• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ujku, ujku, po çakalli po bën kërdinë

January 19, 2023 by s p

Gezim Zilja/

Vendosja e dy TEC-ve dhe deklarata e Zv/KM-ja Balluku në Triport se ato do të jenë shpëtimi i Shqipërinë për krizën energjitike madje mund të shesim energji prej tyre, doli gënjeshtër e madhe. Populli shqiptar do të paguajë nga xhepi i tij miliona dollarë pa përfituar asgjë sepse: 

1.Të dy TEC-et lundruese kushtojnë 20 milionë dollarë. Qeveria shqiptare do t’i paguajë shoqërisë amerikane 45 milonë dollarë qera ( 63 mijë dollar/ dita) për dy vjet, pa i blerë. A nuk është kjo një vjedhje e pastër?

2. Qeveria shqiptare do t’i paguajë firmës itaianë Renco 22,5 milionë dollarë (31,5 mijë dollarë/dita)  për ofrimin e shërbimit për instalimin, funksionimin dhe mirëmbajtjen e TEC-ve. 

3.Në bazë të kontratës Korporata Elekroenergjitike është e detyruar të paguajë 45+22,5= 67,5 milion dollarë edhe nëse TEC-et nuk vihen asnjëherë në punë, si kosto të qirasë dhe operimit.

4. Çmimi mesatar për një megavat orë energji elektrike në bursë është  sot është 130-150 euro/MWh, ndërsa kosto e prodhimit të energjisë nga dy TEC-et e anijeve është 190 euro/MWh. Diferenca është e qartë po theksojmë se qiraja dhe operimi vazhdojnë të paguhen. 

5. Çfardo shkaqesh të shkaktojnë vonesë, për firmat Excelerate Energy dhe Renco nuk do të ketë penalitete.

6. Ministrja Balluku gënjeu kur tha se TEC-et do të mbeten pronë e shtetit dhe se ne do të shesim energji nga këto (rrangalle shën. Im) në rajon e më gjerë. Nëse do të vihej në punë TEC-i ekzistues (rregullimi i sistemit të ftohjes) i Vlorës do të duheshin rreth 50 milionë dollarë.  Në një janar duhet të kishte nisur prodhimi i energjisë elektrike nga dy termocentralet lundruese në Vlorë, por anijet nuk kanë prodhuar ende asnjë megavatorë energji elektrike. Ajo gënjeu sërish kur tha se mjetet janë gati për t’u vënë në punë, por ndezja e gjeneratorëve do të bëhet kur të jetë e nevojshme, sepse gjeneratorët ende nuk janë instaluar. 

Dëmi mjedisor pa koment

TEC-et lundruese do të djegin 600 tonë naftë të rëndë në ditë, ose 219 000 tonë naftë/vit. Nëse konvertojmë sasinë e naftës në dioksid karboni (CO2), atëherë shifra është rreth 712, 409 tonë CO2/vit. Kjo shifër është e barabartë me; 3749.5 kg CO2 në vit për çdo banor të Vlorës, 275.7 kg CO2 në vit për çdo banor të Shqipërisë, e shtuar kjo në mushkëritë tona. Në nivel vendi, për çdo banor = 82% më shumë CO2 nga ajo sasi që një person nxjerr gjatë frymëmarrjes për një vit. Ose për çdo banor të Vlorës = 10.5 herë më shumë (1050%) se sasia e CO2 që një person nxjerr çdo vit. Për ta përthithur nga atmosfera këtë sasi CO2 që çlirohet nga këto TEC-e lundruese, Shqipërisë i duhen edhe rreth 200.000 ha të tjera pyje shtesë (ose një investim prej 1 miliard euro, për të mbjellë ato pyje). Ndërkaq qytetarët e Vlorës opozitë e pozitë nuk shprehen fare për këtë që po ndodh.

Filed Under: Sociale

Infeksioni bakterial i gjëndrës së PROSTATËS, (Prostatitis)

January 11, 2023 by s p

Dr. Zekri Palushi, 9 Janar, 2023/

(Mund të jetë një event fatal, nëse nuk diagnostikohet shpejt, e njëherësh, nuk     mjekohet në kohë, dhe siç duhet).

Prostatiti, apo infeksioni i gjëndrrës së prostates, ndahet në katër kategori:

*Prostatit akut bacterial. *Prostatit kronik bacterial. *Prostatit kronik/sindromi i dhimbjeve pelvike kronike (sub-tip inflamator, dhe jo-inflamator). *Prostatit inflamator asymptomatic.

