Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KALIMI NGA PANDEMIA NË NJË KËRCËNIM ENDEMIK, SA RREZIKOHET E ARDHMJA?

by

Nga: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik *

COVID DHE VIRUSET ‟ENDEMIKE”

Shtatë muaj pasi vaksinat COVID u bënë të disponueshme, më shumë se dyzet e pesë përqind e të rriturve amerikanë nuk janë vaksinuar plotësisht. Por këto numra vetëm, nuk tregojnë historinë e plotë, nivelet e vaksinimit ndryshojnë shumë në të gjithë Shtetet e Bashkuara (Sh.B.A), dhe kështu variante te virusit më ngjitëse po përpiqen të përhapen në disa vende ndërsa shkaktojnë dëme të vërteta në të tjerët. Mospërputhjet në normat e imunizimit janë të dukshme, për shembull, norma e shtetit Vermont është afërsisht dyfishi i shtetit Misisipit, ku pothuajse gjashtëdhjetë përqind e të rriturve nuk janëplotësishttëimunizuar. Ky portret i errët i imunitetit ndaj koronavirusit do të formësojë të ardhmen tonë ndërsa Sh.B.A. perpiqen të vendosin COVID-19 nën kontroll. Pas infektimit me virus, vaksinimit, ose të dyja, të paktën njëqind e shtatëdhjetë milion amerikanë kanë fituar një formë të imunitetit. Globalisht, ky portret është edhe më i errët, ku nivelet e vaksinimit në shumë vende dhe rajone janë jashtëzakonisht të ulëta.Variantet e reja SARS-CoV-2 siç është Delta, e bëjnë një mundësi të veçantë perspektivën e një të ardhmeje afatgjatë me COVID. Hezitimi ndaj vaksinave në vende të tilla si Sh.B.A., dhe mungesa e qasjes në vaksina në shumë pjesë të botës, e bëjnë shumë të mundshme që vetë virusi të jetë këtu për të qëndruar.

Çrrënjosja e viruseve nuk arrihet lehtë. Në fakt, lija është i vetmi virus njerëzor që është çrrënjosur ndonjëherë. Ajo u eliminua me sukses në 1980, pas një fushate të gjatë vaksinimi; çrrënjosja globale e poliomelitit, një tjetër virus ngjitës, është në fazën e tij të fundit. Në Sh.B.A., vaksinat e fëmijërisë kanë krijuar imunitet të tufave kundër viruseve të zakonshme të mëparshme si fruthi dhe shytat, duke i kufizuar ato në shpërthime të rastit dhe të kontrollueshme. Ne do të dëshironim që edhe koronavirusi të mposhtet e të shkojë në kujtesën historike. Megjithatë, kujtesa imune nuk zgjat gjithmonë, veçanërisht për një virus që ndryshon siç është SARS-CoV-2. Dhënia e kohës dhe hapësirës ​virusit për të ‘tjerrë’ nuk na jep pothuajse asnjë shans që SARS-CoV-2 të çrrënjoset. Siç e dimë, shumica e viruseve, duke përfshirë disa koronavirusë sezonalë që shkaktojnë ftohje të zakonshme, si dhe viruse të tjera, që shkaktojnë gripin, nuk janë çrrënjosur.Këto viruse përshkruhen si ‟endemike”, një term që rrjedh nga fjala greke éndēmos, që do të thotë ‟te njerëzit”. Viruset endemike qarkullojnë vazhdimisht, zakonisht në nivele të ulëta, por me shpërthime të rastit, më të rënda. Këto viruse nuk mbyllen me karantina dhe urdhra për të qëndruar në shtëpi, ne thjesht jetojmë me ta. Po sikur SARS-CoV-2 të bëhet si një prej këtyre viruseve që ndodh sezonalisht, dhe nëse po, si mund të duket të jetosh me endemine e SARS-CoV-2? Përgjigja për këtë pyetje do të varet nga një numër gjërash, forca e sistemit tonë imunitar për të ‟kujtuar” këtë virus, efektiviteti i vaksinës kundër tij, imuniteti që do të zbehet me rritjen e varianteve të tilla si Delta. Si do të ndikojnë këta faktorë në cenueshmërinë tonë ndaj ri-infeksioneve? Ne kemi filluar të mësojmë përgjigjet e disa prej këtyre pyetjeve dhe të marrim një kuptim të asaj që mund të na presë në vitet që vijnë.

FUNKSIONIMI I  SISTEMIT IMUNITAR

Antitrupat nuk janë gjithmonë linja e parë në mbrojtjen tonë imune. Kur qelizat tona hasin një virus të ri, ato së pari reagojnë me anë të të ashtuquajturit sistem imunitar ‟të lindur” i cili mbyll shumë infeksione fillestare shpejt, para se të rriten jashtë kontrollit. Kjo përgjigje fillestare është jo specifike dhe për pjesën më të madhe, është e njëjtë për çdo patogjen, roman apo të njohur. Vetëm disa ditë më vonë sistemi imunitar ‟adaptues” –departi i kujtesës imune –fillon te aktivizohet. Një pjesë e kësaj rritjeje përfshin qelizat B dhe T, të cilat bëjnë antitrupa. Trupat tanë prodhojnë miliona qeliza B dhe T, secila e akorduar, në një mënyrë të rastësishme, për të bërë një lloj tjetër të antitrupave. Këta antitrupa janë aq të ndryshëm saqë njeriu do të përputhet në mënyrë të pashmangshme me çfarëdo patogjen që mund të na infektojë. Gjatë një infeksioni, qelizat B që janë shumë të përshtatshme për pushtuesin e ri, marrin një sinjal për t’u shumëzuar. Antitrupat që ata prodhojnë qarkullojnë në gjak, duke u lidhur me viruset dhe duke i shkatërruar ato.Përgjigja e antitrupave e frymëzuar nga një ekspozim fillestar i SARS-CoV-2 mund të mbrojë nga infeksionet pasuese për disa kohë. Prandaj, një pyetje e rëndësishme pa përgjigje në lidhje me SARS-CoV-2 është sa do të zgjasin antitrupat ndaj COVID-19. Për SARS-CoV-2, posaçërisht, është shumë herët për ta ditur. Por studimet afatgjata të të afërmve të saj, viruset që shkaktojnë SARS dhe MERS, kanë zbuluar se nivelet e antitrupave mund të bien në mënyrë të dukshme në dy ose tre vjet pas një infeksioni. Koha mund të gërryejë dhe nivelet e antitrupave ndaj COVID. Antitrupat kundër viruseve të caktuara, të tilla si fruthi, shytat, rubeola dhe lisë, vazhdojnë në nivele jashtëzakonisht të qëndrueshme për shumë dekada, është për shkak të kësaj këmbënguljeje që ne mund t’i rezistojmë këtyre sëmundjeve gjatë gjithë jetës sonë. Por, erozioni gradual i niveleve të antitrupave në gjak mund të ulë mbrojtjen dhe të na bëjë të prekshëm nga ri-infektimi.

SUGJERIMET E STUDIMEVE

Kohët e fundit, studime në shkallë të gjerë kanë filluar të përcaktojnë sasinë e frekuencës së ri-infektimit të koronavirusit. Studimet e hershme sugjerojnë, nivelet e ri-infektimit duket të jenë shumë të ulëta. Këto studime tregojnë se disa muaj pas testimit pozitiv për COVID-19, të rriturit kanë tetëdhjetë përqind më pak të ngjarë të ri-infektohen nga virusi. E rëndësishmja, kur ndodhin ri-infeksionet, ato ka të ngjarë të jenë të lehta ose plotësisht asimptomatike  edhe nëse virusi fiton një këmbë në trup, rezistenca mund të kufizojë efektet e tij. E njëjta perspektivë vlen për të ashtuquajturat ‘thyerja e vaksinave,’infeksione që ndodhin tek individët plotësisht të vaksinuar. Megjithëse pa dyshim ndodhin infeksione tek të vaksinuarit, këto raste, si ri-infektimet, ka shumë më tepër të ngjarë të jenë të lehta ose asimptomatike. Sipas Qendres për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, midis njëqind e gjasgtëdhjetë e tre milion të Sh.B.A.-së (49.3%) plotësisht të vaksinuar, kishte vetëm rreth dhjetë mijë infeksione në të vaksinuarit. Vetëm një mijë prej tyre rezultuan në shtrim në spital, domethëne vetëm një në njëqind mijë individë të vaksinuar u shtruan në spital me COVID gjatë asaj periudhe.Pothuajse të gjitha vdekjet nga COVID-19 në Sh.B.A tani janë të shmangshme. Të dhënat shkencore sugjerojnë se më shumë se 99% e vdekjeve nga COVID në muajt e fundit ishin midis amerikanëve që nuk ishin vaksinuar plotësisht, një zbulim kaq i jashtëzakonshëm sa që dikush mund të vërë në dyshim saktësinë e tij nëse statistika të ngjashme nuk do të raportoheshin në studim pas studimi. Sot, raportet e ri-infeksioneve dhe përparimet e vaksinave priren të vijnë si një befasi e frikshme. Por ata do të ndjehen gjithnjë e më normalë ndërsa faza akute e pandemisë po mbyllet. Pavarësisht suksesit spektakolar të vaksinave, shanset grumbullohen kundër çrrënjosjes apo edhe një imuniteti global të tufës, virusi është shumë i përhapur dhe i transmetueshëm për këtë te ndodhë. Pra, marrëdhënia jonë me virusin mund të ndryshojë rrënjësisht. Një vit e gjysmë më parë, ne ishim ishullorë të verbër nga një pushtues i ri. Ndërsa rezistenca jonë imune kolektive rritet, sidoqoftë COVID mund të kalojë nga një pandemi në një kërcënim endemik. Virusi mund të vazhdojë të qarkullojë në nivele të ulëta, por përhapja e tij do të jetë më e ngadaltë dhe shumica e infeksioneve do të jenë më pak të rënda. Në një botë me COVID endemik, ju mund të kapni virusin, ose të vaksinoheniçdo vit me një përforcues me me vaksinen kundra gripit. Me siguri do të ketë sezone COVID, si sezonet e gripit, në dimër.Çdo disa vjet, ndërsa akumulohen variante të reja, një sezon mund të jetë veçanërisht i keq. Mund të infektojë kryesisht fëmijë të pavaksinuartë cilët shpesh kanë infeksione asimptomatike dhe pothuajse kurrë nuk zhvillojnë simptoma të rënda  dhe të shkaktojë infeksione të lehta rastësore tek të rriturit e vaksinuar. Disa grupe, të tilla si të moshuarit dhe të dëmtuarit nga imuniteti, do të jenë akoma në rrezik më të lartë për komplikime të rënda, të prekurit mund të vdesin nga COVID-19 ashtu si vdesin nga gripi dhe pneumonia sot. Por rreziqet do të jenë më të ulëta për individët që kanë një farë rezistence imune. Për shumicën prej nesh, COVID mund të bëhet një armik i njohur, si gripi sezonal, një nga rreziqet e njohura në të gjithë botën për jetën e përditshme.

* Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës –VATRA.

EDITORËT E DIELLIT- BILAL XHAFERRI PËR ATHANAS GEGAJ DHE NJË VLERËSIM PËR DALIP GRECËN

by

NGA IDRIZ LAMAJ*/

EDITORIAL, DIELLI,  27 TETOR, 1971/

         Këtë editorial të shkurtër ja kushtojmë  editorit të Diellit, z. Athanas Gegaj, si shenjë falenderimi dhe mirënjohjeje për tetë vjetë të gjata të jetës së tij që ai ja kushtoi gazetës dhe nëpërmjet gazetës, gjithë komunitetit shqiptar në mërgim. 

         Gjatë këtyre tetë vjetëve mbajti mbi shpatulla një barrë të rëndë, një detyrë delikate dhe me përgjegjësi. Ajo ishte një detyrë e tillë qytetare që e bën njeriun JO t’i krrus shpatullat nën peshën e saj, po t’i ngrej lartë me krenari. Dhe ai largohet sot nga ne po me atë ndjenjë krenarie me të cilën  qendroi midis nesh, duke luftuar për ne, bashkë me ne,  për të drejtat tona.

         Sikur ai të mund të përmblidhte në një vëllim të paktën  editoriale e tij të këtyre tetë vjetëve, ai vëllim do të delte voluminoz.

         Le të jenë këto pakë rrjeshta si një pasthënje e atj vëllimi.

         I themi lamtumirë dhe i urojmë rrugë të mbarë, duke ju lutur që të mos na harronjë; derisa të ket diellin mbi krye në këtë jetë  mos të harroj “Diellin” e tij për të cilin ai dha një pjesë të jetës. 

BILAL XHAFERI 

***

                           DALIP GRECA NË PENSION

… Pa Diellin nuk ka dritë, pa Diellin nuk ka Vatër. Dalip Greca e ka ndritë Diellin dhe Vatrën. Jamë  plotësisht i bindur, edhe Sokol Paja do t’i mbaj rrezet e Diellit ashtu si i ka mbajtur Dalip Greca dhe kolegët e tij të pavdekshëm;  kolegët e tij EDITOR që mbajtën gjallë  nderin e Shqiptarëve të Amerikës për më shumë se 11 dekada.   

         Prej vitit 1968 deri me sot, kam pas nderin të njihem në person dhe të komunikoj dhe bashkëpunoj, gjithmon simbas interesit të gazetës Dielli, me eitorët e Diellit, duke filluar nga Dr. Athanas Gegaj e te Dalip Greca. Këtë e provojnë shkrimet e  mia të ndryshme të botuara në Dielli, dhe letërkëmbimi me të gjithë, në raste ballafaqimi me valtë e kohës dhe në raste gëzimi.

         Falnderim  Zotit, sonte jemi mbledhur këtu rreth EDITORIT TË DIELLIT, rreth Dalip Grecës,   thjeshtë për një urim vëllazërorë; për daljen e tij në pension. Ku e shohim atë të rrethuar nga familjarët, nga shokët, miqët dhe dashamirët, dhe të shoqëruar nga Zonja e Tij Xhemile, për të cilën kërkoj një duartrokitje të veçantë. Më falni, ndoshta më vonë kërkoj edhe ndonjë lloj duartrokitje për Dalipin, mbasi të shohim si është sjell Dalipi me Diellin tonë 

         Dalip Greca ngiti nivelin e gazetës Dielli në standarde të larta të kohës sotme moderne. Thelloi seriozitetin në të gjitha shkrimet e botuara në të. Mbuloi me kujdes të veçantë  zhvillimet më të rëndësishme të fushave të ndryshme të veprimtarisë të Vatrës, të diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dhe në të gjitha anët e globit ku jetojnë shqiptar. Dalipi, i mbushi shtyllat e Diellit me shkrime, studime dhe analiza të thukta mbi çdo lloj zhvillimi në Shqipëri, në Kosovë dhe  trevatë tona të tjera etnike në Ballkan, si asnjë EDITOR I DIELLIT  i mëparshëm. Kur them asnjë editor i mëparëshëm, them prej numrit të parë të gazetës Dielli. Për këtë nuk ka nevoj të flas unë, shpaloni Diellin e këtyre 12 vjetëve dhe krahasoni  me Diellin e viteve të mëparëshme.  Këtë gazetë e kam lexuar dhe studiuar me shumë  kujdes për mëse 50 vjet, prej  themelimit të saj deri më sot, dhe e them me njëfarë mburrje, ndoshta përmbajtjen e Dielli e njof më mirë se shumë kush. Por jo më mirë se Dalipi. 

         Si editor i Diellit për këtë përiudhë 12 vjeçare, Dalip Greca,  mbas Refat Gurrazezit – dishepullit të Faik Konicës, do të mbetet i vetmi  editor i Diellit si studiues i historisë të Vatrës dhe të Diellit, studimet e të cilit janë të botuara në faqet e gazetës Dielli.  

         Ti mbledhim shkrimet e Dalipit të botuara në Diell dhe ti botojmë si vëllime në vete. Në ato shkrime  kemi në imtësi të gjithë hitorinë e Vatrës dhe të Deillit. Nuk kemi nevoj të shpenzojmë mijëra dollarë për Akademinë e Shekncave, e cila prej intrigave politike të kohës merret me rishkrimin  e historisë.  Historia e Diellit dhe Vatrës është e shkruar dhe e botuar në faqet e gazetës Dielli në mënyrën më të përsosur shkencore  – mbështetur në arkivat e Vatrës dhe në faqet e Diellit. Këtë histori e ka shkruar Dalip Greca  gjatë këtyre 12 vjetëve. 

         Le mos të shikojmë një ose dy artikuj,  të përshtatshëm ose të pa përshatshëm të botuar në Dielli.  Dielli  dhe editorët e tij nuk mund të gjykohen me dy-tre artikuj të  botuar në të. Dielli për të cilin flas këtu,  është forca e jonë morale që duhet ndihmuar pa komplekse dhe duhet mbajtë gjall.cPa Diellin nuk ka dritë, pa Diellin nuk ka Vatër. Dalip Greca e ka ndritë Diellin dhe Vatrën. Jamë  plotësisht i bindur, edhe Sokol Paja do t’i mbaj rrezet e Diellit ashtu si i ka mbajtur Dalip Greca dhe kolegët e tij të pavdekshëm;  kolegët e tij EDITOR që mbajtën gjallë  nderin e Shqiptarëve të Amerikës për më shumë se 11 dekada.   

         Dalip Greca, urime të përzemërta për daljen në pension! Përsonalishtë dhe familjarishtë të deshirojmë jetë të gjatë, shendet, gëzime dhe çdo të mirë ty dhe familjes tënde!


*11 KORRIK  2021, NË ORA  6 PM.

RESTORANTI:  TESORO D’ITALIA,              

160 MARBOL AVE. PLEASANTVILLE nz. 10570 

NDARJE PA LAMTUMIRË

by

EDITORIALI DHE NUMRI I FUNDIT I DIELLIT/

NGA DALIP GRECA/

Pas një rrugëtimi 12 vjeçar erdhi koha që të ndahem me gazetën e dashur të Vatrës ”Dielli”. Ka qenë një punë e bukur dhe e lodhshme njëkohësisht që jam përpjekë ta kryej me ndershmëri dhe pasion. Erdhi koha që të pensionohem.

Vendimi i emrimit tim u mor nga Këshilli i Vatrës me propozim të kryesisë me 1 gusht 2009, pra 12 vite të shkuara.

   KUJTESA: Kur Dielli mbushi motin e parë të jetës së vet me 15 shkurt 1910, editori i atëhershëm, i papërsëritshmi, i madhi Faik Konica shkroi: “Me këtë numër DIELLI mbush motin e parë të botimit të tij. Kur bën një udhë të gjatë, udhëtari qëndron nga ndonjë herë, rri mbi një gurë, dhe hedh sytë pas tij. Është një çlodhje dhe një dëfrim, një kurajo për të vajtur më përpara,kur sheh se sa eci dhe ç’mbaroj gjer atje…” Faiku deri në atë kohë kishte përshkuar një copëz rrugë fare te vogël të Diellit, numrin e parë e kishte publikuar me 22 tetor 1909, por i lodhur shpejt nga moskuptimet me kryesinë e Besa-Besës, u detyrua që me 25 shkurt 1910, dhjetë ditë pas përvjetorit të parë, të lajmëronte dorëheqjen, por i falenderonte me kortezi drejtuesit e shoqatës dhe i uronte Diellit shumë përvjetorë të tjerë. Dhe Dielli vazhdon dhe sot e do të vazhdojë përgjatë shekullit të dytë të jetës së tij. Ndjehem mirë që përvjetorin e 112-të të jetës së vet gazeta e përkujtoi me mua editor, duke regjistruar 12 vite plus në shekullin e dytë.

      Le t’i kthejmë sytë pas: Numri i parë i edituar prej meje ishte special dhe iu kushtua 100 vjetorit të Diellit.Të gjithë e mbajnë mend se gazeta, që nga qershori i vitit 2006 nuk dilte më duke e ndërprerë ciklin e mëparshëm kur dilte një herë në 3-4 muaj në vit. Në 100 vjetor, për shkak të financave, mungonte vetë Dielli. Në konferencën shkencore që u organizua në atë 100 vjetor kisha përgatitë dhe unë një kumtesë, pas një studimi 3 mujor në arkivin e Vatrës.

Vatra më mirëpriti.Në njoftimin që publikoi kryetari i ndjerë z. Agim Karagjozi, shkruhej:” Në mbledhjen e mbajtur me 1 gusht 2009, Këshilli i Vatrës miratoi unanimisht dhe me entuziazëm emrimin nga Kryesia të z. Dalip Greca editor të Diellit.Lexuesit do të shohin se z. Greca e nis punën në atë detyrë me këtë numër të Gazetës”…Më ra në sy për mirë togfjalëshi-u miratua:”unanimisht dhe me entuziazëm”. Njoftimi ndodhet në faqen e parë të Diellit të numrit special, shtator 2009.

Ishte kënaqësi që numrat e parë i përgatita në këshillim me kryetarin Karagjozi,i cili e kishte pasion punën me gazetën.Numri special u botua me 20 faqe, duke ruajtur ciklin e mëparshëm. Më pas i shtuam faqet dhe sollëm ndryshime në strukturë. Ndryshimi i parë ishte përgatitja e numrit special të 28 Nëntorit, festës së Flamurit Kombëtar. Fillimisht me 60 faqe, në  vitin pasuses me 84 faqe, për të arritur në një botim të qëndrushëm 36 faqe për çdo edicion mujor, dhe 108 faqe në numrat special të Festës së Flamurit.Në tërësi kam edituar 139 numra, një shifër që më bën krenar,duke mos harruar se online kemi nxjerrë Diellin e përditshëm. Ndërkohë që po të llogarisësh që në çdo numër special të festës së Flamurit gazeta ka dalë me 108 faqe, tre numra bashkë, i bie që të kenë dalë dhe 24 numra plus, gjithësej shkojnë 163  numra. Ndryshimi i dytë ishte futja e reklamave, pasi më parë gazeta nuk arkëtonte të ardhura dhe dhurohej. Në fakt ato s’ishin reklama të mirëfillta, mbizotëronin urime të vatranëve,dhe miq të Vatrës, që e suportonin gazetën. Ndryshimi i tretë ishte kolori, faqa e parë, dy të mesit dhe e fundit, ndërsa në numrat special faqet me ngjyra shkonin 36 e më shumë, praktikë që vazhdon ende. Gazeta krijoi rrjetin e vet të bashkëpunëtorëve në Kosovë, Shqipëri e trojet e tjera etnike, por përzgjodhi dhe bashkëpunëtorë cilësor në Europë, SHBA e Kanada.

         Për 12 vite kam synuar që Dielli t’ia lartësojë emrin vetes dhe Vatrës, si dhe ta  mbrojë atë nga shpifjet dhe thashethemet e dashakeqësve të saj, siç ka ndodhur përgjatë të gjithë historisë 112 & 109 vjeçare. Edhe pse janë përpjekur t’më pengojnë, t’më përgojojnë, të shpifin e sajojnë biografi të paqenë,të bëjnë aleanca brenda dhe jasht Vatrës, të hedhin gurin e të fshehin dorën, unë nuk jam tërhequr, deri në ditën e sotme, nisur nga këshilla e Dr. Rugovës se në pozicione të tilla duhet të mësohesh që të gëlltisësh edhe gurë të nxehtë.

      Ndjehem mirë se Dielli, nga një gazetë e mbyllur,e pavlerësuar, arriti të ndriçojë mjaftushëm, dhe falenderoj presidenti Bujar Nishani, që me këmbënguljen time në kryesinë e Vatrës,e miratoi kërkesën për dekorimin e gazetës, jo për mua, por për të gjithë ata që dhanë shpirtin e tyre në faqet e kasaj gazete historike. Dhe kërkesa ime më së fundi u dëgjua nga kryesia, kërkesa e hartuar prej meje u dërgua në Presidencë, dhe me 19 Maj 2017, me Dekret Nr. 10348, Gazeta“Dielli”u dekorua me Dekoratën”NDER I KOMBIT”, për veprimtarinë e saj të vyer gjatë një shekulli, të drejtuar nga figurat më të shquara të kombit tonë,si dhe për kontributin e jashtzakonshëm në historinë e shtypit shqiptar. Për rolin e pamohueshëm si misionare dhe zëdhënëse e çmuar e shqiptarëve të shteteve të Bashkuara të Amerikës, duke u kujdesur për ruajtjen e gjuhës shqipe, traditave e kulturës kombëtare si dhe duke ndërtuar e farkëtuar ura miqësie mes dy vendeve dhe popujve”.

Dielli u ka prirë fushatave në ndihmë të Vatrës, veçanërisht përgjatë festimeve të përvjetorëve të Vatrës dhe Diellit, por edhe në rast katastrofash natyrore në Shqipëri, siç  ka qenë rasti i përmbytjeve dhe tërmeteve.

Duke vlerësuar të gjithë paraardhësit e mi që kanë drejtuar Diellin,një pjesë prej të cilëve, gati ishin harruar, jam përpjekur që të sjell në faqet e gazetës jetët e tyre, veprat, kontributet.Kështu kam bërë për Kristo Floqin, Kostë Çekrezin, Nelo Drizarin, Athanas Gegaj, Arshi Pipa, e të tjerë. Po ashtu ia kam lënë lënë çelë derën edhe kam bashkëpunuar me paraardhësin tim, poetin e studiuesin e njohur Anton Çefa.

      Dielli gjatë këtyre 12 viteve u ka prirë veprimtarive promovuse, përvjetorëve historikë, veprimtarive komunitare dhe atyre të vetë Vatrës, duke synuar pjesmarrjen cilësore dhe masive në to. Kujtojmë përveç rolit prirës në 100 vjetorin e Vatrës dhe në çdo përvjetor të saj, përvjetorëve të Pavarësisë së Kosovës, përkujtimit të ngjarjeve historike, organizimit të konferencave dhe seminareve,organizimi i konkurseve mbarëkombëtare, Dielli u ka prirur edhe veprimtarive kushtuar figurave të tilla si Faik Konica, Fan S. Noli, Arshi Pipa, Mid’hat Frashëri, Musine Kokalari etj., ndërkohë që janë promovuar vepra të shkrimtarëve të njohur si Visar Zhiti, Frank Shkreli, Dine Dine, Arjeta Ferlushkaj, Ines Murzaku e të tjerë.

        Duke qenë zëdhënës i Vatrës gazeta, nën drejtimin tim është përpjekur që ta kryej misionin me paanësi. Probelemet e krijuara pas Kuvendit të qershorit 2017, Dielli i ka përcjellë me korrektesë, duke u orientuar nga Kushtetuta e Vatrës, që ka sanksionuar  frymën dhe detyrat e saj, duke i qëndruar besnikërisht strukturave institucionale të Vatrës, dhe kryesisë nga varet. Kjo ka qenë arsyeja që deklaratat e ndonjë dege të nervozuar, që i është kundërvënë qendrës, që sulmonin zyrtarët e Vatrës, apo deklarata të komisionit të paligjshëm, antikushtetus, anti Vatër, 5 tetori, nuk janë botuar në faqet e Diellit. Me ndërgjegje dhe mbështetur në frymën e Vatrës, jam përpjekur që ta mbroj Vatrën nga përçarjet, madje edhe duke kritikuar ashpër frymën përçarëse dhe rrugën pa krye ku përpiqen ta fusin Vatrën ende disa të pakënaqur.

Duke analizuar marrdhëniet me kryetarët, mendoj se kam shkuar mirë me drejtuesit e Vatrës. Z. Agim Karagjozi, mbetet i veçantë për vlerësimin dhe lirinë që më dha në drejtimin e Diellit. Po ashtu edhe ish Kryetari Gjon Buçaj, i cili me shkrim, me gojë, në takime, mbledhje, ka vlerësuar pozitivisht punën time, madje në ikje, pas Kuvendit të qershorit 2017, në mbrëmjen festive, si shumë të tjerë më nderoi me MIRËNJOHJE. Ndërsa kryetari Dritan Mishto, më la të punoj në lirinë e trashëguar nga kryetarët e mëparshëm, por mendoj se ai ka meritë nga që i shtoi Diellit editoren e anglishtes, që gazeta nuk e kishte që prej viteve ’80. Kryetari Elmi Berisha, më ka respektuar dhe më ka dhënë  mbështetjen e duhur, madje edhe më vlerësoi duke i propozuar Presidentit të Shqipërisë z. Ilir Meta, që t’më dekoronte me Urdhërin”Kalorës i Skënderbeut”. E vlerësoj miratimin e Presidentit, i cili me Dekret Nr. 13049, datë 21 Prill 2021, më nderoi me titullin”Kalorës i Skënderbeut” me motivacionin ”Në vlerësim të veprimtarisë së shquar kombëtare dhe kontributit të vyer shumëvjeçar si gazetar, publicist e kryeredaktor i gazetës”Dielli”, organ i Federatës Panshqiptare VATRA në Shtetet e Bashkuara të Amerikës!

Në ikje e falenderoj Kryesinë e Vatrës,e cila pa përjashtim më ka mbështetur, Këshillin e saj, degët, të gjithë vatranët, kryetarët e degëve,bashkëpunëtorët e Diellit, lexuesit, korrespondentin në Prishtinë Behlul Jashari dhe shumë të tjerë. Ndjesë për ndonjë keqkuptim.

Falenderim të veçantë për gazetarin Sokol Paja, që me profesionalizëm, me shkrimet e tij, me intervistat e relalizuara me personalitet të mjeksisë, kulturës, shkencës, me drejtues të shkollave shqipe, në të gjithë kontinentet ku jetojnë shqiptarët, ka ngritur autoritetin edhe zërin e Vatrës dhe të Diellit.

Jashtë falenderimit nuk mund të lë mikun tim Veis Belliu, sekretaren Nazo Veliu, mbesat e saj studente  Kamila dhe Franka, e shoqen e tyre Rea,që më janë bërë krah duke ndihmuar në përgatitjen e gazetës për postim. Falenderim edhe për anëtarin e Kryesisë Zef Balaj, Mark Mrnaçaj,Marjan Cubi, Asllan Bushati, e të tjerë, që sa herë u kam kërkuar ndihmë, më janë gjendur. Falenderoj dizajnerin e Diellit, Hezër Hajrullaaga në Kosovë.

Në këto radhë nuk mund të lë pa përmenduar dy dy miq të çmuar, që nuk jetojnë më, që më dhanë gjithë mbështetjen e tyre,vatranët Jonuz Ndreu dhe Zef Përndocaj.

Së fundi dua të falenderoj familjen time, së cilës i kam munguar nga mëngjesi  deri në orët e vona të natës,duke punuar edhe të shtunave dhe të dielave. Nga ana tjetër, familja ka qenë pjesë e pandarë e punës time, e Diellit dhe Vatrës, duke shërbyer vullnetarisht, duke kryer edhe punët e rëndomta, të pastrimeve në vatër, apo të përgatitjes së gazetës për postim.

Largimi ishte vendimi im, por dhe këmbëngulja e familjes, që unë të shlodhem dhe të shoh problemet e shëndetit. Gjej rastin që t’i përcjell një falenderim prej shpirti dr. Skënder Murtezani, që aq shumë është kujdesur për shëndetin tim. Edhe këshilla e tij ishte pjesë e vendimit tim.

E uroj Vatrën dhe Diellin, që të fitojnë mbi sfidat e shekullit të dytë të jetës së tyre dhe të ngrihen mbi përçarjet dhe sulmet e dashakeqësve, nervozëve, të pakënaqurve, të shpifësve, të njerëzve të vegjël në shpirt, që nuk kanë munguar asnjëherë.

Një këshillë për Vatrën: Të ruaj frymën e bashkimit dhe të veprojë në mënyrë insitucionale, të shmangë thashethemet, përgojimet, grupazhet e vogla shkatërruse që funksionojnë përmes telefonatave e-meileve me përzgjedhje,të ruhet nga egoizmat dhe xhelozitë karrieriste,të respektojë Kushtetutën e saj të trashëguar nga  koha e Konicës.

Vatra dhe Dielli do të mbijetojnë se janë të shenjtë.

SHKOLLA SHQIPE”KUQ E ZI” NË ASTORIA NEW YORK I MBIJETOI PANDEMISË

by

-Sotë në Father’s Day u organizua ceremonia e mbylljes të vitit Shkollor 2020-2021 . Kryeredaktori i Gazetës Dielli në emër të Vatrës falenderoi mësuesit, nxënësit dhe prindërit për ruajtjen e gjuhës dhe kulturës shqiptare.

-Për 5 nxënsit më të mirë VATRA u dhuroi nga biblioteka e saj librin e “Poem Kosovar” të Dhimitër Pasko(Mitrush Kuteli)…

20 Qershor 2021- Astoria –Queens-New York-Sot në orën 9 e 30 paradite në mjediset e Shkollës shqipe”Kuq e Zi” me drejtues z. Kristaq Papa, u organizua ceremonia e ndarjes së dëftesave të nxënësëve, të cilët e ndoqën këtë të vit të vështirë mësimor përmes programit virtual në Zoom. Edhe pse nuk kanë mundur të vijnë të gjithë nxënësit dhe prindërit për shkak të pushimeve, ceremonia dhuroi emocione. Së bashku me vatranin Veis Belliu, ndoqëm veprimtarinë. Fëmijët, të shoqëruar nga prindërit, sillnin tufa me lule dhe urimin”Happy Father’s Day”!

Kristaqi dhe e shoqja Pavlina, një ndihmëse e papërtuar e Kristaqit gjatë procesit mësimor, i pritën të gëzuar fëmijët dhe të gjitha bisedat zhvillohen në gjuhën shqipe.

Njëri nga nxënësit,Tomas Ford, është rast i veçantë i kësaj shkolle: Është fëmijë i dy prindërve, me kombësi të ndryshme, nënën e ka shqiptare nga Saranda, ndërsa babain amerikan. Duke qeshur ai e përfaqon Kristaqin dhe e uron në gjuhën shqipe. Pyetjeve në shqip, u përgjigjet plot siguri me një shqiptim fare të pastër. Është nëna, Ledia, që mbanë përdore vajzën e vogël Sara(të cilën do ta sjellë sapo të rritet dhe pak në shkollën shqipe)-, që e falenderon Kristaqin, ndërsa ia ia kthen: Jo zonjë, më duhet mua t’ju falenderoj se ishit një nga nxitëset për ta vazhduar mësimin edhe në kohë pandemie, duek dhënë një shembull për prindërit e tjerë!

Ledia Ford(Kulla), bijë e një mësuesi shqiptar, e ka në gjak shqiptarizmin, prandaj ka vendosur t’ua mësojë gjuhën shqipe fëmijëve.

Flet I biri, Tomas: Unë, këtë Verë, do të shkoj me pushime në Sarandë, edhe në Vlorë, dhe atje do të flas e do të mësoj më shumë shqipen e folur.

I ndjekim me radhë fëmijët tek hyjnë njeri pas tjetrit: Erion e Mason Papa, Amelia Semini, Alba Bundo, Klara dhe Gabriel Shuku, Ema Gegollari, të gjithë të shoqëruar nga prindërit.

-Ndjehem keq,- thotë Kristaqi- se sot nuk i kam këtu dy nxënës shumë të mirë Emilia dhe Aria , mbesat e Vasil Gallanit, si dhe nxënës të tjerë, por kam shumë shpresë që të ribashkohemi të gjithë në fillimin e vitit të ri shkollor me 15 Shtator 2021, së bashku me mësuesen File Shehu, e cila ka dhënë një kontribut të rëndësishëm në shkollën shqipe”Kuq e Zi”.

Në fjalën e rastin e mbylljes së programit, drejtuesi i shkollës shqipe, Kristaq Papa, i falenderoi emër për emër nxënësit dhe në mënyrë të veçantë prindërit e tyre, të cilët kanë qenë mbështetës në këtë proces mësimor, duke ndihmuar fëmijët e tyre edhe nëpër shtëpia. Më pas ai tregoi vëshrirësitë e këtij viti shkollor, ndërsa për cilësinë e programit, tha se do ta shihnim vetë gjatë programit që do të ndiqnim… Fëmijët recitojnë bukur poezi nga gjuha shqipe, madje edhe grupi që sapo ka mbaruar Abetaren, ishte shumë i sigurtë. Ndërsa grupi i nivelit të katërt shpalosën njohuritë e tyre në gjuhën shqipe plot siguri, histori, e kulturë. Analizat morfologjike dhe sintaksore, përcaktimi i gjymtyrëve të fjalisë dhe përcaktimi i kategorive gramatikore, formimi i fjalive aty për aty, ishin në nivel të kënaqshëm. Prindërit ndjeheshin të kënaqur dhe i shoqëronin përgjigjet me duartrokitje.

Kryeredaktori i gazetës Dielli, Dalip Greca, që e ka ndjekur ecurinë e shkollës shqipe “Kuq e zi” që nga çelja e saj me 7 Mars 2015, me rastin e Festës së Mësuesit, përshëndeti ekipin mësimor, nxënësit dhe prindërit, të cilët të gjithë së bashku arritën që ta kurorëzonin një vit të vështirë mësimor, ku njerëzimi u përball me Pandeminë.

Për 5 nxënësit më të mire( Tomas Ford, Erion Papa, Amelia Semini, Mason Papa, Alba Bundo), në emër të Vatrës, Kryeredaktori dhuroi librin “Poem Kosova” të Dhimitër Paskos(Mitrush Kuteli), një botim dhuratë për Vatrën nga i ndjeri Petraq Ktona. Greca u përcolli të pranishmëve këngën e parë të poemës dhe më pas ua dhuroi librin.

                         ***

       Shkolla Shqipe”Kuq e Zi” në Astoria –Queens, New York,  është çelë në ditën e Festës Kombëtare të Mësuesit,7 Mars 2015, gjashtë vite të shkuara dhe ka ruajtur rregullsinë e procesit mësimor.Kjo shkollë e hapur në Astoria- Queens, New York, ka shënuar një ngjarje të rrallë të diasporës shqiptare në historinë më shumë se 150 vjeçare të komunitetit shqiptar të Amerikës. Shkolla shqipe janë hapë, mbyllë, e rihapë, në shumë shtete e qytete të Amerikës, përgjatë një shekulli. Përmendim shkollat në Boston, që më 1911, shkollat e New York-ut, Chikagos, Ohios, Detroitit, por në Astoria, një zonë e dominuar nga komuniteti grek, nuk ka pasë shkollë shqipe.Një grup shqiptarësh që jetojnë në Astoria, Nju Jork, me në krye Kristaq Papën, ndihmuar nga Kristaq Foto, që me bujari lëshoi mjedisin për klasën e parë pranë Kafesë”Kuq e Zi” , dhe një grup aktivistësh shqiptar, që dhanë mbështetjen e duhur, zgjodhën Festën e Mësuesit për ta çelë shkollën shqipe. Faleminderit bashkatdhetarë që mbani të ndezuar atdhetarizmin dhe Gjuhën Shqipe në SHBA.(Korrespondenti i Diellit)

  • Më shumë fotografi i gjeni në Facebook

Lulzim Basha rimerr zyrtarisht kreun e Partisë Demokratike

by

Nga Ilirian AGOLLI-Zeri i Amerikes/

Në Shqipëri, Partia Demokratike njoftoi sot edhe zyrtarisht rizgjedhjen për herë të tretë të zotit Lulzim Basha në detyrën e kryetarit të partisë më të madhe opozitare.

Ai fitoi me një diferencë të thellë përballë 3 konkurrentëve të tjerë, të cilët e akuzuan për garë të pabarabartë në parti dhe për humbjen e zgjedhjeve parlamentare më 25 prill.

Lulzim Basha u rizgjodh sot zyrtarisht kryetar për herë të tretë i Partisë Demokratike, 7 javë pas zgjedhjeve parlamentare të 25 prillit. 

Sipas të dhënave nga komisioni zgjedhor i partisë, zoti Basha mori nga anëtarët e partisë 5 herë më shumë se sa konkurrenti tjetër Agron Shehaj, 33 herë më shumë se konkurrentja Harxhi, dhe 42 herë më shumë se konkurrenti Kadilli. 

Zoti Basha mori afro 33 mijë vota, ndërsa zoti Kadilli mori afro 800 vota, megjithatë, ky i fundit shprehu shqetësim për garë të pandershme, shpesh e ngjashme me shkeljet që PD tha se i bënë socialistët më 25 prill.

Zoti Kadilli tha se “pjesë e manovrave të pabarazisë ishte edhe shkurtimi i listës së anëtarëve nga 100 mijë vetë në 70 mijë vet, madje shumë figura të njohura të opozitës nuk gjenin emrat në lista për të votuar”, po ashtu edhe shkelje të tjera, që dëmtuan besueshmërinë e votimeve.

Edhe kandidatët e tjerë renditën dje disa shkelje si koha e shkurtër e garës, listat e pasakta të votuesve, mungesa e vëzhguesve, votimi familjar, fotografimi i votës, dhe shfrytëzimi nga zoti Basha i burimeve të partisë për të zhvilluar garën. 

Lulzim Basha, u rikonfirmua me mbi 80 për qind të votave për një mandat të tretë në drejtimin e Partisë Demokratike, pas votimit të zhvilluar të dielën në 76 qendra votimi në të gjithë degët e kësaj force politike. 

Zoti Basha tha sot pas zyrtarizimit të fitores, se votat shprehën mbështetjen e jashtëzakonshme nga anëtarët. “Ajo është një shprehje e qartë e besimit në rrugën tonë drejt ndryshimit. Sëbashku do tëbëjmë gjithçka që Shqipëria të fitojë” – tha ai pasite në një mesazh përmes rrjeteve sociale.

Ndërsa dje tha se kjo ishte garë e vlerave të demokratëve. “Këto janë vlerat tona, janë vlerat e demokracisë, e shprehjes së lirë dhe vlerat e debatit. Me këto vlera e kemi nisur betejën për ndryshimin, për Shqipërinë dhe për shqiptarët. Me këto vlera do ta çojmë deri në fund, deri në përmbysjen e regjimit Rama-Doshi” – tha zoti Basha.

Disa zëra kritikë në PD, si zoti Kadilli etj. kërkuan dorëheqjen e zotit Basha nga drejtimi i Partisë për shkak të humbjes së zgjedhjeve parlamentare më 25 prill, kur socialistët morën një mandat të tretë qeverisës, ndërsa demokratët edhe një tjetër 4-vjecar në opozitë. 

Mirëpo kjo përkoi me afatin e zgjedhjeve të rregullta për kryetar në parti dhe këto zgjedhje partiake u zhvilluan brenda më pak se një muaji.

PD ka deklaruar se zgjedhjet e 25 prillit ishin një masakër elektorale dhe zoti Basha ka folur për një vazhdim të betejës, sipas tij, ndaj regjimit të kryeministrit Rama, që po kontrollon me forcë gjithë pushtetet në bashkëpunim me botën e krimit të organizuar. 

Pasi janë rrëzuar gjithë pretendimet e saj për manipulime të zgjedhjeve më 25 prill,hapi tjetër i opozitës mbetet të shihet në shtator me qëndrimin e saj ndaj parlamentit të ri të mbizotëruar nga socialistët.