Për herë të parë çështja e Kosovës është ngritë në Kongresin Amerikan në vitin 1987./

 Pllana: z.Dioguardi, Cili ka qenë aspekti humanitar i Intevenimit të NATO-s në Kosovë?

Dioguardi:Së pari, desha të them se Intervenimi i NATO-s në Kosovë nuk ka ndodhë rastësisht. Për herë të parë çështja e Kosovës është ngritë në Kongresin Amerikan në vitin 1987, kur unë isha kongresmen atëherë. Në atë kohë askush nuk ka mund me paragjyku  se në çfarë  mënyre barbare planifikonte të vepronte Milosheviqi kundër shqiptarëve të Kosovës. Siç e dini, ai erdhi në pushtet në vitin 1987 dhe e okupoi Kosovën, në mars të vitit 1989. Në ato ditë, mendimi ynë i përbashkët ishte e ka qenë se do të ishte zgjidhje e mirë për shqiptarët që Kosova  të ishte një republikë e barabartë me Kroacinë, Slloveninë, Bosnjën dhe republikat tjera të ish-Jugosllavisë. Mirëpo, në kohën kur unë e dhash atë dëshmi timen të parw, para senatit të SHBA-ve, senatorit Baiden dhe senatorit Pell-lidhur me çështjen e Kosovës, kisha kuptuar qysh në atë kohë, në vitin 1989, se për Kosovën  nuk do të ishte  zgjidhje statusi i republikës, por pavarësia e saj.

Qysh në vitin 1991 për neve ishte bërë shumë e qartë se edhe departamenti amerikan  i shtetit donte ta mbante me çdo kusht shpëtimin e Jugosllavisë, andaj ne kishim kuptuar se, problemi nuk ishte më me republikat e tjera ose me Kosovën, por problemi ishte me idenë e Milosheviqit për Serbinë e Madhe, dhe se me çfardo çmimi që do të donim ta mbanim Jugosllavinë e bashkuar, do të dështonim dhe, ajo do të shkatërrohej.

Dhe, që nga viti 1991 -1999, ne gjithmonë në mënyrë intensive kemi dëshmuar para Kongresit të Senatit të SHBA-ve, se atë që po bënte Milosheviqi duke ekspozuar luftën e tij në Slloveni, Kroaci, mandej edhe në Bosnjë, dhe kur e pamë brutalitetin e paparë ndonjëherë në Evropë, të serbëve në Bosnjë, kur 250 mijë viktima, duke përfshirë gra, pleq e fëmijë, ishin vrarë, ne u dashtë që të bëhemi edhe më agresivë për të parandaluar një gjë të tillë edhe në Kosovë.

Dhe, në pranverën dhe verën e vitit 1998, kur Milosheviqi ndërmori ofensivën e tij kundër shqiptarëve të Kosovës, qysh atëherë, në maj të atij viti, ne kërkuam para Kongresit të SHBA-ve, kur unë isha ftuar që të diskutoja për këtë çështje, kisha kërkuar që NATO-ja të intervenonte menjëherë.

Unë insistoja që, intervenimi i NATO-s të vinte para kohës që Milosheviqi do të bënte atë që ka bërë në Bosnjë. Dhe, qysh atëherë kisha dëshmuar para Senatit se e vetmja gjuhë që e kupton Milosheviqi është gjuha e forcës, ose gjuha e kërcënimit me forcë. Gjithçka tjetër ai nuk do të kuptonte, pasi që do t’veproj në Bosnjë për të arritur qëllimet e tij, që kanë qenë viktima të shumta.

Dhe, kur isha pyetur nga Senati, se çfarë duhet bërë, kisha thënë se, nuk është e domosdoshme menjëherë të vendosim trupat në Kosovë, në fillim të vitit 1998, por  të paktën t’i stacionojmë trupat e NATO-s për rreth kufijve të Kosovës, t’i stacionojmë anijet tona luftarake  pranë detit të Malit të Zi, t’i tregojmë Milosheviqit se, në qoftë se vazhdon me spastrimin e tij atëherë do të ballafaqohet me forcën e NATO-s.

Edhepse në vitin 1998 nuk u bë ajo që ne kërkuam me insistimin tonë të vazhdueshëm, me kontaktet tona konkrete, me dëshmitë tona para Senatit, Kongresit dhe Qeverisë amerikane aritëm që në vitin 1999, kur u vërtetua qëllimi, që ne kishim thënë qysh më herët se, qëllimi i Milosheviqit ishte që të bëjë në Kosovë më zi se në Bosnjë, atëherë SHBA-të u vunë në krye të NATO-s dhe intervenuan për të parandaluar atë që kishte ndodh më herët në Bosnjë.

Dhe, mos të  harrojmë se çështja e intervenimit të NATO-s ka qenë çështje humanitare në aspektin human e njerëzor, sepse ka intervenuar për t’i shpëtuar shqiptarët e Kosovës nga  dora vrastare e njeriut që e kishte vërtetuar veten nga luftërat e mëhershme, se ishte një manjak i gjenocidit.

Intervenimi i NATO-s, Amerikës i kushtoi shumë para(dollarë), prandaj nuk ka asnjë pyetje që mund ta bëjmë në lidhje me dyshimin që mund ta hedhim, se, a ka qenë humanitar apo jo intervenimi i NATO-s në Kosovë, se nga vet fakti që janë shpëtuar njerëzit dhe është rindërtuar jeta e njerëzve është më humane se gjithçka tjetër.

Së dyti, pjesa tjetër e intervenimit humanitar ishte t’i ndihmonim qindra e mijëra refugjatë që ishin përtej kufijve të Kosovës në kushte të mjerueshme, SHBA-të  kanë dhënë një ndihmë të hatashme morale dhe financiare, dhe me trupa në aspektin humanitar –ndihmë ndaj refugjatëve.

Së treti, pjesa e tretë e intervenimit humanitar ishte intervenimi ishqiptarëve të diasporës shqiptaro-amerikane, që kanë dërguar qindra-mijëra dollarë tek familjarët e tyre dhe, mos harroni se një pjesë e madhe e ndihmës janë bërë me paratë e diasporës dhe jo me ndihmat e UNMIK-ut, apo dikujt tjetër.

Së katërti, është gjithashtu buxheti i UNMIK-ut. Mos harroni se buxheti i UNMIK-ut vjen nga Kombet e Bashkuara, po të njëjtën kohë Amerika është kontribuesi më i madh i buxhetit të Kombeve të Bashkuara, prandaj kjo ka qenë pjesa e katërt e intervenimit, kështu që prej vitit 1999 deri më sot, Amerika ka qenë bartësi kryesor i të gjitha faturave, edhe të Kosovës.

Dhe, Intervenimi më i rëndësishëm në aspektin humanitar ka të bëjë me faktin e intervenimit tonë, krijimit të lobit shqiptar, të Ligës Qytetare – Shqiptaro-Amerikane, që nga viti 1989, e cila në agjendë të prioritetit gjithmonë e ka pasë çështjen e Kosovës.

Për gjithë punën që e ka bërë Liga Qytetare Shqiptaro – Amerikane, unë dhe bashkëshortja ime kemi qenë të involvuar në të, me rezoluta, me dëshmi para Kongresit, Senatit dhe Qeverisë Amerikane, me protesta e demonstrata në Washington e Nju-Jork, para Kombeve të Bashkuara, në Washington para Shtëpisë së Bardhë, dhe me punët tjera që i kemi bërë me media anë e kënd botës, Kosova nuk do të ishte ku është sot.

Problemi ynë qysh në fillim ka qenë shumë i madh, pasi që po luftonim kundrejt lobit dhe zërit të fuqishëm të serbëve dhe grekëve që ishte forcuar deri në atë kohë  në Washington, përderisa zëri i shqiptarëve nuk dëgjohej,  sepse ishte regjimi komunist i cili nuk lejonte që shqiptarët të përfaqësoheshin drejtpërdrejt jashtë.

Prandaj, në pjesën më të madhe të punës sonë jemi të gëzuar që kemi pasë sukses, sepse qëllimi kryesor i yni ka qenë Pavarësia e Kosovës, dhe tash e kemi.

Mirëpo, kjo nuk don të thotë se kemi me t’vërtetë Pavarësinë e vërtetë.

Së pari, e kemi ndarjen  defakto të  Mitrovicës, dhe nuk kemi  fatkeqësisht ekonomi fare në Kosovë – dhe shumë vende që ende nuk e kanë njohur këtë Pavarësi.

Pjesa e fundit e Intervenimit tonë humanitar për Kosovën ishte që të ndikojmë përmes Ligës tonë që ta zhvillojmë ekonominë e Kosovës.

Së dyti, që të sigurohemi se nuk do të ketë ndarje të Kosovës dhe

Së  treti, që të ndikojmë në shumë vende që ta njohin sa më shpejt Pavarësinë e Kosovës.

Në asnjë kohë nuk duhet të harrojmë vëllezërit dhe motrat  tona  që i kemi në Luginën e Preshevës – dhe me delegacionin që jemi takuar qysh dje, dhe një pjesë e madhe e punës tonë, pasi që tash është arritë Pavarësia e Kosovës, do të fokusohet qysh dhe si t’ia arrijmë që ata t’i sigurojnë të drejtat e tyre.

Pllana:Çka mendoni Ju, në rast mos-intervenimi të NATO-s në Kosovë, cilat do t’kishin  qenë pasojat e mundshme ?

Dioguardi:Logjika do të thoshte se, po të mos kishte intervenuar NATO-ja në Kosovë, atëherë Milosheviqi do të kishte bërë masakra edhe më zi se në Bosnjë. Plani ka qenë i përgatitur qysh nga vitet e 30-ta nga Vaso Çubriloviqi – për shpërnguljen dhe shfarosjen kolektive të popullit shqiptar. Dhe, Milosheviqi marshoi me ushtrinë e tij që nga Sllovenia, Kroacia, në Bosnjë e Hercegovinë, dhe çmimi më i madh për të ishte Kosova, sepse në mendjet e tyre Kosova është e tyre dhe u takon atyre, dhe është krenaria e tyre që nga viti 1389.

Dhe, ne patëm sukses parandalimin e krijimit të Serbisë së Madhe, që Milosheviqi e paramendonte  së bashku me Kosovën. Atij nuk i interesonin njerëzit në Kosovë, por toka shqiptare. Ai e bënte të njëjtën gjë, siç e kishte thënë edhe plani i Çubriloviqit, që nëse nuk mund të blihen shqiptarët që ta pranojnë asimilimin të bëhen serbë, atëherë ata duhet të digjen në tërësi dhe të hiqen prej këtu, sepse serbët mendojnë në mendjen  e tyre që kjo tokë u takon atyre dhe jo njerëzve që kanë qenë autokton.

Pjesë e Kapitullit të këtij plani të Çubriloviqit flet pikërisht për djegjen e fshatrave shqiptare, nëqoftëse në asnjë mënyrë tjetër nuk mund t’i blejmë shqiptarët ose t’i shpërngulim atëherë t’i djegim në tërësi.

Unë e kam lexu këtë plan dhe, gjithmonë kam ditur për hapat që do t’i ndërmerrte Milosheviqi. Kam qenë aktiv dhe agresiv kundrejt politikës amerikane kur ajo ka hesht.

Verë e vitit 2009,

Intervistoi:    Nusret PLLANA

Përktheu:Faton Bislimi-ligjërues i Universitetit VIKTORIA në Prishtinë

Intervista u zhvillua në lokalet e Hotel VIKTORIA – Prishtinë