Visar Zhiti – Dielli

ATJONI DHE ‘DIELLI”…

August 30, 2021 by s p

– Në 26 vjetorin e lindjes së Atjon Zhitit –

Nga Grupi i Shokëve të Atjonit

Tashmë ne e njohim të riun Atjon Zhiti, për virtutet e bukurinë, për vrullin dhe pasionin, për veprimet dhe fjalët në shkrimet e tij, fytyra e tij është ajo e brezit të tij, plot ëndrra dhe dramë.

Ai sot, në 30 gusht, do të ishte 26 vjeç.

Lidhjet e tij me gazetën “Dielli” kanë qenë, që kur Atjoni nxori esenë e parë dhe “Dielli” vazhdimisht ka botuar prej tij, e ka përkujtuar me dashuri. Që kur ishte fëmijë, Atjonit i pëlqente të vizatonte diellin, një pllangë të artë dhe kur u rrit ca, nuk vizatonte një diell, por dy, -tre në një peizazh, sikur nuk i mjaftonet njëri, sikur hakmerrej për të atin e tij, shkrimtarin Visar Zhiti, që e burgosën për poezitë, sepse në njërën ai kërkonte dhe një diell tjetër në formën e zemrës, atë të dashurisë. Dhe Atjoni vizatonte zemra, shumë, ia dhuronte mamit të vet, Edës. Dhe ajo organizoi dy ekspozita fëminore me piktura të Atjonit, një në Romë, në shtëpi, kur punonin në Ambasadën e Shqipërisë në Itali dhe ftuan gjithë fëmijët e familjeve të ambasadës dhe të pallatit, ndërsa ekspozita tjetër u bë në vendlindjen e Atjonit, në Vlorë, në kopshtin e gjyshit të tij. Vizatimet u varën degëve të pemëve, erdhi të gjithë fëmijët e lagjes, pëlqyen pikturat po aq sad he ëmb;elsirat që shpërndante mami i Atjonit, Eda. Ai shkoi të studionte për Filozofi në Universitetin “Sacro Cuore” në Milano, vetë e fitoi bursën.Atjoni i binte flautit, është marrë me sporte, kanotazh, not, tenis, etj, studionte gjuhë të huaja, latinishten dhe greqishten e vjetër, fliste dhe shkruante italisht dhe anglisht, kishte dëshmi për gjuhë frengjisht dhe gjermanisht.

Dhe nis të shkruajë. Janë disa botime të tij tani.

“Për atë që dua(m)” është përmbledhja me ese e shkrime të tjera të Atjonit, doli në vitin 2015 në Tiranë. Dy vjet më vonë u botua albumin i madh me të gjitha vizatimet dhe pikturat të fëminisë dhe adoleshencës, “Opera Atjon”, në dy gjuhë, shqip dhe italisht, me johonë në Shqipëri dhe jashtë saj..

Vitin që shkoi u botua në Prishtinë libri “Jam Atjoni”. Me ilustrime të tij. Ashtu siç janë dhe disa prej librave të Visar dhe Eda Zhitit, ku ai kështu është dhe bashkautor. Në disa ballina librash janë vendosur piktura të tij nga botimet në Shqipëri e Kosovë dhe në Itali…

Kosova ishte dhe dashuria e Atjonit si ajo për atdhe. E ndjente Kosovën, ndërkaq e kishte shëtitur të gjithën, vendet historike kombëtare, kështjellat, kullat, liqenet, kishte shkuar në Shkodër dhe në Preshevë, etj, i pëlqente Prishtina më shumë se Tirana, mbrëmjet dhe kishte shumë shokë, edhe më të mëdhenj se veten. Nën kujdesin e poetit Jeton Kelmendi u botua libri “Jam Atjoni” dhe jepet dhe çmimi letrar ndërkombëtar “Atjon Zhiti”, nga shoqata e shkrimtarëve “Bogdani, me qendrat në Prishtinë dhe Bruksel. Këtë çmim së pari e mori një poete argjentinase dhe së fundmi një poete japoneze.

