Jeta kërkon nënën dhe familjen…Nuk ka te ardhme pa nene dhe pa familje/
Nga Prof. Hazbi Shehu-Nju Jork/
Po shkruaj për femrat që martohen, krijojnë familje, lindin fëmijë, i edukojnë për të ardhmen dhe ata i thërrasin “Nënë” dhe jo për femrat, që mbeten rrugëve, pa familje e fëmijë. Ato kurrë nuk do ta dëgjojnë fjalën “Nënë”.
Kur shqiptoj fjalën “Nënë” ndjej gëzim, sepse më duket sikur e mbështes kokën tek gjiri i saj, por dhe hidhërim, se kujtoj vuajtjet e familjes dhe në veçanti të nenës time e rritur jetime. Në asnje shkrim nuk e kam lexuar shprehjen “Sa e do nena fëmijën?!”. Një thenie e tillë do të godiste rendë dhe ato nena që duke qenë në gjendje jo normale; kanë braktisur fëmijët e tyre. Ndjenja e dashurisë për fëmijët është e fortë dhe e dhimshme tek prindërit, por veçanërisht shumë tronditëse është për nenën. Njeriu ndonjëherë kur humbet llogjikën kryen dhe lëvizje negative karshi fëmijve. Në kafshët, tek zogjtë etj., kjo nuk ndodh, sepse tek ata veprojnë vetëm ndjenjat prindërore.
Dashuria e nenës për fëmijën, nuk le shteg për diskutim. Për të mbrojtur fëmijën, asaj plumbi i duket më i ëmbël se jeta. Fjala nenë, shpreh ndjenjat e sinqerta, të çdo njeriu, por veçanërisht kur ai ndodhet në vështirësi?! Kolegu im i punës Ing. Koço Plaku; para skuadrës pushkatimit; ju kujtua thenia e nenës “Bir, kujdes me qeverinë se ajo të gropos.” Ai nuk arriti të përfundonte shprehjen: “Ah! Moj nëna ime…” se plumbat ja prenë mendimin dhe nuk e lanë ta përshëndeste për herë të fundit nenën që e lindi.
Sa po lind foshnja fillon të qajë. Mos vallë qarja shpreh vuajtjet, që e presin ate në jetë?! Apo ndoshta gëzimin e të ardhmes së tij?! Familja e pret me gëzim lindjen e fëmijës. Ç’farë është jeta gëzim apo hidhërim?! Historia e njerzimit i ka provuar të dyja.
**
Tre studente
Dy vajza duke u nxituar, për t’u regjistruar në fakultet u përplasën në korridor dhe ranë në tokë. “Sorry”, i thanë njera tjetrës dhe vazhduan të ecnin së bashku. “Më quajnë Elsa; vij nga Shqipëria dhe dëshiroj të filloj studimet në Fakultetin e Mjekësisë.” “Lena,” u përgjigj tjetra, “kam lindur këtu në New York. Çuditërisht do të jemi në të njejtin fakultet se dhe mua më pëlqen mjekësia. Me ke jetoni?” e pyeti Lena Elsën. “Me prindërit,” ju përgjigj ajo, “besoj se dhe ju me pridërit jeni.” “Jo,” u përgjigj Lena. “Unë jetoj në një apartament me një shoqen time.” “Po pse,” vazhdoi pyetjen Elsa. “Tani jam e rritur dhe dua të jetoj jetën time. Prindërit ndërhyjnë shumë në jetën personale dhe hera herës bëhen të mërzitshëm; përveç kësaj përplasja me jetën të mëson shumë.” “Ashtu është, por dhe mund të digjesh,” ju përgjigj Elsa. Duke bashkëbiseduar arritën në zyrën e sekretares së Fakultetit. Ato paraqitën dokumentat dhe u regjistruan. Sekretarja, me kërkesën e tyre; i pranoi në të njejtën klasë dhe i njoftoi se mësimet fillojnë më nje Shtator. Të dy vajzat shkuan tek stacioni i autobuzave u përqafuan dhe u ndane, për të shkuar në shtëpitë e tyre.
Nje Shtator, dita e parë e mësimit. Vajzat u përqafuan dhe u ulën afer njëra tjetrës. Në këtë kohë u dëgjua nje zë “A mund të ulem dhe unë në bankën tuaj?” “Me kënaqësi”, u përgjigjën vajzat. “Ju faleminderit”, ju përgjigj vajza dhe u prezantua “Më quajnë Lida; jam Ruse dhe kam ardhur për të kryer studimet e larta në New York”. “Ne quhemi Elsa dhe Lena”, u përgjigjën ato. Në pushimin e gjatë të treja vajzat u ulën në një tavolinë për të ngrenë. E para diskutimin e filloi Elsa “Nje vit më parë më vdiq nena. Tani jetoj me babanë, motrën dhe vëllanë. Kur kujtoj nënën time, më mbushen sytë me lot. Jo ,pse vdiq! Se vdekja është ligji natyrës, por të mbysin kujtimet. Truri freskohet sa herë që kujtoj nenën, por sytë lotojnë. Lotët shprehin dhembjen që fëmija ndjen për nënën. Dashuria e nënës për fëmijën është e paarritshme nga të tjerët. Nena kërkon të jetë gjithmonë dhe kudo pranë fëmijës. Ajo mendon se e ruan nga goditjet. Kërkon të qendrojë si hije nga pas dhe ta mbrojë duke sakrifikuar dhe veten. Nëna e konsideron ate pjesë të trupit të saj. Kur pret gishtin fëmija, ajo qan sepse e ndjen shumë dhembjen që ndoshta dhe vetë fëmija nuk arrin ta ndjejë. Fëmija mundohet të qetësojë nenen dhe jo veten. Dikush pyeti nje nenë për fëmijën e saj të vrarë. Përse kërkon të vrasësh veten? Çfarëdo që të besh ti, fëmija nuk ringjallet! Nena e pyeti: A keni fëmijë ju? Jo, u përgjigj ai. Atëhere ajo i tha: Më fal zotni, por nuk mund të diskutoj me ju.”
Në diskutim ndërhyri Lena “Tek ne kur vajza arrin moshën 18 vjeç, ju thotë prindërve: Unë tani do të bej jetën time dhe largohet nga familja”. Lida, që po e ndiqte me vëmendje diskutimin, ju drejtua Lenës “Nëna të mbajti 9 muaj në barkun e saj, të lindi, të ushqeu me qumeshtin e gjirit, të rriti, të edukoi, të përkedheli, kurse ti e braktis?! Ky qenka shpërblimi? Po sikur nëna jote të braktiste ty, sapo të kishe lindur, çdo të mendoje ti për të?” “Nuk di si të përgjigjem”, tha Lena. “Është e qartë”, vazhdoi Lida, “se ti nuk ke si ta kuptosh po nuk linde fëmijët e tu. Ti mendon se në këtë moshë nuk ke nevojë për kujdesin e prindërve?! Tek ty, si dhe tek ne, shpërthejnë ndjenjat e brendshme të rinisë. Duke qenë pa përvojën e kësaj jete, mund të bjemë me kokë në pus. Pikërisht, kjo është mosha që njerëzit e këqinj e shfrytëzojnë për t’u pasuruar në kurrizin tonë. Eshtë fjala, kenga dhe muzika e familjes ajo që të orienton drejt jetës së lumtur! Bota është plot me gjemba dhe po nuk e njohe atë do të shpohesh sapo të hedhësh hapin e parë. Njerëzit jashtë familjes dhe kur të përkëdhelin ose të falin diçka duhet ta dish se brënda ndodhet interesi, ndoshta dhe djallëzia. Populli shprehet “Vetëm mos qoftë as hasmi”. Vetmia është tmerr! Je si një zog, që të gjithë kërkojnë ta kenë në duart e tyre! Ose dikujt i pëlqen dhe të vrasi, për të kaluar nje drekë të këndshme.
Po flas, për nenën se vetë natyra e ka lidhur ate më shumë me fëmijen. Sa herë që jemi në vështirësi thërrasim “O Zot, o nënë!” Prindërit kërkojnë me çdo kusht ta martojnë fëmijën, por në çastin e largimit, nëna qan dhe derdh lotë. Ato lotë shprehin gëzimin për martesën, por dhe hidhërimin e ndarjes sepse shkëputet një pjesë e trupit nga familja që e lindi, e rriti dhe i dha edukimin e jetës. Duhet studjuar mirë partneri me të cilin do kalosh jetën, sepse ka raste që gjarpëri të duket si pëllumb, por kur jeton me ate, të pickon dhe të helmon.”
Ra zilja, mbaroi pushimi dhe filloi mësimi. Në pushimin e gjatë të një dite tjetër, vajzat e mbledhura për të pirë çaj vazhduan diskutimin. Lena “Ju po më sulmoni mua sikur nuk e dua nënën! Absurde! Unë mendoj se nëna e do fëmijën jo vetëm, se e lindi dhe vuajti për ta rritur, por e do se është egoiste, duke u shprehur: Linda fëmijë dhe kërkon të paraqitet krenare para botës. “Mama” thërret fëmija, deri sa i hapen dyert e jetës. Thërret “Mama”, jo nga dashuria për ate, sepse ai akoma nuk e kupton se ç’është dashuria, por sepse ajo e ushqen dhe e mbron. Në turmën e shoqërisë njerëzore, fëmijës i çelen sytë dhe fillon ta njohi jetën, njerëzit dhe të përcaktojë pozicionin e nënës në shoqëri. Fëmija kalon tani në një fazë të re. Ngacmimet e shoqërisë veprojnë në trurin e tij të njomë. Ai fillon të njohi vetveten, të krijojë personalitetin e vetë në raport me njerëzit që e rrethojnë dhe të diferencojë shokët, shoqet dhe familjen.” “Më fal e dashura Lena, por jeta është shumë komplekse dhe e vështirë, sidomos kur je vetëm dhe larg familjes”, u shpreh, Elsa.
Ra zilja për fillimin e mësimit. Diskutimi u ndërpre.
Më 10 Tetor, Lida kishte ditëlindjen dhe ftoi në një mbrëmje shoqet e saj. Ajo duke ngritur gotën i falenderoi ato për pjesëmarrjen duke u shprehur “Jeta është jetë, njëherë vjen dhe duhet ta jetosh! Ju faleminderit shumë që erdhët se më gjallëruat. Më falni, por do të ngre dhe një dolli për familjen time që më lindi, rriti dhe më edukojë për një jetë normale.” Menjëherë u ngrit Elsa duke u shprehur “Të urojmë ditëlindjen, shëndet, lumturi dhe suksese në mësime”. Të gjitha shoqet ngritën gotat dhe e uruan. Pas Elsës e mori fjalën Lena “Të uroj nga zemra ditëlindjen, shëndet, lumturi dhe gëzime në familjen tnde. Të dashura shoqe, njeriu nuk pyetet kur lind; ai nuk e di as se kur do të vdes; por, ajo që varet nga ai është: Të jetojë jetën që ja dhuroi natyra. Këtë të fundit ai e ka vetë në dorë! Duhet të shfrytëzojë përvojën njerëzore. Duhen kaluar me gjakftohtësi, si e mira dhe e keqja në jetë. Duhet luftuar e keqja dhe asnjëherë nuk duhet të dorëzohesh sado të vështira të jenë kushtet e jetesës! Dorëzimi është dobësi!”
Më vonë, u ngrit Lida duke thenë “Dëshiroj tju njoh shkurt me biografinë e familjes sime. Babai im është me origjinë Shqiptare. Në vitin 1952, ai erdhi në Moskë për të vazhduar sudimet e larta në degën e Inxhinerisë. Gjatë kohës së shkollës, në një nga mbremjet e vallëzimit u njoh me nënën time. Ata u dashuruan. Në përfundim të shkollës u martuan dhe shkuan për të jetuar, në Shqipëri. Atje linda unë si dhe motra ime. Rreth vitit 1960 lindën kontradiktat politike midis Shqipërisë dhe Rusisë. Kjo situatë e detyroi nënën të kthehej në vendin e saj në Rusi. Pas disa vjetësh babin tim e arrestuan si armik i popullit dhe i Partisë dhe e dënuan me 25 vjet burg. Ai kreu vetëm 18 vjet në burg, sepse me ardhjen e demokracisë në vitin 1990-’91 u liruan të gjithë të burgosurit politikë. Nëna ime nuk u martua. Ajo priti burrin ligjor dhe e thirri te jetonin bashkë me fëmijët në Moske. Që nga ardhja e babait e deri tani ne jetojmë të lumtur të gjithë bashkë.” Të treja shoqet e kaluan ditlindjen e Lidës të gëzuara, me përqafime dhe me kengë.
Në vitin 2008 vajzat perfunduan Fakultetin, me nota të shkëlqyera dhe u diplomuan mjeke. Elsa u kthye në Shqipëri, ku punon në spitalin Amerikan. Lida shkoi në Rusi dhe atje punon në një nga spitalet e njohura të Moskës ndërsa Lena punon në spitalin Mount Sinai në New York. Pas një viti Elsa dhe Lida u martuan dhe krijuan familjet e tyre; ndërsa Lena bashkëjeton me një boyfriend. Të treja vazhdojnë lidhjet me telefon, me e-mail, etj.
***
Rajmonda
Rajmonda ishte një vajzë e thjeshtë, punëtore, e dashur dhe e bukur. U dashurua dhe u martua me një djalë të lagjes së saj. Çifti i ri lindi dy vajza dhe një djalë. Këtë martesë e përshëndeti e gjithë lagja, me fjalë të ngrohta dhe dashamirëse. Bashkëshortët, kudo shkonin bashke; ata dukeshin të lumtur. Të dy punonin. Për fëmijët kujdesoheshin prindërit. Të gjithë, këtë martesë e tregonin si shembull në lagje. Por, në vitin 1997, në një natë të zymtë me shi, burri vjen i dehur në shtëpi dhe i bërtiste të shoqes aq rendë sa shkaktonte të qara dhe tek fëmijët e vegjël.
“Ç’ka ngjarë i dashur” i foli Rajmonda. “Të gjitha paratë e rrogës i humba në kumar. Jam i dehur dhe nuk dua të më dalë njeri përpara.” “Çdo gjë mund të ndodhi”, i tha Rajmonda. “Tani shko shtriu dhe fli, nesër do jesh i qetë dhe do të bisedojmë”. Burri i saj, që e kishte marrë me dashuri, asnjë ditë nuk pranoi të diskutonte me të shoqen. Ai çdo natë vinte i dehur dhe vazhdonte ta shqetësonte familjen. Fëmijët trembeshin nga britmat e babait të tyre. Në këto kushte kur i shoqi nuk jepte asnjë lekë për të ushqyer familjen, Rajmonda u detyrua të punonte akoma më shumë. Si rrjedhojë i punës dhe shqetësimeve, që i shkaktonte i shoqi u sëmur. Në këto kushte ajo pergatiti kërkesën për të fituar llotarinë Amerikane dhe mori përgjigje pozitive. Garancinë ja pergatiti një shoqja e saj e ngushte që kishin punuar bashkë në Durrës. Rajmonda bashkë me tre fëmijët dhe burrin u nisën për në Florida, ku jetonte mikesha e saj. Shoqja i siguroi shtëpi dhe punë për të dy. Këtu Rajmonda duke vazhduar punën filloi të kurohej. Fëmijët vazhdonin shkollën dhe i shoqi punonte.
Pas disa vjetësh, relativisht të qeta në një natë shiu me shtrëngatë, i shoqi hyn në shtëpi i inatosur dhe sapo pa Raimondën i shprehet “Unë jam i ri, ndërsa ti je e sëmurë; pra nuk mund të jetojë me ty. Dua të bej jetën time, prandaj do ndahemi”. Rajmonda ju përgjigj “Kur u martuam, u betuam se do të qëndronim besnik përjetë”. Ai nuk ju përgjigj. Të nesërmen pruri avokatin, përgatiti dokumentat për divorc dhe u ndanë.
Jeta e familjare e saj u rëndua shumë. Rajmonda mbeti vetëm dhe ju desh të punonte në dy deri tre punë, për të ushqyer fëmijët. Shoqja e saj e ngushte që jetonte në të njejtën ndërtesë e këshillonte të mos mërzitej, se ajo do ta ndihmonte. Rajmonda vazhdoi të vuante deri sa fëmijët i mbaruan shkollën e lartë. Ata filluan punë dhe dukej se po rregullohej situata në familje. Por, pas rreth një viti, fëmijët u martuan dhe u larguan nga nëna e tyre. Rajmonda i tha djalit “Mirë se ato janë vajza e do shkojnë në shtëpinë e burrit, po ti ku do shkosh kur shtëpinë e ke këtu? Nëna sakrifikoi jetën për ju.” “Dua të bej jetën time, moj nenë”, i tha djali. “Ti më rrite, se e kishe për detyrë” dhe u largua. Kështu Rajmonda mbeti vetëm me shoqen e saj të ngushtë. Kudo shkonin bashkë. Si pensioniste shëtisnin dhe pushonin nëpër parqe. Kaluan 5 vjet. Asnjë nga fëmijët nuk kishte ardhur jo për ta ndihmuar, por as për ta parë, madje nuk kishin pyetur as me telefon për shëdetin e nenës së tyre.
Në një ditë të freskët, të dy shoqet pas një pushimi në park, po ktheheshin për në shtëpi. Luçiana, shoqja e Raimondës, propozoi të blinin nga një biletë llotarie. “Edhe sikur të fitoj, ku ti çoj ato para”, ju përgjigj Rajmonda, “unë nuk kam njeri, kujt t’ja lë?” “Ta provojmë fatin”, ju përgjigj Luçiana, “dhe biletat do ti ble unë”. “Jo”, tha Rajmonda, “se fati nuk provohet me lekët e tjetrit. Po meqë ti po ngul kembë, le të blejmë secila nga një”. Kishin kaluar shumë muaj, kur një ditë gazeta New Times njoftonte se Rajmonda Kurti kishte fituar llotarinë Amerikane në shumën prej dyqind milion dollarë. Këtë lajm, ja pruri Raimondës, shoqja e saj Luçiana. Rajmondës nuk i bëri përshtypje. “Si”, tha Luçiana, “nuk po gëzohesh?!” “Unë e kam pensionin që më ushqen dhe më tepron; ku ti çoj paratë e llotarisë?! Ato do të më sjellin vetëm telashe dhe jo gëzim. Dëgjo Luçiana unë kam dëshirë që ti jap ty ato para. Jo pse ti propozove për biletat. Jo pse jemi shoqe të ngushta dhe jo pse më ke ndihmuar. Por, sepse ke një zemër të madhe. E qeshura jote e sinqerte të ben për vete. Kur jam pranë teje më duket vetja njeri. Nuk mund të ketë njeri si ti në botë ose janë shumë të rrallë! Unë pa ty do isha çmendur. Prandaj ty ta dedikoj gjithçka. Ti për mua je një engjëll.”
Kishin kaluar vetëm katër ditë nga shpallja zyrtare në gazetë të emrit që kishte fituar llotarinë Amerikane, kur troket dera. Rajmonda shkon dhe e hap. Para saj paraqitet ish burri i saj. “Çfarë kërkon, pse…” Ai nuk e la të flasi atë, duke u shprehur “E dashura ime e shtrenjtë, sa më ka marre malli” dhe tentoi ta përqafonte. “Largohu”, i tha Rajmonda, “se e kam shumë të qarte dashurinë tende!” Ai vazhdoi të flasi “Kemi bërë shumë gabim që u ndamë; ti ke qenë dhe mbetesh engjëll për mua!” “Lëri këto, se dhe ti vetë e kupton që nuk të shkojnë tek unë. Këto lajka shko e shprehja dashnoreve të tua, po më thuaj përse erdhe?” “Të shkojmë bashke dhe të tërheqim dollarët e llotarisë”, u përgjigj ai. “Çfarë dollarësh, të kujt llotarie?” “Dëgjo Rajmonda, mos na vono, po merr biletën dhe të shkojmë të marrim paratë”. “Nuk kam biletë unë”, ju përgjigj Rajmonda. Ish burri i saj, nga fjalët e bukura për dashurinë, shpërtheu në britma dhe e kapi prej gryke duke i thenë “Nxirr biletën se të vrava”. Këto të bërtitura i dëgjoi shoqja e saj dhe hyn menjëherë në dhomë duke i thenë atij “Çfarë kërkon?” “Nuk kam punë me ty, por me gruan time”, ju përgjigj ai. Menjëherë Luçiana i telefonoi policisë. Brenda disa minutave arrin policia dhe pyet se çfarë po ndodh. Luçiana shpjegoi gjëndjen dhe ata e lidhën dhe e çuan në polici të shoqin.
Të nesërmen troket përsëri dera. Rajmonda shkon dhe e hap. Të dyja çupat e saj i hidhen menjëherë në qafë duke i thenë “Ku je moj nëna jonë e dashur!” “U kujtuat që paskeni nenë?” i pyeti Rajmonda. “Na fal o nënë e dashur, se bëhen dhe gabime, por gjaku nuk bëhet ujë”. “Ashtu është”, ju përgjigj e ëma, “por kur uji lidhet me interesin bëhet dhe gjak”. “Nuk po na fton të hyjmë”, pyetën vajzat. “Posi”, ju përgjigj e ëma duke i thenë “urdhëroni”. Ato sapo u ulën kur në çast hyri Luçiana duke u shprehur “Të paskan ardhur miq?” “Ne nuk jemi miq, por gjaku i familjes”, u përgjigjën ato menjëherë. “Ne kemi ardhur të shohim nënën tonë të dashur”. “Po këto, ç’janë”, pyeti Rajmonda. “Dhurata për ty”, ju përgjigjën ato menjëherë. “Si?! Ju keni pesë vjet që nuk keni pyetur për mua, as me telefon. Ndërsa, tani vini me këto dhurata kaq të shtrenjta! Nuk di si ta shpjegoj”, u shpreh e shkreta nënë. “Nuk ka për se të çuditeni. Ne për nënën japim dhe jetën”, u përgjigjën vajzat. “Mos vallë paraja ju afroi bashke për të kujtuar nënën e braktisur”, pyeti Rajmonda. “A ka fuqi në botë që të na ndaj ne nga nëna jonë e dashur”, vazhduan ato të shpreheshin. “Kush ju ka përgatitur të shpreheni me fraza romanesh? Sigurisht”, vazhdoi Rajmonda, “burrat tuaj, për të më joshur mua”. Ndërkohë, Luçiana kishte pergatitur kafetë dhe ja serviri përpara. Pikërisht në këto çaste troket dera përsëri. Luçiana shkon dhe e hap duke i thenë Rajmondës “Eshtë djali juaj”. Ai menjëherë i ra në gjunjë nënës së vetë duke u shprehur “Më fal moj nenë, unë nuk e meritoj të më flasësh, por të më rrahësh sepse në çastet më kritike ju braktisa! Mi morrën mendtë gruaja, shoqëria dhe jeta rinore. Erdha që të më gjykosh dhe të më dënosh!”
“Jo bir jo, ti nuk erdhe këtu për tu gjykuar, por për paratë e llotarisë Amerikane, ashtu siç kanë ardhur motrat e tua dhe ish burri im. Ju të gjithë keni gabuar. Llotaria Amerikane nuk i ka rënë nënës suaj, por Rajmondës së braktisur nga burri dhe fëmijët e saj. Ish burrin tim e lidhën dhe e çuan në polici, sepse përdori forcën dhe donte të më vriste për të më marrë biletën e llotarisë. Fjalët tuaja mua më fusin të gjallë në dhe se më kujtojnë vuajtjet, dhimbjet që ndjenja kur nuk plotësoja ushqimet për ju. Ato më kujtojnë të bërtiturat e ish burrit të dehur. Unë kam vuajtur jo vetëm fizikisht por dhe shpirtërisht, si në kohën kur ju ishit të vegjël, por dhe tani që ju më braktisët. Vetëm një njeri më ndejti pranë. Shoqja ime e ngushte që beri dhe garancinë për mua, për familjen tonë. Gjatë gjithë kohës kritike për mua, kjo femër, jo vetëm më ndihmonte me sa mundej, por më këshillonte të mos dorëzohesha se do ta kisha gjithmonë atë pranë. Zemra e asaj është kaq e madhe dhe kaq e dashur saqë të gjitha paratë e llotarisë do tja fal, por nuk do të arrij ta shpërblej. Nuk është paraja, por zemra dhe sjellja që e karakterizojnë njeriun e vërtetë në këtë botë! Unë falenderoj të Madhin Zot, që me anë të parasë ju kujtoi juve se keni një nënë gjallë, të braktisur dhe që duhet ta vizitoni. Gjithçka që ju thashë e shpreha me zemër në dorë dhe me sinqeritetin e nenës. Ju e kuptoni dhe vetë se nuk i meritoni këto para. Unë ju falenderoj për vizitën, gëzohem që jeni mirë me shëndet dhe tani jeni të lirë të shkoni.”
Të tre fëmijët u ngritën, përqafuan nenën e tyre dhe Luçianën, por filluan të qajnë. “Përse qani”, i pyeti Rajmonda. “Qajmë për poshtërsitë tona. Qajmë se akoma nuk i kemi kuptuar dhe si ndjejmë vuajtjet e nënës që na lindi, na rriti, na edukoi dhe na dha shkollën. Ajo u mundua të na bënte njerëz, por ne nuk e meritojmë të quhemi njerëz të vërtetë sepse dhe kafshët nuk i braktisin kurrë nënat e tyre, siç bemë ne.”
Kur fëmijët u larguan Luçiana pyeti Rajmondën “Çfarë do të bësh?” “As vetë nuk e di”, ju përgjigj ajo, “por mua ky takim më ringjalli plagët e vjetra. Po shprehem kështu, sepse ti e njeh mirë situatën e familjes aime. Po shprehem kështu, sepse dhe ti je nenë dhe më kupton shumë mirë. Errërat e forta të dimrit të ftohtë dhe të egër, të nxehtit përvëlues të verës së zjarrtë, sëmundjen time dhe gjithçka tjetër do ta përballoja, por jo ndarjen nga fëmijët se më duket vdekjeprurëse. Duhet ta theksoj mendimin tim se përveç teje që më je bërë gjak mbi gjak dhe fëmijët e mi nuk mundem ti harroj ose ti mallkoj. Ata janë dhe do të mbeten gjaku dhe mishi im. Ajo çka është e imja do të jetë dhe e atyre. Vetëm kështu, duke besuar tek ndihma e të madhit Zot, mendoj se ata do ti kuptojnë gabimet e tyre dhe do të gabojnë më pak në jetë. Mbase sjellja ime do ti kthej ata në rrugën e drejtë për të ardhmen e familjeve të tyre. I kam dhenë gji, i kam dhenë jetën time dhe tani mos tu jap paratë që i Madhi Zot mi dhurojë?! Luçiana e dashur, si do që të jetë, çfarëdo që të ndodhi në familje, Nëna mbetet nënë!”