Featured – Page 193 – Dielli

NAJADA ALLIU(SOJLI)- MES SFIDAVE DHE MUNDESIVE TE JETES

September 29, 2020 by dgreca

– Intervistë me konsullen shqiptare në Nju Jork, Najada Alliu(Sojli), dhënë bashkëpunëtorit të Diellit, Fadil Shehu-*

Nëse një ditë do të rikthehesh në retrospektivën e kohës së fëmijërisë dhe adoleshencës suaj, si do e përkufizonit Najadën në trokun e viteve?

Najada: Të kthehesh aq shumë vite pas, dhe të rrugëtosh nëpër kujtimet e viteve të bukura të dlira të jetës, padyshim është vërtetë emocionuese. Fëmijëria ime ka qenë e bukur, e mbushur plot dashuri, si vajzë e vetme dhe motër e tre vëllezërve. Kanë qenë kohë të tjera, por të mbushura plot jetë, gjallëri dhe thjeshtësi.

Njiheni si femër e vendosur, këmbëngulëse për të arritur aty ku dëshironi. Ju është dashur të sakrifikoni shumë?

Najada: Jeta është e mbushur plot bukuri dhe vështirësi, shpesh vendosemi përballë zgjedhjesh. Ajo të cilën do ta quaja të rëndësishme është që puna apo ajo çfarë ju besohet të bërit me korrektësi dhe dëshirë. Në këtë kontekst do të thoja, që unë vërtetë kam punuar me përkushtim dhe pasion dhe gjërat kanë rrjedhur natyrshëm.

-Eksperienca juaj si diplomate është mjaftë e gjatë në Ministrinë e Jashtme. Sa ka ndikuar profesioni juaj si juriste?

Najada: Eksperienca e gjatë dhe e vyer, gjithmonë është fokusuar në sektorin Konsullor. Një sektor mjaftë dinamik, por gjithmonë i kornizuar dhe bazuar në ligje. Prandaj mund të them që ka qenë një themel i fortë.

-Në një moment të caktuar jeta ju solli pranë shokun tuaj më të mirë, Besnik Alliu, i cili më pas u bë bashkëshorti juaj. Por jeta mori një tjetër kah. Si do e përshkruani këtë fazë të jetës?

Najada- Jeta është e larmishme, dhe çdo fazë ka bukurinë e saj. Unë do ta quaja thjesht bekim nga Zoti. Njohjen time me Besnikun, krijimin e familjes dhe sjelljes në jetë të frutit të dashurisë sonë Rejon. Gjithçka ishte e mrekullueshme deri në momentin, që jeta na përplasi me sëmundjen e Besit dhe e gjithë ajo strehëz e ngrohtë, e quajtur familje që ne e kishim krijuar me aq shumë dashuri, ju desh të tronditej. Kanë qenë momente për të cilat nuk dua të ndalem, sepse ende më dhëmbin me të njëjtën forcë, por është pikërisht forca e dashurisë që ne krijuam, e cila më pas më dha jetë dhe motiv për të ecur përpara, së bashku me të shtrenjtin birin tonë, Rejon Alliu. Ndonëse e zgjata disi, por do të ofroja një mesazh për të gjithë lexuesit, të cilët duhet që të vlerësojnë jetën dhe të gjallët e tyre. Ajo është gjëja më e shtrenjtë.

Ju e përmëndët me kaq bukuri e dashuri prej nëne birin tuaj, Rejonin. Çfarë mund të na tregoni për marrëdhënien tuaj?

Najada- Rejoni nuk është thjesht im bir, ai është shoku dhe miku im. Ndonëse është ende në një moshë shumë të re, marrëdhënia jonë është vërtet mjaftë solide. Për të mund të flisja pa fund, për edukatën, rezultatet e tij në mësime, dëshirën për të më ndihmuar, por do të theksoj veçanërisht mirësinë dhe ëmbëlsinë që mban në zemër dhe shpirt. Kjo më bën një nënë të lumtur dhe plot besim për të ardhmen e tij.

Më parë ju keni ushtruar detyrën e Konsulles në Romë,Itali.Cilat janë të veçantat dhe të përbashkëtat midis Romës dhe New York-ut?

Najada– Fjala «konsull» është e njëhsueshme me fjalën «shërbim»,çka nënkupton në vetvete të përkushtosh punën dhe veten tënde në shërbim të të tjerëve, dhe të zbulosh potencialin dhe lumturinë tënde në të shërbyerit. Prandaj vendi në të cilin po shërben nuk përbën diferencën, por Najada, përkushtimi yt për tu ardhur gjithmonë në ndihmë, brënda kornizës, bashkatdhetarëve të tu, dhe jo vetëm, i cili tek unë vijon të mbetet i njëjtë. Do ta veçoja Konsullatën në NY për mbulimin e madh që ka, sidomos në drejtim të pajisjes së shtetasve me pasaportë dhe kartë identiteti. Një punë vërtet impeniative, me volum të madh, por përtej çdo lodhje, të shpërblen me kënaqësinë e përmbushjes së misionit tënd. Jam vërtetë mirënjohëse që kam pasur fatin të punoj në këto dy qëndra të rëndësishme botërore, ku vlen për tu theksuar fakti që kanë një diasporë të madhe, e cila vijon me zell dhe këmbëngulje për të ruajtur dhe trashëguar vlerat e kombit shqiptar dhe ruajnë një bashkëpunim mjaftë të ngushtë me Ambasadën. Thellësisht mirënjohëse.

Si do ti përshkruanit marrëdhëniet me autoritetet kompetente të SHBA-ve, lidhur me çështjet që ju mbuloni?

Najada- Normalisht ne e ushtrojmë funksionin tonë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe padyshim, pa bashkëpunimin dhe marrëdhëniet e shkëlqyera midis dy vendeve, puna nuk do të ishte e lehtë. Për çdo çështje që është kërkuar bashkëpunimi i palës amerikane, jemi takuar gjithmonë me profesionalizimin dhe dëshirën e mirë të kolegëve amerikanë, për tu përgjigjur brënda çdo kornize ligjore dhe në një kohë të shpejtë.

Cili është urimi apo fjala më e bukur që ju është thënë nga bashkatdhetarët tanë gjatë punës suaj?

Najada- Marrë shumë urime. Bashkatdhetarët nga mjaftë shtete, nëpërmjet Shërbimeve Konsullore Online, ose ardhjes së tyre në konsullatën tonë këtu në Nju Jork, përfitojnë një numër më të madh shërbimesh, diku rreth 400 shërbime. Kjo natyrisht ka krijuar mundësinë që shtetasit nëpërmjet Konsullatës sonë këtu në Nju York, të trajtojnë një gamë më të gjerë çështjesh, dhe në një kohë më të shpejtë.

A ndjeheni e kënaqur në këtë pozicion ku jeni sot?

Najada– Jeta është sfida për të jetuar të sotmen, me shikimin drejtë të nesërmes. Çdo njeri kërkon të jap më të mirën e mundshme nga vetja dhe të punojë fort për të qenë i realizuar në shumë aspekte. Sigurisht referuar bisedës sonë, jeta shpesh na vendos me shpatulla pas murit dhe na lëndon thellë, por prapë se prapë mirënjohja dhe vlerësimi për të mirën, nuk duhet të mungoi asnjëherë. Ndaj thjeshtë mund të them që ndjehem e bekuar.

Për ta përmbyllur këtë intervistë, si e shihni të nesërmen tuaj si femër, nënë dhe diplomate?

Najada: E ardhmja është mister, por njëkohësisht forcë për të besuar dhe shpresuar më të mirën për realizimin e tim biri, sidomos në aspektin akademik, i cili është një nga prioritet e tanishme, dhe krenaria e çdo prindi. Veten sigurisht e shoh në vijimin e përmbushjes me përkushtim dhe përgjegjësi të privilegjit të madh që më është dhënë për të shërbyer në MEPJ. Kujtimi i bashkëshortit, im bir, familja e madhe dhe puna që bëj, më japin forcë për të nesërmen e Najadës, në çdo dimension të saj.

Emertesat e fotografive: 1- Najada Alliu Sojli

2- Najada dhe ambasadorja Amerikane në Shqipëri Yuri Kim.

3- Najada me ish Ambasadore Amerikane ne OKB, Nikki Haley.

4-Me bashkëshortin e ndjerë, Besnik Alliu.

5- Djali, Rejon Alliu.

I LUMI DOM SHTJEFËN KURTI-DËSHMITAR I KISHËS MARTIRE SHQIPTARE

September 28, 2020 by dgreca

-Vrasja e porositur e një rilindasi-

Nga Frank Shkreli-

Të shtunën që kaloi në sallën “Rrok Mirdita” të Katedralës Shën Pali në Tiranë, seli e Arqipeshkëvisë Metropolite Tiranë-Durrës, u promovua vëllimi i II i trilogjisë, “I lumi Dom Shtjefën Kurti, dëshmitar i Kishës Martire”, me autorë Nikollë Loka, Av. Alfred Duka dhe Ing. Nikolin Kurti. Merrnin pjesë personalitete të jetës shoqërore, fetare dhe akademike në Tiranë. Promovimin e hapi nipi i Dom Shtjefnit, Nikolin Kurti, pas të cilit përshëndetën Nunci Apostolik i Selisë së Shenjtë, Imzot Charles Braun, me origjinë nga Shtetet e Bashkuara dhe Arqipeshkvi Metropolit i Tiranës dhe Durrësit, Imzot George Frendo. Një parashtresë e shkurtër historike u bë nga Nikollë Loka, ndërsa diskutimin kryesor e mbajti Av. Alfred Duka. Pati dhe diskutime nga të pranishmit.

Vëllimi I i librit kushtuar Dom Shtjefën Kurtit është botuar dy vjet më parë dhe është promovuar – ndër të tjera – edhe në Qendrën “Bogdanipolis”, të Katedralës Nënë Tereza në Prishtinë, Prillin e vitit të kaluar. Siç dihet tani, Dom Shtjefën Kurti ishte njëri prej 38-martirëve shqiptarë, viktima të pafajshme të komunizmit të regjimit të Enver Hoxhës, të shpallur si të tillë nga Papa Françesku. Don Shtjefën Kurti, prift katolik nga Ferizaji i Kosovës, pësoi martirizimin për shkak se kishte pagëzuar një foshnje, në kohën kur një vepër e tillë kishtare ishte e ndaluar nga regjimi komunist në Shqipëri.

Në promovimin e vëllimit të II të shtunën në Tiranë, në lidhje me trajtimin juridik të dënimeve të Dom Shtjefën Kurtit nga regjimi komunist, ka diskutuar Av. Alfred Duka, i cili evidentoi shkeljet nga ana e gjykatës të vet ligjeve të kohës, duke kërkuar ta përzienin klerikun me jetesë të kristaltë, në çeshtje ordinere, në lidhje me disa vjedhje që kishin ndodhur në Gurzë. Dom Shtjefni është dënuar me porosi nga lartë, ndërkohë që për dënimin e tij interesohej vetë Enver Hoxha. Diktatori Hoxha, sipas tij, kishte dërguar gjoja “me punë fizike” në Gurzë, afër Krujës, njërin nga sekretarët e tij, i quajtur Vahid Lama, i cili e ndoqi procesin gjyqësor të Dom Kurtit, në çdo seancë. Shkeljet e gjykatës së Krujës u përsëritën edhe në Gjykatën e Lartë të Shqipërisë, ndërsa Presidiumi i Kuvendit Popullor të Shqipërisë, firmosi dënimin me vdekje për Dom Shtjefën Kurtin, u tha në promovimin e vëllimit të II të librit kushtuar martirit shqiptar. Për më tepër, në seancën e mbajtur fund javën që kaloi, u thekësua se as sot pas rreth 50 vjetësh nuk ka të dhëna se ku gjenden eshtrat e këtij kleriku martir.

Ja disa të dhëna bazë biografike mbi të Lumin Dom Shtjefën Kurti, misionar i lirisë së shqiptarëve: I Lumi Dom Shtjefën Kurti përfaqëson brezin shqiptar të idealeve të mëdha të ribashkimit kombëtar dhe të aspiratave për jetë të lirë. Ai ishte meshtar, mësues, veprimtar shoqëror, i flijuar me vetëdije për kombin e vet. I lumi Shtjefën kishte lindur në Prizren, kishte kaluar fëmijërinë në Ferizaj, pastaj rininë e parë në Shkodër dhe rininë e dytë në Insbruk dhe në Romë, për t’u kthyer fillimisht si krahu i djathtë i klerikut të shquar, Imzot Lazër Mjedës në Shkup, ku i ra fati të jetë rrëfyesi i parë i Nënë Terezës.

Pastaj Dom Shtjefni kaloi me shërbim në Ferizaj; ishte themeluesi i famullisë së Shën Rrokut në Novosellë; mësues i gjuhës shqipe në shkollën katolike shqipe në Ferizaj dhe mësimdhënës i lëndës së besimit në shqip, në shkollën serbe të Novosellës ku, meqenëse i zhvillonte mësimet në gjuhën amtare, mori kërcënime nga serbët. Bashkë me Dom Gjon Bisakun dhe Dom Luigj Gashin e ngritën zërin në mbrojtje të bashkombasve të vet me memorandumet e tyre dërguar deri në Lidhjen e Kombeve, ku dhanë alarmin mbi çfarë po ngjiste në Jugosllavinë e atëhershme kundër shqiptarëve autoktonë. Këta tre klerikë shqiptarë nga Kosova, i treguan botës se çështja shqiptare nuk ishte një çështje fetare, por kombëtare, pasi qeveria serbe po përdorte metodat më brutale të vrasjeve dhe terrorit për të ndryshuar balancat etnike në trojet shqiptare të ish-Jugosllavisë.

Dom Shtjefën Kurti në Shqipëri punoi s famullitar në Kurbin, Skuraj dhe Gurzë, ku meremetoi kishat ekzistuese dhe ndërtoi kisha të reja. Më vonë ai u vendos në Tiranë, duke qenë dhe Dekan i Dekanatit të Tiranës. Nga ky pozicion, aki iu përkushtua fesë dhe komunitetit katolik, duke dhënë kontribute të rëndësishme në fushën fetare, arsimore dhe kulturore. Këtë veprimtari e vazhdoi dhe në vitet e pushtimit fashist.

Dom Shtjefni është njëri ndër ata klerikë që iu përmbajtën me rigorozitet misionit të tyre si klerikë dhe nuk u angazhuan në politikë. Nga pozicioni i tij si klerik ndihmoi në shpëtimin e hebrenjëve gjatë Luftës së Dytë Botërore. Dom Shtjefën Kurti ishte përfaqësues tipik i aspiratave shqiptare për lidhje me Perëndimin dhe u ndëshkua si i tillë, në kushtet kur qeveria komuniste kishte hyrë në aleancën e shteteve komuniste sllave. Ai, në zbatim të ligjeve të kohës, kur në letër, formalisht, “lejohej liria e besimit dhe e organizimit shoqëror”, punoi për ruajtjen e Kishës nga ndikimi due ndërhyrjet e shtetit dhe ishte ndër nismëtarët për krijimin e një partie demokristiane. Ai kishte menduar se ishte në të mirë të vendit krijimi i një partie të tillë. Megjithëse në kuadrin e sistemit shumëpartiak, ndonëse një veprim i tillë nuk u ndalua me ligj deri në vitin 1946, kjo nismë e tija u konsiderua si tradhëti e lartë ndaj Atdheut.

Sipas Nikolin Shkurtit, njërit prej autorëve të librit, Dom Shtjefni vazhdoi të mbante lidhje me misionet perëndimore dhe iu nënshtrua dënimit të parë prej njëzet vjetësh, pasi: Nuk e pranoi shkëputjen e klerit katolik shqiptar nga Kisha Katolike Universale; dhe se luftoi për krijimin e një opozite politike ndaj regjimit dhe për këtë qëllim kishte patur takime dhe me përfaqësues të shteteve perëndimore. Duhet theksuar se pavarësisht terrorizmit shtetëror ndaj klerit katolik, i lumi Dom Shtjefën Kurti refuzoi kategorikisht dhunën, duke i qëndruar besnik misionit kristian të sakrificës deri në vetëflijim. Besnik i bindjeve të veta, ai do të shkonte përsëri në një gjyq farsë, prej nga do të dënohej me vdekje.

Jeta, veprimtaria dhe vdekja e Dom Shtjefën Kurtit shërben edhe sot si shembull dëshmitar i gjallë i dashurisë dhe besnikërisë ndaj fesë dhe Atdheut, në Kosovë dhe në Shqipëri si dhe anë e mbanë trojeve shqiptare dhe kudo që ka shqiptarë. I pavdekëshëm qoftë kujtimi i tij sot dhe gjithmonë!

…

———————————————————————————————-

Kujtime nga protesta e komunitetit shqiptaro-amerikan kundër vrasjes barbare të At Shtjefën Kurtit nga regjimi komunist hoxhist, Nju Jork, 1973

Ish-Udhëheqësi shpirtëror i Komunitetit Mysliman në Nju Jork, i Përndershmi Imam Isa Hoxha, duke folur në demostratën para OKB-së, 1973, e komunitetit shqiptaro-amerikan për të protestuar mbi vrasjen makabër të At Shtjefën Kurtit.

Demostrues me plakarta:“Njoftojmë botën se At Shtjefën Kurti nuk është i vetmi që është pushkatuar nga regjimi komunist” ; “Ne shqiptaro-amerikanët u bëjmë thirje të gjithë njerëzve liridashës, Papës, Presidentit Richard Nixon…”

Autori, pjesëmarrës në protestën para OKB-së me Monsinjor Dr. Zef Oroshin, ish-udhëheqësin shpirtëror të komunitetit katolik shqiptar në Nju Jork, 1973

Duke argumentuar me një police të Nju Jorkut gjatë demonstratës kundër vrasjes së At Shtjefën Kurtit nga regjimi komunist i Enver Hoxhës – para selisë së Misionit të Shqipërisë Komuniste pranë OKB-s.

SHQIPTARËT NË MAL TË ZI SI FAKTOR PËRCAKTUES NË SKENËN POLITIKE MALAZEZE

September 28, 2020 by dgreca

Nikollë Camaj, Kryetar i Lidhjes Demokratike Shqiptare, në një rrëfim ekskluziv për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, analizon situatën politike në Mal të Zi pas zgjedhjeve dhe shqiptarët si faktor politik përcaktues në skenën politike malazeze. Kryetari z.Camaj analizon fenomenin politik “Abazoviq”, orientimin pro-perendimor të qeverisë së re, shëmbjen e perandorisë së pushtetit politik Gjukanoviq, dhe sfidat e Komunës së Tuzit me administrim shqiptar. Me z. Nikollë Camaj bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.

POZICIONI I SHQIPTARËVE PAS ZGJEDHJEVE NË MAL TË ZI

Ne dolëm në zgjedhje me premtimin se do jemi pjesë e qeverisë, dhe se nga ajo pozitë do zgjedhim shumë çështje të pazgjidhura deri më tani, e në rend të parë çështjet ekonomike dhe zhvillimore të trevave ku jetojnë shqiptarët. Pritnim, dhe dëshironim, që të jemi çelësi i qeverisë së re, por ja se ajo nuk ndolli. Zgjedhjet krijuan një shumicë të re, shumicë që bëhet edhe pa ne. Mirëpo, për faktin se kjo qeveri i ka të nevojshme pakicat brenda, besoj se jemi në pozitë mjaft të favorshme, nëse sjellim vendim që të bëhemi pjesë e sajë. Për të qenë i qartë, LDSH është e mendimit se duhet të hyhet në qeveri, sepse, ku pikon çatia mund të vërehen nga brenda, edhe pse të ndërtohet duhet nga jashtë. Për ne pra, ka rëndësi të pozicionohemi në favor të zgjidhjes së çështjeve të shqiptarëve, e me qëndrim në opozitë, nuk besoj se mund të zgjedhim gjë. Por, se a do të jemi më të fortë, apo më të dobët, shumëçka do të varet edhe nga aftësitëe liderëve që do të bëjnë bisedimet. Natyrisht, pozicionet tona do të ishin edhe më të favorshme, sikur në zgjedhje të kishim dalë me një listë.

SHEMBJA E PERANDORISË SË PUSHTETIT 30 VJEÇAR TË GJUKANOVIQ

Rezultati i zgjedhjeve sikur i ka habitur njerëzit. Derisa një pjesë e madhe e shoqërisë në Malin e Zi e ka kuptuar si çlirim; një pjesë tjetër, ndër ta edhe shumë shqiptarë, për fat të keq edhe në diasporë, e kanë kuptuar si humbje të veten. Personalisht, nuk mund ta kuptoj prej nga e gjithë kjo nostalgji për humbësit e zgjedhjeve. Edhe pse, ndoshta ne nuk kemi tepër arsye për t’u gëzuar, por aq më pak kemi arsye që të bashkë-vuajmë humbjen e një oligarku, duke e arsyetuar atë me faktin se në taborin fitues ka dhe parti me prefiksin serb. Kjo më kujton kohën kur një pjesë e shqiptarëve kërkontebanën sulltan, pas shpërbërjes së perandorisë turke. Sindromi i Stokholmit, duket! LDSH, si parti e vërtet opozitare, e vetme ndër shqiptarët, që parapëlqen ndryshimet, e kupton si ajo pjesa e madhe, pra, si çlirim!

QEVERIA E RE NË MAL TË ZI DHE RAPORTET ME SHQIPËRINË E KOSOVËN

Mendoj se qeveria s’do të ketë orientim as pro-serb, as pro-rus, por pro-perëndimor. Ne rast se tenton te marr atë drejtim, forcat pro-perëndimore, brenda bllokut, janë të mjaftueshme, dhe tejet të qëndrueshme në kursin e vet pro-evropian, saqë forcat eventuale të cilat do provonin të ndërronin drejtim, do mbeteshin të pakta dhe pa përkrahje. Prandaj frikësimi me gogolin pro-serb e pro-rus, është më tepër në favor të arsyetimit të atyre që qajnë për humbësin.

DRITAN ABAZOVIQ SI FENOMEN POLITIK SHQIPTAR

Ai vërtet nuk është i mbështjellë me flamurin shqiptar, por si një kozmopolitevropian, ndoshta edhe utopik, për kohën dhe vendin, nuk ngurron të mburret se është shqiptar. Është fenomen, edhe si njeri edhe si politikan. I mençur e parimor, besnik ndaj idealeve të veta. Paraqitjet e tij teatrale tashmë kane fituar simpatinë e një rrethi të gjerë, por e di fare mirë se as malazezët as serbet, hero s’do ta shpallin, prandaj zor se do të lejojë të dalë i shfrytëzuar, siç pretendon ta paraqes ndokush, por do të çojë deri në fund idealin e vet për një Mal të Zi evropian, në kuptimin e plotë të fjalës. Si person, nuk ka nevojë as ta mbroj, e as ta këshilloj, por duhet ta kemi para sysh se një shqiptar e bëri të mundur ndryshimin e qeverisë dhe rënien e perandorisë Gjukanoviq, çka nuk besoj se ka ndodhur pa bekimin e Perëndimit. Përçarjet ndërnacionale, të shkaktuara gjatë 30 viteve, dhe grabitja e pasurisë, dhe resurseve kombëtare, në emër të ruajtjes së shtetit , më në fund e morën hakun.

SFIDAT E KOMUNËS TUZ ME ADMINISTRIM SHQIPTAR

Deri më tani ia kemi dal mirë, edhe përkundër problemeve që na ka shkaktuar procesin i ndarjes me Podgoricën, të cilit nuk po i shihet fundi. Podgorica akoma vazhdon të sillet sikur nuk ka ndodhur asgjë; vazhdon të marrë pagesat nga banorët e Tuzit, kurse shërbimet i bën sikur Tuzi të ishte një lagje e parëndësishme e Podgoricës. Kjo kërthizë thithëse, me Podgoricën, duhet të ndërpritet urgjentisht, nëse mendojmë të zhvillojmë trevën, siç e meriton Malësia dhe banorët e sajë. Përpos kësaj, ajo në çka,tutje duhet të fokusohemi, është ruajtja, mirëmbajtja dhe rregullimi i hapësirave publike dhe vënia e resurseve lokal në funksion të zhvillimit të Malësisë, e jo të Podgoricës, siç është rasti deri më tani. Mirëpo, përkundër këtij realiteti, duhet apostrofuar një realitet tjetër; se administrata shqip po funksionin me entuziazmin, frymën dhe përkushtimin fillestar. Përndryshe, vlerësimet janë se, edhe përkundër obstruksionit që vjen nga kryeqyteti, më shumë është bërë për Malësinë tash 2 vite se për 50 vitet e fundit. Malësia, shtëpia jonë, e lënë tepër gjatë mbas dore, ka nevojë, dhe e meriton dorën e kujdesshme të atyre që e duan.

MESAZHI JUAJ PËR LEXUESIT E “DIELLIT” DHE DIASPORËN, NË USA

Qëndroni pranë vendlindjes siç keni qëndruar deri më tani. Keni besimin në ne, se do t’i shërbejmë vendit pa hile, me aq sa kemi mundësi e dije. Ndikimi juaj në jetën ton është i madh, prandaj kujdes, si e shfrytëzoni atë ndikim. Duhet ta kuptojmë se gjerat mund t’i shohim ndryshe, por qëllimet i kemi të njëjta; që shqiptarët të shkëlqejnë në çdo drejtim. Ndërsa për ata që po kanë frik nga ndryshimet: duhet ditur se ndryshimet është dashur që njëherë të ndodhin, dhe pa votën e atyre që i mbajmë për çetnik, ajo s’mund të ndodhte. Prandaj, ndarjen në çetnikë,ballistë e partizanë t’ia lëmë të së kaluarës dhe pushtetit aktual që i ka krijuar. Mendoj se për ne janë njëlloj, prandaj ne duhet të fokusohemi në interesat e shqiptarëve dhe jo në zënkat hileqare ndër-sllave. Por, që shqiptarët të shkëlqejnë është e paimagjinueshme pa faktorin diasporë. E ka thënë Noli, e ka dëshmuar Kosova, e madje edhe komuna jonë. E thash edhe në fillim: se ku pikon çatia shihet nga brenda, por të ndreqet, mundet vetëm nga jashtë! Pra, që të mos pikojë shtëpia jonë, e quajtur Shqiptari, njëlloj duhen njerëzit që rrinë brenda, dhe ata që rrinë jashtë!

Ju faleminderit

Kosova para 29 viteve në Referendum për Pavarësi, rezultati – pro 99,87 për qind

September 26, 2020 by dgreca

-Referendumi për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur u mbajt nga 26 deri në 30 Shtator 1991, Kosova Shtet Sovran dhe i Pavarur u votua pro 99,87 për qind/

-Gazeta e rezistencës “Bujku” – 27 Shtator 1991: Kosova filloi Referendumin për Soranitet; 4 Tetor 1991: Mbi 99 për qind të votuesve për Sovranitetin Shtetëror të Kosovës/

-Referendumi u mbajt në rrethana të një okupimi të egër të regjimit të Beogradit dhe të një shtetrrethimi ushtarako-policor, ndërsa rezultatet e tij ishin mesazhe të fuqishme dhe të qarta të Kosovës për gjithë botën në një kohë të lëvizjes gjithëpopullore për liri, pavarësi e demokraci/

-“Politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”, ishte titulli i intervistës ekskluzive që kam zhvilluar para 26 viteve, në 22 Shtator 1994, me Presidentin historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova, në trevjetorin e Referendumit për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur: Është një akt që e afirmoi tutje dhe është një garanci për realizimin e pavarësisë së Kosovës, në të tashmen dhe në të ardhmen/

-Në krye të Kuvendit të Kosovës në kohën e vendimeve e ngjarjeve historike drejt lirisë dhe pavarësisë ishte Ilaz Ramajli, i cili vlerëson se Referendumi u organizua shumë mirë, megjithëse mbahej në rrethana të një okupimi të egër të Serbisë në Kosovë/

SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 26 Shtator 2020/ Kosova Shtet Sovran dhe i Pavarur u votua pro 99,87 për qind në Referendumin e mbajtur para 29 viteve, nga 26 deri në 30 Shtator 1991.

“Kosova filloi Referendumin për Soranitet”, ishte kryetitulli i ballinës së gazetës së përditshme të rezistencës “Bujku”.

“Republika e Kosovë filloi Referendumin për të nesërmen e vet: Shtet Sovran dhe i Pavarur. Referendumi i parë historik i Kosovës i shprehejes së vullnetit të lirë politik të popullit filloi në kushte e rrethana shumë të rënda që po përjeton Kosova nën pushtetin policor serb, prandaj vota për sovranitet dhe pavarësi është edhe votë e deklarimit demokratik e paqësor për liri e barazi të plotë për çka shqiptarët në Kosovë dhe në Jugosllavi edhe para këtij referendumi janë deklaruar fuqishëm me shumë forma të shprehjes e të manifestimit të vullnetit të lirë”, shkruaja atëherë në 26 Shtator 1991 në kryeartikullin e botuar në numrin e së nesërmes të gazetës “Bujku”.

Legjenda e fotografisë në ballinë ishte: “Deklarim demokratik për ardhmërinë e Kosovës: pamje e Prishtinës”. Aty, po në faqen e parë, në mbititull shkruante: “Udhëzime për mbajtjen e Referendumit”, e në titull theksohej: “Referendumi është legal dhe legjitim”.

“Fillim i së nesërmes” ishte titulli i redaksionalit që kam shkruar para 30 viteve në 2 Korrik 1990, duke qenë me delegatët në ngjarjen historike kur para dyerve të mbyllura të Kuvendit në shtetrrethim e para snajperëve serbë Kosova me Deklaratën Kushtetuese të 2 Korrikut 1990 shpallte pavarësinë e saj, e cila atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, megjithatë ishte dhe njihej si deklarim i fuqishëm i vullnetit kombëtar, politik e demokratik.

Në editorialin e botuar të nesërmen në ballinën e gazetës tradicionale të vetme shqipe kosovare në atë kohë Rilindja, theksoja se, “Deklarata Kushtetuese e delegatëve të Kuvendit të Kosovës është deklarim i popullit për barazi e subjektivitet të plotë të Kosovës e të shqiptarëve… është fitore e akt historik i shprehjes së vullnetit gjithëpopullor demokratik, është fillimi i fundit të pabarazisë e padrejtësive…Kosova e re, ajo me rregullim kushtetues sipas Deklaratës të sapo aprovuar do të jetë një djep kombëtar dhe i bashkëjetesës për të gjithë, i të drejtave të plota…”

Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut 1990 dhe aktet e tjera madhore që e pasuan, Kushtetuta e Republikës së Kosovës e 7 Shtatorit të po atij viti e Referendumi për Pavarësi i 26 deri 30 shtator 1991 shënonin kthesën historike drejt së nesërmes – të sotmes së Kosovës së lirë e të pavarur.

“Në Referendum dolën 914.802 veta ose 87,01% e 1.051.357 qytetarëve me të drejtë vote, prej tyre për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur votuan 99,87%. Kundër kishin votuar 164 veta, ndërsa të pavlefshme ishin 933 fletëvotime”, konstatonte Komisioni Qendror për Zbatimin e Referendumit në raportin përfundimtar.
Gjithnjë sipas rezultateve zyrtare përfundimtare të shpallura nga Komisioni, në votim, për shkaqe dhe arsye të ndryshme, nuk dolën 136.555 votues apo veç 12,99% e qytetarëve të Republikës së Kosovës me të drejtë vote. Për realizimin e Referendumit pati 1500 vendvotime me 450 njësi votuese.

Referendumi u mbajt në rrethana të një okupimi të egër të regjimit të Beogradit dhe të një shtetrrethimi ushtarako-policor, ndërsa rezultatet e tij ishin mesazhe të fuqishme dhe të qarta të Kosovës për gjithë botën në një kohë të lëvizjes gjithëpopullore për liri, pavarësi e demokraci.

“Është një akt që e afirmoi tutje dhe është një garanci për realizimin e pavarësisë së Kosovës, në të tashmen dhe në të ardhmen”, theksonte Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në intervistën e parë ekskluzive për Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë – Agjencinë Telegrafike Shqiptare (ATSH), që e kam zhvilluar para 26 viteve, në 22 Shtator 1994, në 3 vjetorin e referendumit të deklarimit të vullnetit kombëtar e demokratik të popullit të Kosovës.

Në intervistë, Presidenti Rugova, i cili vazhdimisht theksonte se “zgjidhja më e mirë është Kosova e pavarur” fliste edhe për opcionin e “lidhjeve konfederale apo bashkimin me Shqipërinë” të Republikës së Kosovës, si dhe për një “politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”.

Vizionet e parashikimet në lëvizjen e luftën drejt Lirisë e Pavarësisë, për të cilat fliste Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova në intervistë para më shumë se çerek shekulli janë realizuar gjatë viteve: “Një mbrojtje për Kosovën…një protektorat ndërkombëtar” erdhi me ndërhyjen shpëtimtare të forcës më të madhe planetare – NATO-s, prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe me vendosjen e administratës së Misionit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara në vitin e madh të lirisë 1999. “Dhe, kjo kontribuon në realizimin e pavarësisë, për të cilën është deklaruar populli i Kosovës”, shprehej Presidenti Rugova në intervistë…dhe pavarësia u shpall në 17 Shkurtin historik 2008…

Pas ditëve të zhvillimit të votimeve masive, gazeta “Bujku” njoftonte rezultatet e referendumit.

Me kryetitullin “Mbi 99 për qind të votuesve për Sovranitetin Shtetëror të Kosovës”, me mbititullin “Kumtesë e Komisionit Qendror për Zbatimin e Referendumit të Kuvendit të Republikës së Kosovës” dhe me nëntitullin “Prej më se 1 milion votuesve kanë dalë në votime mbi 870 mijë veta ose rreth 85 për qind e numrit të pëgjithshem të qytetarëve me të drejtë vote. Pjesëmarrja e serbëve dhe e malazezve në referendum ishte simbolike”, gazeta kosovare e rezistencës “Bujku” në numrin e 4 Tetorit 1991, në faqen e parë shkruante:

“Deri më 3.10.1991 Komisionit Qendror të Kuvendit të Republikës së Kosovës për zbatimin e referendumit për Republikën e Kosovës shtet sovran dhe i pavarur i kanë arritur rezultatet e votimeve nga të gjitha komunat e Kosovës, si edhe nga disa shtete të Evropës Perëndimore, nga SHBA-të, Australia e të tjerë. Ende nuk kanë arritur rezultatet e votimeve të qytetarëve të Kosovës që punjnë përkohësisht në disa republika të tjera në Jugosllavi, si edhe nga disa shtete të Evropës Perëndimore, e supozohet se është një numër i madh i votuesve.

Nga përpunimi i rezultateve të votimimeve që kanë arritur mund të konstatohet se në Referendum, prej më tepër se 1 milion votuesve, kanë dalë më shumë se 870.000 votues, ose afër 85 për qind të numrit të përgjithshëm të qytetarëve me të drejtë vote. Për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur janë deklaruar 99,8% të votuesve.

Rezultatet e votimeve dhanë mundësi të konstatohet se në Referendum ka dalë një numër i konsiderueshëm i myslimanëve, turqve, kroatëve, romëve e të tjerë, ndërsa pjesëmarrja e serbëve dhe e malazezve ishte simbolike.

Komisioni Qendror për zbatimin e Referendumit lut të gjitha komisionet, të cilat nuk i kanë dorëzuar ende rezultatet e votimeve, ta bëjnë këtë sa më shpejt të jetë e mundur, në mënyrë që të kumtohen rezultatet përfundimtare të Referendumit, thuhet në kumtesën e Komisionit Qendror për zbatimin e referendumit të Kuvendit të Republikës së Kosovës”.

Gazeta “Bujku”, që shkruante kështu, ishte “edhe gazetë edhe televizor”, si thoja atëherë gjatë ditëve të referendumit, meqë në terrin informativ, kur ishte i okupuar edhe Televizioni i Prishtinës, për ta “kompensuar” mungesën e televizionit botonim edhe shumë fotografi të mëdha nga votimet e atmosfera. Dhe thuaja e gjithë gazeta ishte referendum, me raporte të gjëra e fotografi të ekipeve të gazetarëve e korrespondentëve nga e gjithë Kosova që punonin ditë e natë e me sakrifica.

Në atë kohë gazeta e vetme e përditshme shqipe në Kosovë, “Bujku”, themelues-kryeredaktor i parë i së cilës isha, gazetë e rezistencës e pjesë e lëvizjes e luftës për liri, pavarësi e demokraci, me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik, dilte nga 18 Janari i vitit 1991, e pasonte dhe sfidonte ndalimin e dhunshëm nga Serbia të gazetës tradicionale, të parë e të vetme të përditshme shqipe në Kosovë Rilindja

Që atëherë nisëm edhe bashkëpunimet me Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë – Agjencinë Telegrafike Shqiptare, duke marrë e botuar informacionet e saj, e kështu u themeluan bashkëpunimet e para të medias Shqipëri-Kosovë.

E pastaj, të parat bashkëpunime të një media të Kosovës me një media të Shqipërisë vijuan edhe me raportimet me lidhje telexi për zgjedhjet e para pluraliste kosovare, parlamentare e presidenciale, të 24 Majit 1992, ku Rugova u zgjodh President i Republikës, e që shënonin fillimet e korrespondenturës së Agjencisë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë në Kosovë. Zyra e telexit në ambientet e gazetës “Bujku” në katin e pestë të Pallatit të Shtypit Rilindja në Prishtinë u bë edhe Zyra e korrespondentit të ATSH-së në Kosovë, e edhe si një përfaqësi e parë e Shqipërisë në Kosovë, prej nga bëheshin edhe komunikime tjera Prishtinë-Tiranë.

Presidenti historik i Kosovës, Ibrahim Rugova, në intervistën ekskluzive, të parën të një presidenti kosovar dhënë Agjencisë Telegrafike Shqiptare para 26 viteve, të cilën e cilësonte edhe si një hap në politikën globale të shqiptarëve, si edhe vazhdimisht, falenderonte dhe vlerësonte për informimin nga Kosova e për Kosovën.

“Falënderoj Agjencinë Telegrafike Shqiptare për informimin nga Kosova e për Kosovën. Edhe kjo që pata rastin të bisedoj për këtë agjenci, që reprezenton Shqipërinë dhe çështjen shqiptare, është një hap në politikën globale, në integrimet shqiptare. Edhe ne bëjmë përpjekje që këtu në Kosovë përmes Qendrës sonë për Informim të kemi një agjenci të vogël, e cila raporton për situatën e përditshme në Kosovë. Duhet një bashkëpunim midis këtyre dy institucioneve dhe institucioneve të tjera në Kosovë dhe në Shqipëri”, theksonte Presidenti Rugova në intervistën ekskluzive në 3 vjetorin e Referendumit për Pavarësi.

Vendimin për mbajtjen e Referendumit për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur e mori Kuvendi Kosovar në ekzil, në marrëveshje me subjektet politike në Kosovë, në mbledhjen e 22 Shtatorit 1991, mbajtur në Slloveni. Kuvendi i Kosovës kishte dalë në ekzil pasi kishte miratuar Deklaratën Kushtetuese për pavarësi të 2 Korrikut dhe Kushtetutën e Republikës së Kosovës të 7 Shtatorit 1990, që u pasuan edhe me zgjedhjet e para shumëpartiake parlamentare e presidenciale të 24 Majit 1992.

Në krye të Kuvendit të Kosovës në kohën e vendimeve e ngjarjeve historike drejt lirisë dhe pavarësisë ishte Ilaz Ramajli, i cili në një intervistë ekskluzive që kam zhvilluar në 20 vjetorin e Referendumit, në 29 Shtator 2011, ka vlerësuar se Referendumi u organizua shumë mirë, megjithëse mbahej në rrethana të një okupimi të egër të Serbisë në Kosovë.

“Para Referendumit, edhe Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut dhe Kushtetuta e Republikës së Kosovës e 7 Shtatorit 1990, jo vetëm që ishin akte kushtetuese juridike, por në kohën kur u nxorën ishin edhe akte mbrojtëse dhe pozicionuese në raport me situatën e krijuar në ish Jugosllavi”, ka theksuar Ramajli.

Nga shpërbërja e ish Jugosllavisë, nga elementet konstituive me të drejtë vetoje të federatës, mes të cilave ishte edhe Kosova që u bë shtet, shtete të reja të rajonit dolën edhe Sllovenia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Maqedona, Mali i Zi dhe Serbia.

“Mbajtja e referendumit dhe rezultatet e tij jo vetëm që mundësuan ndryshimet kushtetuese me të cilat Kosova u shpall shtet sovran e i pavarur dhe u rrumbullaksua korniza kushtetuese e ligjore lidhur me këtë por ishte edhe një mesazh i fortë dhe shumë i qartë për Serbinë dhe gjithë botën se populli i Kosovës më asnjëherë nuk dëshiron të jetë nën kontrollin e të tjerëve, por është përcaktuar fuqishëm që shteti i tyre, Kosova, të jetë shtet sovran dhe i pavarur”, është shprehur Ramajli.

Pas zgjedhjeve të para shumëpartiake parlamentare e presidenciale në Kosovë të 24 majit 1992, të clat pasuan referendumin për pavarësinë, nga Presidenti historik Ibrahim Rugova i zgjedhur atëherë Ilaz Ramajli u emërua ambasadori i parë i Republikës së Kosovës në Tiranë.

“Për mua kjo ka qenë një përvojë e re. Detyrën e Përfaqësuesit të zyrës së Republikës së Kosovës në Tiranë e kam pranuar si një privilegj dhe detyrim të marrë me Vendimin e Presidentit të ndjerë Rugova për emërimin tim në këtë pozitë. Konsideroj se Zyra e Republikës së Kosovës në Tiranë ka qenë me një rëndësi të veçantë në rrafshin diplomatik dhe të bashkëpunimit ndërshtetëror mes Kosovës dhe Shqipërisë. Unë kujtoj me kënaqësi kohën sa kam punuar në Shqipëri dhe jam mirënjohës për kontributin e shtetit shqiptar që ka dhënë për Kosovën në të gjitha fazat derisa Kosova është bërë shtet i pavarur e sovran i pranuar ndërkombtarisht. Angazhimi dhe mbështetja e shtetit shqiptar në çështjen e Kosovës ka qenë i pakursyer dhe i plotë”, shprehej Ramajli në intervistë.

Këshilli Koordinues i Partive Politike të Kosovës kishte marrë vendimin politik për organizimin e Referendumit gjithëpopullor dhe për këtë qëllim u emërua Komisioni Qendror. Kryetar i Komisionit Qendror për Organizimin e Referendumit ishte Ramush Tahiri, përfaqësues i Partisë Shqiptare Demokristiane të Kosovës.

“Në këtë Komision kanë qenë të gjithë përfaqësuesit e partive politike të Këshillit Koordinues. LDK në Këshillin Koordinues ka pasë tre përfaqësues, Ibrahim Rugovën si kryetar të Këshillit Koordinues, Fehmi Aganin dhe Ali Aliun. Partia Fshatare është përfaqësuar nga kryetari Hivzi Islami, Partia Socialdemokrate është përfaqësuar nga Shkëlzen Maliqi, Partia Parlamentare është përfaqësuar nga Veton Surroi dhe Partia Shqiptare Demokristiane ku unë kam qenë përfaqësues”, ka deklaruar Tahiri në një intervistë televizive.

Ndërsa, Rifat Blaku atëherë anëtar i Komisionit Qendror për mbajtjen e Referendumit vlerësonte se, “një barrë të madhe, por edhe meritë të veçantë për punën për mbarëvajtjen e Referendumit e kishin Këshillat lokale komunale për Referendum”.

Blaku, në shkrimin ekskluziv në gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja – botim special në 90 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë, në 28 Nëntor 2002, përkujtonte edhe se, rezultatet përfundimtare të Referendumit janë shpallur nga Kuvendi i Kosovës në 18 Tetor 1991, kur është shpallur edhe Qeveria e Kosovës në ekzil.

Pas Referendumit, në 11 Tetor 1991 është miratuar e nënshkruar Deklarata politike e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare në Jugosllavi, kryetar i të cilit ishte Ibrahim Rugova. “Njëmbëdhjetë partitë politike shqiptare, anëtare të Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare në Jugosllavi, duke shprehur vullnetin politik të popullit shqiptar për zgjidhjen e çështjes shqiptare dhe për gjendjen aktuale në Jugosllavi”, siç theksohej në Deklaratën politike, shpreheshin për këto tre opsione:
“1. Nëse nuk ndryshohen kufijtë e jashtëm e as ata të brendshëm të Jugosllavisë, duhet të ekzistojë Republika e Kosovës si shtet sovran dhe i pavarur, me të drejtë bashkimi në lidhjen e shteteve sovrane në Jugosllavi. Pjesët e popullit shqiptar që mbesin të jetojnë në Maqedoni, në Mal të Zi dhe në Serbi do të kenë statusin e popullit shtetformues dhe të gjitha të drejtat që dalin nga kjo.
2. Nëse kufijtë e jashtëm të Jugosllavisë nuk ndryshojnë, por ndryshojnë kufijtë e brendshëm ndërmjet republikave, atëherë kërkesë është Republika Shqiptare në Jugosllavi, e ndërtuar mbi bazën e parimit etnik dhe të parimeve të tjera që vlejnë për serbët, sllovenët dhe popujt e tjerë të Jugosllavisë.
3. Nëse ndryshojnë kufijtë e jashtëm të Jugosllavisë, atëherë populli shqiptar në Jugosllavi, përmes deklarimit të përgjithshëm me plebishit, do të vendosë për bashkimin e territoreve në të cilat jeton Shqipëria dhe kështu do të krijohet shteti integral shqiptar në Ballkan në kufijtë e tij etnikë.”Tani, pas 29 vitesh të Refrendumit historik për Shtet Sovran dhe të Pavarur, Kosova është e lirë prej mëse 21 vitesh, nga qershori 1999 i përfundimit të luftës e hyrjes së forës shpëtimtare paqeruajtëse të NATO-s dhe e pavarur prej mëse 12 vitesh nga 17 Shkurti 2008, e njohur deri tani nga 117 shtete të botës, në këtë muaj shtatori edhe nga Izraeli.

Miqtë e mi të përhershëm të Detit…

September 26, 2020 by dgreca

Me detarët veteranë të “ADRIJON” në Kaninë…../

Reportazh nga Shefqet Kërcelli/*-Të kesh miq e shokë detarët, është gjëja më e bukur. Sepse shpirti i tyre plot mirësi, mëndja me kujtime e mbresa të pashlyeshme, zemra e mbushur me mall e dashuri, të cojnë në lundrimet e tyre të largëta në cdo cep të globit.

Nga brigjet italiane në kanalin e Suezit, nga oqeani Indian në Singapor, nga këtu në Kinë e kthim për Shqipëri.

Nga ana tjetër nga Gjibraltari në Atlantik, në Kubë e kthim. Lundrime, det, oqean e kordinata pa fund.

Shpesh herë qëndroj me ta, pi kafe, mar pjesë në biseda, dëgjoj rëfimet e tyre për lundrimet e gjata. Nuk shteren tregimet e tyre, më sa shteren dallgët e deteve dhe oqeaneve. Hera-herës, marin po atë vrull, po atë pështjellim dallgëh, derisa shpërthejnë në biseda të zjarrta, ku vështirë ti lenë radhë njëri-tjetrit.

K/Mekaniku Petrit Fezga,kishte pushimin e radhës mbas një lundrimi të gjatë 6 mujor me kompaninë San Nikola. Si pjesë e ekuipazheve të anijeve të kompanisë, mjaft detarë shqiptarë bëjnë linjat Turqi-Izrael, pra në pjesën e Egjeut jugor, {ose Mesdheu lindor}. Anijet e kësaj kompanie janë të tonazheve 3 deri 9 mijë ton. Petriti është k/mekanik i anijes 9 mijë tonëshë të kësaj kompanie, me kapiten Shpëtim Barameta. Fytyra dhe krejt qënie e Titit, që në pamje të parë rrezaton thjeshtësi, respekt e mirësi. Jeta e detarit, profesioni që të do gjithmonë në këmbë e korrekt, netët e shërbimit pranë motorit, lundrime e gjata, shoqëria e marinarit, kanë kultivuar tek ai virtutet më të mira që mund ti ketë një njeri. Një qytetari e kultivuar tek një motorist profesionist. Lidhjet e Petritit me Durrësin janë të hershme dhe të shumta, më së shumti lidhja me detin. I lindur në Durrës, ai ju përvesh shpejt zanatit të detarit si shumë shokë e miq. Si cdo marinar dhe ai ka specifikën e tij për lidhjet dhe mardhënien me detin. Aq shumë i lidhur me detin, sa dhe lidhjet e tij të ngushta e miqtë e tij këtu në Durrës, i ka detarë. Me sa duket miqësitë që ka në det, do ti ketë dhe këtu në tokë, po ashtu dhe temat e bisedave dhe gëzimet familjare.

Por, xhentilesa dhe fisnikëria e këtij njeriu me plot vlera doli në pah këto ditë. Ai respektonte detarët e vjetër me të cilët kishte punuar në vite. Sidoqë i ngarkuar me punët e shtëpisë, e cila ju dëmtua nga tërmeti, ai gjeti kohë për të respektuar miqtë e tij Bedin Bedinin dhe Nexh Allushin, që të dy veteranë të shoqatës mbarëkombëtare të detarëve “ADRIJON”. Dhe ky respekt kaloi përtej një kafe të thjeshtë.

Drejt Vlorës…Muzeu i Pavarësisë….gjoba e policit tinzar…

Petriti kishte menduar një surprizë për miqtë e tij të vjetër. Ai donte ti conte në Vlorë. Shkas për këtë udhëtim ishte Bedini me origjinë nga një familje patriote kaninase. Ai donte ta conte Bedinin atje ku i kishte bërë koka bam prindërve e gjyshërve të tij. Kjo familje ka dhe një vecori, se me të mbritur në Durrës të gjithë si vëllezër u morën me detari. Ata kanë lënë gjurmë në historinë e lundrimit shqiptar, të cilat unë i kam shkruar pjesërisht në Antologjinë e Detarisë vëllimi i II-të. Kështu atë javë të dytë shtatori u nisëm herët nga Durrësi, për të mos ndjerë vapën e atyre ditëve. Rruga eci shpejt. thuajse nuk e ndjemë. Se kur puqen dy detarë të vjetër kanë ctë rrëfejnë… dhe shakatë kanë lezetin e tyre. Një shoqëri e pastër, ku nuk mungojnë dhe batutat. Bedini është një motorist e k/mekanik i vjetër, me eksperiencë shumëvjecare. Ai tregonte rastet më të vështira që kishte hasur për riparimin e motorave në det. Kishte me cfarë të krenohej. Por dhe Nexh Allushi është një nga bocmanët simbol të flotës sonë. Ndërsa familja Bedini i ka dhënë flotës teknicienë e specialistë deti, familja Allushi i ka dhënë bocmanë të shquar, për shkak të lidhjes të vjetër me Durrësin dhe forcës së tyre fizike. Gjatë jetës i ka qëlluar të dyve të jenë pjesë e një anije, por me detyra të ndryshme…cuditërisht kishin shumë gjëra pa i thënë njëri tjetrit. Se vërtet shërbenin në një anije, por me detyra e vende të vecanta në anije, kështu që dhe lundrimet i kishin përjetuar ndryshe. Secili mburesh me zanatin e tij, …mashina….motori..kuverta…ngarkesa…mashina..

Ishim në Kinë…në Trieste….mua më ka pëlqyer më shumë Kuba, thotë Nexhi….e di, e di, ja kthen Bedini..edhe nonje zarar e keni bërë atje…

Biseda rridhte natyrshëm, sa për Flotën tregëtare shtet ashtu dhe privat. Nexhi është i drejpërdrejtë në biseda. Të dy hokatarë që i ka hije fjala, ashtu si valët e detit…Iku rruga shpejt, Benzi i Petritit i përshkoi rrugët e reja dhe të vjetra deri tek Trans ballkanikja, të cilën po e sodismin, duke bërë dhe krahasimin me Durrësin. Duhet pranuar, Vlora ka thithur mjaft investime, që e kanë transformuar pamjen qytetit.

Bedini kishte qënë para disa ditëve në Vlorë, pasi Gjyshi i tij Muhameti ishte dekoruar si patriot, dhe Nexhi me shaka i thoshte:-Hë, mo Bedino, ju dekoroi presidenti…. Gjithe atë flori që i dhatë Luftës, të paktën tju kishte dhënë një medalje floriri. … Ndërsa Bedini ja kthente, e po, sështë si ai baba jot që i ndante banorët që hynin tek Ura e Dajlanit në tlyn e gjalpë…. Kam ndenjur shpesh me këta të dy detarë-hokatarë, shpesh bëjnë debate, të thuash ti sflasin për nja dy javë. Por, zënka e tyre nuk zgjat më shumë se një minutë….një flakë kashte…e di cke ti, si familje patrioti që je, na co ke muzeu i pavarësisë, i thotë Nexhi- Bedinit… Në fakt dhe unë, kam një kënaqësi të vecantë kur vizitoj këtë muze…jo vetëm për materialet që ekspozon, por dhe rëndësinë që bart…ti si vizitor krijon përshtypjen e parë për krijimin e shtetit shqiptar..aq më shumë kur këtë fakt, ja përcjell të huajve e shqiptarëve të diasporës…Më ka qëlluar disa herë, që kur kemi pritur anije të NATO-s në portin e Vlorës, të coj grupe marinarësh të huaj atje, por dhe shqiptarë të diasporës. Aso kohe hyrja në muze ishte pa lekë, tani 200 lekë bileta. I morëm biletat, pamvarësisht pensionistë, rëndësi ka muzeu. Një vajzë me atë zërin karakteristik lab, po na tregonte guidën e muzeut. E falenderuam dhe filluam të shijojmë eksponatet e tij të plotësuar me orendi, dokumeta e foto të kohës. Karroca e vecantë e Shqipnisë së Mesme, figurat me radhë, Ismaili, Isa, Kacorri, secili bëntë tifo për njërin apo tjetrin. Foto të shumta. Për disa minuta përjetuam atë akt madhor në historinë e kombit shqiptar. Sigurisht me ëndje pamë dhe portretin e Marigosë. Mbasi shkruam përshtypjen tonë tek fletorja e vendosur për këtë qëllim, takuam drejtorin e muzeumit. I treguam atij disa momente nga kontributi i detarëve shqiptarë për pavarësinë e Shqipërisë. Mjaft anije dhe detarë shqiptarë kanë sjellë armë dhe municione për kryengritësit, fakte që i gjeni tek vëllimi i I-rë i Antologjisë së Detarisë shqiptare. U ndamë me personelin e muzeumit dhe vijuam rrugën tek makina. Të cilën e kishim parkuar në rrugën që të con tek porti. Bri saj një kafeteri dhe hotel Vlora International…aty gjetëm surprizën…Një polic, vigjilent, revolucionar i ligjit, e kishte vendosur gjobën dhe ishte larguar. Ai sdukej, na kishte ndjekur e pikasur. Kishte vënë atë fletën dhe ishte zhdukur…vëtëm për disa minuta. Në një kohë që atje skishte tabele, kishte 3-4 makina të parkuara si puna jonë përballë muzeut. Të lumtë o polic… na i bëre biletën e muzeut 4 mijë ne detarëve pensionistë…të paktën uroj ta kesh parë nonjëherë muzeun e pavarësisë…dhe ju shokë të muzeut, mendoni se ku do qëndrojnë makinat që vizitojnë muzeun…se ndërsa lihen makinat për kafeteri…makinat për ke muzeu ju vihen gjoba?! keni për të pasur shumë vizitorë…? !

Ndërkohë Petriti, për ta thyer këtë moment të paparashikuar me qetësi olimpike na tha:-Lëre se kishte kohë pa ngrënë nonjë gjobë..ska gjë..por ishim ne që sna dilte e keqja për këtë formë tinzare ndëshkuese.

Me dy profesorët e nderuar të detit…

Tek Qëndra e Trajnimeve “RINA”….

Shijen e hidhur që na la gjoba e policit vigjilent të zbatimit të ligjit, e kaluam shpejt. Sepse tek lokali përballë klub “Flamurtarit”, na prisnin dy profesorë të nderuar, Shkëqim Sinanaj dhe Agron Duka. Të dy profesorët e detit tashmë kanë lënë gjurmët e tyre në Vlorë e krejt Shqipërinë tonë bregdetare. Ata ka shumë vite që përgatisin breza të rinj navigatorësh, të cilët cajnë dete dhe oqeane. Intelektualë, profesionistë të vërtetë, akademikë, navigatorë të zotë, pedagogë e mësimdhënës të aftë, të papërsëritshëm në llojin e tyre, kapiten Shkëqimi dhe Agroni, Kanë kontributin e tyre të vyer për detarinë shqiptare në këto 25 vite. Në intervistat që kam zhvilluar me dhjetra navigatorë që kanë studjuar në universitetin “Ismail Qemali”, dega navigacion, përshtypjet janë ndër më të mirat. Ata tashmë skanë interes nga këta pedagogë dhe shprehen lirshëm…njohuritë bazike që u bëmë oficerë të I-rë, të II-të e kapitenë, i morëm në Universitetin e Vlorës, nga pedagogët tanë të nderuar, ShkëLqimi, Agroni, Lutfiu, Ermali, Suardi, etj…Të gjithë më kanë përcjellë fjalë të mira, atje nga kuverta e urat e komandimit, në anijet ku punojnë…ku unë i intervistoj shpesh, për të dalluar detaret e vërtetë, mbas lundrimeve të gjata.

Me këto mendime si navigator e mësimdhënës të zotë takojmë kapiten Shkëqimin e Agronin….

Ndërsa miqtë e mi, kishin plot kujtime me dy kapitenët, pasi ata kishin punuar së bashku, detar-oficer-kapiten, në disa anije…Dhe kështu ndodhi. Një takim mbas disa vitesh sjell plot entusiazëm e mall në bisedë. Secili mundohej të përcillte mesazhe e kujtimet e tij, sa më shpejt të ishte e mundur, se ne do lëviznim për në kalanë e Kaninës ku ishte destinacioni ynë kryesor. Nuk kisha parë një bisedë më të ngrohtë detar-navigator-kapiten. Qartazi dukej që kap. Shkëlqimi dhe Agroni, vec përvojës akademike, zotëronin një aftësi të jashtëzakonëshme dhe për biseda me marinarë të thjeshtë. Kujtime të bukura nga jeta në det, ngjarje të jetuara, të parrëfyera, na bënë të shijonim kafenë dhe rakinë e atij mëngjesi tek kafe “Flamurtari”. Koha e shkurtër nuk të lejon të shohësh shumë gjëra, por ato më kryesoret po. Të dy kapitenët si mësimdhënës të mirë, për ta kompletuar arësimimin dhe kualifikimin e detarëvë kanë krijuar dhe një qëndër trajnimesh. Dukshëm shfaqen tek ata profesionalizmi, pedagogjia detare dhe përvoja. Ndërsa tek Universiteti “Ismail Qemali” ata, përgatisin oficerë e kapitenë, tek qendra e tyre e trajnimeve ata përgatisin detarë e marinarë të profesioneve të ndryshme në anije, që nga marinar i thjeshtë, motorist, bosman e deri në kapiten. Ata e kanë të qartë ku do arrijnë dhe dinë ctë bëjnë. E si të mos e shikoje këtë qëndër moderne trajnimesh. E vendosur në katin e dytë të godinës përballë sport-klub “Flamurtari”, qendra e trajnimeve …rrezatonte dritë natyrale, dritë e dituri për detarët të cdo niveli. Një holl për pritjen e detarëve….bibliotekë….laboratori…klasa e trajnimeve me bazë të pasur didaktike, që nga videot, dokumentarët …salla e stimulimit…cdo gjë prefekte…Këta mësimdhënës të apasionuar e profesionistë, kishin saktësuar dhe masat për të zhvilluar kursin normal në kushtet e COVID… Një qëndër ku nuk mungonte asgjë, ashtu si simotrat e saj evropiane. Por ambicia e prof. Shkëlqimit dhe prof. Agronit nuk ndalen këtu. Ata për vec cmimeve tepër të arësyeshme për detarët shqiptarë, në raport me disa të tjera, po fusin elementë bashkëkohorë në qëndër, që nga qëndra moderne e simulimeve e deri tek anija velierë për praktikën e kursantëve detarë. Ndërsa në lidhje me programet, ata gërshetonin eksperiencën më të mirë të detarëve shqiptarë, me atë bashkëkohore botërore. Disa cështje shtesë të ecurisë së kësaj qendre, ndiqini në videot e përgatitura enkas në këtë qendër, ku prof. Shkëlqimi dhe Agroni, shpjegojnë më hollësisht ecurinë e kësaj qëndre. Është rast unikal në detarinë botërore, ku profesorë të nderuar, përgatisin jo vëtëm studentë navigatorë, por dhe ekuipazhin e plotë të cdo anije. K/mekanik Petriti, dëgjonte më vëmendje bisedën tonë. Unë jam përgatitur këtu, dhe ruaj përshtypjet më të mira…nuk dua të flas më shumë, se tashmë jam kryemekanik në një anije 9 mijë tonëshe…bazat i hodha këtu. Ndërsa Nexhi, në një nga ato batutat e drejtpërdrejta tipike Shqipni e Mesme tha, o Cet, shkruaj për këta, mos e zgjat ..-këta janë nga ata burra që ta hanë mishin në vorbë…Po mendoja, po peshku në vorbë..

Vërtet nuk e zgjata, Nexhi me këtë batutë i vuri kapak vlerësimeve të qendrës dhe nivelit të saj teoriko-praktik në përgatitjen e detarëve shqiptarë…cdo gjë fillon nga të zotët e shtëpisë.

Drejt Kalasë së Kaninës e Shpellës së Fikut bri saj….

Mikpritja vlonjate nuk njef kufi…Miqtë tanë të nderuar Shkëlqimi dhe Agroni, nuk po na linin, dreka është këtu…Nuk do lëvizni… po ne kishim porositur drekën në Kaninë, atje na priste dhe Kryeplaku i fshatit Kastrioti. Hera e fundit që pashë kalanë ishte para 5 viteve, kur ne cuam disa marinarë të huaj, të SNMCG2, që vizituan portin e Vlorës dhe Vlorën. Ata marinarë tashmë janë gati të kacafyten me njëri –tjetrin. Puna e tyre, vetëm ne mos na ngatërrojnë. Rruga me gropa, tashmë ishte asfaltuar dhe benzi i Petritit e përshkoi lehtë maloren e Kaninës. U futëm nga ana perëndimore e Kalasë, sepse në anën lindore bëheshin punime. Shkuam deri në një farë vendi me makinë. Pastaj ndaluam. Disa turistë cekë ishin bashkëvizitorë. Pak metra më tutje, pamë një djalosh që spërkaste me pompë barin…e takuam…I pari u prezantua Bedini…Eh, tha djaloshi…Bedinët kanë qenë dhe mbetën fisnikët e Kaninës. Edhe sot i japin fshatit e krahinës, sna kanë ngacmuar asnjë gjë. Vetëm të mira kemi pasur prej tyre….E pamë që ishte një specialist i përgjegjshëm i zonjës Margariti.E lamë të luftonte i qetë gjarpërinjtë e Kalasë, mbasi na tregoi lokalin e Shpellës së Fikut. I qetë, grupi ynë vazhdoi ngjitjen drejt mureve perëndimore të kalasë, ku pamja të afron vetëm mrekulli….Mos me ja rrit mëndjen miqve të mi vlonjate….mbase gjiri i Vlorës futet ndër më të bukurit në botë… Unë devolliu i mocëm kështu them… Ngasja për këtë reportazh është dhe ky fakt. Nuk dua të flas për rëndësinë strategjike tip Nazarko të kalasë apo analistus që kanë ngrenë nga një lugë corbë të prishur. Natyrisht për historinë e kësaj kalaje kam shkruar dhe më parë…Po i bie shkurt…kalaja e Kaninës ndodhet në gjirin e Vlorës mbi një kodër me lartësi 380 m..Kalaja e ka filluar jetën që në kohën antike…Në shek.VI…kalaja u rindërtua nga Justiniani dhe përmendet në listën e Prokopit me emrin Kionin, etj.. Me një sipërfaqe prej 3.5 ha, Kalaja është nga më të mëdhatë në vend. Shpejt do keni nje histori të zgjeruar në anglisht, të kësaj kalaje. Me miqtë ju afruam bedenave të kalasë dhe soditëm për qef gjirin, Karaburunin, Sazanin, Vlorën, lagje më lagje, burimet e ujit, gjelbërimin,. Ju ngop syri marinarëve…pashë lot gëzimi e malli jo vetëm në sytë e Bedinit por dhe Nexhit…isha më se i sigurt që ata ishin lot të vërtetë, njerzish që vërtet e duan këtë shqipni më shumë se kushdo tjetër….cirren kot për patriotizëm ca fytyra, qe I marin shtetit nga 2 milione ne muaj, para këtyre marinarëve që kanë shëtitur botën, në një kohë që ata si kishin parë dhe në libra…dhe nuk e tradhëtuan atdheun….pse…sepse e deshën këtë vend me gjithë qënien e tyre…kishin mundësi ta braktisnin…lotët e Bedinit e Nexhit në bedenat e Kalasë së Kaninës më folën shumë. Ende si kam njohur plotësisht detaret…I kam dhënë të drejtë detarëve në kërkesat e tyre…. Jam dhe tip i ndjeshëm…e po ai që e ka lënë Nexh Allushin 50 vjet në det, me pension 67 mijë lek të vjetra, …atje ku e ka…!

Ndërsa shijonim pamjet dhe bukuritë që na lejonin muret e kalasë bëmë dhe foto të bukura, pamvarësisht se skishte shikim të mirë. Kaluam pak kohë brenda ambienteve të kalasë, e cila krahas madhështisë e historisë ka dhe ambiente relaksuese, të cilat mund të shfrytëzohen në aktivitete të vecanta turistiko-kulturore. Natyrisht që vizituam dhe varrin e parë të Ismail Qemalit. Ndërsa Bedini më sqaronte pse e sollën në Kaninë… E po se mori kot dokoratën, gjyshi jot ja ktheu Nexhi. Mbasi morëm këtë adrenalinë të vecantë shkuam të shijojmë gatimet tradicionale të zonës, të cilat na i afroi “Shpella e Fikut”, një restorant i përsosur, ku gërshetohej gjërësisht tradita e gatimit të zonës me mikpritjen labe…e uruam Petritin për fejesën e dy djemve të tij…po me vajza durrsake..Jetë dhe lumturi.. Lokalin, goxha të frekuentuar, e menaxhonte për bukuri Gent Xhelilaj…I cili na prêt përsëri….por këtë herë do marinarë me uniformë…O Ardian Cyrbja, kena për tja kalue më mirë se në Rodon e Lezhë…!?

Në 95 vjetorin e Forcës Detare…

Le ta ngremë flamurin kombëtar dhe atë të NATO-s në Kaninë, në zemër të Vlorës….

Ti bashkojmë gjithë marinarët e shpërndamë, {sdua ta besoj të përcamë} andej-këndej…

Le të shkruajmë reportazhe të tjera për Vlorën….

*Shefqet Kërcelli,

Vlorë,

Shtator 2020.

Reportazhin ja dedikoj Bedinit, Nexhit, Petritit, Shkëlqimit e Agronit…

Me shume fotografi gjeni ne Facebook: Gazeta Dielli