Po kështu jepet dhe çmimi ndërkombëtar “Atjon Zhiti” nga Festivali i Filmit për Fëmijë “Giffoni”.

Ata që e kanë njohur Atjonin, nuk e kanë harruar më. Ai kishte miq poetë dhe shkrimtarë jo vet:e shqiptarë, si me poetin dhe gazetarin Sebastiano Grasso, President i PEN Clubit Italian apo me poetin rus Evgenij Jevtushenko, me poetin, kandidat per Nobel, Adonis, që jeton në Paris, etj.

Atjoni u bë ikona e gjeneratës së tij..

DO TA RREGULLOJMË BOTËN ME BUZËQESHJE…

– kështu na thoshte Atjoni, dëshmon studenti nga Kosova –

Në përurimin e librit “Për atë që dua(m)” të Atjonit në Universitetin Europian të Tiranës, në Aula Magna, të mbushur si kurrë ndonjëherë, me të rinj, intelektualë, shkrimtarë, deputetë, ish të burgosur, të panjohur, vinin të tjerë, s’kishte më vende, rrinin dhe në këmbë, etj, pasi folën emra të njohur për vlerat e librit, mesazhet që përcjell e befasitë, u ngrit në fund dhe një djalë nga salla, vij nga Prishtina, tha, posaçërisht për këtë takim, jam student në Zyrih, Ylli Haziri quhem. “Jam më shumë sesa shok i Atjonit, – vazhdoi ai – jam vëlla i tij. E kam njohur në mbledhjet e Parlamentit Rinor Europian, ai si shqiptar nga Shqipëria dhe unë si shqiptar nga Kosova. Kemi qenë bashkë në Riga e Barcelonë, në Paris e Pragë, në Beograd, Preshevë dhe Prishtinë, në shtëpitë e mia…kam mbresa të pashlyeshme. Atjoni ishte aq sa i mirë, po aq dhe dinjitoz, të përqafonte fuqishëm dhe kishte mendime të fuqishme; i gjithi i çiltër dhe gjithë dashuri. Atjoni kishte dy dashuri të mëdha, – tregoi ndër të tjera, teksa dridhej mes emocionesh të dukshme për shokun e tij, – dashuri për dashurinë, për vajzat si të thuash, dhe dashurinë për atdhe, ku brenda kishte dhe Kosovë. Dhe prekej shpejt…”. Atjoni dinte të bashkonte. Në një nga takimet e Parlamentit Europian të të Rinjve, ai është mes shokëve shqiptarë dhe serbë, ku me njërën dorë po mban të shpalosur flamurin e Republikës së Kosovë dhe me tjetrën atë të Serbisë. Me çiltërsinë e tyre, ata 19 vjeçarë, bënë atë që politika e dy vendeve, por dhe ajo ndërkombëtare, nuk po e realizon dot. Pranuan tjetrin. Fotoja e këtij çasti është vërtet emblematike…Do ta rregullojmë botën me anë të buzëqeshjeve”, na thoshte Atjoni – e përfundoi fjalën e tij studenti nga Kosova…Buzëqeshja e Atjonit mbetet vepër arti, ajo të bënte për vete, që jo vetëm ta doje, por dhe ta besoje Atjonin menjëherë. Ishte ai që këmbëngulte ndër shokë se duhej të studionin, në universitet jashtë sa më shumë, në Europë e Amerikë e të ktheheshin patjetër, se “Atdheun do ta bëjmë ne”, besonte, “më të bukur dhe më të fortë.”

(Nga libri “Jam Atjoni”)

NË KËTË 26 VJETOR TË LINDJES

KEMI ZGJDHUR DISA THËNIE PËR ATJONIN TONË

– nga botime të ndryshme –

“…Leximi i shkrimit të Atjonit ka qenë nji eksperiencë që përjetohet rrallë, shumë rrallë, në ditët tona. Dukej sikur zani vjen nga diku larg, shumë larg, dhe na tregon si mendon nji i ri me aftësi të rralla mendimi dhe shprehje, dhe si ndjehet zemra bujare e të rinjëve të pakomprometuem nga ndeshtrashat e jetës “moderne”.

Unë e përjetova edhe si nji “lajmërim” për ne të gjithë që jemi të zanun me problemet (shpesh artificiale) të jetës së vështirë që jetojmë… Sa mendim i thellë, sa gjykim i mprehtë, dhe sa bujari zemre lexohet në atë shkrim.

Përdorimi i dialektit geg ashtE manifestim i deshirës së autorit me qenë sa ma afër viktimës e me përdorue, si shenjë respekti gjuhen e “fshatit” tij.

Sa fisnikëri natyrale; sa ndjenjë miqësore!”

Sami Repishti

Shkrimtar dhe eseist

Lauruar në Sorbonë, jeton në SHBA

“…Nxorra pasazhe nga shkrimi i Atjonit dhe i shkrova me dorë në fletoren time, që t’i kem gjithnjë afër fjalët e Tij të pjekura, idetë e thella e largpamëse, shprehjet plot rrezatim të një intelekti të rrallë e shpirti subtil. Thashë me vete: Kur ikin njerëz si Atjoni, varfërohet planeti e pasurohet Qielli!…”

Ferhat Ymeraga

Kent, Washington State, SHBA

“ …me shkrue gegnisht asht sprovë e njeriut të kulturuem, e njeriut pa paragjykime. Merre me mend, Atjoni djalosh shpalos dijen e tij për gegnishten dhe asht i hapun për pasurimin e gjuhës sonë të shkrueme me visaret e gegnishtes të lana mbas dore prej druvarëve që i prenë nji krah Gjuhës sonë amtare. Kurse, përkundrazi, do gjoja profesorë të paguem mot e jetë prej shtetit, u duket se bahet kiameti me studiue gjuhën e Camajt, të Fishtës, të Koliqit e të tjerëve.

Të mos e zgjas, Atjoni e ka shikimin ma të kthjelltë se gjojaprofesorët dhe e ka gjuhen ma të rrjedhshme se gjuha e drunjtë e disave prej tyne.”

Sami Milloshi

Gazetar, poet, SHBA

“Atjoni jetoi me optimizëm dhe i përkushtuar për artin dhe jetën…Mbetet një shenjë që simbolizon shpresën dhe gjallërinë rinore.”

Akademik, Prof. Dr. Jeton Kelmendi

President

“International Writers Assosaciation

‘Pjetër Bogdani’

“Libri i Atjonit – testament i Tij… si Ungjilli për bashkëmoshatarët e tij, fari ndriçues i brezit të tij.”

Eugjen Merlika

studiues, kritik letrar, Itali.

“Bota është më e varfër pa Atjonin… Një engjëll i bukur që na fali gjithmonë dashuri, ngrohtësi e miqësi…”

Luan Topçiu

kritik arti, studiues, përkthyes,

Bukuresht, Rumani

“Kjo fytyrë e bukur engjëllore… ajo krijesë e mrekullueshme pra, ishte bërë për qiellin, jo për këtë botë…”

Helena dhe Ismail Kadare

shkrimtarë

TË HUAJT PËR ATJONIN:

Nuk kam takuar një të ri kaq të mirë, kaq fisnik dhe kaq të dashur në Shqipëri sa Atjoni…

Robert Elsie

albanalog kanadez,

Berlin, Gjermani

Atjoni është djali që çdo prind do të donte ta kishte të tijin…

Sebastiano Grasso

Poet, President i PEN Clubit, Itali

Është tronditese, një mrekulli në ngjyra… Një fëmijë që mbledh kështu një civilizim 4000 vjeçar dhe arrin të njëjtën sintezë… Atjoni ka ndjerë shpirtin universal, shpirtin e Zotit, me rëndësi humane.

Padre Marko I. Rupnik

Profesor Teolog, artist,

Universiteti Gregorian. Romë.

…një xhevahir krijimtarie… Libri i Atjonit do të vendoset në sektorin e artit në bibliotekën e dikasterit e do të mbetet si dëshmi e një figure që bëri shumë për kulturën në një hark të shkurtër kohe, që na dha shenjën e gjenialitetit të tij.

Kardinal Gianranco Ravasi

Biblist, kritik arti.

Ministër i Kulturës Vatikan.

NUK SHUHET ZËRI I SHERIF MERDANIT

August 30, 2021 by s p

Nga Visar Zhiti/

Lajmet sot nga Atdheu ishin ende më të trishta, tronditëse, është shuar këngëtari, Princi i muzikës së lehtë, Sherif Merdani…I dashur për të rinjtë e kohës së tij, i dashur për ata që u zbardhën bashkë me të, zë gjeneratash, që donin të ëndërronin, kur ishte e ndaluar, zëri i dashurisë së tyre, që solli Europën me atë zë dhe prandaj e burgosën…Në burg e njoha dhe u bëmë miq në ferr.

Dhe aty këndonte për ne fshehurazi, anglisht më shumë, këngën e tij, “When I am dead, my dear”… Dhe unë shkruajta një poezi fshehurazi për të në Qafë-Bari, ia dhashë ta lexonte, diku fshehurazi dhe ai dhe kujtoj, erdhi pas pak në dhomën ku isha unë e mes të burgosurve të tjerë, me sytë plot me lotë, më tha se poezia i kishte pelqyer shumë, shumë, nuk e mendonte “t’i thureshin ato fjalë…”. Po e sjell tani prapë poezinë e burgut me dhimbjen se ai s’do ta shohe atë në librin që del së afermi, por që e dinte, se flisnim në telefon e shkembenim mesazhe. Kujtonim takimin tonë me kengetarin italian Riccardo Cocciante, të cilin e kisha ftuar në Ministrinë e Kulturës në Tiranë, erdhi, lajmërova dhe mikun tim, Sherifin, biseduam të tre. Këngëtari i famshëm italian u trondit që një koleg i tij shqiptar ishte dënuar prej këngëve, edhe ato italiane e mbase dhe prej ndonje te tijën… Pse, pse?? Nga që kendonte këngë të vendeve kapitaliste(?!).Sherifi këndoi kengët e popullit të tij, edhe aty ku kënga ka gezimin, ai hodhi dhimbjen e jetës, shpresën, edhe pse te deshpëruar, në fund të fundit ai me këngën theu pranga, edhe kur e prangosën…Nga dashuria për Sherifin, për zërin dhe vuajtjet, unë e kam personazh në burgologjinë time, në romanin “Ferri i çarë”, herë pas herë dilnin në gazetë pjesët për të dhe ai emocionohej gjithmonë si herën e parë. Punuam bashkë dhe në diplomaci, e pa besueshme! E i gezohej si fëmijë lirisë, skenës, suksesit serish, harronte vuajtjen…Sherifi mund të shkojë ku të dojë, në skena të tjera, në Qiell, në paqen e tij plot yje, por ai ka lënë zerin me një si mister tempujsh, me atë protestën e muzikës së mirë, që del nga frengjitë e brinjve, frymë jona. Sherifi këndoi kur ishte e veshtire, me jehonën e bukur – mallengjim e ngazellime njëherësh, prandaj dhe mbetet zëri më kuptimplotë i dy kohëve, zë që s’vdes, por tretet me erërat…

POETI SALVATORE QUASIMODO, NOBELIST ITALIAN

August 21, 2021 by s p

Nga Visar Zhiti

– …kam qenë në shtëpinë e tij, në Modica, në Sicilinë magjepse, tani ajo shtëpi është muze, (lindi si sot në 20 gusht 1901). Teksa ecja në të përpjetën e rrugës, lexoja vargje të tij, të shkruara në muret e vjetra. Në shtëpi ishte dhe zëri i tij, aspak hermetik, i inçizuar, pashë penën, skrivaninë, orenditë, ndjeva frymën, heshtjen, shfletova njërin nga librat. Poezia e tij është hermetike, – thonë kritikët.

Gjeta dhe tercinën që ishte shkruar në mur, çuditërisht na kishte mbërritur dhe në burg, larg, s’di se si: ED È SUBITO SERA Ognuno sta solo sul cuor della terra trafitto da un raggio di sole: ed è subito sera. Dhe ne e përkthenim si të na pëlqente. Unë nuk doja ta humbte atë rimën e vetme dhe në shqip: DHE MENJËHERË VJEN MBRËMJA Secili është vetëm mbi tokë, te zemra, i çarë nga një rreze dielli dhe menjëherë vjen mbrëmja. Kaq e shkurtër dhe kaq tingëlluese, kaq e përjetëshme, e bukur deri në pikëllim hyjnor. Do të takoja dhe djalin e tij, aktor në Milano, Alessandro-n, ma tregoi poeti Sebastiano Grasso, kur beja stazh në gazetën “Corriere della Sera”, kujtoj që më thoshin se aty ishte ulur poeti Quasimodo. Mos më kishte thirrur ai, s’dihet ç’kumt donte të më jepte, se poetët janë të çuditshem…

KUR NJË ARTIST VJEN NGA BEOGRADI MES SHQIPTARËVE…

August 12, 2021 by s p

Nga Visar Zhiti/

Erdhi në Prishtinë shkrimtari nga Beogradi Filip David, ndër më të njohurit në Ballkan dhe më gjerë. Romancier i shkëlqyer. Unë isha ftuar të flisja për veprën e tij, të porsa botuar në shqip.
S’kanë më rëndësi datat, as fjala ime, etj, por ai, para se gjithash kërkoi hapur falje para njerëzve për krimet serbe në Kosovë. Dhe s’ishte lider, as politikan përgjegjës, as ushtarak, por shkrimtar, ndërgjegje e popullit të tij. Është hebre me origjinë dhe ne i treguam dhe për varrezat e hebrenjve në Prishtinë, që gjate luftës shqiptarët e Kosovës i mbrojtën, i dolën para tankut serb që donte t’i shprishte…

Dhe shkrimtari Filip David shkoi të nderojë të vdekurit e tij, çoi lule.
Dhe shqiptarët duhet të mbrojnë të vrarët e tyre, patjetër t’i nderojnë…

33 VITE NGA EKZEKUTIMI I POETIT HAVZI NELA

August 10, 2021 by s p

Rrëfimi dramatik i Visar Zhitit: Si e varën në litar poetin Havzi Nela… (rd.al)/

VISAR ZHITI/

Poeti martir Havzi Nelaj erdhi sërish në qytetin e lindjes, tani në bronz, besnik i vetes dhe i të gjithëve ne. Me një rrëzëllim të mynxyrshëm si të fitimtarëve moralë, që kanë gjithçka, edhe jetën. Bustin e tij e realizoi skulptori Hilmi Hoxha, miku im kur isha mësues në Kukës, në një fshat të largët. Afër piedestalit me bustin e Havziut tonë, më arrestuan dhe mua dhe më dënuan 10 vjet burg për poezitë e mia.

Dhe do ta njihja Havziun në burgun e Spaçit, teksa shtynim vagonë në ferr. Më nëpërmendet heshtja e tij e mençur dhe ajo pak buzëqeshje, që kishte një si dritë të përtejme në terret e nëndheshme. Si një peng mall po sjell një pjesë nga burgologjia ime “Ferri i çarë” dhe fjalët e gruas së tij si një porosi e rrallë shpirti.

VARJA E FUNDIT
Kam lajm nga Havzi Nelaj. Ashtu, si është? Ka shkruar më poezi atje në Kukës(burg)? Pasi u lirua nga burgu e çuan në internim, në Arrën. Ç’emër, si arnat, si leckat e shpirtit. Ç’vështrim që kishe, të gjerë dhe ëndërrues. Heshtje. S’kisha ndeshur heshtje më rroposëse se tënden. Flisje pak. Pse kemi folur aq pak? Sa keq më vjen tani! Dhe në trup ishe i paktë, me kokën të anuar në njërin sup. Ah, si të varurit! Fytyrë e butë, me një ëmbëlsi trishtane. Ike pa leje nga internimi…

