Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

JEMI NE MEDYSHJE

by

Opinion nga Faik KRASNIQI/

Kam dëgjuar të thuhet se njerëzit, shpesh herë nuk janë normal, se gjërat nuk rrjedhin normalisht, që të ecësh kështu apo të vishesh ashtu nuk është normale, ose është normale të veshësh fundin deri pak sipër gjurit por jo më sipër. Kam menduar shumë se çfarë duan të thonë njerëzit kur thonë fjalën “normale” në të gjitha trajtat e saj. Shqiptarët në mënyrë të veçantë kanë filluar ta përdorin shumë këtë term që po duket se i lodh për ta kuptuar, dhe nuk e kuptojnë dot pavarësisht se e thonë me dhjetëra herë në ditë. Shqiptarët ishin mësuar nëpër shkolla të forta që të visheshin të gjithë njësoj të ecnin të gjithë njësoj, të hanin të gjithë njësoj, të kriheshin të gjithë njësoj. Madje shqiptarët janë mësuar që të gjitha këto veprime jo vetëm t’i bënin të gjithë njësoj por edhe t’i bënin pak a shumë në të njëjtën kohë pasi kishin pothuajse të njëjtat orare punë. Nëse jo të gjithë njëherësh i bënin sipas turneve të punës. Shqiptarët sot janë në një katrahurë midis normales dhe jo normales dhe kjo sipas çdo shqiptari, dhe jo më sipas një shqiptari që tregonte qartë dhe në mënyrë të pa diskutuar dhe të pa diskutueshme se çfarë është normale dhe çfarë jo. Si mund ta kuptojmë normalen nga jo normalja, cili e ka të vërtetën në lidhje me këtë term dhe me atë çfarë donë të thotë ky?!Unë mendoj se normale ka një lidhje të pa diskutueshme me normat e një shoqërie të caktuar. Pra do të na ndihmonte shumë të dinim me çfarë normash jetojnë shqiptarët sot, cilat janë normat të cilat një shqiptarë i ruan kur ecën, kur vishet, kur krihet, kur han dhe kur komunikon.Mendoj se jemi në një mëdyshje të madhe në lidhje me këtë temë, sepse ne nuk kemi më një standart të cilin është i yni dhe që punojmë për ta arritur ose punojmë për ta ruajtur. Ne tani po shohim shumë gjëra të ndryshme në vende të ndryshme të botës, dhe jemi shpërndarë në mendime moderne që jo patjetër janë edhe vlera njerëzore. Ne duhet të krijojmë një standart me qëllim që ta arrijmë. Më ka bërë shumë përshtypje historia e një çifti shqiptarë, një diskutim mes tyre se si duhej të vishej gruaja. Kishin tre vite martesë bashkë dhe gruaja akoma diskutonte me të shoqin se pse ai nuk e lejonte të vishej me një kanatjere kur të gjitha gratë dhe vajzat e lagjes visheshin ashtu. Burri nuk e kishte lejuar dhe vazhdonte të mos e lejonte përsëri.Burrë dhe grua të dy po diskutonin duke thënë se është dhe nuk është normale veshja me kanatjere. Gruaja argumetonte mendimin e saj me shumicën e grave të veshura me kanatjere, ndërsa burri me pakicën që nuk vishte kanatjere dhe sipas tij nuk kishin shumë më shumë vapë se të tjerat që i vishnin. Në fakt ky është një diskutim i zakonshëm në familjet shqiptare mes bashkëshortëve mes prindërve dhe fëmijëve, e gjithë kjo sepse normalja është e pa qartë për të gjithë ne. A është normalja absolute apo relative?! Unë mendoj se është absolute me që për mua ka të bëjë në një mënyrë të padiskutueshme me norma të caktuara. Fakti që ne po vuajmë kaq shumë mes normales dhe jo normales, është sepse shpesh ngatërrojmë absoluten me relativen dhe kjo i ndan i bën njerëzit konfuz dhe si pasojë të mos ndjehen rehat kur ecin, kur vishen, kur krihen dhe kur flasin. Mendoj se një ndikim të madh në këtë katrahurë mendimesh për normalen dhe jo normalen, ka edhe mungesa e idealeve të cilat janë zhdukur nga mesi i shqiptarëve. Ne i zhdukëm idealet ndoshta duke i parë si pjesë të komunizmit dhe e patëm të vështirë t’i ndanim ato si vlera që do na mbanin akoma shqiptarë. Çfarë është normale për një shqiptarë që nuk ka një standart që donë ta arrijë dhe nuk ka një ideal që donë të imitojë. Mungesa e standartit të caktuar dhe mungesa e një ideali për t’u ndjekur po shkakton sot probleme të mëdha dhe serioze në familjet shqiptare.

