PËRKUJTESA E REVOLTËS SË SPAÇIT DHE QAFË BARIT NË VATËR: 20 MAJI, TË SHPALLET DITA E MARTIRËVE ANTIKOMUNISTË/

-PARADOKSI SHQIPTAR: MARTIRËT E REVOLTAVE, TË DEKORUAR NGA SHTETI DEMOKRATIK, ENDE TË PA Ç’DAMKOSUR SI TERRORISTË, FAMILJET TË PA SHPËRBLYERA/

– MOSKTHIMI NË MUZE I SPAÇIT, BURRELIT, QAFË BARIT, AMINISTON KRIMET E KOMUNIZMIT DHE HUMB KUJTESËN KOMBËTARE./

NGA DALIP GRECA/Të Shtunën në mesditë, 20 Maj 2017, në selinë e Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA” në Nju Jork u përkujtuan 44 vjetori i Revoltës antikomuniste të Spaçit dhe 33 vjetori i revoltës së Qafë Barit.
Me një minut heshtje është nderuar kujtimi i martirëve të masakruar nga diktatura komuniste, ndërkohë që në sfond ishte vendosur pllakati”KUJTESË-21 Maj 1973, Revolta antikomuniste e Spaçit-20 Maj 1984, Revolta e Qafë Barit”. Pranë saj një tufë lule të freskëta në kujtim të martirëve: Skënder Daja, Pal Zefi, Dervish Bejko dhe Hajro Pashai; Tom Ndoi, Sokol Sokolin dhe Sandër Sokoli. Zv/Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës”Vatra” z. Agim Rexhaj, në emër të Kryesisë dhe Kryetarit Buçaj i falenderoi organizatorët për këtë veprimtari përkujtimore në mjediset e Vatrës dhe bëri apel për mos harresë. Ai vlerësoi aktin e organizatorëve dhe martirëve të revoltave, shprehu admirim për përballjen me diktaturën. Duke iu drejtuar ish të përndjekurëve politikë, ai tha se Shteti shqiptar ka bërë fare pak për vlerësimin e ish të përndjekurëve politikë, siç nuk ka bërë asgjë për Memorien Kombëtare për të kthyer në muze vendvuajtjet, qelitë, hetuesitë, burgjet, kampet etj.

Ai tha se personalisht ju kërkoj ndjesë ju ish të përndjekurëve politik, për mosnjohje të realitetit shqiptar në kohën e diktaturës. Ne shqiptarët e Kosovës ishim të painformuar se çfarë ndodhte në Shqipërinë Amë, ne nuk mund të shihnim përtej fasadës, për ne ajo ishte kështjellë e pamposhtur në brigjet e Adriatikut, ishte e para për çdo gjë në Botë…Është e pafalshme që diktatori Hoxha ende ka fansa në Kosovën e Shqipërinë tonë!
Më pas mikrofoni ka qenë për ish të përndjekurit, për ata që vuajtën në Spaç, Qafë Bar, Burrel, Tepelenë, Zejmen, Ballësh, Sarandë, në kampet e internimit anë e kënd Shqipërisë.
Organizatori i këtij përkujtimi Pëllumb Lamaj, që prej vitesh e përkujton këtë veprimtari në SHBA, përmes takimeve përkujtimore, intervistave në Zërin e Amerikës, televizionet lokale e median e shkruar, duke mbajtë amanetin që i patën dhënë ish bashkëvujtësit e tij, autor i dokumentarit për Spaçin, i riu që hyri 19 vjeç në Spaç, në burgun famkeq, ku izoloheshine torturoheshin të kundërshtarët, që konsideroheshin të rrezikshëm për regjimin,- Tregon duart, ku ende ka të thelluarën e prangave të ngulura në mish dhe i afrohet posterit-flyer-Kujtesë:I shihni këto vidat shëtrnguse të prangave? Komunistët shqiptar i modifikuan prangat e hitlerianëve gjermanë, duke u vendosur Burma shtërnguse, që të depërtonin në mish. Vështrimi i tij rrëshqet sërish tek duart, ku ka vrragën e thelluar në mishin e duarëve:ne jemi gladiatorët e arenës s ërrezikshme që shpëtuam gjallë.

