Nga Arjan Th. Kallço/ Universiteti  Fan s. Noli, Korçe/

Disa ditë më parë u zhvillua në Fakultetin e shkencave në Korçë një simpozium me një temë të rëndësishme që lidhet me Didaktikën e shkencave. Profesionistët e zanatit, ata që kanë një përvojë të gjatë në të, e kuptojnë mirë termin dedaktikë, pasi jo vetëm e kanë studiuar në universitet, por e kanë praktikaur edhe në shkollat ku punojnë. Është një moment shumë i rëndësishëm në ditët e sotme, aq më tepër kur dihet tashmë se në çafrë standarte përfundoi shkolla shqiptare, si rezualtat i masakrës së quajtur reformë. Pra qeverisë së sotme dhe ministrisë përkatëse i del si detyrë që të vendosë rregull në kaosin pakrye të kësaj shkatërrire. Por ka edhe një didaktikë tjetër që lidhet me kërkimin shkencor dhe që duhet të jetë prioriteti kryesor i jetës akademike universitare shqiptare, nëse duam që me hapa të vazhdueshëm t’i afrohemi universiteteve të vendeve përreth nesh e për të shkuar më larg, të marrim përvojën tek ato më të fuqishmet botërore, që sot janë pararoja e shkencës. Vetëm pak ditë më parë lexova një artikull në një prej gazetave më të mëdha italiane ku zbulohet tragjikisht se universiteti ka marrë natyrë tjetër. Mendova se më në fund edhe në Itali pas një hallakatje disa vjeçare, në klasifikime jo dinjitoze të tyre, erdhi momenti që të rifitojnë kohën e humbur, nuk u duhet shumë, nëse ndiqen politika të drejta arsimore, dhe të hyjnë në garë me universitetet më prestigjoze botërore. Historia flet për ecurinë e tyre, por si ishte është një kohë që ka përfunduar. Por jo, artikulli ishte një kritikë e hapur dhe ironi deri në sarkazmë për fatet e fytyrës së sotme të Universitetit. Autori me një analizë dhe logjikë të mprehtë na jep disa prej parimeve të këtij universiteti që kur e lexon me vëmendje të kujton komedinë shqiptare të këtyre viteve dhe politikat që u ndoqën ndaj institucioneve të shkencës. Kam shkruar shumë rreth këtij fenomeni shqiptar, duke theksuar se masivizimi dhe politika e shkatërruan plotësisht atë. Mesa duket disa njerëz “gjenialë” po përpiqen që edhe tempujt e dijes t’i kthejnë në një vend ku mblidhen njerëz që në vend të merren me punë, u duhet të bëjnë më shumë mbledhje, mos qofshin partie, dhe fjalë. Një pasqyrë e shëmtuar e këtyre përpjekjeve është realiteti universitar dhe shkencor shqiptar, me ndonjë përjashtim, dhe norma e realizuar e politikës me një numër rekord dhe të pathyer më parë të njerëzve me diploma dhe tash e tutje do të kenë “fatin e mirë” edhe me tituj. Por cilat janë këto parime të reja të universitetit të sotëm italian? Duke i lexuar në vijim do ta kuptoni se ku po e çojnë politikat e gabuara, kriza e rëndë dhe faktori globalizëm universitetin. Një qeverie që nuk i dhimbset më e ardhmja e një kombi, bën krimin më të shëmtuar ndaj tij, duke e fundosur pikërisht institucionin që i prin zhvillimit dhe përparimit. Shembulli gjerman është drita në errësirën dhe qorrsokakun shqiptar. Këto ditë lexova shumë opinione pas refuzimit të statusit nga B.E-ja për Shqipërinë dhe të them të drejtën nuk e kuptoj sesi e kërkojmë atë status me këtë realitet në nivele gati të një prapambetje totale, gjithmonë kjo e krahasuar me disa lloj standartesh. Më të zellshmit ose janë të verbër, ose u bien daulleve sipas orientimeve të poltikës, nuk përjashtohet ndonjë manipulim partiak, dhe në euforinë kolektive nuk e dinë dhe vetë se çfarë kërkojnë. Shumë zhurmë për asgjë!

Parimet sipas autorit të shkrimit të artikullit

Universiteti i sotëm nuk është më vendi i studimit dhe kërkimit, sepse janë lukse qënuk i interesojnë askujt. Detyra e universitetit sot është të merret me gjëra serioze,  si të përpilojë dokumente të pafund, të thërrasë mbledhje të shumta. Pra të bëjë gjithçka me përjashtim të kërkimit dhe studimit. Studimi nuk është i ndaluar, por duhet të mbetet në kuadrin privat, sidomos pa i ekspozuar efektet negative të kërkimit tek studentët. Është frika se grupe të vogla studentësh mund të bëhen kuriozë nga librat dhe të interesohen për reflektimin kritik, objekte dhe veprimtari të konsideruara të papranueshme në universitetin e sotëm, duke korruptuar veten dhe të tjerët.

Nëse studimi, leximi, mendimi, diskutimi kritik janë të dekurajuara në universitetin e sotëm, nuk është e vërtetë që kërkimi po eliminohet plotësisht. Kërkimi nuk praktikohet në universitetin e sotëm dhe librat tradicionalë janë ndaluar.

Të gjithë e dinë se në universitet është më e lehtë të shkruash artikuj shkencorë, sesa t’i regjistrosh në vqr, prandaj energjitë janë destinuar për këtë të dytën.

E gjithë puna kalon nën kompetencat e një organi ministerial dhe bëhen qëndrore për për kualifikimin nga ku nxirren listat e pedagogëve të aftë. Si ka mundësi që kërkimi të jetë kaq i rëndësishëm, kur pengohet me të gjitha mjetet? Puna në universitetin e sotëm nuk ndalet këtu, por i mban në formë pedagogë dhe stafin, duke organizuar minimalisht 5 mbledhje në ditë.

Anmëtarët e këtij universiteti nuk pyeten në publik për këto lloj praktikash, sepse kurioziteti i tepërt mund të mos jetë në favorin e tyre.

Parimet e reja priren ta pengojnë studimin dhe mendimin. Arsyeja që i shtyn nuk është kaq misterioze. Pushteti burokratik – politik e konsideron punën intelektuale kritike të padobishme, gati të rrezikshme.

Parimet e universiteti të sotëm ku vlerësohet gjithçka, por pa e mneduar se përse vlen, janë të destinuara që t’i dekurajojnë intelektualët : duhet ta kenë të qartë se universiteti nuk është vend për ta. Më shumë i referohet rrogave të profesëorëve që konsiderohen ende intelektualë kritikë. Rroga e tyre maten me sasinë e dokumenteve që hartojnë dhe numërin e mbledhjeve në të cilat marrin pjesë.

Asnjë iluzion se universitetit i duhen njerëz që e duan kulturën shkencore, por vetëm për vete. Ideja e këtij universiteti është konceptuar nga ekonomistë fondamentalistë të tregut, i ngjan më shumë ish Bashkimit Sovjetik, sesa ëndrrave të Friedmanit dhe Hayekut. Duket më shumë masë dhe aspak kuptim, shumë eficiencë pa e ditur përse. Mendimi kritik flaket në margjinalitet.

Fantazia të çon tek të rinj që që diskutojnë gjallërisht për filozofinë, matematikën dhe artin në periferi dhe fshat. Ndërsa në Itali studimi dhe kërkimi janë vetëm tregues dhe nuk investohet për kulturën, në Gjermani mendojnë se sistemi edukativ është antidoti më i mirë i krizës dhe motori më i mirë për zhvillimin e së ardhmes.