Analiza – Dielli

“PRANVERË E HELMUAR” ….

June 23, 2021 by dgreca

“PRANVERË E HELMUAR”, DOKUMENT I KRIMIT SERB MBI FËMIJËT SHQIPTARË/

“Në shenjë kujtimi e respekti për fëmijët e helmuar shqiptarë nga pushtuesi serb në Kosovë.” -Autori/

Shkruar nga: FRAN GJOKA/Vjena ishte dikur qendër e studimeve dhe veprimtarive të shumë intelektualëve shqiptarë. Ishte qendër me rol politik dhe historik me rëndësi për kombin shqiptar dhe progresin e tij. “Njëri nga ata, veprimtar i kohës sonë, pa dyshim, është Hazir Mehmeti pedagog, hartues tekstesh e abetaresh për nxënësit shqiptarë në mërgatë, publicist, tregimtar, poet, përcjellës besnik i të gjitha ngjarjeve kulturore të mërgimtarëve, pasqyrues i të arriturave arsimore e shkencore në Austri, gjurmues e hulumtues i historisë sonë në qendrat botërore. Ai tashmë ka bërë emër në letrat shqipe. Një jetë të tërë në shërbim të çështjes kombëtare.
Duke qenë mësimdhënës gjimnazi në QAMO-në “Muharrem Bekteshi” të Vushtrrisë, Hazir Mehmeti, madje duke mbajtur edhe shënime në ditarin e tij personal. Ato i barti në gjirmë të zemrës për më shumë se tri dekada, derisa e nxori në dritë librin “PRANVERË E HELMUAR”, në të cilin, në mënyrë analitike e përmbajtësore, shtjellon këtë të keqe të madhe, që nuk duhet ta harrojmë kurrë. Ishte ky provokimi kriminal më i egër, i cili nuk është dënuar as sot e kësaj dite pas tridhjetë vjetëve. Qëndrimi serb mbeti kriminal, i njëjti siç është edhe sot e kësaj dite, shkruan redaktori i librit, kolegu i shkollës dhe përjetuesi i përbashkët i ngjarjeve, Prof. BedriTahiri.

Në hyrje të librit autori paraqet rrethanat dhe sfidat në punën e tij. Mbledhja e dokumenteve dhe shkrimeve kërkonte kohë, shpenzime e mund. Të gjitha janë një zero krahasuar me kontributin që dhanë qytetarët në përpjekjet për qëndresë në ruajtjen e qenies kombëtare. Fillimisht e fillova me shtypin në gjuhën shqipe të kohës në Kosovë dhe Shqipëri, pastaj në gjermanisht dhe disa gjuhë të tjera. Çdo artikull që gjeja më rikthente në ato momente të rënda dhimbjeje me nxënësit e helmuar. Më vinin zërat e tyre, dridhjet e tyre, përpëlitja e tyre me vdekjen, ku secilin e mbanin tre apo katër shokë të klasës. E falënderoj kolegun tonë, tani i ndjerë, Bedri Shyti, i cili e ruajti me kujdes Ditarin tim personal, së bashku me gjërat më të vlefshme të familjes së tij, të groposura në kopsht jashtë shtëpisë së tij gjatë luftës. Po të mos ishte ai, kujdesi i tij dhe familjes së tij, ditari do ishte tretur në hirin e luftës së bashku me të gjitha librat, materialet, mobiliet në shtëpinë time të shkrumbuar gjatë dy ofensivave armike. Falënderoj për ndihmën në materiale dhe përkthimin e tyre nga gjuha angleze, djalin tim Kreshnik Mehmeti dhe Dr.Vlora Mehmeti Tërshani. Ditari im do të jetë një dokument dëshmi nga përjetimet me fëmijët e helmuar në Qendrën e Arsimit të Mesëm të Orientuar “Muharrem Bekteshi” në Vushtrri. Përjetimet janë të shkapërderdhura shkronjave të tregimeve letrare e artistike që kam shkruar dhe botuar edhe në gjermanisht e rumanisht. Brezave ju detyrohemi që të njohin dhe përkujtojnë ngjarjet nga jeta jonë”. Pjesa më interesante e librit “PRANVERË E HEMUAR”, padyshim, mbetet DITARI, i cili, siç e shpjegon vetë autori, ka një histori të veçantë, dhe ka përbiruar për vesh gjilpëre, duke i shpëtuar asgjësimit. Ai përmban shënime brenda datave: janar 1990- 22 shtator 1995. Autori nuk u përmbahet rregullave të ditarit klasik pra, nuk përshkruan ngjarjet ditore në mënyrë kronologjike. Ai ndalet vetëm te ngjarjet e veçanta të këtij rrugëtimi historik. Këto fletëza ditari, të përshkruara dhe të vëna si faksimile, paraqesin dëshmi reale të asaj periudhe të rëndë zymtësie, që e mbijetuam kolektivisht, por edhe si subjektivitet ndjenjësor i autorit“ (Prof. Bedri Tahiri, Redaktor).