 

 

Koncepti i demokracisë!

by

Opinion nga Faik KRASNIQI/
Për t’i dhënë përgjigjen kësaj pyetjeje, marrë për temë debati, është e nevojshme, sipas meje, të nisemi prej konceptit  ‘’kulturë’’. Prej nivelit të saj dhe dallimit të saj me konceptin tjetër  ‘’shoqëria’’. Në fakt përbën një vështirësi jo të vogël ky termi’’kulturë’’,  për shkak të gjerësisë së tij, vështirësisë për ta përkufizuar, për ta dalluar atë, bie llafi, prej termit ‘’shoqëria’. Pse vallë? Sepse kultura, sipas Markushit, është një koncept dyshtresor:Ai përmban një qasje antropologjike dhe qasje sektoriale(pra me ngarkesën vlerësuese), ndaj fenomenit.
Sipas të parës, përdorur më së shumti nga antropologët dhe sociologët,(e cila, gjithsesi, ndikon edhe në leksikun e gjuhës së përditshme të komunikimit, siç po bëhet në …mbledhjet e qeverisë së qeverive tona) mund të vimë tek definicioni:’’Kultura’’ është tërësia e të gjitha veprimtarive njerëzore të cilat nuk i kryejmë ‘’instinktivisht’’, por që i mësojmë, i atyre aftësive që i Kultivojmë…dhe që në tërësinë e tyre – i japin – i japin kuptim jetesës, vetë jetës njerëzore.
Ky koncept është aq i gjerë, duke përfshirë gjithçka që quajmë njerëzore, sa që…duket si tautologji. Por nuk është hiç i tillë. Është ‘’paderman ‘’përshkrues, por jo drejtpërsëdrejti vlerësues;sepse sidoqoftë, në të fshihet një element –‘’kuptimi’’(dhe vlerë shtesë):Një ndarje ashtu e qëllimtë e botës njerëzore prej……Mbretërisë Natyrë.
Në këtë konceptim tipik ‘’modernist’’(që sa kuptohet ndjek tendencën e Hegelit, në lidhje me statusin e ulët të natyrës), elementi njerëzor bëhet i dallueshëm nëpërmjet veçimit të TIJ hap pas hapi nga lënda e parë natyrore, si e brendshme po ashtu edhe e jashtme.
Prej këtij koncepti lehtësohemi për të kuptuar dhe pastaj për të debatuar mbi ATË, si qenie njerëzore, që mëson dhe vepron gjithnjë e më shumë(gjer sa të mos i punojë më goja, se mendja ka kohë që e ka lënë), të mos e sundojë më natyrën e vet shpellore , të brendësuar, me një dëshirë kukudhi për të pushtuar gjithë botën e jashtme, për ta shndërruar…Në ‘’Mbretëri’’ individuale të TIJ!
Kultura dhe Demokracia, niveli i saj në një shoqëri të caktuar janë të ndërvarura e dyta prej të parës. Perceptimi i këtij raporti që në këtë vend është e lehtë fare, duke parë vetëm të parin, për ta qarë me llahinke gjendjen e të dytës-……Demokracisë!
Duke analizuar nivelin e ‘’Kulturës’’ duhet të na shpërthejë……Një lumnajë vajtimesh, mbase elokuente si e atij hatërit me shokë, por që gjithsesi, e kemi për ta qarë me ligje. Mjafton njeriu të lexoje fare pak rreshta prej ideve te Tukevilit, për t’u bindur se në cilat ujëra ecën kjo ‘’Trata’’ jonë e prishur e që pa qëruar kjo vemje e vemjet si ky, nuk mund të gatitet …MË!

 

MOS HESHT!

by

Faik KRASNIQI/Prishtine/

Kisha shumë gjëra për të thënë, por në këtë moment është heshtja që mbizotëron, heshtje e çuditshme, një heshtje që bërtet me gjithë shpirt.

Shpesh herë kam heshtur, ndoshta për mos të lënduar, ndoshta për mos t’u grindur, ndoshta s’e kam thënë me veten nuk ja vlen. Por, duke ruajtur heshtjen me ambientin jashtë vetes, hapa luftën brenda vetes. Mijëra zëra mendimesh rebeloheshin dhe bërtisnin. “Ti duhej të flisje të na lije deshifrimin, në komunikim, sepse në trurin tënd ne lindëm, tani zgjidh dhe merr, sepse ne nuk do të heshtim deri sa ti të reagosh dhe të na lirosh nga heshtja jote”. Kështu, nga ajo mori, zhurmë që nuk heshtë në trurin tim, mësova të mos heshtë…

Heshtja vetëm heshtë, tjetri nuk mund të kuptojë heshtjen tënde, formën dhe mesazhin e saj. Ndaj heshtja heshtë, nuk flet, dhe si rrjedhojë nuk mund të thuash që heshtja ka kuptim. Për mua nuk ka…

Heshtja mbi të gjitha është një ndrydhje e shpirtit brenda një trupi të ligështuar. Në disa raste shfrytëzim i një lirie mendimi të brendshëm në masa të kufizuara.

Dëshira për t’i mbijetuar ndërgjegjes së thellë në saje së cilës vetëm shpirti mund t’i përshkojë hallet, problemet e një monotonie të vazhdueshme, si rrjedhim i këshillojnë vetëdijes të qëndrojë brenda këtij kufiri të limituar. Një favor relativ që i bëjmë koshiencës sonë duke mos pasur guxim të përballemi me gjendjen e jashtme reale (pra heshtja), duhet pasur kujdes sepse në epërsi e sipër ai zhvillohet dhe kthehet në një makth – një makth i cili e çon njeriun në ndrydhje të plotë ku çdo gjë që i rrethon e bën atë skllavin e errësirës së thellë!

Nga brendia më pëshpëriti diç, heshtja nuk është zgjidhje, vetëm tejkalim i problemeve pa zgjidhje!

Të heshtur do të jemi vetëm atëherë kur të vdesim. Sa të jesh njeri i gjallë, në lëvizje, në kontakt me shoqëri e gjithçka tjetër që na rrethon, nuk kemi pse heshtim! Ne duhet të flasim në kohën e duhur dhe të mbrojmë interesat tona nëpër mes fjalës. Nuk jam dhe shumë dakord me thënien ‘’heshtja është flori’’, sepse në këto kohë që po jetojmë duhet të jesh shumë dinamik e më potencial. Aty ku është e drejta të flasësh nuk ke pse hesht jo.

E URREJ SERVILIZMIN DHE KOPENE E SERVILEVE

by

Opinion nga Faik KRASNIQI/

Kush janë servilët?/

Frikacakët, të padinjitetët, të pangopurit, të paditurit. Ata që kanë frikë për vendin e punës. Ata që synojnë të fitojnë më shumë se sa u përket. Ata që u ka ngelur pak karakter shqiptari në deje. Dinjiteti është baza e marrëdhënies si në punë ashtu dhe në miqësi e gjetkë. Kur fiton dinjitetin fillon e të kuptosh mirë servilët dhe makutërit. Dinjiteti fitohet kur fiton sensin e vlerësimit të së drejtës dhe të padrejtës në çdo vlerësim veprimor ose analizor që të ndodhë në jetën tënde. Jemi në ‘’gropë’’ dhe pretendojmë të shkojmë në Evropë… kjo është fatkeqësia dhe paradoksi më i madh i ne shqiptarëve. Pretendojmë se jemi njerëz me shumë tradita dhe morale të larta por servilizmi, urrejtja, skuthizmi (s’po gjej si ta përkufizoj) na i demaskon këto vlera në njëfarë mënyrë.Kam ecur dhe shëtitur shumë nëpër botë por këtu në Shqipëri është skandal i gjallë. Nga të ecësh… takon njerëz që mendojnë vetëm e vetëm se si t’ia fus atij apo t’ia fus këtij. Edhe kur nuk i takojmë dhe s’flasim me ta… jam i sigurt se këtë gjë ka në mendje.Interesant, ai që ka s’do t’ia di… bën menefregistin. Ai që s’ka dinjitet, është i paditur, injorant… i detyruar bëhet servil dhe pa ruajtur asnjë vlerë humane. Neve shqiptarët krenohemi nganjëherë me shprehjen ‘’Bukë e kripë e zemër të bardhë’’.Njeriu nuk lind i tillë, një foshnje s’ka dijeni s’ka mendje të mendojë e të bëhet servil…njeriu i merr këto në rritje e sipër luajnë rol rrethanat e rritja e tij, me atë çfarë ushqehet atë do jap tek të tjerët…Sot sheh dhe dëgjon nga format më të ndryshme të sjelljeve për të rënë në sy, për të patur mundësinë të afirmohesh, të marrësh ca lëvdata. Sot për njerëzit gjithçka është e mundur, mendja njerëzore është djallëzore e kur ajo është e paaftë serviloset, ju qëndron gati-tu njerëzve që rrjedh ndonjë interes. E shet dinjitetin tënd, moralin, për pesë para. Kur nuk je i aftë për të çarë në këtë botë të egër, do lëpihesh e spërdridhesh duke mashtruar veten se do arrish lart. Kjo gjë nuk arrihet, sepse ti aq shumë servilosesh sa zanati jot është perfeksionuar dhe tashmë je vegël.Bota është kaq e madhe, sa çdo kush mund të arrij diçka me dinjitet, shpirt të hekurt dhe forcë për të punuar me pastërti. Atëherë mund të kesh një vend në shoqëri dhe të lëvdohesh me veten.Një dukuri që ka ekzistuar dhe po përhapet gjithnjë e më shumë në shoqërinë tonë. Njerëz të cilët për të arritur diku apo dhe thjeshtë për të gjetur një vend në një shoqëri të caktuar janë të gatshëm të ulen deri në pikën e fundit, duke mos pasur respekt as për veten, duke zhdukur çdo lloj mendimi të ndryshëm nga ai i atyre që në një farë mënyrë ‘’adhurohen’’, duke u kthyer kështu në kukulla me të cilët zbaviten të fuqishmit apo dhe të ‘’zgjuarit’’.

Servilët, njerëz me karakter të ulët dhe vlera të vogla njerëzore!

Servilët, njerëz me karakter të ulët dhe vlera të vogla njerëzore. Gjëja që më acaron më tepër…servilizmi……….e urrej,  gjithashtu nuk honeps dot këta servilët…..mundohem t’i shmangem kur kuptoj si janë!Ka shumë raste servilizmi sot, në qeveri, në jetën e përditshme madje edhe në forume kam vënë re diçka të tillë.Servilizmi sot është një nga armët më efektive të njeriut, por për mendimin tim është një lloj strategjie e gabuar…nga njëra anë të ulë vlerat si njeri dhe nga ana tjetër të ngre(‘’realizon qëllimin’’).Të ulesh vlerat e tua për të realizuar diçka është shenjë injorantsie.Nganjëherë i ‘’adhuroj’’ për këtë mënyrë të qenit, pasi jo gjithmonë të drejtit ecin në jetë dhe kjo është vërtetuar tashmë, por ato sekondat e ‘’adhurimit’’ zgjasin shumë pak.Vetëm një njeri i dobët, që nuk i di vlerat dhe aftësitë vetes serviloset dhe lëpihet.Mua thjesht më dhimbsen.Servilët janë njerëz të pabesë, thjeshtë që shohin vetëm interesat e veta e në fund ta fusin sa krahu, e më së shumti ja fusin shefit të vetë që i janë servilosur gjatë gjithë kohës.

Viti 2014, vit i realizimit të aspiratave kosovare!

by

Nga  Faik KRASNIQI/

Një nga ngjarjet më të rëndësishme që ia vlen të përmendet gjatë vitit 2013, ishin zgjedhjet lokale të mbajtura në Kosovë! Zgjedhjet lokale të 3 nëntorit, ishin zgjedhjet më të mira të organizuara ndonjëherë në Kosovë, që prej përfundimit të luftës. Votuesit në Kosovë kësaj radhe votuan në mënyrën më të mençur, duke i ndëshkuar shumicën e kandidatëve për keqqeverisje. Partitë politike edhe pse pësuan debakël të vërtetë në këto zgjedhje lokale, secila prej tyre në mënyrën e vetë humbjen e interpretuan si ‘’fitore’’. Pothuajse të gjitha partitë u deklaruan të kënaqura me zgjedhje.

Vit i bashkimit kombëtar!

Ka ardhur koha e duhur që të reflektojmë dhe t’i tregojmë Evropës dhe gjithë Botës se Bashkimi Kombëtar nuk bëhet në dëm të ndokujt, bashkimi bëhet për interes të shqiptarëve dhe është punë që duhet të përkrahet… Bashkimi është çështje natyrale, shoqërore, fisnike, e mirë, pozitive dhe është në favor të Ballkanit dhe Evropës. Bashkimi i shqiptarëve si e drejtë natyrale do të ndodhë dhe duhet të ndodhë sa më parë… Kemi një gjuhë, një flamur, një gjak dhe një emër, jemi një! Shqiptarët e të gjitha trojeve etnike shqiptare duhet të bashkohen dhe të kenë një shtet, një qeveri, një parlament, një president, një kryeministër, një ushtri, një ligë, një kombëtare, dhe si përfundim, shqiptarët do të quhen shqiptarë, Albania, dhe jo më Kosova e ‘’kosovarë’’, ‘’maqedonas’’ e tetovarë, ‘’çamë’’, ‘’malazezë’’ etj, pra të gjithë do të prezantohen në botë si ‘’albanian people’’ (komb shqiptar)… Bashkimi është një gjë e cila do të ndodhë patjetër… është vetëm pyetje kohe, edhe pse mendoj se do të kaloj një kohë pak si e gjatë…! Shqipëria duhet të kthehet në formën e saj natyrale, prandaj edhe është natyrale që do të vijë bashkimi…! Ri-Bashkimi i trojeve etnike shqiptare duhet të arrihet edhe me diplomaci, që për fat të keq na mungon si shtet dhe qeveri… Po nuk u ribashkuan Shqipëria, Kosova, Kosova Lindore, Arbëria (Maqedonia), Malësia (Mali i Zi) dhe Çamëria, shqiptarët në Ballkan s’kanë për të përparuar… Ri-Bashkimi i Shqipërisë është e vetmja alternativ.

Vit i punës, shpresës dhe reflektimit!

Kosova ka nevojë për udhëheqës të ndërgjegjshëm. Lufta kundër korrupsionit, kriminalitetit, drogës, tregtisë me qeniet njerëzore, prostitucionit duhet të jetë një nga detyrat kryesore. Hapja e vendeve të reja të punës, zhvillimi i bujqësisë ndihma që duhet dhënë për t’ju kthyer njerëzit tokës, krijimi i kushteve për tërheqjen e investimeve nga jashtë, rregullimi i sistemit shëndetësor të pastruar prej korrupsionit për të ofruar shërbim të gjithë qytetarëve. Sistemi i shkollimit, në të duhet të bëhen investimet më të mëdha ngase aty është zhvillimi, duhet krijuar kushte që studenti që kryen fakultetin të ketë mundësi punësimi, e shumë e shumë të tjera që duhet bërë për të dërguar vendin përpara.Të bëjmë që ky vit që po vjen të jetë vit i fillimit të veprimeve konkrete të mëdha, vit i kthesës së madhe, vit që do i jep fund një periudhë të errët e do kthejë shpresën për një ardhmëri më të mirë, të shikojmë përpara të marrim guximin të vejmë në lëvizje të gjithë potencialin që posedojmë e të bashkohemi në një të vetmin qëllim ta bëjmë Shqipërinë Natyrale, atdheun tonë, vend ku do mund të jetojmë me dinjitet! Le të jetë ky vit një vit i realizimit të dëshirave dhe aspiratave tona! Gëzuar Viti i Ri!