Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Në Ditën e shenjtë të Mësuesit me Nxënësit e Shkollës Shqipe “Alba Life”

by

Nga Keze Kozeta Zylo/

Ndër komb’ tjera, ndër dhena tjera/ ku e shkoj jetën tash sa mot, veç për ty m’rreh zemra e mjera/ e prej mallit derdhi lot. – Mjeda/

Nxënësit e Shkollës Shqipe “Alba Life” ecin në traditën e të parëve duke e festuar 7 Marsin, Ditën e Shenjtë të Mësuesit me një program të pasur artistik dhe sjellin në shenjë mirënjohjeje për mësueset e tyre buqeta të bukura lulesh.

Edhe natyra dukej sikur mori pjesë në këtë ditë shqiptare në New York, rrezet e ngrohta të diellit, cicërima e zogjve që bashkohej me fëshfërimen e lehtë të gjetheve të pemëve e bënin dhe më festive dhe më harmonike këtë ditë të shënuar.

Në mjediset e ngrohta dhe tejet komode të shkollës publikike amerikane PS 9, në ishullin e bukur Staten Island, prindër, nxënës dhe mësues të Shkollës Shqipe “Alba Life” që operon në tri lagje të Nju Jorkut si: në Staten Island, Brooklyn dhe në Manhattan u mblodhën së bashku për të festuar 7 Marsin.  Nxënësit gjithë nur dhe me dashurinë e madhe për shkollën vinin me tufa lulesh në duar duke iu uruar mësueseve të tyre të dashura gëzuar ditën e 7 Marsit.

Ajo që ngelet dhe më impresionuese është kur disa nxënës shoqërohen dhe nga vëllezërit dhe motrat e tyre që fillojne qysh bebe të cilët i mbajnë prindërit në krah apo ulur në karrocat fëminore dhe deri më të rritur se vetë ata dhe gëzohen për të ardhur në raste festash që nuk janë të pakta për Shkollën Shqipe “Alba Life”.

Nxënësit takohen, përqafohen dhe flasin shqip me njeri tjetrin, çka është dhe misioni kryesor i programit të shkollës.

Ardhja e tyre pranë shkollës shqipe është frymëzim, është shpresë për të ardhmen e fëmijëve në Diasporë, ndonëse na mbetet një punë dhe më e madhe për të bërë, pasi mijëra fëmijë me prindër shqiptarë në botë nuk flasin dhe shkruajnë shqip dhe kjo përbën një shqetësim real për cilindo prej nesh.

Mësuesit dhe prindërit kishin kohë që përgatisnin nxënësit dhe fëmijët e tyre për këtë ditë dhe kjo përgatitje serioze u kurorëzua me sukses në programin spektakolar që u dha në këtë ditë të shenjtë.

Se Gjuhë e Shqipërisë është Gjuhë e Perëndisë

Këto vargje të poetit kombëtar Naim Frashëri u recituan plot dashuri dhe zë kulluar nga nxënësja e shkollës shqipe Melinda Djenovic që ka vite që e ndjek rregullisht shkollën dhe ka rezultate të dukshme duke arritur që të jetë dhe prezantuese në programe të ndryshme.

Programin e ka hapur sopranoja e mirënjohur Deshira Ahmeti Kërliu e cila ka kohë që i është bashkuar programit serioz të Shkollës Shqipe “Alba Life”.  Znj.Kerliu iu uroi gjithë mësueseve festën e 7 Marsit dhe tha se ndihej krenare që bashkëpunonte me stafin e shkollës dhe me nxënësit.  Festa e 7 Marsit vazhdoi Kërliu në këtë shkollë festohet realisht si festë shqipe, si ditë mësimi pasi mësuesët martirë që luftuan për të hapur shkollat shqipe dhe derdhën gjakun në mbrojtje të alfabetit shqip lanë amanetin që fëmijët shqiptarë të flasin shqip kudo ku janë.

Znj.Kërliu ka ftuar në skenë nxënësit e shkollës shqipe të Manhattanit të shoqëruara nga mësueset e tyre Liza Pllumi, Mane Hasanaj dhe Anila Syka.

Programi filloi me poezinë “Gjuha Jonë” të Naim Frashërit recituar nga Nora Hysa.  Lendina Jahmurataj ka recituar poezinë “Nënës”.  Vëllezërit Flaton dhe Gentian Hulaj interpretuan “Shkolla ime”.  Edona Hasanaj “Festa jonë”.

Kevin Predlukaj interpretoi “Gjuha Shqipe” të Ndre Mjedës.

E dua shkollën time nga Simon Syku.

Programin, nxënësit e Manhattanit e mbyllën me vallen aq të njohur të Rugovës, pergatitur nga mësuesja Mane Hasanaj, valle që u shoqërua me duartrokitje të nxehta nga publiku.

Programi i pasur artistik vazhdoi me nxënësit e shkollës shqipe në Brooklyn.

Edhe pse  disa nxënës munguan pasi kishin ELA test në shkollë publike përsëri programi ka vazhduar me plot sukses dhe dinjitet.  Nxënësit e mësuese Raimonda Hysollit interpretuan poezi dhe këngë të ndryshme.  Kelvin Rustani interpretoi “Mësuesja”, Bjarni Brluku “Nëna”, Diola Dacaj “Mësuesja ime”, Dorentina Dacaj “Nëna”, Arjon Mazda “Nëna”, Ledion Xhoi, “Nëna”, Eneo Rustani “Nëna”.

Kelvin dhe Enea Bulku me zërat e tyre të magjishëm kanë rrëmbyer zemrat e prindërve në sallë dhe janë shoqëruar me duartrokitje kur kanë kënduar këngën e Nënës të shoqëruar nga shokët dhe shoqet e klasës.

Ndërsa nxënësit e mësuese Gladiola Bakos si Oresti Salillari interpretuan plot konfidencë dhe dashuri “Dy festa të bukura” 7-8 Marsi, Rafal dhe Andri Gjonaj interpretuan nga Ali Podrimja “Zilja e shtatorit”.

Programin e shkollës shqipe në Staten Island e ka prezantuar mësuese Entela Muda së bashku me Melinda Djenovic.

Mësuese Entela ka ftuar nxënësen Dea Watkins e cila ka recituar vjershën “Zogu dhe djali”.  Brendon Doda “Quhem shqiptar”.

Elira Xhemali “Festa e Mësuesit”.  Rilind Bardhi “Ylli i vogël lart në qiell”. Ndërsa Dea Kerliu befasoi me vjershën që kishte krijuar vetë plot dashuri dhe ëmbëlsi fëminore.

Jaedin Doci “Libri”, Ariela Gashi “Dy festa të bukura” dhe Brian Muda “8 Marsi” nga shkrimtarja Adelina Mamaqi.

Programi ka vazhduar me nxënësit më të rritur duke filluar me Melinda Djenovic “Gjuha Shqipe”, Naim Frasheri, Arsi Muda me poezinë “Atdheu” nga shkrimtarja Laureta Petoshati.  Olivia Verteniku nga Filip Shiroka “Shko Dallandyshe”.  Denis Doda “Mësueses”. Alba Ujkashi “Epika” nga Ali Podrimja dhe Alisa Pocesta: “Unë jam shqiptare”.

Të gjithë nxënësit kanë kënduar së bashku këngën: “Mësuese e dashur” interpretuar nga Dea Kerliu dhe Dea Watkins.

Mjaft spektakolare ishte kërcimi i valles së Napolonit nga nxënësit në Staten Island udhëhequr nga mësuese Entela Muda dhe Dëshira Kerliu.  Shamitë kuq e zi përgatitur nga duartë e arta të gjyshes së Elira Xhemalit valëviteshin në ajër mjeshtërisht nga duartë e vogëlusheve.

Në fund të koncertit spektakolar nga nxënësit e shkollës shqipe z.Qemal Zylo themelues i shkollës Shqipe dhe drejtues i saj i ka dhuruar buqeta me lule të freskëta gjithë mësueseve si Liza Pllumit, Mane Hasanj, Anila Syka, Aferdita Kacupaj, Gladiola Bako, Raimonda Hysolli, Entela Muda, asistenteve si Gela Bulku etj, dy artisteve shqiptare Dëshira Kërliut dhe Lindita Mezini Loles si dhe ish mësuese Adelina Lacaj, Ornela Melo, Mimoza Salillari anëtare e Bordit, Mizi Tutovic Doda, dr.Valbona Zylo Watkins, etj, në shenjë mirënjohjeje dhe respekti për punën e tyre të përkushtuar.

Pjesëmarrësit së bashku me nxënësit pasi drekuan sponsorizuar nga z.Harry Ujkashi vallëzuan dorë për dore dhe u argëtuan me valle dhe këngë të ndryshme nën tingujt e

DJ drejtuar nga Odise Salillari dhe Andrea Lole.

Ishte një ditë shqiptare midis nxënësve të shkollës shqipe “Alba Life” në New York, ishte një ditë që edhe pse të ikur larg Mëmëdheut zemra jonë rreh për të, rreh siç thotë Mjeda 124 vjet më parë: “Ndër komb’ tjera, ndër dhena tjera/ ku e shkoj jetën tash sa mot, veç për ty m’rreh zemra e mjera/ e prej mallit derdhi lot.”

Të gjithë kaluam një 7 Mars të bukur me një ditë të dielltë si shkronjat e Gjuhës Shqipe, Gjuhës sonë Hyjnore!

6 Mars, 2016

Staten Island, New York

 

Mbrëmje Artistike – Kulturore , organizuar nga stafi i festivalit të fëmijëve “Zërat e Rinj 2016”

by

Nga Violeta Mirakaj/*
Nju Xhersi, SHBA, 27 Shkurt 2016/
Në mbrëmjen e 27 shkurt 2016 në “Grappa 46 Restaurant” u organizua :Fund raising Event, për të mbledhur fonde për realizimin e festivalit të fëmijëve në diasporë “Zërat e Rinj 2016”.
Mbrëmjen e hapën dy prezantuese , Julia Ilirjani (Aktore) dhe KozetaTorishta (Gazetare)(qe kete mbremje kishte ditelindjen dhe mori urime te ngrohta.)
Kozeta shpreh kënaqësinë që ju dha rasti për të drejtuar dhe prezantuar këtëmbrëmje artistike – kulturore, dhe se ky Fundraising Event është për tëmbledhur fonde ,për të realizuar për fëmijët tanë, për fëmijet shqiptarë,festivalin e këngës shqiptare “Zërat e Rinj 2016”.
Ideatorja dhe drejtuesja e muzikës , Pranvera Çobo në emër të stafit tëfestivalit, falenderon të gjithë të pranishmit, të gjithë përfaqësuesit e shoqatave , prindët e fëmijëve që ndodhen të pranishëm dhe po mundësojne këtë aktivitet, këtë Fundraising Event, e cila do të mundësoj realizimin edhe këtë vit festivalin e katërt, për të katërtin vit, festivalin e fëmijëve të diasporës, “Zërat e Rinj 2016”. Ajo thekson se rruga deri tani nuk ka qenë e lehtë, se ky lloj aktiviteti në komunitetin tonë është një risi e re; por që krijoi dhe po krijon mundësinë që fëmijët e familjeve shqiptare, tëcilët kanë lindur dhe po rriten në mjedisin amerikan, në kulturën amrikane, tëkëndojnë këngët e tyre të moshës fëminore edhe në gjuhën amtare tëprindërve të tyre, në gjuhën shqipe.
Nën drejtimin e aktores Julia Ilirjani në një atmosferë shumë të gëzuar dhe festive u dha nje program artistik ku u ndje profesionalizmi i këngëtarëve dhe muzikanteëve. Vajza e re, Besa Buçaj , si përfaqësuese e brezit me të ri të antarëve të “Vatrës”, e shoqëruar ne pjano nga i riu i talentuar Lorivert Çobo interpretojnë këngën “Think of Me”. Shumë qarte dhe lehte muzika ndezi zjarrin e shpirtit te publikut.
Programi vazhdon me këngë nga festivali “Zërat e Rinj 2013” “Unë Bari e Ti Baresh”  kënduar nga Engjëll Junçaj dhe Enesa Dedinca, e pasohet me këngën e çmimit të dytë, “Brezi me Kapuç të Bardhë” kënduar nga motrat Enesa dhe Jona Dedinca. Me këtë këngë erdhi  përsëri drama kosovare. Ajo erdhi si një histori, ajo erdhi si një kujtim, ajo erdhi si një betim. Kjo këngë i kushtohej gjyshit të dy vajzave që e këndojnë këtë këngë, gjyshit të zhdukur nga masakrat serbe në Kosovë. Ato e interpretojnë këngën me ndjenjën e dashurisë dhe të respektit të paharruar për gjyshin, dhe për të gjithë martirëte kombit tonë.
Përshëndetje të veçanta u bënë për praninë dhe ndihmën e- Federata Pan Shqiptare “Vatra” me kryetar Z. Gjon Buçaj si dhe anëtaret dhe përfaqësuesit e saj. Gazeta “ Dielli” me Z. Dalip Greca; Albanian Culture me Z. Adem Belliu, Rrjeti televiziv me shpërndarjen e kanaleve shqiptare në diasporën e Amerikës, TV ALB me përfaqësuesit e tyre,  Radio Emigranti me president Z. Bekim Xhaferri. – Prindërit e ansamblit artistik “Kënga dhe Vallja shqiptare” që kanë mundësuar realizimin 70% te 3 festivaleveparardhës.
Pati përshëndetje për stafin organizues me drejtuese artistike dhe ideatore Pranvera Çobo , Lorend Çobo si koordinator organizativ dhe të tjerët.
Këngëtari Ervin Bushati, i ardhur nga Shqipëria për këtë event, si njëkëngëtar i rritur në skenat e festivaleve që në moshën fëminore këndonkëngën “Ja na erdhi Pranvera”O moj ti me sytë e zi” ; këngëtari  KujtimShehu këndon “Po vijnë Pamporët”, kurse këngëtarja Entela Ilirjanikëndon “Bishtalecat Palë -Palë” si dhe dueti Ilrjani- Shehu interpretojnë“Sagapo.”
Atmosfera e mbrëmjes gjithmonë e më tepër bëhet më e ngrohtë nga interpretimet dhe koloriti i ngjyrave të këngëve, hiteve shqiptare… dhe nxorrimjaft mirë në pah se – muzika eshte gjuha e vertete e te gjitheve.
Zëri i ëmbël i Mariza Sheldia solli përpara nesh këngën “Vetëm një Lule” e kenduar ne Festivalin ‘Zërat e Rinj 2015” e cila u pasua nga “Vallja e Shotes”– koreografia Albana Graca, solist Lorivert Çobo dhe Enesa Dedinca – Ansambli “Kënga dhe vallja Shqiptare”
Nën tingujt dhe zërin e ëmbël të këngëtarëve u këndua dhe u vallëzua
” Valsi i Lumturise” si dhe vazhdoi mbrëmja artistike argëtuese me këngët e këngëtarëve pjesëmarrës si dhe  nën tingujt e grupit muzikor “Pasion” te përbërë – Tastier-Elis Lloshi; Klarinet – Maks Vathi; Bateri – Lored Çobo; dhe Kitar- Pranvera Çobo.
Solidariteti për këtë aktivitet doli në pah gjatë gjithë mbrëmjes. Gjate mbrëmjes  prindërit e fëmijëve pjesëmarrës në festival si familja Sheldia, Dedinca etj bënë dhurime për mundësinë e realizimit të festivalit të fëmijëve për 2016 ; ndihmuan për fondin “Vatra” me Kryetar Z.Gj.Bucaj, dhe të tjerët.
Natyrisht, kjo mbrëmje është një tregues i solidaritetit në komuniteti tonë, gjë që duhet të jetë në vazhdimësi.
Mbrëmja Artistike – Kulturore, Fundraising Event, “Zërat e Rinj 2016” ishte një mbrëmje e bukur ku dhe një herë u tregua se dhe komuniteti ynëshqiptar, ashtu si komunitetet e tjera në këtë vend, dimë të organizohemi dhe të ndihmojmë aktivitetet në përgjithësi si dhe në veçanti aktivitetet e fëmijeve, talentet e reja, të cilët do të jenë vazhdimësia e identitetit tonëshqiptar.
 *Foto -Dielli-Arkiv, Festivali 2015
28 Shkurt 2016 

Kolonia e artistëve figurativë, Divjakë-Karavasta (19-23 shkurt 2016)

by

NGA ENGJELL ZERDELIA/

Ftesës për të qënë pjesëmarrës në veprimtarinë e organizuar nga Instituti i Librit dhe Promocionit, Bashkia Divjakë dhe Botimet Toena, iu përgjigja me shumë kënaqësi, sepse më pëlqen të jem pranë veprimtarive, ku mblidhet kombëtaria nga Kosova deri në Camëri. Këto ditët e shkurtit për fat të piktorëve dhe organizatorëve ishin të bukura dhe të mira. E gjithë zona Divjakë-Karavasta u rrethua nga mjeshtrat të shpërndarë si Pelikanët Kacurrelë në të katërta anët e Lagunës. E ku kishte kënaqësi më të madhe se të shikoje këta njerëz të talentuar që në telajot e tyre, të vedosura në kambalecat, pikturonin pamje mahnitëse; diku një minipyll me pisha të larta, pemë të tjera, det dhe bregu i detit me rërën dhe shkurret përreth, dallgë të lehta e të forta, ishullin e pelikanit kacurrel, lagunën me mrekullinë e saj, perëndim dielli, vija uji dhe kanale ndarëse, fushë myzeqeje dhe qielli gri gati për shi, pishë e butë dhe e egër, ngjyra të larmishme, të binte në sy e gjelbëra, e kaltërta, bluja, kafe, bardhë, gri, të gjitha ngjyrat. Takimin e parë bashkë me dirigjentin Maksim Kulla e bëra me dy piktorët dhe njerëzit e shquar Pashk Përvathi dhe Kujtim Buza. U ulëm tek Resorti dhe porositëm secili sipas kerkesës, pranë nesh për fat erdhi dhe drejtori i Parkut Kombëtar “Divjakë-Karavasta” Ardian Koci. Biseda u bë fantastike, përpos falenderimit për Divjakën dhe njerëzit e saj, kurioziteti i Lagunës u qartësua edhe në mënyren shkencore të trajtimit që i bëri A.Koci. Ishulli i Pelikanit ndodhet në Lagunën e Divjakës, në lartësinë rreth 0.5-1 m mbi nivelin e saj. Përbën një ishull interesant të formuar nga akumulimet e mbetjeve organike, në të cilin është formuar një ekosistem, ku dallohet një botë shumë e pasur bimore barishtore. Në të folenizon pelikani kaçurel. Ka vlera shkencore (biologjike), ekologjike, didaktike, edukuese.

Laguna e Karavastasë është në afërsi të Lushnjes. Në të rriten disa lloje të rralla pishash dhe një lloj i rrallë Pelikani, Dalmatian Pelican. Supozohet se 5-7 % e të gjithë pelikanëve të këtij lloji jetojnë aty. Karavastaja bën pjesë në parkun kombëtar të Divjakës. Eshtë më e madhja e vendit tonë dhe në gjithë bregdetin jugor të Adriatikut, sip. 4330 ha, gjatësia 10.6 km, gjërësia 4.3 km dhe thellësia deri në 1.5 m. Karakteristike në këtë zonë është kolonia e Pelikanit Kaçurel me rreth 100 çifte që përfaqëson rreth 5-7% të numrit të përgjithshëm të kësaj specie në shkallë botërore, me nje reze shtrirje deri ne 100 km. Karavastaja për këtë specie përfaqëson kufirin më perëndimor të saj. E veçantë është dhe prania e disa qindra çifteve të dallandysheve të detit.

Veprimtaria kulmoi me ekspozitën e organizuar tek Resorti, ku të gjithë piktorët shpalosën punimet e tyre të mrekullueshme. Tradita e kërkon të përcjellim veprimtarinë, përshendetën; kryetari i bashkisë Divjakë Fredi Kokoneshi, drejtorja e Toenës Irena, deputeti Fatmir Toci, piktorët Kujtim Buza, Luan Borici…Nuk ka rëndësi se e vizitojnë një ekspozitë 50 apo 500 veta, e rëndësishme është që kjo pjesëmarrje të ketë shpirtin artistik në këto punime, e kjo jo vetëm nuk mungoi, por ishte në lartësinë e duhur, e zbukuruan festën dhe një gup nxënësish të veshur me kostume popullore të të gjitha trevave shqiptare. Në bisedë e sipër me piktorët lushnjarë Luci Pavli Shandro dhe Luan Borici dalluan ciltërsinë dhe dashamirësinë e këtyre artistëve sa të thjeshtë, aq edhe cilësorë. Ajo që spikati fuqishëm e me shumë dinjitet të madh njerëzor ishte dhe prania e piktoreve femra.Kjo ishte veprimtaria me numur 31 dhe që ka një shtrirje në Shqipëri dhe Evropë.Pjesëmarrës të nderuar, Kolonia e Artistëve Figurativë, Divjakë-Karavasta (19-23 shkurt 2016) ishin: Kujtim Buza, Qamil Prizreni, Pashk Përvathi, Sadik Kasa, Agim dhe Xheneta Kadillari , Caush Vathi, Zaim Elezi, Vangjo Vasili, Luan Borici, Luci Pavlo Shandro, Adrian Cene, Rikarda Nenshati(Nova), Adriana Puleshi, Bojana Ejupi, Nasuf Myftari, Spiro Panariti, Gjergj Simoni, Azem Kucana etj. Qytetet; Tirana, Lezha, Elbasani, Shkodra, Durresi, Peshkopia, Pogeadeci, Lushnja, Mirdita, Tropoja, Prizreni…Kolonitë do të vazhdojnë për vitin 2016 edhe në qytete të tjera të Shqipërisë.

 

 

Në Ditën e të dashuruarëve në Long Wood në Pennsylvania

by

Në një nga Kopshtet më spektakulare të luleve në botë, Long Wood në Pennsylvania/
Lulet janë medicina e shpirtit…/
Nga Keze Kozeta Zylo/
Dita e të dashuruarve që simbolizohet në botë me Shën Valentinin e bën pak më ndryshe ta presësh ditën nga të tjerat, ngase eshte një ditë që duhet të mbushet plot me dashuri dhe mirënjohje për gjithcka që të është afruar. Dashuria është jeta dhe lëvizja e njerëzimit. Oscar Wilde do te thotë: “Keep love in your heart. A life without it is like a sunless garden when the flowers are dead”, që do të thotë: “Mbaje dashurinë në zemrën tënde. Një jetë pa atë është si kopshti pa diell ku lulet vdesin”…
Së bashku me miqtë tanë, çiftet Likollari dhe Pira, menduam t’i iknim pak larg dimrit të ngrirë, pemëve me brymë të bardhë, netëve të akullta nju jorkeze dhe të shkonim pranë luleve dorëzonjëza që dinë të sjellin atmosferë dashurore…
Në këtë ditë me aromë dashurie ne zgjodhëm të vinim në një kopsht me parfum lulesh botanike, sidomos midis mijëra llojesh të tipit Orkide që rriten nga lulishtarët plot kulturë dhe dashuri për lulet.
Ndonëse temperaturat jashtë ishin nga më të ultat pothuajse nën zero, lulet të çudisnin me komunikimin e tyre aq të ngrohtë dhe delikat…
Është tejet impresionuese gati mbetesh pa frymë kur futesh brenda godinës “Conservatory” sic do ta quanin ata, vendin ku rriten lulet në kushte krejtësisht të natyrshme dhe bio, të të shfaqen perpara petale, orkida me ngjyra marramendëse. Kopshti është 436 hektar dhe 4.2 km² mbushur me lule ekzotike dhe pemë nga më të lartat. Për mijëra vjet është përdorur nga vendasi amerikan fiset Lenni Lenape që gjuanin në pyll dhe mbillnin lule në fushë. Evidenca gjendet në pasurinë e Kopshtit Longwood Gardens.
Ndërsa duke ecur mbi kokë të vareshin si shandanë të shndritshëm vazo të mëdha lulesh që mbanin buqeta nga më të bukurat me orkide. Në hyrje të sallës të priste altari i rrethuar me kurorën plot me orkida me petale të bardha e konceptuar për ditën e Shën Valentinit, ku të dashuruarit mund të pozonin për ta pasur kujtim në jetë. Ndërsa shandanet me lulen orkide të vareshin në kokë, poshtë në dysheme me ujë të mëndafshtë pasqyroheshin petalet me ngjyrë rozë që ishin në lëvizje magjepsëse…
Ciceronja amerikane plot shkathtësi dhe mirësjellje tha se janë mijëra lloje orkidesh dhe se jane marrë nga vendet aziatike ku përmendi dhe Taivanin. Lulja e Orkides ka qenë e preferuara e aromës mbretërore në Kinë. Petalet e tyre dhe nën petalet janë si të pikturuara me dorë, ato janë lule Zoti, janë petale që kanë ndërmjet tyre petalen buzë ose labellum…
Të çudit puna për rritjen e tyre, ato duket se e kanë rrënjen me ajrin dhe e duan atë që të ketë lidhje me tavanin dhe ajrin, si dhe duan pak dhé, por më shumë sfungjer dhe dru…
Kopshti botanik Longwood është krijuar nga çifti Pierre dhe Alice Du Pont. Pierre Du Pont vinte nga një familje me tradita të pasura, dashuria për lulet, pemët, kopshtet u bë dhe më pasionante tek Pierre me profesion inxhinier. Në kompleksin e tyre botanik në vitin 1919 ata krijuan hapësira të rehatshme për miqtë e tyre ku organizonin mbrëmje, shfaqeshin teatro dhe luhej muzikë pianoje, i cili luante vetë.
Në këtë kopsht mungonte lulja e orkides e cila në Amerikë nuk rritej, prandaj duhej tregëtimi i saj për ta sjellë nga vendet aziatike. Ato ishin tejet të kushtueshme dhe duheshin njerëz të specializuar në rritjen e tyre.
Lulja e orkides Cattleya me petale të bardha u soll për herë të parë, më 1920.
Mjaft lule të orkides u rritën në vitin 1924 nga Louis Jacoby ku dhe sot ruhen në muze, shënime të tij rreth zhvillimit të tyre.
Sot mbledhja e orkideve në kopshtin “Longwood” përmban mbi 6000 bimë. Lulëzimi i Orkideve nuk pushon në cdo stinë të vitit. Shumë studentë, praktikantë nëpërmjet ekranit televiziv mësojnë nga përvoja e jashtëzakonshme e profesorit të luleve Louis Jacoby. Ajo është një punë gati një shekull rreth 95 vjet.
Çdo vizitor që shkon atje intrigohet nga bukuria e mahnitshme, delikate, aromatizuese, ndjellëse dhe sheh nga afër “Orchid Extravanza”!

Longwood Garden një nga kopshtet më të famshme botërore me lule

Misioni i Longwood Gardens është trashëgimia e gjallë e Pierre S.du Pont, që frymëzon njerëzit nëpërmjet dizajneve te përsosmërisë, kopshtarisë, arsimit, si dhe artit”.
Aty ka programe për arsimin dhe zhvillimin e kulturës së mëtejshme.
Kopshti “Longwood” u ideua nga Pierre Du Pont i cili ka lindur në vitin 1870 në Delware Pennsylvania. Du Pont ishte një figurë shume e rëndësishme në suksesin e kompanise “General Motors”. Kur ai doli në pension kompania “Gjeneral Motors” ishte më e madhja në botë. Ai ishte i magjepsur nga bukuritë natyrore kjo falë kulturës së familjes që kishte përvojë dhe dashuri të pakrahasueshme me kopshtarinë. Longwood e para “Conservatory” ishte ndërtuar në vitin 1914.
Me ndërtimin dhe përdorimin e dizajneve nga më artistiket ai krijoi mjedise teatrale me lule shumëngjyrëshe të cilat dukeshin sikur vallëzonin nën tingujt e muzikës elegante. Në vitin 1923 ai ndërtoi një dhomë muzike elegante me veshje me derrasë arre, ndërsa muret i lyeu me ngjyrë trëndafili ku tavani kishte lidhje të hapur me boshtin qendror të serrës kryesore.
Publiku vinte në grupe grupe të mëdha për të parë mrekullinë e Du Pont, ndërkohe aty ishte krijuar pistë vallëzimi ku petalet e luleve dhe njerezit ishin në harmoni perfekte.
Gjithmonë kopshti ka qenë në ndryshime të vazhdueshme, në ndërtime me kopshte të reja si Silver Xhennet, kopshti tropical Cascade, kopshti me harlisje mesdhetare si dhe kopshti për fëmijë. Në 20 vjet u vunë 2 milionë llamba të vogla që duken sikur ka zbritur qielli plot me yje mbi kopësht.
Gjatë Krishtlindjeve aty vezullon cdo gjë, dritat e shumëngjyrta, vizitorët e shumtë, zjarret e oxhaqeve, fëshfërima e ujit i japin dhe më magji kopshtit.
Tingujt e Grand Piano, një piano prodhuar nga kompania Steinway dhe Sons në Queens, dhe blerë nga Pierre Du Pont New York e bënin dhe më të gëzueshme pranimin e vizitorëve të luleve. Pianoja ka muzikën dhe qualitetin më të lartë të zërit.
Vetë hartuesi dhe ndërtuesi i kopshtit të luleve ka luajtur gjatë në piano i cili është shoqëruar nga kori recital.
Në vitin 2009 aty kanë ardhur pianistë të talentuar nga Instituti “Curtis” i muzikës të njohur botërisht Jazz pianist McCoy Tyner, Van Clibum pianist ndërkombëtar, Haochen Zhang fituesi i medaljes së artë, dhe pianisti rus Olga Kern.
Du Pont bleu piano dhe organo nëpërmjet një komisioni të posaçëm. Koleksioni i tij ka 10,010 që përfshihen gjithë tingujt në një orkestër duke përfshire dhe Piano Astor, një nga pianot më të vjetra në Amerikë.
Pierre Du Pont ndërtoi dhe kullën Chimes bazuar dhe frymëzuar nga një strukture kulle që kishte parë në France. Kulla ka pësuar konstruksione të herëpashershme derisa në vitin 2001 është ndërtuar një Carillon me 62 zile. Dy ekrane vidio janë siguruar jashtë kullës dhe shfaqin 8 minuta historinë e kullës dhe këmbanat tregojnë se si zilka Longwood ka luajtur meloditë. Koncertet zyrtare inaguruese bëhen në ditët përkujtimore, por aty zhvillohen koncerte në verë dhe në vjeshtë ku unaza Carillon bie mekanikisht çdo 15 minuta nga ora 9 paradite deri 6 mbasdite.
Megjithatë ferma e blerë nga Pierre Du Pont në vitin 1906 gjithmonë evolon në përshtatje me kohën. Buxheti i saj vjetor është 50 milion dollarë dhe ka një staf prej 1300 punëtorë, studentë dhe vullnetarë.
Longwood Garden është një nga vendet më të vizituara me kopshte spektakolare, me orkide, zambak uji, me ujëvara dhe burime të argjendta, me lule dhe petale aromatizuese, për ne ishte një shetitje gati qiellore.
Kur ecje midis luleve, buzëqeshje me petalet, shihje burbuqet e tyre, medoemos ndiheshe sikur ishje në një qetësi olimpike…
Duke parë “Orchid Extravanza” mendon se sa prindër, piktorë, skulptorë, shkrimtarë, poetë, shenjtorë janë frymezuar prej luleve, ndër tok ka qenë dhe bamirësja e madhe e njerëzimit shqiptarja me emër, syth luleje, Gonxhe Bojaxhiu, Nënë Tereza e cila thotë: “Ne kemi nevojë të gjejmë Zotin, atë nuk mund ta gjesh në zhurma dhe nervozizëm. Zoti është miku i qetësisë. Shikoni natyrën, pemët, lulet, barin si rriten në qetësi, shikoni yjet, Hënën dhe Diellin, si lëvizin në qetësi… Ne kemi nevojë për qetësi të jemi të aftë të prekim shpirtin”.
Shumë mbresa të vecanta më la dhe pllaka e mirënjohjes vendosur në një pjesë të dukshme në mur me një vazo të madhe me lule orkide përpara, dhuruar ciftit Du Ponte nga gjithëqytetarët “Longwood” me guvernatorin e tyre.
Në këtë vizitë si në parajsë ne prekëm bukurinë hyjnore, ndjemë aromën e luleve, ecëm qetësisht pranë tyre, pamë punën e jashtëzakonshem të çiftit Ponte dhe njëkohësisht se si ruhet me aq fanatizem trashëgimia që ata i lanë njerëzimit. “Longwood Garden” është një pasuri e pallogaritshme jo me pallate, gradaçiela, avione, bomba dhe tanke lufte, por është një pasuri me lule që të magjeps bukuria e tyre, është “Orchid Extravaganza”, është medicina e shpirtit të dashuruar me lulet.

14 Shkurt, 2016
Staten Island, New York

Katër Orët e Sekretarit John Kerry në Tiranë

by

Nga Shefqet Kërcelli/ Korrespondent i Diellit në Shqipëri/
Në fakt axhendën e kësaj vizite të paralajmëruar, gazeta”Dielli” e publikoi ndër të parat nga mediat shqiptare. Avioni i Sekretarit Amerikan të Shtetit u ul në aeroportin “Nënë Tereza” në orën 09.45 minuta. Fillimisht zoti Kerry takoi kreun e shtetit, zotin Bujar Nishani, një takim qe zgjati rreth 5 minuta. Më pas, Sekretari i Shtetit në një nga makinat e ambasadës amerikane u nis drejt kryeqytetit, për të vazhduar takimet protokollare. Eskorta e tij ka ndjekur itinerarin e paracaktuar, nga Rinasi në autostradën Kashar-Tiranë, nën masa të forta sigurie. Që herët në mëngjes, forcat e sigurisë së tij personale dhe forcave të sigurisë së policisë shqiptare kishin kontrolluar rrugët, mjediset publike dhe ndërtesat ku do të kalonte zoti Kerry. Një helikopter i Forcave Ushtarake ka shoqëruar në një lartësi të ulët eskortën nga Rinasi deri në selinë e Kryeministrisë. Ndërkohë rruga nga aeroporti i Rinasit deri sheshin “Nënë Tereza” ishte zbukuruar me flamuj amerikanë dhe shqiptarë më shumë se kurrë. Vizita e Zotit Kerry përkoi me ditën e dashurisë, kështuqë pamavarësisht shiut, sheshi “Skënderbej” dhe bulevardi “dëshmorët e Kombit”, kishte qytëtarë të shumtë që kishin dalë për të përshëndetur ardhjen e sekretarit Kerry. Takimi me kryeministrin Edi Rama zgjati rreth gjysmë ore. Pas deklaratave të përbashkëta, sekretari Kerry shëtiti me këmbë nga selia e Kryeministrisë për në hotel “Rogner”, për t’u takuar me kryetarin e opozitës Lulzim Basha. Në këtë pjesë rruge, qindra qytetarë të Tiranës përshëndetën Sekretarin Amerikan të Shtetit. Pas takimit me kryetarin e opozitës Lulzim Basha, Sekretari Kerry dhe delegacioni i Tij, iu drejtuan Muzeut Kombëtar, ku takoi një grup të rinjsh përfaqsues të OJQ. Në këtë takim mernin pjesë kryesisht të rinj të shkolluar në Shtetet e Bashkuara me bursa të dhëna nga ambasada ose projekte nga agjenci të ndryshme amerikane. Takimi zgjati 60 minuta dhe këtu të rinjtë nxorrën në pah probleme të jetës së përditëshme, luftën kundër korrupsionit, censura, autocensura në media, ndikimi i politikës në media, etj. Zoti Kerry ishte i interesuar të njihtë me detaje problemet kryesore që shqetësonin të rinjtë e qytetarët shqiptarë, sidomos për situatën në media dhe luftën kundër korrupsionit. Kështu të rinjtë ndanë më zotin Kerry ceshtje si, reforma në drejtësi dhe ndikimi i saj në media, vështirësitë dhe pengesat burokratike, korrupsioni, të cilat u dëgjuan me vëmendje nga Shkeqesia e Tij. Nga ana e tij zoti Kerry vlerësoi përpjekjet e të rinjve në cështjet e programet e shtetit ligjor e medias së pavarur, duke evidentuar rolin e popullit shqiptar në zgjidhjen e cështjeve kryesore të demokracisë. Gjatë këtijy takimi zoti Kerry shoqërohej nga Zonja Nouland, zoti Lu dhe personel i ambasadës. Mbas takimit sekretari Kerry cau rrethimin e forcave të sigurisë dhe ju afrua e takoi një grup qytetarësh, pjesë e të cilëve isha dhe unë, duke u shprehur:- Falenderoj popullin shqiptar për pritjen e organizuar! Sjell dhe mesazhin e presidentit Obama për popullin shqiptar! Do na keni gjithmonë pranë në rrugën e nisur! Dikush nga qytetarët i kërkoi një mesazh për Kosovën, Do vazhdojmë mbështetjen tonë, theksoi zoti Kerry dhe u largua për tek makina nën duartrokitjet dhe falenderimet e qytetarëve shqiptarë. Kështu u mbyll vizita e sekretarit të shtetit zoti Kerry në Shqipëri. Takimet zgjatën më tepër nga sa ishin parashikuar, kështuqë vizita zgjati nga 3 në 4 orë. Në orën 13:27, sekretari Kerry nga Muzeu Kombëtar ju drejtua aeroportit “Nënë Tereza”.
Fjala e zotit Kerry
“Unë jam këtu sepse ne jemi miq. Dua ta nënvizoj këtë gjë. Ne jemi aleatë. Në kemi interesa të përbashkëta dhe marrëdhëniet tona diplomatike kanë përjetuar kohë interesante dhe të veçanta… Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria vetëm do të vijnë duke e rritur dhe e forcuar këtë marrëdhënie që kemi sot. ..SHBA dhe Presidenti Obama eshte me Shqiperine ne transformimin dhe rrugetimin e saj”

Fjala e plote e sekretarit Kerry ne anglisht.

Sekretari i Shtetit John Kerry: Well, good morning to all of you, and thank you very, very much, Mr. Prime Minister. It really is a very special opportunity to be here with you today. You and I have met. I have admired your leadership. I appreciate your creativity enormously. And I am deeply appreciative of the palpable, the tangible warmth of the welcome here in Tirana, in Albania today. And I am grateful for you taking the time, along with Foreign Minister Bushati and the rest of your team, to share with us all of the thoughts that you just described in your very comprehensive statement. President Obama and I and the American people are very grateful for the leadership that you are offering and for your team’s efforts to not just care about Albania and Albanian’s interests but to embrace a broad set of values which define all of us and I think really are at the root of the great friendship that the United States and Albania share.
I am here because we are friends. I want to emphasize that. We are allies. We have enormous mutual interests and we have traveled a very interesting and very special road in our diplomatic relations which, as the prime minister reminded everybody, we celebrate the 25th anniversary of those diplomatic relations in one month. I think I can tell you that, as our ambassador here, Donald Lu, has told me, our relations really are extremely healthy and very, very warm, and we’re all very, very grateful for that fact.
I have listened carefully to the thoughts of the prime minister this morning, and I think he made very important points and opened up opportunities for the United States and Albania to work even more closely together. We’re living in a time of enormous global challenge. Albania has understood those challenges, and your leadership has been very important in helping the United States and others to be able to meet the test of our times: this fight against violent extremism, this effort to distort a great religion and to use it for, in many cases, evil purposes that have nothing to do with any religion on the face of this planet.
So I have just come from Munich, where our focus was the struggle in the Middle East and the need to confront and defeat the terrorist group Daesh. And there obviously was much discussion, as we all know, about the impact of that fight as it is playing out in Syria and the impact with migration throughout the region. We know that defeating Daesh is not going to happen just because of what any one country does. It’s going to require a broad coalition, and we have built that coalition. And Albania, I am proud to say and grateful to say, is a charter member of that coalition. Albania has been there from the beginning, willing to stand by all countries in opposition to Daesh. And it is standing up with us in support of Iraq. It is standing up with us in support of Afghanistan. And it is standing with us in the long-term struggle to emphasize to people the importance of tolerance, to marginalize violent extremes, to recognize that it is important for all of us to be able to build societies and communities in which you may not agree with everybody else but you have a tolerance for their views, provided they are living within the law and within the norms of decency and international behavior.
Albania is not just a friend and not just a country that has shown in so many ways a special affection for the United States, but Albania is also a NATO ally, and that brings special responsibilities for this region. And we are grateful for Albania’s membership and partnership in that alliance.
During our meeting today, the prime minister and the foreign minister and I had a good chance to review Albania’s significant progress – the real steps that Albania is taking in order to take on its full responsibilities in this alliance and friendship, and also to do the things that it wants to do and has embraced in order to be able to be more deeply integrated in Euro-Atlantic institutions.
The evidence is absolutely clear, and Albania should be very pleased with the fact that your country is moving in the right direction. You are on the right track, and I am quite confident that with the awareness that has been embraced in your legislation with respect to combating corruption, I am very, very heartened, as everybody is, to know that your reforms are well underway. I am personally impressed by the approval of legislation to bar criminals from the political system. That’s a courageous step, it’s an important step, and it’s a significant statement with respect to the road that Albania is on. I am encouraged, very much so, by the judicial reform package that is now being considered in order to improve the judiciary and allow for a greater crackdown on corruption.
And I want to emphasize this is something that your leadership is embracing, that they are working hard to be able to deliver. And they are committed, I am convinced, to the fight for more accountable governance, and that requires the support of every single Albanian. The United States is absolutely ready and willing, and I am here to affirm on behalf of President Obama that we are with you in this transformation and in this journey.
But in the end, only Albanians can enact the laws – the right laws – and insist on their effective implementation. Now, I know this from personal experience. I shared with the prime minister my own journey as a young prosecutor in the state of Massachusetts in America, and I know that it’s tough to take on those who have become happy with a process of avoiding their shared responsibilities to the entire nation by engaging in one kind of corrupt activity or another. But as hard as it is, I am convinced that the prime minister and the government are committed to a track that will guarantee that Albania’s future is one that will take it to a full partnership with Europe and the rest of the world and to prosperity and better opportunity for all the people of Albania.
The people of this country know full well and want to live in a place that where the rule of law means exactly that: It is the rule of law and its judges and prosecutors abide by exactly the same rules as the average citizen in every street, and that everyone else will be treated fairly, no matter what political party is in power and no matter who belongs to what party, no matter what your politics are.
Albania, I want to affirm, has come a long way in the last quarter of a century. And as the people of my own country can attest, it is hard work. It’s not easy building a strong democracy, and it is the work of many decades, really. And frankly, the work is never done. We are still working to perfect our own. We have our own set of challenges. The most important thing is that you talk about them openly and you work in a concerted way to try to address the concerns of the people.
Albania has made significant progress and is clearly committed – no question about it – to achieving more. And in so doing, Albania can count on the full friendship and support of the people of the United States, of our government. And I must say I have so many friends of Albanian descent in America who have always said to me, “You have to go to Albania. You’ve got to visit.” I’m sorry it’s such a short visit. I have to come back, and I will, but I promise you this: The United States of America and Albania will only grow and strengthen this special relationship that we have today. And I thank you, Mr. Prime Minister, for a very warm and generous first welcome to Albania. Thank you.