Laura Konda*/
Unë kam filluar të shkruaj poezi që në moshën 13-14 vjeçare dhe pavarësisht që profesioni im ka qenë gazetaria, poezia ka qenë dashuria ime e parë në fushën e letrave. Unë kam patur fatin të rritem në një familje letrarësh, babai im Drago Siliqi ka qenë poet dhe kritik letrar, nëna ime Drita Siliqi, ka qenë gazetare, përkthyese, profesoreshë e letërsisë në Universitetin e Tiranës. Ciklet e para me poezi i kam botuar kur isha 15-16 vjeçe, në gazetat “Drita” e “Zëri i rinisë” dhe te revista letrare “Nëntori”, në Shqipërinë e viteve të komunizmit. Redaktorët e mi të parë kanë qenë poetë të mirënjohur si Xhevahir Spahiu e Bardhyl Londo. Pasi përfundova studimet, rrethanat u krijuan që unë të filloja punë si gazetare, duke më distancuar nga angazhimi 100 për qind me poezinë, por pa më shkëputur prej saj. Kam vazhduar të shkruaj dhe përkthej poezi dhe prozë dhe këta dy vjetët e fundit jam marrë me përkthimin e një vëllimi poetik përmbledhës të poetes Natasha Lako nga një shtëpi botuese në Angli.
Por desha të theksoj një fakt që mendoj se është i rëndësishëm: ka një ndryshim thelbësor nga poezitë e botuara në vitet ‘70 dhe ’80 të shekullit të kaluar dhe atyre që kemi fatin të botohen sot. Ndërsa poezitë e mija të botuara në revistën “Nëntori” shiheshin me lente në kuptimin e vërtetë të fjalës, për të qenë korrekt politikisht, për të mos lënë asnjë lloj keqkuptimi në thonjëza, për ndonjë ironi të mundshme, apo ndonjë krahasim të papëlqyeshëm, apo një thikë me dy presa, siç thuhej në atë kohë, poezitë e botuara sot kanë fatin të botohen pa retushime, apo cungime. Të rinjtë ndoshta nuk e kuptojnë sot nocionin e autocenzurës, apo siç thuhej atëhere “krasitjeve” që u bëheshin veprave të tyre nga redaktorët. Një numër jo i vogël shkrimtarësh u viktimizuan, u vranë, u burgosën, u internuan, apo ju hoq e drejta e botimit, për shkak të krijimeve të tyre. Pati shkrimtarë të periudhës së komunizmit që mundën të mbijetojnë, por në kushtet e një autocenzure që shpesh rëndonte në cilësinë e veprave të tyre.
Dua të kujtoj një thënie të Volterit, “Poezia është muzika e shpirtit dhe mbi të gjitha, e shpirtrave të mëdhenj dhe të ndjeshëm”… Dhe shpirti i gruas është i gjerë dhe i ndjeshëm.
Antalogjia “Pena e gruas” është një arritje në dy aspekte. Së pari, ajo bashkon gra krijuese, që kanë sjellë në këtë botim emocionet e tyre të fuqishme me ndjeshmërinë e tyre të dyfishtë si gra dhe si poete. Së dyti kjo antologji ka sjellë bashkë gra krijuese të diasporës, duke e pasuruar letërsinë shqipe me përjetimet e origjinale të jetës së emigrantit. Ky është një botim shumë i veçantë, që kam besimin se do të pritet me shumë interes nga lexuesit shqipfolës. Përgëzime dhe falenderime të sinqerta.
*Fjala e mbajtur në promovimin e “Pena e Gruas”, Stamford, Connecticut, 19 prill 2025.