Qysh nga fillimi i helmimeve të fuqishme më 19, 21, 22, 23 mars 1990, kjo ndodhte shpesh. 2 Dita e pranverës së nëntëdhjetës do të jetë e pashlyer në qenien time dhe të gjithë kombit shqiptar. Ajo erdhi e rëndë, me lule që helmoheshin e vriteshin çdo ditë. Kur në klasë

sëmureshin katër e më shumë nxënës, ishte e vështirë për ne. Atyre që ishin helmuar iu përsëritej sëmundja kudo që ndodheshin. Ne nuk dinim të ankoheshim, dinim vetëm të ndihmonim, ishim të bindur se do ia dalim, ishim të bindur se liria do të vijë dhe ishim pajtuar

që ajo të vinte edhe pa ne. Kur bisedonim me nxënësit, ata ishin tepër të frymëzuar dhe të mbushur me urrejtje ndaj armikut, sa s’mund të mendohet sot në këtë kohë të rrethanave tjera,

s’mund të imagjinohet sot nga rinia e lindur në liri dhe edukuar me një frymë tjetër. Në ato kohë të rënda, të mbushura me vaj e lotë, u detyrohemi brezave të rinj, kujtimit dhe respektit të paharrueshëm ndaj tyre me një falënderim të madh.

Autori, ne librin e tij, ndër të tjera, thotë: “Dita e pranverës së nëntëdhjetës do të jetë e pashlyer në qenien time dhe të gjithë kombit shqiptar. Ajo erdhi e rëndë, me lule që helmoheshin e vriteshin çdo ditë. Kur në klasë sëmureshin katër e më shumë nxënës ishte e vështirë për ne. Atyre që ishin helmuar iu përsëritej sëmundja kudo që ndodheshin. Ne nuk dinim të ankoheshim, dinim vetëm të ndihmonim, ishim të bindur se do ia dalim, ishim të bindur se liria do të vijë dhe ishim pajtuar që ajo të vinte edhe pa ne. Kur bisedonim me nxënësit, ata ishin tepër të frymëzuar dhe të mbushur me urrejtje ndaj armikut, sa s’mund të mendohet sot në këtë kohë të rrethanave tjera, s’mund të imagjinohet sot nga rinia e lindur në liri dhe edukuar me një frymë tjetër. Në ato kohë të rënda, të mbushura me vaj e lotë, u detyrohemi brezave të rinj kujtimit dhe respektit të paharrueshëm ndaj tyre me një falënderim të madh”.

C:\Users\PC\Downloads\Pranverë e helmuar .png

Ndërsa recensenti i librit, Prof. Dr. Eqrem Zenelaj, mes të tjerash, shkruan: “Vepra e Mr.sci. Hazir Mehmetit është një thesar i kulturës dhe i memories së vuajtjeve kombëtare historike shqiptare dhe si e tillë, kjo vepër zë një vend të rëndësishëm në literaturën e Historisë Kombëtare Shqiptare. Në përmbajtjen e librit shihet mirë një periudhë e rëndë që përjetoi kombi shqiptar në Kosovë. Fëmija është e ardhmja e një kombi, armiku e dëshironte helmimin e së ardhmes së kombit shqiptar. Që në hyrje të librit, me argumente, përkujtohen krimet serbe ndaj shqitarëve në trojet e tyre etnike, të organizuara dhe dirigjuara nga pushteti shfarosës serb i programuar nga akademikët dhe kisha ortodokse serbe. Faktet e mbledhura në arkivat dhe bibliotekat e vendeve të ndryshme, librit i dhanë dimensione shkencore të pakontestueshme. Kronologjia e renditjes së fakteve përshkohen me saktësi që nga “Golgota Shqiptare” (Albanische Golgota) e LeoFreundlich deri tek ditari personal i autorit.”

Libri bazohet në katër shtylla të fuqishme të një tërësie kohore të përmbajtjes: Rrethanat e represionit të pushtuesve serb para dhe gjatë helmimit; dokumente e shkrime nga shtypi botëror; faktet nga hulumtimet shkencore për praninë substancave helmuese kimike në mostrat e fëmijëve të helmuar; ditari personal i autorit në kohën e helmimeve, duke qenë vetë dëshmitar i ngjarjeve të rënda.

“Krimi serb vrau kështu familjen dhe jetën e një populli të pafajshëm. Sot që flasim, pas 30 vitesh, për atë ditë të zezë, kemi të drejtë të themi se ky akt barbar i regjimit serb ishte një krim kundër njerëzimit ndaj popullsisë shqiptare në Kosovë. Kjo tragjedi e rëndë kundër jetës së fëmijëve shqiptarë nuk kishte ndodhur kurrë në Evropën e qytetëruar. Doktrina serbe për zhdukjen e shqiptarëve e cila ka pasur si qëllim të dëbonte edhe shpirtin e fëmijëve nga trojet e tyre nuk mundi ta shuajë gjakun shqiptar. Përdorimi i gazrave toksike për të shuar jetën e nxënësve nëpër shkollat shqipe ishte një gjenocid i hapur dhe antinjerëzor me sunimin për të frikësuar shqiptarët. Në përkujtim të këtij akti barbar tashmë kemi përballë Hazir Mehmetin, një dëshmitar okular, i cili ka parë dhe ka jetuar, madje ka mbajtur edhe një ditar për pranverën e helmuar shqiptare”, theksoi profesoresha njëherësh lektorja e librit, Violeta Allmuça.

Dr. XhevdetZenuni: “Helmimi ishte një prej agresioneve që bënte pushtuesi serb ndaj popullit tonë, duke mos kursyer edhe fëmijët. Helmi që është përdorur, fillimisht është prodhuar në ish Jugosllavi. Ky gaz është përdorur edhe gjatë luftërave të ndryshme në Iran dhe Irak, Siri, zhdukjen e kurdëve nga Sadam Hyseni etj. Efekti kimik i këtij helmi është kontrakton muskujt në ngërç, shkakton dhimbje për disa kohë, ndërkohë ky helm ka pas kontakt me gjithë muskujt e trupit të personave, e që ka shkaktuar dhimbje të mëdha”.

Në fakt, libri sjell gjithashtu sekuenca nga qëndresa e mësimdhënësve shqiptarë në kolektivat e tyre, duke u organizuar si të pavarur nga sistemi serb, i cili mbrohej nga struktura e vjetër. Kështu ishte edhe në shkollën ku Hazir Mehmeti punonte dhe ishte pjesë e organizimeve të fuqishme brenda kolektivit ndër më të mëdhenjtë në gjithë vendin. Këto rrethana të detajuara, autori i saktëson edhe nga shkrimet e kohës, raportet e mbajtura nga mbledhjet dhe ditarin e tij personal. Përballja me helmimin nuk ishte e lehtë, kërkonte organizim, mençuri e trimëri. Pasojat në këto rrethana i bartën përveç të helmuarve, edhe rrethi shkollor, rrethet e shërbimeve shëndetësore. Shkollat, shtëpitë e shëndetit, spitalet u morën nën kontrollin policor serb. Çdo ditë kishte protesta, arrestime, burgosje, kurse marrja në “biseda informative” ishte e përditshme, këtë e përjetoi edhe autori i librit. Plaçkitje e barërave, arrestimet e të helmuarve, atyre që dhanë ndihmë ishin të përditshme, këtë e përjetuan spitalet, shërbimi shëndetësor, Kisha Katolike Shqiptare në Ferizaj, Binçë e gjetkë duke penguar shërimin e fëmijëve të helmuar.

Hazir Mehmeti në librin e tij ofron fakte lidhur me rezultatet shkencore nga analizat laboratorike në të cilat u vërtetua prania e substancave neurotoksike. Të gjitha analizat laboratorike të bëra në Zagreb, Paris e gjetiu tregojnë se është fjala për helmime. Këtë e pohojnë mjekët specialistë shqiptarë në bazë të simptomave, por edhe toksikologë ndërkombëtarë me analizat e tyre laboratorike: Dr. Aubin Heyndrickx, Dr. Franjo Plavsiç, Dr. Bernard Benedetti, Grajgut, Graves, Dolenc. Gjetja e substancës në gjashtë mostra të shtatë fëmijëve të helmuar në Kosovë në analizat e specializuara u zbulua substanca DIMETIL-PHOSPH-DITIONAT (DM-PP), Dr. Franjo Plavšić, në simpoziumin lidhur me helmimet në Zagreb me 9 qershor 1990, evenimenti më i guximshëm i kohës organizuar nga veprimtari i madh Dr. Besnik Bardhi me miqtë e tij kroatë.

Rreth librit u shprehën shumë figura të njohura nga letrat shqipe, mes tyre drejtuesi i Lëvizjes “Forca e Diasporës”, Mehmet Manovi, rreth librit shkruan: “Kjo çka ka shkruar në librin e tij Prof. Hazir Mehmeti, është dokument i cili i duhet të sotmes dhe të nesërmes, iu duhet fëmijëve tanë, gjeneratave që drejtësia të sillet në vendin e saj.”

Profesori dhe veprimtari i njohur, Sebastian Nuiqi, përjetues i ngjarjeve të helmimit, shkruan mes të tjerash rreth librit: “Libri “Pranverë e helmuar” është një dokument kohe, e cila nuk duhet të harrohet dhe duhet përkthyer në shumë gjuhë, që të kuptohet e vërteta e krimit serb ndaj nxënësve shqiptarë. Unë i kam përjetuar helmimet, të cilat ky libër m’i përkujtoi këto ngjarje që nuk kisha me ia dëshiruar as armikut. Shpresoj se do te hiqen sa ma shpejt ndalesat e tubimeve dhe do ta bëjmë promovimin meritor të këtij libri edhe në Frankfurt. Ishte dhe vajza e ime e helmuar e para që u shërua jashtë në Gjermani dhe pastaj u ktheva në Kosovë. Së bashku me Shoqatën për të Drejta e Njeriut në Kosovë, kemi sjellë disa herë dhe dërguar për shërim fëmijë të helmuar në Gjermani. Duke lexuar librin, u përsëriten në kujtesën time të gjitha ato përjetime, bashkë me lotët disa herë. Përgëzime për këtë punë të madhe dhe me vlerë kombëtare.”

“Jam i vetëdijshëm, – thotë autori, – që kanë mbetur shumë gjëra pa u shkruar, por besoj se do kemi studiues të rinj që do të zbardhin detaje të reja rreth helmimeve dhe veprimtarëve të kohës. Ditari im do të jetë një dokument dëshmi nga përjetimet me fëmijët e helmuar në Qendrën e Arsimit të Mesëm të Orientuar “Muharrem Bekteshi” në Vushtrri. Përjetimet e mia janë të paharruara. Ato janë të shkapërderdhura shkronjave të tregimeve letrare e artistike që kam shkruar dhe botuar edhe në gjermanisht e rumanisht. Brezave ju detyrohemi që të njohin dhe përkujtojnë ngjarjet nga jeta jonë.

Respekt për të gjithë lexuesit!

Për ridimensionimin e gjykimit objektiv mbi historinë tonë kombëtare

June 22, 2021 by dgreca

Lindita KOMANI/

Nuk jam historian, por kjo nuk më pengon të kem një mendim lidhur me sa dëgjoj në reportazhin-dokumentar të realizuar nga Top Channel me titullin “Dritëhijet e Mid’hat Frashërit”.

Historiani Pëllumb Xhufi shprehet në të (minuta 32*):

– Në rast se Shqipëria do të dilte me Ballin Kombëtar apo me Legalitetin nga Lufta e Dytë Botërore, është mëse e sigurtë, të paktën jugu i Shqipërisë do i jepej Greqisë.

Nga e di historiani Xhufi këtë me siguri? Më shumë se pandehmë kjo nuk mund të jetë dhe pandehma si kjo nuk i hyjnë në punë historisë që bazohet tek e vërteta dhe ngjarjet e ndodhura dhe jo tek po sikur.

Me aq sa jam në gjendje të kuptoj, mendoj që historia e plotë e Luftës së Dytë Botërore dhe sjelljes së shqiptarëve në të, që është ndoshta edhe pjesa më e kontestuar e historisë sonë, do të shkruhet në mënyrë objektive vetëm kur të ketë ndodhur një gjë e rëndësishme dhe që gjithsesi e kemi përpara:

– Kur Shqipëria të bashkohet me Kosovën e ndoshta edhe më shumë se kaq.

Atëherë do të mund të ridimensionohet gjithçka, si ngjarjet ashtu edhe dritëhijet e gjithë figurave politike-ushtarake të kohës. Pse e them këtë?

Sepse nëse akuzat për kolaboracionizëm-bashkëpunim janë për nacionalistët, kolaboracionizëm bënë edhe komunistët, me jugosllavët dhe sovjetikët dhe e pamë se ku na çoi ky kolaboracionizëm. Dhe ndërkohë që pandehma për jugun e Shqipërisë mbetet vetëm e tillë, pandehmë, kemi faktin historik: verilindja e Shqipërisë – Kosova – ra edhe për 55 vjet nën sundimin serbo-jugosllav me gjithë pasojat e rënda që solli kjo.

Sigurisht që kur historia shkruhet nga fituesit e luftës në nivel Shqipërie (pa Kosovë), që ishin kolaboracionistët me jugosllavët dhe sovjetikët, historia do të shkruhet e do të lexohet siç është bërë. Por mjafton të shihet vetëm si u sollën amerikanët e britanikët pas LIIB me ballistët e legalistët që emigruan në perëndim dhe si i stërvitën për t’i sjellë në Shqipëri për të rrëzuar komunizmin, për të kuptuar që ridimensionimin të parët dhe me shumë bazë e bënë pikërisht amerikanët dhe britanikët.

Ishin po këta amerikanë dhe britanikë që mbështetën rënien e komunizmit kudo në lindje dhe këtë nuk e bënë pas 45 vitesh por që në çastin e parë kur e panë që komunistët kudo në Lindje u përcaktuan që do të ishin Lindje dhe jo Perëndim. Popullorçe do të mund të thonim: i ranë kokës me grushta kur e kuptuan se ç’bënë. Në këtë aspekt, për mua pyetja e madhe në raport me Shqipërinë është: Pse amerikanët dhe britanikët zgjodhën të mbështesnin komunistët dhe jo nacionalistët? Sepse dëmin më të madh kjo zgjedhje e tyre e gabuar e shkaktoi, gabim që u kushtoi 46 vjet për ta zhbërë dhe pasojat i ndiejmë ende sot 46 + 30 vjet më pas.

Koha tregoi pikërisht që amerikanët dhe britanikët mbështetën antikomunistët, nacionalistët në vijimësi. Edhe ndër shqiptarët. Qenë mbështetësit e pavarësimit të çdo shteti përbërës të Jugosllavisë, të çlirimit dhe pavarësimit të Kosovës.

Parë nga këndvështrimi i vitit në të cilin jetojmë, çfarë duhet të themi për kolaboracionistët komunistë me jugosllavët dhe sovjetikët? Do të ishte mirë që historianët ta hapnin pak më shumë mendjen në këtë drejtim. Megjithatë, vihet re që në retorikën e tyre, sidomos të atyre që kanë qenë më agresive në qëndrim ndaj “kolaboracionizmit”, ka një lloj vlerësimi disi më ndryshe, të paktën duke bërë dallimin mes bashkëpunimit për ideologji që nuk ishte rasti në Shqipëri dhe bashkëpunimit për arsye pragmatike politike. Por këtij ridimensionimi në vlerësim i mungon ende përmasa kombëtare në tërësi si dhe vlerësimi tek për tek i çdokujt që për fatin e vet në atë kohë u gjend në kushtet që të duhej të përfshihej politikisht e ushtarakisht për të mbrojtur interesat kombëtare.

Duke pasur parasysh që fatmirësisht: (1) fashizmi dhe nazizmi nuk qenë kurrë një ideologji që u përqafua nga shqiptarët në masën që të quhej se ishte me ndikim, dhe më tej, (2) që numri i hebrenjve – viktimat kryesore të fashizmit dhe nazizmit ishte më i lartë në mbyllje të luftës në Shqipëri sesa ishte në hyrje të saj, që ata u pritën, u strehuan dhe u mbrojtën si miq e familjarë në shtëpitë e shqiptarëve, në një këndvështrim kombëtar, gjykimi kur t’i vijë koha që të bëhet i drejtë dhe i plotë, mendoj se do të jetë i bazuar në pragmatizmin që ka kërkuar dhe kërkon çështja kombëtare që t’i shkohet deri në fund, ashtu siç e kërkon e mira jonë e përbashkët si shqiptarë.

*Reportazhi-dokumentar mund të shihet këtu:

Kosovo MP Condemned for ‘Biased’ Comments About Missing Serbs…

June 19, 2021 by dgreca

Ruling Vetevendosje party MP Arbereshe Kryeziu Hyseni was criticised for saying that finding ethnic Albanian missing persons from the Kosovo war should be prioritised over looking for Serbs who disappeared.

The names of missing people, both Albanians and Serbs, on a wall in Pristina, April 2011. Photo: EPA/VALDRIN XHEMAJ/

By Perparim Isufi & Mediana Halili/*

A group of Kosovo civil society organisations called on the Kosovo authorities on Thursday to condemn comments made by ruling Vetevendosje (Self-Determination) party MP Arbereshe Kryeziu Hyseni, who said that ethnic Albanian missing persons are more of a priority than Serbs.

During a show on Pristina-based Klan Kosova TV on June 15, Kryeziu Hyseni said that “the issue of the missing persons of the Albanian people should be treated seriously and with high priority, and after their turn, we can talk about the missing Serbs”.

The Informal Coalition for Dealing with the Past said that Kryeziu Hyseni was “denigrating” Serb war victims and cited constitutional law that insists on equal treatment for all war victims regardless of their ethnicity.

Kosovo’s law on missing persons also prohibits any form of discrimination.

But Kryeziu Hyseni told BIRN on Friday that she stands by her comments.

“We have to remember that a genocide was inflicted on the Albanian nation [in Kosovo]. The war was started by Serbia and we are a nation that was attacked by Serbian criminals,” she said.

“I stick to what I have said… We were victims of the Kosovo war,” she added.

A Kosovo government spokesperson told BIRN that it “does not deal with missing persons on ethnic grounds but based on information” that it has obtained about their whereabouts.

“All cases related to missing persons, whoever reports them, are treated equally by institutions of the Republic of Kosovo,” said government spokesperson Rozafa Kelmendi.

The Informal Coalition for Dealing with the Past said that ethnic discrimination “undermines the reconciliation process”.

“The government of Kosovo, the Kosovo Assembly, the State Prosecutor’s Office, the institutions of justice and the whole of society must have the same approach to all war victims, and only in this way will we be able to create a peaceful and equal society,” the Coalition said.

Over 1,600 people, mainly ethnic Albanians but also some Serbs, are still listed as missing from the Kosovo war.

*The names of missing people, both Albanians and Serbs, on a wall in Pristina, April 2011. Photo: EPA/VALDRIN XHEMAJ.(BalkanInsight)

***

Deputetja e Kosovës dënohet për komente “të njënashme” për serbët e zhdukur…

Deputetja e partisë në pushtet Vetëvendosje Arbereshë Kryeziu Hyseni u kritikua pasi u shpreh se gjetjes së personave shqiptarë etnik të zhdukur nga lufta e Kosovës duhet t’i jepet përparësi para kërkimit të serbëve të zhdukur.

Një grup organizatash të shoqërisë civile në Kosovës u bënë thirrje autoriteteve të Kosovës të enjten të dënojnë komentet e bëra nga deputetja e partisë në pushtet Vetëvendosje Arbereshë Kryeziu Hyseni, e cila tha se shqiptarët etnikë të zhdukur janë më shumë përparësi sesa serbët.

Gjatë një emisioni në TV Klan Kosova në Prishtinë më 15 qershor, Kryeziu Hyseni tha se “çështja e të pagjeturve të popullit shqiptar duhet me u trajtu me seriozitet edhe me prioritet të lartë dhe pastaj kur t`i vie radha të flasim edhe për të pagjeturit serb.”.

Koalicioni Informal për Ballafaqimin me të Kaluarën tha se Kryeziu Hyseni po “denigronte” viktimat serbe të kohës së luftës dhe citoi ligjin kushtetues që këmbëngul për trajtim të barabartë për të gjitha viktimat e luftës, pavarësisht nga përkatësia e tyre etnike.

Ligji i Kosovës për personat e zhdukur gjithashtu ndalon çdo formë diskriminimi.

Por Kryeziu Hyseni tha për BIRN të premten se ajo i qëndron komenteve të saj.

“Nuk duhet të harrojmë se kombit shqiptar në Kosovë iu bë një gjenocid. Lufta filloi nga Serbia dhe ne jemi një komb që u sulmua nga kriminelët serbë”, tha ajo.

“Unë i përmbahem asaj që kam thënë … Ne ishim viktima të luftës në Kosovë”, shtoi ajo.

Një zëdhënëse e qeverisë së Kosovës i tha BIRN se “qeveria nuk merret me personat e zhdukur mbi baza etnike, por bazuar në informacione” që ka siguruar në lidhje me vendndodhjet e tyre.

“Të gjitha rastet në lidhje me personat e zhdukur, kushdo që i raporton ato, trajtohen në mënyrë të barabartë nga institucionet e Republikës së Kosovës”, tha zëdhënësja e qeverisë Rozafa Kelmendi.

Koalicioni Informal për Ballafaqimin me të Kaluarën tha se diskriminimi etnik “minon procesin e pajtimit”.

“Qeveria e Kosovës, Kuvendi i Kosovës, Prokuroria e Shtetit, institucionet e drejtësisë dhe e gjithë shoqëria duhet të kenë të njëjtën qasje ndaj të gjitha viktimave të luftës, dhe vetëm në këtë mënyrë do të jemi në gjendje të krijojmë një shoqëri paqësore dhe të barabartë ”, tha Koalicioni.

Mbi 1,600 njerëz, kryesisht shqiptarë etnikë, por edhe disa serbë, janë ende të listuar si të zhdukur nga lufta e Kosovës.

Kosovë: Opozita do ta dërgojë në Gjykatën Kushtetuese shkarkimin e kryetares së KQZ-së

June 19, 2021 by dgreca

Pas shkarkimit nga presidentja të kryetares së KQZ-së, Valdete Daka, kreu i zyrës së BE-së në Kosovë tha, se është e rëndësishme që të ruhet pavarësia e KQZ-së para zgjedhjeve lokale këtë vit.

Nga Bekim SHEHU/

Partitë politike opozitare tashmë siguruan nënshkrimet e deputetëve dhe do ta dërgojnë në Gjykatën Kushtetuese vendimin e presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, për shkarkimin e kryetares së KQZ-së, Valdete Daka. Opozita dhe vetë Valdete Daka, shkarkimin nga pozita e kryetares së KQZ-së e cilësojnë të “jashtëligjshëm, antikushtetues dhe vendim politik kundër një organi të pavarur”.

PDK: Presidentja mori një vendim politik

Udhëheqësi i partisë më të madhe opozitare Partisë Demokratike të Kosovës, Enver Hoxhaj, tha se vendimi i presidentes për shkarkimin e kryetares së KQZ-së dëmton institucionet demokratike. “Vendimi i presidentes së Kosovës, urdhëruar nga Albin Kurti për të shkarkuar kryetaren e KQZ-së, është antikushtetues, dëmton institucionet demokratike, rrezikon zgjedhjet lokale dhe është fund e krye politik. Për të mbrojtur rendin kushtetues, institucionet demokratike e profesionale, si dhe të parandalojmë secilin akt të tillë në të ardhmen, Partia Demokratike e sheh të domosdoshëm dhe të pashmangshëm opinionin e Gjykatës Kushtetuese, për çka i kemi mbledhur edhe nënshkrimet”, tha Hoxhaj.

Vendimi: Daka cënoi pavarësinë e integritetin e KQZ-së

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani tre ditë më parë i ndërpreu mandatin kryetares së Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, Valdete Daka dhe në vend të saj, emëroi gjyqtarin e Gjykatës së Apelit, Kreshnik Radoniqi. Shkarkimi i Valdete Dakës nga detyra e kryetares së KQZ-së, pasoi pakënaqësitë e shfaqura nga lëvizja Vetëvendosje, ndaj Valdete Dakës. Pjesë e listës së lëvizjes Vetëvendosja në zgjedhjet e 14 shkurtit ishte edhe vetë zonja Osmani me një numër të kandidatëve të saj. Në vendimin e presidentes Osmani për shkarkimin e zonjës Daka nga detyra e kryetares së KQZ-së, thuhet ndër të tjera se “Kryesuesja e KQZ-së me veprimet e saj, sidomos përgjatë procesit të zgjedhjeve të parakohshme të 14 shkurtit 2021, ka cënuar pavarësinë dhe integritetin e KQZ-së”.

Valdete Daka: Vendim i porositur

Edhe ish-kryetarja e KQZ-së, Valdete Daka nuk pajtohet me vendimin e presidentes dhe paralajmëroi se do t’i ndjekë të gjitha rrugët ligjore për rastin e saj, duke iu drejtuar edhe gjykatës kompetente. “Ky është vendim jo kushtetues dhe i pa mbështetur në ligj. Arsyetimi i dhënë në shkarkimin tim jo që është i paligjshëm por edhe kontradiktor dhe qesharak. Ky është vendim i porositur. Ky vendim i bërë publik pasditen e së hënës shihet qartë se ishte përgatitur më herët, këtë e dëshmon edhe fakti i emërimit të kryetarit të ri të KQZ brenda pak minutave. Publikimit të këtij vendimi i ka paraprirë takimit tim me presidenten ku ajo më kërkoi të japë dorëheqje në mënyrë të vullnetshme dhe në këmbim do të pranoj falënderime publike për punën e deritashme dhe më premtoi vazhdim të bashkëpunimit në të ardhshmen. I kam thënë se e kam përmbushur detyrën time sipas Kushtetutës”, tha në reagimin e saj Valdete

Daka.

Vendimin e presidentes Osmani për shkarkimin e Valdete Dakës e ka cilësuar si shkelje kushtetuese edhe ish-kryetari i Gjykatës Kushtetuese, Enver Hasani. “Është shkelje e pastër Kushtetuese. Parametri kushtetues është kushtetuta jonë. Po qe se shkon në kushtetuese, Gjykata Kushtetuese kurrë nuk mund ta arsyetojë se shkarkimi i kryesueses së KQZ-së mund të bëhet nga presidentja siç e ka bërë presidentja e Kosovës. Që ta kemi të qartë, asnjë kompetencë e presidentit të Kosovës dhe presidentëve që kanë sistem të ngjashëm me ne, nuk kanë kompetencë ekzekutive, të gjitha janë zinxhirore. Kushtetuta e thotë shumë mirë se presidenti ka të drejtë vetëm për të emëruar kryesuesin e KQZ, që do të thotë për të aminuar zgjedhjen e bërë nga Apeli ose Supremja e Kosovës”, tha Enver Hasani.

Reagime të shoqërisë civile: Vendim i motivuar politikisht

Edhe shumë organizata të shoqërisë civile, shkarkimin e Valdete Dakës nga pozita e kryetares së KQZ-së, e cilësuan “të motivuar politikisht, si rezultat i ndërrimit të pushtetit në Kosovë pas zgjedhjeve të fundit”. Albert Krasniqi nga rrjeti i organizatave Demokracia plus, shkroi se kompetencat e presidentit të Kosovës janë të shumta, por jo aq sa ka vepruar presidentja Osmani. Presidentja Osmani në vendimin për shkarkimin e kryesueses së KQZ-së, ka marrë rolin e katër institucioneve të tjera: Gjykatës Kushtetuese, Kuvendit, PZAP-së dhe Agjencisë për Informim dhe Privatësi”, shkroi Krasniqi, sipas të cilit është i domosdoshëm interpretimi nga Gjykata Kushtetuese.

Zgjedhjet lokale në Kosovë do të mbahen më 17 tetor të këtij viti. Zyra e Bashkimi Evropian në Kosovë, pas shkarkimit të zonjës Valdete Daka nga pozita e kryetares së KQZ-së, tha se “është e rëndësishme të ruhet pavarësia e KQZ, duke siguruar përgatitje profesionale për zgjedhjet lokale që do të mbahen këtë vit”. “Jemi njoftuar për vendimin e presidentes Osmani për të shkarkuar shefin e KQZ-së, e për të caktuar një të ri. Është e rëndësishme që të gjitha procedurat të jenë në linjë me ligjet e Kosovës dhe që pavarësia e KQZ-së të ruhet duke siguruar përgatitje profesionale në kohë për zgjedhjet lokale dhe për reformat në ligjin për zgjedhje”, shkroi Tomas Szunyog, shef i zyrës së BE-së në Kosovë.(DW)

Asociacioni mund t’i tensionojë raportet Kosovë- SHBA

June 19, 2021 by dgreca

Nga Shkelqim Hysenaj/

Replika e kryeministrit Albin Kurti, në kërkesën e ambasadorit amerikan, Philip Kosnett, për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, sipas opozitës, mund të ndikojë në dëmtimin e raporteve me SHBA-në.

Të mërkurën më 16 qershor, ambasadori Philip Kosnett tha se “Shtetet e Bashkuara besojnë se Kosova e ka detyrim të formojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe”.

Duke iu referuar kundërshtimit të qeverisë që të çojë përpara formimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe, ambasadori Kosnett tha se “vendet e kanë detyrim t’i respektojnë marrëveshjet dhe obligimet e ndërmarra më parë”.Por, pas deklaratës së ambasadorit Kosnett, vet kryeministri Kurti tha se nuk mund të ketë asociacion njëetnik. Uashingtoni mbetet mbështetësi më i madh politik dhe financiar i shtetit të Kosovës.

Por, raportet mes Kosovës dhe SHBA-së, filluan të luhaten në fund të vitit 2018, por në veçanti u tendosën në fillim të vitit 2020, kur asokohe qeveria “Kurti I”, kishte refuzuar që të largonte tarifën doganore prej 100 për qind, për produktet me origjinë nga Serbia dhe Bosnja.

Dështimi për të larguar taksën, bëri që senatori amerikan, David Perdue, të kërkonte që SHBA-ja të rishqyrtonte praninë e saj ushtarake në Kosovë.

Donald Trump Junior, djali i ish-presidentit të SHBA-së, Donald Trump, kishte mbështetur këtë deklaratë në Twitter, duke theksuar se “është koha që t’i kthejmë trupat në shtëpi”.

Mirëpo, tendosja më e madhe raporteve në mes të Kosovës dhe SHBA-së gjatë administratës së ish-presidentit Donald Trump, ishte acarimi i raporteve në mes të kryeministrit Albin Kurti si dhe emisarit special për dialogun Prishtinë-Beograd, Richard Grenell.

SHBA e patën pezulluar Kosovën nga programi për ndihmë ekonomike. “Korporata e Sfidës së Mijëvjeçarit” të njohur si MCC.

Pak javë më vonë, kishte rënë qeveria Kurti dhe udhëheqjen e shtetit e mori Avdullah Hoti i LDK-së.

Një ndër vendimet e para të qeverisë Hoti, ishte largimi i tarifës për produktet me origjinë nga Serbia dhe Bosnje e Hercegovina. Pas këtij veprimi, MCC-ja zhbllokoi programin e ndihmës për Kosovën.

Opozita kërkon bashkëpunim dhe jo konflikt me partnerët

Partitë opozitare në Kosovë, thonë se mund të ketë një acarim të ri të raporteve në mes të Kosovës dhe administrarës së presidentit amerikan, Joe Biden, në rast se qeveria në Prishtinë, nuk merr parasysh rekomandimet që mund t’i japë Ambasada Amerikane apo zyrtarët e lartë amerikanë.

Xhavit Haliti, deputet i Partisë Demokratike të Kosovës, thotë se qeveria dhe kryeministri Kurti, nuk duhet që të mbajë qëndrime ekstreme, porse duhet t’i bashkërendoj veprimet me SHBA-në.

“Për mua, është gabim që t’i kundërvihemi politikës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Më mirë do të ishte që të thuhet se ne i bashkërendisim qëndrimet me Ambasadën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe se jemi të gatshëm ta diskutojmë çështjen”, tha Haliti.

Sipas Halitit, gabimi më i madh që do të mund të bëjë kryeministri Kurti, është që të deklarohet kundër qëndrimeve të SHBA-së.

Shefi i grupit parlamentar të Lidhjes Demokratike të Kosovës, Arben Gashi, thotë se pavarësisht agjendave politike, qeveria duhet t’i ruajë raportet me partnerët strategjikë, sidomos me SHBA-në.

Gashi thotë se krahas ruajtjes së raporteve me partnerët, qeveria e drejtuar nga Albin Kurti, duhet që të ruaj edhe interesin shtetëror të Kosovës.

“Kryeministri e ka për detyrë që të ruajë raportet me partnerët strategjikë dhe po ashtu të garantojë dhe të ruajë interesin shtetëror të Kosovës, duke garantuar ruajtjen e Kushtetutës dhe tërësisë territoriale të vendit. Është detyrë e kryeministrit që t’í bëjë këto balancime dhe ne presim që ai t’i bëjë”, tha Gashi.

Gashi thotë se çdo dështim në arritjen e këtij qëllimi, do të shkaktojë dëme të parikuperueshme për vendin.

Për qasje antiamerikane, kryeministri Kurti akuzohet nga AAK-ja. Deputeti i këtij subjekti politik, Pal Lekaj, thotë se kryeministri Kurti në shumë raste ka vepruar në kundërshtim më qëndrimin dhe këshillën amerikane.

“E shoh një distancim të qeverisë Kurti nga politika amerikane, por ne nuk kemi asnjë rrugëdalje tjetër, përpos bashkëpunimit dhe vlerësimit për SHBA-në, për politikat që i kanë zhvilluar në raport me Kosovën dhe e pa rezervë”, thotë Lekaj.

Lekaj thotë se qeveria duhet që të insistojë në intensifikimin e raporteve me SHBA-në, si dhe të kërkojë përfshirje më të madhe në dialog.

Abazi: Qeveria po e mbron kushtetutën

Përkundër këtyre që thotë opozita, deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje Haki Abazi, thotë se qëndrimi i qeverisë së Kosovës kundër themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, nuk mund të ndikojë në tendosjen e raporteve në mes të Kosovës dhe SHBA-së.

Ai thotë se qeveria e Kosovës në këtë rast, po e mbron kushtetutën e vendit, njejtë siç do ta mbronte edhe SHBA kushtetutën e saj.

“Asociacioni është i papranueshëm, sidomos kur bëhet fjalë për organizim në vija etnike, sepse është në kundërshtim të plotë të parimeve që Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kanë paraqitur para Kosovës, në momentin e zgjidhjes së statusit final si shtet shumetnik dhe pa barriera e kufizime të të drejtave të secilit komunitet”, thotë Abazi.

E vetmja formë për themelimin e këtij asociacioni, sipas Abazit, është përkitazi me interpretimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës, duke përjashtuar çdo kompetencë ekzekutive.

Mushkolaj: Deklaratat e Kurtit për konsum politik

Analisti politik, Imer Mushkolaj, thotë se përgjigja e kryeministrit Kurti në raport me deklaratat e ambasadorit Kosnett, janë më shumë për konsum të brendshëm sesa për të dërguar mesazh që iu dërgohet ndërkombëtarëve në këtë rast.

“Zotëri Kurti nuk mund të thotë po, do të themelohet asociacioni, ndërkohë që e kishte kauzë kryesore kundërshtimin e këtij asociacioni. Deklarata e ambasadorit amerikan, natyrisht është një qëndrim i SHBA-së, të cilin Kosova duhet ta respektojë jo se e thotë SHBA, por për shkak se krijimi i asociacionit është obligim ndërkombëtar që Kosova e ka marrë”, thotë Mushkolaj.

Parimet e përgjithshme për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë, u nënshkruan më 25 gusht 2015 në kuadër të dialogut të Brukselit.

Që nga ajo kohë, kjo marrëveshje nuk gjeti zbatim pasi Gjykata Kushtetuese e Kosovës, nxori vendim se shumica e pikave të marrëveshjes binin ndesh me kushtetutën.

Serbia dhe bashkësia ndërkombëtare, kanë insistuar vazhdimisht në zbatimin e marrëveshjes për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, porse, kryeministri Albin Kurti, ka deklaruar sërish se marrëveshja nuk mund të zbatohet pasi është kundërkushtetuese.*(Radio Evropa e Lire)