• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Brezni sportistësh Memushaj

June 27, 2021 by dgreca

Interviste nga Gëzim Llojdia/

Tre vjet më parë  e sapo lauruar në degën ekonomi, por edhe sportiste  njëkohësisht me dëshirën e mirë dhe ambicien e madhe u paraqit me CV e saj në dyert e universitet për të filluar si stazhiere dhe më vonë të ndiqte udhët e karrierës si pedagoge. Quhej Tea Memushi,dhe është një ndër lojtaret  e ekipit kampion në basketboll për femra:” të Flamurtarit” në Vlorë,por edhe pedagoge në :”KUP Pavarësia ” të Vlorës. I ati i saj quhet Eqerem Memushi, ishfutbollist i :”Flamurtarit” të famshëm dhe sot trajner në shumë ekipe.Mirëpo, çfarë më tha në një intervistë?

-Kur keni lindur në familjen e një sportisti. Disa të dhëna për babain sportist(në cilin vit filloi sportin, cilët ishin disa nga sukseset e tij me Flamurtarin, ndeshje kombëtare dhe ndërkombëtare).

Unë kam lindur më 27 maj 1996 në qytetin e Vlorës, është  e vërtetë që kam lindur ne familje sportistësh, ose siç e përdorim ne në zhargonin e përditshëm në një familje që sportin e ka në gjak. Në fakt ka pasur disa persona në fis që janë marrë me sport, por deri më tani, më i spikaturi dhe më i njohuri është e vërtetë që është babi. Babi e ka filluar sportin e futbollit në moshën 10-vjeçare me moshat e klubit sportiv Flamurtari. Në moshën 14-vjeçare është shpallur një nga lojtarët më të mirë të spartakiadës së pionierëve në Elbasan. Është aktivizuar me ekipet Flamurtari U17,U18 dhe në nëntor të 1983 në moshën 18 vjeçare është aktivizuar për herë të parë me ekipin e parë në Gjirokastër. Ka luajtur në 8 takime me ekipin kombëtar Shqiptar U21 dhe në 6 takime me ekipin e parë kombëtar Shqiptar. Ka luajtur në tre kompeticione Evropiane : Uefa, Kupa e kupave dhe kupa e kampioneve. Ne karrierën e tij sportive ka fituar 2 kupa republike, 2 kampionate, 2 superkupa. Si lojtarë përpos aktivizimit me ekipin e zemrës, është aktivizuar edhe me ekipin e Partizanit me të cilin ka fituar një kampionat. Eshtë aktivizuar edhe me ekipe jashtë Shqipërisë si NK Pazinka në  Kroaci. Në karrierën si trajner ka pasur drejtimin e disa ekipeve si Flamurtari, Tomorri, Apolonia, Bylisi, Naftëtari, Oriku si dhe ekipi kombëtar Shqiptar U15. Sukseset ne fushën e trajnimit kryesisht janë të lidhura me ekipin e Flamurtarit si fitues të kampionatit me ekipin U19 dhe fitues te kupës së Shqipërisë me ekipin e parë.

Në familjen time nuk jemi vetëm unë edhe babi që kemi lidhje me sportin, është gjithashtu vëllai im i cili është 19 vjec dhe aktualisht aktivizohet me ekipin e S.C Arezzo me të cilin dolën edhe kampion Italie për kategorinë Primavera 3 në Qershor 2021. Ai e ka nisur futbollin në ekipet e moshave të Flamurtarit që në moshën 6 vjecare. Në moshën 14 vjeçare u largua drejti Italisë për t’u aktivizuar me ekipet Mantova edhe Cittadella. Është aktivizuar gjithashtu me ekipet kombëtare Shqiptare U17, U19 dhe U20.

Megjithatë ne të dy (unë dhe vëllai) e pranojmë se konkurrenca sportive  në shtëpi është e lartë dhe ne nuk e kemi të lëhtë të sfidojmë dhe arrijmë sukseset e babit, por kjo na motivon edhe më shumë!

-Si filluat në sportin  e basketbollit, kush ju futi në këtë udhë?

Që femjë gjithmonë kam dalluar për karakterin tim të shkathët edhe shumë social, në fakt unë jam larguar nga Shqipëria pa mbushur një vjeçe edhe pjesën më të madhe të fëmijërisë e kam kaluar në Itali. Atje ka pasur edhe ka një jetë më të organizuar për fëmijët ku konkretisht për të mbushur pasditet e mia që në moshë të vogël kam provuar të angazhohesha fillimisht në balet edhe më pas në gjimnastikë artistike. Në zonën ku jetoja unë basketbolli nuk ishte një sport shumë i preferuar nga vajzat. Por, e pranoj që atje (në Itali) mu bë pjesë e rutinës aktivizimi në sport. Një kujtim i veçantë për mua është një porosi që mësuesja e fizkulturës në fillore na la mua dhe mamit përpara se të riktheheshim në Shqipëri e cila ju drejtua mamit dhe i tha :

-“ Përkraheni Tean në sport sepse ka talent, kam besim që nëse do të merret me sport do të bëhet lojtare e mirë dhe e famshme” dhe më pas mua duke thënë “ Porosia ime për ty Tea është që në intervistën e parë që do japësh si sportiste të të kujtohem unë që besoj shumë që ti mund të luash sport!”. Edhe në fakt porosia e saj më kujtohej në mënyrë konstante kur fillova ta dashuroja sportin e basketbollit edhe më jepte motivim. Me rikthimin në Shqipëri  nuk ishte basketbolli sporti i parë që unë praktikohesha por ishte ping-pongu. Por kjo eksperiencë nuk zgjati shumë pasi një ndër trajnerët e basketbollit që më shikonte që veja në stërvitjen e ping-pong i thotë babit që vajza është e gjatë dhe duhet të merret pa diskutim me basketboll. Kështuqë i  jam mirënjohës dhe i detyrohem profesor Vladimir Birces, të cilin gjej rastin ta përshëndes, që propozoi dhe insistoi që unë të futesha në basketboll.

