Rafaela Prifti/

“E kthyer në shpresë dhe frymëzim për brezat e tjerë, 11 Shtatori 2001 është bërë simbol i bashkimit, dinjitetit dhe krenarisë së çdo qytetari në SHBA,” thotë gazetari veteran në Nju Jork Beqir Sina në përkujtim të 22 vjetorit të kësaj dite.

Me momente heshtje, manifestime, ceremoni solemne dhe homazhe, Amerika sot përkujton goditjen nga terrorizmi në Nju Jork, Virginia, Shanksville, Pensilvani. Ky shkrim është bazuar te të dhënat përkujtimore për Mon Gjonbalaj, Roko Camaj dhe Simon Dedvukaj,

Mon Gjonbalaj, punëtor mirëmbajte me kompaninë ABM, mbante veshur çdo ditë uniformën e punës në kullën e Jugut të Qendrës Tregtare Botërore (World Trade Center’s South Tower) Në mëngjesin e 11 shtatorit Moni ishte në katin 86 të kullës. Pas përplasjes së aeroplanit UA 175, nuk kishte më mundësi shpëtimi për Monin. Në ato momente, babai i katër fëmijëve arriti t’i telefononte të birit Sal Gjonbalaj dhe t’i thoshte që të ishte i fortë dhe të kujdesej për familjen. Djali rrëfen se babai kishte dëshirë të punonte dhe vazhdoi të shkonte në punë edhe pasi e kaloi moshën e pensionit. Në 31 tetor Gjoni kishte 66 vjetorin e lindjes. Pothuajse gjysmën e viteve të jetës së tij, Moni ishte anëtar i sindikatës ndërkombëtare të punëtorëve të shërbimeve (SEIU), degës 32 BJ. Mon Gjonbalaj e kryente me përkushtim punën dhe e donte vendin e punës, për të cilën familjarët thonë se ishte për të si “shtëpi e dytë.” Ai kishte lindur në Shqipëri dhe emigroi në Amerikë. I lidhur me vendin dhe njerëzit, edhe si shtetas amerikan shqiptar, Moni shkoi për të dhënë ndihmën e tij në Kosovën e pasluftës.

Një nga artikujt personalë dhuruar nga i biri në vitin 2016 për koleksionin e muzeut të 11 shtatorit është uniforma e punës e Mon Gjonbalajt. Vizitorët që vijnë në kompleksin përkujtimor shohin krahas fotografisë dhe të dhënave jetësore edhe xhaketën e punës së tij në vendin ku janë lidhur përjetë ai dhe 2,989 të vrarë nga sulmet terroriste. (të dhënat nga Tara Prout 9/11 Memorial Exhibition and Registries Manager) Paraqitja e artikujve personale të viktimave që dhurohen nga familjarët janë pjesë e ekspozitave që freskohen herë pas here nga komisioni përkatës.

Libri për fëmijë i titulluar Risky Business (Punë me Rrezik) i kushtohet Roko (Rrok) Camajt. Puna e pastruesit të dritareve të Kullave Binjake të Manhattanit i shkonte për shtat Rokos që nuk frikësohej prej lartësive marramendëse të Nju Jorkut. Duke qenë aq lart mbi tokë, ai ndjente afërsinë me qiellin dhe thoshte “jam veç unë dhe qielli.” Në sulmin terrorist të vitit 1993, Roko arriti të shpëtonte një punonjëse të kullës e cila kishte mbetur e bllokuar tek pjesa e shkallëve të ndërtesës. Roko Camaj, babai i tre fëmijëve, humbi jetën në 11 Shtator 2001. Atë mëngjes në orën 9:15 ai i telefonoi të shoqes Katrina nga kati i 105 i kullës së jugut ku ai bashkë me 200 të tjerë kishin mbetur të bllokuar. Në pjesën e memorialit për të shkruhet se Roko erdhi në Shtetet e Bashkuara në vitin 1969 nga Mali i Zi. Camaj nisi punën për Shërbime të Mirëmbajtjes tek Kullat e Qendrës Tregtare në 1973. Në librin City in the Sky (Qyteti në Qiell) i cili citohet në memorial thuhet se 43,600 dritaret e kullave pastroheshin me një pajisje të posaçme me mekanizëm çikriku. Por dritaret e kateve të epërme të kullës jugore kishin panele më të mëdha për të pasur pamje më panoramike të platformës të Obzervatorit. Për këtë arsye, ato laheshin me dorë dhe ai që mund ta bënte këtë ishte Roko Camaj.

