dhe ngathjeje nga ana e tyre vihej re kudo. Ishte e thekësuar mungesa e mundësisë dhe të drejtës së partive opozitare për të përdorur median publike – televizionin dhe gazetat – që kontrolloheshin fund e krye nga Partia e Punës. Në të vërtetë, më kujtohet se megjithë rëndësinë historike të vizitës së delegacionit amerikan dhe rivendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Washingtonin, arritja e delegacionit amerikan në Tiranë pothuaj u injoruar fare nga media zyrtare. Mesa kishim mundësi të ndjeknim burimet e lajmeve në atë kohë në Tiranë, “Rilindja Demokratike”, gazeta e Partisë Demokratike të Shqipërisë, e posa formuar në atë kohë, ka qenë e vetmja gazetë me rëndësi – megjithëse edhe kjo jo me aq entuziazëm — pat njoftuar arritjen dhe vizitën e përfaqsuesve të parë amerikanë në Shqipëri, në pothuaj një gjysëm shekulli. Shtypi zyrtar i regjimit komunist, me sa ishim të informuar, nuk pasqyroi madje as takimin që patëm me Xhelil Gjonin, në vazhdën e takimeve me përfaqsuesit e partive kryesore.

Listat e kandidatëve për rrethe të ndryshme të partive të opozitës, në shumë raste, nuk ishin të plota dhe në shumë zona të vendit, partitë e opozitës nuk kishin zgjedhur as kandidatë sepse koha për tu përgatitur për zgjedhjet ishte aq e shkurtër. Në të vërtetë, Partia e Punës kishte vendosur që – për të minimizuar rolin e partive të tjera, zgjedhjet të mbaheshin në fillim të shkurtit, ashtuqë opozita të kishte edhe më pak kohë për tu përgatitur, por më në fund kishte vendosur që – si një gjest “vullneti të mirë” ndaj opozitës, zgjedhjet të shtyheshin deri me 31 Mars. Megjithkëtë, ishte një atmosferë tejet e pafavorshme për kandidatët e partive politike të posa formuara, në krahasim me ata të Partisë së Punës, e cila manipulonte burimet dhe mjetet shtetërore në favor të kandidatëve të saj dhe kishte rrenjë të thella në mbarë shoqërinë shqiptare.

Në zyrat e partive të opozitës vihej re një mungesë dëshpëruese e mjeteve bazë për funksionimin e një zyre të thjeshtë, lere më të një qendre ose të kishin një zyrë qendrore funksionale për drejtimin e zgjedhjeve kombëtare dhe për shpërndarjen e programit dhe mesazheve të opozitës elektoratit shqiptar. Megjithëse votimet u cilësuan nga disa monitorues të huaj, sidomos europianët, në përgjithësi, si të drejta dhe të lira, delegacionet monitoruese amerikane refuzuan t’i cilësonin ato si të tilla. Një prej tyre, Instituti Kombëtar Republikan ka thënë në raportin e tij se, “fushata e zgjedhjeve në Shqipëri nuk mund të karakterizohej si e “drejtë dhe e lirë.”

Edhe Departmenti Amerikan i Shtetit (DASH), nepërmjet zëdhënses Margareth Tutwiler, bëri një deklaratë me 3 Prill, 1991, duke informuar median amerikane se, “Bazuar në raportet e monitoruesve amerikanë dhe ndërkombëtarë, duket se procesi elektoral kishte mangësi serioze në disa fusha me rëndësi të standardeve të OSBE-së, për zgjedhje të drejta dhe të lira.” Zëdhënsja e Departmentit Amerikan të Shtetit, ka thenë duke iu referuar Shqipërisë si një vend pa përvojë demokratike, se, “tani është në dorë të të gjithë elementëve të shoqërisë shqiptare për të mbështetur që sistemi i ri pluralist të funksionojë në mënyrë efektive”. Zëdhënsja e DASH, me atë rast, kishte shprehur angazhimin e Shteteve të Bashkuara se Washingtoni, “Do të mbështesë vendosmërisht parimet e demokracisë në Shqipëri, si edhe ata që veprojnë për të ndërtuar demokracinë dhe për të mbrojtur të drejtat e njeriut”, deklaroi para 30- viteve, ish-zëdhënsja e Departmentit Amerikan të Shtetit, pas zgjedhjeve të para “pluraliste”, në Shqipëri.

Manipulimet e zgjedhjeve, që përfunduan në fitoren e Partisë së Punës, shkaktuan shpërthimin e revoltave në disa qytete, përfshirë Shkodrën ku për fat të keq të Shkodrës dhe gjithë Shqipërisë, pas zgjedhjeve “pluraliste”, në qytetin verior, me 2 Prill u vranë Arben Broci, Besnik Bishanaku, Nazmi Kryeziu dhe Besnik Ceka dhe u plagosën dhjetëra të tjerë. Kjo tragjedi ka lenë një plagë të rëndë për familjet e tyre, për Shkodrën dhe 30-vjet më vonë mbetet një prej ngjarjeve më makabër të historisë moderne shqiptare, e cila pret gjithnjë zbardhje dhe drejtësi, përfshir identifikimin e individëve në radhët e enteve të drejtësisë, të policisë dhe Sigurimit të Shtetit të asaj kohe.

Fatkeqësisht, edhe sot pas 30 vjetësh të këtyre vrasjeve, ashtu siç ka ndodhur me shumë vrasje e tragjedi të tjera në historinë komuniste të vendit, nuk janë identifikuar përgjegjësit as nuk është vendosur drejtësia për këto krime shtetërore. Nuk është zhvilluar asnjë proces drejtësie për ata që ishin, drejt për drejt, përgjegjës, ose për ata që dhanë urdhër për të shtënë me armë zjarri kundër njerzve të pafajshëm dhe të pa armatosur. Thuhet se këto të shtëna kundër protestuesve paqësorë — sipas dëshmitarve vendas — kishin ardhur nga ndërtesa e ish-Komitetit të Partisë së Punës në Shkodër. Jehona e tyre kumbon edhe sot për drejtësi dhe përgjegjësi në koridoret e institucioneve qeveritare e shtetërore të Shqipërisë, 30-vjet vjetë pas zgjedhjeve “pluraliste” duke pritur nga reforma e re në drejtësi për një hetim serioz për identifikimin e fajtorëve.

Më kujtohen mirë — megjithë problemet me zgjedhjet e para “pluraliste” — shpresat e mëdha që kolegët e mi dhe unë kishim ato ditë për një fillim të ri historik, për një shoqëri më të drejtë, më të lirtë e demokratike dhe më tolerante në Shqipërinë post-komuniste. Por vrasjet në Shkodër me 2 prill, 1991 u interpretuan në atë kohë, nga ne dhe nga delegacionet e tjera ndërkombëtare në Tiranë, si një shënjë ogurzezë për të ardhmen e demokracisë shqiptare. Mos zbardhja e këtyre vrasjeve deri më sot justifikon dyshimet tona sot e asaj dite – madje 30 vjet më vonë – dhe në prak të zgjedhjeve parlamentare të 25 prillit 2021. Shqipëria, shqiptarët dhe kombi në përgjithësi meritojnë më shumë dhe më mirë se kaq: shqiptarët duan një qeveri të përgjegjëshme dhe një parliament të denjë për shqiptarët e shumë vuajtur!

*Autori ka qenë anëtar i delegacionit të parë të Departamentit Amerikan të Shtetit në Shqipëri dhe monitorues i zgjedhjeve të para pluraliste në atë vend në Mars/Prill 1991.

Rilindja Demokratike, gazeta e Partisë Demokratike të Shqipërisë, e posa formuar në atë kohë, ka qenë e vetmja gazetë me rëndësi – megjithëse edhe kjo jo me aq shumë entuziazëm – e cila pat njoftuar arritjen dhe vizitën e përfaqusesve të parë amerikanë në Shqipëri, në pothuaj një gjysëm shekulli.

Me koleget e mia nga Departmenti i Shtetit në Tiranë, Mars/Prill, 1991 – foto botuar sot në gazetën Telegraf në Tiranë