Kur u aktivizuar për herë të parë në një kampionat? Me cilat ekipe jeni aktivizuar? Ndeshje kombëtare dhe ndërkombëtarë.

Për herë të parë në kampionat jam aktivizuar në moshën 12-vjeçare, moshë në të cilën kam nisur edhe sportin e basketbollit. Për fat të keq, në atë kohë ishte zbehur rëndësia e akademisë ku ndërlidheshin ekipet zinxhir. Unë nuk i kam kaluar fazat e të luajtur me ekipet e pasarelave apo të para të rejave, por jam aktivizuar direkt në ekipin e të rejave në formacionin e parë. Me të rejat e flamurtarit kam luajtur për 5 vite dhe kam fituar dy tituj kampion. Në moshën 18 vjeçare jam larguar në qytetin e Tiranës për të ndjekur studimet e larta duke u aktivizuar kështu me ekipe që stërviteshin në Tiranë si Apolonia, Goga Basket edhe Studenti. Me ekipin e Apolonisë kemi fituar një kupë Republike dhe kemi qenë ekipi nënkampion. Me ekipin e Goga Basket kemi qenë dy herë nënkapione Shqipërie edhe dy herë finaliste të Superkupës. Me ekipin e Flamurtarit fituese të kupës  së Republikës 2020 dhe Ekipi kampion 2021.

Ndërsa lidhur me ndeshje ndërkombëtare për sa kohë unë jam aktivizuar në ekipet e të rriturave  në kategorinë e parë femra fatkeqësisht nuk kemi marrë pjesë në ndeshje të kompeticioneve ndërkombëtare.

Çfarë përbën për ju fitorja e titullit kampion? Disa shembuj te flamurtari ndër vite si kampion në basketboll.

Fitorja e titullit kampion përbën pikë së pari një shpërblim të merituar për lodhjen e të luajturit një kampionat të vështirë dhe të ngjeshur si pasojë e pandemisë, një shpërblim për punën e mirë të grupit, kolektivitetin  dhe përkushtimin e stafit drejtues. Fitorja e kampionatit për ne përbënte gjithashtu një detyrim moral për t’a risjell titullin kampion përsëri në Vlorë pas ndarjes nga jeta të trajnerit kampion profesor Viron Toska.

Sigurisht që të qenët kampione është edhe kënaqësi  kur për më tepër arrin që me anë të këtij titulli të kënaqësh sadopak tifozerinë vlonjate e cila po kalon një moment trishtimi për shkak të ndodhive të fundit me ekipin e futbollit.

Gjithashtu është një emocion i veçantë për mua pasi unë titujt kampion i kam të lidhur vetëm me ekipin e Flamurtarit edhe uroj që të vazhdoj kështu edhe për shumë vite të tjera.

Çfarë keni studiuar dhe ku punoni aktualisht?

Unë kam përfunduar studimet bachelor për Financë-Kontabilitet dhe Master i shkencave në Financë pranë fakultetit të ekonomisë, Universiteti i Tiranës. Aktualisht punoj si pedagoge me kohë të plotë pranë Kolegjit Universitar Pavarësia Vlorë,  aty ku kam gjetur edhe motivimin që të kërkojë ti thellojë njohuritë e mia kërkimore shkencore më tej edhe pse jo drejt nisjes së një cikli të tretë studimesh doktorale brenda ose jashtë vendit.

Si ja dilni mes profesionit edhe sportit, cila është ëndrra juaj profesioni të cilin punoni apo sporti? Çfarë mendoni të bëni kur të lini sportin?

Për momentin ja dal mirë, sepse e programoj ditën në mënyrë të tillë që ti përmbush të dyja këto obligime. Është e vërtetë që dita është pak më e gjatë për mua, edhe që më duhet të heq dorë nga koha ime e lirë apo jeta sociale, por unë e kam bërë këtë zgjedhje. Jam shumë e lumtur që kam këtë rutinë dite, punoj edhe në të njëjtën kohë marrë kënaqësi si në auditor me studentët ashtu edhe në pallatin e sportit me familjen e basketbollit. Nuk mund te veçoj edhe të them se njëra është më e rëndësishme se tjetra. Mund të pranoj se kam pritshmëri të larta për të dyja, pra kam “ëndrra për të realizuar” si në profesion edhe në sport, por për këtë do përpiqem me dëshirë edhe punë që paralelisht të arrij objektivat që i kam vendosur vetes. E gjykoj se është pak herët për të menduar se çfarë do bëjë kur të lë sportin. Do dëshiroja që të kem kontakt gjithë jetën me sportin por nuk e ndaj dot tani se si do ta mundësoj.

Filed Under: Opinion Tagged With: Gezim Llojdia, Tea Memushaj

Busti i Donikës në Vlorë dhe piktura e Roberto Gammone për “Andronica Castriota Scnderbeg”

May 11, 2021 by dgreca

Nga Gëzim Llojdia/

1.- Në Vlorë  gjen mjaftë buste  për figura të shquara. Ca prej tyre janë bërë tashmë simbol të qytetit dhe të tjerë të mbetur në hije.Në hyrje të rrugës, që të shpie të xhamia e qytetit.Në cep të ish bibliotekës së vjetër(banesa e hebrenjve),sot shkolla private Nr 1,  në trotuarin  e madh dhe të rikonstruktuar, befasisht   përpara të del edhe busti i princeshës Donikës së Arianitëve,bashkëshortes së Skënderbeut.Ky bust  duket se është vendosur, aty rastësisht .

“Andronica Castriota Scnderbeg” e Roberto Gammone.

…Të vjen keq për vendin e zgjedhur dhe për  atë krijim, që  në të vërtetë duket se nuk ka ndonjë vlerë të madhe artistike.Në një cep të kësaj rruge ,ky bust  nuk tregon shumë për princeshën, ngase edhe specialistët shprehen se kësaj vepre i mungojnë shumë elementë.

2.Piktura e Roberto Gammone  realizuar në vaj me përmasa:40x55cm , titulluar:”Andronica Castriota Scnderbeg”  është një kryevepër. Roberto ka lindur në Romë, Itali, në vitin 1979. Ai ka kaluar vite në trajnim duke studiuar mjeshtrit e vjetër: stilet e tyre, penelatat e tyre, skemat e tyre të ngjyrave, materialet e tyre dhe frymëzimet e tyre. Ai kërkoi për tekste letrare se si maestrot e së kaluarës përgatisnin vajrat dhe kanavacat e tyre dhe se si ata krijuan pajisje primitive të projeksionit. Dhe pikturoi. Edhe gjatë viteve që ai ishte një artist i vendosur në instalacion, ai gjithmonë pikturon.Portretet e tij janë teknikisht të shkëlqyera, po aq të shkëlqyera sa ato që dolën nga punëtoritë shekuj më parë, por ato kapin në mënyrë koncize dhe me zgjuarsi epokën tonë bashkëkohore. Bukuria e dukshme e pikturës së tij i bën subjektet e tij të duken disi magjepsëse, të rëndësishme dhe të pashlyeshme.Punimet  e tij për portrete përfshijnë personalitete publike, familje dhe fëmijë… Mirëpo le të kthemi te portreti i Andronikës….Florinda Muja shkruan ndër të tjera;Portreti në fjalë titullohet “Andronica Castriota Scnderbeg” dhe është realizuar nga artisti italian Roberto Gammone vitet e fundit. Pra, ndonëse ka pamjen e një portreti historik, piktura është aktuale. Pikturat e të talentuarit Gammone duken njëherësh moderne dhe historike pasi ai përdor teknikë të re në pikturë por përmbajtja ruan disa detaje të cilat zakonisht i sheh vetëm në portrete të hershme, si gravura me të cilën jemi mësuar të identifikojmë nusen e Skënderbeut. Shumë prej nesh e njohim Donikën nga imazhi më poshtë, i gdhendur nga artisti Johann Theodor de Bry në vitin 1596.Disa nga detajet në fjalë, në portretin e Gammones, janë data e shkruar në pikturë (ndonëse 1556-a është plot 50 vjet pas vdekjes së Donikës) apo edhe imazhi i Donikës në profil, të dy elementë të stilit të portreteve të shekullit të 16-të.Gammone gjithashtu i ka dhuruar interpretimin e tij edhe portretit të Skënderbeut, por ishte portreti i Donikës që pati jehonën më të fortë.”

Kur zbulon portretin e artistit italian magjepsesh nga bukura e princesësh shqiptare.

3.

E para: Duhej zgjedhur një vend i përshtatshëm, ndoshta një shesh me pamje të dukshme .

E dyta: Busti  ka nevojë  për përmirësim, sipas një rivlerësim më të mirë nga specialistët e kësaj fushe për ta ripunuar  sërish apo variante të tjera, që  mund të zgjedhin.

…Çfarë shkruan kritiku Ilir Hivzi Muharremi nga Prishtina:Shtatorja tjetër e shëmtuar e cila u zbulua vitin e kaluar në qytetin e Vlorës është ajo e Donika Kastriotit  gruas së heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriotit – Skënderbeut. Kjo shtatore duket shumë qesharake sidomos fytyra e saj të cilën e kanë quajtur si fytyrë nga personazhi i filmit vizatimor Shrek, pra Fiona e Shrekut. Deformimet e shumta të fytyrës, paqartësi te pjesa e syve, gojës së shtrembër, qafës së gjerë e të deformuar, nxjerrë në pah një imazh qesharak dhe fyes ndaj figurës së Donikës. I mungojnë elementet e Dukeshës, princeshës. Ajo në skulpturë ka një shikim të paqartë, buzëqeshje të pa arsyeshme dhe asgjë nuk i shkon këtij personazhi. Si duket skulptori ka qenë i verbër derisa e ka punuar këtë skulpturë.

Çdo shtatore ose bust që vendoset në hapësirë publike duhet të filtrohet përmes komisionit profesional, ngaqë Shqipëria dhe Kosova po vuajnë nga kitchi i shëmtirave të skulpturave të cilat çdo muaj po krijohen nga njerëz jo kompetentë.

4.

Ëikipedia shkruan:Andronika Kastrioti ka qenë një fisnike arbërore, e bija e princit të famshëm  Gjergj Arianiti dhe e shoqja e  Gjergj Kastriotit.U lind në  Kaninë, më 1428. Ky vit i lindjes së saj del nga shumë të dhëna të historianëve të ndryshëm, të cilët thonë se ajo ka qenë 23 vjeç, kur u martua me  Skënderbeun. Martesa u bë në vitin 1451; Skënderbeu ishte sa dyfishi i saj në moshë, 46 vjeç.Andronikes i thërrisnin dhe Donika. Ishte vajza e madhe e Gjergj Arainitit . Gjergj Arianiti ishte martuar dy herëMe gruan e parë, Marie Muzakën pati gjashtë vajza: Donikën, Gojsavën, Anën, Halenën, Dhespinën dhe Komitën. Me gruan e dytë, Pietra Franko, ai pati tetë fëmijë ndër të cilët mund të përmendim vajzat: Marie, Teodora, Katerina, Mara si dhe djemtë: Thoma, Kostandin, Arianit, pra gjithsej pati 14 fëmijë. Donika ishte e para e të gjithëve. Ajo lindi dhe u rrit në Kaninë të Vlorës.U martua me Skënderbeun më 23 prill 1451; dasma në Kaninë zgjati tri ditë, 21-23 prill. Për dasmën e këtij çifti të shquar të Arbërisë ka gojëdhëna, vargje popullore, të dhëna historike. Thonë se Skënderbeu erdhi me 500 kalorës. Kënga dhe vallja buçiti dhe kalaja e Kaninës llamburiti nga pishat dhe fenerët e shumtë. Aty u bë shkëmbimi i unazave. Në Qishbardhë (Kishën e Bardhë) afër Kaninës, çiftit iu dha bekimi ungjillor. Më pas ceremonia vazhdoi në manastirin  e Ardenicës  , në afërsi të Lushnjes, dhe më pas në kalanë e Beratit. Populli buçiste e duartrokiste kudo ku shkelte çifti. Ja disa vargje folklori për dasmën e tyre:

“…Ç’dasmë që bë

Araniti /Atë natë kalaja ndriti, /Kënga dhe vallja

buçiti /Çelën llamba, ndezën pisha /Plot tryeza me të

gjitha,/ Mish dashi, Labërie, / Verë Parge Çamërie…”

Vargu i dasmorëve lebër e përcolli çiftin, deri tej

Vjosës. Më 26 prill 1451, atyre iu dha kurorëzimi në

Berat. Për bukurinë e këtij çifti kanë folur,

pikturuar e vargëzuar shumë njerëz të artit, midis

tyre dhe poeti i madh Naim Frashëri: “…Dhëndëri si

dielli ndriste,/ Edhe nuseja që prunë, / Porsi hëna

vetëtinte,/ Dritënë në dritë e shtunë…”

5.

Vigjilent Xhaferaj

“Fshat e zanat ,derë e tabiat “themi ne nga Labëria .”Paese che vai ,usanca che trovi “,thonë italianet . Kur martohej vajza nëna e porosiste që kur të shkonte në derë të burrit ,”Si të shoç (shohësh) ashtu të bësh ,moj bija ime ” .Këto shprehje lidhur me zakonet e traditat ,me kujtuan legjendën e martesës së Gjergj Kastriotit me Andronikën e Gjergj Aranitit në Kaninë .Skënderbeu ,i shoqëruar nga 5000 mijë e ca kaloreës ,hodhi Vjosën në Dushkarak dhe :

Përkëtej Vjosës kur dolli

Tre topa si shenjë i hodhi

Si shenjë për në Kaninë-

Trimat e Krujës po vinë !…

Skënderbeu e la hordhinë ,

Vajti te Qisha në brinjë

Te Qisha në Qishëbardhë,

Vate trimi për të falë .

Mbi qishë në ca lëndina

Xbret Araniti me trima .

Araniti yll i rrallë

Kapetan mbi kapetanë

Se c’u poq me Skënderbenë

Për kala muar dervenë …

Kremte e madhe këtë radhë

Asnjëherë nuk ishte parë

Nuk ish parë asnjëherë

Njëmijë kokë desh u therë

U derdhën vozat me verë

Qe mbretit t’i bënin nderë .

C’dasëm që bë Araniti !

Atë natë kalaja ndriti

Kënga dhe vallja buçiti …

Dhe kur pinë e u kënaqnë

U vu buka që të hajnë

Edhe nishanet i ndanë .

Po Skënderbeut në ballë

Cfare nishani i dhanë vallë ?

-Pesë okë bishti i dashit ,dhjamë,

Siç është zakoni në labë .

Erdh e u vrejt Skënderbeu

Këtë nishan s’e pëlqeu ,

dhe në fyturë u murrëtua

Aranitit ju drejtua :

-Dëgjo ,zotri -i thotë ,

Mikun ne e nderojmë me kokë

Jo me bisht a çfardo qoftë !…

Araniti burrë me kokë

Që s’le fjalën të bjerë në tokë

Se ja priti dhe i thotë :

-Skënderbe ,o trim i mirë

Fol,çfarë të kesh dëshirë !

Po ne fajtor nuk jemi

Se këto zakone kemi

Edhe me këto të primë

Sipas zakonit Kaninë .

Një shënjë jep Araniti

Dhe akçiu më nuk priti

Një kokë sorkadhi ka marrë

Të pjekur ja solli pranë .

Tundi kokën Skënderbeu

Këtë nishan e pëlqeu :

Hëngri ,piu ç’kish falë Zoti

Skënderbeu (Kastrioti)…

Filed Under: Histori Tagged With: Busti i Donika Castriota Scanderbeg, Gezim Llojdia, Roberto Gammone

Të huaj në vitin 2020.Pse jo!

October 30, 2020 by dgreca

  1. Maria Danielle Smith  bën këtë pyetje , që shqetëson sot rreth 95% të banorëve të tokës.Të huaj në punë,në shtëpi,në biznes,në lojë, dhe së pandemia e ardhur nga diku nga Azia ,na bëri të huaj në planetin tonë. A mund të ndihet viti 2020 më kataklizmik? Ka një pandemi vdekjeprurëse dhe një krizë ekonomike globale. Raporte të reja mbi garën kanë shpërthyer në Shtetet e Bashkuara. Në gjashtë muajt e parë të këtij viti – po këtë vit! – kishte zjarre në Australi, përplasje vdekjeprurëse aeroplanesh  në Pakistan dhe Iran dhe gjykime të fajësimit në Amerikë. Për të mos përmendur Brexit. Ah fjala  Brexit?Ndoshta kjo të bën të tallesh. Ndoshta ndiheni të sigurt duke menduar se jemi të gjithë vetëm. Por këtë vit tashmë janë parë përmbytje historike, tërmete dhe tufa karkalecash . Një asteroid potencialisht-apokaliptik i  i fshehur pritet të vij në tokë si një mysafir i paftuar dhe ka një shans që një tjetër te afrohet  këtë nëntor. Ne me siguri duhet të kemi mësuar deri tani të presim të papriturën. Pra, a nuk është e mundur që ky të jetë viti, që ne zbulojmë jetën jashtëtokësore – apo na zbulon ajo?

2. Po, pse jo. Ndërsa  revista Time paraqiti në Mars, kriza COVID-19 tregon se ne nuk jemi të përgatitur biologjikisht, epidemiologjikisht ose emocionalisht për alienët  . Por mund të mos kemi zgjedhje. Këtu janë shtatë mënyra super të dukshme, sigurisht jo të shqetësuara nga ankthi, të huajt mund të shfaqen këtë vit.

3. Duke parë, që shansi i njerëzimit për sukses si një civilizim i përparuar po afron zero, vëzhguesit tanë vendosin të heqin dorë nga planeti – ose ta shpëtojnë atë. Një zgjidhje popullore për paradoksin e Fermit   – enigma pse nuk kemi gjetur prova për jetën jashtëtokësore pavarësisht nga probabiliteti që është atje – është se të huajt thjesht nuk duan që ne të dimë që po i shikojnë. Në vitin 1973, John Ball, një astronom radiofonik në MIT, propozoi atë që njihet si “hipoteza e kopshtit zoologjik”, e cila sugjeron që jeta super-inteligjente mund të na shmangë që të lejojmë zhvillimin ose mbrojtjen e civilizimit tonë primitiv. Përcaktimi që shoqëritë ka të ngjarë të prishen para se të arrijmë fluturim të avancuar hapësinor, për kërkimin hapësinor, ato mund të na konsiderojnë si një dështim ose – nëse nuk jemi me fat – të vendosin që Toka është me burime të mjaftueshme për të shpëtuar për pjesë.

4.Agjenci të ndryshme hapësinore zbulojnë një sinjal që buron nga diku tjetër në univers. Komuniteti ndërkombëtar nuk mund të bie dakord se çfarë të bëjë. Shkencëtarët e Tokës kanë teorizuar mundësinë, që mund të kalojnë deri në 1,500 vjet para se të presim me arsye që sinjalet tona radio, të merren nga të tjerët në Rrugën e Qumështit. Bazuar në atë, që kemi transmetuar për rreth 80 vjet, më pak se një përqind e galaktikës do të jetë arritur deri tani, kështu që miqtë tanë mund të mos e dinë akoma se jemi këtu, dhe anasjelltas. Megjithatë, prisni edhe pak dhe “ne mund të arrihemi shumë mirë një ditë”, Por supozoni se ne e marrim sinjalin e tyre – si nga një transmetues në qendër të Rrugës së Qumështit për të cilin shkencëtarët  po teorizonin ne shkurt. Me siguri qeveritë globale mund të bashkohen në një vendim ekzistencial për planetin tonë? Ha ha, ha, ndoshta jo. Rusia thjesht mund të shkojë për të, pavarësisht paralajmërive të   S. Haëking se ne mund të dëshirojmë të qëndrojmë të heshtur.

5. Të huajt e fshehtë zbulojnë se ata kanë qenë në mesin tonë me shekuj, duke hulumtuar ngjarjet botërore. Ato japin prova – por ata janë hedhur poshtë si teoricienë konspiracioni.Me ngarkimin e lartë të “hipotezës së kopshtit zoologjik” dhe imagjinoni ,që studiuesit të dërgohen nga qielli për të na vëzhguar nga afër. Ata mund të jenë të pazbulueshme. Ata mund të rrëshqasin herë pas here, gjë që mund të shpjegojë UFO-t. Por thonë se një i huaj vendos se tani është një kohë e mirë për të na lënë të fshehtë. I huaji përdor radio ose internet për të provuar avancimin e një komunikimi dashamirës, ​​ose, nëse është humanoid, ai mban një konferencë shtypi dhe ofron që të testohet për ADN-në e tij. Mund të kryejë edhe bëma fizike të pamendueshme. 

6. Para zgjedhjeve presidenciale të SHBA këtë nëntor, Presidenti Donald Trump deklasifikon dokumente ultra sekrete që vërtetojnë ekzistencën e jetës jashtëtokësore.Autori dhe shkencëtari David Brin ka shkruar, në lidhje me teorinë, që të huajt janë në kontakt të fshehtë me qeveritë. Pentagoni tashmë lëshoi 3 vidio  UFO   në prill, duke ushqyer të gjitha llojet e teorive të konspiracionit. Pra, le të argëtojmë për një sekondë që, diku poshtë vijës dhe jo domosdoshmërisht në Rosëell, qeveria e SH.B.A.-së doli me prova të të huajve, apo edhe komunikoi me ta. Ne fakte alienet, nuk flasin. Per cfarë do të bëjmë me këtë informacion? 

7. Thyerja e direktivës kryesore, një autoritet ndër-galaktik fillon kontakte për të na shpëtuar nga vetja, duke ofruar ilaçe, teknologji dhe anëtarësim në super shtet.Ju mund të njiheni me Jean-Luc Picard. Një kapiten në stilin e tij mund të vendosë që civilizimi i Tokës është aq i pjekur sa të futet në vijë, ose që do të shkatërrojë vetveten nëse jo për ndërhyrjen e një qenieje më të civilizuar, duke thyer kështu “direktivën kryesore” për të mos ndërhyrë në planet primitivë – një koncept që avokatët njerëzorë hipotetizuan kohët e fundit do të ishte pothuajse e pamundur   gjithsesi. E para është për të qeshur. Kjo e fundit… mirë, shikoni, ne ndoshta mund të përdorim ndonjë ndihmë.

 8. Duke dashur të kuptojnë universin, eksploruesit nga një galaktikë e largët arrijnë në sistemin tonë diellor duke kërkuar të bëjnë miq – por pasi studiojnë Tokën, ata marrin një pasim të vështirë.Mirë, duhet të pranoni se është ndoshta arrogante e njerëzimit të mendoni se alienët do të shqetësoheshin edhe duke na parë. Ata mund të na konsiderojnë jo inteligjentë ose të jenë  krejtësisht të  painteresuar , siç ka paraqitur Neil DeGrasse Tyson. Ose ata mund të na konsiderojnë të rrezikshëm. Jo tamam një tufë paqedashëse. Një EE sigurisht që do të ishte mirë të mendohej dy herë para se të njoftohej para njerëzve, bravo e të cilave sot janë në butonat bërthamorë. 

9.Duke vendosur, që kjo kronologji është shumë e errët, një inteligjencë e shkëlqyeshme artificiale vendos të ndërpresë simulimin dhe të fillojë përsëri. Një UA e plotfuqishme mund të jetë marioneta jonë, ashtu si në Matricën . Në vitin 2001, dy vjet pas publikimit të këtij filmi, autori i trillimit shkencor Stephen Baxter propozoi “teorinë e planetarit” për të zgjidhur paradoksin e Fermit. Ajo pranon që nëse nuk kemi dëgjuar nga alienët, kjo është për shkak se universi ynë është krijuar me qëllim që të duket i zbrazët nga jeta. Në vitin 2003, filozofi Nick Bostrom  përgatiti argumentin e simulimit  . Elon Musk është në hapësirë  . Nëse jemi thjesht në sandbox, perënditë ose pasardhësit që po luajnë me ne mund të konkludojnë se gjërat janë bërë fare pak fantastike në vitin 2020. Rindizni më mirë. Ose hidhni disa alienë të simuluar thjesht për argëtim. 

Filed Under: Analiza Tagged With: 2020, Gezim Llojdia, Te huaj

Ali Asllani dhe :”Kënga e një plaku”

September 8, 2020 by dgreca

-Ne Foto: Busti i Ali Asllanit-

Nga Gëzim Llojdia-

1.Kur dilte në rrugë Ali Asllani ishte veshur shik me kostum dhe ecte një zotni.Vashat dhe gratë  të marrosura pas asaj bukurie, pas penxhereve përgjonin këtë dalje në rrugët e kryeqendrës .

-Shikoni moj gra, në rrugë po ecën poeti!Kështu e kujtonte një miku im kur për herë ta parë shikonte poetin lirik dhe autorin e shumë poezive të tjera,diplomatin apo ish kryetarin e bashkisë së Vlorës.

Në Vlorë poeti ka  jetuar në një banesë afër Skelës,atje ku sot jeton F.Sh.E shikoja dhe nuk ngopesha me aromën, që kishin mbajtur këto murre,frymën dhe djersën e poetit lirik shqiptar.Ja shkallët që ngjiti sipër në tarracë.Atje ishte F.Sh. i cili zbriti me kujdesë.Dhoma e madhe kishte një bibliotekë të madhe aq sa mund të kenë sot institucionet bibliotekare në këtë vend.Poeti ishte transferuar në Tiranë dhe shpesh ai vizitonte atje ngrehin e artit ku mblidheshin shkrimtarët për një dorë muhabet për të dëgjuar lajmet fundit apo të biseduar për krijimtarinë  e tyre.Poeti rrinte i heshtur nw atw kulvi ngase se shokwt  evjetwr ishin larguar  . Mirëpo duke zgjedhur të qëndronte nën një regjim, që nuk e shikonte më sy të mirë,poeti s’kishte rrugë tjetër.N, Jorgaqi ka shkruar rreth kësaj çështje. Nëse Lasgushi u mbyll nën vetëvete ngaqë edhe në shkollarët e dinim të vdekur ,madje u habitën kur shtypi dha njoftimin për ikjen e tij në parajsë,poeti lirik lab provoi më kotë të vazhdonte atë rrugë me poezinë e bukur të tij ,poezinë e lirë ,të pastër dhe të sinqertë, që e kishte shkruar vite më parë dhe nën një regjim tjetër.
Shumë nga miq të tij,i propozuan Ali Asllanit,në përfundim të luftës,që të largohej nga Shqipëria,por ai një gjë të tillë nuk e pranoi. Ja vlerësimi i Ago Agaj nga Smokthina në librin për luftën e Vlorës,1920,faqe 149:”Qofsh i mallkuar-o Ali Asllani,në të dyja jetët-që s’u arratise “bashkë me ne dhe ti kishe kënduar lirisht,dhe denjësisht këngët e kësaj epopeje…”.Autori shkruan me respekt për Ali Asllanin,kur përmend atje poemën “Vlora-Vlora” dhe me të vërtetë ,në ato vende të lira që Ali Asllani i njihte shumë mirë,patjetër që do të këndonte më shumë e më bukur,asaj ngjarje,sepse kushtet , andej ishin më të mira e të favorshme për të. Por ai,si patriot,atdhetar i madh që ishte,nuk u largua nga vendi i tij,duke mbetur kështu një shembull i shkëlqyer .

2.

Ja  poezitë e tij botuar në gazetën :”Drita” viti 1966.

 Kënga e një plaku

Them të shkruaj një poemë
qoftë lirike,qoftë epike,
do ma vargjet me derhem,
të mos dalin shtatanike.
Rrëmoj gjurmët titanike,
Dëgjoj këngët heroike,
Dëgjoj këngët,ato këngë,
Këngë e gunave pa mëngë.
A e njihni Arbërinë,
mos ja prekni krenarinë,
tanimë na erdhi radha,
e udhëhequr nga një dritë,
Shqipëria monolitë,
merr e jep me re të bardha.
Po ju flas sepse këtu,
treqind muaj edhe t’hu,
e vërteta ja bën mu.
Vendi ynë tani po thuaj,
di ta ndez dhe di ta shuaj,
le të jetë lumi turbull,
ne do hidhemi përtej,
kjo shqiponjë që di e ngrihet,
e di mirë se ku do vej*.
Pra poemë e një poeti,
S’do rëkojë pas këtaj
kjo muzikë eterniteti,
do vazhdoj në tel të saj.
Vendi ynë përherë’ nerënzë
kurdoherë sumbulloret,
kënga jonë përhera këngë,
sevdallesh e këtij vendi,
veshur petka prej argjendi,
mot e jetë do rrotullonet.

3.

Poezit e tjera të panjohura të botuara në këtë gazetë në vitin e ikjes së poetit lirik.Në gazetën :”Drita” të vitit 1966 gjejmë edhe poezi të tjera të cilat nuk kanë atë shkëlqimin e dikurshëm të lirikut poet,që ashtu si kishte mbiemrin kishte edhe vargun poetik:asllan. Sigurisht, që në kontekst të kohës, Asllani ashtu vetëm mund të gjente hapu,r për autorin e këngës së Vlorës,pra një dritare të vogël botimi .Poeti ishte gjallë,mirëpo poezia e natyrës së tij, mund të thuhet në këto vite kishte lindur e vdekur. Kur vdiq poeti ,këto poezi të kësaj kohe janë anashkaluar me të drejtë,mirëpo për hir të së vërtetës, po i risjellim, 65 vjetë më pas .Poti A.Asllani mbahet mënd për lirikat e bukura aq poetike e shpirtërore saqë një poeti tillë mundtë ti thurte e ti latonte mjeshtërisht e bukurish ,bukur. Shiko si e thur ai poezinë e lirë ,atë që shpirti i buron vetë. Ali Asllanit për fshatin Vajze:”

Në krye të fshatit, ka një deli krua,

uj’ i tija akull derdhet në përrua,

dhe në krahun tjeter varet nga një mal

një përru’ i rreptë me utrim’ e val’.

Mu në mes të tyre bregu – Allatoj-

dhe shtëpit e fshatit si fole fajkoj.

fshati babëgjyshit, fshati më i mirë,

nga ata që thuhen: Labëri e lirë.

Aty nënë shkallë blegërin shelegu,

aty përmbi shkallë po gjëmon dybeku,

rreth e rrotull lëmit djemtë hedhin valle,

nënë rrap, në hije, pleqtë qajnë halle….

Lab mor tunjatjeta, s’ka më shumë nevojë,

ky punon për nam, nuk punon për gojë,

S’ka sevda për leka, s’ka sevda për grosh,

nuk e ha meraku për gjë e për llosh.

Po ku ja do qejfi, di për fjal’ të nderit,

di e kren kafshitën nga sqep i skyfterit.

Dimrit nëpër fshatra, verës nëpër stane,

e ç’kërkon më mirë në këtë jallane!?

 Nje poete e huaj shkruante e duke e shkruar e mendonte kështu kohë vdekjen e saj.Unë nuk jam kështu. Unë s’do të dua kurrë të mos të jetë kështu, edhe pse unë bisedoj me njerëz të tillë, çdo ditë dhe unë nuk them asgjë e pse, kjo më bën mua të ndjehem e vështirë….

Filed Under: LETERSI Tagged With: Ali Asllani, Gezim Llojdia

Ja një pjesë e arkeologjisë të Kosovës Veriore , rajoni i Mitrovicës!

February 18, 2019 by dgreca

 1 trashegimia kulturore Mitrovice

Ja një pjesë e arkeologjisë të  Kosovës Veriore , rajoni  i Mitrovicës!/

Nga Gëzim Llojdia/

  1. Kufijtë e Kosovës duken se po lëkunden edhe këtë herë 100 vjet më pas, kur rrethanat po kushtëzojnë një marrëveshje, që po shfaqet në horizont. Pavarësisht se  se çfarë ka pas,ajo çka do preket nga kufijtë ekzistues  është zona e Kosovës veriore pra rajoni i Mitrovicës .Kosova Veriore  në tërësi (rajonit të Mitrovicës) mbulon territorin e tri komunave në jug të lumit Ibër. Mitrovicës, Skënderajt dhe Vushtrrisë, të cilat janë të banuara  me shqiptarë, dhe territori i tri komunave tjera në veri të lumit Ibër. Zveçanit, Zubin Potokut dhe Leposaviqit, si dhe një pjesë të qytetit të Mitrovicës e cila banohet kryesisht nga serbët.Ajo, që do preket, janë kryesisht këto tre komunat e fundit.

2.Mitrovica është një qark malor i cili përbëhet malet e Kopaonikut, Rogoznës dhe Mokra Gorës në veri dhe verilindje, malet e Drenicës dhe Qyqavicës të cilat shtrihen në zonën jugperëndimore të rajonit, përderisa në juglindje kufijtë e këtij territori shtrihen deri në Rrafshin e Kosovës thuhet në Plani Rajonal  i Trashëgimisë 2015 – 2018 Rajoni është më i pasuri në Kosovë për sa i përket ujit, ku pjesa më e madhe vjen nga dy lumenj, Ibri dhe Sitnica. Përmes ngritjes së pendës në lumin Ibër afër qytezës së Zubin Potokut në vitin 1970 u formua liqeni artificial i Gazivodës, i cili është rezervuari më i madh në Kosovë për ujitjen e tokës bujqësore në Rrafshin e Kosovës. Rezervuari, po ashtu përdoret edhe për ujë të pijshëm dhe elektricitet për aktivitetet industriale të rajoneve të Mitrovicës dhe Prishtinës.

3.Gazivoda ka potencial të madh për zhvillimin e turizmit rekreativ dhe peshkimit. Zona përreth liqenit karakterizohet nga peizazhi i bukur i maleve të Mokra Gorës dhe Rogoznës. Zona e Vushtrrisë ka bio-diversitet të pasur dhe trashëgimi natyrore. Malet e Qyqavicës dhe Shalës janë të njohura për peizazhet e tyre të bukura, dhe kanë potencial të madh për zhvillimin e turizmit dimëror. Burimi me potencial të madh për turizmin e banjave gjendet në shpatet e fshatit Banjë në komunën e Skënderajit. Me një rrjedhje mesatare prej 15 litrash në sekondë dhe temperaturë konstante gjatë tërë vitit (24,8°C), në vitin 2007 burimi u shpall monument natyror me një zonë të mbrojtur prej 1000 m².

Rajoni që kohërat antike ky rajon ka qenë shumë i njohur për burimet e tij minerare. Minierat e Trepçës në Stan Tërg afër qytezës së Mitrovicës ishin kompleksi më i madh i minierave në këtë pjesë të Ballkanit për eksploatimin e arit, argjendit, plumbit dhe zinkut. Dëshmitë e para për nxjerrjen e xehes rreth Stan Tërgut datojnë që nga fundi i shekullit të XIII dhe fillimi i shekullit të XIV, kur sunduesit lokal serb i ftuan saksonët që të nxirrnin xehen. Plumbi dhe zinku i nxjerrë përdoreshin për ndërtimin e strukturave mbrojtëse përgjatë luginës së lumit Ibër për të mbrojtur zonën nga pushtimi i ushtrive osmane. Në shekullin e XVI osmanët e kufizuan eksportin e metaleve dhe deri në fillim të shekullit të XX nxirrja e xehës ishte e kufizuar. Zhvillimi i këtij burimi rifilloi në vitin 1930 kur një program i madh hulumtues u ndërmor nga një kompani britanike.

4. Gjetjet më të vjetra nga lokacionet arkeologjike të këtij rajoni datojnë që nga periudha e neolitit. Një nga vendbanimet më të zhvilluara të periudhës së gurit të cilat janë zbuluar ndonjëherë në Kosovë gjendet afër fshatit Runik, 10 km në veriperëndim të Skënderajit, ku janë zbuluar artefaktet e të ashtuquajturës kultura starçevo (mileniumi i VI p.e.s.). Në mesin e shumë pjesëve të poçarisë monokrome dhe me ngjyra, u nxor edhe një instrument muzikor unik, i njohur si Okarina – një instrument frymor me përmasa të vogla nga argjila e pjekur. Në mesin e gjetjeve të dy vendbanimeve tjera të neolitit – Fafos I dhe II – të cilat janë gërmuar rreth 200 metra larg njëra-tjetrës shumë afër qytezës së Mitrovicës, më karakteristiket janë objektet e kultit (figurat e vogla antropomorfike) të kulturës Vinça. Lokacioni arkeologjik i Zhitcos, i cili gjendet rreth 3 km në veri të qytezës së Zveçanit, dhe lokacionet aty afër të Karagaqit dhe Villaçit janë dëshmi e vazhdimësisë së jetës gjatë kulturave të neolitit gjegjësisht kulturës së mëhershme Starçevo dhe asaj të mëvonshme vinca, ashtu si edhe gjatë periudhave të bronzit dhe hekurit, të cilat paraqiten nga gjetjet në vendbanimin dhe varrezat në Karagaç. Hulumtimet e kryera në lokacionin arkeologjik në fshatin Soçanicë në komunën e Leposaviqit, tregojnë se gjatë dekadave të fundit të shekullit të parë te e.s. vendbanimi parahistorik u zhvillua në një lokacion urban romak. I njohur me emrin Municipium D.D. (Dardanorum), falë pozitës gjeografike në rrafshnaltën në mes dy lumenjve të Ibrit dhe Soçanicës dhe rrethuar nga mali i Kopaonikut, i cili është i pasur me metale të çmuara, mundësoi zhvillimin e qytetit. Mbetjet e një forumi romak, banjës, bazilikës, varrezave dhe strukturave të tjera të ndërtuara urbane janë dëshmi e rëndësisë së tij gjatë periudhës romake kur qyteza shtrihej në rreth 30 ha. Supozohet se villa rustica, themelet e së cilës janë gërmuar në fshatin Pestovë, 4 km larg Vushtrrisë në mes të Ulpianës dhe Dardanorumit, ishin pronë e një familjeje të pasur me origjinë nga Ulpiana. Dy kalatë të cilat kishin qenë aktive për një periudhë të gjatë kohore (antikiteti i vonë dhe mesjeta), kalaja e Strocit dhe Dubocit, të cilat gjenden në kodrat përreth Vushtrrisë, ilustrojnë praktikën e të ndërtuarit të fortifikimeve përreth lagjeve antike urbane.Afër minierës së Trepçës, janë zbuluar mbetjet edhe të dy kalave të tjera – Zveçan dhe Rashan – të cilat kanë luajtur role të rëndësishme në mbrojtjen e zonës së pasur minerare. Kalaja e cila gjendet në qendër të bërthamës së qytezës së vjetër të Vushtrrisë; u ndërtua nga perandori bizantin Justiniani i I në shekullin e VI. Për shkak të pozitës së saj strategjike asokohe dhe gjatë sundimit osman, kalaja është shfrytëzuar për nevojat e ushtrisë. Po ashtu shërbente edhe si strehim për karvanët e tregtarëve të huaj.

Filed Under: ESSE Tagged With: Gezim Llojdia, Ja një pjesë e arkeologjisë të Kosovës Veriore, rajoni i Mitrovicës!

  • 1
  • 2
  • 3
  • …
  • 70
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Një lutje për shëndetin e mikut tonë të çmuar Dalip Greca
  • SHUHET PATRIOTI I MADH DR. GJON BUÇAJ, VATRA MESAZH NGUSHËLLIMI
  • SUPREME COURT LEAK LEADS THE HEADLINES
  • GAZZETTA DI VENEZIA (1919) / SHKRESA E DJEMVE TË ISMAIL QEMALIT DREJTUAR MINISTRIT TË PUNËVE TË JASHTME TË ITALISË ME RASTIN E VDEKJES SË BABAIT TË TYRE
  • TURKEY’S COLLUSION WITH RUSSIA – NEW REPORT
  • Jo, po: ka Shqipni për Zotin
  • GJON KAMSI DHE RRËNJËT E FAMILJES SË TIJ MESJETARE
  • KAFSHËT LUFTËTARE SI DHE NJERËZIT
  • ALBANIAN LANGUAGE – ELECTIVE COURSE – AT HARVARD UNIVERSITY
  • MITINGU I MADH I 13 MAJIT 1910 NË BOSTON NË PËRKRAHJE TË KRYENGRITSËVE TË KOSOVËS DHE KRYEKOMANDANTIT ISA BOLETINI
  • Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA mirëpret të gjithë shqiptarët në festën e 110 vjetorit të krijimit të saj
  • Liria e popujve kërkon sakrificë dhe vetëmohim
  • Poezi nga Lulëzime Malaj
  • Poezi nga Emine S.HOTI
  • LEGJENDA E DUKATIT DERVISH ALI AJANI 1794-1851

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari Albin Kurti alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla Astrit Lulushi Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fadil Lushi Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Tregim Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT