Nadire Rexhepi, mësuese e shkollës shqipe “Fan S. Noli” në Hamburg, Gjermani, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Hamburg, Gjermani, nëpërmjet mësimit të gjuhës, historisë, traditës e kulturës shqiptare dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore. Me mësuesen Nadire Rexhepi bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.
HISTORIKU I SHKOLLËS SHQIPE “FAN S. NOLI” NË HAMBURG
Natyrisht që në Hamburg kemi një numër të konsiderueshëm të diasporës shqiptare dhe mësimi i gjuhës shqipe nuk ka munguar dhe besoj nuk do mungoj. Shqiptarët kanë dëshmuar me shekuj që kanë rruajtur identitetin e tyre edhe pse janë përballur me probleme nga më të ndyshmet dhe fatkeqësisht shumica kanë qenë punëtorë krahu. Më herët në Hamburg ka pasur klasa të mësimit shqip, por kanë funksionuar në mënyrë të izoluar si p.sh në një shkollë apo edhe në xhami. Ajo çka mungonte ishte një mundësi që vinte nga vetë ministria e arsimit sikur e kishin disa gjuhë të tjera siç është turqishtja, rusishtja, spanjishtja etj. Ky fakt na shtyu neve të merremi me integrimin e gjuhës shqipe në plan-programet shkollore që tani e tutje të jetë afatgjate pa marrë parasysh a do jemi ne apo gjeneratat e ardhshme. Mësimi Shqip “Fan S. Noli” pranë shkollës Maretstrasse në Hamburg ka një historik të shkurt por shumë intensiv dhe me arritje goxha të mëdhaja. Në shkollën tonë ne kemi filluar që nga viti 2019. Unë dhe kolegu im Muhamet Idrizi, të sapo ardhur në Hamburg dhe të dy mësimdhënës në të njëjtën shkollë vërejtëm që gjuha shqipe nuk figuronte në plan-programet e mësimit të gjuhëve të prejardhjes të cilët përpilohen nga ministria e arsimit të Hamburgut. Kështu që së pari në një të diele mbas dite organizuam një mbledhje për të gjithë shqiptarët që kishin interesim ti dërgonin fëmijët e tyre në mësimin e gjuhës shqipe. Në atë mbledhje kishte diku rreth 120 pjesëmarrës dhe u regjistruan diku rreth 80 nxënës. Nga ajo ditë ne e pamë se interesimi ishte shumë i madh dhe hapi rradhës ishte bashkëpunimi me drejtorinë e shkollës dhe me ministrinë e arsimit. Po atë vit filluam edhe me mësimin, ku për arsye të kapaciteteve patëm mundësi vetem dy paralele me i hap. Një vit më pas na u bashkangjit edhe mësuesja Ariola Mukaj kështu që krijuam tri paralele tre dhe mësimi zhvillohet 2 orë në javë ditën e martë nga ora 16:00. Paralelisht mësimi i gjuhës shqipe në shkollën tonë zhvillohet edhe në formën e një kursi zgjedhor i cili ndiqet nga nxënësit e të gjitha nacionaliteteve. Ky mësim zhvillohet ditën e enjte në ora 14:00. Duhet theksuar që në Hamburg mësimi i gjuhëve të prejardhjes përkrahet dhe menaxhohet nga ministria e arsimit të Hamburgut. Suksesi i rradhës pastaj ishte ku ministria e arsimit të Hamburgut vendosi ti ripërpilojë plan-programet për të gjitha lëndët, ndër të tjera edhe plan-programin për gjuhët e prejardhjes, ku unë u ftova të jem pjesë e grupit punues në përpilimin e këtij plan-programi për shkollat fillore dhe isha përgjegjëse për gjuhën shqipe. Kjo si të thuash vendosi vulën e intitucionalizimit të gjuhës shqipe në Hamburg. Gjithashtu gjuha shqipe tani më është pjesë edhe e plan-programit të gjuhëve të reja të huaja krahas gjuhës spanjolle, ruse, frënge e të tjera, ku nxënësit nga klasa e pestë mund të zgjedhin gjuhën shqipe si gjuhë e dytë apo e tretë e huaj. Mësimi i gjuhës shqipe si gjuhë e huaj zhvillohet duke nisur nga 3-4 orë në javë. Si qërshia mbi tortë e gjithë këtij suksesi është që nota mësimit shqip shënohet në dëftesat shkollore gjë që ndikon edhe në mesataren e notës së përgjithshme. Ky fakt tregon që mësimi i gjuhës së prejardhjes ka rëndësinë e vet në sistemin shkollor në Hamburg dhe nxënësit që ndjekin këtë mësim përveç përfitimeve tjera ju vlersohet edhe mundi që japin në mësimin e gjuhës së tyre amtare. Poashtu nga ministria e arsimit organizohen vazhdimisht puntori, trajnime dhe evente të ndryshme ku tani më gjuha shqipe është pjesë e pandarë e tyre. Kjo vë në dukje që shqiptarët këtu në Hamburg janë pjesë e kësaj shoqërie multietnike, me të gjitha të drejtat si komunitetet tjera. Neve na ngelet vetëm ti shfrytëzojmë këto mundësi që ofrojnë shtetet demokratike.
