Hysen S. Dizdari/
Shkenca e lidershipit është ndër disiplinat më pak të studiuara në Shqipëri. Me librin e saj “Lideri nuk lind… bëhet”, Dr. Iris Halili sjell një kontribut të jashtëzakonshëm, duke hedhur dritë mbi këtë fushë përmes një analize të thelluar dhe origjinale, e para e këtij lloji në letrat shqipe. Ky libër nuk është vetëm një manual mbi lidershipin – është një ftesë për vetëreflektim dhe zhvillim personal, që provon se çdokush mund të bëhet lider i suksesshëm nëse ndërton karakter dhe etikë të lartë morale.
Ajo që e bën librin unik është qasja e tij shkencore dhe e strukturuar, ku autorja trajton thellësisht rolin e karizmës dhe narcisizmit në suksesin apo dështimin e liderëve. Karizma, sipas saj, është një element i rëndësishëm, por jo vendimtar. Me argumente të mbështetura në shkolla të ndryshme të mendimit, ajo ndihmon lexuesin të kuptojë se çfarë e bën një lider të qëndrueshëm dhe të besueshëm.
Kapitujt kushtuar lidershipit toksik dhe liderëve negativë, përfshirë diktatorët dhe drejtuesit e korruptuar, sjellin një pasqyrë tronditëse, por të domosdoshme, për të kuptuar ndikimin e drejtimit të keq në shoqëri. Libri merr edhe më shumë vlerë kur i dedikon një kapitull të veçantë lidershipit femëror, ku ndër të tjera ndalet tek figura më madhështore e shekullit të kaluar: Shenjtorja jonë, Nënë Tereza.
Në faqen 61, autorja shkruan:
“Nënë Terezën si një ndër katër liderët më të mëdhenj të njerëzimit – përkrah Gandit, Martin Luther Kingut dhe Mandelës – e ka njohur literatura e lidershipit perëndimor si lideren që ndërtoi modelin e dashurisë pa kushte dhe transformoi mendimin botëror. Ajo na mësoi se dashuria është arma më e fortë që sjell paqe dhe prosperitet. Modeli i saj nuk ishte thjesht fetar, por njerëzor, universal dhe i lirë.”
Ky vlerësim e pozicionon Nënë Terezën si lideren shërbëtore për t’u imituar, një figurë e cila tejkalon kufijtë fetarë dhe kombëtarë. Dr. Halili thekson se shqiptarët nuk kanë pse të kërkojnë modele jashtë vendit – Nënë Tereza është modeli ynë i madh, i gjallë, për të ndërtuar një lidership me vlera humane.
Në mënyrë të veçantë, libri prish mitin e vjetër se arti dhe lidershipi nuk lidhen. Përkundrazi, autorja provon se artistët mund të jenë liderë të jashtëzakonshëm, pasi kanë aftësinë të jenë fleksibël, krijues, dhe të mos e shohin botën bardh e zi. Kjo ua jep atyre një përparësi të madhe në vendimmarrje.
Një tjetër kapitull goditës është ai për rolin e kulturave në lidership. Nëpërmjet një analize të thellë, autorja argumenton pse kultura shqiptare ka dështuar të prodhojë liderë transformues në epokën moderne. Ajo tregon se katër tiparet kulturore që karakterizojnë lidershipin negativ – dhe që, për fat të keq, janë të pranishme te ne – kanë penguar zhvillimin e drejtimit pozitiv dhe reformues.
Ky libër, i botuar nga shtëpia botuese Dituria në vitin 2020 dhe ribotuar në vitin 2022, u shpall libri më i mirë i mendimit për vitin 2021 nga portali më i madh online i librit shqip, Bukinist. Sot, ai është i rrallë për t’u gjetur në libraritë e Shqipërisë dhe Kosovës, por mbetet një thesar i domosdoshëm për çdo student, studiues, drejtues, apo qytetar që synon të kuptojë dhe të zhvillojë lidershipin.
“Lideri nuk lind… bëhet” është më shumë se një libër – është një udhërrëfyes i domosdoshëm për të gjithë ata që duan të udhëheqin me vlera, të dallojnë liderët e mirë nga ata të këqij, dhe të kuptojnë se lidershipi i vërtetë fillon nga vetja. E si fillim, një hap i zgjuar është të lexoni këtë libër që me vetëm 90 faqe përmbledh me saktësi e maturi thelbin e lidershipit modern.
Një vepër që na bën krenarë për Nënë Terezën, por gjithashtu për autoren që ia ka dhënë shqiptarisë këtë kontribut të jashtëzakonshëm.