–Prostatiti bacterial akut -kërkon një diagnoztikim të shpejtë, dhe mjekim të mënjëherëshëm, ndryshe mund të shkojë drejt një gjendje septike, me rrezik për jetën e të sëmurit. Kjo formë shkaktohet nga shumëzimi i bakterieve brenda gjëndrrës së prostates, -me një origjinë që vjen kryesisht nga një rrefluksi intra-prostatik, me urinë të infektuar me organizma të ndryshme si Escherichia coli, Enterococcus dhe Proteus species. Burrat që janë të kateterizuar, diabetikët, të imuno-kompromentuarit, dhe ata që marrin mjekim me imuno-supresor, – rrezikohen më së shumti për një infeksion të tillë, që vjen si rrezultat i kolonizimit bacterial të uretrës.

Shenjat klinike, -ndër më klasiket janë:

*Temperatura. *Të dridhrat/ethet. *Dhimbje perineale/dhe në fund të barkut.*urinime të dhimbëshme/dysuria. *Frekuenci urinimi/urinime të shpeshta. *Nevojë urgjente për të urinuar. *Ejakulime të dhimbshëme, dhe me qelb e gjak në spermë.

Prostatiti akut bacterial, duhet të konsiderohet tek ç’do burrë që paraqitet me ankesa të traktit urinar.

Duhet të ndërmerret një ekzaminim rektal, ku me gisht, lehtësisht palpohet gjëndrra e prostates, dhe nëse konsistenca e sajë është intense, dhe e butë, -atëherë, -së bashku edhe me shenjat klinike, na ndihmojnë që të konfirmojmë diagnozën.  Kujdes duhet të bahet që palpimi I prostates të bëhet me gjentilesë, t’mos fërkohet shumë, ndryshe mund të bëhemi shkak për percipitimin e një bakteremia dhe sepsis.

Përveç diagnoztikimit klinik, -rrekomandohet edhe një analizë Urine (Gram stain, dhe culture, -kjo, për të identifikuar organizmin shkaktues, dhe sensitivitetin e këtyre organizmave ndaj antibiotikve të ndryshëm. 

Po kështu, një analizë për kulturë gjaku, dhe protein C-reaktive mund të jenë ndihmuese, ndërsa PSA (Prostate Specific Antigen), nuk rrekomandohet, mbasi, siq dihet, rritja e nivelit të sajë është e zakonshme në raste infeksionesh, -dhe zakonish merr deri në një muaj për të ardhur në nivelin normal të sajë, e stabilizuar. 

Mjekimi, – (ndërkohë që presim për përgjigjen e kulturës), -të sëmurit i fillojmë menjëherë :

*Trimethoprim 300mg, 1 tablet në ditë, për 14 dit, ose *Cephalexin 500mg, -dy here në ditë, për 14 dit, ose *Augmentin (500mg+125), -dy here në ditë, për 14 ditë.

Nqs. dyshojmë që kemi të bëjmë me një gjendje septike, apo i sëmuri nuk mund ta tolerojë terapinë orale, atëherë duhet të shtrohet në spital, dhe ti fillohet menjëherë:

*Ampicillin dhe Gentamycin, ose Ceftriaxone, (njësoj sikur trajtojmë një Pyelonephrit).

Ndërsa, -(zakonisht në pacjentët me mosha më të reja), duhet të dyshohet edhe për një infeksion të shkaktuar nga sëmundje seksuale (sexually transmissible infections), siq mund të jenë, -Chlamydia, Gonorrhoea, dhe Ureaplasma. 

Pra, nëse mendohet se shkaktarë të prostatitit mund të jetë Chlamydia, ose Ureaplasma, atëherë duhet të jepet, – AZITHROMYCIN 1gr. menjëherë nga goja, ose Doxycycline 100mg, -dy here në ditë, për 2-4 javë. 

Nëse dyshohet se shkaktar infeksioni, mund të jetë Gonorrhoea, -atëherë jepet CEFTRIAXONE 500mg –intra-muskular, dhe Azithromycin 1gr nga goja. 

Ndërkohë, të sëmurit i rrekomandohet edhe marrja e një Non-Steroidal Anti-Inflamatori, si psh. Voltaren, Indometacinë,…, që mund të qetësojnë dhimbjet, dhe të shpejtojnë shërimin, -sepse lëngështojnë sekrecionet of prostatike.

Rrekomandohet që pas 48 orësh, -nga fillimi I mjekimit të bëhet një uro-kulturë, dhe të ri-vlerësohet gjendja e të sëmurit, për të pare nëse mjekimi I dhënë po punon efektivisht.

Nëse mjekimi duket të ketë dështuar, -atëherë, duhet të dyshojmë për një absess të gjëndrrës së prostates (abscess prostatic).
Për këtë rrekomandohen investigime radiologjike si CT (Computed Tomography), dhe Ultrasound Transrectale.
Ndërsa, po të kemi ndërmend që ta drenojmë këtë abscess, nëpërmjet një çpimi perineal, atëherë do të ishte më e sigurtë që kjo procedure të bëhej nën orjentimin e Ultrasound-it. Nqs mendohet për një pastrim kirurgjikal të abscessit, atëherë një CT scan mund të jetë më i ndihmueshëm për t’na treguar konturet/kufinjët e abscessit.

Një nga komplikacionet e prostatitit akut, mund të jetë retensioni urinar akut, -në këtë rast rrekomandohet një heqje suprapubike e urinës, ndërsa kateterizimi uretheral, është i kundra-indikuar, mbasi mund të keqësojë infeksionin.

Ndër komplikacionet tjera, përfshihen edhe, sepsis, prostatiti bacterial kronik, formimi fistulave, përhapja e infeksionit në shtyllën kurrizore, dhe lidhjet sacro-iliake.

Për t’mos e bërë shumë të gjatë këtë shkrim, -mund të themi se edhe prostatiti bacterial kronik, në 75-80% të rasteve shkaktohet nga Escherichia coli, dhe shenjat më të shpeshta prezantuese mund të jenë infeksionet e përsëritura urinare, dysuria dhe shpeshtësia e urinimeve. 

Një ekzaminim digital rektal i prostatës rrekomandohet vazhdimisht, -kjo për të dokumentuar ndonjë ndryshim, e veçanërisht prezencën e ndonjë guri, që mund të sherbejë si një rrezervuar infeksioni.

Prostatiti kronik/sindromi i dhimbjeve pelvike kronike, – është një diagnozë që vihet kur ne kemi përjashtuar të gjitha pathologjitë tjera që mund të japin këto shqetësime, pra dysurinë, urinime të shpeshta, urgjenci urinimi, rrjedhje të dobët urine, dhimbje perineale, dhe fund-barku, testikulare/penis, dhe hematospermi.

Një rritje e nivelit të PSA nuk duhet ti atribohet entiteteve të më sipërme.
Prandaj për të gjetur shkakun e sajë, duhet që të kërkojmë investigime të mëtejshme.

Mjekimin i këtyre formave konsiston në përdorimin e alpha-adrenergic receptor blockers, dhe antibiotic, që përdoren vetëm, ose të kombinuar, -po kështu anti-inflamatorët mund të jenë ndihmues. Po kështu cernilton ose pollen extract, ndihmojnë për symptoma urinare. Quercetin 500mg, dy here në ditë per 30 ditë, -ndihmon për spazmat muskulare pelvike, -ndërsa Fluoxetine 20mg/në ditë, -ndihmon për anën depressive, dhe përmirësimin e kualitetit të jetës.
Transuretheral microwave therapy, – mund të jetë një formë tjetër, kur mjekimet e mësipërme s’kan qenë efektive.  

Dr. Zekri Palushi, 9 Janar, 2023

Filed Under: Sociale

New Alzheimer’s Drug Approved by FDA Modestly Slows Pace of Cognitive Decline

January 7, 2023 by s p

Rafaela Prifti/

Today the US health officials approved a medicine meant to slow the progression of Alzheimer’s disease. The FDA accelerated approval of the new medicine known scientifically as lecanemab has drawn scrutiny given its potential wide use and its high cost of $26,500 per year for an average patient. “Leqembi is the second of a new category of medications approved for Alzheimer’s disease that target the fundamental pathophysiology of the disease” states the Press Release. In 2021, the FDA similarly cleared Aduhelm, developed through the same partnership between the Japan-based pharmaceutical company Eisai and US Biogen.

Fridays’ announcement by the FDA comes three months after a large trial findings that treatment with Leqembi slowed patients’ physical and cognitive decline over 18 months. Although the results were the first clear-cut success for a drug of Leqembi’s type in late-stage clinical testing, the accelerated approval requires companies to conduct another clinical trial before full approval can be considered. Still there are many unanswered questions about the drug with regard to the magnitude of its benefit, especially in light of its potential safety risks.

Importantly for the FDA’s decision-making, Leqembi worked as it was designed to — making it the first therapy approved in the U.S. for the treatment of Alzheimer’s itself by targeting the underlying disease process rather than symptoms of the disease.

Alzheimer is an irreversible, progressive brain disorder affecting more than 6.5 million Americans that gradually destroys memory and cognitive skills eventually affecting the ability to carry out simple tasks.

Researchers evaluated the efficacy of Leqembi in a double-blind, placebo-controlled, parallel-group, dose-finding study of 856 patients with Alzheimer’s disease, as specifies in the prescribing information. The labeling states that treatment with Leqembi should be initiated in patients with mild cognitive impairment or mild dementia stage of disease, the population in which treatment was studied in clinical trials.

The approval of the drug, lecanemab, to be marketed as Leqembi, is likely to generate considerable interest from patients and physicians, per news reporting. In its decision, the FDA appeared to acknowledge the criticism brought on by its approval of Aduhelm in 2021 after both a committee of independent advisers and a council of senior officials at FDA pointed out that the data failed to conclusively show that Aduhelm slowed cognitive decline.

With Leqembi, the F.D.A. included narrower and more cautionary language on the drug label than it initially had with Aduhelm. The Leqembi label says the drug should be used only for patients in early and mild stages of Alzheimer’s disease, matching the status of patients in the clinical trials of the drug. Data shows that about 1.5 million of the six million people with Alzheimer’s in the United States are estimated to be in the beginning phases of the disease, with diagnoses of either mild cognitive impairment or early-stage Alzheimer’s. The number of patients to be treated with Leqembi will depend significantly on whether Medicare covers the drug.

Leqembi, the brand name, is based on “qembi” in Japanese, which “roughly translates into beautiful, healthy, elegant”. Alzheimer’s is the most common form of dementia, yet much remains unknown about this progressive neurological disorder.

Source: FDA News Release

Filed Under: Sociale Tagged With: Rafaela Prifti

Fibrilacioni Atrial i Zemrës

December 29, 2022 by s p

Dr. Zekri Palushi, Australi 28 Dhjetor, 2022 /

(Mund të ngatrrohet edhe me një ankth, apo goditje paniku)

Fibrilacioni Atrial (FA), -ashtu edhe ankthi, apo një panik episodik, mund të shkaktojnë PALPITACIONE të zemrës, -prandaj këto dy gjendje, megjithse me origjina krejt të ndryshme, mund të ngatrrohet lehtë me njëra tjetrën.

Fibrilacioni Atrial është forma më e shpeshtë e ç’rregullimeve të rrahjeve të zemrës, apo siq njifen me emrin ‘’Aritmitë e zemrës’’ (heart arrhythmias). 

Diagnostikimi klinik i Fibrilacionit Atrial, -mund të konfirmohet lehtësisht, dhe menjëherë, nëpermjet një EKG-je të thjeshtë.

Pra është një problem i zemrës, ku sinjalet e alteruara elektrike që ndodhin në dhomat e sipërme të zemrës shkaktojnë kontraksione atipike, ndërsa ndryshimet strukturale dhe disfunksionimi i sistemit nerver mund të ndikojnë në rregullaritetin e ritmit. 

Në bazë të kohës së zgjatjes,  Fibrilacioni Atrial klasifikohet në:

*Paoxismal, ku një episod zgjat më pak se 7 ditë, -i cili, brenda kësaj kohe mund të konvertohet vet-vetiu/spontanisht, ose nëpërmjet goditjes elektrike direkte.

*Persistent, -ku episodet zgjasin më shumë se 7 ditë, dhe nuk ikin spontanisht.

*Long standing (për një kohë të gjatë),-në këtë rast, ky FA, ka mbi një vit që vazhdon, edhe pse i sëmuri ka qenë duke u mjekuar për kontrollimin e ritmit.

*Permanent, -në këtë rast, si doktorri dhe pacjenti duhet të pranojnë se strategjia për një kontroll të ritmit, ka qenë e pa-suksesëshme, dhe se nuk duhet që të pretendojnë më tepër për të arritur një ritëm sinusal.

Shkaktarët e një Fibrilacioni Atrial mund të jenë të ndryshëm, si psh.:

*Sëmundjet e arterieve coronare. *Infarkti i zemrës. *Probleme të valvulave të zemrës. *Tensioni i naltë. *Sëmundje të mushkërive. *Pirja e DUHANIT, ALKOHOLIT, dhe lëndëve NARKOTIKE (marijuana, kokaina, amfetamina, rohypnoli, steroidët anabolik që përdorin në GYM/palestra, për formim muskuli, etj.  *Ç’rregullimet e gjëndrrës së TIROIDES. *Stresi fizik, dhe ndoshta edhe ai emocional. *Operacionet e mëparëshme të zemrës, etj.

Për t’mos u zgjatur në mekanizma të komplikuara, -me pak fjalë mund të shpjegojmë se në zemrën e një përson me Fibrilacion Atrial (FA),  dy dhomat e sipërme të zemrës së tijë (the atria), kontraktohen dhe rrelaksohen në mënyrë të ç’rregullt, -dhe jo në sinkronizim me dy dhomat e poshtme të zemrës.

– Ky ç’rregullim/diskronizim, dëmton qarkullimin e gjakut brenda dhomave të zemrës, – e si pasojë, dëmtohet edhe qarkullimi i gjakut, në të gjithë trupin. Ky dëmtim bëhet shkak për formimin e trombeve në nivele të ndryshme të qarkullimit të gjakut,  -këta trombe pastaj mund të shkojnë në tru, -ku dhe mund të shkaktojnë insulte cerebrale.  

Ndër shënja më të shpeshta të Fibrilacionit Atrial, mund të përmendim:

*Palpitacione, të shoqëruara me rrahje të shpeshta ose jo, -dhe ç’rregullim të zemrës. 

*Konfusion, *Dobësi t’përgjithëshme, *Lodhje, *marrje mendësh, *Të fikët, apo ndjenjë të fikti, *Dhimbje, ose ndjenjë shtypje në gjoks, *Frymë-marrje të vështirë, *Tension gjaku të ULËT, *Distres emocional, *Intolerace gjatë aktiviteteve fizike. 

NQS ju i përjetoni këta shenja, do të ishte shumë mirë që të shkoni menjëherë tek doktorri juaj, për të gjetur shkaktarët e këtij Fibrilacioni Atrial.  

Po kështu, –nëse ju nuk jeni të sigurt që këta shenja mund të jenë nga një episod Fibrilacioni Atrial, apo nga një ankth/atak paniku, -atëherë, mendja duhet t’ju shkojë tek një INFARKT akut myokardi, -për këtë, ju menjëherë duhet të thrrisni një ambulancë për t’ju transportuar në urgjencën e spitalit më të afërt.

Trajtimi i një Fibrilacioni Atrial:

Varet në SEVERITETIN e gjendjes, dhe gjendje të tjera mjekësore që mund të ketë i sëmuri

Nqs FA asht prezent, doktorri juaj mund t’ju rrekomandojë a variety of lifestyle, medication, and procedurial approaches, depending on the severity of the condition and other underlying medical conditions.

Ndryshime të mënyrës së të jetuarit, (Lifestyle changes):

*Menagjimi i peshës trupore, *ushtrime fizike, apo aktivitete të ndryshme fizike, * reduction or elemination of the marrjes së pijeve alkoholike,* treatment for substance misuse, * dietary change, si paksim i marrjes së krypës, * Lënja e duhanit.

Ndërsa në trajtimin farmakollogjik/ me ilaçe mund të përmendim:

*Calcium Channel Blockers, *Beta-Blockers, *Digoxin, *Flecainide, *Propafenone.

Po kështu, një vend të rëndësishëm në mjekimin e FA, zenë edhe Magnesium Chloride, ose Magnesium Glycinate.
Magnezium-i, ndihmon mjaft për një funksionim e mirë të muskujve, dhe nervave, -e po kështu ndihmon edhe për stabilizimin e sheqerit në gjak, stabilizimin e tensionit të gjakut, qetësimin migrenës, etj…

Për mjekimin e formave të rënda, doktorri juaj mund t’ju rrekomandojë edhe një prej këtyre proçedurave mjekësore si:

*Vendosjen/implantimin, e një PACEMAKER-i, *Goditjen Elektrike (Electric Cardioversion), *Ablation (Ablacion), një proçedurë, që përdorë energjinë e ngrohtë, ose të ftohtë, për të krijuar një si ‘’dregëz’’ të vogël, në një pjesë të veçantë të zemrës, -kjo mund të bllokojë sinjalet electrike difektoze, dhe të normalizojë ritmin.

Në rastet me Fibrilacion Atrial, -një rëndësi të veçantë merr prevenimi/parandalimi i Insulteve cerebrale, nëpërmjet ANTI-KOAGULANTVE. 

Nëpërmjet këtij mjekimi, -rrisku i një insulti cerebra, ulet deri në 70%.

Opsionet mund të jenë: 

*WARFARIN-a, ngelet opsioni i vetëm oral në thromboprophylaksinë e pacjentëve me valvula mekanike në zemër.

Ndërsa, antcoagulantët e tjerë përfshihen në grupin e FACTOR Xa inhibitors,
psh.: *APIXABAN-i, -jepet 5mg -dy herë në ditë, (për FA me origjinë jo-valvulare), dhe 2.5mg, dy herë në ditë, në ato raste kur i sëmuri është mbi 80 vjeç, ose peshon më pak se 60kg, ose ka një Seum Creatinine mbi 130nmol/L. 

*RIVAROXABAN, -jepet 20mg në ditë. -Por nqs Creatine Cleranca asht mbi 15, por më pak se 50mL/min, atëherë jepet vetëm 15mg në ditë.

*DABIGATRAN (inhibitor direkt i thrombinës), -jepet 150mg ose 110mg dy herë në ditë. Nuk rrekomandohet në njerëzit me një Creatinine Clerancë nën 30mL/min.

Aspirina nuk rrekomandohet më si një alternativë.

Sidoqoftë, për mjekimin me anticoagolan, doktorrët mbështetën në një protokoll/strategji të veçantë, si: CHA2DS-VA score, dhe HAS-BLED score.

Ndërsa një kontraindikim absolut për për dhënjen e antikoagulantve ORAL është:

*Dëmtimi i rëndë i veshkave, -ku CrCl <30 mL/min për DABIGATRAN-in,

dhe CrCl <15 mL/min për APIXABAN, dhe RIVAROXABAN-in.

Dr. Zekri Palushi, Australi 28 Dhjetor, 2022   

Filed Under: Sociale

I kujt është veriu i Kosovës?

December 20, 2022 by s p

Anton Marku/

Tregim mbi atë se si një parti ia ka mësyrë që me sloganin ‘‘krejt!’’ të zgjidhë brenda pak muajve çështjet e pazgjidhura tash e njëqind vite. Si mund të rrjedhin gjërat muajt në vijim dhe çfarë mund të prodhojnë situatat në të cilat mund të merren vendime të ngutshme? Kosova po hyn në një dimër nga i cili bora mund të mos dalë krejtësisht e bardhë. Një parashikim se sa lehtë mund të lëvizin gurët në Ballkan. 

Tri realitete

1.

Tash e më shumë se dy dekada bashkësia ndërkombëtare përpiqet që të promovojë  bashkëjetesën  paqësore mes shqiptarëve dhe serbëve. Se kjo nuk është e mundur pa një proces pajtimi dhe krijimi të një klime mirëbesimi po dëshmohet edhe me ngjarjet e fundit në veri, e të cilat kanë bërë bujë në media botërore, duke vendosur Kosovën në krye të rajoneve ku  potencialisht mund të shpërthejnë konflikte ndëretnike. Thirrjet për dhunë vijnë nga të dy anët e lumit Ibër. Gjasat që situata të përshkallëzohet janë më shumë se reale. Në pyetjen se çfarë po e ushqen teorinë se Kosova është vend i mirë për të vdekur por jo dhe për të jetuar përgjigja është më e komplikuar se sa mendohet. Për këtë një pjesë të madhe të fajit e ka edhe vetë bashkësia ndërkombëtare. Tash prapë do të ketë tentativa që më shumë se sa në rolin e ndërmjetësuesit të veprojë atë të negociatorit në tentativën që njëra palë të heqë barrikadat e tjetra të lirojë në procedurë të rregullt një ish-pjestarë të policisë së saj. Vendin e rreth 600 policëve të tërhequr serbë mund ta zë një forcë policore e përbërë nga disa shtete të Ballkanit, përjashtuar Shqipërinë dhe Serbinë. Skena, ashtu si dhe protagonistët, është e njëjtë me ato të kohëve të fundit. 

2. 

Aktualisht shumica e shqiptarëve të Kosovës janë të bindur se padëgjueshmëria e qytetarëve të pakicës serbe duhet ndëshkuar duke vënë në zbatim forcën e shtetit për t‘u përballur me ata që nuk janë lojalë ndaj institucioneve të Prishtinës. Këta insistojnë që policia dhe ushtria e Kosovës të marrë situatën në duart e saj. Numri i vullnetarëve që do t’i bashkëngjiteshin një ekspedite të tillë do të ishte i madh. Gatishmëria për të vdekur në qytezat e vogla veriore të rrethuar me fshatra me pak shtëpi, në të cilat nuk kanë shkelur asnjëherë në jetën e tyre, kurrë nuk ka qenë më e madhe. Në këtë kontekst edhe media po luan një rol, kryesisht negativ, duke sjellur nga tereni lajme të paverifikuara, konfuze dhe kontroverse.    

3. 

Serbët e Kosovës, dhe jo vetëm ata që jetojnë në veri, nuk tregojnë shenja të përafrimit të sinqertë dhe substancial me Prishtinën zyrtare. Për më tepër ata vazhdojnë t’i mbesin besnik autoriteteve në Beograd duke para aty shpresën për mbrójtje dhe siguri të ekzistencës së tyre fizike në qytetet dhe fshatrat të cilat i konsiderojnë, nëse jo si atdhe, së paku si vende në të cilat kanë lindur e rritur jo vetëm ata por edhe gjyshërit dhe stërgjyshërit e tyre. Edhe ata, po të jetë nevoja, janë në gjendje të vdesin në oborret e tyre.  

Mollë sherri nuk është vetëm themelimi apo jo i Asociacionit së Komunave Serbe në Kosovë, derivat ky nga marrëveshjet e Brukselit, por edhe shumë probleme të tjera të akumuluara përgjatë viteve. Qeveria aktuale e Kosovës, duke u munduar që të evitojë përmbushjen e obligimeve shtetërore që burojnë nga akordimet ndërkombëtare është, mbase në mënyrë të pavetëdijshme, duke marrë mbi vete rolin e zjarrvënësit i cili do të mbahet përgjegjës për secilën shkëndijë që mund të shpërthejë në ditët në vijim. Me këtë ajo është duke zhvlerësuar pozitën e saj deri tash të favorshme në sytë e faktorit ndërkombëtar. Partneriteti me ta është thelbësor  për fuqizimin e Republikës dhe ai nuk do të duhej të vihet në lojë për hir të eksperimenteve të cilave nuk ju dihet përfundimi. 

Për të duartorkitur nevojten dy duar, për të treguar gishtin e mesëm mjafton një. 

Duke analizuar incidentet e muajve të kaluar duket se Kosova, në një të afërme jo të largët, mund të ballafaqohet me disa skenarë të rrezikshëm. Katër prej tyre nuk duhet të përjashtohen.

Skenari i parë

Serbët lokalë barrikadohen dhe shpallin shkëputjen e veriut nga Kosova, rrjedhimisht dhe bashkëgjitjen me Serbinë. Serbët nga viset tjera, nën mbrojtjen e KFOR lëshojnë vatrat e tyre shekullore. Televizionet botërore paraqesin skena refugjatësh të hipur mbi traktorë të mbuluar me mbulesa najloni. Nga konfliktet sporadike kalohet në luftë frontale. KFOR më nuk mund të garantojë sigurinë dhe tërheqë trupat e veta nga fushëbeteja. Ushtria serbe, në pamundësi që të hyjë në Kosovë, armatosë bashkëkombësit e vet dhe bën thirrje për rezistencë. Trazira të ngjashme ndodhin edhe në Luginën e Preshevës. Gjithçka mbaron pas disa muajve. Pas mbesin viktima në të dyja anët dhe shtëpi të djegura. Në Prishtinë, me qitje armësh në ajër, festohet ‘‘çlirimi’’ i jugut. Këndej Ibrit nuk ka mbetur më asnjë kosovarë i komunitetit serb. Qytezat dhe fshatrat mbesin të pabanuara. Asnjë shqiptar nuk preferon Shtërpcen. Të gjithë duan Gjermaninë. 

Gjykatës speciale të Kosovës me seli në Hagë i modifikohet dhe shtyhet mandati. 

Skenari i dytë

Partia që qeverisë me vendin vendos që të mos marrë me konsideratë udhëzimet e miqve ndërkombëtarë lidhur me asociacionin dhe dërgon vendin në zgjedhje të parakohshme. Qeveria e re, e përbërë nga koalicioni i disa partive,  tregohet fleksibile dhe nis me draftimin e statutit të asociacionit, i cili parasheh edhe të drejtën e shkëputjes. Ai, nën një emër dhe shkurtesë tjetër, themelohet në një akt festiv me pjesëmarrjen e krerëve më të lartë të shtetit,  Në vitet në vazhdim, përkundër incidenteve të herëpashershme, dialogu në Bruksel vazhdon edhe në mungesë të rezultateve konkrete. Për shkak të natalitetit të ulët numri i serbëve në Kosovë zvogëlohet vazhdimisht ndërsa Kosova, megjithë hezitimet, bëhet pjesë e ‘‘Ballkanit të Hapur’’ në këmbim të ndarjes së statusit të vendit kandidat për anëtarësim në BE. Fjalët si: bashkimi kombëtar, demarkacioni, taksa 100%, reciprociteti, gjykata speciale, njohjet e reja e të ngjashme hiqen nga fjalori politik. 

Shqiptarët dhe serbët nuk do e thonë hapur vazhdojnë që edhe për dekada të tëra ta duan Kosovën secili në mënyrën e vet: të parët pa serbë, të dytët pa shqiptarë. 

Skenari i tretë

Në metropolet evropiane nis të diskutohet lëvizja e kufijve si mundësi që Ballkani të dalë nga stagnacioni politik dhe ekonomik. Në Paris mbahet një konferencë ndërkombëtare ku vendoset që të njëjtën ditë të mbahen referendumet në Bosnjë e Hercegovinë, Serbi, Kosovë dhe Maqedoni (Mali i Zi tashmë është në BE).  Rezultati: Bosnja dhe Hercegovina ndahet në tri shtete, veriu i Kosovës i bashkëngjitet Serbisë, serbët e mbetur në Kosovë fitojnë një autonomi territoriale dhe politike, Lugina e Preshevës dhe dhjetëra qytete nga Maqedonia perëndimore  i bashkëgjiten Kosovës e kjo e fundit Shqipërisë. Përfituesit më të mëdhenj: serbët dhe shqiptarët. 

Skenari që (ende) nuk dihet

Të gjitha shtetet e mbetura të Ballkanit hyjnë në të njëjtën kohë në BE. Ato paraprakisht njohin njëra-tjetrën në kufijtë ekzistues dhe marrin për obligim që të mos kenë pretendime territoriale ndaj asnjë shteti tjetër por mbajnë të drejtën për t’iu bashkangjitur një shteti tjetër në mënyrë paqësore. Është viti 2072. Gjysma e botës tashmë banon në hënë. Veriu i Kosovës është ende aty dhe i takon atyre që në 50 vitet e kaluara kanë lindur dhe jetojnë në të. 

Filed Under: Sociale

  • 1
  • 2
  • 3
  • …
  • 27
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • AT SHTJEFËN GJEÇOVI DHE DR. REXHEP KRASNIQI, APOSTUJ TË IDESË PËR BASHKIM KOMBËTAR
  • Marjan Cubi, për kombin, fenë dhe vendlindjen
  • Akademik Shaban Sinani: Dy popuj me fat të ngjashëm në histori
  • THE CHICAGO TRIBUNE (1922) / WOODROW WILSON : “NËSE MË JEPET MUNDËSIA NË TË ARDHMEN, DO T’I NDIHMOJ SËRISH SHQIPTARËT…”
  • SHQIPËRIA EUROPIANE MBRON HEBRENJTË NË FUNKSION TË LIRISË
  • KONGRESI KOMBËTAR I LUSHNJES (21-31 JANAR 1920) 
  • Një zbulim historik ballkanik
  • VATRA DHE SHOQATA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARO-AMERIKANË PROMOVOJNË NESËR 4 VEPRA TË PROF. BESIM MUHADRIT
  • Që ATDHEU të mos jetë veç vend i dëshirës për të vdekur…
  • KAFE ME ISMAIL KADARENË
  • Kosova paraqet mundësi të shkëlqyeshme për investime
  • PARTIA NUK ËSHTË ATDHEU, O KOKËSHQOPE
  • 50 VJET VEPRA POETIKE KADARE
  • IT’S NOVEMBER 28TH
  • Një arritje për shqiptarët në Michigan

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT