• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Shoqata “Ana e Malit” mbajti Kuvendin zgjedhor të radhës, në Staten Island, NY

January 17, 2023 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

Shoqata e mirënjohur “Ana e Malit” mbajti Kuvendin zgjedhor për të caktuar kryesinë e re dhe kryetarin e saj. Zoti Safet Llolla ish kryetar i Shoqatës “Ana e Malit” së bashku me kryesinë kishin kohë që kishin lajmëruar pë organizimin e këtij Kuvendi.
Si medie dhe si TV “Alba Life” me të cilët kemi mbi 15 vjet bashkëpunim, gjithmonë i kemi ndjekur me një vëmendje të posaçme për shkak të punës së tyre me përkushtim ndaj Atdheut dhe zbatimit të statusit që ka miratuar shoqata qysh në vitin e parë. Më duhet të them se statusi që kanë përgatitur qysh në themelimin e tyre ka gjetur zbatim profesional dhe patriotik gjatë viteve të punës së tyre.
Shoqata ka bërë një punë të lavdërueshme për kultivimin e traditave atdhetare si dhe kremtimin e ngjarjeve dhe festave të rëndësishme të historisë sonë kombëtare.
Ajo që më ka tërhequr më shumë tek kjo shoqatë janë vendimet demokratike, filantropizmi për vendlindjen e tyre si dhe edhe pse shkruhet se Shoqata është apolitike, e pavarur dhe ka statusin e vet, ata për cëshjten kombëtare marrin pjesë, kur është e nevojshme pasi është e shkruar në status. Psh nëse gjendja e shqiptarëve në Mal të Zi dhe me këtë edhe të Anës së Malit është e pavolitshme dhe nëse udhëheqësia apo kryesia e shoqatës e sheh të arsyeshme dhe mendon që një nismë apo veprim është në të mirë të popullit, i cili mund te çoj në përmirsimin e gjendjes së bashkëkombasve tanë, atëherë Shoqata mund t’a përkrah një ide të tillë.
Trazirat, luftrat dhe situatat e vështira në ish Jugosllavi shkaktuan valë të madhe te mërgimtareve para dhe pas viteve 90 dhe organizimi i komunitetit u bë më se i nevojshëm, për vetë Diasporën, por edhe për ndihmën e organizuar të trevave nga vinin.
Ndër aksionet e para humanitare që u organizuan nga Anamalasit në New York, ishte aksioni për ndihmën financiare të nxënësve dhe studentëve si dhe familjeve më të varfëra ne vitin 1993. Dhe kjo ndihmë e shkëlqyer dhe ky humanizëm i madh i Anamalasve vazhdon edhe sot. Natyrshëm këto punë të dobishme të Anamalasve të kujtojnë vargjet proverbiale të Nolit tëmadh, vargje që frymëzuan patriotët shqiptarë nëAmerkikë për të ndihmuar Kombin. Ato jane aktuale dhe sot si: Mbahu, Nëno, mos ki frikë/ Se ke djemtë ne Amerikë.
Ata kanë ndihmuar pa rezerva Luftën e Kosovës me ndihma të konsiderueshme dhe shumë patriotike.
Në këtë Kuvend të radhës kryetar u zgjodh z. Albert Salaj të cilit i urojmë suksese të mëtejshme duke e çuar shoqatën edhe më përpara, me një vazhdimësi tejet progresiste dhe kombëare.

Tubimi i shoqatës “Ana e Malit” u fotografua nga Amir Suka, AlbaPro, drejtor i programeve televizive të TV “Alba Life”, New York.

15 Janar, 2023
Staten Island, New York

Filed Under: Reportazh Tagged With: Keze Kozeta Zylo

Konsulli i Përgjithshëm i Kosovës Në  NY, Ambasadori Blerim Reka Midis Nxënësve Të Shkollës Shqipe “Alba Life”, Brooklyn

December 10, 2022 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo

Unë biri yt, Kosovë, t’i njoh dëshirat e heshtura/ t’i njoh ëndrrat, erërat e fjetura me shekuj…

Ali Podrimja

Shkollat Shqipe “Alba Life” janë model i mësimit të Gjuhës Shqipe dhe i kultivimit të vlerave kombëtare dhe atdhetare.  Ambasadori Reka

Mësues, Nxënës, prindër dhe stafi i Shkollës Shqipe “Alba Life” Ambasadori i Kombit në Brooklyn mirepritën me plot përzemërsi Konsullin e Përgjithshëm të Kosovës në New York, Ambasadorin Blerim Reka.  Ambasadori Blerim Reka shoqërohej nga bashkëhortja e tij, pedagogia Ymrane Reka dhe Diplomati Fatmir Zajmi.  

Nxënësit të gëzuar e mirëpritën me duartrokitje Ambasadorin Reka dhe bashkatdhetarët nga Kosova dhe kjo është një traditë e mrekullueshme për gati 16 vjet brenda mjediseve tona në shkollë.  Në dërrasë shkëlqente si Dielli, Flamuri Kombëtar dhe Flamuri i shtetit të Kosovës.  Nxënësit gjithmonë janë kurreshtar, ngacmues të kujtesës, truri i tyre kërkon sa më shumë të thithë historinë, kulturën, traditat tona.  Një nxënese me sy të shndritshëm blu më pyeti se pse ne kemi dy Flamuj ku ju i keni shfaqur në dërrasë?  Çdo Komb ka vetëm një Flamur?  Natyrshem ia spjegova me kujdes për aq sa i lejon mosha e tyre për ta kuptuar, por nga ana tjeër ju ngulitet mirë në kokë se Bashkimi Kombëtar është detyrë immediate dhe atëhere do të valojë vetëm Flamuri i Gjergj Kastriot Skënderbeut.  

Ambasadori Reka përshëndeti gjithë të pranishmit, mëuesit, nxënësit, prindërit që i janë bashkuar Misionit Kombëtar.  Me një elekuencënë të folur dhe plot kulturë ai i falënderoi nxënësit dhe i porositi që të mos i harrojnë kurrë rrënjët nga kanë ardhur dhe të vazhdojnë të mësojnë Gjuhën Shqipe, pasi ai është identiteti ynë kombëtar.  Është kënaqësi të jem midis jush dhe t’i dorëzoj z. Qemal Zylo themeluesit dhe drejtuesit të Shkollave Shqipe në të gjithë Nju Jorkun dhe në Online Abetaren e unifikuar në një nga shkollat tuaja në Brooklyn.  Shkolla Shqipe “Alba Life” është një model i mësimit të Gjuhës Shqipe dhe i kultivimit të vlerave kombëtare dhe atdhetare.  Ju gjithmonë do ta keni përkrahjen e qeverisë së Kosovës e cila ka projektet e saj për të mbështetur dhe bashkërenduar me Diasporën.  

Z. Qemal Zylo e falënderoi në emër të Bordit dhe gjithë mësuesëve Konsullin e Përgjithshëm të Kosovës në NY, Ambasadorin Blerim Reka për vizitën e tij në këtë shkollë.  Dua të theksoj se Shkollat Shqipe “Alba Life” gjithmonë e kanë ndjerë përkrahjen dhe mbështetjen e qeverive të Kosovës dhe për këtë ju shprehim mirënjohjen tonë të pakufishme. 

Më duhet të shtoj këtu se Konsullata e Përgjithshme e Kosovës në vitin 2018 hapi siparin e 10-të Vjetorit të Pavarësisë së Kosovës me nxënësit e Shkolles Shqipe “Alba Life”.

Disa nxënës e përshendetën me poezi të ndryshme ardhjen e Ambasadorit Reka.  Nxënësit e talentuar si Kelvin Rustani, Altea Bala, Henri Cami etj interpretuan poezi të ndryshme.  Psh Altea Bala interpretoi poezi me titull “Ëvetarin”, që i kushtohet Abetares së parë, më 1844 nga Naum Veqilharxhi.  

…Është gjuhë e Perëndisë,

Me Ëvetarin e Veqilharxhit,

Veç ajo ty do të ndrisë,

Si një yll në mes të ballit.

Në mbyllje të vizitës nxënësit bënë fotografi me Birin e Kosovës, Ambasadorin Reka duke e falënderuar për dhuratën e çmuar që iu solli: Abetaren e unifikuar Shqipëri-Kosovë.

Duke bërë fotografi me vehte interpretoja poezinë e famshme të Ali Podrimes si: 

Unë biri yt, Kosovë, t’i njoh dëshirat e heshtura/ t’i njoh ëndrrat, erërat e fjetura me shekuj…

Faleminderit Kosovë!

9 Dhjetor, 2022

Brooklyn, New York

Filed Under: Politike Tagged With: Keze Kozeta Zylo

Një kurorë ulliri në kulturën kombëtare

November 11, 2022 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

Libri “Panteoni i Mirënjohjes Përmetare” me autor Shefqet Saliu është manushaqez naimjane, është shkëndijë e diellit dërguar nga “Fron i lart’ i Perëndisë” për të gjithë lexuesit e vëmendshëm që e duan këtë vend të bekuar.

Përmeti është i mahnitshëm, është det i gjerë dhe i thellë ku mund të notosh dhe s’mbytesh kurrë, sepse kanë një mikpritje të trëndafiltë dhe durim sokratik.  Përmeti të frymëzon në çdo fushë që të shkelësh, por ajo më e dallueshmja është historia dhe kultura e shquar kombëtare ku janë rrënjët e Frashëllinjve filluar me Naim Frashërin.  Shfletoj librin plot kurreshtje dhe ndal në faqen e parë me Shenjtin e letërsisë kombëtare Naim Shqipërinë.  Autori Saliu shkruan për Naimin:  “Poet i madh kombëtar, mendimtar, edukator, mësues dhe ndërgjegje e kombit, këngëtar i madh i Lirisë së Atdheut dhe i njeriut, titan i atdhedashurisë”.  

Letërsia jonë, kultura kombëtare do të ishte e cunguar pa Naimin dhe ashtu siç thotë Sevasti Qiriazi themeluesja e shkollës shqipe për vashat se Naimi, kur u hap shkolla shqipe nuk harronte të na shkruante dhe të na përhironte…

Naimi vdiq pa privilegje, veç lotit të fjalës për Shqipërinë do të shkruante Lasgush Poradeci.

Në faqen 15 ndalem tek Miss Bukura Elena Gjika, Dora D’Istria” kampione e kulturës e cila shkruante se deri në frymen time të fundit do të punoj për të mbrojtur nderin dhe të drejtat e Shqipërisë, Atdheut tim të nderuar.  Kjo autore e 150 studimeve një rilindase e përkryer, kjo përmetare e spikatur europiane frymëzoi shkrimtarin amerikan Henri Longfelloun, kur e takoi të shkruante për Skënderbeun.  Arbëreshet në Itali e shpallën mbretëreshën e pashembullt të Shqipërisë.

Lexoj dhe më duket sikur ngjis shkallët e historisë zhytem e tëra në këtë panteon që autori Saliu i ka qëmtuar me majën e floinjtë të penës së tij duke i sjelle pranë nesh. 

Natyrshëm ndalem tek Abdyl Frashëri aty ku fillon Rilindja Kombëtare.  Mund t’i kesh lexuar, studjuar, komentuar sa e sa herë në auditore, por përsëri kur shfleton kete liber ke shumë gjëra për të mësuar dhe për t’u frymëzuar.  Me të drejtë Shahin Kolonja shkruan: Vetëm në saje të përpjekjeve vetëmohuese të Abdyl Frashërit, të gjithë shqiptarët u ngritën në këmbë.  Abdyl Frashëri u arrestua, u burgos, u dënua me vdekje dhe u internua nga osmanët për veprimtarinë kombëtare.  Vdiq në moshën 53-vjeçare.  

Në këto 100 personalitete ka dhe emra që mund të mos e dish egzaktësisht veprimtarinë, por tek ky libër mëson dhe vetëm mëson.  Ja Apostol Arsaqi nga Hotova e Përmetit ka qenë Kryetar I Këshillit të Ministrave të Rumanisë më 1862, filantrop, mjek, shkencëtar etj.  Ai paguante në shkollën pedagogjike të Athines çdo vit për një vajzë nga Hotova ose treva e Përmetit për të mësuar.  Ai ngriti një shkollë në Hotovë më 1870 me 50 nxënës, në këtë shkollë ka studiuar dhe Petro Nini Luarasi.  

E shoh këtë libër si panteon dhe imagjinata më shkon ulur diku buzë Vjosës sime, atje ku ka rrënjët shkrimtari dhe 100 personalitetet e sjellë mahnitshëm në këtë libër.  Here i lexoj plot dallgë buçimash e herë qetësisht pranë një hijeje rrapi shekullor ose pranë një lisi naimjan me cicërima dallandyshes shtegtare…  Ky libër është një diell për lexuesit dhe studjuesit e mirëfilltë, sepse sjellë nga thellësitë e shekujve si nga thellesitë e Vjosës perlat që doemos i duhen Kombit.  

Autori Saliu me portretin e tij dhe penën e florinjte vjen qetësisht dhe në fund të leximit të Panteonit doemos pasurohesh me shumë figura të ndritura të Kombit që s’i ke njohur më parë. Pena e tij urtane sjellë identitetin e tokës dhe të qiellit përmetar.  Në këtë libër janë ravijëzuar emra të epërm të kulturës kombëtare si në një optikë makroskopike kulturore, një emblemë historike. 

Ky libër është një mozaik i jashtëzakonshem me pena të ndritura pellazgësh përmetarë, me udhehëqës të tipit Abraham Linkoln.  

Autori është vetë prodhimi i historisë. Ai ka ditur të studjojë faktet, duke i shërbyer të shkuarës dhe të tashmes dhe duke ndezur pranë nesh flakën olimpike të përjetshme të mirënjohjes për njerëzit e ndritur dhe që ndriçuan mendjet dhe zemrat nëpër rrjedhat e historisë..

Disa figura të ndritura përmetare të persekutuara të Kombit

Në këtë libër janë disa figura të ndritura të persekutuara nga regjimi diktatorial si psh

Mid’hat Frasheri i biri i Abdyl Frashërit..  Ai i takon plejadës së ndritur të letrave si Faik Konica, Fan Noli, Luigj Gurakuqi, Gjergj Fishta etj.  Ai e quante komunizmin një kolerë që nuk shkatërronte vetëm trupin, por dhe shpirtin.  Ai është midis katër Frashëllinjve të mëdhenj.  U dënua nga regjimi komunist. Apostull i shqiptarizmës, publicist, shkrimtar, veprimtar i cështjes kombëtare, nënkryetar i Komisionit të Alfabetit Shqip, nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë të Shqipërisë, Kryetar i Ballit Kombëtar dhe i Komitetit “Shqipëria e Lirë”. 

Sejfulla Malëshova nga Malëshova e Përmetit dhe me nënë mezhgoranase, ku në enumeracionin e vargjeve poetike përmend stanin në Trebeshinë dhe kasollen në selishtë, atje ku ai vinte shpesh ne fëmijëri.  Ai u edukua në Perëndim dhe ishte sekretar i Nolit më 1924. Se bashku me skulptorin e Kombit Odhise Paskalin ata botuan në Itali revistën “Studenti shqiptar”.  Autori shkruan se poeti malshovit e ngjeu penën e tij tek plaga e pamjekuar e popullit, qe e zhuriti për Liri, tek mjerimi dhe shpirti liridashës që e mëkuan me musht patriotik.  Ai është një figurë poliedrike, karizmatike dhe përbaltja që iu bë në regjimin komunist të revolton pamasë.

Të persekutuarit kanë qenë jo vetëm në Mëmëdhe, por shumë prej tyre dhe jashtë në Diasporë.  

I tille ka qenë Akile Th. Tasi.  Ai ishte mik i ngushtë i Faik Konicës dhe bashkëluftetar i Nolit.  Ka qenë editor i gazetës më të vjetër shqiptare, Diellit.  Kthehet në Shqipëri dhe dënohet nga regjimi i cili vdes në burgun e Burrelit në vitin 1961.

Kontributi në diplomaci nga përmetarët është me shumë vlerë.  Ali Këlcyra lindi në një familje bejlerësh nga më të vjetrit e luginës, pinjoll i një oxhaku të rreptë vendosur me rrënjëj të hershme.  Më 1920 mori pjesë në Luftën e Vlorës, mbështeti Fan Nolin në Revolucionin e Qershorit.  Ali Këlcyra aristocrat i tri regjimeve pas vdekjes së Mithat Frashërit në New York kryen detyrën e kryetarit të Ballit Kombëtar deri sa vdiq më 1963. 

Kasëm Trebeshina është një figurë tjetër e epërme e letërsise i persekutuar.  Ai ka qenë prozator, dramaturg, poet, publicist me origjinë nga Vinokashi i Dëshnicës së Përmetit.  Ai u arresetu nga regjimi për agjitacion e propagandë.  Në vite 90-të ka pasur një sërë botimesh, por ato më të lexuarat kane qenë Mekami, Kukudhi, Kisha e Shën Kristoferit, Legjenda e Kostandinit dhe e Doruntinës etj… Në vitin 997 pas trazirave emigroi në Stamboll të Turqisë.  Mendohet të ketë 140 dorëshkrime, përmbledhje poezish, tregime, novela, eseistike dhe publicistikë që janë ende të pabotuara. 

Papavramët janë një dinasti tjetër si në mjekësi dhe në violinë.  Robert Papavrami ka qenë mësues i violinës i disa gjeneratave dhe babai i violinistit me famë botërore Tedi Papavramit.  Tedi Papavrami u lidh me violinën që në moshen 4 vjecare dhe u be i famshëm pas arratisjes së tij në Francë. Ai ka fituar dica çmime prestigjioze ndërkombëtare. 

Familja që la pas pësoi persekucionin.

***

Duke lexuar dhe studjuar këtë libër të vjen ndërment historiani modern amerikan Anthony Grafton që për kocidencë kam në duar librin e tij “The Footnote”, nje histori kurioze, në të cilin ai përpiqet të kuptojë historinë e historisë nga një këndvështrim romanesk.

Pena e autorit Saliu duket sikur të ketë vizatuar një hartë ku është e kaluara, e sotmja dhe e ardhmja e historise nga një këndvështrim i veçantë, për t’u bërë e dobishme për udhëtarin modern.  Libri flet qartazi per historinë tonë se kush jemi dhe pse jemi ashtu siç jemi.

Me të drejtë autori shkruan se pse nuk ka dalë me parë ndonjë libër edhe pse Permeti ka kontribute te jashtëzakonshme për Kombin, por natyrshëm më kujton Volterin i cili thote: “”History can be well written only in a free country.” Që perkthehet se: “Historia mund të shkruhet mirë vetëm në një vend të lirë.”  Autori Saliu e gëzoi këtë status në vendin më demokratik në botë në Amerikë.

Përmeti ka nxjerrë skulptorin e parë kombëtar me vepra monumentale si Odhise Paskali E kush nuk është ndalur para veprave të tij të ndritura që zbukurojnë sheshet, qytetet muzetë!  Dritëzimi i tij është tek thjeshtësia e tejskajshme hyjnore dhe ja si shkruan: “Unë nuk jam sculptor në kuptimin professional të fjalës, as jam poet në kuptimin tradicional të fjalës dhe as filozof në kuptimin shkencor të fjalës.  Jam njeri.  Çdo gjë njerëzore më ka terhequr.  

Linda, jetova dhe do të vdes i varfër”.  

Përmeti është qytet ashtu si i këndojnë: O Pëmet o lezet! Përmeti është shquar në histori, art, kulturë, pikturë, mjekësi, shkencë, përkthime, dramaturgji, sculpturë, Gjuhës, letërsi, Rilindjen Kombëtare, skenat botërore, mjekësi, fe, bujqësi, kulinari etj… Dinastia e Qerimajve është e jashtëzakonshme në skenën shqiptare me 12 artistë në tre breza që fillon me babain e dinastisë Hetem Qerimaj ku kanë një orkestër me një repertor tracidicional dhe të muzikës qytetare shqiptare. Kurora e familjes Qerimaj është Et’hemi e pamundur te gjesh një të dyte, sepse nga nje violinist i pashkolluar u bë me emër në kulturën shqiptare.

Mentor Xhemali është një artist i madh i skenës kombëtare dhe ndërkombëtare.  Kombit rrallë i vinë artistë të këtij kalibri.  Ai ka interpretuar në Traviata, Eugjen Onjegin, Berberi i Seviljes e shumë të tjera.  E famshme mbetet dhe “Një zë po del nga grykë e Mezhgoranit” për betejën që u zhvillua kundër fashistëve italianë.  Ai është nje legjendë unike e artit.  

Laver Bariu eshte princ i klarinetës dhe i kabasë.  Ai është elita e artistëve të mëdhenj shqiptarë.  Është themelues dhe drejtues i sazeve të Përmetit.  Populli i kishte vënë epitetin: “Usta Bariu”.

Një tjetër personalitet i artit është Serafin Fanko regjisor, skenograf, dhe një ndër figurat më aktive të Teatrit “Migjeni”.  Ai është një prej ngadhnjimtarëve të teatrit shqip.  Gjyshi i tij Stafani kishte lindur në Bual të Përmetit dhe avokat në kohën e Pavarësisë. 

Kompozitori, entnomuzikologu, Akademiku dhe nënkryetar i Akademisë së Shkencave, Prof.Dr. Vasil Tole zë një vend të veçantë në faqet e këtij libri.  Prof. Dr. Tole ka fituar mjaft çmime kombëtare dhe ndërkombëtare, është autor i 29 librave dhe i 6 teksteve shkollore.  

Një vend të rëndësishëm zënë dhe gratë penarta përmetare që i kanë dhënë aq shumë letërsisë kombëtare.  E tillë është Adelina Mamaqi poete, shkrimtare dhe autore tekstesh të këngëve, më e njohura gjatë shume dekadave në letërsinë shqipe për fëmijë, poezi, tregime, fabula e përralla.  Ajo i përcolli me fanatizëm traditat përmetare edhe pse e larguar familjarisht.  Ajo vjen nga familje intelektualesh të shquar të Kombit.  Gjyshi i saj Fehmi Bej Mezhgorani nga Tepelena ka qene firmëtar i Pavarësisë dhe avokat në qeverinë e Ismail Qemalit.  

Libri i autorit Shefqet Saliu sfidon metodat dhe dogmat akademike të zbehta, sepse ka një origjinalitet në kryekrejë dhe të rrëmben për ta shijuar.  Me siguri ka dashur nje punë kolosale studimore, kërkimore, do i ketë ardhur si një trill i kohës, por dhe i krenarisë së ligjshme si përmetar.  Libri pasuron Bibliotekën Kombëtare dhe bëhet frymëzues për brezat duke pasur rolet modele të shekujve që i kanë dhënë shpirtin dhe pasurinë Kombit.  

Me shumë vlera për artin shqiptar është Gezim Kame pedagog, regjisor i shquar, aktor, pjesë e plejadës së parë emblematike të regjisurës shqiptare.  Ai ka punuar me ikona të artit dhe të kinematografisë shqiptare duke arritur rekorde të paimagjinueshme në shikueshmëri.

Viktor Zhusti aktor i shquar thotë se Kame është një mjeshtër i pa cak, sepse ben një kapitull të veçantë në historinë e regjisurës shqiptare.

I jashtëzakonshëm në personalitete të të gjitha fushave Përmeti ynë ka dhe një prej tyre Hektor Dule, skulptor i Popullit, profesor në Akademinë e Arteve. Mbi njëmijë vepra në art që kanë lënë gjurmë kudo që të shkelësh.  Ai është një emër i madh në mjeshtërinë e artit jo vetëm në Shqipëri, por edhe në botë, ekspozitat e të cilit janë çmuar nga kritika botërore.

Libri ka një parathënie të shkëlqyer nga prof. Ethem Ruka i cili thotë se Permeti është “magjja” që gatoi dhe vazhdon të gatuajë shpirtra shqiptarësh të mëdhenj.  Prof. Ruka e quan privilegj që iu besua të shkruajë një parathënie për këtë libër enciklopedik me figurat përmetare të një lloj soji që vazhdon të respektohet gjithmonë.   

Si përfundim e pamundur të sjellësh përsonalitetet qe ka gjithë Përmeti në këtë shkrim dhe të renditur në libër prej 513 faqesh, por e kujdesshme dhe me plot mirënjohje i shpreh autorit respektin e pakufi për këtë libër që iu ka sjellë lexuesve të shumtë.  Libri ka saktësi historike dhe studimore çka të kujtonë Volterin i cili thotë: “Një historian ka shumë detyra. Më lejoni t’ju kujtoj dy që janë të rëndësishme. E para është të mos shpifni, e dyta nuk duhet të mërziteni.”

Libri ka mbushur vakumin e krijuar si dhe mungesën e një studimi të mirëfilltë shkencor për Përmetin e trëndafilave, për lulishtarët e pashoq të kulturës kombëtare.  

Autori Shefqet Saliu me librat e tij historike po ndërton një korpus skulpturor, kulturologjike që të befasojnë dhe njëherazi të frymëzojnë.

Saliu sjellë mjeshtërisht qytetarët zulmëmadh të Rilindjes Kombëtare që vinin nga Përmeti, zgjon nga gjumi letargjik historianët dhe lutet që të vinë të falen në Përmet si një kishë shpirtërore a si një mekë ku merr bekimin e përjetshëm nga kjo kurorë ulliri në kulturën kombëtare

11 Nëntor, 2022

Staten Island, New York

Filed Under: Kulture Tagged With: Keze Kozeta Zylo

Poeti Cana që zbërthen me kode gjuhën e bilbilit

September 27, 2022 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

Bilbilit kush ja di gjuhën,

Të më thotë mua dy fjalë!

T’i këndoj mikes së zemrës,

T’ja them, t’a kërrejë mallë!

Poeti Danel Cana me penën e tij ka sjellë para publikut një sërë librash me poezi, publicistike, fabula, roman. Do të ndalem në poezitë e tij lirike, që janë dhe perëndesha e frymëzimit tim për të shkruar këtë ese rreth krijimtarise së tij brilante. Në majën e dritës së krijimtarisë hedh si vetëtimë përflakëse për vashën flokë bukur si tëndë. Vargu krahasues me sevdanë e sevdave e bën poetin t’i çahet zemra më dysh për bukurinë mahnitëse të vashes dhe t’I thurr vargje me metafora sa syri t’i djersisë.

Dhe ja si i këndon në poezinë: “Flokë bukura si tëndë”: Flokë bukura si tëndë/ Veron një kope e tërë/ Kur i shoh mbetem pa mëndë/ Aty gjumi të më zërë.

Mjeshtërisht di të perdorë artin popullor dhe të sjellë koloritin lokal të trevës së Vagalatit, Tepelenë prej nga është poeti si: Trupi yt porsi lastarë/ Si purteka e lajthisë/ Aty syri të djersisë/ Të ti prek pak ato sisë/ Si gjëmbat e kulumbrisë.

Duke lexuar këtë lirikë të arrirë Danel Cana të kujton poetin e shquar Ali Asllanin i cili në poezinë “ Pyeta valët vogëlushe” shkruan: Pyeta valët vogëlushe/ mu si krahët e një gushe/ përmbi supe nga një shkumë/ kush më pak e kush më shumë/ venë e vinë e shkojnë e shkasën/ dhe përhera për ty flasën.

Poeti Cana sjellë pranë ne lexuesve reflektim drithërues, duke u zhuritur në mallin për vendlindjen atë që na kanë lenë amanet të parët tanë urtësinë dhe dashurinë për trojet. Ai shkruan: “Tepelenë sa të dua/ o vëndi ku puthen retë/ Erë edhe stuhi të bëhen/ të maten me Bilbilejtë/ Vend i trimave të sertë/ që shkëlqyen histories”.

Poeti Cana është patriot, atdhetar me zemër të zjarrtë që edhe pse i mërguar pena i shkruan për Shqipërinë, Vlorën legjendare, Vlorën e Flamurit, Vlorën e Atit të Pavarësisë së Kombit. Le ta lexojme: “Veshur rroba nusërie/ O Vlora ime me derte/ Buzë Jonit Fanar ishe/ Fanar në histori mbete”!

Poezitë e tij sjellin shqetësimin qytetar, shqetësimin e një shqiptari që shpesh Europa, liderët e saj kanë dashur ta largojne edhe pse vendi ynë është në zemër të Europës, është histori e saj. Poeti Cana thotë se vetë Zeusi, Perënditë e Olimpit janë përulur për Pellazgët, kulturën, gjuhën e tyre ndaj ai shkruan: “Vetë Zeusi u përkul/ Të puthi gushën dhe gjinë/ Magjepsur ish’ pas bukurisë/ Të fali dashurinë/ Ti bijë e bukur e Telefesës, copë e zemrës tij/ Mbi ty Evropë e hodhi dritën dhe gjithë Pellazgjinë”!

Metaforat e tij pikturojnë portrete të një jete të jetuar apo në imagjinate të përkushtuar për të qenë sa me i vërtetë me vehten.

Dhimbjet e tij filluar me Vagalatin piktoresk nga natyra, por në harresë nga shteti janë dhimbje dhe klithje universale poetike që zgjojnë të përgjumurit e kujtesës dhe ngre një shkallare vuajtjesh që e pamundur t’i kapësh dot dhe as t’i zbresësh në tokë…

Intuita e tij poetike shfaqet me një harmonizim si në tingëllimin kuptimor, leksikor e fonetik.

Arti në këto poezi ka muzikalitetin dhe mjaltëzimin e sensualitetit femëror. Vargjet janë gjithë reflekse ujëvarash, janë këngë burimesh që pikojnë nga gjinjtë e maleve hijerëndë të Tepelenës.

Burimet janë dritë, janë këngë, shuajnë etjen, ndezin zemrat dhe frymëzojnë poetët si Cana.

Unë i kam lexuar me vemendje poezitë dhe shijova emocionin e sinqertë dhe nuk u mbyta në zhguallin e artit nën klishetë moderniste të akullta, dogmatike dhe moralizime.

Poezia e Canaj doemos që ka ndikime dhe prej poezisë popullore, prej artit të aristokrateve të fjalës që e sjellë poezinë e tij prej kozmocentrizmit në homocentrizëm.

Ai ngre në art kultin e vendlindjes, të familjes, të nënës fisnike mezhgoranase etj. Poezia e tij është shpirtëzimi i mjedisit, shenjtërimi i natyrës, dhe i fjalës së bukur.

Shqetesimet i sjellë natyrshëm në art, por dhe me një Mea Culpa se nëse do të kishte gjë në dorë, do të kishte sjellë ndryshimin.

Me mjaft elegancë dhe dashuri ka sjellë respektin dhe delikatesën e Vasilliqisë, zonjës së bukur të Ali Pashë Tepelenës e cila i qëndroi besnike deri në fund të jetës së tij. Tronditja e saj kur pa kokën e prerë të Aliut të saj nga turqit drithëroi çdo pasha dhe shkrimtar në Europe, doemos dhe poetin Cana i cili e përshkruan si më poshtë: “Kapedane sypatrëmbur/ nuse Epiriote/ Në kamare vendos lule/ rrotull asaj koke/ Përmbi ty, o Mjekërr Artë/ Kapedani im/ Nuk e zë vëndin në zemër/ më i miri trim/ Lehtë përmbi ball vendosi/ një monedhë prej Ari/ Zakon i të parëve tanë, traditë shqiptari”.

Poeti Cana është një lirik i kohës dhe vazhdon pa u ndalur për të zbërthyer vetëm me kode gjuhen e bilbilit dhe bilbilat nuk i zëvendëson asnjë zog, sepse këtë privilegj e kanë vetëm poetët e vërtetë. Metaforat e përdorura që duket sikur shkruhen dhe këndohen me fyellin e brinjve bëhen simfoni: “Melodi si erë të bëhem/ Të fluturoj ku të dua/ Bashkë me vesën e mëngjesit/ Të rri mbi buzët e tua!”

Poezitç kanç një harmonizim dhe një përshtatje të bukur leksikore dhe fonetike duke u përshtatur artistikisht me muzikalitetin që vihen në shërbim të mesazheve qiellore dhe tokësore. Ato sjellin si dritaret me kanate me pamje nga pemët e gjelbërta, dritëzimin në çdo skaj, dhe të lëbyrin sytë nga dielli që ngroh fshehurazi një guguftu si: “T’më përkëdhelësh me ëndje/ Melodi si erë të bëhem/ Të fluturoj ku të dua/ Bashkë me vesën e mëngjesit/ Të rri mbi buzët e tua”!

Tematika e poezive të tij janë më së shumti meditative-filozofike, erotike dhe atdhetare.

Poezia atdhetare e Canaj është klorofili dhe ushqimi i jetës. Lidhja e pashmangshme me vendlindjen, e bën dhe më human dhe natyrshëm më krenar për Kombin,

Në poezitë e tij shpesh ndjen se futesh në një laborator ku ndizen proceset kimike dhe mundohesh të spjegosh misteret që sjellin figurat artistike.

Ato kanë fuqi të padukshme, fuqinë e penës që di t’i zbërthejë vetëm poeti këto mistere poetike thjesht pakuptuar.

Poezitë e tij janë si shkëndijëza ashtu siç do tëshkruante Ali Asllani për poetët e vërtetë në librat e tyre si: Sikur një gur stërrall/ Në gji zjarrin e ka ngjall/ Qoftë në lum e qoft në det/ Zjarr i tija nuk humbet!

Poeti Cana zbërthen me kode ethshëm në poezitë e tij gjuhën e bilbilit, gjuhën e zogjve që fluturojnë të lirë në hapësirat qiellore, Liri që e ëndërrojnë të gjitha qeniet njerëzore.

Vazhdo të këndosh si bilbil, Poet, dhe ne do të lexojme gjithmonë!

26 Shtator, 2022

Staten Island, New York

Filed Under: LETERSI Tagged With: Keze Kozeta Zylo

Shkolla Shqipe “Alba Life” në Bronx filloi me plot sukses vitin akademik 2022-2023

September 19, 2022 by s p

Nga Keze Kozeta Zylo/

Në një ditë të dielltë që të lëbyrte sytë mësues, prindër, gjyshër, nxënës u mbodhën të gëzuar grup-grupe para shkollës për të filluar orët e mësimit shqip, në mjediset e Qendrës “Illyria” siguruar nga z.Mark Gjonaj “Nderi i Kombit”.  

Në hyrje të shkollës para banderolës ishin varur tullumbacet me ngjyrat kuq e zi, simboli i Flamurit Kombëtar, përgatitur nga znj.Arta Xhaferri, koordinatore e shkollës në Bronx.

Shumë prej tyre takoheshin me mall dhe bisedonin për pushimet e verës. Ata njiheshin dhe ishin bërë miq në bangat e shkollës të familjes së madhe “Alba Life”.  Dikush kishte komunikuar me shokun dhe shoqen e tij, disa kishin ardhur për herë të parë, si psh një vajzë e kishte emrin Qershizë, sa emër i bukur, por sidoqoftë ata po lidheshin shumë shpejt sikur njiheshin prej kohësh, sepse bota e fëmijëve është e magjishme.  Ja më tha gjyshe Dhurata Maleshka që vjen shumë e rregullt për të sjellë mbesën me emrin Ema në shkollë, ne mezi po prisnim për të filluar mësimin shqip.  Përvoja juaj e ka shtuar shumë reputacionin dhe seriozitetin e këtij misioni kombëtar.  

Drejtori dhe themeluesi i Shkollave Shqipe “Alba Life” në gjithë Nju Jorkun dhe në Online z.Qemal Zylo i përshëndeti të gjithë të pranishmit dhe iu uroi atyre mirëseardhjen dhe punë të mbarë.  Z.Zylo prezantoi djalin me plot perspektivë, z.Enes Basha i cili iu bashkua stafit të Shkollës Shqipe “Alba Life”.  Ai prezantoi Asambleisten e shtetit të Nju Jorkut znj.Natalia Fernandez e cila na nderoi me pjesëmarrjen e saj në ceremoninë e hapjes.  Asambleistja Fernandez shoqërohej nga z.John Zaccaro i cili shpreson se së shpejti do të ketë një ulëse në Parlamentin e Nju Jorkut.  Zonja Fernandez pasi falënderoi të gjithë mësuesit, nxënësit, themeluesit tha se Nju Jorku ka shumë komunitete dhe fliten mjaft gjuhë të  ndryshme pothuajse nga e gjithë bota.  Në se ne do të kishim një shkolle në spanjisht si shkolla shqipe “Alba Life”, unë do ta dija dhe më mirë spanjishten, pasi prindërit e mi kanë emigruar nga Kuba.  Mbajeni fort gjuhën tuaj, gjuhën e të parëve, kulturën, historinë, traditat pasi Amerika i cmon dhe i vlerëson shumë, ju e bëni atë dhe më të pasur. Mësueset Mirvete Krasniqi Veselaj, Dr.Manjola Duli, asistentet dhe ndihmëset si Davida Hasanaj Drilona Sadikaj, Kendra Duli etj kujdeseshin për nxënësit dhe mbarëvajtjen e tyre në shkollë.  Grupi i valltarëve intepretuan mjeshtërisht Vallen e Pavarësisë së Kosovës, ndërsa Erza Shala dhe Leon Gashi intepretuan poezinë për Mëmëdheun nga Cajupi dhe O Flamur Gjak o Flamur shkabë nga Fan Noli.  

Prindërit dëgjonin me nostalgji Mëmedheun e Cajupit dhe tek sytë e ndonjerës shikoja që nga faqet I rrokulliseshin lotët e mallit, sepse Atdheu është mall që djeg e përvëlon si në këtë poezi: 

Mëmëdhe quhet toka/ ku më ka rënurë koka/ ku kam dashur mëm’e atë/ ku më njeh dhe gur’ i thatë/ ku kam pasurë shtëpinë/ ku kam njohur Perëndinë/ stërgjyshët ku kanë qënë/ dhe varret q’i kanë vënë/ ku jam rritur me thërrime/ ku kam folur gjuhën time/ ku kam fis e ku kam fare/ ku kam qeshur, ku kam qarë/ ku rroj me gas e me shpresë/ ku kam dëshirë të vdes.

Dita e shtunë ishte një ditë tejet mbresëlënëse, e suksesshme dhe si cdo ditë e parë e shkollës në kujtesën e nxënësve do të mbahet mend përgjithmonë.

Urime të dashur nxënës, mësues dhe prindër të Shkollës Shqipe “Alba Life” Ambasador i Kombit dhe kudo në botë ku mësohet shqip!

Paci bekimin e Zotit për këtë mision të përbashkët Kombëtar!

Gjuha Shqipe na bashkon!

17 shtator, 2022

Bronx, New York

Filed Under: Komunitet Tagged With: Keze Kozeta Zylo

  • 1
  • 2
  • 3
  • …
  • 21
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • AT SHTJEFËN GJEÇOVI DHE DR. REXHEP KRASNIQI, APOSTUJ TË IDESË PËR BASHKIM KOMBËTAR
  • Marjan Cubi, për kombin, fenë dhe vendlindjen
  • Akademik Shaban Sinani: Dy popuj me fat të ngjashëm në histori
  • THE CHICAGO TRIBUNE (1922) / WOODROW WILSON : “NËSE MË JEPET MUNDËSIA NË TË ARDHMEN, DO T’I NDIHMOJ SËRISH SHQIPTARËT…”
  • SHQIPËRIA EUROPIANE MBRON HEBRENJTË NË FUNKSION TË LIRISË
  • KONGRESI KOMBËTAR I LUSHNJES (21-31 JANAR 1920) 
  • Një zbulim historik ballkanik
  • VATRA DHE SHOQATA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARO-AMERIKANË PROMOVOJNË NESËR 4 VEPRA TË PROF. BESIM MUHADRIT
  • Që ATDHEU të mos jetë veç vend i dëshirës për të vdekur…
  • KAFE ME ISMAIL KADARENË
  • Kosova paraqet mundësi të shkëlqyeshme për investime
  • PARTIA NUK ËSHTË ATDHEU, O KOKËSHQOPE
  • 50 VJET VEPRA POETIKE KADARE
  • IT’S NOVEMBER 28TH
  • Një arritje për shqiptarët në Michigan

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT