Nga Rafael Floqi/
Dega e Vatrës në Michigan, ditën e diel kremtoi me madhështi Festën e 28 Nëntorit në mjediset e një qendre sa fetare dhe patriotike, e lidhur historikisht me Vatrën, si Teqeja Bektashiane e Baba Rexhebit në Taylor.
Kjo zgjedhje sipas drejtuesve të degës së Vatrës ishte bërë qëllimisht, pasi në përgjithësi, besimi bektashi e ka karakterizuar një qëndrim të hapur dhe tolerant ndaj besimeve të tjera, edhe në kontekstin patriotik, ka kontribuar në një klimë të përgjithshme të bashkëjetesës dhe tolerancës ndërkomunitare. Kontributi i bektashinjve në lëvizjet për liri dhe drejtësi ka shpesh sjellë një dimension patriotik në veprimtarinë e tyre, duke filluar qysh me Naim Frashërin dhe ka qenë i pashoq.
Kështu dega e Vatrës e Miçiganit duke festuar në teqenë bektashiane të Detroitit, në Miçigan të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në teqenë e shenjtorit Baba Rexheb Beqirit, gjeti një ambient sa miqësor aq edhe të lirë (falas), siç pohon Baba Eliton Pashaj. Dhe kur baba Rexhepi u nda nga kjo botë, me njerëzit dhe të afërt të tij, me ata që e rrethuan plot dashuri qysh në vitin 1954 që kur u çel teqeja, që sakrifikuan për rritjen e këtij objekti, që jo vetëm praktikuan ritet dhe traditën bektashiane, por ditën gjithashtu arritën të ruanin të paprekur, vëllazërinë brenda tyre, vëllazërinë me krejt racat, etnitë dhe dallimet fetare në vendin kampion të demokracisë si Amerika,
Ky ishte një organizim i mirë, i dukshëm i bërë nga dega e Vatrës dhe nga drejtori i degëve të Vatrës z. Mondi Rrakaj që synon të krijojë në traditë, që dhe degët e Vatrës të kremtojnë këtë ditë të gëzuar së bashku. Gjithçka ishte e planifikuar në detaje, qysh nga flamurkat e vogla për t’u kapur në xhaketë e deri tek zbukurimet e sallës si dhe ushqimet shqiptare të përgatitura më së miri. Të pranishmit ishin një kombinim i bukur mbarëshqiptar, me vatranë të respektuar të Michiganit, por edhe bashkëdhetarë frekuentues të teqesë. Të gjithë në pritje të këtij eventi kuq e zi.
Në tavolinën kryesore kishin zënë vend nënkryetari i Vatrës, z. Alfons Grishaj, sekretari z. Pashko Camaj, kol. Dritan Demiraj e miq të ftuar, si deputeti shqiptar i Malit të zi, Nikollë Camaj, dhe kryeimami i Korçës Ledjon Cikalleshi, natyrisht edhe i zoti i shtëpisë, Babai i teqesë Eliton Pashai, që ndihmoi deri në minutat e fundit për organizimin i shoqëruar gjithnjë me atë humorin e tij karakteristik…
Ndërsa mua dhe z. Franz Grishaj na ra detyra dhe nderi, për të bërë si moderimin aq edhe mbajtjen e kumtesave përkujtimore të rastit në shqip dhe në anglisht.
Pas himneve kombëtare i erdhi radha të zotit të shtëpisë Baba Eliton Pashajt të hapte dhe të bekonte darkën. Baba Elidoni theksoi dhe i uroi të gjithë të pranishmit për festën, ai theksoi mesazhin e përjetshëm të patriotit baba Rexhepi, mesazh, që është i shkruar edhe në anglisht në tyrben e tij.
Pas hapjes, i erdhi radha z Franz Grishaj sot 60-vjecar, i lindur dhe rritur në SHBA, një aktivist i komunitetit, që të mbante një fjalim përgjithësisht, në anglisht për etapat që kaloi lëvizja kombëtare drejt pavarësisë dhe përcaktoi, për më të rinjtë të gjithë etapat historike dhe domethënien e tyre. Mesazhi që e përcolli me entuziazëm i mëshoi idesë se edhe sot si 111 vjet më parë, ka rëndësi vlera patriotike dhe bashkimi mes shqiptarëve.
Pas Francit përshëndeti dhe z, Nikollë Camaj, që si një shqiptar që jeton në trojet auktoktone në Mal të Zi, se sa rëndësi e domethënie ka dita e Pavarësisë së Shqipërisë edhe për malësorët që e ngritën të parin flamurin, me Dedë Gjo Lulin në Bratilë të Deçiqit. Z. Camaj analizoi veprimet e fundit të qeverisë malazeze, dhe futjen e disa partive shqiptare në Parlamentin e Malit të zi, dhe tha se “Qeveria e Re dhe pika e marrëveshjes për deputetët shqiptarë, ka qenë presioni i miqve tanë ndërkombëtarë dhe garancia e tyre, pasi kjo qeveri mund të mos ishte e pranueshme, dhe as do që do të krijohej, dhe se shqiptarët do ta bojkotonin atë”.
Dega e Vatrës në Michigan me këtë rast nuk kishte harruar as dhe disa vlerësime, për figura të rëndësishme të degës të Vatrës, për kontributet e tyre shoqërore dhe patriotike. Kështu nënkryetari i Vatrës z. Alfons Grishaj dhe sekretari i Vatrës Pashko Camaj, dhe kol. Dritan Demiraj u shpërndanë certifikata mirënjohje me motivacione të ndryshme, për veprimtarinë e tyre shoqërore dhe patriotike: Baba Eliton Pashajt, z. Mynyr Nazifi, z. Nikollë Camaj si dhe aktivistit Dragush Beqiraj.
Pas mirënjohjeve i erdhi radha për të përshëndetur imamit të Korçës, Ledion Cikalleshit, i cili solli përshëndetjet më të mira, në emër të komunitet mysliman në Shqipëri, dhe evokoi rëndësinë e një ngjarje të tillë për gjithë kombin shqiptar.
Fëmijët e grupit të valleve pranë Balkan Center, mesi po duronin për të kërcyer vallet tona kombëtare. Këto vajza të reja me vallet dhe muzikën e tyre e mbushën ambientin gjithë tinguj dhe hijeshi kostumesh kombëtare. Por krenaria e nënave të tyre kapërcente malet. Me që po flasim për krenari. A ka më krenari se kur këto vajza të falënderojnë për mundësinë që iu kemi dhënë për performuar për para bashkatdhetarëve. Kjo tregon se traditat shqiptare do t’i mbijetojnë kohës po ashtu si kjo festë e madhe.
Dhe pas tyre më erdhi radha mua të mbaja një fjalë përshëndetëse, për këtë ngjarje të madhe dhe për rolin e Vatrës, por nuk mund të rija dot pa përmendur edhe rolin e paraardhësve të mi në shpalljen e pavarësisë. E ndaj ndër të tjera theksova: “Ndërsa festojmë 28 Nëntorin, duhet të pranojmë sakrificat e atyre që erdhën përpara nesh. Heronjtë dhe heroinat që qëndruan përballë sfidave të kohës së tyre, të vendosur për të krijuar një shtet sovran shqiptar. Shpallja në Vlorë e pavarësisë e Shqipërisë nga Perandoria Otomane është padyshim një nga ngjarjet më të rëndësishme. Të gjitha studimet historike, kujtimet apo episodet e mëvonshme, që bëjnë fjalë për pavarësinë e Shqipërisë, të gjitha bashkohen në një pikë të vetme: në mbrëmjen e 19 nëntorit 1912, ndërsa ngjitej në shkallët e anijes “Baron Bruck”, “burri i urtë” Ismail Qemali dhe e gjithë shpura që e shoqëronte atë, ishin të qartë se po shkonin drejt pavarësisë së Shqipërisë, më 28 nëntor 1912. Në një intervistë të kohës, dhënë gazetës italiane “Il Piccolo”, përpara nisjes, Ismail Qemali dëshmoi strategjinë e tij: “Shpallja e pavarësisë është e pashmangshme. Ne duam t’i paraqesim Evropës faktin e kryer. Do të krijohet një qeveri e përkohshme e ndoshta, unë do të jem kryetar. Ju siguroj se për idenë e pavarësisë, jemi të gjithë në një mendje”.
E natyrisht nuk mund të fshihja krenarinë time, për paraardhësit e mi si Thanas Floqi një firmëtar i Pavarësisë së Shqipërisë dhe shtova: “Sot në këtë ditë të shënuar, të 111-vjetorit e shpalljes së Pavarësisë në Vlorë, përkujtohet me mirënjohje e respekt dhe një patriot si Thanas Floqi, një nga firmëtarët e shpalljes së Pavarësisë. Ai ishte një nga intelektualët e njohur të kohës, krijues, e mbi të gjitha atdhetar i spikatur. Ai do të respektohet si i tillë ndër breza, pasi ka lënë gjurmë në historinë e vendit. Në stendat e Muzeumit Kombëtar në Tiranë kur sheh me vëmendje firmëtarët e aktit historik të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Midis firmave të I. Qemalit, L. Gurakuqit e të tjerëve, më tërheq si magnet firma e Thanas Floqit, vëllait të Kristo Floqit bashkëthemeluesit të Vatrës . Të them të drejtën diçka ndjej një ndjenjë krenarie për këtë paraardhës timin të trungut tim familiar, që atëherë, atë ditë të 28 Nëntorit historik të 1912-tes, ishte vetëm 28 vjeç dhe qëndronte pranë plakut mjekërbardhë Ismail Qemali.”
Pas fjalimit që u vlerësua nga të pranishmit, ia dhuruam skenën një këngëtare të njohur si Gerona Hyska e cila ka kryer studimet e larta te Fakulteti Ekonomik, Tirane e specializimin e saj ne Diagnostikim i Menaxhimit Operacional te bizneseve Lyon, France. Por qysh prej asaj kohe i është përkushtuar muzikës qysh nga kënga “Të ndiej e festivalit të 2015 e deri tek hiti i fundit “Luj Luj”. Tekst i punuar në bashkëpunim Marenglen Boja & Bes Kallaku. Dhe kështu “Luj luj” vazhdoi koncerti deri vonë për kënaqësinë e të gjithë të pranishmëve pavarësisht moshës krahinës apo besimit, e ku midis të syresh me qeleshe në kokë shquhej flamurtari i përhershëm i demonstratave për Malësinë e Kosovën, Vasel Ujkaj e deri tek vatranët e rinj vajza dhe djem që kishin ardhur dhe për t’u argëtuar si shqiptarët e Shqipërisë ashtu shqiptarët Kosovës e të Maqedonisë.
Një falënderim i përzemërt për organizatorin e këtij eventi, kryetarin e degëve të Vatrës, një djalë i përkushtuar gjithë pasion si Mondi Rrakaj që u mor me organizimin, që nga biletat e deri tek ushqimi, madje dhe me organizimin e muzikës.
Gëzuar pra 28 Nëntorin, të gjithë vatranëve të Miçiganit. Të gjithë shqiptarëve kudo janë që ndërsa ngremë flamurin tonë lart dhe marrim pjesë në festa, të mos harrojmë përgjegjësinë që vjen me lirinë. Flaka e krenarisë sonë kombëtare le të digjet me shkëlqim në zemrat tona, duke na shtyrë drejt një të ardhmeje ku idealet e 28 Nëntorit jo vetëm festohen, por përjetohen çdo ditë.
Në mozaikun e historive botërore, Dita e Pavarësisë së Shqipërisë, e festuar më 28 Nëntor, zë një vend të veçantë – një ditë që përmbledh frymën e qëndresës, kërkimit të lirisë dhe unitetit të paepur të një populli.
Ndaj të mos harrojmë edhe këngën e firmëtarit të pavarësisë, Thanas Floqit ,që më 1908, në Vlorë, themeloi orkestrën “Labëria”… dhe e asaj kohe është dhe kënga patriotike e kohës se robërisë turke, me titull “O trima luftëtarë”, kompozuar dhe me tekst të vet atij që është dhe si një përjetësisht një kushtrim.
O trima luftëtarë
O bijtë e Skënderbeut
A doni ju shqiptarë
Lirinë e mëmëdheut ?
Se mjaft në robëri
O e mjera Shqipëri
O djem rrëmbeni pushkën
Ja vdekje, Ja liri! …
