Vatra – Dielli

KOSTË ÇEKREZI, EDITORI QË E BËRI “DIELLIN” TË PËRDITSHËM

July 28, 2021 by s p

Nga Andon Andoni

Edhe pse Amerika vendi i madh i lirisë e befasoi dhe mahniti me njerëzit dhe vendet ku shkeli anë e mbanë, KostëÇekrezi, me Bostonin u dashurua që në ditën e parë. Lumi i madh që i shkonte qytetit përmes, natyra e ftohtë dhe me dëborë, i sillte ndër mend Ziçishtin, fshatin e tij të lindjes, dhe mbarë Devollin që i shkonte lumi përmes dhe i mbuluar nga dëbora në dimër. Aq më shumë kur kurbetçinj devollinj në qytetin e Bostonit dhe rrethinat kishte plot. Tek i takonte në çdo hap që hidhte, dhe duke ju folur për vendlindjen që sapo kishte lënë pas, KostëÇekrezi nuk e hiqte dot nga mendja mëmëdheun, përpjekjet e rinisë shqiptare për të bërë Shqipërinë të mëvetshme dhe të lirë. Por puna e re që do të niste, pak kohë i linte për ëndërrime e pezm të shkuar. Ai kishte ardhur në Amerikë të drejtonte gazetën “Dielli”, një ëndërr e cila shumë shpejt do ta çonte larg.

Një vit më parë, gjetja e një editori të përshtatshëm për “Diellin” kishte qenë një shqetësim në kuvendet e “Vatrës”. Kuvendi, që ishte mbledhur më 10 janar 1914, duke mos gjetur një kandidaturë të përshtatshme vendosi që të përzgjidhte mes këtyre kandidaturave: Faik Konicës, që aso kohe ishte në Durrës, MiloDuçit, që ishte në Vlorë, Aleksandër Xhuvanit, MithatFrashërit, SimonShuteriqit, në Elbasan dhe AbdylYpit në Vlorë, thuhet në kronikat e “Vatrës”. U shkroi letra secilit prej tyre. Këta ishin kandidatë të dorës së parë për “Vatrën”. Faik Konica nuk u kontaktua dot. Ndërsa të tjerët kthyen përgjigje se nuk vinin dot në Amerikë.

Deri në fillim të gushtit punët e gazetës hiqeshin zvarrë. Gjithçka kishte mbetur në dorën e LoniKristos, që nga posti i kryetarit, i sekretarit dhe editorit të “Diellit”. Atëkohë, “Vatra” mori një letër nga Noli, i cili kërkonte redaksinë e “Diellit”, por me disa kushte. Komisioni u mblodh me 5 gusht 1914 për të diskutuar kushtet që vinte Noli. U pranuan ato kushtet dhe iu dërgua ftesë që të vinte dhe të merrte drejtimin e “Diellit” me 80 dollarë në muaj (ky ishte një nga kushtet që kishte vënë Noli, përfshi dhe pavarësinë në drejtimin e gazetës). Komisioni mori dhe një vendim rezervë për të mos humbur kohë, që nëse s’vinte Noli, të ftohej KostëÇekrezi. Si përfundim, Noli nuk erdhi dhe ftesa iu dërgua Çekrezit.

Më pak i parapëlqyeri KostëÇekrezi, u paraqit menjëherë të nesërmen e zbritjes në Amerikë tek zyrat e “Diellit”, në 97 Camptonst., Boston Mass. Ai e mori gazetën me 10 nëntor 1914. Ishte vetëm 22 vjeç kur nisi të drejtojë “Diellin”, që në atë kohë dilte dy herë në javë.

Për më shumë se një vit u zgjidh problem i editorit dhe gazeta “Dielli” duket se gjeti ustain. Madje, ai kërkoi që gazeta, hap pas hapi duhej të madhohej dhe të dilte më shpesh, -shkruan pas vitesh RefatGurrazezi, që në kohën kur drejtoi “Diellin”, nuk la gjë pa shkruar kundër Çekrezit.. “KostëÇekrezi mund që të kish të metat e tij, si çdo njeri tjetër, por si punëtor i kish shokët e rrallë”[1]. Dhe fati duket se këtë herë, ose së paku përkohësisht, është me të dhe i jepet dorë për të rritur kredencialet e veta si punëtor i palodhur dhe deri lider i bashkëkombasve, pasi themeluesit e dikurshëm dhe liderët e “Vatrës” dhe “Diellit”, Faik Konica dhe Fan Noli, gjenden prej kohësh larg Atllantikut, në Evropë. Edhe Kristo Dako, i zgjedhur si kryetar i “Vatrës” në kuvendin e 1913-ës, pas disa muajve qe larguar për në Shqipëri. Në mungesë të tyre Çekrezit të ri duket se i bije hija e liderit.

Dhe me të vërtetë, që në numrin e parë të janarit, boton tek “Dielli” kronikën e zezë të një viti të mbrapshtë me luftëra dhe theror të paparë gjer më atë ditë për shqiptarët. Ai, që ka ndjekur nga afër tërë dredhitë e politikës së brendshme dhe të jashtme, ka mësuar se vetëm njerëzit e vendosur me ideale dhe patriotë mund të lartësojnë emrin e madh të mëmëdheut.

Atij i dhemb shpirti kur shikon bashkëkombasit e tij që hyjnë në Amerikë dhe në Casten Gardën të Bostonit apo të NewYorkut deklarohen turq ose grekë. Nga nevoja për të kapërcyer kufirin, janë gati të harrojë emrin e mëmëdheut. Ai nuk mund t’i pëlqejë këta lloj shqiptarësh që kërkojnë “të përfitojnë në kurriz të mohimit të patriotizmës”, kur nga ana tjetër ka njohur njerëz, me të cilët e lidhi fati i luftës dhe i përpjekjeve për Pavarësinë e Shqipërisë, që bënë sakrifica sublime si Ceno Sharra, Haki glina, Gani Butkaetjetj

I ndodhur mes bashkëfshatarëve të tij, sipas citimeve të tyre, ligështohet teksa mësonte se më 25 dhjetor të vitit 1914 italianët kishin pushtuar Vlorën. Vlorën ku ai kishte lënë vitet e rinisë së tij të parë, Vlorën e muhaxhirëve të drobitur e leckosur që vinin nga të gjitha viset e vatanit, të përzënë prej fqinjëve grabitqarë, grekë e serbë, malazezë e bullgarë.

Ai u vu në radhën e parë të kundërshtimeve të këtij pushtimi. Me anë të “Diellit” e denoncoi, si një paturpësi të madhe të qeverisë së Romës. Por sikur të mos mjaftonte kjo, lajmi për daljen e kryqëzorit grek në Durrës, në janar të 1915, e tronditi pa masë. Tek “Dielli” që drejtonte vetëm prej dy muajsh, ai i komentoi lëvizjet e fqinjëve tanë grekë dhe italianë, si dëshmi të një marrëveshjeje të fshehtë që mund të ishte arritur midis tyre në kurriz të Shqipërisë[2]. Dhe “profecia” e tij do zbulohej vite më vonë, dhe do dilte në shesh në Konferencën e Paqes nga presidenti Willson, si marrëveshja famëkeqe me emrin “Titoni- Venizellos” për ndarjen e Shqipërisë.

Pikërisht kjo është ndjesia e politikanit të ri KostëÇekrezi, për t’iu përveshur punës që të botojë në shtypin e kohës, për të huajt, në gjuhët frënge, angleze dhe italiane, një sërë artikujsh për Shqipërinë dhe për shqiptarët, duke polemizuar me qarqet shovene greke në Amerikë dhe në Greqi. Në këto shkrime ai shfaqet një patriot i flakët dhe sidomos nga pozitat indulgjene. Ai pranon haptazi se është një i shkolluar në shkollat greke dhe një ortodoks nga feja, por kurrë një grek. Ai është shqiptar si mijëra shqiptarë të tjerë në jug të vendit.

Ndaj dhe si kryeredaktor i “Diellit” kërkon përmes editorialit, që shqiptarët patriotë; “që gjashtë muaj qëkurse të mbledhur rreth flamurit kombëtar që zbukuronte atdheun e Skëndërbeut, u përndanë në tokat e huaja, “lipset dhe janë të lutur të informojnë gjithë shqiptarët, përmes korrespodencave që do t’i dërgojnë “Diellit” për punërat e Shqipërisë në sytë e botës dhe vendeve ku ata janë vendosur. “Një letër e tillë, që do të vinte prej një njeriu të çquar, ndoshta do ta shkrinte akullin e trashë që ka ngrirë telat e patriotizmës në zemrat e shumë shqiptarëve”[3]. Nga ana tjetër krijon rubrikën “Nënshtypjet e ditës”, ku boton qëndrime e analizat e tij, përmes një gjuhe pamfletiste dhe sarkastike, për problemet më të mprehta të kohës dhe të komunitetit shqiptar të Amerikës, për situatën që kalonte mëmëdheu nën kërcënimin e luftës dhe pretendimeve territoriale të fqinjëve, që në këtë kohë ishin intensifikuar si kurrë ndonjëherë. Ai e shikon shpëtimin e mëmëdheut edhe përmes kulturimit të bashkë-kombasve duke i ftuar për t’u pajisur me sa më shumë dituri, shkollë dhe kulturë demokratike. Madje për këtë të fundit duket se ka dhe vetë nevojë të provojë sfidat dhe frytet e saj. Kështu, me vendimin që ka marrë për ta bërë “Diellin” të përditshëm, provon në Janar të këtij viti të shpallë në faqet e gazetës “Votim për “Diellin”. “Ne shqiptarët duhet të mësohemi se me anë të votimit të lirë, janë bërë popujt e qytetëruar ndaj dhe ne le ta provojmë këtë edhe “me vënien në votë të çështjes së daljes së “Diellit” më dendur ose me formë më të madhe, duam t’iu tregojmë sot shqiptarëve që shkaku i parë ishte dëshira jonë t’iu tregojmë bashkatdhetarëve që “Dielli” është i tyre”[4]. Dhe vërtet në kohën e drejtimit prej tij, “Dielli” ishte “i shqiptarëve”, porse produkt nga dora dhe mendja e një njeriu të vetëm, KostëÇekrezit. “Në pyesni se si mbahej ajo gazetë e përditshme, (“Dielli” në 1914-1915 kur e drejtonte Çekrezi dhe kur numëronte vetëm 800-900 lexues – A. A.) mund ta gjeni në dy fakte: në ndihmat e jashtëzakonshme që jepte çdo shqiptar me gjithë zemër dhe në harxhet e pakta të botimit; për shembull gjithë gazetën e shkruante një njeri, i nënshkruari (KostëÇekrezi – A. A.)[5]. Dhe, sipas votimit të pajtimtarëve, në ditët e para të shkurtit “Dielli” i KostëÇekrezit del katër herë në javë. “Më 5 nëntor 1915 u bë e përditshme, -do pohonte Fan Noli në mars 1965, në 80 vjetorin e tij të lindjes, -kur ishte direktor, ndjesë pastë, KostëÇekrezi, i cili midis virtyteve te tjera kish virtytin që ishte një puntor i rrallë. Ndoshta, puntori më i madh që ka nxjerrë Përlindja Shqiptare”.

[1]DalipGreca, “KostëÇekrezi, gazetari që e bëri Diellin të përditshëm, antizogisti, që pati kundër Konicën dhe Nolin”, Boston 2012.

[2]“Dielli”, Nr. 386, 4 janar 1915, f. 4.

[3]“ Dielli “Nr 407, 26 shkurt 1915, f. 3.

[4]Dielli, Nr. 392, datë 22 janar 1915, f. 2.

[5]Telegraf”, 3 korrik 1927.

Krijohet dega më e re e Vatrës në Ridgewood – New York

July 18, 2021 by s p

New York më 18 Korrik 2021 krijohet dega më e re e Vatrës në Ridgewood – New York. Takimi i themelimit të degës u prit me shumë entuziazëm nga të pranishmit. Kjo degë u themelua në kuadër të themelimit të degëve të reja që pritet së shpejti ti shtohen Vatrës si një mundësi kontributi, vlerash, bashkimi dhe organizimi në dobi të çështjes kombëtare. Nënkryetari i Vatrës z.Besim Malota përcolli mesazhin e kryetarit të Vatrës z.Elmi Berisha që dega e re dhe degët që do të krijohen në vazhdim, të funksionojnë në bazë të respektit reciprok, bashkëpunimit, etikës, vëllazërisë, frymës së Vatrës, frymës së kombit, vlerave e trashëgimisë së shkëlqyer të popullit e kombit tonë. Dega e Ridgewood – New York përbëhet nga: Bashkim Musabelliu, Xhadi Gjana, Ylli Dosku, Monda Hamitaj, Xhelal Smalaj, Ramazan Rragami, Femi Smalaj, Fari Shqarri, Abdyl Koprencka, Tatjana Gjana, Edmir Hameli, Anila Hameli, Pertef Pelenku, Vangjeli Bicolli, Vangjo Bicolli, Zoica Shehu, Haxhire Shuka, Tefta Çela, Merushe Mala, Bexhet Mala, Nazmie Lulo, Kadri Lulo, Dezi Rrezhda, Nexhip Rrezhda, Mirsa Hysa, Vali Gruda, Hysen Sejdini, Andis Shehu dhe Jovan Bicoli. Anëtarët nismëtarë të themelimit të degës janë: Bashkim Musabelliu, Xhadi Gjana, Ylli Dosku dhe Monda Hamitaj të cilët do kryejnë funksionin e drejtimit të degës deri në zgjedhjet e përgjithshme të degës para Kuvendit Kombëtar të Vatrës vitin e ardhshëm. Në fjalën e hapjes, z.Bashkim Musabelliu kryetar i grupit nismëtar të themelimit u shpreh se kjo degë do të bashkojë rreth vetes ekspertët, patriotët dhe veprimtarët më të dalluar të komunitetit shqiptar në mënyrë që të jemi një skuadër e bashkuar vlerash, intelektualësh dhe kontributorësh. Në këtë ditë të veçantë themelimi ishte i pranishëm edhe kryetari i degës së Vatrës në New Jersey z.Adem Malellari dhe Justin Bajrami nga dega e Vatrës në Hudson Valley. Takimi u përmbyll vëllazërisht me optimizmin e rritjes së anëtarësisë dhe të angazhimit të patriotëve në veprimtaritë kombëtare, publike dhe patriotike. (S.PAJA – DIELLI)

KËSHILLTARI I BASHKISË SË NEW YORK MARK GJONAJ, DEKOROI EDITORIN E DIELLIT DALIP GRECA

July 17, 2021 by s p

Sokol PAJA- DIELLI

New York më 17 Korrik 2021, Këshilltari i Bashkisë së New York-ut z.Mark Gjonaj nderoi editorin e gazetës Dielli z.Dalip Greca me rastin e daljes së tij në pension. z.Gjonaj shprehu vlerësimet më të larta për punën dhe kontributin 12 vjeçar të z.Greca në krye të Diellit dhe punën e madhe që ka dhënë në Federatën Panshqiptare të Amerikës Vatra. Ky nderim tha Gjonaj nuk është vetëm për z.Dalip por edhe për familjen e tij për sakrificat që ata kanë bërë në Vatër dhe në gazetën Dielli.

Në ceremoninë e dekorimit, Këshilltari Gjonaj u prit nga kryetari i Vatrës z.Elmi Berisha i cili pasi shprehu falenderimet për vlerësimin që i bëhet editorit që drejtoi Diellin për 12 vjet, deklaroi se z.Mark Gjonaj është një krenari kombëtare për arritjet e tij dhe ndihmën që ka dhënë për komunitetin shqiptar në New York. 12 vite në Diell dhe 10 vite te Iliria janë një shërbim shumë i madh që Dalip Greca ka bërë për komunitetin shqiptar- tha Gjonaj. Dalip Greca ka qenë fisnik dhe i papërtuar në çdo kohë për të pritur e përcjellur njerëz në Vatër e kudo.

Mirënjohja dhe nderimi që ne i bëjmë sot është shumë pak përkundër talentit dhe shërbimit që ai i ka dhënë komunitetit tonë. Dalipi na bën shumë krenar të gjithëve. Duke nderuar Dalipin ne nderojmë familjen e tij dhe shqiptarët që janë shembull në komunitet- tha Gjonaj. Më tej shtoi: Dalipi Greca shërbeu me personalitet dhe integritet si një profesionist i shkëlqyer dhe qytetar shëmbullor- përfundoi fjalën e tij Këshilltari z.Mark Gjonaj. Editori Dalip Greca në fjalën e tij falenderuese për gjithë të pranishmit, e vlerësoi Mark Gjonajn për ndihmën e pakursyer që ka dhënë për Vatrën përgjatë gjithë karrierës së tij. z.Greca para të pranishmëve tregoi disa episode të mbështjes ndaj Mark Gjonajt dhe shprehu mirënjohje për vlerësimin e lartë që iu bë prej Këshillit të Bashkisë së New Yorkut. z.Greca tha se do i shërbejë Vatrës e komunitetit shqiptar përgjithmonë, me mish e me shpirt.

Në pritjen zyrtare me rastin e vlerësimit të editorit Greca, morën pjesë Presidenti i Nderit të Vatrës z.Agim Rexhaj, nënkryetari i Vatrës Ervin Dine, sekretarja e Vatrës zonja Nazo Veliu, Editori i Diellit Sokol Paja, anëtarët e kryesisë Mark Mrnaçaj, Anton Raja, anëtarët e Këshillit Simon Qafa, Ismer Mjeku, gazetari Halil Mula, anëtari më i ri i Vatrës Nosh Mrnaçaj dhe z.Mehmet Kadria. Presidenti i Nderit të Vatrës z.Agim Rexhaj falenderoi editorin Greca për shërbimet e jashtëzakonshme që ka bërë në Diell dhe në Vatër për 12 vite, ndau me të pranishmit kënaqësinë dhe krenarinë për arritjet e Diellit nën drejtimin e Dalip Grecës sidomos gjatë pandemisë globale ku Dielli u bë burim i dorës së parë të informimit për mediat shqiptare në Diasporë, Shqipëri, Kosovë e në mbarë hapsirat shqiptare. Sekretarja Nazo Veliu deklaroi se z.Greca ka qenë një personalitet i spikatur në New York dhe kryesisht i qytetit të Lushnjes dhe jo vetëm me veprimtarinë e tij dhe kërkoi që Vatra të bëjë një kërkesë për dekorimin edhe nga Bashkia e Lushnjës ku z,Greca ka kontribuar aq shumë. Në fund të takimit u anëtarësua në Vatër z.Shaqir Gjonbalaj i cili do të kontribuojë në degën Hudson Valley. Takimi u mbyll vëllazërisht me zotimin për të çuar përpara çështjen kombëtare dhe projektet që forcojnë komunitetin shqiptar në USA.

Ja si e sulmonte “Vatrën” komunizmi…

June 15, 2021 by dgreca

Edhe nje here per Dosjen sekrete te ish-Sigurimit të Shtetit…/

Përgatiti: Eneida Jaçaj*-New York/

Shqiptarët e Amerikës u bashkuan për të zyrtarizuar më 13 qershor të vitit 1912 në Boston, Federatën Panshqiptare “Vatra”, në funksion të çështjes shqiptare dhe interesave madhore të vendit. Ishin personalitetet si Faik Konica, Fan Noli, Kristo Floqi, Marko Adams, Paskal Aleks etj, që u mobilizuan për t’i dhënë jetë “Vatrës” në shërbim të çështjes kombëtare, çlirimit të vendit nga zgjedha e huaj dhe më pas vendosjen e sistemit demokratik në Shqipëri.

Fan Noli dhe Faik Konica, dy personalitete të shquara dhe themelues të “Vatrës”, lobuan fort në sallonet e Europës, zhvilluan takime me personalitete të huaja, ku në bazë të diskutimeve patën interesat kombëtare të Shqipërisë. “Vatra” ka dhënë një kontribut madhor për moscopëtimin e Shqipërisë, dhe gjithashtu objektiv të saj ka patur demokratizimin e Shqipërisë, rritjen e ekonomisë dhe uljen e analfabetizmit. Federata Panshqiptare “Vatra” vijon misionin e saj duke mos i shkëputur lidhjet me atdheun, në mbrojtje të të drejtave, dinjitetit dhe interesave kombëtare të Shqipërisë.

Pavarësisht kontributit madhor për çlirimin e vendit, çështjes kombëtare, misioni i Federatës “Vatra” në vijimësi u godit fort nga regjimi komunist i instaluar në 1945-ën.

Pas përpjekjeve për çlirimin e vendit, shqiptarët e Amerikës vijuan lobimin për demokratizimin e vendit, lirinë e fjalës, u pozicionuan kundër censurës dhe shkeljes së të drejtave të shqiptarëve, për shkak të diktaturës.

Kjo politikë nuk ishte në funksion të interesave të regjimit komunist, ndërsa udhëheqësi-diktator, i cili synonte të mbante popullin të nënshtruar, ndërmori një sërë sulmesh në drejtim të “Vatrës”. Regjimi komunist propagandonte se Federata Pashqiptare “Vatra” zhvillon një veprimtari armiqësore kundër Republikës së Shqipërisë dhe Socializmit. Madje arrinte deri aty saqë shqiptarët e Amerikës i quante agjentë të amerikanëve, analfabetë dhe njerëz jo të mirë.

Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit 1944-1991 ka publikuar dosjen sekrete të “Vatrës”, me tre vëllime, e survejuar për dekada nga Sigurimi i Shtetit, me mbi 800 faqe dokumentacion.

Komunizmi sulmonte edhe gazetën “Dielli”, pjesë e “Vatrës. “Vatra” në pjesën më të madhe përbëhet nga elementë pak a shumë në gjendje të mirë ekonomike. Kjo është organizata më e vjetër dhe gjithmonë në kryesi të saj kanë qenë dhe janë njerëz që janë agjentë të amerikanëve. Qëndrimi i kësaj organizate tani dhe sidomos i gazetës së saj, nuk është i mirë. Gazeta Dielli dhe kryesisht Qerim Panariti zhvillojnë një propagandë reaksionare kundër republikës tonë dhe kampit të socializmit. Kjo vjen sepse drejruesit e kësaj shoqërie në pjesën më të madhe nuk janë njerëz të mirë nuk janë njerëz të mirë”, thuhet në dosje. Pavarësisht sulmeve nga një sociopat dhe primitv, “Vatrës” nuk do t’i venitet merita që ka dhënë për shpëtimin e Shqipërisë nga copëtimi. Faik Konica e ka përshkruar punën e “Vatrës” me këto fjalë në gazetën “Dielli” më datë 7 korrik 1922:

“Në ditët e errëta kur Shqipëria ishte e pushtuar nga ushtritë e huaja, kur shteti ish përmbysur, dhe kur flitej sheshit për copëtimit e vendit, “Vatra”, e këshilluar nga një pakicë patriotësh e shtyrë nga atdhedashuria dhe dëshira e anëtarëve të saj, e inkurajuar nga zëri i popullit i tërë shqiptarëve, e mori përsipër të veprojë në vend të shtetit të vdekur. Nuk kërkoji nderet as të drejtën e shtetit po mori përsipër vetëm detyrat dhe harxhet. Me shpenzimet e “Vatrës” u mbajtën delegatët, u dërguan misione, u subsidiuan agjenci, u kablluan mijëra protesta, me një fjalë u organizua mbrojtja e Shqipërisë, dhe u organizua aq e mirë sa Kryeministri i Greqisë z. Venizelos tha në Konferencën e Paqes në Paris, se të vetmin pengim serioz që gjeti në Epir Greqia, ish pengimi i vënë nga “Vatra”….

Dosja sekrete

Më poshtë paraqitet një pjesë nga dosja sekrete për Vatrën, e survejuar nga Sigurimi i Shtetit. “Dosja sekrete, Aprovohet, Drejtori i Zbulimit Politik, Jonuz Mersini Tiranë, 29/9/1970.

Vendim

Unë, punëtori operativ, Idaet Xhanaj, efektiv i Drejtorisë së Zbulimit, pasi shqyrtova materialet e organizatës “Vatra”, e formuar në vitin1909 prej Fan Nolit, Faik Konicës e të tjerë, dhe pasi gjeta se vitet e fundit është vënë plotësisht në shërbim të zbulimit amerikan, dhe aktualisht zhvillon aktivitet armiqësor ndaj vendit tonë si nëpërmjet anëtarëve të saj, po ashtu edhe nëpërmjet gazetës së saj, “Dielli”.

Vendosa të çel dosjen e kësaj organizate për të bërë përpunimin e mëtejshëm, për t’u informar mbi aktivitetin e saj, mbi koordinimin e veprimtarisë me zbulimet armike, mbi divergjencat në radhët e saj.

Pëlqehet

Kryetari i degës,

Hasa Luci

Relacion mbi gendjen e kolonisë shqiptare në SHBA

Kolonia Shqiptare në Amerikë është një nga kolonitë më të vjetra dhe më të mëdha në Perëndim. Emigracioni Ekonomik Shqiptar ka filluar qysh nga viti 1900 për shkaqe që dihen, dhe ka vazhduar duke u shtuar deri në vitin 1940. Afro 20 për qind prej tyre kanë marrë edhe familjet me vete. Kolonia Shqiptare përbëhet prej afro 40 mijë frymë, dhe është përqëndruar në qytetet Boston, Nju York, Filadelfia, Ustri, Detroit, Chicago, Karolina, Uashington, San Francisco; qëndra e gjithë kolonisë është në Boston, pasi aty janë kryesitë e shoqërive dhe kryesitë fetare. Sot, afro 80 për qind pre j tyre punojnë në restorante, hotele, 5 % në fabrikë, dhe 10 % kanë prona private, si magazina, shtëpi etj.

Nga zhvillimi arsimor dhe politik, kolonia përfaqëson një masë të madhe analfabetësh ose që dinë pak shkrim, të pazhvilluar nga ana politike dhe që janë shumë fetarë. Rinia e dalë nga familjet shqiptare në Amerikë, është edukuar në shkollat amerikane, pasi nevoja e një shkolle shqipe në koloni është ndjerë shumë.

Emigrantët Ekonomikë janë ndarë në dy shoqëri: Vatra me gazetën e saj Dielli, me kryetar Fan Nolin, dhe Editor Qerim Panaritin, dhe Shqipëria e Lirë me gazetën e saj “Liria”, me kryetar dr. Xhon Nase nga Berati dhe editor Dhimitër Trebicka, nga Korça.

Pjesa më e madhe shqiptarëve nuk marrin pjesë në këto shoqëri si aëtarë të rregullt, vetëm se marrin gazetat e tyre. Shoqëria “Vatra” në pjesën më të madhe përbëhet nga elementë pak a shumë në gjendje të mirë ekonomike. Kjo është organizata më e vjetër dhe gjithmonë në kryesi të saj kanë qenë dhe janë njerëz që janë agjentë të amerikanëve. Qëndrimi i kësaj organizate tani dhe sidomos i gazetës së saj, nuk është i mirë. Gazeta “Dielli” dhe kryesisht Qerim Panariti zhvillojnë një propagandë reaksionare kundër republikës sonë dhe kampit të socializmit. Kjo vjen sepse drejtuesit e kësaj shoqërie në pjesën më të madhe, nuk janë njerëz të mirë”, thuhet në dosjen sekrete.

Gazeta Dielli ne print dhe Online ka publikuar nje cikel me shkrime rreth gjurmimit te Vatres nga Ish sigurimi, pasi Dosja e Vatres ndohet ne seline e saj ne New York

“LETËRSIA E BURGOSUR”-PROMOVIM DHE BASHKËBISEDIM NË VATËR

May 22, 2021 by dgreca

-LIBRAT“ALIDA” I DINE DINES DHE “GJYQI I SHOPENHAUERIT” TË ADRIANA & DINE DINE DO TË PROMOVOHEN NË VATËR MË 29 MAJ, ORA 11.00 A.M. NGA VATRA, SHOQATA E SHKRIMTARËVE DHE SHOQATA ALBANIAN AMERICAN DUAL LANGUAGE & CULTURE-

– Pas promovimit do të organizohet ceremonia përmbyllse e vitit shkollor nga Shkolla shqipe Children of the Eagel me themeluse dhe drejtuse zonjën Drita Gjongecaj,që në vitin e Pandemisë i zhvilloi mësimet në VATËR…..

Pas suksesit me romanin“Mbi varkën e Karontit”(promovuar në Tirënë dhe në Nju Jork-Vatër) shkrimtari Dine Dine,i cili provojë që në foshnjëri egërsinë e kampeve të internimit dhe burgun e tmerrshëm të diktaturës komuniste, – ka publikuar novelën “ALIDA” me subjekt të ndërthur në kampet e internimit, me fillesë të rrëfenjës në burg e më pas jetën e lirë; si dhe librin me tregime “Gjyqi i Shopenhaurit” me bashkëautore bashkëvuajtësen, shoqen e jetës, nënën e fëmijëve të vet, Adrianën, të bijën e intelektualit të shquar, Lazer Radi.Një tjetër libër me subjekt nga jeta e burgut të Spaçit është drejt përfundimit, si dhe një vëllim me tregime e nje libër publicistik nga autori janë në proces drejt përfundimit.

Shkrimtari Dine Dine tashmë ka krijuar profilin e tij krijues dhe letërsia e burgosur dhe e internuar bashkë me të ka fituar LIRINË!

Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA në bashkëpunim me Shoqatën e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe Shoqatën Albanian-American Dual Language & Culture organizojnë promovim e të dy librave ditën e Shtunë, 29 Maj 2021, në orën 11.00 A.M.

Pas promovimit do të organizohet ceremonia përmbyllse e vitit shkollor nga Shkolla shqipe Children of the Eagel me themeluse dhe drejtuse zonjën Drita Gjongecaj, e cila në këtë vit të vështirë të Pandemisë i ka zhvilluar mësimet në mjediset e Vatrës. Fëmijët kanë përgatitë një program- koncert dhe në fund do t’u dorëzohen certifikatat e përfundimit të vitit shkollor.