Simon Dedvukaj kishte ardhur nga Shqipëria në Shtetet e Bashkuara. I riu 26 vjeçar punonte si përgjegjës i mirëmbajtjes në Qendrën Tregtare dhe ishte anëtar i sindikatës ndërkombëtare të punëtorëve të shërbimeve (SEIU), Degës lokale 32 BJ. Shtatë vëllezërit dhe motrat e tij thonë se ai sakrifikonte veten për të ndihmuar të tjerët. Në pjesën e memorialit për Simon Dedvukaj shkruhet se ai udhëtoi në Shqipëri për tu njohur me një vajzë nga vendlindja për të cilën familjarët kishin dhënë pëlqimin për martesë. Elizabeta dhe Simoni do festonin përvjetorin e parë të martesës në tetor 2001. “Djali i Marash Kolë Mirit, Simon Dedevukaj – stërnipi i kryetrimit DedëGjoLulit, i cili udhëhoqi kryengritjet e para për pavarësinë e Shqipërisë, është një nga tre heronjtë shqiptarë që vdiqën më 11 shtator 2001. Ai, vdiq në moshën 26 vjeçare, duke u bërë një prej viktimave të sulmit terrorist,12 vjet më parë, teksa po punonte në katin e 95 të Kullës veriore në Qendrën Ndërkombëtare të Tregtisë, në tragjedinë, ku humbën jetën afro 3 mijë njerëz të pafajshëm,” kujton gazetari Beqir Sina.

Në kompleksin kushtuar 11 shtatorit 2001 janë emrat, fotot, përshkrime dhe artikuj personal të tyre për familjarët, komunitetin dhe vizitorët nga mbarë vendi dhe bota.

-Para 22 viteve – 11 Shtator 2001: Populli i Kosovës manifestime solidariteti me popullin amerikan dhe duke dënuar sulmet terroriste kundër SHBA-ve: Amerikë, ne jemi me ty…/

-Presidenti historik i Kosovës, Ibrahim Rugova, Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Xhorxh Bush, i dërgonte telegram: Me rastin e sulmit mbi Qendrën Tregtare në Nju Jork dhe mbi Pentagonin, drejtuar kundër civilëve dhe fuqisë Tuaj, pranoni simpatinë time dhe të popullit të Kosovës, i cili këtë tragjedi po e jeton me dhembje dhe në zi/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 11 Shtator 2023/ Kosova solidarizohej fuqishëm me Amerikën e goditur nga sulmet terroriste të para 22 viteve – 11 Shtatorit 2001.

Atëherë media raportonte se, e gjithë Prishtina ishte në Sheshin Nëna Terezë në shenjë solidariteti me Popullin Amerikan dhe duke dënuar sulmet terroriste kundër Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Amerikë, ne jemi me ty – ishte motoja kryesore e pankartave.

Shumë nga qytetarët, që kishin dalë në sheshe e rrugë për të përkrahur Popullin Amerikan dhe për të protestuar kundër terrorizmit që i goditi SHBA-të, ishin mbështjellë me Flamurin Amerikan.

Manifestime solidariteti dhe protesta kundër terrorizmit u mbajtën edhe në qytetet tjera të Kosovës si në Ferizaj, Prizren, Mitrovicë, Pejë, Gjakovë, Gjilan etj. Pjesëmarrja e popullatës edhe në këto qytete ishte e madhe.

Presidenti historik i Kosovës, Ibrahim Rugova, i cili ndodhej për një vizitë në Kanada, me rastin e sulmeve kundër SHBA-ve, Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Xhorxh Bush, i dërgonte këtë telegram:

I nderuari President,

Me rastin e sulmit mbi Qendrën Tregtare në Nju Jork dhe mbi Pentagonin, drejtuar kundër civilëve dhe fuqisë Tuaj, pranoni simpatinë time dhe të Popullit të Kosovës, i cili këtë tragjedi po e jeton me dhembje dhe në zi.

E dënojmë këtë sulm dhe jemi të bindur se të gjithë ata që bëjnë akte terrori dhe horrori kundër civilëve dhe fuqisë Tuaj dhe kundër njerëzimit, duhet të ndalen.

Në këto momente të rënda, jemi së bashku me Ju dhe me Popullin Amerikan, që së bashku me aleatët Tuaj ia sollët lirinë Kosovës.

Jemi të bindur se Ju do të mendoni një strategji të re të mbrojtjes për SHBA-të dhe për miqtë Tuaj e për botën e lirë demokratike.

Juaji sinqerisht,

Dr.Ibrahim Rugova

GAZETA RILINDJA ME KRYETITULLIN NË BALLINË “SULM TERRORIST NË SHBA” NË TË GJITHA FAQET E SAJ – E TËRA I KUSHTOHEJ NGJARJES TRONDITËSE DHE ZHVILLIMEVE E REAGIMEVE PAS SAJ

Në 11 Shtator 2002 Televizioni i Kosovës dhe televizionet e tjera nacionale e lokale janë kyçur drejtpërdrejt në rrjetin amerikan CNN me përkthim simultan për të përcjellë raportimet për sulmet terroriste në Amerikë.

Poashtu gazetat e përditshme të Kosovës shkruanin gjerësisht.

Gazeta tradicionale e Kosovës “Rilindja” me kryetitullin në ballinë “Sulm terrorist në SHBA” dhe me dënim të fuqishëm të sulmit e me shumë mesazhe solidarizimi me Shtetin e Popullin Amerikan botonte shkrime e fotografi në të gjitha faqet e saj – e tëra i kushtohej ngjarjes tronditëse dhe zhvillimeve e reagimeve pas saj.

Gazeta “Bota Sot” në gjerësinë e tërë faqes së parë kishte titullin “Seri aktesh terroriste kundër Shteteve të Bashkuara të Amerikës, supozohet për mijëra të vrarë”.

Gazeta “Koha Ditore” në faqen e parë shkruante në kryetitull “Në Nju Jork sulmohet civilizimi botëror”.

Gazeta “Zëri” në ballinë kishte titullin kryesor “Sulm terrorist kundër Amerikës”.

Gazeta “Kosova Sot” kryetitull kishte “Terrroristët sulmojnë Amerikën”.

Të gjitha gazetatat e Kosovës botonin shumë shkrime e fotografi në ballina e faqe të brendshme.

HOMAZHE TE PLLAKA PËRKUJTIMORE “KOSOVA KUJTON”

Sot në Prishtinë Kryeministri i Republikës së Kosovës Albin Kurti, Zëvendëskryeministrja Donika Gërvalla dhe Zëvendësambasadorja e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë Alyson Grunder kanë bërë homazhe dhe kanë vendosur kurorë me lule tek pllaka përkujtimore “Kosova kujton”, me rastin e 22-vjetorit të sulmeve terroriste në SHBA. Në 11 Shtator 2019 në Kosovë është zbuluar obelisku i ngritur në oborrin e Qeverisë kushtuar viktimave të sulmit të 11 Shtatorit 2001 në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

PRESIDENTJA OSMANI: 11 SHTATORI I VITIT 2001 NDRYSHOI RRJEDHËN E HISTORISË PËRGJITHMONË

Presidentja e Republikës së Kosovës Vjosa Osmani ka shkruar:

11 shtatori i vitit 2001 ndryshoi rrjedhën e historisë përgjithmonë.

Sot, krahas aleatëve tanë amerikanë, nderojmë 3 mijë viktimat e sulmeve terroriste kundër Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ndërsa riafirmojmë përpjekjet tona të çdoditshme në mbrojtje të lirisë e demokracisë, vlera të cilat definojnë miqësinë dhe partneritetin tonë të përhershëm.

Nga Keze Kozeta Zylo/

Sot në një ditë shtatori me gumëzhitje nxënësish në oborret amerikane, kishja një ndjesi të mrekullueshme, tejet frymëzuese kur në mëngjesin rutinë pashë foton e hedhur nga 

znj. Shqipe Biba pranë monumentit madhështor të Ali Pashë Tepelenës.  

Para meje u shfaqën madhërishëm Pashallëku i Janinës, i Jugut ku sundimtari Ali Pashë Tepelena që i vuri kufirin tek thana Perandorisë më të madhe botërore në atë kohë Sulltanit, po aq dhe Presidenti i Kosovës Prof. Dr. Fatmir Sejdiu që bashkë me Ibrahim Rugovën dhe UCK-në i thanë stop gjenocidit serb dhe hitlerit të ballkanit sllobodan milloshevic.  

Historitë ngjajnë ndaj dhe shkruhen dhe bëhen frymëzim.  Si shqiptare aktive në Diasporë, por mbi të gjitha si qytetare e lindur në Tepelenë m’u ngazëllye shpirti, kur pashë një President të Kosovës pranë Ali Pashë Tepelenës shoqëruar nga bashkëshortja e tij fisnike, zonja Nezafete Sejdiu, znj. Shqipe Biba aktivistja e shquar e Kombit, themeluesja e Organizatës “Motrat Qiriazi”, dhe bashkëshorti i saj z. Safet Biba një tjetër atdhetar i flaktë.  

Pra sot ne Tepelenë, pranë monumentit të Ali Pashë Tepelenës nderuan një ndër figurat më të rëndësishme kombëtare, Burri i ndritur i Kombit prof. Dr. Sejdiu bashkë me familjen e tij atdhetare.

Ndërsa pashë foton si një vullkan i fuqishëm më erdhën plot ngjarje historike, por e pamundur të ndahesha nga kënga labe që e kam në indet e shpirtit kur i këndojnë Aliut si psh grupi i Fterrës në Sarandë si: 

Ali Pasha i kalave,

Që mbete nëpër legjenda,

E kish rritur balli i grave,

Hankua nga Tepelena.

Burri shqiptar i Kosovës erdhi pa bujë në Tepelenë, thjesht, plot dashuri dhe respekt për historinë kombëtare.  Natyrshëm po ta dija do ta kishim mirëpritur Presidentin Sejdiu ashtu siç respekton populli i Tepelenës, do i kishin dhuruar lule nxënësit, sepse ka një jetë në auditoriume, do ishte mirëpritur nga Bashkia e Tepelenës si President i Kosovës pas Ibrahim Rugovës Gandit të shqiptarëve.  Qershia mbi tortë do të ishte një këngë labe që aq shumë këndohet në festa, dasma, sidomos kur e intepreton super artisti Ylli Baka, por po aq këndshëm më vjen dhe zëri shoqërues i Shqipes si: 

Koka në Stamboll, 

Trupi në Janinë, 

Të shtrinë Ali Pasha, 

O Pasha të shtrinë.

Se një varr i vetëm,

S’ta nxë dot lavdinë,

Të shtrinë Ali Pasha,

O Pasha të shtrinë.

Ja aty pranë Sundimtarit të Janinës, që e ruajti me nder e lavdi (që sot mjerisht është në duart e Greqisë), erdhi Presidenti Sejdiu.  Ali Pashë Tepelena që i ka sytë nga Beçishti, vendlindja e tij dhe e të parëve, Hysot, duket sikur kundron Vjosën lumin më të egër në Europë si dhe urën e famshme të Beçishtit, erdhi pranë tij një atdhetar që luftoi për mbrojtjen e Kosovës.  Ali Pashë Tepelena luftoi kundër hordhive turke, donte të bashkonte principatat shqiptare, por e pamundur, ndërkohë dhe presidenti Sejdiu gjithmonë ka thënë se zgjedhja ideale për Kosovën do të ishte bashkimi me Shqipërinë.  Formula ime sot, nesër edhe pasnesër është që: Zgjedhja ideale për shqiptarët do të ishte bashkimi.  

Kam pasur fatin ta takoj në zyrën presidenciale që në vitin e parë të Lirisë në Kosovë, më 2008, kur Presidenti Sejdiu ishte në detyrë.  

Takimi me Presidentin e shtetit më të ri në botë, z.Fatmir Sejdiu, ishte një takim i përzemërt, miqësor, një takim që i shprehnim mirënjohjen dhe dashurinë e pakufishme për Kosovën, popullin e saj, dhe burrin e madh të Kombit shqiptar, Ibrahim Rugovën.

Mbi oxhakun përballë zyrës, shndrisnin dy simbolet e Kombit shqiptar: Ibrahim Rugova dhe Nënë Tereza!

Presidenti Sejdiu është shumë i vlerësuar dhe respektuar në bazë të meritave të tij.

Arizona State University (ASU) promovoi për herë të parë ndarjen e Çmimit: 

“Distinguished Global Leadership” (Lidership Global i Dalluar) duke e dhënë këtë çmim për Presidentin e Republikës së Kosovës Prof. Dr. Fatmir Sejdiun. 

Ka publikuar shumë punime shkencore nga fusha juridike, historike dhe juridike kushtetuese. Është autor librash të veçantë nga këto fusha.

Dr.Fatmir Sejdiu punoi si profesor në Fakultetin Juridik dhe atë të Shkencave Politike të Universitetit të Prishtinës.

Prof. Dr. Fatmir Sejdiu ka lindur, më 23 Tetor 1952 në Pakashticë të Podujevës.  

Presidenti Sejdiu rrezaton një kulturë të lartë komunikimi, të imponon një respekt të veçantë.

Presidentja e tanishme e Kosovës znj. Vjosa Osmani ka qenë shefe e kabinetit të Presidentit Sejdiu.

I kam lexuar shkrimet, dëgjuar nëpër intervista, por ajo që më ka bërë gjithmonë përshtypje ka qenë modestia me kokën plot.  Kemi shumë se ç’të mësojmë nga këto figura të shquara kombëtare.

Ne kemi qenë shumë të nderuar si TV dhe Shkolla Shqipe “Alba Life” Ambasador i Kombit që kur festuam 13 Vjetorin e Pavarësisë së Kosovës me një koncert artistik në Online në kohë pandemie ai përshëndeti nga Kosova.  Ndërsa mbesa e tij, nxënëse pranë kësaj shkolle Yllza e bukur dhe e mençur intepretoi poezinë e shkruar nga gjyshi.

Presidenti Sejdiu së bashku me familjen e tij, erdhi si Shqiponjë nga Kosova në Tepelenë, në Jugun e vendit, erdhi dhe nderoi Ali Pashe Tepelenën për të cilin kanë shkruar shkrimtarë të shquar botërorë si Hygoi që e krahason me Napolon Bonapartin.

Në ‘Kujtime’ Ismail Bej Vlora shkruan “Pas një qëndrese burrërore Ali Pashës, Luani i Janinës, iu pre koka”. Në Enciklopedinë e tij Sami Frashëri thotë:  “Mençuria, zgjuarsia, shkathtësia, aftësia politike dhe shpirtmadhësia e Ali Tepelenës kanë habitur Europën. 

Ai i tha Sulltanit “Ndal se Shqipëria ka Zot.” 

Noli na thotë: “T’u shenjtërofshin kockat o Ali, se vetëm ti dije si t’u përgjigjeshe shqiptarëve të cilëve u pëlqen mëndja e tyre”.

Ndersa Faik Konica nje korife tjetër i letrave shqipe për Ali Pasha Tepelenën 

në shkrimin titulluar “Ali Pasha i Tepelenës”, në shkurt 1902 në gazetën “Albania”, duke qortuar shqiptarët që shanin Ali Pashën, thekson:

“E pse të zemërohemi me zaptijet e mjerë që nuk e kanë kuptuar Ali Pashën? Për të njohur mirë jetën dhe punët e Ali Pashës duhen studjuar nja dhjetë libra inglisht, nja pesë a gjashtë greqisht dhe nja tre a katër frëngjisht, të cilat flasin për të… Vetëm një gjë duam t’u themi këtyre poturakëve: – Nuk themi se ju jeni shqiptarë të liq, por për emër të Perëndisë pse doni të gjykoni punëra që s’i dini?!”

“…Eshtë turp, në një kohë ku kombi shqipëtar zuri të pendohet për pa-udhësit’ e shkuara, në një kohë ku armiqtë tanë na bërtasin për ditë në faqe t’Evropës se kurrë nukë jemi përpiekur për lirimin t’onë, është turp, thom të ndodhen njerëz të lindur Shqipëtarë qi përpiqen të pakësojnë fytyrat  qi i dhanë çkëlqim Shqipërisë, në vënt që të përpiqen  të rëfejnë se fajet e atyre fytyrave ishin fajet e asaj kohe, po vlera ish vlera e tyre.

Është vërtet se, kur mendohem se ç’farë Shqipëtarë jan’ ata qi duan të mbulojnë me këlbaza emërin e luanit qi i vuri spatën Turqërisë, shpejt ngushëllohemi…”

Prane kalasë së Ali Pashë Tepelenës erdhi dhe u përul shkrimtari botëror Lord Byron.

Studiuesja e shquar dhe profesore ne NUY, Katherine Flamming në veprën e vet të mirënjohur e quan Aliun “Bonaparti Mysliman”.

Po e mbyll shkrimin tim duke ju shprehur mirënjohjen nga thellësia e zemrës, si shqiptare, tepelenase dhe si anëtare aktive e Diasporës në Amerikë!

Faleminderit Presidenti i Kosovës Prof. Dr. Fatmir Sejdiu!

Faleminderit zonja Shqipe Biba, Shqipe që punon dhe fluturon e lirë për Kombin!

8 Shtator, 2023

Staten Island, New York 

Alfons Grishaj/

Në emrin tim personal dhe të Federatës Vatra, dua ti shpreh mirënjohjen anëtarit të kryesisë së Vatrës z.Ilir Cubit, djalit Noah dhe ekipit të tij të punës që përmbyllën me sukses rikonstruksionin e Bibliotekës së Vatrës. Një punë e mundimshme dhe delikate. Projekti i nisur që në muajin shkurt, për shkak të kompleksitetit të ndërhyrjes dhe avarive të njëpasnjëshme, projekti i ndarë në disa faza veprimi, në bashkëpunim me studiuesit Elez Osmani, Paulin Marku dhe Editorit të Diellit u arrit sistemimi përfundimtar i të gjithë librave, ndarja sipas kategorive, ruajtja e ekzemplarëve sipas rregullit të Bibliotekave dhe organizimi e paketimi i kopjeve të shumta në skedar më vete. Vatra i është mirënjohës të gjithë kontributorëve të mësipërm që punuan me përkushtim të veçantë dhe neveritet prej atyre që shajnë Vatrën, Diellin, Bibliotekën, drejtuesit dhe patriotët që angazhohen e veprimtarët që sakrifikojnë. Prej javësh një i pa ndërgjegjshëm hyri në Bibliotekë me gjasmë për të kërkuar Shejzat e Koliqit, një besëprerë me mision, shkrepi disa fotografi gjatë kohës që bëheshin punime, i shiti si zbulim Kolombistik dhe ushqeu klubin e “sharësve dhe përçarësve” me matetial të neveritshëm. Prej kohësh klubi i rrugës që veç shan e mallkon, pa integritet dhe moral, shpifjen, deformimin dhe mashtrimin e kanë kryefjalë. Koha do i gjykojë, Vatra do ecë vetëm përpara. Vatra është e shenjtë.

Albin Kurti/

Pas shpalljes së Deklaratës Kushtetuese të 2 korrikut të vitit 1990, autori i saj, Profesor Gazmend Zajmi dhe një grup i përbërë nga juristët më të zotë të Kosovës, u mblodhën fshehur në Prishtinë për të ndarë detyrat mes tyre: ata do ta hartonin një kushtetutë demokratike për ta shpallur Kosovën republikë. Preambulen e Kushtetutës dhe kapitullin Dispozitat e Përgjithshme, e mori përsipër ta hartonte Profesor Kurtesh Saliu. Kapitullin Rendi Ekonomik dhe Social, do ta hartonte Profesor Ejup Statovci. Kapitullin Liritë, të Drejtat dhe Detyrat e Njeriut dhe Qytetarit e mori për detyrë ta hartonte Profesor Ismet Salihu. Kapitullin Kushtetutshmëria dhe Ligjshmëria, do ta hartonte Fatmir Fehmiu. Kapitulli Organet Republikane iu caktua për detyrë Halit Muharremit. Kurse kapitulli Dispozitat Kalimtare dhe të Fundit, do ta hartonte Profesor Riza Smaka. Në një kohë rekorde prej më pak se një muaji, ata e përgatitën Kushtetutën e Republikës së Kosovës, tekstin e së cilës, teknikisht e shkroi Nexhmije Ajazi.

Mirëpo për ta miratuar këtë kushtetutë, duhej caktuar koha, duhej gjetur vendi i duhur si dhe duhej krijuar rrethanat e përshtatshme, duke llogaritur veçanërisht regjimin shtypës policor serb në Kosovë atë kohë. Qëllimisht u vendos që mbledhja të mbahej në qytetin e Kaçanikut, qëllimisht në një ditë të premte dhe qëllimisht në mbrëmje vonë. Organizimi i mbledhjes së Kuvendit të Kosovës, në Kaçanik i ishte ngarkuar një këshilli të përbërë nga Hebib Shehu, Bedri Kyçyku, Fadil Raka, Refik Raka, Sabit Raka dhe Maksut Hoxha. Shumë njerëz të tjerë, kryesisht banorë të Kaçanikut u angazhuan në këtë organizim.

Një grup i parë do t’i priste delegatët 3 kilometra jashtë Kaçanikut. Derisa të vinte koha e caktuar për mbledhje, një grup i dytë do t’i sistemonte delegatët duke i strehuar ata te familjet Shehu, Lika, Burrniku, Kuka, Shurdhani etj. Një grup tjetër i përbërë nga ish policë, të prirë nga Tahir Çaka, e kishte për detyrë të ofronte sigurinë për mbajtjen e mbledhjes dhe të kujdestaronte. Ata ishin të armatosur dhe të gatshëm për t’i mbrojtur delegatët në rast se ky organizim merrej vesh nga policia. Një grup ishte caktuar për përcjelljen e delegatëve pas takimit. Paraprakisht ishin menduar tri rrugë për tërheqjen e delegatëve nga Kaçaniku: rruga e parë, ishte përmes Hanit të Elezit; rruga e dytë shkonte nëpërmjet fshatrave Gajre, Ivajë, Kotlinë dhe Glloboqicë; si dhe rruga e tretë kalonte nga Stanet e Brrutëve në Dërnogllavë dhe prej andej në Bllacë.

Delegatët që kishin ardhur direkt në mbledhje, priteshin te stacioni i trenit në Kaçanik nga delegati Naser Gashi bashkë me Emin Rakën, të cilët pastaj i shoqëronin delegatët deri në Shtëpinë e Kulturës. Në rast se gjërat do të shkonin keq, ishte menduar që mbledhja të mbahej në shkollën e fshatit Nikaj të Kaçanikut, ky si një plan B, për të cilin ishte angazhuar Shefket Guri.

Bibliotekistët Isa Gashi dhe Haki Raka do ta përgatisnin sallën ku do të mbahej mbledhja në Shtëpinë e Kulturës në Kaçanik, kurse Refik Verbani do të kujdesej për teknikën e zërimit. Për ta dëshmuar këtë ngjarje historike, ishin ftuar gazetari Zenun Çelaj, fotoreporteri Enver Bylykbashi dhe kameramani Mamer Dogani. Të tyre janë fotografitë dhe videoincizimet aq të mirënjohura të asaj mbledhje. Nënshkrimet e delegatëve ishin marrë që më parë, por në mbledhje arritën të merrnin pjesë rreth 80 nga 111 delegatët e Kuvendit të Kosovës.

Kështu plot 33 vite më parë, më 7 shtator të vitit 1990, në ora 20:00, në sallën e Shtëpisë së Kulturës në Kaçanik nisi mbledhja që do ta shpallte Kosovën republikë. Mbledhja u drejtua nga Iljaz Ramajli, Nënkryetari i Kuvendit të Kosovës, kurse Rezolutën për Republikën e Kosovës e lexoi Halit Muharremi, Sekretari i Kuvendit.

Kushtetuta e Republikës së Kosovës, u miratua “duke u mbështetur në traditën demokratike shekullore përparimtare e liridashëse të kombit shqiptar” si dhe “duke u mbështetur në luftën çlirimtare”, përveçse “në pajtim të plotë me parimet e demokracisë e të barazisë dhe në bazë të së drejtës për vetëvendosje”. Ajo e shprehu vullnetin politik të qytetarëve të Kosovës në fillim të një dekade luftërash në Jugosllavi, një dhjetëvjetësh nga i cili Kosova doli e çliruar nga Serbia pushtuese, falë rezistencës së popullit të saj dhe luftës së drejtë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, të mbështetur nga aleatët tanë.

Në kujtim të përpjekjeve të asaj gjenerate që për herë të parë e shpalli Kosovën republikë. Nga parullë popullore e demonstratave të vitit 1981 “Kosova Republikë” u bë fakt historik në Kaçanik më 7 shtator 1990, para se të bëhej realitet politik më 17 shkurt 2008.

See Insights and Ads

Create Ad

Like

Comment

Share