Nga Sadik ELSHANI*/4 Korriku eshte ditelindja e Shteteve te Bashkuara te Amerikes. Me 4 korrik te vitit 1776, 241 vite me pare, ne Filadelfia u shpall pavaresia e Amerikes me nenshkrimin e Deklarates se Pavaresise nga te gjithe perfaqesuesit e 13 kolonive te atehershme – koloni qe nuk donin me te jene nen sundimin e Kurores Mbretyerore Britanike, por deshironin te ishin te pavarura, te lira per te vendosur vete per fatet e tyre. Ne ate 4 korrik te atij viti te larget nuk u themelua vetem nje shtet i ri, por lindi nje vizion, nje ideal i ri i papare gjer atehere ne bote – u themelua nje shtet bazuar ne parimin e larte te vlerave njerezore: Te gjithe njerezit jane krijuar te barabarte dhe me nje deklarate qe fillon me fjalet emblematike: Ne populli (We the people). Ishte ky nje ngadhnjim mbi dhunen, roberine, tiranine. 4 Korriku i vitit 1776 u be burim frymezimi edhe per vendet dhe popujt tjere anembane botes. U be burim frymezimi per Revolucionin Borgjez Francez, qe e hodhi poshte sundimin mbreteror dhe hodhi themelet e Republikes Franceze bazuar ne moton: Barazi, liri, vellazeri (egalite, liberte, fraternite). Ishin idealet amerikane ato qe u prine edhe shume levizjeve te tjera perparimtare ne bote, levizjeve per liri e pavaresi. Shteti amerikan nuk u krijua si nje shtet i perkryer dhe ende eshte larg i te qenit i perkryer, por eshte nje vend gjithmone ne ndertim, vend qe kurre nuk i hiqen skelat, vend qe gjithmone sfidon kufijte e se pamundures, vend qe i ka krijuar mekanizmat per t’i korrigjuar te metat, padrejtesite qe mund te shfaqen ne shoqerine amerikane.

Eshte kushtetuta amerikane, ky dokument i shenjte modern qe siguron funksionimin e shtetit dhe qeverise amerikane edhe kur ballafaqohen me sfida te ndryshme e te nderlikuara. Eshte dokument i perpiluar nga njerez vizionare, njerez gjeniale, bazuar ne ndarjen e barabarte te pushtetit: Ekzekutiv, gjyqesor, legjislativ. Eshte populli amerikan kembengules dhe i vendosur per te ecur vetem perpara, per te arritur çdo qellim, per te perballuar çdo sfide. Ne fillim te viteve te 60-ta te shekullit te kaluar Presidenti Kennedy hodhi nje qellim sfidues: Deri ne fund te dhjetevjeçarit te 60-te, njeriu te shkoje ne Hene dhe te kthehet i pademtuar ne Toke. Me 21 korrik te vitit 1969, astronauti Neil Armstrong shkeli ne Hene dhe ekipazhi u kthye ne Toke shendosh e mire. Eshte ky shpirti optimistik qe e ve ne levizje kete vend vigan. Nuk eshte vetem madheshtia tokesore e njerezore, forca ekonomike e ushtarake qe e bejne kete vend te fuqishem, por jane edhe vlerat e larta njerezore, te quajtura ideale amerikane. Amerika gjithmone ka luftuar per lirine e te tjereve dhe kurre per t’i kolonizuar vendet tjera, pert’i roberuar popujt tjere. Ketu perfshihen edhe shqiptaret, Shqiperia, Kosova. Prandaj, ne bisedat, diskutimet  me amerikanet shpesh e degjon fjalen: freedom (liri), fighting for freedom (lufon per liri).

Shqiperia (çdo pellembe e tokes ku ujit i thone uje e bukes i thone buke) dhe shqiptaret shprehin nje simpati e dashuri te veçante e te pakufishme per Ameriken – engjellin tone mbrojtes. Miqesia shqiptaro – amerikane i ka rrenjet e thella dhe nje histori te gjate, duke filluar nga perkrahesi i vendosur i ceshtjes shqiptare, Kryetari (Presidenti) Wilson, i cili pas Luftes se Pare Boterore e mbrojti pavaresine e Shqiperise dhe e pengoi copetimin e metutjem te saj. Ishte Presidenti Clinton qe i shpetoi shqiptaret e Kosoves nga pastrimi etnik, nga shfarosja e sigurt qe i kanosej nga regjimi i eger i Millosheviqit. Ndersa Presidenti Bush e perkrahu dhe e mundesoi Shpalljen e Pavaresise se Kosoves me 17 shkurt te vitit 2008. Fal ndrhyrjes dhe perkrahjes se vazhdueshme te  Amerikes dhe NATO-s, Kosova sot eshte e lire dhe shtet i pavarur. Per kete dhe ndihmat tjera, shqiptaret gjithmone do t’u jene mirenjohes Amerikes dhe aleateve te saj. Prandaj, 4 Korriku festohet me dashuri e madheshti edhe ne Kosove e Shqiperi. Edhe ne ditet me te erreta te regjimit komunist qe ore e çast e baltoste Ameriken, shqiptaret shpresat i kishin drejtuar kah Amerika, shpetimin e tyre e shihnin te Amerika. Regjimi komunist u permbys dhe tani Shqiperia dhe Amerika jane aleat, ndajne vlera te perbashketa dhe ideale te njejta per lirine. Gjate gjithe ketyre viteve Shqiperia ka qendruar nje aleate e forte e ShBA-ve dhe sot ushtaret shqiptare dhe ata amerikane sherbejne krah per krah njeri – tjetrit ne Aganistan, si dhe me pare ne Irak.

Tani ka me shume se nje shekull qe edhe shqiptaret jane bere pjese e mozaikut amerikan, endrres, jetes amerikane, realitetit amerikan. Bashkesia shqiptaro – amerikane ka luajtur nje rol te rendesishem ne historine e popullit tone, duke filluar me punen dhe veprimtarine e palodhshme te Nolit, Konices dhe atdhetareve e intelektualeve tjere shqiptare, Federates Panshqiptare “Vatra”. Sot shqiptaro – amerikanet, sikurse paraardhesit e tyre vite me pare, jane duke dhene ndihmesen e tyre ne te gjitha lemite, sferat e jetes amerikane, nga yjet e Holivudit gjer te fituesit e Çmimit Nobel. Shqiptaret kane ardhur ne Amerike te vendosur per te korrur suksese, per te perparuar, per te permbushur endrren amerikane. Bashkesia shqiptaro – amerikane eshte duke punuar me perkushtim qe te sherbeje si nje ure miqesie ne mes te Shqiperise dhe ShBA-ve, per t’i afruar qytetaret e te dy vendeve. Amerika tani eshte bere atdheu yne i dyte, atdheu yne i pervetesuar, i pershtatur (adoptuar). Jane keto lidhje nder vite me presidentet, kongresistet, senatoret dhe zyrtaret tjere amerikane qe e kane terhequr vemendjen e Amerikes per çeshtjet shqiptare, duke filluar nga takimet e Nolit me Presidentin Wilson.

Falenderojme Ameriken qe na ka perqafuar si qytetare te lire e te barabarte. Prandaj: Gezuar 4 Korrikun, eshte Dite e Madhe per Ameriken, shqiptaret dhe gjithe boten perparimtare e liridashese!

Filadelfia, 4 korrik, 2017

*Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.