Sot, 15 Korrik 2015- USAID/Albania, Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Lartë i Drejtësisë inauguruan Arkivin Qendror, ku do të ruhen regjistrimet dixhitale audio të të gjitha seancave gjyqësore të zhvilluara në sallat e gjyqeve të Shqipërisë. Arkivi Qendror ofron nivele të larta sigurie për të dhënat, si dhe mundësinë që përdoruesit e autorizuar, siç janë inspektorët gjyqësorë, të aksesojnë në distancë regjistrimet audio. Ambasadori i SH.B.A-së, Donald Lu, Ministri i Drejtësisë, Nasip Naço dhe Kryetari i Gjykatës së Lartë, Xhezair Zaganjori mbajtën fjalë përshëndetëse në këtë ceremoni.
Inspektorët gjyqësorë do ta përdorin arkivin qendror për të hetuar ankesat kundër gjyqtarëve, si dhe për të mbështetur me të dhëna vlerësimin e gjyqtarëve për promovim apo marrje masash disiplinore. USAID-i ka mbështetur procesin e instalimit të teknologjisë së Regjistrimit Dixhital Audio (RDA) në të gjitha gjykatat shqiptare. Tanimë, mbi 80 përqind e të gjitha seancave gjyqësore regjistrohen me anë të sistemit RDA. Ky sistem garanton një procesverbal të saktë (fjalë për fjalë) të seancave gjyqësore, e rrjedhimisht edhe një sistem gjyqësor më të efektshëm e të përgjegjshëm, që i ofron palëve më shumë transparencë e paanshmëri. Sistemi RDA është shtrirë në të gjitha sallat e gjyqit, gjithsej 140, të 36 gjykatave shqiptare, ku përfshihen ato në rajonet e apelit të Korçës, Durrësit, Tiranës, Vlorës, Gjirokastrës e Shkodrës, gjykatat e shkallës së parë dhe apelit për krime të rënda, gjykatat administrative të shkallës së parë të Tiranës, Korçës, Vlorës dhe Shkodrës, Gjykata e Apelit Administrativ, si dhe Gjykata e Lartë. USAID-i ka realizuar trajnimin lidhur me përdorimin e sistemit RDA për 740 punonjës të gjykatave, ku përfshihen gjyqtarët dhe stafi administrativ i tyre.
Projekti JuST i USAID-it do të vijojë bashkëpunimin me Ministrinë e Drejtësisë dhe Këshillin e Lartë të Drejtësisë derisa të gjitha sallat e gjyqeve në Shqipëri të pajisen tërësisht me teknologjinë RDA dhe të lidhen me Arkivin Qendror. Programi pesëvjeçar i USAID për Forcimin e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri (JuST), i filluar në tetor 2010, synon rritjen e transparencës, paanshmërisë dhe efektshmërisë në gjykata, konsolidimin e rolit mbikëqyrës dhe antikorrupsion të organizatave të shoqërisë civile dhe medias, si dhe forcimin e arsimimit juridik dhe avokatisë në Shqipëri.
Today, USAID, the Ministry of Justice, and the High Council of Justice inaugurated the Central Archive, to store digital audio recordings of court sessions held in every courtroom in Albania. The Central Archive offers high levels of data security and the ability to access audio recordings remotely by authorized uses, such as judicial inspectors. U.S. Ambassador Donald Lu, Minister of Justice, Nasip Naço, and Chief Justice of the Supreme Court, Xhezair Zaganjori, delivered remarks at the ceremony.
It is expected that judicial inspectors will access the database to investigate complaints against judges and provide data to support the evaluation of judges for promotion or disciplinary measures.
USAID has supported the installation of Digital Audio Recording (DAR) technology in all Albanian courts. Today, more than 80 percent of all court hearings are recorded through DAR. The DAR system guarantees verbatim records of the court hearings and as a consequence a more efficient and accountable judiciary with more transparency and fairness for the parties. DAR is available in all the 140 courtrooms of 36 courts in the country, which include all those in the appellate districts of Korça, Durrësi, Tirana, Vlora, Gjirokastra and Shkodra, the Serious Crimes First Instance and Appellate courts, the first instance administrative courts of Tirana, Korça, Vlora and Shkodra, the Administrative Appellate Court, and the High Court. USAID has trained 740 court personnel, including judges and administrative court staff on DAR system usage.
USAID’s JuST will continue working with the Ministry of Justice and the High Council of Justice until all courtrooms in Albania are fully equipped with DAR technology, and all are connected with the Central Archive.
The five-year USAID Albanian Justice Sector Strengthening Project (JuST), begun in October 2010, aims at increasing court transparency, fairness and efficiency; bolstering watchdog and anticorruption roles of civil society organizations and media; and strengthening the legal profession and legal education in Albania
Lazarati në epokën post kanabis…
*Top Channel: Fshati me burrat në burg dhe gratë që mbledhin bimë medicinale/
Rrugëve të Lazaratit takon më së shumti gra dhe të moshuar. Shumica të shohin si një të huaj që nuk ka vend mes tyre.
Të moshuarit, mes lojës me letra dhe dominosë, bisedojnë për fshatin, shtetin, policinë dhe të arrestuarit. Sinan Gaba, i cili ka nipin në burg, i shikon të qëllimshme arrestimet e një viti më parë, një frymë kjo që duket se është tek të gjithë.
“Më arrestuan nipin për 300 gramë hashash. Përse..? Edhe unë e pi hashashin”, shprehet Sinan Gaba.
“Mbjellja e hashashit është lënë nga qeveritë e mëparshme. Nuk kishte pse t’i arrestonte njerëzit, të asgjësonte hashashin”, shprehet një banor i Lazaratit.
Prokuroria ka nën hetim 116 banorë. Aktualisht në burg janë 90 persona dhe në kërkim 20 të tjerë, jo vetëm për drogë, por edhe për armë dhe kundërshtim të policisë.
Bibo Llakatura, 78 vjeçe, lindur në një lagje, e martuar në lagjen tjetër të Lazaratit, ka djalin në burg.
“Policia gjeti disa fishekë dhe një sasi të vogël hashashi. Për vetëm këto më arrestoi djalin”, shprehet 78-vjeçarja.
Pas viteve ‘90, e moshuara e ndan kohën në dy pjesë, para dhe pas hashashit.
“Mbjellja e hashashit kishte shumë punë. Pastaj farën e tij e blenim me lekë edhe uji ishte me lekë. Një diferencë e pakët na mbetej nga shitja e tij”, shprehet Bibo Llakatura.
Ajo ka ardhur për vizitë tek komshia e saj, e moshuar po ashtu, e cila ka probleme me drejtësinë për shkak të drogës.
“Edhe sikur të na thonë ta mbjellim tani, trembemi pasi na merr policia. Kjo plaka këtu, kishte mbjelle nja dy rrënjë dhe kanë ardhur disa herë ta marrin”, thotë 78-vjeçarja.
E ndërsa kanë mbetur në vend fuçitë e dikurshme ku mbillej hashash, kurse ato pak metra tokë janë mbjellë tashmë me perimet e stinës. Një automjet grumbullon tashmë bimët medicinale që mblidhen në mal nga gratë.
Edhe në qendër të fshatit, shitësja tregon një fletore, ku sipas saj janë shënuar borxhet.
“Kam për të mblehur 12 borxhe. Edhe kjo nëna e mori kafen pa lekë. Na keni bërë si Gërdeci”, shprehet shitësja.
E ndërsa të gjithë dënojnë vrasjen e efektivit Ibrahim Basha, në mure janë shkruar parulla kundër policisë (fuck police).
Ata pak të rinj që gjen në fshat nuk pranojnë të flasin, pasi siç thonë jashtë kamerës nëse flet, në darkë shpallesh në kërkim e në mëngjes arrestohesh. Por një banor mendon se për të rinjtë duhet menduar se si ata të riintegrohen.
Pas përfundimit të epokës së kanabisit, lazaratasit gjenden përballë detyrimit për t’iu përshtatur një tjetër mënyre jetese, e cila duket se më e vështirë është për të rinjtë. Nga tregtia e hashashti është e vështirë që ata të përshtaten me tregtinë e bimëve medicinale apo të perimeve, ku mungesa e tokës dhe ujit e bën realisht të vështirë jetesën.
Epoka e kanabisit për Lazaratin ka mbaruar dhe derisa banorët të gjejnë të tjera mënyra jetese, dikush ka vendosur të mbjellë pa frikë një bimë të vetme kanabisi, si për të mbajtur gjallë kujtimin e një kohe të shkuar./ Top Channel
PERSE E NDERMORI UDHETIMIN NE SHTATE VENDET BALLKANIKE NDIHMES SEKRETARJA NULAND
*Deklaratat për Shtyp të Ndihmës Sekretares së Shtetit për Çështjet Europiane dhe Euro-Aziatike Victoria Nuland/
*Statements by Assistant Secretary of State for European and Eurasian Affairs Victoria Nuland/
Ndihmës Sekretarja Nuland: Faleminderit të gjithëve. Kjo është ndalesa e gjashtë në këtë tur ballkanik në shtatë vende që po bëj bashkë me skuadrën tonë me përfaqësues të agjencive të ndryshme të shërbimit. Ky është viti i dytë që e bëjmë këtë lloj udhëtimi. Është një mundësi për të qënë në kontakt me partnerët dhe aleatët tanë në mbarë rajonin. Kështu që është një mundësi për ne për të biseduar për çështje rajonale, për të folur për kontributin që vendet e Ballkanit bëjnë për paqen dhe sigurinë globale, por gjithashtu për të punuar së bashku mbi çështjet që SHBA kanë mbështetur për një kohë të gjatë në mbarë rajonin: çështjet e demokratizimit, ekonomisë dhe shtetit ligjor, dhe rrugën Euro-Atlantike për të gjitha vendet në rajon dhe mënyrën se si ato punojnë së bashku për këto çështje.
Pra, patëm një pasdite mjaft të ngjeshur. Patëm një bisedë të gjatë me Kryeministrin dhe Ministrin e Jashtëm. Gjithashtu pata mundësinë të ulesha me Presidentin dhe pastaj shkova të takoja z. Basha, kryetarin e opozitës. Patëm gjithashtu një tryezë të rrumbullakët të jashtëzakonshme me një rang të gjerë organizatash joqeveritare nga një numër sektorësh, që punojnë për çështjet e demokracisë, çështjet e shtetit ligjor, të drejtat e komunitetit LGBT, çështjet e mjedisit. Dhe në të gjitha këto biseda, ne folëm për një rang të gjerë çështjesh që janë pjesë e Partneritetit Strategjik Shqipëri-Shtetet e Bashkuara që ne firmosëm vitin e kaluar. Ne folëm për sigurinë, për punën që bëjmë së bashku në NATO. Ne folëm për reformën në gjyqësor, shtetin ligjor, dekriminalizimin. Ne folëm për zgjedhjet e fundit që patët dhe procesin demokratik për ecjen përpara. Ne folëm për zhvilimet në rajon dhe me fqinjët tuaj. Dhe sigurisht ne kemi folur për çështjet ekonomike, rritjes, investimit dhe mundësive për energjinë.
Mesazhi im ishte i njëjti në çdo takim me qeverinë, me opozitën, dhe me organizatat joqeveritare: Shtetet e Bashkuara për 20 vjet kanë investuar investuar dhe janë kujdesur për zhvillimin Euro-Atlantik të Shqipërisë. Ju keni bërë përparim të madh në 20 vite. Ne kemi qënë krenar që kemi qënë partnerët dhe aleatët tuaj në këtë proces, por nuk ka nevojë që unë t’u them se ka ende mbetet mjaft punë për t’u bërë dhe se ne do të qëndrojmë me ju ndërsa e bëni këtë, pavarësisht nëse është luftë kundër ekstremizmit, sigurimi që brezat e ardhshëm të përfitojnë nga një Shqipëri e pastër dhe demokratike, apo që të përmbushni aspiratat tuaja, jo vetëm për të qenë në NATO por edhe anëtarë të Bashkimit Europian.
Dhe tani do të pranoj disa pyetje.
TCH: Met Veliu, televizioni Top Channel. Populli shqiptar vlerëson çdo deklaratë të bërë nga ambasadori juaj në Tiranë në lidhje me pastrimin e sistemit të drejtësisë por të gjithë bëjnë pyetjen: kur ambasada do të publikojë emrat e të korruptuarve brenda sistemit të drejtësisë? Keni ndonjë plan për ta bërë këtë në të ardhmen? Faleminderit.
N/S Nuland: Faleminderit për pyetjen. Në takimet si me qeverinë ashtu dhe me opozitën sot ne folëm gjerësisht për angazhimet që ju keni bërë, që qeveria dhe parlamenti kanë bërë, për një reformë gjyqësore domethënëse dhe serioze. Ajo çfarë ju ka gëzuar juve, ajo që ka gëzuar dhe ne javën e fundit, është se duket se tani ka një angazhim nga ana e qeverisë dhe nga ana e opozitës për të punuar së bashku për këtë dhe se është rënë dakord mbi strukturat për ta bërë këtë. Ka një arsye pse e keni parë ambasadorin tonë, Ambasadorin Lu, të flasë shumë hapur mbi nevojën për reformën në drejtësi dhe për nevojën për ta bërë atë në frymën e unitetit, në frymën e përkushtimit shumëpartiak. Kjo ndodh sepse të gjithë miqtë tuaj në Uashington, të gjithë miqtë tuaj në Shtetet e Bashkuara, besojnë se nëse nuk përballeni me këtë çështje komplekse dhe nëse nuk e bëni atë së bashku, të gjithë të interesuarit në Shqipëri, atëherë nuk do të jeni në gjendje ta ndërmerrni atë hapin tjetër demokratik. Dhe populli shqiptar ka pritur tepër gjatë për një drejtësi të pastër, të paanshme, për të pasur besim në gjykatat e tij. Prandaj nuk është çështja nëse Shtetet e Bashkuara do të përmendin emra; çështja është që kjo reformë të prodhojë një sistem më të mirë, më të pastër ku gjyqtarët dhe prokurorët japing llogari, për sjellje të paanshme. Mendojmë se është e mundur me një reformë të mirë, me ligje të mira, me vënie të provë të sistemit si duhet, por kjo është diçka që duhet ta bëni ju; nuk është diçka që duhet ta bëjmë ne. dëgjova angazhimin e fortë të të gjitha palëve sot. Do të vëzhgojmë cilindo për t’u siguruar që do t’i përmbushin këto angazhime.
News24: Kemi dëgjuar shumë për dekriminalizimin. Çfarë do të bëjnë SHBA për t’u siguruar që politika shqiptare të pastrohet nga njerëzit me të kaluar kriminale?
N/S Nuland: Edhe kjo është një çështje për të cilën keni dëgjuar Ambasadorin Lu të flasë me forcë, për kriminalitetin në sistemin politik. Ai e bën këtë me mbështetjen e plotë të të gjithëve ne në Uashington. Sinqerisht, në një demokraci, populli, votuesit meritojmë më shumë se sa t’u paraqiten kandidatë me të shkuar kriminale. Dhe ne iu bëjmë thirrje të gjithë shqiptarëve që të këmbëngulin që partitë politike këtu t’u ofrojnë kandidatë të pastër, t’u ofrojnë njerëz që duan ta çojnë vendin përpara në vend që ta tërheqin prapa. Por përsëri, ajo që duam të shohim është legjislacion ose ndryshime kushtetuese që e bëjnë shumë shumë të vështirë për cilëndo parti që të paraqesë njerëz që ka kriminalitet në të shkuarën e vet ose që duan të merren me kriminalitet nga pozicione pushteti. Megjithatë, nuk duhet të prisni që drejtësia të bëhet nga jashtë; nuk duhet të doni që Shtetet e Bashkuara të gjykojnë këtë apo atë apo atë tjetrin. Duhet të doni një sistem që e bën të pamundur që kjo të ndodhë. Prandaj poi mbështesim reformat që do ta bënin një fushë të ndaluar për politikanët e pistë. Dhe duam të shohim të gjithë udhëheqësit e partive politike, pavarësisht nga krahët, që të bashkohen dhe të bëjnë ato lloj reformash sistemike legjislative që mbështet një sistem më të pastër. Përsëris, dëgjuam angazhime të mira si nga qeveria ashtu edhe nga opozita sot. Tani duhet të punojnë së bashku për ta bërë realitet.
Edhe një gjë të fundit përpara se të largohemi për në stacionin e fundit të vizitës; doja të thoja që kemi pasur biseda shumë të mira, kudo në spektrin politik sot si dhe me përfaqësuesit e OJQ-ve, lidhur me nevojën për t’u përballur me ekstremizmin dhe punën që jeni duke bërë për t’i trajtuar këto çështje në Shqipëri dhe në rajon. E konsiderojmë vërtet që Shqipëria ka dalë si udhëheqëse rajonale në këtë luftë dhe e vlerësojmë vërtet shumë këtë si partnerë. Keni një traditë të pasur bashkëpunimi shumëetnik dhe respektimit të ndërsjellë mes feve dhe kjo dërgon një mesazh shumë të fortë për rajonin dhe për botën dhe ne ju përgëzojmë për punën që po bëni për t’i forcuar këto prirje këtu dhe për të dhënë një shembull të fortë për fqinjët tuaj. Është gjithmonë diçka e shkëlqyer të jem këtu, por për fat të keq më duhet të largohem për në Beograd. Ju falenderoj që erdhët këtu sot.
###
Statements by Assistant Secretary of State for European and Eurasian Affairs Victoria Nuland
Assistant Secretary Nuland: Thank you everybody for joining us this evening. This the sixth stop on a seven country Balkan trip that I’m doing with our interagency team and this is the second year that we have done this trip. It is a chance to touch base with our partners and our allies around the region. So it’s an opportunity for us to talk about regional issues, to talk about the contribution that Balkan countries make to global peace and security but also to work together on the issues that the U.S. has long supported throughout the region: issues of democratization, economic and rule of law reform, and the Euro-Atlantic path of all of the countries of this region and the way they work together on these issues.
So we had a very full afternoon today. We had a long session with the Prime Minister and the Foreign Minister. I also had a chance to sit with the President and then I went to see Mr. Basha, the leader of the opposition party. And then we had a terrific round table with a broad cross-section of non-governmental institutions working on democracy issues, working on rule of law issues, LGBT rights, environmental issues. And in all of these conversations we talked about a full range of issues that are part of the U.S. – Albania Strategic Partnership that we signed last year. We talked about security, the work we do together in NATO. We talked about judicial reform, rule of law, decriminalization. We talked about the recent elections that you had and the democratic process moving forward. We talked about developments in the region and with your neighbors. And we have of course talked about economic issues, growth, investment, energy opportunities.
My message was the same in every meeting with government, with opposition, with the non-governmental organizations, with civil society: the United States for 20 years has invested and has cared about the democratic Euro-Atlantic development of Albania. You have made enormous progress in 20 years. We have been proud to be your partners and allies in this process, but I don’t have to tell you that there is considerable work still to do and we will stand with you as you do it. Whether it is fighting the challenge of extremism, whether it is ensuring that the future generation benefits from a clean, democratic Albania or whether it is meeting your aspirations, not only to be NATO members but also to be EU members.
And now I will take a couple of questions.
Q: Met Veliu, Top Channel TV station. Albania’s people do appreciate every single declaration made by your ambassador in Tirana with regard to cleaning up the justice system, but everybody is asking this question: when will the U.S. Embassy in Albania mention the names of the corrupted people inside the justice system? Do you have any plans to do that in the future? Thank you.
A/S Nuland: Well, thank you for this question. In meetings with both the government and the opposition today we talked extensively about the commitment that you have made, that the government and the parliament have made, to significant and serious judicial reform. What you were pleased about, what we have been pleased about in the last week, is that there now appears to be a commitment on the part of the government and on the part of the opposition to work together on this and the structures are now agreed how they will do that. There is a reason why you have seen our ambassador, Ambassador Lu, speak out very publicly about the need for judicial reform and the need to do it in a spirit of unity, in a spirit of multi-party commitment. That is because all your friends in Washington, all of your friends in the United States, believe that unless you tackle this complex set of issues and you do it together, all interests in Albania together, you will not be able to take that next democratic step. And the people of Albania have waited too long for clean impartial justice, to be confident in their courts. So it is not a matter of the United States naming names; it is a matter of this reform producing a better, cleaner system where judges and prosecutors are held accountable for impartial conduct. We think that is possible with good reform, with good laws, with good stress tests, but that is for you to do, not for us to do. So, I heard strong commitment on all sides today. We will be watching everybody to make sure they fulfill those commitments.
Q: News 24: We have heard a lot lately about incriminated politicians in Albania. What does the U.S. think about this and will the U.S. take measures against these politicians? Like for example not being able to travel to the U.S.?
A/S Nuland: Well, again this is an issue you have heard Ambassador Lu speak strongly about, about criminality in the political system. He does that with the full support of all of us in Washington. Frankly, in a democracy, the people of the country, the voters, deserve better than to be presented with candidates with criminal records. And we call on all Albanians to insist that the political parties here offer them clean candidates, offer them people who want to take the country forward rather than drag it backwards. But again, what we want to see is legislation or constitutional changes that make it very, very difficult for any parties to put forward people who have criminality in their past or who want to pursue criminality from positions of power. But you shouldn’t want justice to be made from the outside; you shouldn’t want the United States judging this one or that one or the other one. You should want a system that makes it impossible for this to happen. So this is why we are supporting the kind of reforms that would make this a no-go zone for dirty politicians. And we want to see all of the political leaders regardless of party join hands and make the kind of systemic legislative constitutional reforms that support a cleaner system. And, again, we heard good commitments from both the government and the opposition today. Now they need to work together to make it a reality.
One last thing I just want to say before we get on the plane and go to our last stop is that we also had very good talks across the political spectrum today and with the NGO representatives about the need to tackle extremism and about the work that you are doing to address these issues in Albania and regionally. And we really do consider that Albania has stepped up as a regional leader in this fight and we very much appreciate that as partners. You have a rich tradition of multi-ethnic collaboration and cooperation and of mutual respect across religions and that sends a strong message to the region and to the world and we congratulate you for the work you are doing to strengthen those tendencies here and to set a strong example for your neighbors. It is always great to be here, but unfortunately I have to head for Belgrade now. Thank you for coming.
###
Shkencetari Mentor Permeti u perkujtua ne Nju Jork
…Asnje shtetar nuk begenisi te shkonte ne ceremonine mortore te Mentor Permetit….Mjerim shpirteror per qeveritaret/
Shkruan: Illo Foto-New York/
Ne daten 5 Korrik 2015, vajza e Mentor Permetit , Mira , me bashkeshortin Gezim Gjyrezi, shtruan nje dreke ne nje restorant te Astorias – NY, ne perkujtim te jetes se Mentorit , qe vdiq 3 muaj me pare . Ne dreken modeste , pervec ciftit nismetar, merrnin pjese: Cifti Leni dhe Jorgji Coka nga Tirana , cifti Tasha dhe Jorgji Muzaka nga Lushnja, cifti Meri dhe Mihal Jano nga Fieri, Cifti Milika dhe Illo Foto nga Gjirokastra dhe cifti Kujtime dhe Bujar Dokollari nga Permeti. Cifti Gjyrezi e ka orgjinen ne Shkoder .
Sic eshte bere e ditur ne kohen e duhur, Mentori vdiq ne shtepine e vajzes, Mira Gjyrezi, ne Ridgewood te NY dhe u varros ne Tirane, ne vorrezat publike me nje ceremoni funerali ne Akademine e Shkencave. U bene homazhe nga kolege, ish studente, profesore, miq, bashkqytetare. Gjithcka u organizua dhe u perballua nga familja Gjyrezi , nen kujdesin e ish studentit te Mentorit, Pedagogut te UB Fetah Elezi.Miqte familjare te Mentorit nga Diaspora nuk mund te merrnin pjese ne homazhe dhe ne varrim , per shkak te distancave kontinentale, prandaj u shtrua dreka perkujtimore familjare, sic u lart permend. Takimet perkujtimore jane ne traditen shqiptare , sikurse i kryejne te gjithe kombet e perparuara te botes. Jane te mira, sepse krijojne nje vazhdimesi te memories familjare dhe historike nga brezat pasardhes.
Nga vete orgjinat e pjesmarrsve te drekes perkujtimore, duket se pati pjestare nga shume treva , c’ka flet se Mentori, eshte nje figure, qe i perket te tere Shqiperise , jo thjesht per mardhenie pune , por dhe per mardhenie shoqerore. Dreka mund te kishte me shume pjesmarres , qofte dhe vetem ketu nga NY , por gjithsesi simboli, se Mentori i perket te tere Shqiperise dhe Diaspores , behet e qarte edhe me kete pjesmarrje .
Kujtimet , qe sollen te pranishnimit , vertetojne se Mentori nuk ishte vetem nje shkencetar i madh , por ishte model , i jetes shembellore ne pune, familje dhe shoqeri . Mbeti atdhetar i flakte . Familja e Kujtime Dokollorit , nga Permeti , ka lidhje shume te vjetra me familjen Permeti . Babai i Kujtimes ka sherbyer si ajutant i Babait te Mentorit , qe ka qene ushtarak i larte i Mbreterise . Ne kujtimet nga Babai , Kujtimja tregon se ajutanti dhe familja e tij trajtoheshin jo si sherbys , por njerez te afert te familjes . Kjo miqesi vijoi dhe ne brezin e Kujtimes dhe ne brezin e ri te sotem te femijve te Kujtimes dhe te Mira Permetit ( Gjyrezi ) .
Familja Mihal Jano , lidhet me familjen Permeti nga fqinjesia familjare . Nuk paten mardhenie pune . Gruaja e Mentorit, Nadia , megjithse me origjine bullrare , ne te tera rrastet u identifikua si shqiptare e tradites . Me Llaqi Janon , babain e Mihalit , Mentori lidheshin si veterane te luftes partizane , ku te dy paten marre pjese ne moshe shume te re . Mentori , Nadja , Mira dhe nipi kishin shoqerine e tyre te qendrushme me fqinjet e thjeshte te tera shtresave .
Mbresa te pa shlyshme , ka lene Mentori ne kujtese te cifti i agronomve Jorgji dhe Tasha Muzaka . Keta e kane kaluar , te tere jeten ne mardhenie pune me Mentorin , behet fjale , per 4 vjet fakultet dhe gjat gjithe karieres se tyre si bashkepuntore shkencore te Institutit te kerkimeve bujqesore te Lushnjes , qe ka qene institucioni me i rendesishem shkencor ne Shqiperi . Kete institucion Mentori e gjeti ende ne feminine shkencore dhe e beri te njohur , ne Europe . Cifti agronomeve , Muzaka tregoi shume ngjarje , nga jeta e Mentorit , si shkencetar i mirfillte dhe si drejtus i Institucionit me te larte arsimor ILB dhe atij shkencor, IKB .
Nga te tere pjesmarresit , une kam punuar me pak kohe , drejtperdrejt me Mentorin , vetem 6 vjet , por ne nje front pune nga me te veshtiret , per te . E kishin sjelle per prove ne ish fermen Lushnje, si ne nje paradhome burgu .
Ndame bashke veshtiresite qe sillte bujqesia e nje shteti te mbyllur , qe nuk dinte ku kishte koken dhe kerkonte jetet tona . Midis te tjerave njifja nga afer pasionet e Mentorit , mardheniet e tij me pronen dhe me parate ishin nga me interesantet . Me kujtohet , qe me kishte thene se Babai i tij kishte 3 cifliqe , ne Permet , Kruje dhe Tirane , prandaj pyeta Miren drejtperdrejt , ne se u qe kthyer ndonje prone .
– Asnje meter katror toke , u pergjigj Mira . Ky eshte realiteti shqiptar i pronave . Pronaret u shpiken .
Bisedat rrodhen ne komente te realitetit shqiptar , kryesisht rreth bemave te grabitjes se pronave dhe krijimit te nje shtrese me emerimin misterioz “ish pronare “ .
Vijova te tregoj momente te perditeshme te punes se Mentorit, qe e dinte sakte se pse e kishin risjelle ne Lushnje .
Diktatura keshtu bente me specjalistet , qe i urrente , por nuk mund t’i arrestonte pa nje shkak te dukshem ne publik . I transferonte nga Tirana , per ne rrethe , ku Lushnja ishte ne balle te ketyre paraburgimeve .
Mentori njifet si autor i krijimirt te i nstitucioneve arsimore dhe shkencore , por ai eshte seleksioner dhe gjenetist farnash te grurit , foragjeresh dhe te gjithe farnave te tjera , vec misrit , qe e trajtonte Instituti i famshem i Shkodres. Prodhimi i farnave perben kulmin e punes seleksionuse – gjenetike ne bujqesi . Ne elementin fare , per mbjellje , eshte koncentruar puna shkencore dhe fizike e nje me shume brezave .
Ai zbatoi ne praktike drejtimin shkencor te fermes gjigante te Lushnjes , te cilen e ngriti ne nje ekonomi te prodhimit komleks bujqesor dhe blegtoral te pa pare ne Europe . Eshte autor i me se 40 tituj botimesh shkencore dhe jane te pa numurt referatet shkencore , shkrimet dhe ligjeratat akademike . Krijoi miqesi me Institutin italian te grurit , prej nga solli varitete te shumta , qe sherbyen si baze per kryqezimin dhe krijim varitetesh hibride ne pershtatje me klimen . Farnat dhe materjali biollogjik bashkojne ne minjature zhvillimin historik me tregusit klimatike te treves .
U arrit , qe e gjithe siperfaqja shqiptare , mbillej me farna te rendimentit te larte. Vetem me grurin puna shkencore dhe seleksionuse e Mentorit , i solli ekonomise miliona dollare te ardhura . Rendimentet ne grur dhe ne tera kulturat bujqesore u kater dhe tete fishuan . Kjo pune kerkonte jo vetem shkence te kualifikuar te nivelit te larte , por dhe kulture te larte bujqesore , qe gjithsesi ishte krijuar me shume vite pune ne ILB Tirane dhe dhjetra shkolla te mesme profesionale ne te kater anet e vendit . U crrenjos uria , qe e pat munduar vendin me dekada . Ne kete transformim gjigant , rolin kryesor e mban shkenca bujqesore , drejtuar nga akademiku Permeti , shkencetar i nje vendi te vogel ! Ne Shqiperi ky heroizem shkencor eshte pak i njohur . Pervec nje broshure biografike te shkruar nga Prof. Fetah Elezi dhe dhe pak shkrime te tjera publicistike , nuk gjen nje vleresim te plote te vepres se shquar te ketij shkencetari hero . Nuk mund te kete emertim tjeter nje njeri , qe e ka shpetuar popullin nga uria kronike .
Ketu mund te ndeshim pyetjen se ne ate kohe ndihesh mungesa e theksuar ushqimore , qe eshte realitet i pa mohushem , por ky realitet do te ishte me tragjik , po qe se nuk do te ishte shkenca bujqesore , ne lartesine e detyrave , qe impononte situata tragjike ushqimore .
Puna gjigante e M. Permetit eshte shume e ngjashme me agronomin amerikan , Norman Errnest Borlaug , i cili drejtoi punen shkencore ne Meksike , ku gruri zhdukej , cdo vit nga ndryshku . Norman krijoi lloje rezistente ndaj ndryshkut dhe u stabilizua prodhimi . U evitua uria, madje Meksika prodhoi grur per export. Me te tille zell punoi shkencetari Borlaug , ne Indi dhe Kine . Shkencetari pati jete te gjate, 95 vjec dhe zhvilloi veprimtari shkencore dhe ne Afrike , ku zia e bukes krijonte stiva me te vdekur dhe kishte perfshire po thuaj tere kontinentin . Shkencetari Norman , per kete veprimtari shkencore , u vleresua shume ne vendlindje , duke u dekureuar me medalje te larta te shtetit , ndersa ne shtetet ku ka eliminuar urine , ai respektohet si hero kombetatr . A mund te harroi nje i uritur kronik , doren qe i jep buken , kur ai eshte ne prag te agonise ? Kete beri amerikani Norman dhe shqiptari , Mentor Permeti .
Shtypi shqiptar , shkroi per vdekjen e Mentor Permetit . Per ceremonin e e varrimit te Mentorit , kam marre emaile nga shume miq nga Atdheu . Te tere me shkruajne se jane te indinjuar , qe ne ceremoni dhe ne homazhe nuk mori pjese as nje personalitet shteteror . Nuk u duk as Ministri i linjes .
Per mendimin tim Mentori duhet te nderohej me atributet e nje shkencetari hero , sepse ju gjind popullit ne kohen e duhur dhe nuk kurseu asgje , per kete popull , qe sot gezon ne demokraci dhe ate , qe krijoi Mentori e ka busull orientuse , per te ndertuar nje jete me te mire ne Atdhe . Eshte shume larg vleresimi i Shkencetarit shqiptar nga homologu amerikan Borlaug , qe eliminoi urine ne Meksike dhe Indi . Kontributet i kane te njejte .
Une kam mendim shume te ftofte per vdekjen dhe ceromonite , qe behen per te . Njerezimi duhet t’i reformoi keto rite te trasheguara bres pas brezi . Perpara 7 vjetesh kam lene porosi , per familjaret e mi , qe trupi im pas vdekjes , te digjet , duke e quajtur kete lloj varrimi , shume me te paster , te volitshem , sigurisht dhe te thjeshte . Jam per ceremoni varrimi , shume madheshtore vetem per herojte , qe bien ne krye te detyres dhe per shtetaret dhe shkencetaret e shquar , ndryshe nuk do te kishte memorie , jeta do te kthehej ne parade monotone dhe fallco .
Ceremonite shteterore , per njerzit e shquar meritojne madheshtine mbarepopullore , qe eshte jo vetem respekt per sherbimet , qe i kane sjelle komunitetit , por nje impuls per te mos u larguar nga vepra e tyre . Shteti im , kete nuk e beri per Mentorin , por u percoll , po thuaj se privatisht nga familja dhe miq te afert . Ne kemi trasheguar nje psikollogji , qe vepra heroike , quajme ato te kapedanve te pushkes . Kjo eshte e drejte , por jo i tere heroizemi . Heroizmi ka dimensine shume me te gjera .
Ceshtja eshte shume me delikate , kur e shikojme problemin ne konteksin kohor . Shkencetaret , qe punuan ne monizem , kaperxyen jo vetem veshtiresite , qe dikton rruga e shkences , por kaperxyen kufizimet ideollogjike , qe diktonte regjimi diktatorial . Brenda atij regjimi u krijuan vlera , ne shkence , bujqesi , Arsim , letersi , shendetesi. Populli ka bere histori edhe ne kete periudhe te erret . Shkencetaret dhe deshmoret jane krenaria e kombit . Mentor Permeti, jo vetem eshte njeri prej tyre , por eshte , aktualisht , me i shquari. I ka sherbur vendit me pushke , pene , dituri , perkushtim atdhetar dhe civilizus , pa as nje njolle dhe perfolje .
Ndryshimet demokratike e filluara ne 1990 , nuk mund te crrenjosin mentalitet moniste as per kaq dekada , sa kaluan . Rrenjesisht duhet te ndryshojne mendesite , ideollogjite dhe konceptet shkencore ne te tera fushat . Trashegimia e krijuar ne disa shkenca u rrafshua ne nivelin zero , sepse per 50 vite u frymezuan dhe u formesuan nen ideollogjine staliniste . Shkencat historike , ushtarake , filozofike , pedagogjike , jane krasitur rende , sepse keshtu duhej . Shume shkenca teknike te industrise u ben e te pa vlefshme , jo thjesht se u eliminua industria , por industria e re , qe pretendohet te ngrihet , ndryshon ne indin e gjenezes se saj .
Ndryshon puna me disa dege te kultures , artit , vecanerisht te letersise , shkencave ekzakte dhe ato dokumentare . Historia e zhvillimit te tyre nuk nderpritet , por zhvillohet rrjedhshem , duke e quajtur monizmin nje etape te kaperxyer , por dhe kohe natyrale te zhvillimit te ketyre shkencave . Ato u zhvilluan vrullshem gjat monizmit , duke krijuar nje pasuri shume te vlefshme kombetare , nje start i ri per zhvillimin kohor te teknollogjive bujqesore .
Shkencetaret e sotem te pluralizmit , mund te diskutojne ne c’do tryeze shkencore nderkombetare , per arritjet e nje shkence bujqesore shqiptare me stazh 70 vjecar e me shume . Shkencetari me produktiv dhe me stazh me te gjate , ne shkencat shqiptare , mbetet Mentor Permeti . Rroli i kolegeve te tij as zvogelohet as mohet . Ajo qe eshte e pa falshme ne kete proces zhvillimor eshte fakti , qe 25 vitet e tranzicionit , zhvillimi shkencor eshte nderprere dhe nuk dihet kur do te kemi si shtet nje figure shkencore bujqesore kombetare , si 16 shkencetaret , qe zhvilluan bujqesine shqiptare ne 50 vitet moniste .
Nje gje e dekllaroj me pergjegjesi apsolute . Ne c’do stad , qe te arrije shkenca e shekujve te arthem , shkenca e themeluar nga Mentor Permeti dhe shoket e tij , do te jete objekt referance , sic jane shkencetaret e rilindjes per shkencat e zhvillimit te koheve moderne . Nuk mund te ecet me kete fryme mohuse te disa pseudoprofesorve , qe e konsiderojne shkence leksionet teorike te kopjuara ,qe mbajne perpara studentve dhe ku ende nuk ka nje ose disa ferma didaktike , ku studentet te ballafaqohen me praktiken prodhuse . Nuk kam pare ne shtyp ndonje punim profesature , me doktrinen shkencore te Mentor Permetit . Cilat jane objeksionet e sotme te shkencave bujqesore ? E thene me hapur , shkencat bujqesore jane inekzistente .
Me thoni ju lutem nje punim shkencor te realizuar keto 25 vjet ! Nuk do te mund ta gjeni. Megjithse disa specjaliste te shkelqyer- bizesmene dhe kurajoze kane ngritur ferma prodhimi te krahasushme me fermat ne perendim . Te tjere kane ngritur sera shume moderne , pa ndonje studim fleksibiliteti dhe duke hapur mijra puse per ujitje , duke harxhuar pa hesap energji elektrike . Gjithsesi eshte veprim antishkencor , sepse ujrat nentoksore , duhet te ruajne baraspeshat e tyre . Me kujtohet , kur perpara 30 e me shume vjet , duhet te hapja nje pus , per nevoja te ngutshme prodhimi ne ish fermen Lushnje . Erdhi Inxh. Ibrahim Tafilj , bashke me grupin teknollog dhe nuk pranuan ta hapnin pusin , sepse diku larg kishte shume puse te tille . Sot ne cdo 100 metra gjen nje ose me shume puse. Ne cdo hap ka kufizime shkencore , per veprimtarite praktike .
Duhet tjeter vleresim , per shkencetaret pergjithesisht dhe shkencetaret bujqesore vecanerisht . Po te ishte M. Permeti zvicerjan dhe te kishte bere kete kariere shkencore 50 vjecare , jo vetem do varrosej si hero , por do te kishte shtatore ne shumicen e kantoneve te shtetit . Ne jemi popull me tradita , por duhet te mesojme nga kultura dhe historia e shteteve , qe kane perparuar ne kohet moderne .
Nuk mund te behesh shkencetar i vertete , pa njohur ne thellesi traditen shkencore para ardhese . Per shkencetaret bujqesore njohja e te kaluares , ka vlere sa dhe vete vete mjedisi . Ky eshte nje realitet i provuar dhe per vendet e zhvilluara normalisht , jo me per nje vend si yni , qe zhvillimi , ne vend qe te kete rrjedhur normalisht , eshte dashur heroizem , per ta shtyre paksa perpara .
Praktikisht tek ne zhvillimi i shkencave bujqesore , nuk u krye ne vakum , por gjeti kohen e pershtateshme te mbeshtetjes . Ministri Pirro Dodbiba , qe drejtoi bujqesine ne fillim te viteve te 70 te shekullit kaluar , hartoi skemen e zhvillimit shkencor , qe e diskutoi ne tryeza te gjera me shkencetare te afirmuar dhe me njerez te praktikes , pa anashkaluar instancat e arsimit te larte . Mbas Pirros , Ministrine e ministroi Heroina e vertete e punes , Themie Thomai , nen ministrimin e te ciles , per 12 vjet skema shkencore u plotesua , u provua dhe zhvilloi veprimtarine produktive , deri ne vitet 90 , kur dhe vete shkenca bujqesore u venit , deri ne zhdukje te plote , qe vijojme ta perjetojme si shtet dhe si komb.
Zhvillimi shkencor , nuk mund te realizohet , pa nje drejtim shteteror si ai , qe munden te krijonin Dodbiba – Thomai , per 20 vjet . Zhvillimi shkencor presupozon bashkpunim te tera nyjave shkencore dhe reparteve te pushtetit .
Jemi shume te vonuar ne zhvillimin frontal te shkences bujqesore , qe duhet t’i paraprije prodhimit kapitalist shqiptar , qe eshte ne perqindje te larte bujqesor . Koha ka thirrur ne skene , Mentor , Pirro dhe Themije te rinj , qe me siguri ka shume dhe do te gjenden , midis dhjetra mije studentesh te mirshkolluar brenda dhe jasht shtetit . Ajo , qe duhet te spikati eshte polika bujqsore , qe do te hartoi pushteti dhe qe ka shume mundesi te vihet ne jete me Komunat fshat – qytet ; nje mundesi reale , qe na ka munguar deri perapara 23 Qershorit te ketij viti.
Illo Foto , NY – Korrik 2015
Prof. Repishti, vizita e pare ne Shqiperi
Nga Pertefe LEKA/
Është kënaqësi për mua të shpreh konsideratat e mija për punën e pakursyer të Prof.Sami Repishtit
në të gjitha fushat:Të historisë,sociologjisë,filozofisë,diplomacisë dhe letërsisë.
E kam ndjekur viziten e parë te Prof.Repishtit që nga Aeroporti i Rinasit deri në përcjellje.
Njerëzit që u bashkuan në këte pritje erdhen pa bujë,pa altoparlante,por me dashuri dhe respekt
për të pritur mikun e tyre,bashkevuajtësin,dajen,xhaxhanë,të afermin e tyre familjar.
Ishte madheshtore pritja që bëri prof.Repishti në oborrin e shtëpisë së madhe te Repishtëve.
Për 15 ditë hynin e dilnin miq e familjarë për të komunikuar,me Prof.Repishtin për ta ndarë së bashku zjarrin përvëlues të komunizmit që kishin akumuluar ndër vite.Në një bisedë me Zonjën Diana Çipi Repishti e cila më tregonte për përshtypjet nga Shqipëria.Më tha:”U kënaqa shumë
kur takova miqtë e Samiut,kanë mbetur të paharruara ato mbrëmje vere kur qëndronim në oborr
dhe prisnim deri vonë njerëzit.Të gjithë kishin dëshirë të komunikonin dhe të bashkonin mendimet e tyre me solidaritet.Edhe pse nuk arrita të vizitoj as Kalanë e Rozafës as shtëpinë time në Gjirokastër unë erdha e mbushur me dashuri dhe respekt për ata njerëz bujarë dhe mikpritës.”
Po ju dergoj nje fotografi kur Prof.Repishti vizitoj shtëpinë tonë në Tiranë përpara nisjes,im shoq,Luani ftoj edhe Mandelen e Shqipërisë Zotin Osman Kazazi i cili ndodhet në foto nga e majta e Prof.Repishtit
Po ju dergoj te fotografuar edhe artikullin që kam botuar për Zotni Repishtin në disa gazeta të kohës,kur ai ishte në Shqipëri.
- « Previous Page
- 1
- …
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- …
- 900
- Next Page »