Revolta e Spaçit , që zgjati 3 ditë; mbetet e para në Evropën Lindore dhe meriton të ruhet në memorien e kombeve që vuajtën nga komunizmi. Në atë revoltë, nga njëra anë, u shpalos guximi i të burgosurëve antikomunistë që sfiduan diktaturën, nga ana tjetër, u manifistua sadizmi më i egër i organeve të dhunshme të diktaturës që nuk i kursyen mjetet e dhunës për ta përgjakur revoltën. Të burgosurit valvitën në tarracën e burgut Flamurin kuq e zi, pa yllin komunist, duke kënduar këngë atdhetare dhe duke hedhur parrulla kundër diktaturës. Mijëra forca të diktaturës, përfshi dhe forcat special-sampistët, e shtypën me gjak revoltën; 4 nga të burgosurit u dënuan me pushkatim, 8 të tjerë u ridënuan me 25 vjet burg 70 të tjerë u arrestuan dhe u rigjykuan.
Pëllumbi, që u burgos kur ishte 19 vjeç thotë: “…unë kurrë nuk harroj fjalët e të burgosurve më të vjetër që thoshnin “Nëse del prej këtu, të lutem thuaj botës së qytetëruar se ne ishim martirë, se ne kërkuam lirinë nga ata që na morën lirinë, se ne kundërshtuam shtetin kriminal të sunduar me grusht të hekurt nga tirani i pamëshirë, Enver Hoxha”.

Ky amanet, tha Lamaj, më jep kurajo që ta vazhdoj luftën time, edhe pse e ndjej repersionin e shtetit shqiptar, cili për ironi, në vend që të më vlerësonte për përpjekjet që kam bërë për të mbajtur gjallë kujtesën, më ndëshkon duke mos më dhënë as dëmshpërblimin, ndërkohë që disa marrin këstin e shtatë, unë kam mbetë tek I dyti, por natyrisht kjo nuk do t’më tërheqë nga beteja.
Pas Pëllumb Lamaj, mikrofonit i afrohet Lek Mirakaj. Ai sjell në kujtesë revoltën e Qafë Barit, ku kryenin dënimin rreth 500 të burgosur politikë të dënuar me shumë vite burg, shumica mbi 25 vite.
Lek Mirakaj tregon rrethanat e shpërthimit të revoltës: Ajo që drejtusit dhe gardianët e burgut e quanin disiplinë ishte terror e dhunë. Të burgosurit, pa arsye, për shkaqe të sajuar(psh përse nuk e ke vendosë drejt vijën e çarçafit), izoloheshin tek”Kaldaja” dhe atje torturoheshin me metoda mesjetare:Të zhvishnin lakuriq, të shtrinin në çimento dhe të godisnin pa e llogaritur se në çpjesë të trupit binte goditja….Mania e tyre ishte goditja e shputave të këmbëve me kamxhik, ku dhimbjet ishin të padurushme….

Dënimi në birucë ishte i zakonshëm.Dhuna, torturat dhe shfrytëzimi i të burgosurëve ishin bërë të padurushme kur më 20 Maj 1984 shpërtheu revolta. Sandër Sokoli e Tom Ndoi ishin trima që s’u trembej syri, por reagimi I makinerisë shtetërore ishte tepër I dhunshëm. I gjithë kampi u rrethua me forca ushtarake.Të plagosurit hiqeshin zvarrë…Sander Sokolin, e tërhoqën zvarrë në mes të kampit, e shtrinë mbi një dërrasë dhe e këputen në mes sampistët. Tom Ndoin dhe Sokol Sokolin i pushkatuan.Të gjithë të dënuarit i lanë të lidhur, pa rroba dhe me orë të tëra jashtë dhe i ridënuan.

Më pas Leka tregon për dy intelektualë të Kosovës, që vuanin dënimin në Qafë Bari, të cilët kishin ikë nga shiu Titist dhe kishin rënë breshërin enverian.

Mirakaj, gjatë ndërhyrjes së tij komentoi qëndrimin paradoksal të shtetit shqiptar, që nga njëra anë i ka dekoruar martirët e revoltave, nga ana tjetër nuk ua njeh vitet e burgut dhe nuk shpërblen familjet për shkakun absurd se shteti komunist i pat cilësuar”terroristë”!

(Te plote lexojeni ne Dielline  printuar)