Dr. Nertsa Çunoti dhe Dr. Rezart Qorri bashkëshortët mjekë në qytetin Plauen në Landin Sachsen, Gjermani, rrëfejnë ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, rolin e mjekut stomatolog në luftën ndaj Covid-19 në Gjermani. Me bashkëshortët mjekë Çunoti-Qorri bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

KLINIKAT DENTARE NË BETEJËN NDAJ COVID-19

Ashtu si çdo profesion edhe stomatologët patën përballjen e tyre me luftën kundër COVID-19. Në fillim të muajit mars ishim në pritje të udhëzimeve lidhur me protokollet e punës kundrejt pandemisë së shkaktuar nga SARS-COV-2. Pas shumë debatesh edhe me tone të “ashpëra”midis Dhomës së Dentistëve dhe stomatologëve  për mbylljen e përkohshme të klinikave dentare, pas konsultuave me specialistët mjekësorë, Dhoma Qëndrore e Dentistëve në Berlin në bashkëpunim me Landet përkatëse, arriti në një marrëveshje definitive, e cila urdhëronte vazhdimësine e punës së çdo klinikë dentare por me reduktim oraresh dhe duke patur qëllim kryesor vetëm trajtimin e  urgjencave akute dentare, nën masat e shtuara mbrojtëse si për stafin ashtu dhe për pacientin. U ndërmorën disa masa parandaluese të cilat më duhet të them u zbatuan dhe vazhdojnë të zbatohen edhe sot në mënyrë tejet rigoroze nga të dyja palët mjek-pacient: Deri në datën 15 Qershor në çdo klinikë duhej të qëndronte vetëm një mjek dhe një ndihmës, nqs klinikat kishin më shumë dentistë të punësuar atëherë funksiononte një listë rrotacioni ku çdo ditë punonin grupe të ndryshme mjek-ndihmës. Pacientët duhet të telefononin paraprakisht për të lënë një orar trajtimi dhe ishin të detyruar të plotësonin një formular informues lidhur me historikun  e dy javëve të fundit, nëse kanë  patur udhëtime jashtë Gjermanisë,  kontakte me persona të dyshuar me COVID-19 dhe në qoftë se kishin shfaqur një nga simptomat dyshuese. Pacienti në mënyre kategorike duhet te paraqitej në ambjentin e brëndshëm me maskë mbrojtëse  dhe të qëndronte me të deri ne momentin e kryerjes së një procedure dentare. Ndërkohë stafi mjekësor ishte dhe vazhdon të jetë i pajisur me veshjet e posaçme të udhëzuara nga Ministria e Shëndetësisë. Trajtimi i planifikuar përfshinte  një afat kohor rreth 60 minuta, pacienti qëndronte i vetëm në ambjentet e klinikë dhe pas largimit të tij kishte rreth 15 minuta kohë nga pacienti pasardhës, kohë kjo që shfrytezohej për ajrosjen e ambjentit  të punës dhe dezinfektimin e plotë të saj.

MODELI GJERMAN NË PËRBALLIMIN E KRIZËS

Edhe sot mbeten në zbatim të gjitha masat e lartpërmendura, me ndryshimin e vetëm, që oraret po kthehen drejt normalitetit dhe i gjithë stafi kooperon i plotë pa rrotacione apo turne. Numri i pacientëve është shtuar por të gjithe respektojnë në mënyre tepër fanatike distancën prej 1.5m. Shpeshherë preferojnë të qëndrojnë në ambjentin e jashtëm të klinikës, deri në largimin  e pacientit të fundit. Më duhet të pëmend edhe fondin ekonomik që Gjermania vuri në dispozicion për të gjithë punonjësit e saj, të cilët edhe pse me orare të reduktuara morën dhe vazhdojnë të marrin nga Prilli 2020 deri në Shtator 2020 një “pagë lufte” e cila përbën 60-68 % të rrogës së secilit dhe orët e shpenzuara më pas në punë paguhen si orë shtesë nga shefat e klinikave përkatëse. Kjo ndihmoj në tërësi si punëmarrësin ashtu edhe punëdhënësin dhe uli riskun e falimentimit.

MJEKËT BASHKËSHORTË NË NDIHMË TË BASHKATDHETARËVE

Në Landin Sachsen, Plauen-i qyteti në të cilin unë dhe bashkëshortja ime jetojmë e punojmë, mund të them me bindje se ka shumë shqiptarë por edhe në dy qytetet kryesore studentore Leipzig dhe Dresden ( kryeqytet), të preferuar për studimet e larta univeristare nga studentët shqiptarë në dijeninë time nuk ka asnjë të dhënë për infektime me Covid-19. Të bashkuar  me nismën vullentare të shoqatës së Mjekëve Shqiptar në Gjermani për t’ju ardhur në ndihmë të gjithë atdhetarëve që jetojnë ketu apo edhe ata  që  fatkeqësisht u gjendën të izoluar brenda shtetit gjerman në një kohë të ashpër pandemie, vura edhe unë si kolegët e mi në dispozicion një numër kontakti dhe adresë E-maili ku mund të them që kam patur shkëmbime E-mailesh në nivel informues për problemet e tyre dentare si dhe në  bashkëpunim me një klinikë, ku si stomatologe është e punësuar bashkëshortja ime kam dërguar bashkatdhetarë për të marrë shërbimin e duhur kundrejt asnjë pagese, duke patur parasysh që çdokush i pa sigurur nga ana shëndetësore në Gjermani merr vetëm shërbime private  kundrejt një kostoje shumë të lartë.

MASAT STRIKTE NË SPITALE

Në ambjentin spitalor, masat e marra kundrejt pandemisë nga SARS-COV-2 janë akoma edhe më strikte. Në përditshmërinë time kam të bëj shumë pak me dhimbjet e gjeneruara drejtëpërdrejtë  nga dentuara orale, por përballem me pacientë që si pasojë e aksidenteve të ndryshme referojnë fraktuar komplekse në regjionin facial dhe kranial dhe nuk janë të pakët edhe ata të cilët duhet ti nënshtohen opeacioneve për heqjen e lezioneve tumorale dhe metastazave që arrijne nje përhapje deri në regjionin e qafës të quajtura ndryshe edhe “Neck Dissection”. Të gjithë pacientët e lartpërmendur që shtrohen në pavjonin tonë të OMF -së janë të detyruar të kryejnë testin e Covid-19 në momentin e parë kur paraqiten dhe ndiqen më pas nga një test i dytë  pas shërimit, pra daljes nga qëndra spitalore ose në rastin kur dërgohen në katedrat e tjera të specializuara  për të vazhduar nderhyrjet e rradhës. Për sa i përket urgjencave mjekësore me rrezikshmëri të lartë për jetën,hyn në zbatim menjëherë protokolli Covid-19, cka do të thotë që pacienti trajtohet sikur është i infektuar, stafi mjeksor pajiset me veshjet e protokolluara, kryhet tamponi, pacienti i nënshtrohet ndërhyrjes kirugjikale dhe në përfundim të operacionit izolohet në dhomat përkatëse Covid-19 deri në marrjen e përgjigjes nga analiza e kryer.

STOMATOLOGËT NË KOHË PANDEMIE

Në këtë kohë Pandemie, Stomatologët ishin përgatitur për të trajtuar vetëm urgjencat dentare por në realitet  u përfshinë shumë në  kërkesat lidhur  me estetikën.  Ankesat më të shpeshta vinin edhe nga ata tek të cilët për shkak të situatës ju ishin anulluar seancat për rinovimin e mbushjeve të vjetra ose seancave te zbardhimit ( Bleaching). Pra edhe pse në kohë lufte me një virus të padukshëm ,të izoluar dhe me lëvizje të detyruara me maksa mbrojtëse që mbulonon tërësisht regjionin oral dhe rrjedhimisht edhe atë dentar, kërkesa për punime estetike nuk u vendos asnjëhere në plan të dytë. Disa lista pacientesh të koduar me punimet përkatëse të kryera  nga disa klinika të shpërndara në landin Sachsen ku jetoj, u shqyrtuan nga një grup kërkimor psikologësh dhe sociologësh pjesë e fakultetit të mjekësisë Dresden të cilet dolën në një përfundim, që duhet ta nënvizoj është ende fillestar, por që paraqet konkluzione  paraprake lidhur me rolin shumë të rëndësishëm që pamja, estetika luan në gjëndjen psikologike të secilit duke rritur vetbesimin në përditshmëri.

NDIHMA NDAJ BASHKATDHETARËVE DHE NJË APEL

Jam i lumtur që kam dhënë dhe vazhdoj jap sadopak ndihmë për komunitetin tim larg vendlindjes, ku padiskutim do të doja të isha prezent, e të ushtroja gjithë eksperiencën tim të ndërtuar në një shtet që e tregoi edhe njëherë, në një kohë të jashtëzakonshme për të gjithë, se ka baza te forta jo vetëm në sistemin shëndetësor por edhe në respektimin e një hierakie ku zëri i specialistëve të fushave të ndryshme dëgjohet me shumë vëmendje dhe qëndron mbi çdo mendim apo opinion pesonal të drejtuesëve qëveritarë, e ku çdo qytetar padiksutim, i beson me bindje dhe zbaton me seriozitet gjithçka. E kundërta e asaj që lexoj çdo ditë për Shqipërinë, ku duket se u harrua shumë shpejt gjithçka, qytetarët thyejnë dita ditës të gjitha rregullat që mbrojnë jetën e gjithësecilit, nuk ka më distancim social, maska mbrojtëse në ambjentet e mbyllura dhe duket se tek ne nuk ka me luftë, e ky virus është thjeshtë larg gjithësecilit, ndërkohë numri rritet frikshëm dita-ditës. Edhe pse situata duket se po shkon drejt një normalizimi nuk duhet të harrojmë se kjo betejë nuk është fituar ende, prandaj është koha kur të gjithë sëbashku të dëshmojmë sesa mendojmë dhe se sa bëjmë për njëri-tjetrin.

KUSH JANË ÇIFTI I BASHKËSHORTËVE DR. NERTSA ÇUNOTI DHE DR.REZART QORRI

Dr.Nertsa Çunoti ka lindur në qytetin e Korçës më 23 Shkurt 1990. Në Korrik 2013 përfundoi  studimet e larta univeristare dhe u diplomua si studente e ekselencës  në Albanian University, Fakulteti i Shkencave Mjekësore, Dega Stomatologji. Zotëron shumë mirë gjuhën franceze, italiane, angleze dhe gjermane.

Pas diplomimit punoi si asistent-petagoge në Universitet në katedrën e Endodontisë dhe Pedodontisë. Rrugëtimi i Dr. Çunotit në Gjermani filloi prej vitit 2016 duke u përgatitur për provimet konvertuese të diplomës shqiptare në atë gjermane, të cilën e kurorëzoi me sukses në vitin 2018 duke u pajisur me licencën gjermane si mjeke Stomatologe. Që prej vitit 2019 është e angazhuar në një projekt kërkimor shkencor në Universitetin Teknik të Dresden-it (TUD), në Fakultetin e Mjeksisë “Carl Gustav Carus”.

Dr.Rezart Qorri ka lindur në Elbasan më 06.03.1986. Ka përfunduar studimet e larta në vitin 2009, në Universitetin Mjekësor të Tiranës, Fakulteti i Mjekësisë Dentare, i diplomuar me rezultate shumë të larta. Mbas diplomimit ka punuar rreth 3 vite në një klinikë Italo-Shqiptare ku e tërhoqi së tepërmin aspekti i kirurgjisë orale i cili u kthye në pasjon dhe në  punën e tij të përditëshme. Prej vitit 2014 ushtron profesionin në Gjermani si mjek stomatolog; Aktualisht ndjek vitin e fundit të specializimit për Kirurgjinë Orale në sptitalin rajonal “Heinrich-Braun-Krankenhaus” Zwickau/Sachsen në repartin e Oro-Maxillo-Facial-it (OMF) dhe është në ndjekje të  kurikulumit në fushën e implantologjisë. Paralelisht i angazhuar në dy projekte kërkimore shkencore në Universitetin Teknik të Dresden-it (TUD), në Fakultetin e Mjeksisë “Carl Gustav Carus” si dhe në klinikën universitare Leipzig, Fakulteti i Mjekesise- Katedra OMF. Është anëtar i Shoqatës së Mjekëve Shqiptar në Gjermani dhe Drejtues i Grupit të Punës së Stomatologëve Shqiptarë. Themelimi i këtij grupi ka per qëllim hapjen e rrugës, koordinimit të punës, bashkëpunimit, shkëmbimit të eksperiencës midis të gjithë mjekëve stomatologë në Gjermani e më gjerë.