Komente – Dielli

Kosova paraqet mundësi të shkëlqyeshme për investime

January 27, 2023 by s p

Organizuar nën përkujdesjen e Kryeministrit të Republikës së Kosovës, në Prishtinë u mbajt Forumi Ekonomik Kosovë – Kroaci, forumi i parë ekonomik i organizuar për këtë vit në Prishtinë.

Jemi dy vende të lidhura ngushtë me njëra-tjetrën, politikisht, historikisht, por edhe gjeografikisht. Ka ardhur koha që të forcojmë po ashtu edhe lidhjet tona ekonomike, tha Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, në hapje të forumit.

Kryeministri Kurti tha se bazuar në trendet e shkëmbimeve tona tregtare gjatë viteve të fundit, jemi në rrugën e duhur për të forcuar edhe më tej edhe lidhjet tona ekonomike.

Kosova paraqet një mundësi të shkëlqyeshme për Investime të Huaja Direkte apo për “Business Process Outsorcing and nearshoring” për të gjithë ju, si një destinacion serioz dhe i qëndrueshëm, tha ai.

Kryeministri theksoi se kemi qëndrueshmëri në aspektin fiskal, se Qeveria jonë ndjek një politikë fiskale që shikon përpara dhe se barra e përgjithshme tatimore është ndër më konkurrueset në Evropë.

Në vitin 2022 investimet e huaja direkte në vendin tonë janë rritur për 44%, ndërsa eksportet janë rritur për 23%, e të hyrat tatimore janë rritur për 22%, tha më tej ai.

Ai bëri të ditur se Qeveria e Republikës së Kosovës po zgjeron në mënyrë të qëndrueshme infrastrukturën dhe se po planifikojmë më shumë se 80 projekte publike mjedisore dhe infrastrukturore, me vlerë prej më shumë se 3 miliardë euro.

Kosova është një vend i ri dhe dinamik, plot gjallëri, me popullsi të re, e cila është mbase më e reja në Evropë, ku diku 2/3 janë më pak se sa 35 vjeç, ndërkaq mosha mesatare është 31 vjeç. Të rinjtë tanë kanë shkathtësi si në teknologji, po ashtu edhe në profesione të tjera, teksa flasin rrjedhshëm gjuhën angleze, dhe shumë prej tyre edhe atë gjermane e kroate, tha Kryeministri Kurti.

Ai shprehu mirënjohje për rolin aktiv të Kroacisë në mbështetje të Kosovës, në plotësimin e subjektivitetit tonë ndërkombëtar, duke përfshirë edhe anëtarësimin e Kosovës në organizata rajonale e ndërkombëtare.

Kroacinë e shohim si një prej aleatëve e partnerëve më të besueshëm, dhe shpresojmë, një prej miqve tanë të cilët do të jenë të tillë edhe në fushën e ekonomisë, për një ekonomi më të fortë edhe në Kosovë edhe në Kroaci, për një të ardhme që sjell përfitime reciproke për qytetarët e dy vendeve tona, tha Kryeministri Kurti në përmbyllje.

Deputeti i Parlamentit të Kosovës Prof. Besnik Tahiri mbajti fjalën në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës

January 25, 2023 by s p

Faleminderit shumë kryesuese!

Dëshiroj ta nis fjalën time duke theksuar se Republika e Kosovës qëndron fuqishëm dhe është plotësisht e përkushtuar ndaj vlerave dhe parimeve të Këshillit të Evropës. Ne kemi përfshirë, edhe pse nuk jemi anëtar, të gjitha parimet e të drejtave të njeriut të Këshillit në Kushtetutën dhe legjislacionin tonë. Dhe, ne presim të bëhemi anëtari i 47-të i Këshillit, ashtu që qytetarët tanë të kenë qasje në Gjykatën e Strasburgut.

Si shtet, në dhjetë vitet e fundit kemi qenë të përkushtuar për dialog, kemi qenë të drejtë dhe të sinqertë, edhe pse kemi pasur një luftë të tmerrshme.

Qeveria e Kosovës, përfshirë këtu edhe partitë opozitare, dhe unë jam nga opozita, mbështesim plotësisht procesin e dialogut, mbështesim plotësisht normalizimin dhe arritjen e marrëveshjes përfundimtare, e cila do të jetë ligjërisht e detyrueshme, dhe e cila do t’u mundësojë Kosovës dhe Serbisë anëtarësimin në Bashkimin Evropian.

Lidhur me temën, dua të theksoj disa gjëra në mënyrë kronologjike: Qeveria e Kosovës ka marrë vendim ligjor për anulimin dhe ndalimin e lëshimit të targave ilegale, të cilat janë targa të Kosovës të lëshuara në Serbi, veprimet e mëvonshme janë planifikuar nga regjimi në Serbi. Barrikadat, sulmet kundër Policisë së Kosovës, sulmet kundër misionit paqeruajtës të NATO-së, personelit, dhe më pas sulmet kundër EULEX-it. Ajo që ne donim është të rikthejmë sundimin e ligjit në Kosovë.

Po e bëjë një pyetje të thjeshtë për secilin nga ju: Pse duhen këto tensione? Pse duhen këto tensione vetëm 40 kilometra larg kryeqytetit të Kosovës? Ne e dimë shumë mirë, sepse kemi pasur një luftë vërtet të tmerrshme. Falë Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe përpjekjeve të NATO-së jemi të lirë.

Ne do t’u jemi përjetësisht mirënjohës Bashkimit Evropian dhe të gjithë ata që ishin përkrahës. Ne e dinim se çfarë do të thotë të ishe pakicë, nuk kemi frikë nga serbët e Kosovës, por nuk do të lejojmë kurrë që regjimi serb, përmes Rusisë, përmes trupave të Vagnerit, të sulmojë vendin tonë. Ne i përkasim Evropës, ne jemi evropianë dhe do të jemi gjithmonë me ju.

Përse akoma në vend numëro?!

January 25, 2023 by s p

Dr. Dorian Sevo/

Rënia e komunizmit dhe hyrja në demokraci u prit me entuziazëm të madh nga populli shqiptar, me idenë dhe besimin se pas komunizmit do printe e vërteta, drejtësia dhe meritokracia, kaq shumë të etur ishin shqiptarët për demokracinë e tyre që e kishin pritur kaq gjatë. Por çfarë ndodhi se: asgjë nuk shkoi ashtu siç ata e kishin menduar dhe parashikuar por shkoi si mos më keq. Meritokracia në këto 33 vite nuk ka qenë aspak prezente, pse, sepse ndërhyrjet mes miqsh bën kërdinë duke zënë vendet e punës më të mira dhe me këtë hov malinj u zhvillu pa masë klientelizmi. Kjo gjë e shkatërroi jetesën e shëndetshme sociale.

Në 33 vjet ne nuk arritëm dot të ndërtonim shtet sepse i hypëm kalit së prapthi.

Po si mund të zhvillohet një vend. Ai mund të zhvillohet veçse me meritokraci dhe me asgjë tjetër.

E para: Nëse nuk ka meritokraci harrojeni prosperitetin sepse prosperiteti nuk ekziston si koncept pa meritokracinë.

E dyta: Njerëzit nuk e dinin se për të pasur prosperitet duhej edhe një sistem gjyqësor i drejtë, moral dhe i pakorruptueshëm, i cili duke dhënë drejtësi do ta vendoste vendin në shina. Çfarë dua të them me këtë.

Është ngulitur në mendjen e njerëzve sikur ekziston vetëm ekzekutivi por kjo ka qenë në fakt një mendësi e ngulitur prej kohës së komunizmit dhe në këtë aspekt janë të pafaj sepse në atë kohë pushtetet ishin të pandara. Por çfarë duhet të kemi parasysh? Në demokraci sistemet janë të ndara, pra e rëndësishëm nuk është vetëm ekzekutivi por edhe sistemi i drejtësisë duke përfshirë prokurorinë dhe gjykatat.

Gjithashtu edhe sistemi legjislativ duhet të jetë i kopsitur me njerëz dijetarë të cilët dinë të bëjnë ligjin. Nëse brenda në paralament kemi 140 deputetë të zotë të cilët janë me grada shkencore, ata i njohin mirë ligjet e vendit dhe traditat dhe natyrën njerëzore dhe dijnë të bëjnë edhe vetë ligje shumë të mira dhe të përshtatshme për popullin e tyre që i ka zgjedhur falë intelektit që kanë dhe vullnetit.

Ata dinë të qeverisin. Dhe janë në gjendje të ushtrojnë autoritet të drejtë ndaj institucioneve te tjera duke i vënë përpara përgjegjësisë për të qenë të shëndetshëm në funksionimin e tyre.

Duhet të dimë që në demokraci parlamenti është shumë i rëndësishëm këtë e thotë edhe filozofi i famshëm Tomas Hobs i cili pavarësisht se ishte kundër ndarjes së pushteteve ai e cilësonte legjislativin si pushtetin që kishte më tepër prioritet në një shtet sepse nxjerr ligje.

Por kur ka edhe integritet në njerëz brenda tij ai bëhet edhe mjaft më efikas madje shumë.

Problemi është se në shqipëri përgjatë 33 viteve demokraci e rëndësishme ishte që deputetët të ishin të paktën 18 vjeç e lart pastaj pjesa tjetër nuk ishte problem sepse në fakt Kushtetuta kështu thotë: Çdo person 18 vjeç e lart ka të drejtë të zgjedh dhe të zgjidhet.

Duke u përqëndruar vetëm në këtë fakt dhe duke mos i dhënë rëndësi aspekteve të tjera që personat që duhet të futen në parlament nuk mjafton thjesht që të jenë në moshë madhore por duhet të jenë edhe të ditur dhe me kontribut intelektual në shoqëri dhe me integritet moral.

Pra gjërat janë të lidhura. Në çfarë aspekti? Kur themi se pushtetet janë të ndara nuk duhet kuptuar sikur ato nuk kanë lidhje aspak me njëra tjetrën, sepse në fakt ato janë në funksion të njëra tjetrës dhë të një parimi të vetëm që është drejtësia.

Ato nuk duhen kuptuar si të ndara pastërtisht dhe që skanë fare lidhje me njëra tjerën. Sepse ështëe drejtë të kuptohet se ato nuk duhet të ndërhyjnë në punën e njëra tjetrës por ato duhet të bashkë punojnë duke qenë se ato janë pjesë e së njëjtës Kushtetutë. Fjala apo konceptimi më i saktë është “Balancimi i Pushteteve” pra që pushtetet kontrollojnë njëra tjerën për të ruajtur balancat e drejtësisë term që ne e kemi dëgjuar shpesh si “check and balance”.

Nëse të treja pushtetet janë të mbuluara me njerëz me integritet dhe të pergatitur, gjërat do të shkojnë më së miri dhe qyteti fiton frymëmarrjen e lirë dhe të freskët në vazhdimësinë e tij të jetës poltiko-ekonomiko-sociale.

Qytetari nuk e mendon të largohet nga vendi i tij në asnjë moment nëse gjërat janë në vektorin e duhur social të drejtësisë dhe ku meritokracia është rrefren i jetës në qytet.

Mund të duket utopike por në fakt nuk është aspak, sepse po të duam ne kjo arrihet.

Mjaft që gjithsecili prej nesh mos të kërkojë atë që nuk i takon dhe me kaq mbaron zgjidhja e problemit.

Art, famë e karakter

January 24, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Sa shume gjëra humbet njeriu kur përpiqet të duket…fryhet, tërhiqet pas së bujëshmes, dhe kur e kapërcen, e kupton kotësinë. Sepse nëse fama është ajo që dikush vërtetë është, ose që fillon kur talenti shfaqet, atëherë përse venitet kur personi tregon atë që vërtete është i aftë të bëjë? Fama, popullariteti ështe aksident, siç është pasuria mjet ndihmës. Vetëm karakteri vazhdon, e mund të bëjë edhe pa sukses, në heshtje, i veçuar.
Në kohë përçarjesh a mosmarrëveshjesh, kur njerëzit e kanë të vështirë të ndajnë vetë-veten nga vetë-interesi, vulgariteti bëhet mënyrë e jetës. Tërheqja e vemendjes deri në skandalitet bëhet më e rëndësishme – shpesh më fitimprurëse sesa të qenit i sjellshëm, krijues a vërtetë origjinal.Kështu ndodh edhe me librat; lexon atë të një autori të servirur, me emër, dhe shumë vonë mëson se sa shumë njeriu ka humbur duke mos i dhënë kohë leximeve të tjera. Ngjan me motin e pa qëndrueshëm ku bie shi, e shumë prane bën nxehtë, dielli djeg dheu shkrumb e etje.
Ulem e lexoj….”mos bëni naivin” thotë shkrimtari Faruk Myrtaj në tregimin “Shenjt Ndëshkues”, bisedë me veten rreth kryeveprës së DaVinçit, “Darka e Fundit”, që nuk ndodh rastësisht. Eshtë e organizuar, artisti ka punuar me vite, ka zgjedhur e përzgjedhur, madje edhe veten e ka marrë në provim. Gjithë procesi është si zbrazëtira që shtyn a tërheq si forcë rëndese. Dhe Myrtaj nuk është fatalist. E di mirë se ç’kërkon të thotë. Por kush pyet, përderisa ndjenja mbizotëron? Dhe ndalet lexuesi për të provuar se është nën kontrollin e vetes. Por më kot sepse nga Myrtaj “mjedisi është zgjedhur i qetë” që të gënjehet se është mes shenjtorëve në “darkën e fundit”, ku Leonardo rendit mjeshtërisht, pranë një tryeze “12 anëtarët + Sekretarin”. Eshtë vetëm arti që i bën ata të duken njerëzorë a të ndjellin nostalgji.
Eshtë ngjashmëria me jurinë, që i bën ata duken në prag të marrjes së një vendimi. Por shqyrtimi shtyhet, si në darkën e famëshme ku i pari hedh dyshimin dhe paralajmëron se njëri prej tyre do t’a tradhëtojë. Ashtu ishte paracaktuar, prandaj nuk vrau njeri, por veç pranoi të vetëflijohej (zgjidhje artistike a biblike, ashtu si shpesh nuk ndodh në jetë.) Edhe piktura quhet
”darka e fundit” sepse ekzekutimi është gjykimi i fundit, vetëm nder shenjtorësh, të tjerët janë të padenjë, sado të bindur, të përulur, të afërt t’a kenë ndjerë veten me “shenjtin” e tyre. Kjo është mësymje që shkrimtari Faruk Myrtaj i bën Leonardo Da Vincit për pikturën “Darka e Fundit”. Por pastaj tërhiqet, duke e bërë tjetrin të nxjerrë perfundimin se nëse Da Vinçi ‘nuk do të kishte ekzistuar, duhej të ishte krijuar veç për këtë vepër, shprehje klishe siç merret e vërteta kur përsëritet – humbet, bëhet bezdi,ashtu si njeriu në shtrat mbështjell kokën, mbyll veshët, i kthen kurrizin orës për të shmangur alarmin e zgjimit, sikur kohën don të ndalë. Fama është moskokëçarje për gjë, si ato pak minuta më tepër gjumë që përfiton, humbja a dëmi kuptohet më vonë.

Feniksi që ringjalli lirinë e Kosovës përmes paqes

January 23, 2023 by s p

Dr. Dorian Koçi/

Qëndrimet e brendshme dhe të jashtme të Kosovës në prag të shembjes së komunizmit dhe deri në vitet e para të shekullit XXI i përcaktoi në masë të konsiderueshme vizioni historik i Ibrahim Rugovës. Autoriteti moral i Rugovës në politikën e Kosovës në periudhën e 1999-2006 buronte nga udhëheqja e suksesshme që ai i kishte bërë betejës politike paqësore dhe ndërtimit të shtetit paralel gjatë shkatërrimit të autonomisë së Kosovës dhe shtypjes brutale të Drejtave dhe Lirive të Njeriut gjatë periudhës 1989-1999, për të arritur ringjalljen e Kosovës së pavarur. Deklarata e Pavarësisë (2 korrik 1990), shpallja e Kosovës Republikë dhe miratimi i Kushtetutës së saj (7 shtator 1990), Referendumi popullor për pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës mbajtur në fund të shtatorit të vitit 1991, zgjedhjet e para shumëpartiake për Kuvendin e Kosovës dhe zgjedhjet presidenciale në Republikën e Kosovës më 24 maj 1992, ishin kredencialet e para të demokracisë liberale të shtetit të Kosovës. Më vonë, si kreu i shtetit gjatë viteve të para të pasluftës 2000-2006, me anë të tentativave intelektuale dhe paqësore ai u përpoq të përvijonte për shtetin e rithemeluar kufijtë e Kosovës dhe respektimin e minoriteteve, pra, si rrjedhim duke ndihmuar diplomacinë botërore të formulonte Pakon Ahtisari që i dha pavarësinë e plotë Kosovës. Ky program parashikonte strukturë kushtetuese që respektonte multikulturalitetin dhe kombësitë e tjera në Kosovë dhe në të njëjtën kohë ndërtimin e një Republike të Kosovës, të pavarur dhe jo domosdoshmërisht të bashkuar me Shqipërinë. Rugova ishte një sovranist i lindur, i cili respektonte identitetin si shumëllojshmëri identitetesh duke mos lejuar asnjë indentitet të mbivendosej mbi të tjerët. Në të njëjtën kohë një nga parimet kryesore të politikës së jashtme të tij në këtë kohë ishte dhe mos përzierja në grindjet e partive politike në Shqipëri , Maqedoni dhe Mal të Zi, por mbështetje e plotë për kauzën kombëtare shqiptare. Gjithësesi edhe në këtë drejtim Rugova e modernizoi patriotizmin shqiptar , duke e kthyer nga një patriotizëm folklorik i shekullit të XIX në një patriotizëm evropian të shekullit të XXI.Në thelb të këtij patriotizmi kushtetues evropian sipas filozofit social Habermas qëndrojnë respektimi i të drejtave dhe liritë e njeriut dhe ndërtimi i një demokracie funksionale. Politika e tij pacifiste nuk u kuptua nga shumica e shqiptarëve por në fakt ajo rezultoi të ishte një sfida morale përballë së cilës, nacionalizmi agresiv serb u zhvlerësua në arenën ndërkombëtare . Misioni i tij politik i përngjau misionit të fundit politik të Pjetër Bogdanit, (që Rugova rizbuloi kulturualisht për shqiptarët në fund të viteve 80′ të shekullit të kaluar), çlirimi i Kosovës nëpërmjet në aleance të ngushtë me Perëndimin. Për Rugovën orientimi perëndimor i Kosovës ishte dhe mbeti e vetmja barkë shpëtimi për lirinë e kombit të vet.