Dr. Lulzim Nika/
Biseda në mes të presidentit Bill Klinton dhe Boris Jelcin, e zhvilluar më 14 qershor 1999, është dëshmi se besimit të presidentit Klinton ndaj zotimeve të UÇK-së se nuk do të sulmojë trupat ruse në Kosovë.
Biseda është marrë nga arkiva e presidentit Klinton, si dokument i deklasifikuar, dhe ka rëndësi për besimin e presidentit Klinton ndaj UÇK-së, me rastin e shprehjes së shqetësimeve të presidentit rus, Boris Jelcin për trupat ruse.
Biseda mes dy presidentëve të dy superfuqive, është zhvilluar më 14 qershor 1999, nga ora 10:06 deri në orën 10:36.
Më poshtë, është përkthimi i plotë i bisedës së presidentit Bill Klinton dhe Boris Jelcin, i identifikuare si dokument nr. 5128, dokument i deklasifikuar nr. E.O. 13526.
MEMORANDUMI I BISEDËS TELEFONIKE
Subjekti: Biseda telefonike me presidentin rus Jelcin (Yeltsin)
Pjesëmarrësit: Presidenti ( i Shteteve të Bashkuara) – Presidenti Jelcin
Interpretuesi: Nikolai Sorokin
Marrësit e shënimeve: Xhol Shrejder (Joel Schrader), Majls Mërfi
(Miles Murphy), Mat Sibli (Matt Sibley), Xhol Erendreik (Joel
Ehrendreich), Roxher Merleti (Roger Merletti), Dag Bejli (Doug
Bayley), dhe Andrju Uais (Andrew Weiss)
Data-Kkoha: 14 qershor 1999, 10:06 – 10:32 a.m.
Vendi: Zyra Ovale
Presidenti (SHBA): Përshëndetje.
Presidenti Jelcin: Mirëmëngjesi, Bill.
Presidenti (SHBA): Mirëmëngjesi Boris. dje, unë dhe ju ramë dakord për t’i udhëzuar gjeneralët tanë të takohen dhe të zgjidhin problemin e komandimit në aeroport dhe të na raportojnë neve se çfarë kanë zgjidhur. Isha mjaft i dëshpëruar.
Presidenti Jelcin: Po, ata kanë bërë. Ata u takuan dje, dhe unë i dhashë udhëzime të mbajnë negocimet e nevojshme për të mbërritur deri në një marrëveshje në lidhje me rregulloret e ekipit mbështetës për prezencën ruse në aeroportin e Sllatinës, afër Prishtinës. Dhe ne vazhdojmë me kuptimin se ky grup, në kuadrin e fazës së parë, do të mbetet në aeroport dhe do të funksionojë në interesat e forcës së sigurisë ndërkombëtare. Dhe bashkëpunimi i grupit me komandantët e forcave ndërkombëtare të paqes do të portretizohet në bazë të formulës së marrëveshjes së Bosnjës. Forcat që nuk janë aty ende, për të siguruar funksionimin e plotë të grupit, do të vendosen pasi të arrihet marrëveshja dhe në kuadrin e koordinimit me gjeneralin Xhekson (Jackson). Gjenerali Zavarzin dhe Xhekson, tashmë kanë shkëmbyer oficerë ndërlidhës. Ata kanë diskutuar për problemet e sigurimit të sigurisë të personelit të kontigjentit rus. Kam udhëzuar gjeneralin Zavarzin, të arrijë një marrëveshje që parashikon funksionimin e përbashkët të aeroportit të Sllatinës. Një shembull i tillë i përdorimit, të përdorimit të qartë, mund të jetë operacioni i përbashkët në aeroportin Tuzla në Bosnjë. Megjithatë, në këtë rast, pozicionet e kontrollit duhet të mbahen nga Rusia. Dhe është e rëndësisë ekstreme, në dy apo tri ditët e ardhshme, të kemi përfunduar procesin e arritjes së një marrëveshjes për çështjen kryesore të vendosjes së turpave të kontigjenit rus nën komandat e bashkuara, gjatë fazës së dytë të fushës së plotë të operacionit të ruajtjes së paqes. Një marrëveshje e tillë e Pistës 2, apo fazës së dytë, duhet të arrihet në nivelin e ministrave të mbrojtjes dhe të punëve të jashtme, dhe të na raportohet te ne para mbledhjes në Kyln (Cologne).
Në këtë lidhje, e konsideroj shumë të rëndësishme që ministrat e mbrojtjes të takohen nesër apo më së largu pasnesër, në një vend që është i pranueshëm për ata. Nëse sekretari Kohen është i përgatitur, atëherë ministri i mbrojtjes Sergejev (Sergeyev) do të jetë i përgatitut për ta mirëpritur atë në Moskë dhe të takohen aty. Unë po vazhdoj nga mirëkuptimii që, pasi të kemi arritur marrë veshje të tilla mbi çështjen parimore për rregullimin në Kosovë, ajo do të na mundësonte neve të mos e mbingarkojmë agjendën e bisedës sonë në Kyln (Cologne). Në atë rast, ne do të ishim në pozitën për të vendosur vëmendjen tonë në bashkëpunimin ruso-amerikan, për fusha të tjera të rëndësishme. Dua të paraqes edhe një problem për benefitet tuaja, në lidhje me Kosovën. Nëse masat, masat në kohë, nuk mirren atëherë marrëveshja mund të jetë në zgrip, mund të rrezikohet. Çfarë nënkuptohet nga kjo, janë veprimet provokative të të ashtuquajturës Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Ne vazhdimisht kemi thënë, dhe të gjithë antarët tjerë të G-8 janë pajtuar, se një situatë e tillë nuk mund të lejohet të materializohet ashtu që kthimi i refugjatëve shqiptarë në Kosovë mund dhe do të rezultojë në dëbimin e përfaqësuesve të kombësive të tjera. Për fat të keq, kjo veçse është duke ndodhur. Dhe përgjegjësia kryesore është tek militantët shqiptarë. Kjo është edhe arsye e zhgënjimit tim, që në fakt paqeruajtësit në Kosovë kanë mbyllur njërin sy ndaj këtyre ngjarjeve. Si rezultat i saj, kur kjo ka vazhduar kaq gjatë, është se militantët kanë filluar të kërcënojnë paqeruajtësit rusë. Dhe ju mund t’i imagjinoni rezultatet nëse këto kërcënime bëhen realitet. Zonja Ollbrajt (Albright), e siguroi Ivanovin se punë e nevojshme është bërë në lidhje me liderët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Unë dua t’ju kërkoj, ta merrni këtë çështje nën kontrollin e tuaj personal. Kjo është gjitha që doja ta thoja. Presidenti (SHBA): Së pari më lejoni të them se në lidhje me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, ne kemi mësuar për një tentative sulmi kundër Rusisë dhe u kemi thënë atyre se nuk do të tolerojmë sulme ndaj forcave tuaja, dhe UÇK u pajtua se nuk do të realizonin sulmin. Mirëpo, është e rëndësishme të kuptohet pse ata dëshironin ta bënin këtë sulm. Ata besojnë se ngërçi në aeroport do të parandalojë që KFOR të veprojë efektivisht. Ata besojnë se ju keni ardhur në Kosovë për të mbrojtur Serbinë, e jo të bëheni pjesë e forcës ndërkombëtare. Ne ua kemi bërë të qartë se nuk do të tolerojmë sulme kundër forcave ruse. Ne duhet ta zgjidhim këtë ose duhet të presim probleme. Ne duhet të zgjidhim problemin e aeroportit. Tani, ajo se çfarë keni thënë sot për aeroportin është mirë. Pra, mund të operohet në bashkëpunim dhe qasja t’ju garantohet, mirëpo kjo nuk ishte ajo se çka u prezantua nga mbledhja në mes gjeneralit Xhekson dhe gjeneralit të juaj. Pra, bazuar në atë se çka ju më thatë mua, dhe bisedës që Algori (Al Gore) dhe Stepashin patën, gjenerali duhet t’i marrë ato udhëzime në mënyrë që ta zgjidhim këtë çështje sot.
Presidenti Jelcin: Mirëpo, ajo nuk ishte marrëveshja jonë. Së pari, duhet të arrihet marrëveshja dhe pastaj ne menjëherë duhet t’i japim udhëzimet. Presidenti (SHBA): Pajtohem. Ajo çfarë unë po them, nese ne jemi duke u pajtuar për këtë, le të kalojë nëpër pika dhe të shohim nëse kemi një marrëveshje.
Presidenti Jelcin: Në rregull.
Presidenti (SHBA): Së pari, do të ketë një vendosje të përkohshme të trupave, afatshkurtër, duke përdorur modelin e Bosnjës, e cila do të përfshijë një komponentë ruse në aeroport. Së dyti, ngërçi në aeroport do të zgjidhet. Trupat ruse do të qëndrojnë aty, por nuk do të ketë vendosje të reja të trupave deri sa të biem dakord. Së treti, ministrat tanë të mbrojtjes do të takohen për të bërë një marrëveshje afatgjatë për pjesëmarrjen ruse, kështu që ne mund të kemi një takim në Kyln (Cologne) dhe ta ratifikojmë.
Presidenti Jelcin: Pajtohem.
Presidenti (SHBA): Do të doja të ——-
Presidenti Jelcin: E them drejtpërdrejt dhe qartazi se pajtohem.
Presidenti (SHBA): Do të doja të diskutonim edhe për një pikë ose dy, nëse më lejohet. Para së gjithash, do të doja të propozoja që sekretari Kohen dhe ministri Sergejev të takohen në Helsinki, sepse e di që ne e kemi diskutuar këtë më z. Stepashin, dhe ia kam përmendur këtë presidentit Ahtisari, dhe ai ka rënë dakord për ta bërë këtë, prandaj mendoj se ata duhet të takohen atje.
Presidenti Jelcin: Pajtohem dhe do të lëshoj udhëzimet e duhura.
Presidenti (SHBA): Kjo është e mrekullueshme. Gjëja tjetër që doja ta thoja është se unë do të punoj shumë në këtë. Duhet të ketë një rol të drejtë dhe përgjegjës për Rusinë në këtë operacion dhe janë disa çështje më ndryshe se në Bosnjë, dhe i kam disa ide të cilat do t’ia kaloj sekreatrit Kohen dhe do të përpiqem t’i realizoj në mënyrë që ju të jeni të kënaqur dhe që misioni të jetë i suksesshëm. Por, mendoj se është shumë e rëndësishme që ne vendosim disa kushte në mënyrë që misioni të ketë sukses. Prandaj, duhet të biem dakord për kushtet e komandimit të përbashkët, por që të jetë e pranueshme edhe nga ana juaj. Mendoj se mund ta bëjmë këtë. Unë të përkushtohem se do të sigurojmë një rol të barabartë dhe përgjegjës për Rusinë, e që do të jetë e vlefshme edhe për interesat dhe kapacitetet e juaja për të kontribuar. Janë
disa gjëra që askush tjetër nuk mund t’i bëj, dhe ju na duheni aty. Është shumë e rëndësishme.
Presidenti Jelcin: A ishin të gjitha këto çështjet që ju dëshironi t’i
diskutonit me mua?
Presidenti (SHBA): Po këto ishin.
Presidenti Jelcin: Atëherë më duhet të them se pajtohem plotësisht me ju, dhe se do të jap udhëzime të duhura dhe pastaj këto udhëzime do të zbatohen në veprime.
Presidenti (SHBA) : Faleminderit shumë, Boris. Do të jem duke e pritur takimin tonë në Kyln (Cologne). Do ta zgjidhim këtë çështje dhe do të jetë gjë e mirë. Presidenti Jelcin: Shumë mirë, shumë mirë. Bill, jam shumë i gëzuar që kemi zgjidhur këto probleme, që nuk shkelin interesat e partnerëve të tjerë.
Presidenti (SHBA): Mirë Boris, shihemi së shpejti.
Presidenti Jelcin: Deri në takimin tonë.
Presidenti (SHBA): Mirupafshim!
Presidenti Yeltsin: Mirupafshim, Bill! Të mbështes.
– Fundi i bisedës –