Nga Asllan Bushati/
Kongresistja (Congresswoman) Ileana Ros-Lehtinen,(e lindur ne Havana-Kube) është anëtare për një kohë të gjatë e Kongresit Amerikan dhe Kryetare Nderi e Komitetit të Puëve të Jashtme të tij, (Chair Emeritus of the House Committee on Foreign Affairs). Ajo është përfaqësuese e Floridas në Kongresin Amerikan,por dhe inisiatore dhe mbeshtetëse e vazhdueshme e rezolutave dhe dokumenteve të rëndësishme që kanë patur për objekt problemet e Kombit Shqiptar.
Me një ftesë të Kryetarit të Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane Zotit Joseph J.DioGuardi, në pasditen e 29 janarit 2016, në Manhatan të NY, ( së bashku me anëtarët e Këshilit Drejtues të Vatrës Zoterinjt Zef Balaj dhe Ibrahim Kolari dhe nje grup shqiptaro-amerikan), patëm rastin të bisedojmë me Kongresisten e nderuar Ileana Ros-Lehtinen. Objekti i diskutimit kishte të bënte me fazen përgatitore te nje rezolute te Kongresit Amerikan per gjendjen në Ballkan.Pasi pershendeti Zoti Zef Balaj ne diskutimin tim parashtrova problemet e më poshtme:
“E nderuar kongresiste, në emër të një grupi shqiptaro-amerikan dhe në emrin tim personal, kam nderin t’ju shpreh mirënjohjen e thellë per punën tuaj të nderuar në Kongres dhe për mbështetjen e vazhdueshme që keni dhënë per Kombin tim.Por , me këtë rast dëshiroj t’ju parashtroj edhe disa shqetësime të cilat shpresoj t’ja bëni me dije Kongresit, Komitetit për Punët e Jashtme dhe Administratës Amerikane.
Në gjykimin tim, ceshtjet e Ballkanit në tërësi dhe ato shqiptare në vecanti, administrata amerikane,këto vitet e fundit , ja ka lënë në kompetencë ose si të thuash në një fare kujdestarie Bashkimit Europian (BE). Kjo ka krijuar një vakum dhe një zbrastësi (në radhë të parë shpirtërore , por dhe besimi) tek shumë bashkëkombast të mi, sepse Be-ja ka problemet e saja të shumta të pa zgjidhura (vecanërisht tashmë atë të refugjatëve) dhe e sheh Ballkanin si problem dytësor. Kurse problemet shqiptare, në raportë me Be-në ,si ceshtje të dores së fundit. Kjo është tërësisht në kundërshtim me ndjenjat e shqiptarëve të cilët janë më proamerikanët në botë. Njerëzit e thjeshtë kanë filluar të dyshojnë në se dashuria e tyre për Kombin Amerikan është një gjë reale dhe e dyanëshme, apo një iluzion.Kjo dukuri e kohëve të fundit vjen si reagim i gjendjes krijuar (thënë më sipër) edhe nga fakti që në trojet shqiptare ka korrupsiontë lartë,kriminalitet, keq qeverisje,mungesë investimesh e mbi të gjitha papunësi e varfëri të theksuar.
Si shtetas amerikan, e vlerësoj shumë punën e ambasadorëve tanë në Shqipëri, Kosovë, dhe Maqedoni. Por është krejt e pa mjaftueshme puna e tyre, në raport me situatën dhe gjendjen e krijuar, sepse reagimet e administratës dhe vecaërisht të Departamentit të Shtetit janë të vakta. Deklarimet, veprimet dhe qëndrimet për problemet shqiptare ose nuk bëhen fare, ose janë shpesh të përgjithëshme dhe evasive. Administrata amerikane ka dijeni të shumta dhe të sakta se cilët shtetar shqiptar janë të lidhur me krimin, prostitucionin, kontrabandën, korrupsionin dhe mafien, por ajo nuk flet ose edhe kur flet, thotë gjëra parimore thjeshë për të qenë brenda dhe jo për të shëruar plagët e kombit tim. Nuk kam parë një dokument zyrtar ose të paktën një artikull a njoftim të mediave kryesore amerikane, që ta venë “pikën mbi i” duke folur me emër, kohë , ngjarje dhe vend. Njerëzit e thjeshtë , madje dhe shumë intelektualë, i shohin këto fenomene negative, por nuk mund të flasin sepse humbasin punën, pasurinë ndoshta disa edhe jetën. Duke qenë popullatë dhe hapsira të vogla, e njohin njeri-tjetrin dhe kur dinë e shohin gjëra antiligjore ,nuk mund të flasin e veprojnë , sepse ndiehen të pa mbrojtur nga shtetarët e korruptuar dhe grupet e personat kriminal. Atëherë kur ata e kanë të pa mundur a duhet të sakrifikohen e të lihen nën shtypjen e përdhunim të banditëve? Akoma më hapur, pyetja shtrohet ,a e don kjo administratë të mirën e popullit mik a vëlla shqiptar( thuaj si të duash vëlla apo mik)? A don ajo që kriminelët dhe të korruptuatit shqiptar të largohen nga pushteti, nga skena politike dhe të përfundojnë para drejtësisë? Atëherë pse hesht? Opinioni im është se shqiptarët në Ballkan, janë factor stabiliteti,(këtë e ka treguar realiteti por dhe dokumentat amerikane e vërtetojnë një gjë të tillë). Duke qenë të tillë ato nuk duket të sakrifikohet per këtë qëndrim të tyre tolerant. Hapsira që ato zenë, është në kryqëzimin e rrugëve lindje perendim dhe veri jug të Europës juglindore.Por kjo hapsirë është strategjike jo vetëm për shqiptarët, por edhe për SHBA-në.
Një tjetër rrezik që i kërcënon bashkombasit e mi, është faktori i jashtëm, i cilët po bëhen gjithnjë e më veprues. Janë shtuar presionet ruse për dominim në Ballkan . Kjo prirje nuk është iluzore por reale.Rusia pas pushtimit të Krimesë, kërkon zgjerim influence në Ballkan në shërbim të sllavëve e ortodokësve dhe në dëm të shqiptarëve. Madje ajo ka lidhur marrveshje me Serbinë për blerjen dhe instalimin në kufijt me shqiptarët, të teknikës ushtarake ruse me rreze veprimi që mbulon gjithë hapsirat shqiptare. Rusia me forcën e shërbimeve të fshehta, po vepron fort në të gjitha trevat shqiptare.Ajo në bashkëpunim me Serbinë po pengon integrimin e Kosovës në organizmat europian e botëror,por me sa shohim në krye të segmenteve të mafias ballkanike, janë shërbimet sekrete dhe mafia ruse. Parë nga ky këndshikimi pyetja ime është, a e shikon administrate jonë amerikane një fenomen të tillë, dhe në se po pse nuk vepron?A e shikon ajo qëndrimin dyzues të Serbisë sa në rrugën europiane dhe aq me atë ruse? SHBA-ja dhe BE-ja janë në drejtimin e Kosovës që nga krijimi saj si shtet më vehte dhe deri më sot , dhe ajo nuk po integrohet? A ndien ndonjë përgjegjesi administrata jonë amerikane për këto probleme?
Këto vitet e fundit, ka një prirje për të ngritur institucione fetare (kryesisht xhami por jo vetëm), vend e pa vend në të gjitha trojet shqiptare. Janë qindra mijëra milionë dollar (ndoshta miliarda), per ndertimin , mbajtjen dhe predikimin në to. Shqiptarët nuk disponojnë fonde të tilla me mundësite e tyre të brendëshme, atëherë pyetja shtrohet nga vijnë gjithë këto fonde? A ka organizma dhe organizata jashtë shqiptare të interesuara për të investuar kaq shumë dollar në institucionet fetare shqiptare? Toleranca, bashkjetesa dhe mirëshkuesia fetare mijra vjecare shqiptare, kë shqetëson dhe kush është i interesuar për ta prishur atë? Papa vitin e kaluar bëri vizitë në Shqipëri dhe lavdroi në sytë e gjithë botës bashkjetesën fetare shqiptare, ndoshta këtë do ta bëjë edhe ne Kosonë, por pyetja shtrohet kush xhelozohet për këtë? Disa kanë në mendje e në zemër perandoritë e vjetra, disa kalifatin, disa sektet islame suni , disa atë shiit etj.
Shqiptarët duke qenë shumë të dëshpëruar me situatën ekonomike të pa shpresë në trojet e tyre,duke patur një korrupsion vetëm në rritje në cdo hallkë të qeverisjes, duke u ndodhur në një mjedis të shumë fijeve kriminale,e duke qënë të kërcënuar në shumë drejtime, dhe të pa mbrojtur nga shetet e tyre, kërkojnë ndihmë për një rrugëdalje. Vetëm në 2015 nga Shqipëri pati dyqind mijë kërkesa për llotarinë e emigrimit në SHBA , pa përmendur mijra të tjerë që emigruan pa sukse në Europë. Por, disa të tjerë ranë në duarë e mafies duke lëvizur në drejtimin Turqi-Siri e duke u bërë municin për terroristët e ISIS-it.
Mendoj se shërbimet tona amerikane kanë dijeni të plotë për sa më sipër, por nuk po shohim asnjë gjë konkrete të lëviz në këtë drejtim. Gjykoj se administrate amerikane duke ndihmuar ceshtjen shqiptare, në të njejtën kohë ndihmon edhe vehten e saj. Një faktori shqiptar i fortë në Ballkan mendoj se është shumë i dobishëm jo vetëm për interesat e tyre, por edhe për ato euro-atlantike.
Së fundi, Zonja Kongresiste, ju kërkoj të falur në se fola gjatë, por më ndieni se jam shumë i shqetësuar për situatën në trojet shqiptare. Ju falenderoj që më mundësuat të bisedoj me Ju, dhe konsideroj një korektesë të madhe filminin dhe incizimin e bisedës dhe shpresoj se ato do ti përcillni në drejtimin e duhur.”
Kongresistja e nderuar Ileana Ros-Lehtinen, më falenderoi për mendimet që i dhashë( ashtu sic bëri edhe për sejcilin folës vec e vec), për sinqeritetin me të cilin fola, dhe më premtoi se gjithsa biseduam do të jetë një nga problemet e punës saj për të ardhmen. Me pas e mori fjalen Z.Ibrahim Kolari i cili foli specifikisht per problemet e shqiptareve ne trevat shqiptare ne Maqedoni.