Po ti ishe arratisur një herë, kishin frikë prej teje. Kishe dhe një revole, s’dihej ku e gjete, që, në rast rrethimi, të vrisje veten… Dhe ashtu ndodhi, të rrethuan në shtëpinë e dajës, herët në mëngjes. Po flije, kur të zgjuan. Pe policët… qëllove me revole për të vrarë veten. Ta kapën dorën dhe plagose njërin nga rrethuesit në gojë. Arma ngeci. Vjetërane. T’u hodhën përsipër. Dhe të çuan në gjyq për të të dënuar për herë të katërt, po në atë ngrehinë ku isha dënuar edhe unë, i njëjti prokuror egërshan dhe i kafshët. Për herë të parë ishe dënuar poshtë, në Kukësin e vjetër, të mbytur tashmë nga ujërat e Drinit, në sallën e shfaqjeve të shtëpisë së kulturës.

Havzi Nela me kostum popullor
Havzi Nela me kostum popullor
Dramë e vërtetë. Ti, mësuesi i urtë, sapo kishe mbaruar universitetin me mundime dhe guxove e dole kundër prishjeve të tempujve të fesë, ishe për veshjet e bukura popullore, nuk duhen hequr me zor, ç’janë këto kooperativa, the, nuk kolektivizohen shpirtrat. Populli është i sëmurë, shtove. Dhe po të ndiqnin si kundërshtar. Bashkë më tët shoqe u arratisët. Në piramidën e kufirit le një letër “Lamtumirë, Atdhe i dashtun…”. Në Prizren të mbyllën në një hotel. Do të na shërbesh ne, të thanë, bëhu polic. Jam mësues, u the, dhe poet, e kam parim të jetës.

Por bëhesh dhe i vdekjes, të thanë. Dhe ju kthyen. Dhe ju dënuan. Ty 15 vjet burg, tët shoqe 10. Të dy 25 vjet. Dhe të ridënuan edhe me 8 vjet të tjerë, prapë si kundërshtar politik. I besoj Zotit, i the hetuesit, liri ka në Perëndim, i the prapë, në Amerikë, Francë, Suedi, Gjermani… Ku u njohëm ne, miku im, që avitesh midis qiellit dhe tokës, i ëndërrt, në Spaç apo në Qafë-Bar? Në errësirë, nën dhé. Shtynim vagonë si skllevër. Se ç’më the për poezinë. Me kryet mënjanë, dhembshurisht, si të varurit. Dhe unë të thashë se ç’është një që ka mbiemrin tënd, ai e pati librin tim dhe… nga i njëjti fshat jemi, fis… S’e dija që ti kishe shkruar poezi për të drejtat e njeriut, për Helsinkin, ishe i pari që e përmendje, kur nuk lejohej, në të gjithë poezinë shqipe.

Fryma e Helsinkit u derdh porsi era,

na përkëdheli zemrat, çeli si pranvera…

Kishe shkruar dhe në burgun e Burrelit, madje një roman “Bota e bardhë”, po ku është, s’gjendet? Në birucat e Rrëshenit ke bërë poezi me mend, po edhe unë. Dhe për Kanunin se ç’thamë një ditë, se mos ishte ditë, makth, tmerr, të dhashë një libër, më duket. Ja që edhe prilli thyhet, buzëqeshe hidhur. Po pse kemi folur aq pak bashkë? Pse? Dhe u liruam në të njëjtin dimër, ti në dhjetor, unë mbas pak, në janar. Po ajo borë e ftohtë, po ajo diktaturë.

Ti u ktheve në Kukësin tënd, nise të ndërtoje një shtëpi, por të internuan, të çuan andej ku nuk duhej të rrije as me bishat, kështu the, kurse unë shkova prapë në Lushnjë, mbartja tulla si i dënuar, pa asnjë të drejtë tjetër. Dhe të çuan në bankën e të akuzuarve për herë të katërt e të fundit. Ku ishte jot shoqe? Të erdhi nga pas kudo. Të ulën atje ku kam qenë ulur dhe unë. E pe Kukësin e Ri? A ishte shpirti i qytetit apo qe mbytur me të vjetrin? Ndoshta po ato pranga kam pasur edhe unë ndër duar, se si shtrëngohen, ka një vidhë të trashë, i vënë dhe një dry të madh si dyerve të birucave. Në cilën ishe ti, në birucat andej, te 9-a isha unë në fillim.

Dhe të dënuan shpejt e shpejt. Me vdekje. Me varje. Te agjencia e autobusëve ngritën trekëmbëshin, gati afër qendrës së qytetit, ku isha arrestuar edhe unë. Sa herë kisha pritur aty për të ikur larg, në fshatin ku më kishin caktuar mësues. Ja dhe fusha me drurë molle anash dhe më tej mali me emrin Pikëllim. Mjegull si andej. Fantazma ime avitet që të shikojë. Fantazma jote… zhduket. Gjithçka u krye natën. Pas mesnate. Gusht, zagushi mbytëse. Ca yj të mëdhenj binin mbi qytet si kokrra misri, dora e Zotit i hidhte mbi rrugët dhe tarracat.

Të sollën te vendi, heshturazi. Si hajdutë. Ah, sa i varfër ishe, me rroba të vjetra. Si të hipën në trekëmbësh? Kush ta vuri litarin në fyt? Çfarë the? Asnjë dëshmi. Një lëkundje e fortë lart-poshtë. Terratisje. Ra mali mbi agjencinë e autobusëve, i theu drurët e mollëve anash, dritaret, u shtrembëruan, gulçe, qyteti përpëlitej në litarin e varur në qiell, u këput qielli, njëra këpucë preku Gjykatën dhe tjetra Komitetin e Partisë, po lëkundej nata, i mbylli sytë përgjithmonë, kokëmënjanë, ashtu si ti, po shuhej… Zbardhi fytyra e të varurit në të gjitha rrugët. Dhe u thirrën njerëzit për ta parë. Ishin shpërndarë ftesa.

O Zot! Si në gjyqin tim. Midis tokës dhe qiellit ai, i varuri. Lëkundej lehtë, pikëllueshëm. Me kokën mënjanë. Symbyllur. Me qerpikët e zinj si zi e përjetshme. Herë shkonte paksa në të ardhmen, pastaj në të shkuarën, shpatë e drejtë e ngulur tej e tej mbi këdo, nga kryet te këmbët, e pamundur ta shoh, hiqeni. Ora 11 e paradites digjte si pishtar. Një thikë e ashpër preu litarin. Trupi i Havzi Nelës ra përtokë në fund të trekëmbëshit. Pak fare trup i kishte mbetur, ndërsa shpirti i kishte ikur lart. Me përbuzje të shenjtë. Kufomën e çuan te lavazhet e Policisë. E flakën në një qoshe. Afër mesnatës e ngritën si një deng. Në një gropë çfarëdo e mbuluan me dhé, gati si më këmbë, ashtu si në varje. Qafa ishte rrjepur. Përsipër hodhën ca shkurre, që të mos kuptohej asgjë. S’duhet të ishte më as i vdekur. Një vit më vonë do të binte Muri i Berlinit.

FORCA E BUZËQESHJES
Po buzëqeshja jote e hidhur ku kishte mbetur? E gjeta, ishte te jot shoqe. Ajo buzëqeshte si ti, për ty prapë. Kaq shumë njëlloj, mallëngjyeshëm, si drita e syve. Do të desha të tregoja si u dashuruam, më tha ajo. Ashtu? Jo për vuajtjet dhe dënimet? Se të gjithë ne flasim si na burgosën, si na vranë, si na hodhën dhé përsipër, si endemi si fantazma, kurse ajo, grua e heshtur, e bukur ende, me hiret e moshës së vonë, dinjitoze, ka vendosur të tregojë se si u dashuruan. Atje në Veri, maleve. E pabesueshme. Vetëm kjo ka rëndësi, më shumë se sa burgjet dhe vdekja. Kur të fillojmë të flasim për dashurinë, atëherë kemi fituar…

Burimi : Rd.al