SUKSESI I MËSIMIT SHQIP ËSHTË MERITË E PRINDËRVE DHE NXËNËSVE
Siç e ceka më lartë në Hamburg punohet me plan-programet e përpiluara nga ministria, kurse ne mësuesit përpilojmë kurrikulen shkollore në bazë të këtij plan-programi duke ju përshtatur kërkesave të shkollës dhe nxënësve. Me prindërit që i dërgojnë fëmijët e tyre në shkollën tonë bashkëpunimi është i jashtëzakonshëm dhe unë shpesh e them që suksesi i mësimit shqip tek ne është meritë e prindërve dhe nxënësve tanë, sepse pa angazhimin dhe sakrificën e tyre ne si mësues nuk do arrinim këtu ku jemi. Prindërit dhe nxënësit tanë janë pjesë edhe e organizimeve që bëjmë për festat e rëndësishme kombëtare. Po ashtu këta prindër bëjnë thirje tek prindërit tjerë që ti sjellin fëmijët e tyre në mësimin shqip. Unë jam shumë falenderuse ndaj prindërve dhe nxënësve të mi që na lehtësojnë një pjesë të madhe të punës sonë. Lutja ime për të gjithë prindërit shqiptar në diasporë është natyrisht që komunikimin në familje ta bëjnë gjithomonë në gjuhën shqipe dhe të marrën kohë që me fëmijët e tyre të shohin qoftë një film, të dëgjojnë këngë të mirëfillta shqiptare duke diskutuar textin e tyre apo të lexojnë një libër në gjuhën shqipe. Gjuha shqipe nuk mund të mësohet duke ndjekur mësimin një herë në javë. Mësimi shqip duhet të shërbej si një vatër ku merret dija dhe jepet dashuria për mësimin shqip dhe po ashtu të jetë një piktakim i nxënësve ku përjetohet më së miri ndienja e të qenit shqiptar dhe ne mësuesit jemi gjithmon të hapur për ti përkrah nxënësit në arritjen e qëllimeve të tyre.
MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE NË GJERMANI
Është e pa diskutueshme që mësimi shqip është forma më e mirë e ruatjes së identitetit kombëtar, ku dhe vetë faktet tregojnë që kombi shqiptar ka shumë vajza dhe djem edhe pse të lindur dhe rritur jashtë trojeve etnike kanë bërë emër të njohur në shumë sfera të ndryshme ku dhe promovojnë gjuhën shqipe dhe janë krenarë që janë shqiptar. Kjo bënë që dhe gjeneratat e reja në diasporë tia dinë vlerën më shumë gjuhës dhe kulturës shqiptare. Nga ky fakt ne kemi edhe shumë nxënës të nacionaliteteve të ndryshme që shprehin dëshirën të mësojnë gjuhën shqipe sepse ndikohen nga muzika, arti, kultura që promovojnë bijat dhe bijtë tanë në diasporë, p.sh shumë texte të këngëve janë një miks i gjuhës gjermane dhe gjuhës shqipe. Po ashtu dhe humori i shqiptarëve në diasporë ndiqet shumë nga nxënësit gjermanfolës. E kisha një rast në klasën time, ku një nxënëse gjermane ndiqte mësimin shqip dhe dinte çdo pjesë humoristike të një humoristi shqiptar që vepron në Gjermani, që unë personalisht nuk e kisha dëgjuar më parë.
SHOQËRIA GJERMANE PRANON ME DASHURIR KOMBET E ARDHURA
Shoqëria gjermane në përgjithësi është shoqëri demokratike dhe pranon me dashuri kur kombet e ardhura këtu mundohen të ruajnë identitetin dhe gjuhën e tyre, por duke mos anashkaluar integrimin dhe gjuhën e shtetit ku jetojnë. Përderisa institucionet shkollore përkrahin me plot kuptimin e fjalës mësimin e gjuhës së prejardhjes shihet qartë që ne në Gjermani nuk kemi pengesa të asaj natyre siç i kanë shqiptarët në disa vende ku mësuesit detyrohen në formë vullnetare të mbajnë mësimin shqip. Në këtë rast do thoja jemi me fat që jetojmë në Gjermani.
MËSIMI SHQIP ËSHTË NËN VARËSINË E MINISTRISË SË ARSIMIT
Bashkëpunime të tilla janë gjithmon të mirëpritura, por pasi mësimi shqip është nën ingerenca të ministrisë së arsimit nuk është se është i mvarur nga shoqatat dhe organet shtetërore të vendeve amë. Natyrisht që vlersojmë çdo përpjekje profesionale dhe dashamirëse nga cila do anë që vjen, por duhet patur kujdes që mos bëjmë keqpërdorim në emër të kauzës që kemi të gjithë ruajtja e identitetit dhe gjuhës shqipe.
MËSIMDHËNIE PËRMES TEKNOLOGJISË, FËMIJËT ME DY GJUHËSI
Besoj që koha e pandemisë na mësoi të gjithëve që teknologjia duhet të jetë pjesë e pandarë e mësimdhënjes dhe mësimnxënies. Në kohën e pandemisë edhe mësimin shqip u detyruam një kohë ta mbajmë në formën online dhe mund të them që përfituam përvoja shumë të bukura edhe ne mësuesit edhe nxënësit por edhe prindërit. Gjatë asaj kohe edhe shumë prindër ndiqnin në mënyrë indirekte mësimin shqip. Dmth në çdo shtëpi dërgonim atmosferë mësimi. Natyrisht që edhe tani teknologjia është pjesë e domosdoshme e mësimit tonë. Fëmijët që janë lindur dhe rritur këtu është fakt që gjuhën shipe se njohin mirë dhe mund të them që shumica e tyre mësojnë gjuhën shqipe si gjuhë e huaj. Unë personalisht nuk e shoh si vështirësi se tani më e njoh klientelën dhe mësimin e përshtas në bazë të nivelit dhe kërkesave të nxënësve.
MËSIMI I GJUHËS SHQIPE DHE RRITJA E PATRIOTIZMIT TE FËMIJËT
Rreth kësaj pyetje nuk mund të bazohem në ndonjë statistikë, sepse për këtë ndoshta duhet të bëhen studime të posaçme, por mund të theksoj disa shembuj: krejt në fillimet e mija si mësimdhënëse e gjuhës shqipe në orën e parë kur njoftohemi me njëri tjetrit përgjigja e shumicës në pyetjen time se nga cili vend vini ishte: “Unë vij nga Gjermania”. Edhe pse në një farë mënyre arsyetoja përgjigjen e tyre, por të ju them të drejtën mua më dhimte shpirti. Mirëpo tani nxënësit e mi përgjigjen që vinë nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut apo kudo ku ka shqiptarë. Dmth janë vetëdijësuar që të lindesh dhe rritesh në një vend nuk dmth që i takon atij kombi. Shembulli tjetër është që kur vjen koha e organizimit të ditës së Pavarësisë së Shqipërisë dhe Kosovës motivimi është shumë i ngritur, krenaria e tyre kur vishen me veshje kombëtare është e dukshme dhe mbi të gjitha në muajt kur nisim provat për festat shtohet dukshëm dhe numri i nxënësve. Unë mendoj që mësimi gjuhës shqipe nuk shërben vetëm për ngritjen e ndenjës patriotike tek nxënësit, por është një fole ku fëmijët shqiptar gjejnë identitetin e tyre. Çdo qenie njerëzore ka nevojë herët apo vonë të ndiejë se ku përket dhe këto fëmijë në fillimet e tyre në shkollat gjermane ngadalë e vërejnë se nuk mund të jenë gjerman sado mirë të jenë të integruar. Me kohë mësojnë që ti takosh një kombi është krenari dhe nuk të ndalon të bëhesh njeri i përkryer në atë vend dhe shoqëri ku jeton.
KUSH ËSHTË MËSUESJA NADIRE REXHEPI?
Unë jam Nadire Rexhepi e lindur dhe rritur në Maqedinin e Veriut më saktësisht nga fshati Çegran i Gostivarit. Shkollën fillore kam kryer në Çegran, të mesmen dhe studimet Bachelor dhe Master në Tetovë. Gjatë studimeve kam qenë pjesë e shkëmbimeve studentore në Mynih të Gjermanisë dhe në Zvicër kam kryer praktikën shkollore. Po ashtu kam qenë pjesë e një rrjeti të expertëve të një projekti i cili zgjati 3 vite dhe ishte nën organizimin e shkollës së lartë pedagogjike të Zyrihut, ku tema kryesore ka qenë “Dinamika e të rriturit në dhe midis sistemeve të ndryshme referimesh dhe normash”. Në këtë projekt kemi pasur kryesisht puntori për mësimin e gjuhës shqipe në Zvicër dhe krijimin e shkollave demokratike në vendet tona Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut. Rreth këtij projekti ka dy botime në shqip dhe gjermanisht me titullin “Për Dinamikën e të rriturit në dhe midis sistemeve të ndryshme referimesh dhe normash”, po ashtu nën përkrahjen financiare të Zvicrës kemi bërë një studim shkencor me temën “Të rrinjtë me origjinë shqiptare në mes të identitetit kombëtar dhe religjiozitetit”. Këto përvoja më kanë ngritur profesionalisht dhe ndihmuar në punën e mësimdhënies tani si mësuese e gjuhës gjermane dhe gjuhës shqipe në Hamburg. Pas shpërnguljes sime në Hamburg në nëntor të vitit 2016 fillimisht jam marrë me nostrifikimin e diplomës duke ndjekur kurse dhe trajnime të ndryshme si për mësimdhënje të gjuhës gjermane po ashtu edhe të gjuhës shqipe dhe pas 3 viteve punë intensive mora titullin mësimdhënëse e gjuhës gjermane si gjuhë e huaj dhe si gjuhë e dytë dhe po ashtu mësimdhënëse e gjuhës shqipe. Ky fakt mund të them që ishte historik për të gjithë mësimdhënësit shqiptarë, sepse gjuha shqipe paraprakisht nuk njihej si lëndë mësimore në Hamburg dhe me sa kam njohuri unë edhe në gjithë Gjermaninë. Që nga viti 2019 e deri më tani jam kujdestare klase e një paralelje 3 dhe 4, ku aty ligjeroj gjuhën gjermane si gjuhë e dytë, matematikë dhe sport. Gjithashtu për nxënësit shqiptarë të klasave 4-6 ligjëroj gjuhën shqipe. Në shtator të këtij viti në institutin shtetëror për trajnimin e mësuesve mbahet dita e gjuhëve të huaja, ku kam privilegjin të jem si trajnuese në mbajtjen e një puntorie për mësuesit tjerë. Po ashtu në maj të vitit kaluar kam konkuru në një fondacion gjerman me një projektide për mësimdhënje inovative ku nga shumë konkurues pata fatin të fitoj projekti im dhe tani kam përkrahje të konsiderueshme financiare. Puna ime si mësuese më jep kënaqësi të veçantë sidomos që kam fatin të ligjëroj në një vend, ku zellshmëria dhe kompetenca vlerësohet dhe çmohet.