Nga Dr. Dritan Demiraj

Pas vitit 2021 dhe në vazhdim, duke marrë në konsideratë edhe ndryshimet gjeopolike në botë, përpjekjet për të krijuar një rend të ri botëror, aktorët dhe faktorët e rinj të cilët po punojnë së bashku hapur dhe fshehtas papushim për të sfiduar SHBA-të si superfuqi e vetme ushtarake, politike, ekonomike, teknologjike dhe demokratike në botë, përpjekjet e vazhdueshme të presidentit Vladimir Putin për ta çuar Federatën Ruse në një nivel tjetër lidershipi në botë, pushtimi i paprecedentë dhe i paprovokuar i Ukrainës, përpjekjet dhe përplasjet e paprecedenta midis SHBA-ve dhe Kinës e cila nën lidershipin e presidentit Xi Jinping ka objektiv të arrijë dhe më pas ta kalojë fuqinë ekonomike dhe ushtarake të SHBA-ve, të pushtojë me anë të forcës Tajvanin, të mbizotërojë ujërat ndërkombëtare në Oqeanin Indian dhe Paqësor, Republikën Islamike të Iranit e cila gjithmonë e më shumë po sfidon haptazi politikën paqeruajtëse të SHBA-ve në Lindjen e Mesme, Korenë e Veriut, fuqia bërthamore e së cilës po bëhet gjithmonë e më shumë shqetësuese në këtë rajon të botës duke kërcënuar drejtëpërsëdrejti sigurinë kombëtare të Japonisë, Koresë së Jugut, bazat amerikane në Pacifik por jo vetëm, të gjitha sa më lartë duhen lexuar me përgjegjësi shtetare nga lidershipi i vendeve perëndimore përfshirë këtu edhe drejtuesit e vendit tonë dhe të Dardanisë.  

Studimi dhe analiza e gjeopolitikës, gjeostrategjisë, gjeoekonomisë, politikës së jashtme, shërbimeve sekrete, strukturave ushtarake dhe fuqisë luftarake të Federatës Ruse, Republikës Popullore të Kinës (PRC), Republikës Islamike të Iranit (IRI) dhe Republikës Popullore Demokratike të Koresë (DPRK), të cilat duket se kanë krijuar një aleancë të re e cila në dekadën që po jetojmë, paraqet një kërcënim të madh për demokracitë në botën perëndimore por në të njëjtën kohë ka rëndësi shumë të madhe për të ardhmen e vendeve tona demokratike.  

Tashmë prej 10 vitesh vëmendja e SHBA-ve, BE-së, NATO-s, shërbimeve inteligjente civile dhe ushtarake të vendeve perëndimore është përqëndruar në veprimtarinë destruktive të Federatës Ruse, frikë e cila u vërtetua me rastin e pushtimit dhe shkatërrimit të plotë të Ukrainës në datën 24 shkurt 2022 dhe në vazhdim.    

Nënvleftësimi i aftësive ushtarake dhe i kapaciteteve operacionale të agjensive të inteligjencës, forcave të armatosura të Federatës Ruse dhe e presidentit Vladimir Vladimiroviç Putin është një gabim i pafalshëm. Shërbimet e inteligjencës të Federatës Ruse janë një kundështar i fuqishëm i shërbimeve sekrete, agjensive ligjzbatuese dhe qeverive perëndimore, por vetëkuptohet një kundërshtar aspak i pamposhtur. 

Përballja me aftësitë dhe kapacitetet e shërbimeve të tilla, kërkojnë nga shërbimet sekrete të hapësirës mbarëshqiptare, ballkanike, europiane nën drejtimin e agjensive amerikane një qasje gjithëpërfshirëse, profesionale, investime më të shumta në pajisje, teknologji, burime financiare dhe drejtues profesionistë në krye të këtyre agjensive. Për më tepër, suksesi i këtyre shërbimeve do të lidhet në radhë të parë me bashkëpunimin me shërbimet e inteligjencës amerikane, vend i cili ka dhënë ndihmën më të madhe në strukturimin dhe rritjen e kapaciteteve operacionale të shërbimeve sekrete, agjensive ligjzbatuese dhe forcave tona të armatosura.       

Në gjykimin tim, në ditët e sotme Federata Ruse paraqet një nga rreziqet më të mëdha të sigurisë kombëtare për SHBA-të dhe aleatët e saj. Këtë fakt më shumë se asgjë tjetër e vërtetoi pushtimi i paprecedentë, i paprovokuar, i paligjshëm dhe kriminal i Ukrainës në muajin shkurt të vitit 2022. Federata Ruse pavarësisht faktit se nuk ka një ekonomi të fortë, përsëri ajo ka kapacitete shumë të fuqishme ushtarake dhe inteligjence. 

Ajo ka objektiv parësor që së bashku me Republikën e Kinës, Republikën Islamike të Iranit, Korenë e Veriut, etj  të kundërshtojë me çdo mjet interesat e SHBA-ve dhe të aleatëve të saj, ku në këtë rast mund të përmendim rreziqet dhe kërcënimet e vendit tonë dhe të Republikës së Kosovës, për shkak se Federata Ruse mbështet fuqishëm politikën e saj të jashtme në Ballkan nëpërmjet mbështetjes së presidentit serb Aleksandër Vuçiç dhe presidentit të Republikës Serbska Milorad Dodik. Për këtë qëllim, SHBA-të së bashku me vendet e tjera anëtare të NATO-s duhet që këtë kërcënim në këtë rajon të brishtë ta marrin më seriozisht në të adhmen, duke mbajtur qëndrim të qartë dhe të prerë kundër ‘veglave’ të Vladimir Putin-it në Ballkan. Por nga ana tjetër, Rusia ka një dobësi të madhe sa i përket institucioneve politike të brendshme dhe ekonomisë e cila varet shumë nga eksportet e energjisë jashtë vendit.

Të gjitha sa më lartë, por jo vetëm demostrojnë dhe vërtetojnë strategjinë e tij për të ringritur Federatën Ruse si një fuqi botërore. Presidenti Vladimir Putin e shikon Europën Lindore në të ardhmen nën kontrollin e Moskës dhe të integruar në sferën e influencës kulturore, ekonomike dhe politike të Rusisë. Por në të njëjtën mënyrë, ai po përpiqet në maksimum që edhe Europa Perëndimore të jetë e varur nga enegjia ruse, një politikë izoluese dhe më e rëndësishme anti-amerikane e cila është shfaqur haptazi gjatë vitit 2022 dhe në vazhdim.  

Objektivi strategjik i presidentit Vladimir Putin është rithemelimi i Federatës Ruse si një fuqi e madhe botërore, duke u siguruar se asnjë vendim global nuk mund të merret në OKB pa miratimin e saj. Për këtë qëllim, presidenti Vladimir Putin së bashku me presidentin kinez Xi Jinping po punojnë që të sigurojnë se rritja e fuqisë së politikës së jashtme e vendeve të tyre të limitojë sa më shumë aftësitë e SHBA-ve për të qënë superfuqia e vetme në botë.  

Në gjykimin tim, drejtuesit europianë dhe amerikanë deri përpara pushtimit të Ukrainës në datën 24 shkurt 2022 janë shfaqur të verbër sa i përket strategjisë së largët të presidentit Putin. Presidenti Obama iu përgjigj pa forcë pushtimit të paligjshëm të Gadishullit të Krimesë në vitin 2014, duke e paralajmëruar Putin-in se: “Ju jeni në anën e gabuar të historisë”, ndërkohë duhet pranuar se presidenti Putin po shkruan “historinë” e tij me këto pushtime, por në të njëjtën kohë në gjykimin tim edhe fundit e tij. Në këtë kontekst, autori i shquar amerikan Ralph Peters jo pa të drejtë ka shkruar se: “Ndërkohë që Obama flet, Putini vret”. 

Në këtë këndvështrim, gjykoj që është e rëndësishme të nënvizojmë se konfliktet dhe luftërat ndërkombëtare që ka realizuar deri më sot presidenti rus Putin, kanë shkaktuar vdekjen e mijëra civilëve, ushtarakëve dhe shkatërrimin e shumë qyteteve në Ukrainë. Për këtë arsye, gjykoj se është e rëndësishme që drejtuesit tanë por jo vetëm, të kuptojnë në thellësi dhe gjerësi se çfarë po planifikon presidenti Putin në Ukrainë, në të ardhmen edhe në Bjellorusi, vendet Baltike, Moldavi, Kauzaz, Ballkanin Perëndinor, Europën Lindore, Azinë Qëndrore, Lindjen e Mesme, Afrikën Veriore dhe Qëndrore, në SHBA dhe në Azinë Jug-lindore. 

Agresiviteti i 16 muajve të fundit të Federatës Ruse, nuk është asgjë tjetër më shumë sesa vazhdimi i një plani të qartë 20 vjeçar, i cili vazhdon të zbatohet dhe “suksesi” i saj në gjykimin tim ka ardhur si pasojë e mosveprimeve, kundërveprimeve të pamjaftueshme dhe masave të dobëta, joproduktive të SHBA-ve (sipas vetë zyrtarëve më të lartë të agjensive të sigurisë në SHBA) NATO-s, BE-së dhe aktorëve të tjerë të rëndësishëm në botë. 

Në këtë këndvështrim, gjykoj se është e rëndësishme të analizojmë përmes shumë ngjarjeve dhe fakteve, strategjitë e agjensive sekrete dhe të inteligjencës të Federatës Ruse, implementimi i së cilave ka bërë që Rusia të shtojë rreziqet, kërcënimet dhe agresivitetin e saj kundër të gjithë botës perëndimore. Përveç ndërhyrjes në Gjeorgji dhe në Ukrainë, kemi parë ndërhyrjen e Rusisë në të kaluarën në SHBA, Britani, Francë, Gjermani, Poloni, Estoni, Moldavi, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut, Bosnje dhe Hercegovinë, Republikën e Kosovës sidomos në këtë të fundit duke përdorur strategjinë e saj të dizinformimit, propagandën, veprimet destabilizuese në veri të vendit, duke implementuar “fuqinë e butë” në bashkëpunim me aleatin e saj strategjik në Ballkanin Perëndimor Serbinë së bashku me ministrin e propagandës së Milosheviçit, Aleksandër Vuçiç.

Për më tepër, Federata Ruse si një fuqi relativisht më e dobët se SHBA-të pa marrë parasysh gjithë NATO-n dhe aleatët e tyre të fuqishme si Japonia, Koreja e Jugut por jo vetëm, ka patur arsye për të adoptuar qasjen e ‘gjeopolitikës guerrile’, ose përdorimin e mjeteve dhe taktikave jokonvencionale, me qëllim që të përpiqet ta zhvendosë konfliktin atje ku ka më shumë avantazhe. Një interes të madh në rastin e aplikimit të ‘Doktrinës Gerasimov’, ka patur përdorimi i mjeteve dhe i metodave jo ushtarake si psh përmbysjet e pushtetit dhe shpërndarja e dizinformimit, të mbështetura në fshehtësi me operacione luftimi nëpërmjet përdorimit të forcave speciale dhe shërbimeve sekrete, gjë e cila sidomos gjatë viteve 2004 dhe deri në ditët e sotme ka treguar dhe reflektuar rritjen e fuqisë së shërbimeve të sigurisë dhe të inteligjencës së Federatës Ruse. Në këtë sukses, padyshim një rol të rëndësishëm ka edhe ish agjenti i KGB-së presidenti Vladimir Putin, i cili gjatë viteve 1998-1999 ishte drejtori i përgjithshëm i Shërbimit Federal të Sigurisë Ruse (FSB).  

Pas zgjedhjes së tij në krye të vendit, shumë prej kolegëve, aleatëve dhe këshilltarëve të tij të ngushtë kishin të kaluar nga shërbimet sekrete dhe të sigurisë ruse. Personi më i afërt, i cili është ekuivalent i këshilltarit të sigurisë kombëtare të presidentit të Amerikës në Federatën Ruse, është kryetari i Këshillit të Sigurisë Kombëtare Nikolai Patrushev. Ai e drejton këtë këshill që nga viti 2008. Nikolai Patrushev është një oficer me karrierë në KGB, i cili zëvendësoi si drejtor të FSB-së Vladimir Putin-in. Ai ka qënë drejtor i FSB-së nga data 9 gusht 1999 deri në datën 12 maj 2008. Në shumë raste Nikolai Patrushevi ka deklaruar se: “Unë besoj se SHBA-të do të dëshironin që Rusia të mos ekzistonte fare si shtet. Ai është siguruar që të këshillojë në çdo rast presidentin rus Putin  në një linjë konfrontimi me perëndimin. Shumicën e informacioneve dhe këshillave për situatën e sigurisë në botë, ai e merr nga shërbimet e përbashkëta sekrete ruse.  

Çdo ditë e punës së presidentit Vladimir Putin fillon me leximin e kujdesshëm të 5-6 agjensive kryesore të inteligjencës dhe të sigurisë. E para dhe më e rëndësishmja është studimi ose leximin i informacioneve nga Shërbimi i Huaj i Inteligjencës (SVR-Sluzhba Vneshnei Razvedky) mbi situatën dhe ngjarjet jashtë Federatës Ruse. 

Më pas, një rëndësi të madhe ka siguria e brendshme dhe informacionet e dërguara nga Shërbimi Federal i Sigurisë (FSB). Presidenti Vladimir Putin, merr informacione të përditshme të detajuara rreth situatës nga elita e tij personale, Shërbimi Federal i Mbrojtjes (FSO-Federalnaya Sluzhba Okhrany). Nga burime të inteligjencës perëndimore, deklarohet se presidenti Putin më shumë beson informacionet e agjensive të sigurisë dhe të inteligjencës sesa ato të Ministrisë së tij të Jashtme. Agjensitë e shërbimeve sekrete ruse kanë akses të jashtëzakonshëm tek presidenti Vladimir Putin. Dy drejtorët kryesorë të SVR-it dhe të FSB-së  (Naryshkin dhe Bortnikov) takohen çdo javë me presidentin Vladimir Putin. 

Buxheti i këtyre agjensive është shumë i madh dhe i paprekshëm, madje edhe më shumë sesa i Ministrisë së Mbrojtjes në termat e mbështetjes por jo të shumës së përgjithshme. Në këto momente kur përplasja me perëndimin është rritur në maksimum, ato janë bërë edhe më të varura nga Kremlini zyrtar. Ndryshe nga agjensitë homologe në perëndim, roli i tyre asnjëherë nuk ka qënë kaq i rëndësshëm sa i përket grumbullimit të informacionit, veçanërisht tani që më shumë se 160 miliardë dollarë janë dhënë si asistencë ushtarake në mbështetje të ushtrisë së Ukrainës. Ato janë agjensi që roli i tyre ka shumë rëndësi në kohë lufte, sa i përket misionit të tyre për grumbullim inteligjence, analizën e situatës të sigurisë, lobimin për politikat e qeverisë së tyre (SVR) dhe ekzekutimin e operacioneve direkte (GRU). Si një shërbim që është më shumë i fokusuar në grumbullimin e inteligjencës me njerëz (HUMINT), agjensia SVR në shumë raste krahasohet me misionin e CIA-s dhe të MI6 britanike. 

Struktuara e shërbimeve sekrete ruse.

Për më tepër, mentalitetin e luftës pak elementë e demostrojnë më shumë sesa agjensia ruse e inteligjencës ushtarake GRU dhe Njësia e saj Nr-29155. Që nga koha e krijimit të saj në vitin 1918 si ‘Registrupr’, inteligjenca ushtarake ruse ka urdhëruar njësitë e saj të ekzekutojnë vrasje politike, misione sabotazhi, ‘punë të pista me gjak’, por Njësia Nr-29155 u krijua në vitin 2009. Misionet e saj kryesore janë të një game të gjerë, që nga përdorimi i sulmeve me eksplozivë në Ukrainë, deri tek hedhja në erë e depove të armatimit ‘Vrbetice’ në Republikën e Çekisë në vitin 2014, përpjekja për helmimin e trafikantit bullgar të armëve në vitin 2015. 

Dr. Dritan Demiraj

Ndërkohë që të gjitha qeveritë e botës po ndjekin me vëmendje situatën e brendshme të sigurisë në Federatën Ruse, janë rritur si asnjëherë më parë shqetësimet në lidhje me situatën politike të vendit që ka në dispozicion të tij sasinë më të madhe dhe të fuqishme të arsenalit nuklear në botë.

Në këtë këndvështrim, mendoj që është relevante të bëjmë një analizë edhe për faktin që këtë grup e ndjek për vite me radhë duke konkluduar në vitin 2015 dhe 2022 me botimin e dy librave modestë në lidhje me strukturën, kapacitetet, përfshirjen e tij në sulmet kibernetike, në rrëzimin e qeverive në vendet e Sahelit, Magrebit, Lindjen e Mesme në mbështetje të qeverive në Republikën Qëndrore të Afrikës, Sudan, Mali, Libi, Venezuelë, Somali, në mënyrë shumë aktive në mbijetesën e regjimit të Bashar al-Asadit në Siri, më pas në konfliktin në Ukrainë por jo vetëm deri në veriun e Kosovës, në Serbi dhe Republikën Serpska.

Një nga strategjitë e ‘suksesshme’ të presidentit Vladimir Putin pas vitit 2010 ka qënë rritja e influencës ruse nëpër botë, nëpërmjet ekzekutimit të operacioneve të fshehta të luftës së parregullt jo vetëm në Siri, Libi, Ukrainë por edhe më gjerë.

Për këtë qëllim përveç ekzekutimit të operacioneve të fshehta të shërbimeve sekrete ruse SRV dhe GRU, Moska në mënyrë metodike ka zgjeruar prezencën dhe përfshirjen në këto operacione të kompanisë së saj më të madhe të sigurisë e cila njihet me emrin Grupi ‘Wagner’. Kjo kompani deri dje drejtohej nga biznesmeni/krimineli rus Jevgeni Prigozhin. Ajo ka qënë e përfshirë edhe në aktivitete të tjera destruktive dhe kriminale.

Pra thënë ndryshe, ‘Grupi Wagner’ ka qënë një zgjatim ose instrument force i politës së jashtme të Federatës Ruse, por vetëkuptohet në mënyrë të fshehtë dhe i padeklaruar me qëllim rritjen e projektimit të fuqisë ose influencës politike me njësi të armatosura.

Në këtë këndvështrim, mund të përmendim kapacitetet e saj të mëdha në fushën e luftës kibernetike, kapacitete të cilat janë të tilla për shkak të mbështetjes që ky grup merr drejtëpërdrejtë nga GRU-ja dhe SVR-ja. Grupi Wagner drejton Agjensinë e Kërkimeve të Internetit IRA, për të cilën kam shkruar në detaje në librin ‘Shërbimet Sekrete të Federëtas Ruse’. Në të njëjtën kohë Grupi ‘Wagner’ ka ekzekutuar me sukses misione të ndryshme luftarake dhe të luftës informative, nëpërmjet veprimeve të drejtëpërdrejta në luftim, stërvitjes së ushtrive të ndryshme në Afrikë, shërbimeve të mbrojtjes, të ruajtjes së bazave ose ndërtesave qeveritare, etj.

Strategjia e Federatës Ruse nëpërmjet kompanive private ushtarake, është implementuar me qëllim që të ulë fuqinë dhe autoritetin e SHBA-ve, Francës, Britanisë së Madhe dhe të rrisë influencën e Moskës në kontinentin Afrikan dhe më gjerë duke përdorur forca me profil të ulët, të afta të sigurojnë për drejtuesit e korruptuar në këtë rajon siguri fizike, stërvitje ushtarake, këshillim dhe asistencë ushtarake.

Kjo kompani në Libi ka mundësuar stërvitje ushtarake, inteligjencë dhe mbështetje në fushëbetejë për Ushtrinë Kompëtare të Libisë (LNA) e cila drejtohet nga Marshalli Khalifa Haftar dhe për qeverinë e tij në Tobruk.

Pavarësisht kësaj mbështetje, mercenarët e Grupit Wagner dështuan të mposhtnin forcat kundërshtare në Tripoli, të cilat mbështeten nga presidenti turk Rexhep Taip Ergogan. Nga viti 2015 deri në vitin 2022, përdorimi i këtyre forcave jashtë Federatës Ruse është rritur 7 fish sa i përket numrit të vendeve ku operon kjo kompani. Në vitin 2015 kjo kompani operonte në katër vende, në vitin 2022 ajo operon në 27 vende. Kompanitë private ushtarake ruse, kanë qënë aktive në vende të Afrikës, Lindjes së Mesme, Europë, Azi dhe në Amerikën Latine në vende si: Republika Qëndrore e Afrikës, Iraku, Libia, Sudani, Siria, Venezuela, Ukraina, etj.

Grupi Wagner i cili njihet edhe si “PMC Wagner” është një organizatë/agjensi paramilitare private ruse. Ajo ka marrë pjesë në shumë konflikte, kryesisht në konfliktin civil në Siri, në krahun e qeverisë së Presidentit Bashar al-Asad, nga viti 2014-2015 në konfliktin luftarak në rajonin Donbas, Ukrainë duke ndihmuar separatistët e republikave të vetëshpallura të Donetskut dhe Luhanskut. Shërbimet perëndimore të inteligjencës mendojnë se Grupi Wagner është një njësi speciale e Ministrisë Ruse të Mbrojtjes që vepron në fshehtësi. Ajo përdoret nga qeveria ruse në zonat e konfliktit ku trupat ushtarake ruse nuk mund të përdoren haptazi.

Grupi Wagner është krijuar në vitin 2014 dhe vepron në aleancë me forcat e armatosura ruse, ushtrinë Arabe Siriane, forcat e armatosura të Sudanit, të Afrikës Qëndrore, Libisë, lufton kundër ISIS-it, forcave të Armatosura të Ukrainës, Frontit al-Nusra, Tahrir al-Shamit, HTS-së dhe Ushtrisë së Lirë Siriane (FSA).

Ajo që e bën Grupin Wagner të suksesshëm në fushën e betejës, është pikërisht lidershipi i saj, struktura organizative, mbështetja financiare, mbështetja mediatike, mbështetja politike nga ministria e jashtme nëpërmjet ambasadave në shtetet ku vepron dhe mbi të gjitha deri në fillim të vitit 2023, mbështetja me armatime, baza stërvitore, inteligjencë por jo vetëm nga ministria e mbrojtjes dhe më e rëndësishme mbështetja e padeklaruar në publik e presidentit Vladimir Putin dhe lidhjet e drejtuesve të saj me shërbimin sekret të GRU-së.

Të gjithë drejtuesit e strukturave të saj janë ish gjeneralë të ushtrisë ruse, ish kolonelë dhe n/kolonelë të Drejtorisë së III-të, Drejtorisë së IV-rt, Drejtorisë së V-të dhe më e rëndësishmja Drejtorisë së VIII-të të GRU-së e cila është drejtoria e operacioneve të fshehta, operacioneve speciale dhe klandestine ose e cila njihet ndryshe si Drejtoria e Sabotazhit. Ajo ka nën komandën e saj pesë Brigada shumë të stërvitura të forcave speciale ‘Spetsnaz’, të cilat janë të angazhuara në maksimum në konfliktin aktual të Ukrainë që nga pushtimi i Gadishullit të Krimesë në vitin 2014 dhe në ekzekutimin e operacioneve të inteligjencës dhe operacioneve speciale në pesë rajonet e pushtuara si në Gadishullin e Krimesë, Kherson, Zhaporizhzhia, Donetsk dhe Luhansk.

Grupi Wagner drejtohet nga ish koloneli Dmitri Utkin, ish komandant Brigade i Forcave Speciale Spetznas Ruse-GRU (Detashmentit 700 Spetsnaz i Brigadës së 2-të të Pavarur) të Drejtorisë Kryesore të Inteligjencës Ruse-GRU). Ai ka lindur në Kirovohrad Oblast në ish Republikën Socialiste Sovjetike të Ukrainës në Bashkimin Sovjetik në vitin 1970, pra është shtetas ukrainas. Dimitri Utkin doli në pension në vitin 2013 dhe filloi të punonte në kompaninë private ‘Moran Security Group’, e krijuar nga veteranë të ushtrisë ruse e cila realizon misione sigurie dhe stërvitje nëpër botë, e specializuar në sigurinë kundër piratëve.

Në të njëjtin vit, menaxherët kryesorë të ‘Grupit Moran Security’ u përshinë në krijimin e organizatës ‘Corpusi Sllav’ në qytetin e Shën Petërsburgut që realizonte nën kontraktime për mbrojtjen e fushave të naftës dhe infrastrukturës së saj në Siri. Dmitri Utkini për herë të parë ka qënë në Siri si pjesë e këtij Korpusi (Sllavonic Corps).

Grupi Wagner u shfaq për herë të parë në vitin 2014 së bashku me Dimitri Utkin në rajonin e Luhanskut në Ukrainë. Emri i kompanisë rrjedh nga pseudonimi që Utkini kishte në ushtri (Wagner) dhe origjinën e ka nga pasioni i Utkinit për Rajhun e Tretë Gjerman. Në datën 9 dhjetor 2016, Dimitri Utkin është fotografuar me Vladimir Putinin në Kremlin dhe është dekoruar me medalje trimërie së bashku me tre persona të tjerë Alexander Kuznetsov, Andrey Bogatov dhe Andrey Troshevin. Menjëherë pas publikimit fotoja shkaktoi një skandal mediatik. Kuznetsovi (i ashtuquajturi Ratibor) është komandanti i Batalionit të I-rë të zbulimit/sulmit Wagner, Bogatovi është komandanti i Batalionit të IV-rt të zbulimit/sulmit Wagner, ndërsa Troshevi është zv/komandant Batalioni. Ndërkohë më pas zëdhënësi i Kremlinit deklaroi se Dmitri Utkin u dekorua me medaljen e “Trimërisë” dhe Titullin “Hero i Rusisë” në një ceremoni të organizuar nga presidenca për nder të kontributit të tij në Siri.

Por si dhe përse mori kaq shumë rëndësi përdorimi i kërtij grupi në strukturën e të ashtuquajturës ‘Lufta Hibride’ dhe ‘Lufta e Gjeneratës se Re’ (RNGW) të Federatës Ruse?

Në vitin 2013, gjenerali rus Valeri Gerasimov urdhëroi ushtrinë ruse dhe shërbimet sekrete ushtarake ‘GRU’, të fillonin praktikimin e Luftës së Gjeneratës së Re (RNGW), e cila do të realizohej me medoda jo ushtarake, për të arritur qëllimet, objektivat politike dhe strategjike ushtarake të Kremlinit. Këtu mund përmendim protestat popullore, infiltrimin e forcave speciale dhe agjentëve të fshehtë ushtarakë, civilë dhe përdorimin e tyre me pretekstin si ‘forca paqeruajtëse’ si psh në rastin e pushtimit të Gadishullit të Krimesë në vitin 2014.

Për këtë qëllim, Federata Ruse nën drejtimin e gjeneralit Valeri Gerasimov ka adoptuar Luftën Hibride (Gibridnaya Voyna). Lufta Hibride (Gibridnaya Voyna) është një përzierje e luftës konvencionale dhe e fushave të sofistikuara të operacioneve të propagandës dhe të keqinformimit, përfshirë këtu përpjekjet e Federatës Ruse për të influencuar opinionin publik përmes financimit të partive politike brënda vendeve të NATO-s dhe angazhimit të përditshëm të organizatave joqeveritare (NGO) me mënyra klandestine.

“Doktrina Ushtarake Gerasimov” u ‘armatos’ në momentin kur presidenti rus Vladimir Putin urdhëroi pushtimin e Gadishullit të Krimesë në vitin 2014, duke pushtuar në të njëjtën kohë edhe rajonin lindor të Donbasit në Ukrainë. Në atë kohë në terren u dislokuan edhe mercenarët e “Grupit Wagner”, grup i cili u shfaq për herë të parë në vitin 2014 në rajonin e Luhanskut në Ukrainë. Mercenarët rusë dhe serbë u përfshinë në betejën për marrjen e kontrollit të aeroportit në verën e vitit 2014.

Edhe në ditët e sotme, ata kanë qënë forcat kryesore që kanë mundësuar pushtimin e Soledarit, Vuhledarit, Bahmutit, Avdivkas, Druzhkivkas dhe Kostanivkas duke shkaktuar një dëm shumë të madh për ushtrinë e Ukrainës dhe duke asgjësuar pothuajse çdo ditë nga një batalion ukrainas.

Gjatë viteve 2014-2015, shumë ekspertë perëndimorë i referoheshin veprimeve të ushtrisë dhe të agjensive ruse të inteligjencës si pjesë e Luftës Hibride. Lufta Hibride përfshin përdorimin e taktikave të egra dhe të buta, me qëllim arritjen e objektivave të ushtrisë dhe të presidentit të Federatës Ruse Vladimir Putin. Megjithatë, me qëllim fshehjen e veprimeve të tyre destruktive, rusët në vazhdimësi akuzonin perëndimin dhe SHBA-të, se po përdornin në mënyrë aktive luftë hibride kundër Federatës Ruse.

Në raste të tjera, mund të përmendim termin rus ‘Veprime të limituara’ ku mund të përfshihen grupet ‘proxy’ si në rastin e dislokimit të ‘Grupit Wagner’ në Siri, me mbështetjen e tyre me transport, pajisje luftarake dhe inteligjencë nga Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Federatës Ruse dhe nga GRU-ja. Po kështu edhe gjatë përfshirjes së Rusisë në konfliktin civil në rajonin e Donbasit gjatë viteve 2014-2021, ku Federata Ruse vendosi të përfshihej në mënyrë indirekte. Milicitë ‘proxy’ si në Siri ose në Donbas në të dyja rastet mbështetën objektivat indirekte ruse, ku mund të përmendim mercenarët, milicitë vendase, kontraktorët civilë ose forcat qeveritare.

Që nga viti 2014, mercenarët e kompanive ushtarake ruse të sigurisë kanë operuar në Ukrainë, Republikën Arabe të Sirisë, Republikën e Afrikës Qëndrore, Libi, Sudan, Mozambik, Venezuelë, Serbi, etj dhe në ditët e sotme në luftimet intensive në Bakhmut dhe në Soledar. Fshehtësia e mënyrës sesi veprojnë këto forca, i kanë mundësuar Federatës Ruse që të përdorë të dy anët e konfliktit në mënyrë të njëkohshme, duke siguruar mbështetje të fshehtë ushtarake për vendin që është i përfshirë në konflikt dhe nga ana tjetër të deklarojë haptazi se është një ndërmjetës i sinqertë në konflikt. Statusi ‘privat’ i këtyre forcave, i ka krijuar mundësi Federatës Ruse që të mos mbajë përgjegjësi për civilët e vrarë prej tyre dhe për dhunën që ata kanë shkaktuar.

Nga fundi i muajit shtator të vitit 2017, forcat e Wagnerit në bashkëpunim me forcat ruse dhe qeveritare siriane, sprapsën një sulm të fuqishëm të terroristëve xhihadistë në veri të qytetit Hama. Në fund të këtij muaji, gjatë një kundërofensive të ISIS-it në provincën e Deir ez-Zorit, dy kontraktorë të Wagnerit u kapën të gjallë nga militantët. Fillimisht Kremlini u distancua nga kjo ngjarje, por kur njëri nga vëllezërit e të kapurve peng akuzoi qeverinë ruse se po përpiqej të mos ndërhynte për lirimin e qytetarëve të saj, atëherë njësia siriane “Gjahtarët e ISIS-it” deklaroi se ishte gati të paguante 1 milionë dollarë për lirimin e sejcilit rus.

Në rast se xhihadistët e ISIS-it nuk do t’i kishin publikuar nëpër media këto mercenarë si shtetas rus, atëherë lajmi për përfshirjen e tyre në Siri nuk do të kishte qënë aq i madh. Në shumë raste Kremlini zyrtar është përpjekur që të justifikojë përfshirjen e tyre dhe sa herë ata janë arrestuar, kapur të gjallë ose janë vrarë, qeveria ruse është justifikuar se ata veprojnë si vullnetarë pa dijeninë e Kremlinit zyrtar.

Forcat e fshehta ushtarake janë duke ekzekutuar operacione ushtarake në mbështetje të kërkesave të politikës së jashtme ruse njëlloj si operacionet e luftës politike, pavarësisht se në disa raste suksesi i tyre është vënë në pikëpyetje si në rastin e mësipërm në Siri. Edhe në Mozambik, në momentin kur forcat e Wagnerit arritën në vend në mbështetje të forcave vendase kundër kryengritësve Islamikë, shumë shpejt këto forca u detyruan të tërhiqeshin në bazat e tyre duke u akuzuar nga qeveria e Mozambikut si forca të stërvitura shumë dobët në luftën në xhungël dhe pa respekt ndaj forcave vendase, për të cilat ata kishin shkuar për t’i stërvitur dhe mbështetur në këto operacione.

Edhe në Republikën e Afrikës Qëndrore, forcat e Wagnerit kanë hasur vështirësi të bashkëpunojnë me sukses më qytetarët vendas.

Nga ana tjetër, Grupi Wagner ka arritur disa suksese në Libi, ku mercenarët e tij kanë qënë një burim i rëndësishëm suksesi për ushtrinë e Marshallit Khalifa Haftar i cili ka kontrollin e zonës që është e pasur me naftë dhe me gaz të lëngët në Libi. Grupi Wagner në atë kohë ka përfshirë shumë mercenarë në Libi.

Si përfundim nuk mund të lëmë pa përmendur sukseset e Grupit Wagner në Ukrainë. Në fillim të muajit korrik të vitit 2022, gazeta ruse ‘Istories’ raportoi se Grupi Wagner filloi rekrutimin e të burgosurve në dy burgje të qytetin e Shën Petërsburgut. Në muajin gusht të vitit 2022, Mediazona raportoi se kishte marrë mesazhe nga të burgosurit rusë të cilët pretendonin se ata po rekrutoheshin nga ‘bosi’ i Grupit Wagner Jevgeni Prigozhin për të luftuar në Ukrainë konkretisht në qytetet Rybinsk dhe Plavsk.

Pas këtij rekrutimi në burgjet e Shën Petërsburgut, përafërsisht 300-350 të burgosur u regjistruan për të luftuar në Ukrainë. Në një video e cila kishte lidhje me rekrutimet në burgje e publikuar në datën 14 shtator 2022, Jevgeni Prigozhin deklaroi se të burgosurit kishin filluar t’i bashkoheshin fushatës së luftimit në Ukrainë që nga data 1 korrik e vitit 2022. Pikërisht gjatë betejës në Solidar dhe në Bakhmut të dënuarit u përdorën me shumë intensitet me qëllim që të ekspozonin pozicionet ukrainase ndaj sulmeve nga njësitë e artilerisë ruse. Në datën 20 maj të vitit 2023, Jevgeni Prigozhin deklaroi marrjen e plotë të kontrollit të Bakhmutit pas 224 ditësh luftimi, ku janë vrarë dhe mijëra luftëtarë nga të dy krahët.

Informacione më të detajuara në lidhje me këtë grup mund të gjeni në librin e botuar së fundi, “Shërbimet Sekrete të Federatës Ruse”, një libër jo vetëm që është unik nga përmbajtja por që botohet për herë të parë në hapësirën Ballkanike.

Dr. Dritan Demiraj.

Dr. Dritan Demiraj/

Vizita e presidentit Joe Biden në Ukrainë, ishte një vizitë me rëndësi historike, pasi jo vetëm dha mesazhin se e gjithë bota e qytetëruar është kundër masakrave që po realizon ushtria ruse në Ukrainë, por në të njëjtën kohë afirmoi vendosmërinë e SHBA-ve dhe aleatëve të saj për të mbështetur me çdo kosto pavarësinë territoriale të Ukrainës dhe mposhtjen e ushtrisë së Putinit në fushëbetejë. Ndërkohë që u mbushën 12 muaj nga pushtimi kriminal, i paprecedentë dhe i paligjshëm i Ukranës nga drejtuesi i Federatës Ruse Vladimir Putin, në këto momente, ushtria ruse ka vendosur në gjendje gadishmërie rreth 500.000 forca ushtarake të reja të paangazhuara në luftime më parë në tre drejtime të Ukrainës. Më shumë se 150.000 ushtarë janë të gatshëm në pjesën jugore të vendit në vartësi të Distriktit Ushtarak Jugor, 120.000-150.000 ushtarë të tjerë janë të dislokuar në veri të Ukrainës në Bjellorusi dhe prej disa muajsh po realizojnë stërvitje ushtarake me ushtrinë e Bjellorusisë. Një sasi tjetër me rreth 150.000 ushtarë janë duke realizuar stërvitje dhe janë në vartësinë e Distriktit Ushtarak të Perëndimit, të gjithë sa më lartë të gatshëm për të filluar një ofensivë ushtarake.Ky konflikt i cili ka filluar 12 muaj më parë, ka rezultuar në humbjen e jetës së dhjetëra mijëra ushtarëve nga të dy kampet, shkatërrimin e plotë kriminal të dhjetra qyteteve të Ukrainës, të ekonomisë, industrisë, infrastrukturës energjetike, rrugore, etj por nga ana tjetër ka forcuar dhe unifikuar aleancën midis vetë shteteve të perëndimit kundër Federatës Ruse.Duke parë dështimet e njëpasnjëshme të ushtrisë së tij gjatë muajve të parë të luftës, presidenti Vladimir Putin në datën 11 janar të vitit 2023 emëroi si komandant të përgjithshëm të luftës në Ukrainë Shefin e Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura Gjeneral Valeri Gerasimov. Me qëllim që të kuptojmë sa më mirë se çfarë ka ndodhur gjatë këtij konflikti përgjatë 12 muajve, do të përpiqem të analizoj shumë shkurt disa mësime të nxjerra gjatë këtij konflikti deri në muajin shkurt të vitit 2023 (Një analizë të plotë të gjithë konfliktit në Ukrainë, e gjeni në librin e fundit i cili titullohet: “Strategjia ushtarake e Federatës Ruse, forcat e armatosura dhe fuqia luftarake”.Mësimi 1. Përgatitja për të pushtuar Ukrainën, nga ana e ushtrisë ruse ishte e organizuar shumë dobët. Kjo në gjykimin tim për shkak të ruajtjes së sekretit nga presidenti Putin deri në momentin e fundit. Shumë pak njerëz të lartë në zinxhirin komandues të Kremlinit dhe të ushtrisë ruse kishin dijeni për fillimin e ‘Operacionit Ushtarak Special’ në Ukrainë.Pushtimi në vetvete filloi me një seri sulmesh ajrore me avionë luftimi dhe me raketa me qëllim shkatërrimin e bazave ajrore ukrainase, shkatërrimin e fushave të aviacionit, njësive të mbrojtjes ajrore, shkatërrimin e linjave të komunikimit dhe të furnizimit, realizimin e sulmeve kibernetike, luftën e dizinformimit me qëllim dëmtimin e zinxhirit të komandim-kontrollit, etj.Faktet treguan se pavarësisht këtyre sulmeve ato ishin të limituara, duke mos i penguar forcat ajrore të Ukrainës të sulmonin jo vetëm avionët rus në ajër por edhe të përballeshin me ta në disa raste në ajër. Duket theksuar se njësitë e mbrojtjes ajrore të Ukrainës përgjatë 12 muajve të konfliktit nuk i dhanë mundësi forcave ajrore ruse që të fluturonin lirshëm dhe pa rrezik në qiellin e Ukrainës. Këtë e tregon më së miri edhe sasia e madhe e rrëzimit të avionëve dhe helikopterëve rus gjatë kësaj fushate.Mësimi 2. Planifikimi dhe ekzekutimi i operacionit special për pushtimin e Ukrainës, tregoi se personat përgjegjës për përgatitjen dhe planifikimin e strategjisë së pushtimit nuk kanë patur eksperiencën e duhur ushtarake. Të gjithë drejtuesit e agjensive kryesore të inteligjencës, të Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura Ruse dhe rrjetet e tyre informative në terren në Ukrainë, besuan se nuk ishte e nevojshme përdorimi i një force të madhe ushtarake, pasi ata nënvleftësuan mbi të gjitha dëshirën e ukrainasve për të luftuar kundër ushtrisë ruse. Kjo duket qartë edhe nga emërtimi i këtij operacioni nga presidenti Vladimir Putin: “Operacion Ushtarak Special’. Mësimi 3. Fillimi i menjëhershëm, i organizuar, profesional dhe intensiv i rezistencës nga të gjithë njësitë e ushtrisë, gardës kombëtare, legjioneve të huaja dhe të inteligjencës së Ukrainës, shfaqën qartazi dështimin e informacioneve dhe analizën e bërë nga agjensitë e shumta të inteligjencës ruse, të cilat deri në momentin e pushtimit kishin një rrjet shumë të madh të fuqishëm informatorësh dhe bashkëpunëtorësh në territorin e Ukrainës. Mësimi 4. Njësitë ushtarake (grupbatalionet) të cilat morën pjesë në operacionet luftarake për marrjen e kontrollit të Kievit ishin të paorganizuara si duhet. Planifikimi për këtë sulm ku përfshiheshin rreth 15.000 trupa ushtarake të vendosura në një konvojë me gjatësi 65 km, pa siguri gjatë lëvizjes, pa mbështetjen e duhur me artileri dhe aviacion, etj bëri të mundur që ajo të ndalonte 20 km larg kryeqytetit.Pikërisht kjo ndalesë, ky ç’organizim, mungesa e sigurisë bënë të mundur që shumë grupe speciale ukrainase dhe njësi vullnetare nga njësitë ‘kapëse-vrasëse’ të mbanin nën goditje të vazhdueshme gjatë gjithë gjatësisë së saj, në çdo kohë dhe vend, ditën dhe natën segmentë të ndryshëm të autokolonës, duke përdorur me efikasitet raketat e fuqishme anti-tank ‘Javelin’, NLAW, Milan, Tow, RPG, etj në bashkëpunim me sulmet e suksesshme nga ajri me raketat ‘Stinger’ dhe dronët turq ‘Bayraktar TB-2’, duke shkaktuar dëme të mëdha në njësitë ushtarake ruse, duke ulur moralin e tyre dhe dëmtuar dëshirën për të vazhduar më tej sulmin. Mësimi 5. Operacioni rus për pushtimin e Kievit, Kharkivit dhe rajoneve të tjera të mëdha, fronti i luftës në Ukrainë i cili është shumë i madh me gjatësi më shumë se 1200 km, tregoi se përfshirja e forcave dhe e mjeteve ushtarake në këtë operacion ishin të pamjaftueshme, të paorganizuara si duhet, pa mbështetjen e tyre me zjarr, mjetet luftarake kishin cilësi të dobëta, njësitë ishin të pastërvitura në luftën urbane, në luftën guerrile, një ushtri shumë e korruptuar e cila nxori në pah gjatë luftimit mungesën e organizimit dhe të mbështetjes së njësive ushtarake.Mësimi 6. Federata Ruse nuk po e fiton luftën aq shpejtë sa e mendonte. Ndërkohë që shumë ekspertë perëndimorë mendonin se pushtimi i objektivave ushtarake të Rusisë do të përfundonte shpejtë, sot pas 12 muajsh lufte intensive në të tre frontet Rusia ka pushtuar vetëm 20-21 për qind të territorit të Ukrainës. Në rast se analizojmë me kujdes objektivat e arritura nga ushtria e dytë më e fuqishme në botë, rezultatet nuk janë aspak të kënaqshme. Por në të njëjtën kohë duhet të mos harrojmë se asistenca ushtarake e siguruar nga Ukraina e mbështetur nga perëndimi ka qënë jashtëzakonisht e madhe.Mësimi 7. SHBA-të dështuan në unifikimin e komunitetit ndërkombëtar për të sanksionuar Federatën Ruse, kryesisht sektorin e saj të rëndësishëm të energjisë. Në këtë këndvështrim, shumë shtete të fuqishme dhe të rëndësishme nuk iu bashkuan sanksioneve ekonomike ndërkombëtare kundër Federatës Ruse, pavarësisht presionit të jashtëzakonshëm të diplomacisë amerikane dhe përfshirjes së drejtëpërdrejtë të presidentit amerikan Joe Biden, duke dështuar të izolojnë nga ana ekonomike dhe diplomatike Rusinë në arenën ndërkombëtare. Këto mund të përmend në mënyrë të veçantë dy shtete shumë të fuqishme Kinën dhe Indinë, të cilat kanë refuzuar që t’i bashkohen sanksioneve dhe luftës, duke marrë vendimet e tyre politike vetëm bazuar në interesin e tyre kombëtar.Mësimi 8. Pavarësisht fuqisë dhe teknologjisë ushtarake për të cilat askush nuk ka dyshim që Rusia i ka në dispozicion, përfshirja në një konflikt ushtarak në një territor të madh, në disa fronte kundër një ushtrie të madhe e cila aplikon luftë ballore me teknologji të fundit ushtarake të koordinuar me taktika guerrile, aq më shumë kur në këtë luftë janë përfshirë shumë aktorë të fuqishëm nga ana ushtarake dhe financiare, tregoi se kjo luftë është e vështirë të fitohet. Mësimi 9. Lufta që po zhvillohet nga muaji korrik 2022 deri në muajin shkurt 2023 në rajonin e Donetsk-ut për marrjen e qytetit të Bakhmut-it, Soledar-it, Vuhledar-it ka kushtuar jetën e mijëra ushtarëve nga të dy krahët. Qyteti i rëndësishëm i Soledarit u morr nën kontroll nga mercenarët e Grupit Wagner në datën 11 janar 2023, por luftimet në këtë qytet po zhvillohen njëlloj si në kohën e Luftës së I-të Botërore nëpër transhe të fortifikuara rëndë (Trench Warfare), ku mijëra forca luftonin vetëm për 10 m territor.Sipas analizës time, qëndresa dhe rezistenca e madhe e 9-12 Brigadave të Motorizuara, Mekanizuara dhe Parashutiste të Ukrainës për disa muaj me radhë në këtë rajon ose linjë të frontit ishte e panevojshme. Kjo për të vetmen arsye se nuk justifikon në asnjë mënyrë humbjen e mijëra ushtarëve ukrainas ose të 50-60 për qind të efektivit të këtyre Brigadave, mbrojtja e cila në fund të fundit përsëri po dështon. Fatkeqësisht trupat e Ukrainës po përballen me mangësi të mëdha në artileri dhe muncione.Mësimi 10. Ky konflikt nxori në pah rëndësinë e madhe të sigurimit të mbështetjes me sasinë e nevojshme të municioneve të artilerisë për njësitë të cilat luftojnë në front. Këtu e nuk kam fjalën vetëm për artilerinë e rëndë, mjetet të blinduara, njësitë tankiste dhe dronët e sulmit. Në shtesë sa më lartë, këto njësi duhet të kishin në dispozicion edhe mbrojtje më të mirë nga ajri. Gjatë ofensivës ruse të muajve janar-shkurt 2023 në rajonin e Donetsk-ut, u pa qartë mungesa e forcës për organizimin e kundërsulmeve nga ana e njësive ukrainase, për shkak të mungesës së mbështetjes me artileri dhe municion. Ushtria ruse gjatë kësaj ofensive ka shkatërruar një numër shumë të madh të artilerisë dhe të depove të tyre me municion. Kjo ka bërë të mundur humbjen e jetës së mijëra ushtarëve të Ukrainës, uljen e moralit të tyre dhe dështime në fushëbetejë. Gjatë muajve janar-shkurt 2023, njësitë ruse kanë përdorur në front deri në 60.000 predha artilerie në ditë, ndërkohë që ushtria e Ukrainës ka mundur të përdorë midis 6000-6500 predha në ditë. Gjykoj se është shumë e rëndësishme që perëndimi të dërgojë sa më shpejtë në frontin e Ukrainës artileri të fuqishme së bashku me municionet përkatëse, me qëllim që të ushtria e Ukrainës të rimarrë kontrollin ose të kundërshtojë me forcë avancimin e njësive të blinduara ruse në këtë front të rëndësishëm. Lajmi i mirë është se presidenti amerikan Joe Biden deklaroi dërgimin shumë shpejt të 2 milionë predhave të artilerisë sipas paketës së fundit të ndihmave, të cilat do të bëjnë dallim të menjëhershëm në fushëbetejë. Mësimi 11. SHBA-të dhe vendet e Bashkimit Europian, pavarësisht faktit se e kanë mbështetur Ukrainën me një sasi të jashtëzakonshme asistence ushtarake dhe ekonomike e cila shkon në rreth 120 miliardë dollarë, duhet të përshpejtojnë dërgimin e mjeteve të blinduara kryesisht tanke, artilerisë të rëndë, armëve kundërtanke, raketave me larghedhje të madhe, sistemeve të mbrojtjes ajrore, etj në mbështetje të njësive ukrainase të cilat po luftojnë me heroizëm të madh kundër ofensivës ruse gjatë muajve dhjetor 2022-shkurt 2023 në rajonin e Donbasit.Mësimi 12. Intensiteti i luftimeve gjatë këtij konflikti 12 mujor, nxori në pah nevojën e sigurimit të rezervave të mëdha strategjike në arsenalin e ushtrive të vendeve të NATO-s. Asistenca ushtarake e vendeve të NATO-s megjithëse ishte shumë e madhe përgjatë 12 muajve, përsëri nuk ndikoi sa duhej në rezultatin final në fushëbetejë. Ndërkohë kur të gjithë analistët më të mirë të mbrojtjes në botë dhe të shërbimeve sekrete të perëndimit deklaruan se ushtria ruse do të dorëzohej për shkak të mungesës së armëve dhe të municionit, koha provoi të kundërtën. Kremlini zyrtar nën presionin e vazhdueshëm të presidentit Putin nuk dështoi të mbështeste me municione njësitë ruse, edhe pse intensiteti i përdorimit të tyre është i paimagjinueshëm dhe i pakrahasueshëm me asnjë konflikt të ngjashëm të 6 dekadave të fundit.Në gjykimin tim, ushtritë e perëndimit dhe industritë e tyre të mbrojtjes duhet të nxjerrin mësim që sa më parë të zëvendësojnë me shpejtësi arsenalin ushtarak të armëve dhe municioneve të dhuruar për ushtrinë e Ukrainës dhe të marrin masa për rritjen e prodhimit të municionit nga industritë e tyre ushtarake.Mësimi 13. Përdorimi intensiv i dronëve të zbulimit, dronëve të sulmit, dronëve kamikaz nga të dy krahët, solli revolucionarizimin e luftës së sotme në atë që njihet si ‘Drone Warfare’. Përveç shkatërrimit të një numri të konsiderueshëm të mjeteve të blinduara të rusëve, njësive të raketave të mbrojtjes kundër-ajrore, postave të komandim-kontrollit, sulmeve në bazat ajrore me avionë bombardues strategjikë si në rastin e bazës ajrore ‘Engels’ në Federatën Ruse, sulmeve në bazat ajrore të Gadishullit të Krimesë, sulmet kundër anijeve ruse të Flotës së Detit të Zi me dronë nënujorë, grumbullimit të informacionit rreth vendodhjes së trupave përkatëse, korigjimit të zjarrit të artilerisë, etj përdorimi i dronëve turq ‘Bayraktar TB-2’ ekspozoi boshllëqet e mbrojtjes ajrore ruse dhe mungesën e strategjisë për t’u përballur me to me efektivitet.Mësimi 14. Pavarësisht performancës së dobët gjatë muajve të parë të luftës, njësitë ruse mësuan me shpejtësi nga gabimet e shumta. Që nga fillimi i pushtimit në datën 24 shkurt 2022, njësitë ruse ishin të paorganizuara si duhet. Taktikat e tyre të përdorimit të helikopterëve, aviacionit, trupave të blinduara, njësive tankiste, taktikat e luftës në qëndrat e banuara, etj ishin të paqarta, jo efektive, të ç’organizuara, pa bashkëpunim midis njësive në operacion dhe komandim-kontoll, pa mbështetjen e duhur logjistike, mjeksore, të zjarrit, etj duke bërë të mundur që një numër shumë i madh i mjeteve ajrore të rrëzoheshin, një numër i madh mjetet të blinduara dhe tankeve të shkatërroheshin dhe njësitë të dështonin në realizimin e misionit të tyre. Mbështetja logjistike e grupbatalioneve ruse ishte shumë e dobët, në shumë raste dhjetëra mjete të blinduara, artileri dhe tanke të ushtrisë ruse u lanë në duar të ushtrisë së Ukrainës. Pas këtyre dështimeve, pas kritikave të mëdha nga presidenti Vladimir Putin, ministri Sergei Shoigu, gjenerali Valeri Gerasimov dhe nga presioni ndërkombëtar, mësimet e nxjerra pas gjashtë muajve të parë të Operacionit Special Ushtarak në Ukrainë, ushtria ruse filloi të dislokonte ushtarë më të stërvitur, më të pajisur, taktikat e të cilëve filluan të përshtateshin dhe të ekzekutoheshin më me sukses. U rrit ndjeshëm përdorimi me efikasitet i njësive të blinduara, njësive tankiste, njësitë e këmbësorisë nuk dislokoheshin pa mbështetjen me artileri, zbulimi dhe lufta elektronike ishin më efikase, duke bërë që organizimi i operacioneve të sulmit dhe të luftës në terrene urbane të krijonte epërsi të dukshme në fushëbetejë deri në muajin shkurt të vitit 2023.Mësimi 15. Përdorimi me efektivitet dhe me mbështetjen e duhur të zjarrit të artilerisë dhe të inteligjencës i njësive të grupeve të armatosura mercenare, ka qënë i sukseshëm si nga Federata Ruse por edhe nga Ukraina. Këtu dua të sjell në vëmendjen tuaj, përdorimin intensiv të forcave të Grupit ‘Wagner’, njësitë e të cilit kanë angazhuar deri në 40.000 mercenarë në këtë konflikt. Ata kanë siguruar disa fitore të rëndësishme për ushtrinë ruse ku mund të përmendim marrjen e kontrollit të qytetit shumë të rëndësishëm Soledar dhe Bakhmut.Mësimi 16. Numri i personave civilë dhe ushtarakë të vrarë është shumë i lartë dhe po vazhdon të rritet dita ditës nga të dyja krahët, kjo sidomos gjatë luftimeve të fundit në Soledar, Vuhlendar dhe në Bakhmut ku çdo ditë janë vrarë qindra ushtarë në fushëbetejë.Mësimi 17. Dështimet e muajve të para, intensiteti i lartë i luftimeve, mësimi nga gabimet e shumta, dëshira për ta fituar këtë konflikt me çdo çmim, futja në prodhim të plotë e industrisë ushtarake ruse, pjesëmarrja e një numri shumë të madh të ushtrisë ruse në luftime, testimi i taktikave dhe teknikave të reja të luftimit, përballja me armët dhe taktikat e luftimit të NATO-s në shumë forma dhe fronte, etj pavarësisht humbjeve të mëdha, në gjykimin tim kanë rritur ndjeshëm aftësitë operacionale të njësive të ndryshme të ushtrisë ruse. Ky konflikt ka nxitur Federatën Ruse që në të ardhmen të:Rrisë ndjeshëm numrin e forcave të saj të armatosura të cilat gjatë viteve 2023-2024 do të shkojnë në 1.5 milionë.Buxheti ushtarak do të rritet me të paktën 50 për qind.Industria ruse nuk do të ketë kufizime sa i përket buxhetit, por përkundrazi sipas presidentit Vladimir Putin do të ketë në dispozicion një sasi prej 50 miliardë dollarësh shtesë në dispozicion të prodhimit të avionëve, nëndetëseve, tankeve, armatimeve dhe raketave të reja.Krijimi dhe forcimi i një aleance anti-perëndim midis Federatës Ruse, Republikës Popullore të Kinës, Iranit dhe Koresë së Veriut përbën në të ardhmen një kërcënim të madh për demokracitë në botë.Kosto e luftës deri në mes të muajit shkurt 2023 për presidentin Putin ka kaluar 90 miliardë dollarët.Mësimi 18. Ushtria e Ukrainës pavarësisht humbjeve të mëdha në fushën e betejës ka treguar se pavarësisht fuqisë së jashtëzakonshme të kundërshtarit, dëshira për të luftuar në disa raste mbikalon fuqinë e armëve dhe raketave. Ky konflikt ka mundësuar që:Qeveria e Ukrainës nën lidershipin e presidentit Volodimir Zelenski ka arritur që të unifikojë përpjekjet e të gjithë vendeve të BE-së së bashku me SHBA-të dhe vendet me demokracitë më të konsoliduara në botë, duke arritur që të krijojnë një koalicion të fuqishëm ndërkombëtar kundër Federatën Ruse.Komuniteti ndërkombëtar me SHBA-të në krye, e kanë dënuar gjerësisht dhe me forcë këtë pushtim kriminal, të paprovokuar dhe të paligjshëm, i cili ka shkaktuar vdekjen e shumë civilëve, ushtarakëve dhe shkatërrimin e plotë të gjysmës së Ukrainës. Ky pushtim ka krijuar një mbështetje të madhe ekonomike, financiare dhe asistencë ushtarake në një masë që po i kalon 100 miliardë dollarët. Për këtë mbështetje presidenti Josef Biden ka deklaruar se kjo mbështetje do të vazhdojë deri në mposhtjen e Federatës Ruse.Ushtria e Ukrainës në ditët e sotme është ushtria më me eksperiencë luftimi në Europë. Ajo është e aftë të planizojë, ekzekutojë operacione të shkallës së gjerë, të përdorë sistemet ushtarake dhe teknologjitë më të avancuara të perëndimit në fushëbetejë dhe nëse do të arrijë të fitojë këtë luftë (për të cilën unë personalisht besoj se është e pamundur), atëherë do të dalë shumë më e fortë sesa ishte në fillim të saj.Si pasojë e humbjeve të mëdha në njerëz, ushtrisë së Ukrainës do t’i duhet një kohë e gjatë për tu ringritur edhe një herë në nivelet e fillimit të vitit 2022.Mësimet e nxjerra nga ushtria e Ukrainës gjatë konfliktit kundër ushtrisë ruse, do të shërbejnë si objekt studimi dhe do të jenë pjesë e programeve të stërvitjes në ushtritë e NATO-s, duke rritur në këtë mënyrë kapacitetet e tyre në një përballje në të ardhmen me ushtrinë ruse.