PJETER GJONI (23 Mars 1919 – 28 Shkurt 2014)/

Nga Fritz RADOVANI/Në një prej krahinave të njohuna Ilire me emnin Iballe e Pukës, jo larg prej qytetit të Shkodres, me daten 23 Mars 1919, ka le Atdhetari Pjeter Gjoni.Në Shkoder u formue me edukaten qytetare tue vazhdue shkollen pranë Jezuitëve, ku me nektarin e kulturës së vjeter të atij qyteti të lashtë, mori edhe ndjesit e para fetare aq fort të lidhuna me Atdhedashuninë. Okupacioni komunist e gjeti me probleme serioze të shndetit, dhe tue u parashikue nga jezuitët e ardhmja e vështirë e persekucioni i tyne nga bolshevikët, Pjetri, u këshillue prej tyne, me fillue punen si kuzhinjer dhe shofer i një makinë që kishin ata per nevojat e atij institucioni.

Nuk shkoi gjatë, jezuitët u dëbuen nga Shqipnia, dhe Pjetri vazhdoi punen e shoferit, per me fitue buken e gojës, mbasi nevojat familjare i kishte shumë të mëdha e të vështira.Kenja e Pjetrit pranë atij institucioni kulturor e fetar aq të urrejtun nga komunistët, e rreshton edhe këte, nder Njerzit e “padishrueshem” të sistemit perbindsh e diktatorial, antikulturor e antifetar komunist.

Shkodra e temeleve të kulturës, ku lulzonte perditë e ma shumë formula “Atdhe e Fe”, e kultivueme dhe e brumosun tek Shqiptarët e Veriut, nga Françeskanët Shqiptarë, ishte perqafue dhe po meaq dashuni punohej per Te, nga dijetarët At Zef Valentini, At Gjakomo Gardin, At Gjovani Fausti e deri tek fratel Sala e Gjon Pantalia, sa të gjithë Ata studentë katolikë e muslimanë, pa dallim feje, që kishin perfundue shkollat fetare të Shkodres, konsideroheshin “anmiqë të komunizmit” dhe per pasojë duheshin zhdukë, vra e masakrue…me tortura, shpifje e procese fallso që të çonin drejt e në pushkatim.

Nuk kishte si ti shpetojë këtij terrori antinjerzor, që ishte një Gjenocid i vertetë kunder Klerit Katolik dhe nxanësve të shkollave të tyne, as Pjeter Gjoni. Arrestohet edhe Pjetri dhe pergatitet pushkatimi i tij…

Ishte i pranguem dhe i lidhun në vargoj e hekra tue pritë çdo mengjez kur po hapën dryjt’ e shulat për me ikë këso jete! Shkodra, e Rozafës kreshnike, qyteti i tri urave të Bunës, Bahçallekut e Kirit ishte kapërthye në të katër anët me re të zeza si futa, veç pritej kur po fillon rrëbeshi i shiut përzi me breshën, që s’merrej vesht se janë gurë apo kambë kulshedrash, si nder prrallat e vjetra, ata që kalojnë mbi pullaze të mbulueme me tjegulla, që porsi kroje shprazën në rrugët e ngushta të qytetit të harlisun e të çueme peshë nga Vetë Dora e Perendisë!

Një natë e frikëshme por, që me padurim e priste i ndryem në qeli Pjetër Gjoni… Këputi dritat, iku, bujti atë natë tek Miku i vet Mark Mirashi, në rrugen e Luigj Gurakuqit… mori malet nga Puka, iku, iku ndër shpella e skuta ku flejnë vetëm bishat, por jo, ma t’egra se ato që jetën deshtën me ia këputë bash në lule të saj, u iku pa dijtë ku shkon… iku se Ai ishte urdhni i Zotit, që Pjetri prej Shna Ndout, pat nxjerrë me lutje, për me shpëtue jetën nga plumbat e pamëshirshme të dhunës komuniste, që për 50 vjet shkretnoi e vorfnoi sa zemra nanash, motrash, vllaznish, bijsh’ e bijash të Qytetit të Lashtë të Shkodres Martire antikomuniste…

Ishte Nana Yte Pjeter, që mendoi se rrugët e vështira nuk bahen pa shoqni!Bani me dijtë njeriun e dashtun të zemres s’ Ate…E, sokolesha e Atyne maleve, Katrina, mbathi këpucët e nusisë, e me bohçe përpara si kje nëpër shtëpi, vrapoi mbas Teje…në betejen e madhe për jetën e fitueme në prag të këputjes së penit…e, erdhi me Ty ndër male, ndër gergja, shpella e prroska, bash aty, ku nuk ndihet asgja tjetër veç zanit të bylbylit e jehonës së rrahjes së krahve të Shqipës Dykrenare, që Ju mori në mbrojtje bash në çerdhe të Saj…

Sot, mbas Katrinës s’ Ate fort të dashtun, duhet të jeshë pershëndetë si dikur pershëndeteshin Burrat e tokë kokë per kokë me Pashuk Bibë Mirakaj, Pashko Leten, Zef Luken, Vat Staken, Pal Miraken, Prengë e Gjin Keqanin, Fran Kolen, Kol Çunin, Kol Ujken… e sa të tjerë, gati të gjithë vra nder Male per Liri.
Ikët, të zbathun, të çveshun, të uritun, të etun e të zharitun për dashninë prindore që hasmi Ju bani, me e dishrue gjithë jetën, por… si dy pëllumba çilët në çerdhën Tuej dy lule… dy lule Vilmën dhe Bernardin …e ndër rrugët e largëta vazhduet shtegtimin ….drejtë Botës së Lirë!

Pershkuet shtigjet e Kosovës, Kroacisë e arrijtët në tokën e Italisë…gjithkund me strajcen e vorfen, por plot Besë e dashni…tue bajtë me vete “kafshaten e thatë” të fëmijëve…Tuej, dritës së synit…
Australia Ju priti!…dhe Ju, ia mbushët shtëpinë e Saj mikpritëse me nipa, mbesa e stërnipa, që të gjithë me lot perfaqe, po presin me t’dhanë “lamtumiren e Fundit!”

E sikur, vetem nga një fletë libri të shkruente per jeten Tande, sot këtu, sejcili, do të kishte në dorë nga një volum me 95 faqe të bardha si bora, që mbulon majet e maleve të Pukës s’ Ate, male që rrethojnë Iballen…Po, Pjeter  Gjoni,

Bash Djepin Tand, e të sa Burrave të Mëdhaj të Historisë së Shqipnisë!Prandej, me të drejtë sot Emni Yt i Pavdekshem, renditet nder “Njëqind Shqipet” që keni luftue per Liri të Atdheut… E Ti, je i fundit nder Ata Burra që po shkon në Lumni Qiellore me nder e lavdi si i ka hije Djelmëve të Shqipes Arbnore!Kujtimet e veprat e Herojve, Shqiptarët do ti perjetsojnë…

E në fleten e fundit në pergamenë, do të shkruehet me shkronja t’ arta:“Pjeter Gjoni, ishte shtetas dhe qytetar i Nderuem i Melbourne t’ Australisë, Atdhetar e Burrë trim, besnik e bujar i Shkodres së Shqipnisë, dhe Luftar’ i vendosun dhe i pathyeshem deri me daten 28 Shkurt 2014,

I Besimit në Zotin…e Gjithësisë…”

Pushofsh në Paqë, i dashtun dhe shtrenjti Mik!

Fritz Radovani

Melbourne, 28 Shkurt 2014.