• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MOTHER TERESA: FROM SAINT TO SINNER AND BACK AGAIN

August 19, 2021 by s p

Dr. Stuart Derbyshire

Associate professor of psychology at the National University of Singapore

Gëzim Alpion’s previous monograph on Mother Teresa – 2007’s Mother Teresa: Saint or Celebrity? – painted a far from favourable portrait. Alpion described how Teresa had carefully managed her image and ‘brand’ in a similar way to modern celebrities. And he cast her as self-serving and somewhat narcissistic. Alpion’s latest work, Mother Teresa: The Saint and Her Nation, is much more sympathetic towards its subject. In part, this is because Alpion has access to new information and sources. Both Celebrity and Nation place great emphasis on the early part of Teresa’s life, from her birth on the eve of Albanian independence in 1912 to the death of her father when she was 12 years old. And both explain Teresa’s calling and commitment to God as her way of managing her grief. But whereas Celebrity never questioned Teresa’s religious commitment, Nation describes her faith as tormented and plagued by doubt. This shift in perspective is mainly the result of the discovery of a family member previously unknown to Alpion. Teresa’s first cousin, Filomena, who lost her parents and siblings to the Spanish flu, was taken in by Teresa’s mother in 1922. Filomena and Teresa then shared a room for six years and became close enough to consider each other sisters. Alpion travelled to Melbourne to interview Filomena’s surviving family members (she settled in Australia in 1952, and died in Melbourne in 1979). He was also able to review archival documents with new details about Teresa’s background, as well as personal correspondence between Teresa and Filomena. This new material has resulted in some factual changes. For example, in Nation, Teresa is referred to by her childhood name, Gonxhe, rather than Agnes, as in Celebrity. Nation explains that Gonxhe was the name Teresa believed her father gave her, and it was the name she grew up with and the one used by her family members throughout her life. In addition, Alpion also uncovered new material regarding Teresa’s grandparents, which is where Nation really starts to diverge from Celebrity. Celebrity framed Teresa as a product of ‘celebrity culture’, and explored how she actively constructed her celebrity status. Nation, in contrast, seeks to understand her in terms of her cultural and genetic inheritance. Teresa’s Albanian ancestors were among the many Roman Catholics forcibly evicted from Kosovo in 1690, during the period of Ottoman rule. Alpion explains that many refused to ‘forget the places they had been forced to leave behind in Kosovo’. And so, when it was relatively safe to do so, they migrated back. Teresa’s grandparents did precisely this in the mid-19th century. The move was not to last. Teresa’s paternal grandfather, Ndue, was almost certainly involved in one blood feud following the murder of his father, after which he was probably paid off to put an end to any vendetta. Any payment, however, is unlikely to have been sufficient to fund the large house that Ndue built in Kosovo. Rumours spread about a second blood feud, along with more outlandish claims of Ndue being a middleman for feuding families, or even a hitman. In his late sixties, Ndue avenged his father’s death and was then himself killed in retaliation. The blood feud continued via Ndue’s 16-year-old son, who quickly avenged his father’s death only to be himself killed shortly afterwards. Teresa’s grandmother and her remaining two children fled Kosovo and returned to Albania in the early 1890s. Alpion argues that we can understand Mother Teresa ‘through the study of a special “DNA”… so-called “sociological fossils”. Such “fossils” are transmitters of a collective depository, which – sedimented in the subconscious of the members of a particular group – are perpetually passed from one generation to another.’ Alpion argues that these ‘sociological fossils’ – from the long history of Albanian Catholics’ repression to the painful experience of her father’s death – compelled Teresa towards spirituality. By the age of 12, death, mourning, mystery, intrigue and religion had become fixtures in Teresa’s life. It was then that she announced her wish to become a nun, a wish she fulfilled six years later. Teresa characterised this ‘first call’ to God not as a ‘vision’, but as an epiphany. Alpion says this was ‘a subconscious reaction to what was going on in her worldly life when she was becoming a teenager’. Alpion also reveals that Teresa’s effort to resolve her grief through spirituality was never entirely successful. Throughout her life as a nun, Teresa suffered from the ‘dark night of the soul’, doubting God’s existence and questioning her faith. In 1946, Teresa witnessed the Day of the Great Killing in Calcutta, the huge Hindu-Muslim riots in Bengal, India, which left between 5,000 and 10,000 dead. This triggered a ‘second call’ to deepen her devotion to Jesus in service to the poor, and to overcome her ‘dark night of the soul’. Teresa then left her Loreto convent, moved into the slums of Calcutta, and continued her own version of missionary work through her Missionaries of Charity, founded in 1950. Nation casts Teresa as a vehicle through which psycho-social events play out. This makes her more passive than the Teresa of Celebrity, who was an active creator of a persona. In Nation Teresa is no longer acting to protect her celebrity image. Instead she’s motivated by a ‘fossilised’ psychosocial desire to protect her family honour and heritage: ‘Rather than simply an indication of her modesty or piety, her reticence about her private life and family members was related to three “weakest links”. She avoided talking about her childhood as she never came to terms with losing her father. She kept quiet about her brother because he had served in Mussolini’s army. She remained silent about her mother and sister, living in Tirana during the Communist regime, [so as] not to make their life more difficult.’ The Teresa of Nation is a far more sympathetic figure than that of Celebrity. For example, when the then president of Albania, Sali Berisha, offered Teresa an apology for the mistreatment she and her family suffered under the Communist regime, Alpion writes that the ‘offer was declined by the nun with her characteristic humbleness by saying that she had forgiven them all’. The Teresa of Celebrity was never humble, let alone possessed of ‘characteristic humbleness’. What’s remarkable about all this is that Alpion never addresses the profound alteration in his view of Teresa in Nation. Celebrity is not indexed, and is only mentioned in Nation once – in the short conclusion. One might even think the two books were written by separate authors, except for the fact they share the same difficult, dense style. Nevertheless, serious scholars and casual readers alike will find much to ponder in Nation – a book that at the very least enriches our understanding of one of the 20th century’s most enduring figures.

Source: https://www.spiked-online.com/2021/08/16/mother-teresa-from-saint-to-sinner-and-back-again/

Filed Under: Komente Tagged With: Dr. Stuart Derbyshire, Gezim Alpion, Nene Tereza

NGA ZEF ZORBA TE LEC P. SHLLAKU E FREDERIK RRESHPJA, DISIDENCA SHQIPTARE GJATË DIKTATURËS

August 19, 2021 by s p

Studiuesi Primo Shllaku sjell për lexuesin veprën e tij më të fundit “Nji letërsi tjetër”. Në një rrëfim ekskluziv për gazetën Dielli, organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA në New York dhënë Editorit Sokol Paja, studiuesi Primo Shllaku shprehet se:Disidenca, nuk asht as metodë, as rrymë, as edhe nji prirje letrare. Disidenca asht nji problem pranëletrar, për mos me thanë, jashtëletrar. Disidenca asht problem njerëzor, asht problem i virtytit qytetar dhe i karaktereve individuale. Disidenca asht problem moral, i etikës dhe i lirisë, asht edhe problem intelektiv e ka shum të bajë me hapjen mendore të njeriut që jeton me artin, me dijet e tij mbi historinë dhe transcendencën e saj, mbi vlerat mbetëse e ato kalimtaret, mbi lirinë personale, kërkimin dhe përdorimin e saj.

“NJI LETËRSI TJETËR”

Libri asht nji studim mbi disidencën shqiptare gjatë diktaturës, nji vëzhgim mjaft i hollësishëm psikokritik se kush u angazhue me entuziazëm në metodën e realizmit socialist, si u krijue gara kush të botonte dhe të preferohej ma shum, analizë socio- psikologjike e morisë dërrmuese të krijuesve të asaj metode. Libri synon gjithashtu të pohojë disidencën ndër ne, por simbas kriteresh që burojnë nga kushtet specifike nën diktaturën shqiptare. Gjithashtu merren në shqyrtim, po me imtësi relativisht të pandodhun deri tashti, Zef Zorba e Lec P. Shllaku, të cilët shkruen nën diktaturë pa ndonji perspektivë botimi. Ky i fundit, tue qenë se asht prindi im, asht dhanë thjesht nën nji dritë ekspozuese e jo aksiomatike. Sa për Rreshpen e pamë si nji “outsider” i përjetshëm, jam përpjekë të baj nji qasje psikanalitike për të shenue edhe dukuninë e “amfibëve” në letrat shqipe të nji gjysmë shekulli.

DISKURS MBI DISIDENCËN

Për disidencën u fol për nji kohë të gjatë ndër ne mbas vjetëve ’90. Mandej pllakosi heshtja dhe këto fjalë që përbajnë këtë punim, po shkruhen në kohën e kësaj heshtje. Vitin e fundit janë shprehur dy autorë, të cilët janë ma shum shkrimtarë sesa kritikë, Visar Zhiti dhe Gëzim Hajdari . Mendojmë se punimet e tyne përmbajnë vlera të padiskutueshme lidhë me letërsinë klandestine të vjetëve të socializmit real ndër ne dhe se thellojnë kërkesën e krijimit të nji panorame, “të mbidheshme”, por edhe “të nëndheshme”, ku të dyja nivelet marrin të njajtën qytetari dhe përqasen me rreptësi e panjianshmëni. Gjatë vjetëve të gjalla të diktaturës ma të egër shpijake që patën njoftë ndonjiherë shqiptarët, ose që, të paktën, ka regjistrue kujtesa e tyne, doli se, krahas letërsisë zyrtare që rekomandonte, ushqente dhe ndëshkonte regjimi, në heshtje dhe krejt msheftas, ishte zhvillue nji letërsi tjetër, e vogël në masë dhe vëllim. Kjo letërsi e kërkonte lirinë e shprehjes jo përmes të çameve dhe zonave të pambulueme me vemendje të regjimit, por, mbasi ia thoshte vetes troç se ishte e pabotueshme, zhvillohej pak a shum në atë mënyrë sikur ndër ne të mos ekzistonte censura dhe punët e artit të mos ishin sferë e programimit politik e ideologjik të pushtetit të kohës.

VETMI DHE DËSHPËRIM KULTUROR PAS DALJES NGA KOMUNIZMI

I sapodalë prej restriksionit komunist, vendi ynë kishte nevojë të inventarizonte ato pak vlera që trashëgoi prej periudhave të parandejshme. Nuk mund të ketë startim të ri pa nji vetëdije kulturore, pa nji arsenal vlerash të shoshituna mirë dhe të klasifikueme simbas randësisë së tyne. Vetmia dhe dëshpërimi kulturor ndër ne ishin të mëdha. Na duhej nji riorientim, nji gjetje urgjente e nordit. Periudha e komunizmit kishte qenë nji ikje prej mjedisit natyror, nji shkarje drejt Lindjes, mandej drejt Lindjes së Largët. Aty ku na kujtonim se kishim prekë fundin e nuk mund të shkohej ma andej, erdhi si murtajë izolimi. Izolimi si vetmim dhe degdisje ishte nji largim edhe ma i madh drejt johomogjenes. E gjithë kjo për t’i ikë sistemit të referencës dhe rrezikut të bashkëmatjes e të krahasimit. Në të gjithë Lindjen komuniste shpërthyen si fishekzjarret në qiellin veror figurat e disidentëve, e autorëve dhe personaliteteve që gjatë regjimeve prosovjetike kishin guxue me kundërshtue dhe ishin dënue për guximin. Pra, në njifarë mënyre, në të gjitha këto vende problemi i trashëgimisë politike u zgjidh nëpërmjet këtyne figurave që gëzonin nji autoritet në shtresat e popullsisë. Te na këto figura nuk ekzistonin, ose ekzistonin si relike të mbetuna prej represionit, njerëz të gjymtuem e të frustruem fizikisht e mendërisht, të sakatuem dhe të konsumuem deri në nji pikë sa nuk mund t’u prinin proceseve demokratike e liberale të shoqnisë së sapozgjueme prej territ ma total. Pikërisht në këtë kohë filloi me u folë ndër ne për dukuninë e disidencës, për disidentët, për nëse i kishim na këta njerëz e këtë skotë njerëzish, nëse kishte pasë disidencë e disidentë te na e kush mund të quheshin të tillë e kështu me radhë. Shum shpejt mbizotnoi ideja se ndër ne nuk kishte pasë disidencë, bile “disidencë të mirëfilltë”, sepse na kishim nji regjim shum të rreptë dhe që erdhi vetëm tue e mbyllë lojën dhe nuk pati stinë llaskimi të diktaturës, përveçse disa kthjellime që, për mendimin e shumicës, nuk qenë tjetër veçse “provokime” të regjimit për me i gjetë vetes “anmiq të besueshëm” dhe me ushqye politikat korrente të ditës, të cilat, për shkak të konsumimit që vjen prej ndejtjes gjatë në pushtet, ishin në nji krizë të thellë politikëbamje e politikëkrijimi. Pra, filloi me mbizotnue ideja se te na nuk kishim pasë disidencë dhe disidentë dhe se kjo, moralisht, nuk denonconte karakterin e integritetin e inteligjencies, por kishte ndodhë për shkak të intransigjencës së madhe të regjimit, të fobive të tij dhe si rezultat i përkeqësimit progresiv të bilanceve reale të shtetit totalitar.

DISIDENCA ASHT PROBLEM NJERËZOR, ASHT PROBLEM I VIRTYTIT QYTETAR DHE I KARAKTEREVE INDIVIDUALE

Nji numër i konsiderueshëm studiuesish me cilësi mendojnë sot se kullimi i të vërtetave rreth RS-së dhe problemeve të disidencës asht ndër pikat ma të nxehta të historishkrimit të letërsisë shqipe të sotme dhe se zgjidhja përfundimtare e asaj çka ka mbetë prej asaj trashëgimie do të bahet njiherësh me verdiktin mbi disidencën. Disidenca, në fakt, nuk asht as metodë, as rrymë, as edhe nji prirje letrare. Nga pikëpamja e qenies së saj, ajo asht nji problem pranëletrar, për mos me thanë, jashtëletrar. Disidenca asht problem njerëzor, asht problem i virtytit qytetar dhe i karaktereve individuale. Pra, në radhë të parë, asht problem moral, i etikës dhe i lirisë. Por ajo asht edhe problem intelektiv e ka shum të bajë me hapjen mendore të njeriut që jeton me artin, me dijet e tij mbi historinë dhe transcendencën e saj, mbi vlerat mbetëse e ato kalimtaret, mbi lirinë personale, kërkimin dhe përdorimin e saj. Tue qenë disidenca nji send kaq i lidhun me qenien antropologjike të njeriut, kuptohet, se qenia e saj ose mosqenia nuk mund të na lanë indiferentë lidhë me cilësinë e qytetnimit që lamë mbrapa dhe të atij që po mundohemi me adoptue. Vemë re se njerëzit e establishmentit “krijues” të diktaturës, si dhe të gjithë ata që inercialisht vazhdojnë me qenë pjesë e zyrtares sot, përgjithësisht, nuk e pranojnë disidencën; thonë se te na nuk kishte disidencë. Interesant asht fakti se ata nuk shtyhen me thanë se nuk kishte hapsinë për disidencë, se censura dhe represioni ishin aq të mëdhej, sa e tridhnin krijimin “ndryshe” qysh në moshën e vet embrionale të ngjizjes së tij në kokën e shkrimtarit, por, tërthorazi, insinuojnë se ndër ne nuk kishte asi “burrash” që mund të merrnin në sy nji rrezik të tillë. Insinuata asht e natyrës pragmatiste dhe oportuniste dhe tingëllon ma fort si shpotí për çdokënd që do të merrte nji ndërmarrje të tillë. Dhe, si për t’ia humbë farën idesë së disidencës, ata flasin vetëm për nji lloj disidence, për atë të gjithënjoftunën në Rusi, Çeki e Hungari e ngjeti, kur regjimi i atjeshëm sillej bukur zemërgjanisht me kundërshtarët e vet estetikë (pra, nuk i vriste e nuk i asgjasonte) dhe bile, gja kjo fort e pakonceptueshme për regjimin e realitetet tona, ai i demaskonte disidentët dhe i kërcënonte me dëbim nga vendi drejt Prendimit. Kjo klemencë e regjimeve të atyne vendeve tipike me disidencë të mbrendshme gjatë Luftës së Ftoftë, ne, shqiptarëve na tingëllonte ma shum si shpërblim sesa si dënim, kaq fort na kishte ngarkue centrifugalisht izolimi dhe mbyllja ndaj botës së jashtme. Regjimi dërgonte jashtë njerëzit e vet ma të besuem dhe kush delte jashtë ndihej i privilegjuem dhe i hatruemi i shtetit. Nxjerrja e dikujt jashtë ishte sakrifica e madhe që bante shteti i atëhershëm për individin dhe ai që e merrte këtë të mirë duhej të asgjasonte mbrenda vetes çdo prirje arsyetimi rreth të bameve të shtetit të vet. Përndryshe, ofiqi ose privilegji i daljes jashtë shtetit kthehej në objekt të nji akuze për mosmirënjoftje që paguhej me kamatë dërrmuese.

PËRSE KËRKOJNË QË PËR AFIRMIMIN OSE JO TË NJI DISIDENCE NË SHQIPNI DUHET TË APLIKOJMË MODELIN TIPIK RUSO-ÇEKO-HUNGAREZ?

Përse vallë ish-shkrimtarët e RS-së dhe mjaft nga kritikët letrarë zyrtarë të regjimit shprehen se nuk kishim disidencë ndër ne? Pse ata janë sapak deri në fort ironikë kur flasin për nji model njeriu “të zgjuar” që besonte te fjala popullore e populiste që thoshte se “ma mirë të thohet se drodh Leka, se mbet Leka”? Përse ishin afrue ata me botën e artit? Me ba karrierë e me shijue ndonji privilegj mjeran apo e kishin zgjedhë rrugën e artit si lidhje vertikale me të vërtetën e, kësisoj, si rrugë të vështirë? Përse kërkojnë që për afirmimin ose jo të nji disidence në Shqipni duhet të aplikojmë modelin tipik ruso-çeko-hungarez të kësaj dukunie mbi nji terren aspak tipik, por çudanisht atipik rreth nji letërsie “të nëndheshme”, që u shkrue paralelisht me atë të RS-së? Pushteti i ri i mbasluftës e mori popullin shqiptar në mes të nji entuziazmi të madh. Mbarimi i luftës dhe paqja që profilohej, euforia e fillimit të nji jete të re pa e ditë askush mirë se cila do të ishte ajo, energjitë shpërthyese të nji rinie në mesin e një revolucioni spontan gjinor, që donte të afirmohej në shkallë të gjanë dhe kushtet ndërkombtare mjaft të favorshme, aleanca e fitores me Rusinë, SHBA-në dhe Jugosllavinë, shenuen nji regjistër të naltë entuziazmi masiv. Propaganda për rindërtimin e vendit, ngritja e hekurudhave të reja, deri atëherë të papame në peizazhin shqiptar, thamja e kënetave dhe lufta kundër analfabetizmit ishin pikat e forta që e mbanin në kambë e të paluhatshëm entuziazmin kolektiv të turmave pa identitet kulturor e shpirtnor. Nën zallamahinë e natyrshme të kësaj lëvizje ndërtimtare e përuruese, pushteti politik qëronte hesapet në mënyrën ma të diskutueshme me anmiqtë e vet politikë, realë e potencialë. Pushteti përqendrohej në nji dorë të vetme, organizma si PKSH-ja vepronin pa rival në mesin e shoqnisë shqiptare, të drejtat e individit merreshin nëpër kambë dhe demokracia, e shpallun dhe e quejtun me emnin e saj magjepsës, shkallmohej nën diktatin e voluntarizmit ma të skajshëm dhe ekuilibrat socialë realizoheshin me gjuhën e dhunës e terrorit. Republika e shpallun rrëshqiste dalëngadalë drejt nji kriptomonarkie të supercentralizueme, autoritariste e tejet arbitrare. Premtimet u shkelën dhe liritë e mëdha e të vogla u flijuen në altarin e antioksidentalizmit. Në kushtet e atëhershme dhe që vazhduen me pak ndryshime formale deri teevona, ndryshimet materiale duhej të pranoheshin jo doemos në bashkëvajtje me zhvillimet shpirtnore.

SHKRIMTARËT REALIZUEN NJI ART TË THATË E DIDAKTIK, KËLTHITËS E MARCIAL

Në këtë situatë erdhën e u dukën edhe shkrimtarët e poetët që u bashkuen me rrjedhat e të ashtuquejtunit “ndërtim socialist”, u angazhuen në zhvillimet korrente, u banë jehonë ndërtimeve dhe epërsive (!?!) të sistemit socialist, u bashkuen faktikisht me korin e propagandës dhe realizuen nji art të thatë e didaktik, këlthitës e marcial. Këta shkrimtarë u paraqitën si të mbartun nga radhët e ushtrisë nacionalçlirimtare dhe kalimi i tyne në organet e propagandës u krye me kriterin e pjesëmarrjes në luftë dhe kurrsesi me ndonji kriter tjetër, p.sh., cilësor, estetik, etj. Konsolidimi i pushtetit me anën e rrugëve të kurbanizimit periodik dhe terrorit të luftës së klasave si pjesa shoqnisht ma e rrezikshme e dogmës udhëheqëse ideologjike, i dha regjimit nji aureolë force të pakundërshtueshme dhe nji status mitik me dimension amshimi. Pandryshueshmënia e dogmës dhe e terrorit ligjërimor shkaktoi nji dëshpërim të egër kulturor, nji dëshpërim prej të cilit mund të shpëtoje vetën nëse i rreshtoheshe me nënshtrim formulës që regjimi e propozonte si morale, patriotike, të ndershme dhe në kahe të përparimit. Ndërkaq regjimi kishte përcaktue edhe strukturat e gatshme simbas të cilave individë me talent do të qaseshin në organet e propagandës ose edhe atyne të prodhimtarisë artistike që ndejtën nji jetë nën strehën e propagandës.

Filed Under: Featured Tagged With: Disidenca, Primo Shllaku, Sokol Paja

Kosova, strategji nacionale për drejtësi tranzicionale

August 19, 2021 by s p

–U mbajt takimi i parë i Grupit Punues për hartimin e Strategjisë nacionale për drejtësi tranzicionale/

-Kryeministri Kurti: Ne si Qeveri tashmë e kemi bërë të qartë fokusin tonë në ballafaqimin me të kaluarën/

-Ministrja Haxhiu shprehu përkushtimin e plotë për hartimin e një strategjie që është në përputhje me ligjin vendor dhe ndërkombëtar/

PRISHTINË, 18 Gusht 2021-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari/

 Ministria e Drejtësisë e Qeverisë së Kosovës në një njoftim të dërguar bën të ditur se,  sot është mbajtur takimi i parë i grupit punues për hartimin e strategjisë nacionale për drejtësi tranzicionale. Pjesë e takimit të parë ishte kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu. Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në fjalimin e tij hyrës ftoi anëtarët e grupit punues, që të bashkojnë të gjitha nismat të cilat i përkasin ballafaqimit me të kaluarën dhe drejtësisë tranzicionale. “Ne si Qeveri tashmë e kemi bërë të qartë fokusin tonë në ballafaqimin me të kaluarën. Për momentin ekzistojnë disa nisma që janë në proces e sipër, të gjitha të lidhura me krimet e kryera gjatë luftës. Përtej asaj që kjo strategji duhet të përfshijë të gjitha këto nisma, duhet që të ekzistojë edhe bashkëpunim i ngushtë e kuptimplotë në mes tyre”, u shpreh kryeministri Kurti. Më tej, u theksua qëllimi i përbashkët që ka të bëjë me krijimin e kujtesës kolektive, e cila do të shërbejë edhe për gjeneratat e ardhshme, brezave që vijnë pas nesh. “Historia është e mbushur me mësime të dhimbshme. Por, mbase pjesa më e rëndësishme për t’u mbajtur mend është, që paqja kërkon drejtësi, por edhe rehabilitim. Në Kosovë nuk ka ndodhur asnjëra, e viktimat e luftës i meritojnë që të dyja” u shpreh mes të tjerash Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, në takimin e parë të Grupit Punues për hartimin e Strategjisë për drejtësi tranzicionale. Ndërsa krahas kryeministrit Kurti, ministrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, duke theksuar më tej rëndësinë dhe seriozitetin që kërkon kjo strategji, kërkoi nga ky grup punues që hartimi i strategjisë për drejtësi tranzicionale të bëhet në konsultim të vazhdueshëm me qytetarët që janë prekur nga lufta në mënyrë që kjo strategji të pasqyrojë më së miri përvojat, nevojat dhe të drejtat e viktimave. “Një iniciativë e tillë ka qenë më se e nevojshme që nga përfundimi i luftës në Kosovë, por që në mungesë të një marrëveshje paqeje, mjetet dhe mekanizmat që përbëjnë drejtësinë tranzicionale u ndërmorën ad-hoc, shpesh me mandate të mbivendosura dhe të përcjella nga mungesa e vullnetit politik për ta bërë ballafaqimin me të kaluarën prioritet në agjendën shtetërore”, potencoi ministrja Haxhiu. Ministrja shprehu përkushtimin e plotë për hartimin e një strategjie që është në përputhje me ligjin vendor dhe ndërkombëtar, nëpërmjet së cilës synohet të përmbushen të drejtat e viktimave jo vetëm si të drejta individuale por si të drejta kolektive të shoqërisë në tërësi.

Filed Under: Featured Tagged With: Behlul Jashari, Drejtesia ne Kosove, qeveria e Kosoves

Shqipëria e ka detyrim kohezionin dhe mbështetjen e pakushtëzuar ndaj USA, NATO-s dhe UN

August 19, 2021 by s p

* Gjeneral Piro Ahmetaj

Sigurisht, i kam ndjekur me vëmendje shtesë zhvillimet, vlerësimet, skenarët e kërcënimeve, kundërshtitë dhe dakordësitë strategjike të institucioneve, aktorëve, instituteve, forumeve dhe ekspertëve në Washington DC, Bruksel, New York, e gjetkë mbi gjendjen dhe perspektivën e Afganistanit!

Bashkëlidhur po ndaj intervistën e fundit  të një mendje brilante në fushën e sigurisë globale, Admiral Stavridis, ish-Komandant Suprem i NATO-s,  për/me të cilin kam patur privilegj të punoj (2009-2013).

https://www.msnbc.com/the-sunday-show/watch/admiral-stavridis-speaks-on-kabul-collapsing-to-taliban-118745157591 ose e scriptuar:ttps://www.npr.org/2021/08/15/1027839849/former-supreme-allied-commander-at-nato-describes-military-events-in-kabul.

Lexuar këtë, e gjej pa vend fare që t’i  “ti mësoj babait arat“, për më tepër që për vendet e vogla dhe çështjet me impakte globale, “të dëgjuarit dhe heshtjen” i çmoj dhe këshilloj si arsye racionale zyrtare dhe individuale! Ndërkohē që bota mbarë po ndjek e shokuar, ore pas ore në 3D zhvillimet në Afganistan, e çmoj po ashtu si protagonizëm cinik për cilindo që “gjetën rastin të shfryjnë mllefin për humbjen dhe dështimet e turpshme të imperializmit Amerikan” apo të tjerë të gjithëditur, që japin mendje si duhet të sillen SHBA, NATO, UN, BE, Rusia, Kina,  veçmas ose së bashku për të ardhmen e sistemit global të sigurisë!

Si një ekpert modest për SK dhe NATO-n besoj edhe më fortë, se për rrethanat shtesë, nuk ka asnjë zgjidhje tjetër për Shqipērinë zyrtare, përveçse të garantojë: “kohezion, solidaritet, mbështetje dhe kontribute të pakushtëzuara kur vjen puna te interesat gjeopolitike në raport me USA, NATO-n dhe UN”! Kështu, përveç protagonizmit politik të panevojshëm të Kryemistrit, përtej oshilacioneve të mavro-Kryetarit pa asnjë fitore të vetme në 8 vjet, apo sindromës së kamikazëve pas karrigeve të pushteteve: “vendimin e qeverisë Rama për mikpritjen e afganëve të kërcënuar nga talibanët, nuk e gjej as si gjest i fisnikërisë apo autolëvdata si këto, por vetëm në përmbushje të DETYRËS KOMBËTARE për të ndarë barrën dhe marrë përsipër përgjegjësitë në raport me SHBA, NATO-n  si dhe e gjej njē mundësi shumë e mirë që kjo detyrë shtëpie, korespondon si mesazh para uljes në karrigen e Këshillit të Sigurimit në UN !

Nga ana tjetër, në gjykimin tim, kur vjen fjala te sistemi, faktorët dhe aktorët e sigurisë globale: “USA, NATO, UN, BE, AU, etj nuk janë as organizma bamirësie as xhandarmëri ndërkombëtare por sinergji vlerash, rregullash, angazhimesh, kapacitetesh dhe detyrimesh për të reaguar në mënyrë kolektive ndaj kërcënimeve dhe interesave të përbashkëta! Thënë sa më lartë, si mesazh për kopenë e donkishotëve të sëmurë nga egocentrizmi i pushtetit, apo për  audiencë globale si dhe ushtrinë e listës së pagatorëve të gjithëditur, i lutem Zotit «të na mbyll gojën të mos flasim kur nuk kemi çfarë të themi…”!

Kthimi si 20 vjet më parë i regjimit të  Talibanëve, nën drejtimin e liderit suprem Akhundzada si dhe zëvendësit Yaqoob (djali i themeluesit të Talibanëve, Mulla Omar),  është këmban alarmi, që sigurisht do të krijojë një «Erë të Re» të standarteve të sigurisë jo vetëm në Afganistan dhe për rajonin e trazuar, por do t’i shkundi gjithë mekanizmat e sigurisë, pasi: ” Liria nuk dhurohet përgjithmonë,  por mbetet para se gjithash sfidë, mision dhe përgjegjësi Kombëtare”!

Në përmbledhje sa sipërpërmendur, shpresoj, uroj dhe lutem që populli Afgan të gjej dritën e arsyes si dhe në emër të Zotit të shmangë vëllavrasjen dhe të vendosi paqen në themelet e ardhmërisë së kombit të tyre të masakruar dhe martirizuar për interesa të të tjerëve, nga vetëvetja dhe jo vetëm. Shqipërisë po ashtu, do t’i duhet të përmirësojë më tej instrumentat dhe më posaçërisht aftësitë e kapaciteteve të Sigurisë Kombëtare si dhe për përmbushjen e detyrimeve ndaj USA, Rajonit, NATO, BE dhe UN ! 

* Gjeneral ® Piro Ahmetaj,

Espert i Lartë SK & NATO;

Zv/President i Këshillit të Atlantikut, & ish:

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare– PD;

Këshilltar Ushtarak i President të R.Sh;

Zv.ShShP &Përfaqësues Kombëtar NATO;

Filed Under: Histori Tagged With: Afganistani, Piro Ahmetaj, Rikthimi i talebaneve

REVOLTAT QË SOLLËN PËRMBYSJEN E KOMUNIZMIT NË EUROPË

August 19, 2021 by s p

‘’Ne fotografët kemi të bëjmë me momente që janë vazhdimisht duke u zhdukur, dhe kur ato zhduken nuk ka shpikje në botë t’i bëj ato të kthehen përsëri. Ne nuk mund të zhvillojmë apo printojmë një memorie.’’   

                                              Henri  Cartier – Bresson

Nga  Qemal Agaj

Në vështrim të përgjithshëm, ka fotografi që i vlerësojmë për bukurinë e tyre artistike, në mënyrë të veçantë imazhet nga natyra, dhe ka fotografi që na tronditin, ngjallin emocione dhe ngelen në memorien tonë përgjithmonë, ( Fotografia. KOSOVO PIETA,1991 e fotografit Georges Merillon –Dielli, Janar, 2019.)

Disa imazhe  jo vetëm tërheqin vëmendjen e publikut në një kohë të caktuar, por vazhdojnë të kenë impakt deri në ditët tona. Forca shprehëse e tyre sjell ndryshime sociale dhe shpesh herë influencon në  mënyrën si jetojmë dhe mendojmë. Disa fotografi kapin momente kyçe kthesash historike të veçanta për rajone, shtete dhe nganjëherë për gjithë botën: ( Falling Soldier, 1936, nga lufta e Spanjës – Dielli, Shtator, 2018 dhe D-Day, 1944 – Dielli – Maj, 2019 ).

Thuhet se historia është shkruar nga fituesit. Kombet dhe palët e mundura gjatë betejave, ngelen në errësirë, derisa u sigurohet një provë vizuale brezave të ardhshëm për padrejtësitë dhe brutalitetin. Por edhe kjo shpesh herë është e pamundur. Në diktatura fotogazetaria ka qenë dhe është në kontroll të shtetit.  

Shkrimi i mëposhtëm është bazuar pikërisht në imazhet e botuara në albume dhe botime për fotografinë, që përshfaqin ngjarjen më të shënuar  në historinë e gjysmës së dytë të shekullit të kaluar, përmbysjen e komunizmit.

_______   B U D A P E S T,  2 3  T E T O R,  1 9 5 6. _______

 ‘’Tirania  luftohet  me  dije,  gatishmëri  ndaj  vuajtjes,  intelektualizëm  dhe objektivizëm  ndaj  realitetit  pa  pasur  frikë. Kur  padrejtësia  e  përgjithshme  bëhet  rrugë,  rezistenca  është  detyrë.’’

                                                                                          A t j o n    Z h i t i

Revolta  më e ashpër kundër regjimit komunist në Europën Lindore, filloi në 23 Tetor, 1956,  në Budapest. Ajo që filloi si një demostrim paqësor  nga studentët e Universitetit të Budapestit në atë ditë, shpejt u kthye në një revoltë që përfshiu gjithë Hungarinë kur policia hapi zjarr kundër demostruesve.

Revolta në Budapest erdhi si rrjedhim i një fjalimi të Sekretarit të Partisë Komuniste të B.S., Nikita Hrushov,  në të cilin ai kritikoi Stalinin. Të inkurajuar nga liria e re e debatit dhe e  kriticizmit, demostrimi  i kapi krerët e Kremlinit në befasi.  Demostruesit me mijëra kërkuan një sistem me më shumë liri demokratike  dhe shkëputje nga  shtypja e B.S. Ata rrëzuan statujën e Stalinit, simbolin e kontrollit sovjetik në Hungari,  dhe e hoqën zvarrë në sheshin kryesor të qytetit.  Flamuri sovjetik u hoq nga godinat  qeveritare dhe dyqanet  ruse  u vandalizuan me thirrje, ‘’ Rus, shkoni në shtëpi. Ngrihuni Hungarezë. Atdheu  ju thërret. Koha është këtu, o tani o kurrë. Ne nuk do të jemi më skllevër.’’ 

Në  mbështetje të kërkesave të demostruesve, zyrtarët e lartë të Partisë Komuniste rikthyen  në krye të Partisë Imre Nagi, që ishte hequr nga kryetar i partisë, për qëndrimin i tij kritik ndaj ligjeve Staliniste.   

Imre Nagi premtoi të stabilizonte një sistem shumë partiak,  heqjen e censurës së shtypit,  ngadalësimin e kolektivizimit të bujqësisë, dhe në 1 Nëntor, 1956, e shpalli Hungarinë një shtet neutral dhe do të tërhiqej nga Pakti i Varshavës. Ai kërkoi nga Kombet e Bashkuara mbështetje, por Fuqitë Perëndimore ishin të papërgatitura për të rrezikuar një konfrontim global, sidomos gjatë krizës së kanalit të Suezit po atë vit.

Shpresat e popullit Hungares  nuk zgjatën shumë. Ushtria Sovjetike  u vu në lëvizje dhe në 4 Nëntor, 1956, tanket sovjetike u dukën në Budapest për të shtypur Revolucionin dhe brenda dy javësh  150.000 trupa të Paktit të Varshavës  pushtuan Hungarinë. Rezistenca vazhdoi me sulme sporadike, po ashtu dhe arrestimet, dhe mendohet se 2500 Hungares u vranë gjatë përpjekjev dhe 200. 000 u larguan nga vendi. Imre Nagi u arrestua dhe dy vjet më vonë u ekzekutua fshehtas për tradhëti. Ish kolegu u i tij, Janosh Kadar, me mbështetjen e Sovjetikëve  zuri vëndin në krye të Partisë dhe pas kësaj, Hungaria jetoi ndën shtypjen e një regjimi komunist për më shumë se 30 vjet. Revolucioni Hungares qëndron në histori si një akt heroizmi. Asnjë ngjarje tjetër në vitet e mëpasshme nuk ishte aq dramatike në përpjekjet për t’u shkëputur nga zgjedha komuniste. Për herë të parë, komunizmi  mori një goditje që u pasua nga të tjera revolta deri në shpërbërjen e tij. Koha tregoi se komunizmi si regjim politik dhe ekonomik ishte i padëshëruar, i dështuar. 

__________   P R A G Ë,  2 1  G U S H T,  1 9 6 8.   _________

Muaji i parë  i vitit 1968, solli një rilindje në jetën politike dhe kulturale, në atë që ishte në atë kohë Çekosllovakia. E ashtuquajtura, ‘’Pranvera e Pragës’’( The Prague Spring), filloi në 5 Janar, 1968, kur Aleksandër Dubçek u zgjodh Sekretar i Parë i P.K. në Çekosllovaki.

Menjëherë pas zgjedhjes në krye të Partisë, Dubçek deklaroi se do të liberalizonte jetën në Çekosllovaki që inkludonte,  lirinë e shtypit dhe besimit fetar, t’i jap fund kufizimeve të qarkullimit dhe kontrollit mbi jetën e shtetasve dhe reforma në industri dhe bujqësi. 

Gjatë Prillit qeveria publikoi një,  ‘’Akt Program’’ ku përshkruhej plani i Dubçekut për të stabilizuar një ‘’Socializëm me pamje njerëzore.’’  Plani siguronte një demokratizim gradual të jetës politike, liberalizim të ekonomisë dhe i bëri thirrje Partisë Komuniste të konkuronte me të tjera parti në zgjedhjet e ardhshme.

Të alarmuar nga këto reforma, që dukej se do të sillnin fillimin e fundit të komunizmit në Çekosllovaki, disa nga antarët e Paktit të Varshavës, shprehën kundërshtimin e tyre duke thënë se: ‘’ Programi i reformave në Çekosllovaki, rrezikon interesat jetësore të vendeve të tjera komuniste.’’

Pas disa bisedave me Brezhnjevin, Dubçek e mbrojti lëvizjen e tij drejt  reformave, duke siguruar Kremlinin se reformat e tij nuk do të rrezikonin komunizmin në Çeki. Por udhëheqësit  Sovjetik nuk ishin të bindur dhe i  pakënaqur Kremlini vendosi të ndërhyj ushtarakisht. Pas mesnatës të 20 Gushtit, 1968, i ashtuquajturi, ‘’Operacioni Danubi’’ , operacioni më i gjerë ushtarak pas Luftës së Dytë Botërore  me 250.000 trupa të ushtrisë Sovjetike dhe Paktit të Varshavës, invaduan Çekinë për t’u dhënë fund inisiativave për reforma.

Menjëherë Dubçek dhe të tjerë që mbështetnin reformat u arrestuan dhe u dërguan në Moskë. Një ditë më vonë, në mesditë 21 Gusht, udhëheqja e re e Komitetit Qëndror të Partisë Komuniste, me një deklaratë i bëri thirrje popullit të mos rezistonte, të ruanin paqen se, traditat , prosperiteti dhe toleranca do të riktheheshin. Ushtria për të mos u angazhuar në ndonjë konfrontim, u bllokua në gazerma.

Por qytetarët e thjeshtë, në shenjë rezistence vërshuan në rrugë duke konfrontuar ushtarët direkt,  dhe rrrethuan tanket në Pragë dhe qytete të tjera. Studentë dhe qytetarë u mblodhën në qendër të kryeqytetit në mbështetje të Dubçekut dhe Qeverisë me pllakate dhe thirrje, ‘’Dubcek, Svoboda’’ ( Dubçek, Liri ). Gjatë revoltës u vran 137 dhe u plagosn 350 demostrues.

Pas kthimit nga Moska, Dubçek u detyrua të jap dorëheqjen si Sekretar  i Parë dhe me  një fjalim emocional  njoftoi se  jo të gjitha reformat do të plotësoheshin dhe bëri thirrje për bashkëpunim. Kështu me Qeverinë e re u  rikthye kontrolli i Kremlinit mbi jetën politike dhe ekonomike të Çekosllovakisë  dhe shumë nga reformat e ’’Pranverës së Pragës’’ u abandonuan. 

Për dy dekadat në vazhdim  Dubçek u tërhoq nga jeta politike dhe  punoi si nëpunës në një fabrikë druri në Sllovaki. Ai u kthye përsëri në politikë si kryetar i Parlamentit të Ri, që unanimisht zgjodhi  shkrimtarin desident, Vasllav Havel si Krysministrin e parë pas rënies së komunizmit në Çeki. 

Dubçek ndrroi jetë në 1992,  i lumtur që jetoi zbatimin e reformave që ai vetë inicioi  20  vjet më parë, rënien e komunizmit dhe ndryshimet në Europën Lindore.  

Fotografia e djaloshit mbi tank dhe shumë të tjera u morën fshehuras nga një fotograf  teatri, që nuk kishte eksperiencë në fotogazetari.  Imazhet e fotografit të ri, Josef  Koudelka, që kishin një vlerë të jashtëzakonshme force dokumentuese, fshehuras u bën pronë e shoqërisë, ‘’Magnum Photos’’ e cila i botoi ato një vit më vonë në gazetën Londineze, ‘’The Sunday Times.’’  me autorsi, ‘’Prague Photographer.’’ Fotografimi dhe publikimi i  këtyre ngjarjeve ishte i dënueshëm në regjimet komuniste. Imazhet e fotografit Koudelka u bën një  nga prezantimet më të fuqishme për shtypjen e revoltës në Pragë në 1968. Ndërkohë shoqëria Magnum ndërhyri në autoritetet Britanike dhe në 1970 i siguruan fotografit, azil politik.

 Në 2008  pas një ekspozite,  imazhet u botuan në librin, ‘’Invasion, 68. PRAGUE.’’ 

______  B E R L I N,  1 2  Q E R S H O R,  1 9 8 7.  ______

Vizita e Presidentit Regan me rastin e 750 vjetorit të qytetit të Berlinit dhe fjalimi i tij drejtuar popullit Berlinez, shënoi fillimin e fundit të komunizmit në Europë.

Shkruesi i fjalimit të Presidentit, Peter Robinson shkruan në kujtimet e tij: ‘’…Pasi përgatita fjalimin, në takim me Presidentin i thashë; Zoti President, dëgjova se fjalimi juaj do të trasmentohet në Berlinin Lindor. Keni ndonjë gjë pët të shtuar për popullin nga ana tjetër e Murit? Presidenti me një lëvizje kuptimplote të kokës shtoi. ‘Ky Mur duhet të shëmbet, ja çfarë dua të them për Berlinezët Lindor.’ Kështu lindi fraza, ‘ Mr. GORBAÇOV , TEAR DOWN THIS WALL!’’

Historia e rënies së Murit të Berlinit dhe fjalimi i Presidentit Regan, janë botuar në Dielli, Tetor, 2019.  Pres. Regan, pasi falënderon  Kancellarin Kohl dhe Guvernatorin e Berlinit Perëndimor për ftesën, midis të tjerash shton: 

‘’Mitingu  jonë sot po transmetohet në Europën Perëndimore dhe në Amerikën e Veriut. Unë e kuptoj se do të dëgjohet edhe në anën Lindore. Popullit të Gjermanisë Lindore një fjalë të veçantë, edhe pse nuk jam pranë jush unë ju adresoj fjalët  e mia njësoj si këtyre që qëndrojnë këtu përballë meje. Unë bashkohem me ju, ashtu si bashkohem me bashkëqytetarët tuaj në Perëndim  në një besim të patundur dhe të patolerueshëm: Ka vetëm një Berlin.

Presidenti Von Weizsacker ka thënë: ‘Çështja Gjermane është e hapur sa kohë që BRANDERBURG GATE  është i mbyllur.’ Sot unë them: Sa kohë që BRANDERBURG GATE është i mbyllur, sa kohë që ky mur është i  lejuar të qëndroj, nuk është vetëm një çështje gjermane që qëndron e hapur, por çështja e lirisë për gjithë njerëzimin…

Sekretar i përgjithshëm Gorbaçov, nëqoftëse ju kërkoni paqe, nëqoftëse ju kërkoni prosperitet për Bashkimin Sovjetik dhe Europën Lindore, nëqoftëse kërkoni liberalizim, hajde këtu. Mr. Gobaçov, TEAR DOWN THIS WALL!’’

Fjalimi i Pres. Regan dhe tirrja e tij, ‘’Mr. Gorbaçov, tear down this wall’’, prezantuan një epokë të re, një kthesë në histori për bashkimin e një bote tejetë të ndarë. Me këtë fjalim Pres. Regan tregoi se, thjeshtësia e një fjalimi dhe guximi për të shprehur me pak fjalë thelbin e çështjes, është më efektive se një fjalim i stërholluar. Dhe nëse fjalët e urta të Shenjtërisë së tij Papa John Paul i II-të në 3 Qershor, 1979, para popullit të Varshavës se, ‘’Paqja dhe barazia e popullit mund të arrihen vetëm me respektimin e të drejtave të tij, e drejta e egzistencës dhe lirisë,’’  prekën dhe hynë thellë në shpirtin e popullit Polak, toni burrëror  i fjalimit të Pres. Regan, tingëlloi si një ultimatum dhe shkundi popullin Gjerman dhe gjithë botën komuniste.

Këtu zë fill ajo ditë historike, që shënoi përfundimisht rënien e komunizmit dhe hapi rrugën për bashkimin e Europës.

Në 9 Nëntor, 1989, gjatë një konference shtypi, Ricardo Ehram, korespondent i ANSA, pyeti Ministrin e Propagandës të Republikës Demokratike të Gjermanisë Lindore, Gunter Skabovski, kur do të lejohet kalimi nga Gjermania Lindore në atë Perëndimore, përgjigja ishte, ‘’Menjëherë, pa vonesë.’’ Përgjigja surprizë e Ministrit krijoi sensacion dhe mijëra Berlines Lindor të nxitur nga lajmet në radio dhe televizion vërshuan nëpër rrugë dhe u grumbulluan gjatë natës dhe të nesërmen përgjatë Murit. Nuk kishte forcë që të ndalonte popullin që vërshoi si stuhi. Çdonjëri e dinte se po jetonte një nga momentet historike të shekullit. Grupe njerëzish të ‘’armatosur’’ me vare, qysqi dhe kazma nxorën inatin e grumbulluar te muri, në atë barier të imponuar që nga viti 1961. Ata janë kujtuar thjesht, ‘’Kazmat e Murit.’’

Në imazhin e fotografes amerikane, Aleksandra Avakian, korespondente e LIFE në Berlinin Lindor, një burrë duket të jetë plotësisht në një betejë personale kundër murit të betonit. I gjithë trupi i tij është në lëvizje duke filluar nga vështrimi me ngulm. Në anën tjetër ushtarët e Gjermanisë Lindore nuk guxuan të përdorin armët. Ata u munduan të dekurajonin atë me ujë me presion nga e çara e Murit. Mbrapa tij shokët e inkurajonin të mos ndalej.

Në 22 Dhjetor, 1989, ‘’The Branderbourgh Gate’’ u hap për trafikun. Muri me ato grafika shumë-ngjyrëshe u rrëzua. Mbeturinat u varrosën dhe pjesë të tij u shitën si relike. Në një kohë të shkurtër, çështje javësh, ‘’The Branderbourgh Gate ‘’ fitoi pozicionin e saj në qendër të Berlinit dhe u kthye në simbol të një kohe të re.

__________   D U R R Ë S,  7  G U S H T,  1 9 9 1.  __________

           E K S O D I   I   S H Q I P T A R Ë V E   D R E J T   I T A L I S Ë.

                                   3 0   V J E T   M Ë   P A R Ë

‘’ Fotografia në një fraksion të sekondës na jep njohjen e menjëhershme,                               rëndësinë  e  një  ngjarje dhe  një organizim  të saktë të formave, që i jep                             ngjarjes  përshtypjen  e  vërtetë.’’

Kështu shkruhet në introduksionin e albumit fotografik, ‘’PHOTOS THAT CHANGED THË WORLD.’’ Botim i Prestel, 2000. 

Në Shqipëri, mënyra staliniste e qeverisjes, izolimi dhe mbajtja e pushtetit me dhunë, provuan të ishin një kombinim fatal, një ecje në kah të kundërt të historisë, në kah të kundërt me progresin, lirinë dhe mirëqënien e popullit. Në 1990, e ashtuquajtura Kështjellë e pamposhtur e komunizmit  përfundimisht u shpartallua dhe Shqipëria u gjend në mizerje universale, me një ekonomi si vendet e Botës së Tretë.

Në 7 Gusht, 1991  anija Vlora sapo kishte mbërritur në portin e Durrësit me një ngarkesë sheqeri nga Kuba komuniste. Pa mbaruar akoma shkarkimi, me mijëra njerës të moshave të ndryshme të dëshpëruar për t’u larguar nga Shqipëria prej 45 vjetësh ndën komunizmin Stalinist, invaduan anijen.

Por ky nuk ishte rendja e parë e Shqiptarëve drejt Perëndimit. Në ditët e para të Korrikut, 1990,  me mijëra kërkuan strehim në ambasadat e huaja në Tiranë dhe me mijëra të tjerë kaluan kufirin për në Greqi. Sidoqoftë, eksodi drejt brigjeve të Italisë, ishte më i madhi eksod në një ditë të vetme në histori. 

Albumi Fotografik, ‘’ PHOTOS THAT CHANGED THE WORLD’’, boton një imazh  të fotografit Italian, Luca Turi,  me përshkrimin si më poshtë:

 A L B A N I A N    R E F U G E E S.     A u g u s t  8,  1 9 9 1                                                                                                          B a r i,  I t a l y :  P h o to g r a p h e r: L u c a   T u r i.

‘’Sapo Shqipëria u përfshi në një anarki të armatosur në 1991, refugjatë Shqiptar vërshuan në Jug të Italisë, inkluduar këta njerës që arritën në Bari me një anije të rrëmbyer në portin e Durrësit, anija e vjetër tregtare VLORA, ngjeshur me mijra njerës mbulon horizontin. Ajo është gati të ankorohet në portin e Barit. Kapiten është Halim Maliqi dhe ngarkesa që ai ka është çmënduri, dhe e papritur. Një anije e vogël e karabinierisë, që i afrohet këtij masivi, duket plotësisht e pafuqishme nga dallgëzimet e këtij gjigandi. Pushtuesit që  janë ngjitur deri lart në direkët dhe mbajtësja e flamurit, janë burra dhe djem të rinj. Ata sulmuan anijen në portin e Durrësit dhe erdhën në bord pa plan dhe pa bagazhe. Ata janë të gjithë Shqiptarë por flasin Italisht, mësuar kjo nga nga programet e RAI. Janë veshur sikur të jenë akoma në vitet 1970, megjithëse është 8 Gusht, 1991.

Dielli i Pulias përvëlon dhe humiditeti i Gushtit është i padurueshëm. Autoritetet lokale janë me pushime dhe plazhet janë mbushur me turistë, në kohë që një valë – pothuajse 20.000 njerës, inondojnë portin. Disa hidhen në det, kur të tjerë rrëshqasin përgjatë litarëve. 

Ikja nga Shqipëria për t’a ishte më e lehtë se të rindërtonin atë. Rrëzimi i statujës së diktatorit Enver Hoxha, në Shkurt të po atij viti, sinjalizoi përmbysjen e regjimit komunist. Ngjarje të ngjashme politike dhe transformime kulturale filluan me rënien e Murit të Berlinit në 1989 dhe vazhduan në shumë vende të Europës Lindore. Italia dhe Shqipëria janë vetëm 50 milje detare larg njëra tjetrës dhe ‘Vendi i Shqipeve’ e pa atëherë Italinë si ’Toka e Premtuar’. Bari është i pa përgatitur, po tregoi  solidaritet në çdo mënyrë. Qeveria megjithatë planifikon rikthimin e menjëhershëm sipas ligjit, pasi nuk kanë të drejtë për azil politik. Ata i drejtuan në, ‘’STADIO delle VITTORIE’’, që u kthye në një vend burgimi dhe lufte guerilie. Një linjë ajrore është organizuar t’i kthej ata në Shqipëri, por eksodi sapo ka filluar.’’

R e f e r e n cë:

  •  Photos  that  changet  the  World. Prestel – Munich, London, New York, 2000.                                                                           
  • 100 Photographs – The most  influential images of all times , TIME,  2015.
  • CENTURY , 100 years in Photography,  Phaidon 2000

Filed Under: Ekonomi Tagged With: Fotografi Historike, Qemal Agaj, shembja e komunizmit

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 2712
  • 2713
  • 2714
  • 2715
  • 2716
  • …
  • 2753
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • DIAMANT HYSENAJ HAP FUSHATËN PËR KONGRESIN AMERIKAN – FJALA E MBAJTUR PARA KOMUNITETIT SHQIPTARO-AMERIKAN
  • Nga Besa në New York: Shoqata Besi organizoi një mbrëmje të veçantë për Festën e Flamurit
  • Në 90 vjetorin e lindjes së poetit Faslli Haliti
  • Dilemat e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Kosovë
  • Nga Shkodra në Bejrut…
  • Faik Konica, fryma e pavdekshme e një atdhetari dhe dijetari shqiptar
  • Abetaret e para të shkrimit të shqipes, fillesa të letërsisë shqipe për fëmijë
  • Valon Nikçi, një shqiptar pjesë e ekipit të Kongresistit George Latimer në sektorin e Task-Forcës për Punësimin dhe Ekonominë
  • Dega e Vatrës në Boston shpalli kryesinë
  • VATRA NDEROI KRYETARIN E KOMUNËS SË PRISHTINËS Z. PËRPARIM RAMA
  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT