• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kastro Zizo nderohet me çmimin “Artisti i Vitit” në Uashington DC

December 14, 2022 by s p

Nga Nora Kalaja, Nju Jork/

Me 10 dhjetor 2022 artisti i shquar shqiptar Kastro Zizo (Klevis Bega) ka marrë çmimin madhor “Artisti i Vitit 2022” në Uashington DC. 

Me kërkesë të Senatorit të nderuar Charles E. Schumer, flamuri Amerikan u valvit në ndërtesën e Kongresit Amerikan në Uashington DC më 10 dhjetor 2022 me rastin e Ditës Botërore të OKB-së të Drejtave të Njeriut, duke nderuar artistin Kastro Zizo (Klevis Bega), Artisti i Vitit 2022.

Zyra e senatorit Schumer nderon artistin Kastro Zizo (Klevis Bega), Artisti i Vitit 2022 “për arritjet e jashtëzakonshme dhe kontributin e tij të rëndësishëm në artet krijuese në Evropë dhe SHBA. Me festimin e Ditës së OKB-së për të Drejtat e Njeriut 2022, ju përgëzojmë për avokimin tuaj për dinjitet, liri dhe drejtësi, veçanërisht për të rinjtë në Shqipëri dhe në mbarë botën”.

“Te vlerësohesh me një çmim të kësaj lartësie është mikluese, por nderi dhe krenaria vinë me njohjen dhe mbështetjen që njerëz të mëdhenj, i japin punë së një njeriu të dalë nga një vend i vogël si Shqiperia!” u shpreh Kastro Zizo.

Kohët e fundit, mediat prestigjioze amerikane kanë përfolur për suksesin dhe arritjet artistike, dhe jo vetëm të artistit të njohur Kastro Zizo. Revista amerikane NY Glamour Magazine e quan baba i rrokut urban dhe sensacion internacional që ka influencuar gjenerata në Shqipëri e më tej. Gjithashtu është emëruar “Artisti më me ndikim në 2022” (Most Influential Artist of 2022) nga revista NY Elite Magazine. 

Kjo është hera e dytë që Kastro Zizo nderohet me çmimin “Artisti i Vitit” në karrierën e tij, për vitin 2022 në DC dhe më parë për vitin 2010 si “Artisti i Vitit” nga Zhurma Video Music Awards në Kosovë. 

Përveç kontributit në historinë e muzikës dhe këngëve shqiptare, artisti i madh Kastro Zizo ka lënë gjurmë edhe në shoqëri. Nëpërmjet organizatës jofitimprurëse “E ardhmja ime, e tashmja ime”, Kastro Zizo promovon të drejtat e të rinjve nëpërmjet organizmit dhe nxitjen e veprimtarive rinore. Themeluar në Tiranë në 2020, organizata krijon mundësi për edukim joformal, zhvillim dialogu, fuqizimin e rinisë, veprimtari artistike, kulturore, dhe sociale. 

Në nëntor 2022, organizata “E ardhmja ime, e tashmja ime” ideoi projektin “Kasketa” realizuar në bashkëpunim me Youth Tirana dhe me mbështetjen e Kongresit Rinor Kombëtar. Projekti kishte për qëllim promovimin e pikave turistike të Shqipërisë, afrimin e turistëve vendas dhe të huaj, si dhe shërbeu si një aksion komunitar për mirëmbajtjen dhe pastrimin e ndotjeve urbane. 

Një aktivitet tjetër me rëndësi i shoqatës është “Ura Fest”, një aktivitet kulturor dhe artistik që afron të rinjtë e talentuar pranë muzikës, për të realizuar ëndrrën e tyre. Projekti u realizua me sukses në bashkëpunim me shoqatën “E ardhmja ime, e tashmja ime”, Bashkia e Tiranës, dhe qëndra multimediale Ten, me krijues artistik Kastro Zizo dhe VinSmoker, dhe juri Alban Kondi dhe Indrit Topi. (Instagram @imeeardhmja, @kastro_zizo_) 

“Mendoj se të rinjtë janë motorri që do të na çojë në botën e së ardhmes, ndaj ne duhet të bëhemi trampolina e tyre sot në mënyrë që ata të jenë e ardhmja jonë nesër! Është e rëndësishme të punojmë sot për të hedhur themelet e botës ku do të rriten fëmijët dhe nipërit tanë dhe kë themele janë padiskutim të rinjtë e së tashmes,” shtoi artisti Kastro Zizo.

Kastro Zizo honored with “Artist of the Year” Award in Washington DC

By Nora Kalaja, New York 

On December 10, 2022, the renowned Albanian artist Kastro Zizo (Klevis Bega) received the biggest award “Artist of the Year 2022” in Washington DC.

At the request of the Honorable Senator Charles E. Schumer, the American flag was flown over the US Congress building in Washington DC on December 10, 2022, in remembrance of the UN World Human Rights Day, honoring Kastro Zizo (Klevis Bega) Artist of the Year 2022.

Senator Schumer’s office honors artist Kastro Zizo (Klevis Bega) as the 2022 Artist of the Year, “for his exceptional achievements and significant contributions to creative arts in Europe and USA. In celebration of 2022 UN Human Rights Day, we commend you for your advocacy for dignity, freedom, and justice, especially for the youth in Albania and around the world.”

“It is a great privilege to receive an award of such high caliber. I am very honored and proud to receive recognition and support from the honorable senator Schumer. I am very appreciative to be seen as an artist coming from a small place like Albania. Art has the power to change the world,” said Kastro Zizo.

Recently, many prestigious American media have talked about the success and artistic achievements of the famous artist Kastro Zizo. NY Glamor Magazine called him the “father of urban rock” and an international sensation who has influenced generations in Albania and beyond. Kastro Zizo was also named the “Most Influential Artist of 2022” by NY Elite Magazine.

This is the second time that Kastro Zizo has been honored with the “Artist of the Year” award – in 2022 in DC and previously in 2010 by Zhurma Music Video Awards in Kosovo.

In addition to his immense contributions in the Albanian music and songs, the great Kastro Zizo has left a mark in Albanian society. Through his non-profit organization “My future, my present,” Kastro Zizo promotes the rights of youth through advocacy and organizing activities. Founded in Tirana in 2020, the non-profit organization creates opportunities for youth in education, dialogue activities, youth development, arts, culture and social issues.

In November 2022, the organization “My future, my present” (E ardhmja ime, e tashmja ime) organized the “Kasketa” project, in collaboration with Youth Tirana, and support from National Youth Congress. The project aimed to promote Albania’s tourism and to attract local and foreign tourists. The event was also a call for community action to clean up the city areas and to protect the environment.

Another important activity that the non-profit organized is “Ura Fest”, which is a cultural and artistic activity that brings talented young people closer to music, to make their dreams come true. The project was organized in cooperation with the Tirana Municipality and the multimedia center Ten, with artistic creators Kastro Zizo and VinSmoker, and the jury comprising of Alban Kondi and Indrit Topi. (Instagram @imeeardhmja, @kastro_zizo_)

“I believe youth is the driving engine that will take us towards the future. Therefore, we have to become their instrument today so they can be our future tomorrow. I believe in the work that I do in building our youth for the future. It is important to create the foundation in this world for our children so they can be the next generation leaders,” added Kastro Zizo.

Filed Under: Kulture

SHOQATA E SHKRIMTARËVE SHQIPTARO – AMERIKANË ORGANIZON: AKADEMI SOLEMNE NË NJU XHERZI “50 VJET GJUHË LETRARE (1972-2022)”

December 11, 2022 by s p

Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, me rastin e 50 vjetorit të vitit jubilar të Kongresit të Drejtshkrimit, më 18 dhjetor 2022, më ora 13, në Nju Xherzi do të mbajë Akademi Solemne. Në këtë Akademi Solemne me kumtesat e tyre do të marrin pjesë: Prof. Dr. Bexhet Asani Dokt. Arjeta Ferlushkaj – Kotrri Prof. Pal Ndrecaj Profesoreshë Valdete Cenalia etj. Në Akademinë Solemne përveç Shkrimtarëve të Shoqatës do të marrin pjesë edhe figura të shquara të artit, shkencës dhe kulturës shqiptare që punojnë dhe veprojnë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në Akademinë Solemne do të marrin pjesë shkrimtarë e studiues amerikanë. Akademinë do ta shoqërojë “Grupi X3”, me këngëtarin dhe kompozitorin Faton Krasniqin dhe instrumentistët Fadil Sahatçiu dhe Afrim Dobërdoli. Nxënësit do të recitojnë disa poezi nga autorë të ndryshëm. Akademia Solemne do të mbahet në sallën e Konferencave të Klubit “Djemtë e ilirisë” (Sons of Illyria) në këtë adresë: 22 Sherman St, Wayne, NJ 07470. Jeni të mirëseardhur! Hyrja është e lirë. Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro- Amerikanë – Kryetar Mëhill Velaj

Filed Under: Kulture

SI TË MOS PAJTOHENI ME DIKË, PA E BËRË TË VIHET NË POZITA MBROJTJEJE

December 9, 2022 by s p

Nga Rafael Floqi/

Ka mënyra për të zhvilluar një bisedë produktive me dikë edhe pse me të nuk biem dakord.

Të pyesësh dikë pse po bëhet kaq mbrojtës, gjatë një debati, rrallë ndihmon në zgjidhjen e situatës. Në fakt, shpesh i bën gjërat më keq. Është e natyrshme që të dëshironi të mbroni veten, nëse mendoni se opinionet tuaja po kërcënohen. Sidoqoftë, është e mundur që të keni një bisedë në të cilën edhe pse nuk jeni dakord, të mos bëni që personi tjetër të bjerë në pozita mbrojtëse, shkruan Shelby Scarbrough, ish-zyrtare e protokollit ndërkombëtar dhe e Departamentit të Shtetit të SHBA-së dhe autore e “Rregullave të Qytetërimit! Krijimi i një praktike të qëllimshme civilizimi”.

“Ajo që ne nuk mund ta kontrollojmë dot është reagimi apo sjellja e dikujt tjetër. Prandaj, ajo që ne sjellim në tryezë është gjëja më e rëndësishme. Nëse të gjithë do të vijnë në tryezë me atë koncept, duke dashur të jemi civilë dhe të kemi një bisedë normale, bota do të ishte një vend i mrekullueshëm.”

Ndërsa Scarbrough pranon se jo të gjithë hyjnë në një bisedë duke dashur të jenë të qytetëruar, megjithatë ka gjëra që mund të bëjmë në mënyrë më proaktive, për të ndihmuar shmangien e një reagimi mbrojtës.

Kujdes me gjuhën 

Së pari, shmangni përdorimin e terminologjisë akuzuese, me fjalë të tilla si “duhet”,” Nuk e kupton” ose turpërimin ose fajësimin e personit tjetër. Nëse veproni kështu “Atëherë kjo është një mënyrë e sigurt që ata të kthehen me një përgjigje që është mbrojtëse ose e zemëruar edhe nëse janë fare të ndjeshëm në lidhje me pozicionin e tyre për diçka”, thotë Scarbrough. “Dikush që është jashtëzakonisht i rehatshëm dhe i sigurt në pozicionin e tij shpesh nuk është mbrojtës, sepse nuk ka nevojë pse të jetë. Kështu me ata mund të bëjmë një bisedë për çdo temë dhe të mos shqetësohen se nuk është një gjë e vogël personale.”

Përqendrohuni në përvojën tuaj

Më pas, mos i tregoni dikujt se çfarë të bëjë dhe mos jepni këshilla. 

“Nëse duam të angazhohemi me dikë në një nivel më të thellë, kuptimplotë, kjo nuk ka të bëjë që ne të nxjerrim gjithnjë në pah pikëpamjet tona,” thotë ajo. “Kjo është ajo, ku ne disi gabojmë në shoqëri këto ditë. Ne jemi kaq të prirur për të nxjerrë mendimin tonë të parin, dhe për ta nxjerrë atë si të vërtetë apo fakt në vend që të kuptojmë, se ky është një këndvështrim dhe se ka perspektiva të tjera.”

Në vend të kësaj, ndani përvojën tuaj. Ka një dallim midis mendimit tuaj dhe përvojës suaj, thotë Scarbrough. “Mendimi juaj është bindja juaj,” thotë ajo. “Në teori, bazohet në përvojën tuaj, por kur thjesht ndani mendimin tuaj, nuk tregoni përvojën tuaj pas tij.”

Ndarja e përvojës suaj. ilustron se si keni arritur në pikëpamjen tuaj. Filloni fjalinë tuaj me: “Kjo ka qenë përvoja ime”. Jini të gatshëm të jeni të pambrojtur dhe të hapur për të shtyrë prapa, bisedën thotë Scarbrough.

