Luiza Gega ngre flamurin shqiptar, Kelmendi të Kosovës

Nga Gëzim Llojdia/
Ushqimi i olimpikëve/
Pse ekipi i SHBA vlerësoi të ushqyerit për atletët e saj në mënyrë të këtillë sa që e dërgoi dietën sportive në Soçi, para se atletët të arrinin atje .Ndërsa një arsye mbështet te fakti se të ushqyerit e garuesve mund të duket avantazhi madh ,por formula e kësaj rrënjët në fakt mund të ndiqen në Olimpiadën e lashta .
A ka pasur medalje olimpike ari në olimpiadat e lashta ?
Zbuloni se çfarë medalje ari , argjendi dhe bronzi janë bërë me të vërtetë .
Në fakt , dëshmitë tregojnë se në ndeshjet e para Olimpike në vitin 776 BC , një altar ishte vendosur në fund të ngjarjes së vetme të Lojrave : Stadiumi ky kryheshin lojërat , apo vrapimi 200 m.Fituesit e sakrificës së trofeut të tyre ,ngjiteshin në altar dhe fituesi do të merrte ndërkaq, pjesë më të mirë të mishit .
Njerzit nuk përshtaten me Olimpiadën Dimërore .”Kjo tregon statusin e rezervuar për fitimtarët olimpike,” tha Charles Stocking, asistent profesor i studimeve klasike në Universitetin e Ontariosperëndimore.
Atletët ishin lloji i rock stars (të asaj kohe).
“Ka ranë dakord me këtë mendim Francine Šegan, historian dhe autor i “The Philosopher’s Kitchen.” “Ata ishin krenaria e komunitetit të tyre, dhe mjekët ishin shumë të interesuar për të mbështetur atletët si dhe interesoheshin çfarë duhej të konsumonin atletët e këtyre garave.
Ndërsa ka copa dhe një pjesë e provave në lidhje me atë dietë të një atleti që mund të ketë konsumuar.Stocking tha: është e qartë se ka pasur një theks të madh në të ushqyerit – dhe të debatojnë në lidhje me të. Në fakt, të ushqyerit e atletëve konsiderohej aq e rëndësishme ,sa që mjekët dhe trajnerët e atletikës duket se kanë argumentuar në lidhje me praktikat më të mira,thotë Stocking.
Trupat e olimpikëve të sotëm amerikan ngjajnë dhe ka disa dëshmi që tregojnë për dietat e ngjashme me trendet aktuale.”Ata nuk flasin në aspektin e carbs, yndyrë dhe proteina, por mënyra që ju përktheni është një dietë me proteina, “tha Šegan.” Ata kanë vënë re nga testimi i atletëve ato krijojnë energjinë më të madhe,te muskujt leanest “.
Lojërat olimpike në lashtësi
Sipas të dhënave historike , Lojërat e para Olimpike të lashtësisë mund tëjenë luajtur në vitin 776 pr Krishtit . Ata ishin përkushtuar perëndive madhështor dhe organizuan në rrafshin e lashtë të Olimpias . Ato vazhduan për gati 12 shekuj me radhë , deri sa perandori Theodosi ka dekretuar në vitin 393 pas Krishtit që të gjitha këto ” kulte pagane ” të ndalohen .

Olympia
Olimpia , vendi i Lojrave Olimpike të lashtë , është në pjesën perëndimore të Peloponezit e cila , sipas mitologjisë greke , është ishulli i ” Pelops “, themeluesit të Lojrave Olimpike . Tempuj që imponojnë , ndërtesat kushtimore dhe objekte sportive të lashta janë të kombinuara në një vend me bukuri unike natyrore dhe mistike . Olympia ka funksionuar si një vend takimi për adhurim dhe praktikave të tjera fetare dhe politike që në shekullin e 10 pr. Krishtit .Pjesa qendrore e Olimpia u dominua nga tempulli madhështor i Zeusit dhe me tempullin e Hera paralelisht me të.
Lojra dhe feja
Lojrat Olimpike ishin të lidhura ngushtë me festivale fetare të kultit të Zeusit , por nuk ishin një pjesë integrale e një riti . Në të vërtetë , ato kishin një karakter laik dhe kishte për qëllim për të treguar cilësitë fizike dhe evolucionin e shfaqjeve të realizuara nga të rinjtë , si dhe inkurajimin e marrëdhënieve të mira në mes të qyteteve të Greqisë .Ceremonia zyrtare dhënies do të mbahet në ditën e fundit të Lojrave , në portikun e ngritur të tempullit të Zeusit . Me zë të lartë ,lajmëtari do të shpallë emrin e fituesit olimpik , emrin e atit të tij , dhe vendin e tij . Pastaj,Hellanodikis vendos kurorë të shenjtë pemë ulliri , ose kotinos , mbi kokën e fituesit .Ngjarjet e lashta sportive olimpike ishin: boks, (pjesë e pesëgarësh) ngarjet e kuajve, javelin (pjesa e pesëgarësh) kërcim, pankration pesëgarësh ,mundje etj.
Stadiumi i Amantias monumenti 550m mbi nivelin e detit
Pjesmarrja e amantasve në lojërat olimpike që zhvillohen në kohet e hershme në shtetin fqinj,tregon se Amantit ishin njerëz me kulturë dhe sportistë të mirë, fakt që e tregon edhe stadiumi i saj.Me këtë të dhënë të rëndesishme gjejme një çelës për të hyrë në një portë të madhe. Amantasit kane hyrë në Evropë atëhere, kur në truallin tonë që i themi Ballkan fqinjet verior nuk ishin prezent dhe s’ishin se si te ishin. Amantasi ishin te integruar qysh në atë kohë kur ardhacaket të tjerë ishin diku në stepa a ose skano ekzistuar ndoshta fare. Amantasit kanë treguar shenja te larta civilizimi ata kishin nje stadium.Stadiumi ndodhet 100 m me poshtë ne jug lindje te forteses kryesore ai eshte i gjate 55 m dhe i gjerë 12.5 m. Gërmimet kane nxjerr ne pah se stadiumi ishte nje nga monumentet kryesore te qytetit dhe shërbente për sporte si : vrapim, hedhje e shtizes, boks, hedhje e diskut etj. Stadiumi kishte 17 radhe dhe mbante 4000 persona. Në bazë të mbishkrimeve greke të gjetura në stadium ndërtimi i tij eshte bere ne vitin 300 p.k dhe ka funksionuar deri rreth viteve 30 pas krishtit. Gjate shek.3-2 p.e.s. kultura fizike pati zhvillim të veçante dhe u ndertuan vepra monumentale.
Stadiumi i Amantias në shek 3 p.e.s.Ky stadium ka forme antike tipike me piste 184.8 m të gjatë dhe 12.25 me të gjerë dhe ruhet shumë mirë. Ne njërën anë të stadiumit ka 17 radhë shkallësh dhe në anën tjeter 8 radhe të ndërtuara me bloqe gurë gëlqeror. Qe nga koha kur Izomber tek itinerari i deshifruar i historise së arkeologjisë së Orientit,nje botim ky që i përkiste vitit 1873,në faqen 871 përshkruan zbulimin e stadiumit antik ne kodren e fshatit Ploce.Thenia e Izamberit pikërishte ne shekulline 19,përbënë trokitjen e parë në dyer të këtij monumenti antik, kishte lënë gjurmë brezash në historinë e qytetërimit ilir në lartësit e kodrës së Plocës.
Udhëtimi arkeologëve shqiptarë u bë pas afër 70-80 vjetesh nëpër luginen e Vjoses dhe provoi se “stomaku i kodrës” nuk e kishte tretur gjithcka ndonëse mjegulla dhe largësit kanë kapërcyer 1000 vjet nga ekzistenca e tij.Arkeologët i gjetën rrenojat e stadiumit antik të Amantias tek gropa e kovaçit. Gjate shek.3-2 p.e.s. kultura fizike pati z Informatat e dytë,për qytetin Amantin por te shprehur nga pena e një kërkuese si zj Falaksi ka të bëjë me kulturën fizike,ose me qartazi me sportet.
Një statujë që përshkruan një boksier,ndonëse figura ka mungesë të kyçit të djathtë si dhe ndihet mungesa tek këmba e majtë,por që nuk shperfytyrojne figurën për të rritur më lehtë në një përfundim,për këtë boksier. Ja përshkrimi i N.Vlores. ”Amantia:Përsosmërinë estetike të Posejdonit ta barazojmë tani me këtë trupore ilire prej bronxi te shek IV,para K.që përfaqeson një boksier. Nuk mund të thuhet se është i bukur,por e gjithë përmbajtja tregon një qëllim:”muskujt e zhvilluar,shikimi i mprehtë,trupi i gatshëm për mësymje,bëjnë në mënyrë që kjo trupore të ketë fuqi komunikuese.Vetëm në këtë mënyre arti e arrin bukurine e përsosur…” Informatat, që sjell N.Vlora ështe”Amantia:pamja e pergjithshme e stadiumit të shek.IV para Krishtit.
Një fakt një prej statujave gjendet si pjesë e arkivës së Muzeut Historik Kombëtar. Një staturinë bronzi ,10cm e vitit 470 para Kr,bëhët fjalë për një fitues stadium janë:vrapim,hedhje shtize,e hedhje disku dhe boks.Figura atletesh jane gjendur dhe kanë ekzistuar edhe në muzeun e Amantise i prishur pas ndërrimit të sistemeve aty rreth viteve ’90 ku u morën dhe u zhduken dhjetëra gjetje,figura,statuja fati i te cilave nuk dihet ende ku kanë përfunduar dhe në cilin shtet fqinj,zbukurojne muzete e tyre?Stadiumi mund të kishte një kapacitet mbajtës nga 3000-4000 vende për tu ulur spektatoret.Gjë që nuk dallon shume nga stadiumet e koheve te sotme. Madje stadium është monumenti i parë dhe pika e takimit e vizitorëve me botën e qytetërimit të lashtë amantin