Vida Prendi-Nikaj, mësuese e gjuhës shqipe në Espoo të Finlandës, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Espoo të Finlandës, nëpërmjet mësimit të gjuhës e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore. Me mësuesen Vida Prendi-Nikaj bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.
HISTORIKU I MËSIMIT SHQIP NË FINLANDË
Në Finlandë mësimi i gjuhës shqipe zhvillohet si pjesë e sistemit shkollor filandez. Kjo do të thotë se ambientet dhe dialektika mësimore janë të garantuara nga shkolla ku zhvillohet mësimi shqip. Gjithashtu ne mësuesit paguhemi nga shteti filandez dhe gëzojmë të drejtat si mësuesit filandez. Për kureshtjen e lexuesve duhet të theksoj se ekziston e drejta e mësimit të gjuhës amtare për çdo komunitet që jeton këtu. Ky është një privilegj që kemi ne shqiptarët si të gjitha kombet e tjera. Mësimi i gjuhës shqipe zhvillohet në bazë të një kurikule të përcaktuar nga ministria e arsimit. Me qëllim arritjen e objektivave të kësaj kurrikulë ne hartojmë planin mësimor. Diçka jo e zakontë është se përbërja e grupeve mësimore është heterogjene d.m.th brenda një grupi kemi nxënës të klasave të ndryshme. Diçka tjetër është dhe librat që përdorim për zhvillimin e mësimit ku përdorim çdo burim, ku Ministria e Finlandës ka një fond edhe për librat e gjuhës shqipe por gjithashtu dua të falenderoj edhe materialet që vijnë nga Ministria e Diasporës së Shqipërisë dhe Kosovës.
FESTA E PAVARËSISË BASHKON SHQIPTARËT E FINLANDËS
Që nga viti 2012, çdo vit kam përgatitur programe artistike, kulturore dhe patriotike për Pavarsinë e Shqipërisë dhe të Kosovës. Në vitin 2012 për 100 vjetorin ka qenë i ftuar Ish presidenti i Finlandës Ahdisari dhe Elizabet Rein. Të gjitha këto janë bërë nga devotshmëria ime, (nuk jam paguar asnjërë herë nga askush) mësimi është bërë mësim dhe aktivitetet si për Pavarësinë e Shqipërisë është bërë me 28.11 dhe Pavarësinë e Kosovës në 17.02. Për Kosovën veçanërisht e kam bërë me dashuri për Atdheun, gjenerata që po edukoj edhe pse të lindur në mërgim duhet ta njohin historinë e lavdishme dhe ta përjetojnë. Falenderim i veçantë shkon për prindërit dhe nxënësit për bashkëpunimin për zhvillimin e mësimit shqip. Shoqata Trojet duhet të përmendet për punën e tyre të palodhshme në shrbim të komunitetit shqiptar. Bashkëpunim kemi edhe me mësuesit e qyteteve të tjera si Vanta, Kirkkonummi dhe Helsinki. E kam ndjerë gjithmonë në zemrën time se përveç mësimit siç është përmendur të ushqej tek gjenerat e mia dashurinë për kombin e gjuhën shqipe e kulturën kombëtare. Në regjistrim tim në shkollën në Espoos kam rreth 160 nxënës nga klasa 1-9 Heterogen group dhe gjej kohën që edhe këto ti realizoj në kohën time qofte edhe të shtunesh e të dielash.
MOTIVIMI I NXËNËSVE PËR TË MËSUAR SHQIP
Sot mësimdhënia ka ndryshuar sidomos në vendet e zhvilluara ku çdo ditë po shkohet drejt zhvillimit digital ku çdo nxënës ka kompjuterin e tij për të mësuar. Shumica e fëmijëve kanë lindur në Finlandë dhe nuk ka probleme në fushën e teknologjisë digjitale. Vështirësia e mësimdhënies qëndron në faktin që nxënësit janë në nivele të ndryshme “Hetoregen group”. Përsa i përket teknologjisë nuk mund të rri pa përmendur kohën e koronës ku mësimi për një kohë të gjatë u zhvillua online. Megjithëse fëmijët online ishin në kushte shtëpie përqëndrimi i tyre në shumë raste nuk ishte i duhuri. Gjatë kësaj kohe më duhej të vija me ide të reja për të motivuar nxënësit për zhvillimin e mësimit online. Ishte detyrë e jona si mesues që të gjenim rrugë dhe metoda të ndyshme për nxënësit. Përveç temave mësimore që shpjegoj unë tek nxënësit ushqej dashurinë për Atdheun, mësojnë vjersha, këndojnë, recitojnë etj. Për finlandezët është shumë e rëndësishme të mësohet gjuha amtare. E quajnë si pasuri të veçantë.
SHQIPTARËT MBËSHTESIN MËSIMIN DHE AKTIVITETET KOMBËTARE NË FINLANDË
Pa mbështetje do ishte shumë e vëhstirë organizimi i mësimit shqip. Në veçanti dua të falenderoj shoqaten “Trojet” për punën e tyre të palodhshme si zonjat Aferdita Krasniqi, Fikrije Salihu dhe të gjithë të tjerët. Gjithashtu Gani Neziri ka kontribuar falas për përgatitjen e disa programeve atdhetare. Punon për qyten e Espoos në librari. Edhe me kolegët mësues bashkëpunojmë shumë dhe bëjmë koncerte për pavarësinë. Deri tani kemi bërë 2 koncerte së bashku. Falenderoj prindërit e mi për çdo rezultat që asnjëherë nuk reshten duke më përkrahur e mbështetur. Për të realizuar qëllimin e programit të miratuar nga ministria për gjuhët amtare, une si mësuese e gjuhës shqipe për zbatimin e kurrikulës mësimore bazohem në literaturën e botuar nga Ministria e Arsimit e Shqipërisë dhe Kosovës për Diasporën. Bashkëpunimi me prinderit eështë shumë i rëndësishem dhe është për tu falenderuar çdo njeri prej tyre për sakrificen që bëjnë për të ruajtur gjuhën tonë shqipe të shtrenjtë. Asnjëherë puna ime nuk mbaron brenda orës së mësimit por ajo vazhdon gjatë ditës me takimet, telefonatat, diskutimet për problemet e ndryshme që dalin gjatë procesit mësimor. Dashuria për gjuhën shqipe dhe qëllimi që të transmetohet e të trashëgohet te fëmijët tanë më motivon çdo ditë e më shumë për të punuar me fëmijët shqiptarë në Finlandë.
KURRIKULA MËSIMORE E PROGRAMIT SHQIP
Qëllimi i mësimit të gjuhës shqipe në Finlandë është që nëpërmjet gjuhës shqipe fëmijët të njihen me historinë e Shqipërisë, kulturën kombëtare dhe traditat shqiptare në shekuj. Kjo arrihet duke integruar mësimin e gjuhës shqipe me pjesë të veçanta nga historia e lavdishme e kombit e popullit tonë duke u njohur nga afër me heronjtë tanë kombëtar dhe ata që kanë lënë shumë gjurmë për ne si komb si: Skenderbeu, Ismail Qemali, Adem Jashari, Nanë Tereza, Marin Barleti, Fan Noli, Migjeni etj. Teknologjia në ndihmë të mësimit shqip është shumë e rëndësishme. Në Finlandë po shkohet drejt teknologjisë së avancuar ku libri po zevendësohet me kompjuter. Çdo nxënës ka tabletin e tij të dhënë nga shkolla. Në çdo orë mësimi kemi të bëjmë me smart-board. Përsa i përket mësimit përmes teknologjisë një përvojë e madhe ishte koha e Koronavirusit ku duhet të kishe shumë kreativitet dhe larmishmëri. Për një periudhe mësimi u zhvillua online ku kjo periudhë ishte një sfide mendoj për të gjithë por dhe një eksperiencë e veçantë për çdo të mësues.
KUSH ESHTE MESUESE VIDA PRENDI-NIKAJ?
Unë jam nga Gjadri i Lezhës, origjina familjare është nga Kçira e Pukës. Për arsye të persekutimit komunist të familjes, babai im Preng Llesh-Prendi është shpërngulur në Gjadër. Prindërit e mi kanë qenë të hekurt, kanë kaluar persekutim të egër komunist. Prindërit tanë (edhe pse i ndjeri babai im sot nuk jeton më që prej 15 vitesh) janë shembulli më i mirë që fëmijët kanë. Arsimin 8 vjeçar dhe të mesëm e kam kryer në Gjadër-Lezhë. Jam diplomuar në degën e Mësuesisë në Universitetin “Luigj Gurakuqi” në Shkodër. Jam diplomuar si Master Shkencave, Fakulteti i Drejtësisë Universiteti “Qiriazi” në Tiranë. Kam ndjekur kurse të ndryshme të Dizajnit dhe Anglishtes në USA, kurse në Finlandë kam studiuar në menaxhim. Më herët kam punuar si mësuese në Gjadër dhe Shenkoll të Lezhës për 4 vite. Kam rreth 16 vite që punoj si mësuese ku që nga viti 2012 ushtroj profesionin si mësuese në Espoo të Finlandës.