“Personi mund të thotë: “Po, por” dhe kjo është në rregull,” thotë ajo. “Kjo nuk do të thotë që ju duhet të jeni gjithashtu në mbrojtje. Ju mund të thoni, ‘Unë mund të shoh se kjo është duke goditur një nerv dhe ky nuk është qëllimi im. Kjo nuk është ajo që po përpiqem të bëj. Do të doja shumë të bëja një bisedë për këtë. Dhe nëse është e pakëndshme për ju, nuk kemi pse të flasim për këtë.’ Kjo mund të ndihmojë në qetësimin e situatës, në mënyrë që personi tjetër të ndihet i sigurt.”

Kontrolloni motivin tuaj

Pyesni veten, a doni të keni një bisedë për diçka apo thjesht dëshironi një mundësi për të shtyrë pozicionin tuaj. Nëse është kjo e fundit, zakonisht është një mënyrë e mirë për ta bërë dikë të marrë një pozitë në mbrojtje, gjë që krijon një bisedë pa rrugëdalje.

Nëse dëshironi të bëni një bisedë, futuni në të me kuriozitet të hapur. Scarbrough sugjeron të thotë: “Më trego më shumë për këtë. Do të doja t’i kuptoja pikëpamjet tuaja.”

“Ju nuk duhet pse të pajtoheni, por ardhja në një bisedë me një perspektivë përulësie, do të ndihmojë në hapjen e një bisede dhe për ta bërë personin tjetër të ndajë pikëpamjet e tij,” thotë ajo. “Ne mund ta mbajmë bisedën në një nivel interesi. Nuk duhet të zemëroheni. Nuk duhet ta bëni atë të keqe.”

Ju nuk mund ta parandaloni dikë që të kthehet në mbrojtës, por ndryshimi i mënyrës se si hyni në një bisedë mund t’u ndihmojë, thotë Scarbrough. “Kush jam unë që të them se duhet të besosh një gjë apo një tjetër? Kjo është shumë arrogante nga ana ime”, thotë ajo. “Në vend të kësaj, bëni çmos që të vini në bisedë me përulësi dhe hir, dhe çiltërsi, kureshtje dhe bujari shpirtërore. Dhe nëse e bëjmë këtë, ne kemi shumë më pak shanse për të pasur një përgjigje që është mbrojtëse. Qëllimi i mirë është gjysma e betejës.”

Filed Under: Kulture Tagged With: Rafael Floqi

Imzot Pjetër BOGANI, njeri i Zotit, Kishës dhe Popullit shqiptar

December 7, 2022 by s p

Ipeshkvi Imzot Pjetër Bogdani ishte me prejardhje prej Kosovës, Guri i Hasit, fshat ky jo larg prej Prizrenit. Vinte nga një familje shqiptare që kishte mbetur besnike ndaj Kishës, edhe pse dhuna për islamizimi ishte politike dhe fetare. Mes paraardhësve të tij kemi personalitete të ndritura: Pjetër Mazreku, primati i parë i Sërbisë, arqipeshkëv i Tivarit (1630), Andre Bogdani, arqipeshkëv i Ohrit (1652) si dhe Shkupit (1655),

Bogdani lindi mes 1620 dhe 1628 dhe mësimet e para i mori në Ciprovac, Bullgari. Pasi qe shuguruar meshtar ne vitin 1651 në Kolegjin Ilirik të Loretos, pasi kishte vijuar studimet e filozofisë dhe teologjisë, kishte punuar si meshtar në Pult dhe ne disa fshatra rreth Prizrenit. Në vitin 1656 vazhdoi studimet e larta në Romë pranë Kolegjit Papnor të Propaganda Fide. Aty i kishte mësuar gjuhët e Lindjes dhe në vitin 1658 mori titullin e doktoratit. Pas studimeve të shkëlqyeshme të teologjisë, Bogdani i ri ishte zgjedhur ipeshkëv i Shkodrës, që ishte selia më e lashtë e Shqipërisë. Pastaj e kishte zëvendësuar vëllain Andre Bogdanin në udhëheqjen e ipeshkvisë së Shkupit dhe Prizrenit, Ky shërbim kishtar ia kishte mundësuar që të hynte në lidhje me personalitete të shquara fetare, mes të cilëve kardinalib Barbarigo, përkrahësit e mësimit të Kishës të ndriçuar dhe ekumenike, e hapur ndaj kulturave të popujve të Lindjes. Udhëtimet dhe qëndrimi i tij në Romë, Padovë, Venedik, paataj lëvizjet e vazhdueshme në Dalmaci, Shqipëri che Serbi, gjithë kjo, , falë lidhjes së thellë që kishte me mësuesi dhe Kishën, domethënë me udhëheqësit e “Propaganda Fide”, begatojnë njohuritë e tija mbi historinë edhe situatën e trazuar dhe tragjike të popujve të Ballkanit në periudhën e sundimit otoman. Në vitin 1685 shkoi në Venedik dhe në Padovë ku e shtypi librin “Çeta e Profetëve”, vepra e tij më e njohur, q do të rishtypur në vitin 1691 dhe 1702 në Venedik, Ky është libri i parë i shkruar në gjuhën shqipe. Mbetet një ndër monumentet e gjuhës, kulturës dhe letërsisë shqipe. Letërshkëmbimi i tij i madh i Pjetër Bogdanit ndriçon ngjarjet të periudhës më dramatike të historisë shqiptare, të kalimit të pjesësë së madhe të popullit shqiptar kah një kulturë tjetër, fe tjetër. Nuk kishte zgjidhje tjetër për të mbijetuar.

Shekulli XVII do të ishte gati tërësisht i panjohur pa relacionet e tija, që ia dërgonte rregullisht Romës. Relacionet turko – otomane dhe greko – sllave ishin mjaft tendencioze dhe të njëanshme. Sot kemi më se 100 relacione te arqipeshkvit Pjetër Bogdani, nga viset e ndryshme të Malit të Zi, Shqipërisë, Maqedonisë, Kosovës, Greqisë, Bullgarisë, pra, nga viset e ndryshme të Ballkanit. Motori i angazhimit të tij ishte lavdia e Zotit dhe shpëtimi i fesë së krishterë në popullin e tij. Mu për këtë ai lëvizte kudo në viset të ndryshme për t’i vizituar vendvanimet, ndante sakramentet dhe iu jipte zemër që të qëndronin. Ai ishte i vetëdijshëm që populli i tij nën sundimin turko – otoman, jetonte në një robëri të dyfishtë: mungesa e lirisë dhe mosdija, apo siç thoshte ai, sundimi i errësisë, rreziku më i madh për Kishën dhe për Popullin. “Njohuria dhe edukimi i krishterë”, sipas Bogdanit, janë armët më të fuqishme për të qëndruar shluftuar të keqesn e robërisë dhe sundimit e errësisë, që e shprehte me dy koncepte: clericus et libertas.

Bogdani nuk ishte vetëm një ipeshkëv i madh, por edhe një atdhetar, i cili me veprat dhe veprimtaritë e tija, ka formuar ndërgjegjen e popullit shqiptar. Ai ishte angazhuar aktivisht në organizimin e rezistencës antiturke. Në vitin1689 ushtria autriake arriti në Prishtinë. Monsinjor Pjetër Bogdani niset me ushtri për Prizren, ku mblodhi 6000 shqiptarë dhe mbërrin me ata. Aty sëmuhet prej tifuzit. Kthehet në Prishtinë për ta vazhduar terapinë e mjekëve gjermanë, por pa sukses. Vdeq më 6 dhjetor 1689 në Prishtinë, ku edhe ishte varrosur.

Pjetër Bogdani ishte njeri i Zotit, Kishës dhe Popullit. Ai e ka shkri në tërësi jetën e tij për popullin e vet, për fenë dhe për lirinë e tij. Atë mund ta konsiderojmë si paraardhës të bashkimit të Popujve të Ballkanit dhe të Evropës. Arma e tij më e fortë ishte feja e tij e ngultë: “Salva nos, Domine, perimus”, që është moto i librit “Cuneus prophetarus, seu de vita Jesu Christi, Salvadori mundi”.

Imzot Vincenzo PAGLIA, arcipeshkëv

Filed Under: Kulture

Sotir Peci publicist

December 6, 2022 by s p

Prof. as. dr. Jonela Spaho

Dekan / Dean

Fakulteti i Edukimit dhe Filologjisë / Faculty of Education and Philology

Universiteti “Fan S. Noli” / University of “Fan S. Noli”/

Sotir Peci ka hyrë në historinë e jetës politike dhe kulturës shqiptare, veçanërisht me publicistikën e tij të pasur dhe plot mendime të thella dhe të rëndësishme, në shërbim të kohës kur ai shkroi dhe botoi. Ai mund të quhet me të drejtë, një nga publicistët më të përmendur dhe aktivë të periudhës së luftrave të popullit shqiptar, për çlirim nga zgjedha e huaj dhe zhvillim të lirë e demokratik të vendit. Peci i përket brezit të luftëtarëve të rinj, nga rradhët e intelektualëve demokratë, që vunë  të gjitha forcat dhe energjitë e tyre për t’i siguruar popullit shqiptar jetë të lirë, jashtë çdo zgjedhe e varësie, drejtësi shoqërore dhe përparim. Këtij qëllimi Peci i shërbeu me punën e gjerë që zhvilloi në fushën e publicistikës, ku u shqua për mprehtësinë politike, për talentin e rrallë prej polemisti dhe analizën e thellë dhe të goditur të fakteve e ndodhive  politike. Sotir Peci ishte i pari që hodhi themelet e lëvizjes nacionaliste shqiptare, duke filluar botimin e gazetës “Kombi”, më 15 qershor1906, e para gazetë shqipe në Amerikë. Kjo gazetë, siç shkruante ai; “do të përpiqet për përparimin e çështjes politike dhe për lërimin e gjuhës së vetë, t’u apë kurajo dhe ndihmë gjithë atdhetarëve që përpiqen  për këto qëllime, t’u hapë sytë duke dëftyer udhën e drejtë dhe rreziqet e kombit, prej intrigave të armiqve atyre atdhetarëve që nuk interesohen  të futet ndër ta nxehtësira e shenjtëruar, e cila quhet patriotizmë, me pak fjalë të jetë  mpronjës, ndihmës, këshilltor  dhe luftëtar i. interesave të kombit”. Kur gazeta filloi të botohej, në Amerikë ndodheshin rreth shtatë mijë shqiptarë.

Efthim Thanasi,që në fillim dhe deri në fund,ishte dora e djathtë e Sotir Pecit në këtë gazetë. Në kujtimet e tij, ai thekson se vështirësitë për të nisur e botuar gazetën ishin të panumërta. Përveç anës ekonomike, që ishte një problem më vete, dihet vështirësia e gazetave në shqip, të botuara në vend të huaj, si dhe presionet dhe kërcënimet, apo ndonjëherë dhe ofertat joshëse, që mori botuesi i saj nga qarqe të ndryshme antishqiptare. Por. gazeta vazhdoi jetën e saj dhe Peci nuk u bë pree asnjë kërcënimi apo joshjeje.  Efthim Thanasi  thotë se: “Kombi u mbajt ndezur nga zjarri i shenjtë… ndonëse e nismë me aq pak vetë puna vajti mbarë. Pse? Se ata të pakët që e nisën e kishin zjarrin e shenjtë,siç thotë frëngu ”le fë sakrë” dhe arrimë që atë zjarr t’a kishin një pakicë e vogël dhe pakica e vogël, n.q.s. ka një fushë veprimi ku të punojë mbaron punë. Edhe fusha ishte se shqiptarët ishin patriotë shumë më përpara, nuk i bëmë ne patriotë. Deshën vetëm udhëheqës dhe perëndia u dha ca udhëheqës për rilindjen e tyre”.

 Ai e quan dhe Pecin si një ndër udhëheqësit shpirtërorë të kombit dhe veçanërisht të shqiptarëve të Amerikës, të cilët te gazeta gjenin një pjesë të atdheut të tyre të munguar. Kjo për faktin  se “Kombi” ishte e para gazetë e shqiptarëve të Amerikës me përmbajtje politike-shoqërore dhe letrare. Gazeta doli me rreth 110 numra, e shkruar kryesisht në gjuhën shqipe dhe pjesërisht në frëngjisht, italisht dhe anglisht, duke u shpërndarë në Amerikë, kolonitë shqiptare të vendeve të tjera, si dhe në Shqipëri, ku hynte ilegalisht. Nëpërmjet botimit të gazetës synohej forcimi i ndërgjegjes kombëtare tek shqiptarët, që ata të bashkuar  të luftonin  për çlirim. Me problemet që trajtoi, ajo u vu plotësisht në shërbim të çështjes kombëtare, duke u bërë tribunë e mendimit patriotik në ato vite. Gazeta ishte dinjitoze për kohën dhe shumica e artikujve kryesorë, në ballinën e saj mbajnë firmën e Pecit. Veçanërisht, pena e tij shkëlqeu në  fushën e mendimit politik. Dhe jo vetëm te “Kombi”, por kudo që ngjeu  penën e gazetarit dhe në kohra të turbullta, apo në kohrat kur kapi majat e pushtetit, si dhe në kohën kur, me dhimbje, i duhej të ndeshej në fushën e ideve me Nolin, mikun e tij të rinisë, kudo pra, ndihet në shkrimet e tij humanizmi  intelektual dhe guximi qytetar. Ai eci vërtet në gjurmët e publicistikës, që mbëshetej fuqishëm në ideologjinë e Rilindjes, por shkoi akoma më tej  me mendimet e tij,duke u shfaqur si një vizionar i drejtimit perëndimor  e demokratik të vendit.

Duke iu rikthyer sërish gazetës “Kombi”, meqë ajo është bërthama e pulicistikës së tij, me rezonancë më të dendur, duhet theksuar dhe fakti se gazeta, duke qënë  një tribunë e lirë në të cilën analizohej gjendja e Shqipërisë, rreziqet  që e kërcënonin atë, arrinte në konkluzionin e shprehur dendur, se vetëm me luftën e armatosur  shqiptarët do të mund të siguronin lirinë e shumëpritur. Në një shkrim të qeshorit 1906, me titull “Mjaft urtësi dhe durim”, vizionari demokrat tenton një rrugë që shumë pak e aplikuan; kritikën  dhe jo lajkatimin, duke iu drejtuar vetes dhe të tjerëve; ”Gjendemi në rrezik se nuk kemi punuar dhe nuk punojmë siç duhet dhe siç kanë punuar të tjerë kombe, se vemi  më së shumti  me ato mendje të ndryshkura  se s’mundim  të bëjmë  gjë dhe të presim prej perëndie dhe prej bote të na shpëtojë”. Peci nuk bëhet pre e asnjë mashtrimi dhe dinakërie, ai nuhaste dhe nuancat më të holla  të politikave antishqiptare, që kërkonin të bënin tregti me territorret shqiptare, duke manipuluar në emër të miqësisë false.  

Artikujt e tij kanë, për çudi, një linjë konsekuente idesh  dhe lidhje organike mes tyre dhe kur ai shtronte pyetjen  nga do të vijë shpëtimi, po vetë arrin në përfundimin se: ”Duhet të lëmë mënjanë kapriçot  filodoksiane, interesat e veçanta dhe fanatizmin, përpara qëllimeve të ngutshme dhe duke patur ato për dritë dhe tregonjë, të udhëtojmë nëpër të përpjetën dhe nëpër malet, të cilat duhet t’i kapërcejmë që të arrijmë lirinë”. Si mjet të rëndësishëm për bashkimin e shqiptarëve, Peci vlerësonte eliminimin e përçarjes fetare. Ishte koha  kur si brenda vendit, ashtu dhe në kolonitë shqiptare në mërgim, nuk predikohej në gjuhën shqipe, kur patriarkana e Stambollit e kishte humbur  karakterin e vet igumenik  dhe duke pasur dhe përkrahjen e Portës së Lartë,  kryente politikë antishqiptare. Rruga e vetme për këtë  ishte krijimi i kishës me shërbim  fetar në shqip, qëllim të cilit Peci do t’i shërbente jo vetëm me një seri shkrimesh publicistike, por dhe mbështetjen që i dha F.Noli, kur ky  themeloi  në Boston “Kishën Ortodokse Autoqefale Shqiptare”.

Si gjithë rilindasit iluministë dhe humanistë ai shtronte si domosdoshmëri çështjen e gjuhës  shqipe, unifikimin e alfabetit dhe vendosjen e normës letrare. Pjesëmarrësi i Kongresit të Manastirit që në fillim do të theksonte se: “Çështja më për të vënë re  dhe të cilën duhet ta ndjekin gjithë shqiptarët,është çështja e gjuhës dhe themeli i gjuhës është shkrimi, pra qëllimi  tonë i parë  duhet të jetë njëshja e a.b.c., duke i rrëfyer botës  se jo vetëm kemi  gjuhë që shkruhet, por që  kemi  një shkrim si kombet e tjera”. Vetëm nevoja dhe domosdoshmëria e shkrimit të kësaj gjuhe do ta bëntë të diplomuarin për matematikë një nga publicistët dhe gjuhëtarët më të shquar të kulturës shqiptare, në gjysmën e parë të shekullit të 20-të, i cili me mjeshtëri  dhe pa ndezur konflikte të forta krahinore, përdori për gazetën e tij alfabetin latin të shoqërisë “Bashkimi“ dhe jo atë të Stambollit, duke bërë kështu një gjest emancimimi për ta afruar më shumë Shqipërinë me perëndimin. 

Sotir Peci, si idealist, besonte tek e nesmërja, te sendërtimi  i prosperitetit dhe qytetërimit, por ishte tepër realist dhe i mprehtë për të kuptuar se interesat e klaneve shqiptare nuk sillnin progres por regres:”Jemi nënë zgjedhë dhe të këqijat që kemi hequr dhe  heqim na japin të kuptojmë që kurdoherë dhe prej cilitdo, e drejta matet me kutin e interesave të ndryshme, ndryshe nuk do të gjendeshim në këtë shkallë  qytetërimi dhe njerëzimi”.

Ai ishte skeptik dhe demaskues i regjimit xhonturk, i premtimeve të bujshme të tyre për të vendosur barazitë dhe të drejtat për të gjitha kombësitë e Perandorisë: ”Është e ditur se programi i turqve të rinj është krejt i përkundërt  me çështjen tonë kombëtare. Ata duan t’i japin shpirt Turqisë”. Deviza e tij është përfundimtare:”Dëshira dhe mejtimi i çdo shqiptari duhet të jetë  vetqeverimi dhe storasja  e një konstitutue kombëtare, e një shteti shqiptar. Atje duhet të drejtohen të gjitha veprimet tona”. Vizioni i tij është i përparuar për kohën  dhe shkon më tej duke hedhur në shkrimet e tij idenë për  krijimin e gjykatave  dhe administratës me nëpunës shqiptarë.

 Publicistika e S.Pecit është e gjerë  dhe e shpërndarë  edhe në organe të tjera të kohës kur jetoi.  Ky shkrim ishte vetëm një vështrim i përgjithshëm mbi  disa nga idetë e tij të shprehura në artikujt e “Kombit”. Por ajo që duhet theksuar te Peci  është se ai hodhi themelet e publicistikës moderne shqiptare, sepse  u përpoq në shkrimet e botuara të pulsonte me pulsin e atdheut dhe aspiratave të tij, se u përpoq ta ruante shqipen në  këto shkrimet të pastër, dhe jashtë stilit të gazetarisë vulgare, sepse krijoi një gazetë indipendente që nuk iu nënshtrua asnjë klani dhe qëllimi antishqiptar dhe antihumanist dhe u mundua që në të shprehurin e vet të afrohej sa më pranë fjalës së latuar me penën e mjeshtrit, se pati kurajon të konstatonte, të akuzonte dhe të denonconte, jashtë çdo lloj tutele politike, se njihte mirë realitetin ndërkombëtar dhe historinë e kombeve, çka i shërbente  për krahasime dhe polemika, se ishte tepër vizionar mbi ndërtimin e shtetit të ri shqiptar, duke u përpjekur të japë disa aspekte të tij, se ishte realist ironik dhe sarkastik i mprehtë, se dinte të sulmonte kur duhej dhe si duhej, me forcën që i jepte mendimi i lirë dhë ëndrra për një Shqipëri ndryshe, se asnjë lloj mjegulle, sado e tejdukshme nuk e mbuloi për asnjë çast idealin e tij për progresin dhe qytetërimin, sepse siç thotë dhe i biri Gaqo Peci, motoja e tij ishte “Ideali nuk i unjet kurrë forcës”. Vetëm me idealizmin  e purifikuar  përmes atdhedashurisë, ai  meriton të kthehet në një përmendore të aspiratave dhe sakrificave  mbi altarin e shenjtë të kombit.

Filed Under: Kulture Tagged With: Jonela Spaho, Sotir peci

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 120
  • 121
  • 122
  • 123
  • 124
  • …
  • 544
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT