• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MOSVDEKJA E MATISH PRENDUSHIT OSE KTHIMI NGA MËRGIMI I QIEJVE TË PAFUND

August 12, 2013 by dgreca

SHKRUAN: GËZIM LLOJDIA*/
 
Ikja e tij është si nëpër ëndërr . Erdhi si te gjithë në botën tonë . Iku artist i vërtetë . Iku nëpër qiej të Zotit  .Ikjen në gjuhën e përgjithshme i themi vdekje , mirëpo në gjuhët e besimeve do të mund të  quhet shtegtim , mërgim etj .Edhe për ikjen e Matishit koha kur flitet janë vitet ‘30 të shekullit të XX . Anton Mazreku duke përdor gjuhën tonë shprehet :” Ka vdekë Matish Prendushi .
Ndërsa pas 70 vjetësh do ta quaja ka shtegtuar Matishi ose ka mërguar shpirti i Matishit ,prej këtej nesh .
Anton Mazreku ka shkruar për Matish Prendushin . E ka njohur që në vogëli deri kur artisti bëri udhë në kryeqytet dhe komeditë transmetoheshin në radiostacionin shqiptar. Por Mazereku ne rrëfimin  e tij për Matishin sjell te dhëna me interes te panjohura deri me sot . Ndërkaq duhet shqyrtuar mundësia se Antoni e njihte Prendushin qysh në vegjëli të tij . Kur jeta e Prendushit ndërpritet , Antoni merr penën dhe shkruan :
 “Matish Prendushi ka vdekë i ri shkruan te gazeta ‘Drita’,viti 1937 , nuk ka qene më i madh se 32-33 vjec . Nëse do të gjendeshin rrethana më të mira ekonomike dhe gjendja e tij shëndetësore do të ishte ndoshta më e mirë  ndonëse talenti i tij ishte i jashtëzakonshëm .
Matishi cilësohet se nëse do të ishte gjallë do ti kishte dhënë ndoshta ne themi një frymëmarrje të gjerë asaj që ne e quajmë lëvizje teatrore. Mirëpo misioni i Prendushit mbyllet në një kohë kur talenti i tij ishte pikërisht në  kulmet pra ai kishte cekur maja dhe burimi shpirtëror .Ikja e një artisti me talent të padiskutueshëm është një e rëndë dhimbje për komunitetin që e ndjen në shpirt  . Pikëllimi për këtë ikje shpreh edhe autori . Ka vdekë, do të thotë Mazreku  ,trupi i Matishit ka shkuar në varreza atje ku bota është e shurdhër dhe moti pas moti trupi firon nën ftohtësinë e baltës . Konvertohet  një ditë në pluhur ,baltë .
Mbetet pas ,gjurma që ka lënë njeriu . Jemi të përkohshëm në këtë botë ,udhëtarë të saj dhe vetëm gjurma na bënë të dallojmë . Ndërkaq iku shpirti  , kënga e engjëjve do të mendohet kështu fatsjellëse. Madje ka gojë që thonë se me engjëjt udhëtojnë shpirtrat .
-Ke dëgjuar or mik kur thonë :jepe shpirtin or burrë se erdhi engjëlli për ta marrë! Dhe emri i këtij engjëlli që udhëton me shpirtrat nëpër hapësirë .  Duke folur për ikjen Mazreku ka shkruar Matishi ka vdekë tue qesh ose duke e shikuar si artistë jetën dhe vdekjen . Për fatin e artistit sa janë gjallë lozin me dynjanë, shprehet Antoni , dhe kur vdesin askush nuk i bie ndërmend për ta . Mirëpo gjurma që ka lenë Prendushi është gjurmë  e thellë . Bukurisht bukur është
Kështu një ditë jetës iku edhe Matishi artisti . Ai la gjurmë në teatrin tonë. Thuhet se ai iku pikërisht kur komeditë e radios kishin marrë dhenë .
Si e përshkruan Antoni,artistin që në vogëli të tij .E kam njohur qysh të vogël dhe kemi qenë shokë shkolle .Ishte shumë i zgjuar dhe kishte  një marëdhënie te çuditshme ishte ndër nxënësit më të mirë të klasës. Në një rrëfim që i sjell gazetës në fjalë Antoni shprehet për Prendushin :
E mbaj mend si sot ishte një ditë e ftohtë dimri .binte shi me rreshkë .Dikush ja kishte kallëzue punën e Matishit mësuesit tonë e mësues kishte ardhë me i pa nxënësit e vet tue lujtë theatër .Kishte zënë vend natyrisht në karrigen e nderit .Sall një odë e vogël për të mos thënë ishte mbushur plotë e përplotë me spektatorë .Tue vu re mësuesi si klasa e tij ishte kompmplet aty ai nuk mujt  me ndejë pa i thënë një prindi .Kish të më vijoshin edhe mue në shkollë si njëkështu si  ivijnë Matishit na kënaqtë e shkrinte së qeshuri i shkreti Matish .
Një plak që kishte zënë vend njatje në fund të odës ,në galerin popullore e që sksihet vecse një dhëmbë në gojë i thotë shoqes së vet :U këtij i raftë  pika vec.
Duke folur për artin që bënë Prendushi dhe karrierën në rritje të tij ,Antoni shprehet :”Matishi asht rrit e burnue nuk është më artisti i një grumbulli shokësh .Tash është artisti i turmave .Matishi tash lot në salla të vërteta . Sidomos ndër ato të kinemave të kryeqytetit ndërmjet të shfaqjes së parë dhe të dytë të një filmi .Talenti i tij admirohet prej të gjithëve .
Prendushi  është një artist që ka marr nga jeta brumin dhe frymëzim për komeditë e tij .Ai flet gjuhën e tij dhe si i këtillë ai kishte bërë shumë admirues dhe vend nëpër faqe të gazetave , që dilnin në Tiranë .Me ikjen  nga jetë të këtij artisti siç pohon edhe Antoni flitet për vitin 1937  dhe duhet kuptuar koha kur bënë fjalë , emri i tij ka pasur vend të nderuar . Ai i ka shërbyer teatrit në gjininë  e komedisë . Kur shpirti i hapërdahej qiellit të Zotit , mosha e artistit shkonte diku mes të 33 –ve . Nëse Matish Prendushi do të kishte jetuar më gjatë vepra e tij si artist do të ishte më e madhe . Mirëpo kufiri i tij përfundonte aty dhe më tej bëhej i pamundur .Ka një fakt që emrat e mëdhenj të artit , muzikës dhe letrave si për çudi apo një misteri të pa zbardhur ikin shpejt nga kjo botë . Apo ndoshta i fshihen asaj . Nëse Anton Mazreku , që kishte skicuar tek “Drita” këtë portret në vitin’ 37 pohonte : ”Ka vdekë Matish Prendushi duhet ti bëjmë pas 70 viteve një korrigjim të vogël besoj . Matishi nuk ka vdekë . Jeta është  e shkurtër por gjurma e Matishit është e pranishme . Diku emri i tij përmendet në gjininë ku ai luajti ndër zanafillë të  teatrit tonë . Mirëpo në kuptimin letrar thënia , ka vdekë mos duhet kuptuar thjeshtë është larguar nga kjo jetë Matishi , artisti që e deshëm ,që na shkrinte së qeshuri, artisti që rrojti pak dhe pa dha shumë . Antoni cek edhe dy faktorë si kushtet ekonomike dhe gjendja shëndetësore . Nëse do ti plotësonte këto atëherë Matishi do të ishte ndër jetë te ata artistë të viteve 30 , që i dhanë artit , letrave , shtypit një shkëlqim të ri . Mirëpo dihet se ajo që është shkruar në librin e jetës  ka shënjuar 33 vjet as edhe një më shumë dhe as më pak asaj . Kësaj nuk i është shmangur dot as artisti Prendushi . Ikja e Prendushit ngjau kur komeditë sapo kishin filluar të transmetoheshin në radio dhe atëherë dëgjuesit e kryeqytetit shqiptarë kishin filluar të ndjenin magjinë  e valëve që përhapte në eter, zëri i Matishit , kurse ikja e tij ishte humbje edhe për radiostacionin . Detaje që flasin për jetën e komikut nga   Xhahid Bushati e gjeta “Në: Humor shkodran. – Nr. 18, , shtator, 1995, f. 6.  Këtë libër nuk e kam lexuar nuk e di , a përfshihet këtu edhe krijimi i  Anton Mazrekut:” Ka vdekë Matish Prendushi “ në këtë libër për komikun shkodran.
Mirëpo mërgimi i  pafundme i Matishit nuk ka kthim .Mërgoi për atje nga ku erdhi shpirti i bardhë i dlirë dhe prej artisti i Matishit . Nuk ka udha e mbarë Matish ,por pas 70 vjetësh ,themi :”E morët vesh, Matishi u  kthye nga mërgimi i qiejve të pafund . Mirëserdhe Matish artisti .
 
*Msc.Anetar i Akademise Evropiane te Arteve

Filed Under: Kulture Tagged With: Gezim Llojdia, Matish Prendushi

Artikujt e fundit

  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike
  • Lirizmi estetik i poetit Timo Flloko
  • Seminari dyditor i Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë: bashkëpunim, reflektim dhe vizion për mësimdhënien e gjuhës shqipe në diasporë
  • Ad memoriam Faik Konica
  • Përkujtohet në Tiranë albanologu Peter Prifti
  • Audienca private me Papa Leonin XIV në Selinë e Shenjtë ishte një nder i veçantë

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT