“Stabiliteti dhe siguria në Ballkanin Perëndimor: Vlerësimi i politikës së SHBA” – Dielli

Nga Beqir SINA – New York/

Dhjetëra shqiptarë të Amerikës në Washington DC në kryeqytetin e Amerikës , për të dëgjuar seancën për Kosovën

Uashington, D.C. (e martë 18 korrik)– Komiteti i Punëve të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve mbajti sot një seancë dëgjimore të thirrur nga Nënkomiteti për Evropën me titull, “Stabiliteti dhe siguria në Ballkanin Perëndimor: Vlerësimi i politikës së SHBA”

I ashtuquajtur dëshmitar i kësaj seance dëgjimore , ishte Z. Gabriel Escobar

Zëvendës Ndihmës Sekretari

Byroja e Çështjeve Evropiane dhe Euroaziatike

Departamenti Amerikan i Shtetit.

Dëshmitarë të dëgjimit, diplomat, aktivist, ndjekës së politikës në Ballkanin Perendimor, në Washington, grupe lobiste dhe veprimtar të të drejtave të njeriut.

Përfshirë, dhjetëra shqiptarë të Amerikës të cilët ishin në Washington DC në kryeqytetin e Amerikës , kishin udhëtuar nga Dallasi (Ismet Smajli, Joe Haliti, Kryetari i kamuniteti Dallasit Visar Visoka, dhe paskuintave Nazar Mehmeti dhe Gino Mulliqi), nga New Yorku, ( Kryetari i Vatrës Elmi Berisha, Dr. Pashk Camaj, dhe Drejtori i Kongresit Panshqiptar Amerikan, Uk Lushi, New Yersey, (Haxhi Dauti- Kryetar Këshillit Shqiptar Amerikan) Washingtoni (ambasadori Frymëzim Isufuaj) aktivist nga Baltimore, e tjer, për të qenë “deshmitarë” në kongresin amerikan në seancën dëgjimore : “Stabiliteti dhe siguria në Ballkanin Perëndimor: Vlerësimi i politikës së SHBA”.

Ligjëvënsi republikan i New Jersey -t, Thomas Kean, kryesues i Komitetit për punë të Jashtme tha “i takon Shteteve të Bashkuara të marrin një rol udhëheqës në Ballkanin Perëndimor.”

Kryesuesi i kësaj seance dëgjimore në hapje së seancë, ligjvënësi republikan i New Jersey -t, Thomas Kean, kryesues i Komitetit për punë të Jashtme, tha : Unioni(SHBA)ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në rajon(Ballkanin perendimor).Megjithatë, deri më sot, përpjekjet e BE-së kanë qenë të komplikuara, por nevoja për unanimitet dhe pjesa më e madhe e vendimeve të politikës së jashtme të SHBA-së bënë që procesi i hyrjes në BE të lëvizë ngadalë. Dhe fakti që pesë nga shtetet e saj anëtare nuk e njohin Kosovën, pra, i takon Shteteve të Bashkuara të marrin një rol udhëheqës në Ballkanin Perëndimor.

Administrata e fundit e kuptoi rëndësinë e një lidershipi të SHBA-së në rajon është këtu dhe ofron një mundësi për të siguruar që administrata Biden të investohet në mënyrë të ngjashme. Dhe për të kryer mbikëqyrjen e Kongresit të qasjes së tij për të ndjekur paqen, prosperitetin dhe stabilitetin në rajon.

Nuk ka asnjë çështje të vetme që pengon Ballkanin Perëndimor, më shumë se dështimi për të normalizuar marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Kosovës nën mbikëqyrjen e kësaj administrate, protestat e fundit të dhunshme në veri të Kosovës kërcënuan një përshkallëzim që mund të kishte përfshirë të gjithë rajonin.

Përfundimi është se qasja aktuale e SHBA-së po dështon të mbajë një kapak ndaj tensioneve dhe paqëndrueshmërisë etnike.

Shikoni edhe kryeministrin Albin Kurti bëri veprim të pakoordinuar duke përdorur forcën policore të Kosovës për të instaluar kryetarë komunash, pavarësisht se ata janë të zgjedhur në mënyrë demokratike, ai u tregua i pakujdesshëm, dhe destabilizues.

Megjithatë, dhuna e mëvonshme e kryer nga protestues serb të Kosovës, e cila çoi në dhjetëra lëndime të rënda në mesin e KFORit, apo paqeruajtësve duhet gjithashtu të dënohet. Në ndërsa i përket çdo roli të drejtpërdrejtë apo të tërthortë që Beogradi ka luajtur në organizimin dhe armatosjen e atyre protestave, duhet parë më me kujdes.

Unë jam i shqetësuar se kjo administratë nuk arriti të fliste qartë për këtë të fundit(protestat e dhunshne të sërbeve dhe derigjimin e tyre) .

Kongresi e mirëpriti njoftimin e javës së kaluar se Kosova do të ndërmarrë disa hapa fillestarë depërshkallëzues.

Në veçanti, presidentia e Kosovës u deklarua qysh në fillim se forcat speciale të policisë duhet të tërhiqen nga zonat me shumicë serbe. Megjithatë, ndërsa SHBA-ja vazhdon presionin ndaj kryeministrit Kurti, unë i bëj thirrje fuqishëm administratës që të angazhojë edhe serbët e Kosovës në Beograd për të siguruar që zgjedhjet e reja lokale të mos bojkotohen përsëri.

Unë ndaj shqetësimin e kësaj administrate se Kosova nuk e ka zbatuar një asociacion të komunave me shumicë të shërbyer, ashtu siç ishte zotuar një dekadë më parë. Të drejtat dhe shqetësimet e serbëve të Kosovës duhet të mbrohen, pasi këto janë më thellë të integruara në Kosovë. Megjithatë, sot dua të dëgjoj një zotim nga dëshmitari ynë se SHBA, përdori fushatë presioni për ta shtyrë kryeministrin Kurti në një ASM që përputhet me garancitë se nëse Kosova angazhohet në mënyrë të besueshme, SHBA-të do t’i bashkohen pikërisht të njëjtit presion ndaj Beogradit.

Jo vetëm për të bërë të njëjtën gjë, por edhe për të mbajtur detyrimet e saj sipas marrëveshjeve të fundit, duke përfshirë edhe zotimin e saj për të mos kundërshtuar dhe serbet te shkojn për votim me vezhgimin e ndonjë organizate ndërkombëtare.

Unë nuk shoh ndonjë mënyrë tjetër për të siguruar zbatimin e masave mbrojtëse të ASM. Të drejtat e serbëve të Kosovës pa cenuar autoritetin e qeverisë së Kosovës për territorin e saj sovran. Duke pasur parasysh vështirësinë për të ecur përpara në bisedimet e normalizimit, administrata e mëparshme me të drejtë diagnostikoi se po bënte përparim në çështjet e pazgjidhura ekonomike dhe teknike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, në 2020.

Marrëveshja e Uashingtonit potencialisht mund të vendosë bazat për të adresuar çështje të mprehta politike. Isha shumë i zhgënjyer kur ata po planifikonin të krijonin një prani të DFC-së në Beograd që u anulua nga kjo administratë.

Shpresoj të dëgjoj më shumë sot,se si SHBA po promovon zhvillimin ekonomik dhe investimet amerikane në të gjithë rajonin. Nuk mund të harrojmë faktin se përkundër mosmarrëveshjeve me qasjen aktuale të qeverisë ndaj Serbisë, Kosova është një partner i rëndësishëm për ne, për shembull, sepse Kosova ishte nga partnerët e parë amerikanë që ofrojë për të pritur përkohësisht të evakuuarit nga Afganistani në 2021.

Në ndërkohë që Serbia është një partner kritik në rajon. Ndërsa nuk e ka imponuar BE-në dhe thotë se ai do të jetë BE dhe sanksione ndaj Rusisë, unë jam mirënjohës për mbështetjen e saj për Ukrainën në OKB dhe vendimin e saj për të pranuar 1000 refugjatë ukrainas.

Po, kjo administratë duhet të jetë e qartë në angazhimin tonë me Beogradin. Vendimi i fundit i SHBA-së për të sanksionuar shefin pro-rus të spiunazhit Vulin është një kujtesë që aktorët keqdashës në vazhdojnë të ushtrojnë ndikimin rus në Serbi.

Shtetet e Bashkuara nuk mund të heqin dorë nga presioni as mbi sulmet ruse dhe as mbi PRC në Serbi, pasi të dyja do të kërcënojnë stabilitetin e vendit, prosperitetin në integrimin euroatlantik.

Mjerisht, këto kërcënime ndaj paqes dhe stabilitetit po rriten edhe gjetkë në Ballkanin Perëndimor. Milorad Dodik është në thelb politikat e tij dhe sulmi ndaj autoritetit të Bosnjës dhe ajo që është e përciptë është se gjykata kushtetuese minon seriozisht marrëveshjen e Dejtonit. Fatkeqësisht, ky kërcënim i rëndë për paqen nuk është përballur nga një seri përgjigje e SHBA-së. Në veçanti, tani nevojiten më shumë sanksione.

Ne po presim gjithashtu me padurim formimin e një qeverie të re në Mal të Zi. Koalicioni i ri qeverisës do të ketë pritshmëri të mëdha për të luftuar kundër korrupsionit të rrënjosur dhe krimit të organizuar që do të përshpejtojë ambiciet e Malit të Zi në BE dhe do të kundërshtojë ndikimin e huaj keqdashës në Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë.

SHBA duhet të kërkojnë nga vendet e Ballkanit perendimor që duan të jenë në BE se duhet të vazhdojnë të marrin mbështetjen tonë të nivelit të lartë. Siguria e Amerikës është e lidhur pazgjidhshmërisht me sigurinë e Evropës dhe Evropa nuk mund të jetë e sigurt nëse destabiliteti në Ballkanin Perëndimor lejohet të vlojë.

Kjo do të marrë udhëheqjen e vërtetë amerikane nëse nuk lejojmë Rusinë, Kinën dhe aktorët lokalë të Co Op-it të mbushin vakumin dhe të zhbëjnë tre dekadat e fundit të përparimit, tha Ligjëvënsi republikan i New Jersey -t, Thomas Kean, kryesues i Komitetit për punë të Jashtme duke konkluduar se i takon Shteteve të Bashkuara të marrin një rol udhëheqës në Ballkanin Perëndimor.”

Kongresi amerikan, kritika qeverisë Kurti: Veprimet e kryeministrit, të pakujdesshme dhe destabilizues

Eskobar tha në fillim të fjalës së tij se duhet korrektuar termi “sanksione” ndaj Kosovës” ngase duhet perdorur termin diplomatik “consecuence”. (Që në shqip do të përkthehej ose dotë lexohej, “tërheqje veshi” , “pasoja” “vrejtje”)

Kritika të ashpra në Kongresin amerikan ndaj qeverisë Kurti. Gjatë një seance dëgjimore në Komitetin për Punë të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve në Shtetet e Bashkuara me të dërguarin e posaçëm Gabriel Escobar u dënuan “veprimet e pakoordinuara” të qeverisë Kurti për të dërguar kryetarët shqiptarë në ndërtesat komunale në veri të Kosovës me forcën e policisë.

Kritikat erdhën që në hapje së seancës nga ligjvënësi republikan Thomas Kean, kryesues i Komitetit.

“Veprimet e pakoordinuara të kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, duke përdorur forcat policore për të vendosur kryebashkiakët lokalë në zyra, ishin të pakujdesshme dhe destabilizuese. Dua të shtoj se dhuna e protestuesve serbë që pasoi nuk është dënuar mjaftueshëm nga administrata Biden. Duhet të dënohet siç duhet çdo rol direkt apo indirekt që ka luajtur Beogradi për t’i organizuar dhe për t’i armatosur ata protestues”, tha Kean.

I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, i raporti Kongresit se ka marrë zotime nga Serbia se nuk do t’i kundërshtojë zgjedhjet e ardhshme në veri të Kosovës, ndërsa paralajmëroi pasoja nëse vepron ndryshe.

Escobar ka thënë se shpreson për një përparim të rëndësishëm këtë vit mes Kosovës dhe Serbisë.

“Marrëveshja i kërkon Serbisë që ta njohë sovranitetin e Kosovës dhe integritetin e saj territorial. T’ia njohë simbolet kombëtare, flamurin, dokumentet qeveritare, diplomat, targat e makinave dhe ia ndalon Serbisë që ta bllokojë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare. Kosovës i kërkohet që të zbatojë detyrimin për formim të Bashkësisë së komunave me shumicë serbe”, tha Escobar.

Escobar ka thënë se si Shqipëria, ashtu edhe Maqedonia e Veriut i kanë hapur negociatat për anëtarësim në Bashkimin Europian dhe se të dyja janë partnere solide në inkurajimin e normalizimit të marrëdhënieve në mes të Kosovës dhe Serbisë.

Escobar: Serbia bartë pasoja nëse nuk mban zotimin për zgjedhjet në veri

I dërguari i SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar ka raportuar në Komitetin për Punë të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve në Shtetet e Bashkuara. Escobar ka thënë se në shkurt dhe mars, Bashkimi Evropian me mbështetjen e SHBA-së ka arritur marrëveshje për implementimin e propozimit evropian për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi dhe një aneks të zbatimit.

Gabriel Escobar, ka theksuar se të dyja vendet duhet t’i përmbushin obligimet e marra nga kjo marrëveshje.

“Marrëveshja e fundit sidomos ajo e Ohrit ofron një mundësi të pabesueshme për të dyja vendet për krijimin e një marrëdhënie paqësore dhe afatgjate për të hapur derën drejt rrugëtimit evropian. Marrëveshja i kërkon Serbisë që të pranojë sovranitetin dhe integritetin territorial, të pranojë simbolet shtetërore, dokumentet qeveritare, pasaportat, letërnjoftimet dhe që të mbahet nga bllokimi i integrimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare. Nga ana kosovare kërkohet që të implementojë obligimet ekzistuese për themelimin Asociacionit të komunave më shumicë serbe.

Ne besojmë që të dyja vendet duhet që menjëherë të angazhohen pa parakushte. Të dyja vendet duhet të fillojnë procesin e pjesës së tyre të obligimeve. Pra, ne përkushtohemi që të dyja vendet të marrin parasysh obligimet ekzistuese dhe të ecin sa më shpejtë që është e mundur. Po shpresojmë që do të arrijmë progres të konsiderueshëm këtë vit në këtë drejtim”, ka theksuar ai.

I dërguari i SHBA-së, ka thënë se ka marrë zotime që Serbia nuk do t’i kundërshtojë zgjedhjet e ardhshme në veri të Kosovës dhe se Serbia do të përballet me pasoja nëse vepron ndryshe.

“Ne kemi qenë të ashpër ndaj Serbisë për sa i përket kushteve që kërkojnë për pjesëmarrje në zgjedhje. Kemi marrë zotimin që ata do të marrin pjesë në zgjedhje dhe ka pasoja nëse kjo nuk zbatohet”, ka thënë ai.

Escobar ka theksuar se janë inkurajuar të dyja palët që t’i përmbushin obligimet e marra në marrëveshjen e nënshkruar.

Escobar: Jemi të brengosur me mungesën e përafrimit të Kosovës me SHBA-të

I dërguari i SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar në Komitetin për Punë të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve në Shtetet e Bashkuara, ka thënë se janë të brengosur me mungesën e përafrimit të Kosovës me Shtetet e Bashkuara të Amerikës si dhe komunitetin transatlantik.

Escobar ka theksuar se në mënyrë aktive janë duke u përpjekur të bindin Qeverinë e Kosovës që të shohë ShBA-të si partner primar.

“I kemi bërë kërkesat tona në mënyrë shumë të qartë, shumë të zëshme.BE në anën e tyre, ka vendosur pasoja, edhe ne, ne e kemi tërhequr Kosovën nga një ushtrim shumë i madh ndërkombëtar ushtarak si reagim ndaj kësaj dhe kërkojmë mënyra të tjera të partneritetit me një prej aleatëve tanë më të afërt në rajon. Më duhet të them që jemi të brengosur me mungesën e përafrimit, jo vetëm me SHBA-të por me gjithë komunitetin transatlantik dhe kjo përfshinë Mbretërinë e Bashkuar, Bashkimin Evropian, NATO-n , QUINT-in dhe fqinjët, Shoqërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Prap po kërkojmë në mënyrë aktive, mënyra të cilën mund ta bindim qeverinë që të shohë Shtetet e Bashkuara si partner primar në rajon dhe përafrimi me Shtetet e Bashkuara i sjell dobi Kosovës, nuk e hedh jashtë nga aspiratat e veta”, ka thënë Escobar.

Escobar: Rusia mbetet kërcënim serioz për sigurinë rajonale

Duke folur për rajonin, Escobar ka thënë se pengesat janë mjaft të mëdha, progresi i ndalur në demokratizim, korrupsioni, varësia energjetike nga Rusia, politikat etnonacionaliste, dezinformimi i dëmshëm janë vetëm disa prej sfidave, por që, sipas tij, nuk janë të patejkalueshme.

Escobar ka thënë se si Shqipëria, ashtu edhe Maqedonia e Veriut i kanë hapur negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, dhe se të dyja janë partnere solide në inkurajimin e normalizimit të marrëdhënieve në mes të Kosovës dhe Serbisë.

Ai ka thënë se integrimet evropiane dhe transatlantike janë thelbësore për ta zvogëluar ndikimin e aktorëve të dëmshëm në këtë rajon, siç janë Rusia dhe Kina, por edhe të aktorëve lokalë të korruptuar, që synojnë ta destabilizojnë rajonin dhe t’i pengojnë integrimet, duke e zgjeruar ndikimin e tyre.

“Rusia mbetet ofrues ekskluziv i gazit natyror për disa vende të Ballkanit Perëndimor, një kërcënim serioz për sigurinë rajonale. Teksa e zhvillon luftën kundër Ukrainës, Kremlini përhap dezinformata, shpesh përmes medieve në gjuhën serbe me qëllim të krijimit të ndasive dhe rritjes së tensioneve fetare dhe etnike.

Ai e ka përmendur edhe ndikimin që synon ta shtrijë Kina përmes investimeve. “Ne ofrojmë alternativa për të ndërtuar qëndrueshmëri kundër këtyre ndikimeve”, ka thënë mes tjerash Escobar.

Escobar: Dodiku kërcënim për gjithë rajonin

Escobar ka deklaruar se presidenti i entitetit të Republikës Sërpska në Bosnje – Hercegovinë, Millorad Dodik, vazhdon të jetë i fokusuar në shpërbërjen e Marrëveshjes së Dejtonit dhe kushtetutës së shtetit.

“Veprimet e vazhdueshme anti-demokratike të Dodikut kërcënojnë stabilitetin, sigurinë dhe prosperitetin e shtetit dhe gjithë rajonit”, ka thënë Escobar.

Escobar ka thënë se SHBA-ja do të vazhdojë t’i vëzhgojë këto veprime dhe të kërkojë llogaridhënie nga të gjithë ata që e dëmtojnë Marrëveshjen e Dejtonit apo që e kërcënojnë sovranitetin dhe integritetin territorial të Bosnje-Hercegovinës.