Eshtrefe Sefiu-Nuhiji, mësuese në Shkollën shqipe të Windisch-it në Kantonin Aargau të Zvicrës, në një bashkëbisedim me Editorin e Diellit të Vatrës në New York Sokol Paja, rrëfen organizimin e mësimit shqip në Zvicër, aktivitetet patriotike, kulturore dhe edukative, sfidat për ruajtjen e gjuhës, kulturës, traditës dhe identitetit kombëtar në mërgatën shqiptare të Zvicrës.
SHKOLLA SHQIPE E WINDISCH-IT NË KANTONIN AARGAU TË ZVICRËS
Shkolla shqipe e Windisch-it është ndër shkollat e para të hapura në Kantonin Aargau të Zvicrës, qysh nga vitet 1991-1992. Kjo shkollë punon dhe vepron në kuadër të Lidhjes së Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë (LAPSH) këtu në Zvicër. Për hapjen e kësaj shkolle u angazhuan veprimtarë, mësues e prindrër të shumtë, të cilët edhe sot e asaj dite ndihmojnë e kontribojnë edhe më tutje në çështje të ndryshme kombëtare. Ndër të dalluarit ishin Fetah Sheholli, Femzi e Vjollca Braha, Hamzë Morina etj. Sot kjo paralele shkollore ka 25 nxënës të grupmoshave të ndryshme. Mësimi organizohet në tri nivele. Punojmë me fletoret tematike të botuara enkas për mësimin plotësues të gjuhës shqipe, por punojmë edhe me materiale të ndryshme që marrim nga interneti dhe libra të tjerë. Nxënësit mësojnë kryesisht shkrim-lexim, historinë dhe gjeografinë e trojeve shqipëtare, folklorin dhe kulturën tonë kombëtare. Përdorim metoda të ndryshme mësimore si puna në dyshe, në grupe, individuale, poster me tema të ndryshme, etj.
ORGANIZIMI I MËSIMIT SHQIP, KURRIKULA, TË VEÇANTAT E SHKOLLËS SHQIPE NË WINDISCH
Shkolla shqipe në Windisch ashtu edhe si shkollat tjera në Zvicër punojnë me kurrikulën e hartuar në bashkëpunim me shkollën e lartë të Zürich-ut, që departamenti i Zürich-ut pat përgatitë për kurset e gjuhës dhe kulturës në Zvicër. Dhe planprogramet e mësimit shqip bazohen po në atë kurrikul. Tashmë kemi edhe fletoret tematike për tri nivelet e shkollimit,të botuara dhe të hartuara nga ministria e Shqipërisë dhe ajo e Kosovës, të cilat shpërndahen falas për nxënësit.
GJUHA SHQIPE SI FORMË E IDENTITETIT KOMBËTAR
Gjuha është mjet i rëndësishën i komunikimit prandaj edhe një popull pa gjuhë konsiderohet si popull pa identitet. Kur një person gëzon identitet kombëtar, ai gëzon ndjenjën e përkatësisë së një race, territori, kulture dhe historie të përbashkët. Gjuha dhe diskursi i saj janë elementet thelbësore të kombit. “Një komb pa gjuhë është si një lis pa rrënjë“ ka thënë një dijetar i huaj. Prandaj mësimi dhe kultivimi i gjuhës amtare në shtetet e huaja, përbën rëndësi të veçantë, në njërën anë kryerja e një obligimi moral që kemi ndaj atdheut dhe në anën tjetër njohja e gjuhës amtare ndihmon dhe lehtëson mësimin e gjuhëve tjera të huaja. Me një fjalë gjuha amtare ndihmon integrimin dhe zhduk asimilimin. Të dashur bashkëatdhetarë jepni rëndësi njohjes së gjuhës amtare sidomos për fëmijët tuaj. Bëhuni ju çelës suksesi për fëmijët tuaj, duke i`u mësuar gjuhën amtare, duke i dërguar në shkolla shqipe, që nesër ata mos të kenë vështirësi kur flasin me bashkëmoshatarët e familjarët e tyre në atdhe dhe të mburren me identitetin e tyre, kudo që ata gjenden.
BASHKËPUNIMI PRINDËR NXËNËS DHE E ARDHMJA E SHKOLLËS SHQIPE
Falë bashkëpunimit të prindërve, kjo shkollë vazhdon të funksionojë e të shpërndajë rreze diturie për të gjithë atdhedashësit që vazhdojnë ta duan atdheun edhe duke qenë larg tij. Megjithatë nuk mund të themi që është numër i kënaqshëm i nxënësve, duke marrë parasysh numrin e përgjithshën të shqipëtarëve që jetojnë në këtë rrethinë. Sido që të jetë dyert e shkollës do të vazhdojnë të jenë të hapura për çdo nxënës shqiptarë. Përveq aktivitetit arsimorë, ne si paralele organizojmë edhe shëtitje e aktivitete tjera, në mënyrë që nxënësit ndonjëherë të kalojnë kohë sëbashku duke u argëtuar. Por, mos të harroj të përmend edhe revistën që del nga kjo paralele shkollore. Në bashkëpunim me prindër, çdo vit shkollorë, botojmë revistën “Atdhetarët e vegjël“. Kjo revistë përmban kryesisht punime dhe aktivitete që zhvillojnë nxënësit gjatë gjithë vitit. Tashmë është numri i tretë që është botuar dhe do të vazhdojë të botohet sa të ketë nxënës shqiptarë. Prindërit janë model për fëmijët e tyre, prandaj duke i dërguar fëmijët në shkollë shqipe ata bëhen shembull që në të ardhmen edhe fëmijët të vazhdojnë të bëjnë të njejtën me gjenratat e reja. Dhe kështu gjuha shqipe do të jetojë dhe identiteti ynë kombëtarë nuk do të humb kurr vlerën e tij.
SFIDAT E MËSIMIT SHQIP MES TEKNOLOGJISË, PANDEMISË DHE VËSHTIRËSIA E FËMIJËVE ME DY GJUHË
Tashmë kemi filluar të lirohemi nga të qenit të izoluar, gjë që na detyroi situata pandemike që në fillimet e saja edhe i mbylli shkollat. Ashtu si të gjithë edhe ne në kushte shtëpie e pandemie, mbanim orë mësimore përmes telefonit. Por është për tu admiruar vullneti i nxënësve që të mbanin edhe mësim online dhe mos të ndalonin së mësuari gjuhën shqipe. Ishte vërtet një situatë jo e këndshme. Përveç mbylljes dhe çrregullimit të çdo gjëje, na pamundësoi edhe mbajtjen e tubimeve që mbajmë çdo vit me rastin e përfundimit të vitit shkollor dhe me rastin e festave kombëtare. Tubime këto që mbushin sallat dhe jehon kënga e poezia shqipe, si të ishin në zemër të Kosovës e Shqipërisë. Vetë fakti që punojmë me grupmosha të ndryshme, tregon që nuk është e lehtë aspak puna që ne bëjmë, shpesh paraqitet edhe nevoja që të hartojmë program të veçantë për nxënësit që vijnë me nivel shumë të ulët të njohjes së gjuhës amtare. Por gjithmonë me një bashkpunim të ngushtë dhe të mirëfilltë me prindër, arrijmë të tejkalojmë çdo vështirësi që na del përpara.
GJUHA SHQIPE SI TRASHËGIMI SHPIRTËRORE DHE IDENTITARE KOMBËTARE
Populli shqiptar ka pas vetes një histori të lavdishme e të pastër, që nga koha e Skënderbeut e deri në ditët e sotme. Lufta dhe rrugëtimi që bënë rilindasit tanë me fillet e saja që nga Lidhja e Prizerenit, e deri tek lufta e fundit ndaj pushtuesve serb ishte një rrugë e gjatë dhe e përgjakshme. Nganjëherë na rrëzuan, nganjëherë i rrëzuam, por asnjëherë nuk u dorëzuam. Por ajo qka mbeti dhe u trashëgua që nga Ilirët e deri më sot ishte gjuha. Gjuha është e vetmja trashëgimi që mban të gjallë kombin dhe identitetin kombëtar. Duke rrënjosur gjuhën në zemrat e brezave të rinj, i bëjmë nder atdheut dhe vazhdojmë rrugën e rilindasve tane, por që ata ishin të detyruar ta ruanin gjuhën në kushte lufte, kurse ne në kushte paqe e demokracie.
KUSH ËSHTË ESHTREFE SEFIU-NUHIJI?
Unë jam Eshtrefe Sefiu-Nuhiji e lindur në Gjilan më 27.09.1987. Shkollimin fillorë, atë të mesëm dhe studimet i përfundova në qytetin e Gjilanit. Në vitin 2008 u shpërngula në shtetin Zvicëran për të vazhduar jetën me aktivitete tjera interesante. Që nga viti 2012 punoj si mësuese e mësimit shqip në paralelen shkollore të Windisch-it. Përveç mësimdhënies, udhëheq edhe projektin që ka të bëjë poashtu me ruajtjen dhe kultivimin e gjuhës shqipe që nga viti 2015 e që quhet “Më dhuro një përrallë“, projekt ky që realizohet në bashkëpunim me shoqatën për inegrim të të huajve dhe bibliotekës së qytetit të Brugg-it. Kam vizituar dhe vazhdoj të vizitoj edhe seminare të ndryshme që organizon Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqipëtarë(LAPSH) këtu në Zvicër si dhe departamenti i arsimit Zvicëran për të huajt. Juve dhe redaksinë e gazetes “Dielli“ ju falënderoj nga zemra që zgjodhët paralelen tonë për intervistë. Madje me shumë bindje them se profesionet tona janë të shenjëta, mësuesit përhapin dije e civilizojnë popuj kurse gazetat kujdesen që të përhapin informacione e të promovojnë njerëz, ngjarje e aktivitete arsimore që ndonjëherë mbesin nën hije. Ashtu siç me të drejtë quhet gazeta juaj “Diell“ uroj të lëshojë rreze dhe të ngrohë çdo skaj të botës.