RUAJTJA E IDENTITETIT KOMBËTAR SHQIPTAR PËRMES MËSIMIT TË GJUHËS SHQIPE NË AUSTRALI/
Lutfije Capri Kadriu rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Australi nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Lutfije Capri Kadriu bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.
SI ORGANIZOHET DHE FUNKSIONON MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË AUSTRALI
Në Australi jemi me fat që jetojmë në një vënd ku shteti na mundëson që të kemi mësim në Gjuhën Shqipe. Financimi dhe promovimi i shkollave në gjuhë të huaj bëhet nga Shteti. Regjistrimet bëhet me anë të; VSL – Victorian School of Languages ( Shkolla e gjuhëve të huaj në Victoria). Gjithashtu promovimet bëhen me anë të radio programeve që kemi psh. Në Melbourne kemi radio programin në gjuhën Shqipte 3ZZZ, është një program që mbahet nga njerëz vullnetarë, në këtë moment, folës të këti programi janë z.Nizami Rexhepi dhe z. Burim Brao. Vitin e kaluar e festuan 30 vjetorin e programit. Kemi edhe programin në gjuhën Shqipe radio SBS që financohet nga Shteti, vlen të cekim se iniciator i hapjes së këti programi ishte Z. Shpend Osmani nga Kosova i cili kishte përvojë në atë lëmi. Në moment folësit e këti programi janë z.Sani Kajtazi dhe z.Majlinda Lulo. Kushti për hapjen e një klase është të kemi mbi 10 nxënës. Mësimet mbahen gjdo të Shtune 3-4 orë. Kurse kombet me popullsi të lartë ndjekin mësimet në gjuhën amtare gjatë javës .
NË CILAT QYTETE ORGANIZOHET MËSIMI SHQIP DHE KURRIKULAT MËSIMORE
Sipas të dhënave shkolla e parë në Gjuhën Shqipe u hap në vitin 1964 në Melbourne. Mësuesi ishte Z. Mitat Jusufi nga Manastiri i cili emigroi në vitin 1961. Hapja e shkollës në vitin 1964 ka qenë si një iniciativë që fëmijët të mësojnë gjuhën, shkrim dhe lexim me qëllim që të kenë mundësi të komunikojnë me të afërmit e tyre kur të vizitojnë vendlindjen. Në vitin 1985 i mbaruam studimet në vendlindje unë si mësuese e artit, kurse bashkëshorti si mësues i Fizikës dhe Kimisë. Në vitin 1987 emigruam në Australi dhe në të njëjtin vit u punësova si mësuese e Gjuhës Shqipe. Shkolla e parë për mua ishte në lagjen Thomaston, mësimdhënësit që un zëvendsova ishin: Z. Sali Selimi dhe Z.Shpëtim Lloga i cili ishte iniciator që unë të jap mësim pasi që isha e diplomuar. Nxënësit më pritën me gëzim të madh pasi që prej vitit 1964 mësimdhënësit ishin meshkuj kurse unë isha e para mësuese femër në Shkollën Shqipe. Kjo ishte dhe shkaku i dyfishimit të nxënësve në klasë. Në të njëjtin vit kishte interesim edhe nga njerëzit më në moshë që deshin të mësojnë Shqip si psh, martesë me Shqiptar , dhe të rritur që nuk kanë pasur rastin të mësojnë gjuhën amtare. Për këtë klasë mësimdhënësit ishte Z.Skender Kadriu ( bashkëshorti). Në atë kohë nuk kishim mjete mësimore, kishim disa libra që i sollëm me vetë dhe planprogramin e mësimit e pregatisnim vetë. Programin e pregatisnim në mënyrë që të jetë e përshtatshme për nivelin e diturisë të nxënësve. Për çdo temë të mësimit e kishim detyrim të sqarojmë Shkollën pse dhe çka përfiton nxënësi nga ai mësim. Në një klasë kishim mosha të ndryshme dhe kjo për mësimdhënësit ishte pak më e vështirë.
NUMRI I NXËNËSVE, KLASAVE, MËSUESVE, BASHKËPUNËTORËVE.
Pas disa viteve Komuniteti Shqiptari filloi ti furnizojë shkollat me Abetare. Në çdo lagje na mundësohet të hapim klasa përderisa kemi mbi 10 nxënës për klasë. Lagjet dhe mësimdhënësit: Brunsëick- Z.Majlinda Lulo , pas saj vazhdoi Z.Renata Lluka. Në Dandenong – Z. Mynever Fasi. Në Shepparton- Z.Miranda Hoxhallari. Shoqata Iskamike – Z.Genita Hajdari pas saj vazhdoi Z.Përparim Sylaj. Shoqata Katolike në Adelaide kanë mësimdhënësit që punojnë vullnetarisht dhe ato janë Z. Kadri Milaj, Z. Pjerin Kaftalli, Znj. Rita Preci, Z. Beqir Sokoli, Znj. Violeta Matana dhe si përgjegjës Z. Tonin Pecaj. Në këtë kohë kemi shumë më shumë mësimdhënës të kualifikuar por fatkeqësisht numri i nxënësve zvogëlohet. Kurse sot në kohën e Covid për fat të keq janë mbyllur të gjitha Shkollat.
MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR
Gjuha Shqipe ka një rëndësi të madhe në identitetin e kombit Shqiptar. Të jetosh në një shtet ku të jepet e drejta për të praktikuar gjuhën duhet pranuar me duar hapur. Mbyllja e shkollave në Gjuhën Shqipe është një turp për ne si komb. Mosmësimi në gjuhën amtare në diasporë është një ulje e vlerave të kombit Shqiptar pasi që pa gjuhë nuk ka identiteit dhe nuk ka komb. Kemi pasur klasa me mbi 20 nxënës ndonjëherë zbresin në 10 mirëpo duke i lutur prindërit dhe duke ju treguar rëndësin e gjuhës numri po rritej. Prej vitit 1998- 1999 isha mësimdhënëse në lagjen Altona North kisha një klasë me nxënës të rregullt këto nxënës ishin nga prindërit patriot me vlera kombëtare. Ia vlen to kujtojmë këto familje që me vite i mbajtën shkollat hapur: Familja – Memishi, Thaqi, Kurti, Kadriu, Selman, Shaqiri. Nga dy deri tre nxënës prej çdo familje .
ROLI DHE PESHA E SHQIPTARËVE NË AUSTRALI
Në Australi kemi një komunitet që përbëhet prej disa Shoqata. Të gjithë shoqatat punojnë për të mirën e Komunitetit, për të mirën e Kombit Shqiptar, njësoj si Shqipet nëpër diasporë sidomos Shqipet në Amerikë. Kur është puna për atdheun tonë të bëjmë bujë jemi gjithmon gati. Si psh. Tërmeti në Shqipëri, të gjithë shoqatat bashkë me Komunitetin tubuam para për ti ndihmuar atdheut. Në Australi kemi dy ambasadorë Shqiptar. Z. Hajdin Isuf Abazi nga Kosova dhe Z. Edmond Trako nga Shqipëria. Kurse ish Ambasadorin e kishim po ashtu nga Kosova Z.Sabri Kiçmarin. Si komb ndihemi krenar që kemi Ambasadorë Shqiptar. Gati në çdo aktivitet që kemi si Komunitet Ambasadorët na nderojnë me pjesëmarjet e tyre gjithashtu i marrin parasysh kërkesat tona. Ambasadorët bashkë me Komunitetin i furnizojnë shkollat me Abetare. Shpresojmë në të ardhmen të bëjmë më shumë për Shkollat në gjuhën Shqipe.
SI PRITET NË AUSTRALI MËSIMI I GJUHËS SHQIPE
Lirisht mund të them se viteve të fundit ka humb interesimi. Në të kaluarën para disa viteve 1998 kishim një Komunitet që i kushtonte më shumë rëndësi mësimit në gjuhën Shqipe. Në çdo festival që festonim Flamurin Kombëtar nxënësit ishin në qendër të vëmendjes dhe ne si mësimdhënës na dhuronin nga një tufë lule si gjest falenderimi. Na jepej edhe rasti të mbanim fjalim për me promovu Shkollat dhe për me i falenderuar prindërit me emra dhe mbiemra për kontributin e tyre. Ky gjest i inkurajonte prindërit më shumë. Nxënësit përveç valles me veshje kombëtare ato edhe recitonin vjersha dmth 80% festivali i Flamurit i përkushtohej nxënësve. Gjithë vitin një orë para përfundimit të mësimit ja përkushtonim festës së Flamurit duke i pregatitur vallet, vjershat dhe himnin kombëtar. Kjo i nxiste nxënësit të mos mungojnë në klasë. Shpresoj në të ardhmen të gjithë si bashkësi të mbështesim Shkollat dhe të nxisim prindërit se kjo është për të mirēn e Kombit tonë. Roli i çdo Shqiptari është të angazhohen dhe ti sjellin fëmijët në shkollë. Në shkollë nuk mësojnë vetëm shërim dhe lexim, por mësojnë për Histori, për Gjeografinë, për kulturën dhe heronjtë të kombit shqiptar. Mësojnë për dialektin e secilit dhe krahasimin me gjuhën zyrtare, mësojnë për germat e alfabetit të Gjuhës Shqipe psh, mësojnë për ç dhe ë , i mësojmë se sa rëndësi kanë këto germa në alfabetin tonë unik, nëse i zhdukim këto germa alfabeti jonë do të jetë njëjtë si alfabeti i tjetrit. Besoj dhe Shpresoj të rihapen Shkollat në Gjuhën Shqipe jo vetëm në Australi por në të gjithë Diasporën .
MESAZHI PATRIOTIK PËR DIASPORËN NË AMERIKË
Të gjithë Shqiptarët anembanë botës krenohen me Shqipet në Amerikë dhe me Shqipet në Australi. Si mërgimtar si në Amerikë ashtu dhe në Australi kishim shprehjen e lirisë: kur atdhetarët tonë Shqiptarët Kosovar ishin në rezik dhe kur bota nuk e dinte se çka ndodhte me Kosovën. Ne ishim zëri i Kosovës. Me anë të protestave dhe me anë të ndihmave i ndihmuam vëllezërit e motrat tona shqiptarë. Kurse tani është koha të bashkohemi dhe të gjithë me një zë, të kërkojmë bashkimin e Shqipērisë me Kosovën. Vetëm të bashkuar do jemi forcë. Si fund një mesazh nga zemra: Për gjithë Shqiptarët anembanë botës, keni respekt për çdo fe dhe për çdo shqiptar, pa marrë parasysh fenë, armiku si armë lufte e përdor fenë. Vetëm në këtë mënyrë do dalim fitues.