NGA ALFONS GRISHAJ*/
Koha është diktuesi i nevojës së ndryshimit të rregullave të lojës dhe mënyrës së të sjellurit në organizata, parti të ndryshme dhe në të tjera grupime shoqërore. Por sa më tepër që e kërkojmë përsosmërinë aq më e largët duket ajo, kur transportin modern e zëvendësojmë me qerret e luftrave të Trojës.
Nga inercia nostalgjike ndodh që shumë gjëra ne nuk i konceptojmë në momentin e duhur. Kështu zhvillimi ndalon dhe degradimi në regres bëhet i paevitueshëm. Për fat të mirë, një grusht patriotësh Vatranë me në krye Dr.Gjon Buçaj,Agim Rexhaj,Naum Prifti etj, e kuptuan imperativin e kohës për ndryshim. Me një strategji sa klasike aq dhe moderne hapen portat e rimëkëmbjes duke ringritur disa degë në Amerikë dhe duke rikuperuar kohën e humbur, prestigjin dhe emrin tradicional. Një nga degët e ringritura në këtë frymë është dhe e Michiganit. Sëbashku me miqtë e mi e ringritëm këtë degë, jo për ta bërë bishtin më të rëndë se sopata, por për të kontribuar në ato vlera që prindërit tanë na i mëkuan që në fëmijëri.
E kam thënë dhe më parë, shoqëria e Vatrës, është një shoqëri elitare dhe si e tillë, ajo duhet t’ u paraprijë zhvillimeve dhe përgjegjësisë shoqërore e kombëtare. Emigracioni e lindi Vatrën me synime historike të qarta: t’ i jepte shoqërisë shqiptare lidershipin e munguar që të prezantonte çështjen kombëtare shqiptare në botë, kur nuk ekzistonte ende qeveri shqiptare apo dhe kur autoriteti i saj ishte i papërfillur në arenën ndërkombëtare. Historia e vendosi Vatrën në piedestalin e kohës, duke kaluar me sukses etapa të ndryshme.
Ruajtja e këtij misioni ka qenë i vështirë. Edhe sot e kësaj dite nuk është e lehtë të mbahesh në lartësitë e sfidave të kohës. Kërkesat e shekullit XXI ndaj Vatrës dhe Vatranëve janë më të mëdha se kurrë. Ndër më seriozet, për shkak të vetë natyrës sonë shqiptare që karakterizohet nga pasioni pas polemikave iracionale, është ruajtja e imazhit ikonik që Vatra ka gëzuar historikisht. Në prurjet e shumta që ka diaspora këtu në Sh.B.A, natyrisht që ka dhe individë apo grupe individësh, të cilëve nuk u vjen për mbarë prestigji i Vatrës. Por nuk duhet kërkuar tek Vatra shkaku i mosmarrëveshjeve që ndodhin nganjëherë në mjediset shqiptare. Sepse Vatra nuk ka qëllim rivalitetin për lidership në diasporë, ka vetëm çështjen kombëtare. Nëse prestigji i emrit të saj ngjet me një eklips historik, historia është histori dhe nuk zhbëhet e as injorohet, përkundrazi mësohet dhe respektohet si pasuri, përvojë dhe model. Kjo përvojë na bën të jemi të vëmendshëm ndaj farës së përçarjes që hedh urrejtja armiqësore e duarve të njohura. Është ende e freskët koha kur armiqtë e Shqipërisë e shihnin Vatrën si rrezikun më të madh për ta. Është e trishtë, por ato duar janë ende aktive.
Sot kemi dy qeveri brenda një shteti të ndarë padrejtësisht. Në zgjidhjen e kësaj çështjeje konsiston kontributi aktual i Vatrës. Në dukje, për çdo organizim nacionalist, anagazhimi në këtë çështje ngjan një punë luksi, por është një sipërmarrje e vështirë, e cila nuk ka të bëjë dhe aq me jehonën propagandistike të retorikës nacionaliste, sa me vetë rolin shekullor tëVatrës.
Në traditën e vet demokratike Vatra ka respektuar çdo kritikë të arsyeshme që ka ardhur në adresë të saj, veçmas kur kritika ka shenjuar një alternativë bindëse për një çështje të caktuar. Askush prej nesh nuk i ka parë autorët e këtyre kritikave si armiqtë tanë, përkundrazi janë konsideruar miq me sinqeritet të plotë. Por nuk mund të tolerojmë askënd nëse shan,fyen, shpif kundrejt personaliteteve të Vatrës, sepse këto jo vetëm që nuk përbëjnë alternativë por hedhin në erë debatin mbi demokracinë brenda komunitetit shqiptar. Ne e dimë që në kompleksin e inferioritetit arsyeja nuk funksionon kurrë mjaftueshëm, prandaj dhe kërkon të kompensohet me anë të shpifjes, fyerjes apo cënimit të dinjitetit të tjetrit që ka zgjedhur të qendrojë mbi një realitet vulgar e meskin. Akoma më të patolerueshëm janë ata që mbjellin “teza lokaliste dhe krahinoriste”. Këta përbëjnë dhe precedentin më të rrezikshëm, sepse i ndajnë shqiptarët në: “shqiptarët e Shqipërisë” dhe “shqiptarët e …”.Vatra u duket një pengesë serioze për punën e tyre. Po pse? Patriotët e vërtetë nga të gjitha trevat e Shqipërisë e dinë fare mirë çfarë ka bërë Vatra për Shqipërinë, gjakprishurit jo! Që të mos bëhet epidemi, sëmundja vjetër e krahinorizmit duhet luftuar me antidotën e unitetit kombëtar. Duhet dënuar mendësia e atyre njerëzve që artikulojnë diskriminim, sipas të cilëve, “Shqiptarët e Shqipërisë” nuk kanë të drejtë të flasin për komb, nuk kanë të drejtë përparimi, nuk kanë të drejtë të hapin gojën kur u bëhet e padrejtë, nuk kanë të drejtë të shkojnë në ndërmarrjet ku punojnë ata, të shkojnë në qendrat e kultit ku shkojnë ata, në kafenetë që frekuentojnë ata, absolutisht, as në VC ku përmjerrin ata! Është sigurisht injorancë të ngatërrosh vetëdijen krahinore me vetëdijen kombëtare, por është edhe një rrezik shumë i madh për unitetin kombëtar në diasporë dhe për vetë identitetin kulturor të shqiptarëve të ndershëm dhe patriotë në çdo cep të globit.
Vatra ka një vetëdije dhe filozofi gjithpërfshirëse kombëtare e moral të pastër, si e tillë, nuk mund të pranojë shkapërcime logjike në dëm të çështjes së madhe, as njerëz të papërgjegjëshëm në gjirin e saj, sidomos ata që shpifin për të tjerët, mbjellin ngatërresa e përçarje, apo të tjerë që përdorin internetin për qëllime denigruese. Për këtë, unë kam shkruar artikullin “Krimbat e Internetit!”. Disa prej tyre u vetpaditen, duke e gjetur vet veten në rrjetën e kritikës sime. Megjithatë nuk dua të zgjatem, por dua vetëm të ripërsëris: morali ynë nuk ka asgjë të përbashkët me atë moral që cënon jo vetëm dinjitetin e personaliteteve tona, por dhe unitetin tonë kombëtar dhe kohezionin tonë shoqëror. Ne jemi të qartë në punën tonë dhe askush nuk do mund të na pengojë në misionin e shenjtë që koha na ka dhënë.
Vatra ka detyra të rëndësishme dhe më e rëndësishsmja është: lobimi për bashkimin kombëtar në një shtet të vetëm. Kuvendin e shkuar, pikën e bashkimit kombëtar e propozoi Dega e Vatrës Michigan, duke u ripërsëritur nga editori i Diellit, Dalip Greca dhe mbështetur nga Dr.Gjon Buçaj. Ky propozim u bekua unanimisht nga Kuvendi.
