Fotografitë e përzgjedhuar dhe sistemuara nga ITSHKSH , bashkë me dokumentet e rralla të siguruara nga Drejtoria e përgjithshme e arkivave të Shqipërisë, përbënin lajtmotivin e kësaj ekspozite, tha Skender Asani, i cili veçoi disa momente që ndërlidhen me aktivitetet e ITSHKSH në ruajtjen dhe evokimin e trashëgimisë së Nënës Tereze

Tiranë, 05 shtator 2023 – Ekspozita “Mbjellim dashuri” bëri bashkë sot në Tiranë të dy presidentët e Shqipërisë dhe të Kosovës , Bajram Begaj dhe Vjosa Osmani. Ekspozita u organizua nga ITSHKSH, Drejtoria e përgjithshme e arkivave të Shqipërisë dhe Agjensia shtetërore e arkivave të Kosovës.

Hapjen e skpozitës e bëri drejtori i Arkivave të përgjithshme të Shqipërisë, Ardit Bido, kurse drejtori i ITSHKSH, Skender Asani, bëri komentimin e fotogravive dhe dokumenteve, duke përshkruar rrugën jetësore të Nënë Tereze, që nga fillimi kur ajo ishte Gonxhe Bojaxhiu, deri në shenjtërimin e saj.

Presidenti shqiptar Bajram Begaj me këtë rast shprehu konsiderata të larta ndaj organizatorëve të kësaj ekspozite dhe u shpreh i gatshëm që shtetit shqiptar të mbështes çdo nismë që ndërmerret për të nderuar kujtimin për Nënën Tereze.

Ndërkaq Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, tha se puna kolosale e Nënës Tereze na obligon që ta ruajmë të përhershme dashurinë dhe përkushtimin për të.

Fotografitë e përzgjedhuar dhe sistemuara nga ITSHKSH , bashkë me dokumentet e rralla të siguruara nga Drejtoria e përgjithshme e arkivave të Shqipërisë, përbënin lajtmotivin e kësaj ekspozite, tha Skender Asani, i cili veçoi disa momente që ndërlidhen me aktivitetet e ITSHKSH në ruajtjen dhe evokimin e trashëgimisë së Nënës Tereze, siç ishte bredhi i mbjellur nga ajo, por i shkatërruar para dy viteve, nga farat e të cilit u mbollën disa bredha në Shkup, Prishtinë dhe në Tiranë.

Një kontribut të veçantë në organizimin e kësaj ekspozite ka dhënë edhe Drejtoria e përgjithshme e arkivave të Shqipërisë, me ç’rast drejtori Ardit Bido veçoi një dëshmi të rrallë të Nënës Tereze.

“Besën e shqiptarit ia kam dhanë Zotit me prue dashni dhe paqe në gjithë botën”, është kjo thënia e N. Tereze e cituar nga Bido, që përbën edhe dokumentin e arkivuar që dëshmon fjalët e fundit të thëna shqip nga N. Tereze.

Aktiviteti i sotëm u ndoq nga media të shumta, ku të pranishëm ishin edhe disa diplomatë të akredituar në Tiranë.

Rafaela Prifti/

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, gjatë një vizite dyditore në Shqipëri me ftesë të Presidentit Bajram Begaj. ka thënë përsëri se Serbia synon të zbatojë një plan destabilizues në Ballkanin Perëndimor, të ngjashëm me atë të Rusisë në Ukrainë. Në konferencën për media me Presidentin e Shqipërisë, Bajram Begaj, në Tiranë, Presidentja Osmani tha se Beogradi zyrtar po provokon vazhdimisht tensione në pjesën veriore të Kosovës, të ngjashme me provokimet e Moskës në rajonin e Donbasit, në Ukrainë, në vitin 2014. “Nuk është situata në veri ajo që ka acaruar dialogun Kosovë-Serbi. Është Serbia ajo që gjithnjë acaron situatën në rajonin tonë nëpërmjet sulmeve të njëpasnjëshme ndaj Kosovës.”

Duke renditur aktivitetet e paligjshme dhe kriminale të Serbisë në armatime e trajnime në Veri të Kosovës, Presidentja e Kosovës e quajti atë “një sfidë për të gjithë rajonin tonë, që të gjitha shtetet demokratike duhet ta trajtojmë së bashku,” për të parandaluar çfarëdo veprimesh destabilizuese në rajon. “Nuk duhet të lejojmë që plani i Putinit të zbatohet nga Vuçiqi në Ballkanin Perëndimor”, tha Osmani.

Presidentja Osmani e cila do të ketë takim me Kryeministrin Rama i minimizoi mospajtimet mes tij dhe kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, lidhur me tensionet në pjesën veriore të Kosovës. Ajo e quajti atë si përplasje të momentit që “është tejkaluar”.

“Jam e bindur që çdo diskutim i momentit që mund të ketë çuar në mospajtime tashmë është tejkaluar. Qëllimi ynë është i përbashkët: Kosova sovrane dhe e pavarur. Unë angazhohem në arritjen e këtij qëllimi, për tejkalimin e çdo mospajtimi të momentit”, tha Presidentja Osmani.

Të martën, Osmani do të vizitojë Beratin, ku do të nderohet me titullin “Patroni i Kalasë’’, nderim qe u jepet personaliteteve të larta që kontribuojnë në dobi të qytetit.

Presidentja e Kosovës do jetë në Bruksel në datën 7 shtator. Aty do të ketë takime në zyrat qendrore të NATO-s ku do të raportojë për situatën dhe masat e sigurisë në Kosovë. NATO e ka forcuar prezencën e KFOR-it në muajin maj pasi bojkotimi i zgjedhjeve në komuna me shumicë serbe solli sulme të serbëve ndaj kryebashkiakëve shqiptarë.

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka filluar vizitën dy ditore shtetërore në Shqipëri me ç`rast është pritur me nderimet më të larta shtetërore nga presidenti Bajram Begaj.

Në takim me Presidentin Begaj, Presidentja Osmani ka falënderuar Shqipërinë për mbështetjen ndaj Kosovës në të gjitha etapat e përpjekjeve për liri, pavarësi dhe shtetndërtim.

Presidentja Osmani ka shtuar nevojën e rritjes së koordinimit të vazhdueshëm dhe paraprak në politikën e jashtme në raport me interesat e të dy shteteve, por edhe të rajonit e me gjerë.

“Kosova dhe Shqipëria kanë një lidhje unike historike, kulturore dhe kombëtare, lidhje kjo e fortë dhe e pathyeshme. Përballë sfidave, ne duhet të qëndrojmë të bashkuar, duke u fokusuar në qëllimin tonë madhor: integrimin e shteteve tona në familjen euroatlantike”, ka theksuar Presidentja Osmani.

Sipas Presidentes Osmani, Kosova është e përkushtuar ta fuqizojë pozicionin e saj ndërkombëtar, duke shtyrë më tej synimin për njohje të reja dhe anëtarësim në organizata ndërkombëtare. Prandaj, në këtë kontekst, Presidentja Osmani ka shtruar nevojën e vazhdimit të mbështetjes nga ana e Shqipërisë.

“Kjo sfidë kërkon përkushtim dhe veprime të sinkronizuara për njohje të reja dhe anëtarësime në organizata ndërkombëtare. Si në të kaluarën, presim që Shqipëria të jetë zëri ynë në vendet dhe forumet ku ende nuk jemi pjesë”, ka theksuar Presidentja Osmani.

Më tej, Presidentja përmendi anëtarësimin në Këshillin e Evropës, NATO, BE, por edhe organizata të tjera ndërkombëtare. “Anëtarësimi i Kosovës në NATO si synim afatgjatë dhe përfshirja sa më parë në Programin e Partneritetit për Paqe te NATO-s janë garanci për paqe dhe siguri në rajon dhe kontinentin tonë. Fakti që Shqipëria tashmë është anëtare e NATO-s krijon siguri më të madhe në gjithë rajonin tonë e në veçanti në Kosovë”, theksoi Presidentja Osmani.

Në raport me zhvillimet politike dhe të sigurisë në vend, Presidentja Osmani theksoi se Kosova, përkundër sfidimit të hapur në rrafshin e sigurisë dhe institucional nga Serbia, ajo vazhdon të jetë e përkushtuar ndaj procesit të dialogut, si dy shtete të pavarura dhe fqinje. Sipas Presidentes Osmani rezultati përfundimtar i tij duhet të jetë njohja reciproke dhe ruajtja e integritetit territorial, sovranitetit, rendit kushtetues dhe funksionalitetit institucional të Republikës së Kosovës.

Dr. Dorian Koçi/

Në këtë kontekstin Europian të përpjekjeve të Papa Kalistit III për organizmin e një Kryqëzate të sukseshme, Skënderbeu dhe Arbëria kishin pasur një interes maksimal për t’i pasur pjesë të rëndësishme të kësaj kryqëzate. Edhe pse Skënderbeu kishte pësuar disfatën e Beratit më 26 korrik 1455 dhe luhatjeve të pushtetit të tij pas tradhëtive të nipërve të vet Gjergj Stres Balshës, që kish dorëzuar kështjellën e Modricës në 1456 dhe Hamzait në 1457, pas fitores mbi ushtrinë e udhëhequr Isak Bej Evrenozi, gjenerali më me përvojë osman përsa u përket betejave me shqiptarët dhe i këshilluar ngushtë nga Hamza Kastrioti, e njohur si Beteja e Albulenës,(lat. Albulae Ascqua) ai përfitoi sërish mbështetjen e vazhdueshme të Papa Kalistit III dhe mbi të gjitha vlerësimet pozitive të shpërndara në të gjithë oborret e Europës përmes korrespondencës të Papës me këto oborre për t’i tërhequr në politikën e tij antiosmane.