Të tjera detyra të përhershme mbeten: ruajtja dhe konsolidimi i vlerave të identitetit kombëtar, si gjuha, kultura, dhe nxitja e ndjenjës së patriotizmit tek brezi i ri i emigrantëve. Pa harruar që ne nuk mund të vemë në jetë ato plane madhore nëse nuk marrim nga shteti ynë të drejtën e votës këtu ku jemi bashkë me të drejtën për t’u zgjedhur, dhe sigurisht me këtë kuptohet që diaspora të ketë deputët e saj në Parlamentin Shqiptar. Gjithçka çfarë ishte tradicionale më parë për Vatrën, duhet t’i rikthehet pa ekuivok, politikanët që gjoja bëjnë politikë duhet ta dinë mirë këtë.
Nuk ka të drejtë askush të luajë me fatet e kombit sipas qefit. Lufta e klaneve e pushtetarëve për pasuri duhet dënuar ashpër nga Vatra. Ne nuk duhet të mbajmë asnjë krah, vetëm ata të cilët punojnë për prosperitetin e vendit duhet të respektohen dhe përkrahen. Politika nacionale dhe kombi janë boshti i Vatrës. Ne, nuk duhet të reshtim së lufuari për ato të drejta për të cilat u krijua Vatra. Puna jonë duhet të bazohet në traditën, duke u mbështetur tek institucionet fetare dhe tek shoqatat me themele kombëtare, të cilat zhvillojnë dhe mbajnë të gjalla vlerat e kombit. Vatra nuk do të bashkëpunojë me bajraktarizma dhe njerëz të verbër, të cilët rrahin gjoksin pa bërë asnjë punë kombëtare.
Ne do të bashkëpunojmë me ata njerëz që rrezatojnë vlera patriotike dhe intelektuale.
Rruga jonë është e gjatë, shumë e gjatë, për sa kohë që alemi të ekzistojë.
Vatranë e Vatrane ku do që të jeni, mos u friksoni nga armiqtë tanë!
Ju falemnderoj nga zemra të gjithëve ju që jeni këtu të pranishem, veçanerisht bashkpuntorët e mi dhe ndihmësit e Vatres ketu në Miçigan , Don Fran Kola, Kujtim Qafa, Ekrem Bardha , Mond Rakaj, Nevruz Nazarko, Dritan Mishto, Donika Bardha , Petrit Doda, Enita Hajdari, Julian Cefa , Pjeter Jaku, Gani Vila, Arben Dervishi, Valentin Lumaj , Helidon Pashaj , Imam Shuajb Gerguri, Dom Ndue Gjergji, Sele Celaj, Franz Grishaj ,Gjon Kaçaj, Everest Haxhi, Gjeto Ivezaj, Lush Popaj, Ilir Myftiu , Luvigj Sterbyci, Lulash Palushaj ,Luigj Gjokaj , Gjergj Ivezaj , Menyr Nazifi , Sotir Laço , Elisa Malile , Alma Rexha , Taulant Kadia , Vasel Ujka , Agostin Cupi , Sokol Kalaj ,Nikoll Vneshta, Gjevalin Gega, Nikoll Hysa , Pal Rakaj , Astrit Dibra, Gjergj Krasniqi, Nikoll Pepa , Zhozef Ded Vukaj , Dode Qafa , Nikoll Qafa Gjergj Filipi, Bujar Shehu , Arben Martini , Luan Kuçi e shumë të tjerë qe i dua dhe i respektoj.
Falenderoj të dy televizionet , me pronar Gani Vila dhe Ndue Ftoni.
Një nderim të veçantë për nacionalistet klasikë të Miçiganit qe nuk jetojnë më, Imam Vehbi Ismaili, Baba Rexhepi, Mark Martini, Zef Rusti, Petrit Butka, Njazi Bardha, Tajar Shasko, Din Toptani, Refat Gurazezi etj, të cilet Vatra do ti rikoujtoje e nderojë përjetë.
Ju faleminderit!
*Fjala e mbajtur ne KUVENDIN e deges se Vatres ne Michigan me 18 prill 2015-04-20