Beteja u zhvillua në 2 shtator 1457 në Zhejë, në mes të fshatrave Gjormë dhe Zhejë në afërsi të Mamurrasit. Shifrat janë kontradiktore duke dhënë një ushtri osmane që arrinte deri në 80.000 veta dhe humbjet osmane nga 15.000-30.000 veta. Taktika e Skënderbeut , e tërheqjes në male, hapjes së fjalëve se e kishin braktisur të gjithë dhe më pas sulmi në zhegun e vapës së pasdites kur ushtria osmane po pushonte dhe kuajt i kishte të pashaluar triumfoi mbi strategjinë e Isak Evrenzoit dhe Hamza Katriotit. Në këtë betejë u zu rob dhe Hamza Kastrioti që sipas porosive të ungjit të vet u burgos në Napoli dhe më vonë u la i lirë për tu vendosur në Stamboll.

Pas fitores së Skënderbeut është interesant fakti i përfshirjes së Kalorësit anglez John of Newport, për të cilin në historigrafinë shqiptare shkruhet se në këto beteja kundër turqve, në verë dhe në vjeshtë të motit 1457, një kalorës anglez Xhon of Njuport (John of Newport) mori pjesë duke komanduar një togë shigjetarësh. Në shoqëri të një ambasadori të Skënderbeut, duke u kthyer nga Napoli, erdhi në Romë për të kërkuar ndihmë për prijsin shqiptar, që ende është në rrezik prej turqve Xhon of Njuport si dëshmitar i epokës së madhe heroike të shqiptarëve, i bëri asaj një vlerësim shumë të lartë duke u shprehur kështu: Invazioni i Evropës është i sigurtë, sepse nuk ka fuqi tjetër që mund t’i bëjë këtë rezistencë, po të bjerë kështjella shqiptare.Kalorësi John of Newport përmendet për herë të parë në historiografinë shqiptare para këtij shënimi të Skënder Luarasit në artikullin e tij të gjatë “Skënderbeu në letërsinë angleze”, në “Historinë e Shqipërisë’ që vitin 1967, por në të dyja rastet nuk përmendet roli i tij si i dërguar special i Papa Kalistit III në këto territore.] Sipas dokumentacionit të publikuar në arkivat angleze pwr bulat papnore kalorësi John of Newport ishte i dërguari i Papa Kalistit III në Bosnjë, Slavonia dhe Shqipëri dhe oborrtar e këshilltar i Alfonsit të Aragonës nga dioqeza e Winchester i cili ishte dërguar në këto vende me 15 veta të familjes së vet dhe më pas pas një qëndrimi prej disa muajsh në Arbëri ai kryen edhe detyrën si ambasador i Skënderbeut në Perëndim.

Për më tepër në dokument shkruhet se Kalorësi John of Newport është i pajisur me këtë dokument për vetëm tetë vjet dhe u kërkohet të gjithë autoriteteve ti garantojnë një udhëtim të sigurtë.Ai shoqëronte Paolo Kazulo, ambasadorin tjetër të Skënderbeut, të cilët siç del nga një bulë e Kalistit III për Kastriotin më 6 shkurt 1458 se janë personat që kanë çuar këtij të fundit lajmin e fitores së Albulenës.

Ndërmarrja e kryqëzatës antiosmane nga ana e Kalistit III dhe përfshirja e Skënderbeut në të, hodhi bazat e politikës konsekuente të Heroit shqiptar, i cili deri në fund të jetës nuk ndërmorri paqe me Europën dhe mbeti ashtu si e kishte cilësuar Papa Kalisti III në 23 dhjetor 1457, “fortis athleta et verus propugnator fidei Cristianae” – Atlet i fortë dhe mbrojtës i Krishtërimit.

Fatmir Haxhiu.“Beteja e Ujëbardhës” (1967). Piktura në vaj ka përmasat (150×300) cm.

5 vjetori i Monarkisë Shqiptare. VATRA dhe DIELLI urojnë mbretin Zog. Editori i Diellit Refat Gurrazezi e quan Mbretin Zog: Burrë gjenial, me vullnet të hekurt dhe zemërflori. Monarkia sipas Gurrazezit është faqe e bardhë për Shqipërinë e cila nën drejtimin e Mbretit Zog ishte në rrugën e rregullsisë, qetësisë e përparimit kombëtar.