Archives for July 2018

Vendimi i GJND-së dhe integriteti territorial i Kosovës

July 22, 2018 by dgreca

Nga Enver Bytyçi/

Si sot tetë vite më parë në Hagë të Holandës Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë shpalli vendimin e saj këshilldhënës për legjitimitetin e shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Kryetari i kësaj gjykate, japonezi Hisashi Oëada, deklaroi se sipas këtij vendimi “deklarata e shpalljes së njëanshme të pavarësisë së Kosovës nuk ka shkelur të drejtën ndërkombëtare” dhe se kjo deklaratë gjtihashtu “nuk është në shkelje të Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së”! Ishte hera e parë në historinë e kësaj gjykate, kur asaj iu desh bazuar në një kërkesë të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së të tetorit 2008 të merrte një vendim për çeshtje të tillë. Kërkesa e Asamblesë ishte produkt i këmbnguljes së ish-ministrit të Jashtëm të Serbisë, Vuk Jeremiq. Vendimi i GJND për të legalizuar dhe legjitimuar pavarësinë e Kosovës dhe institucionet e saj u mor me 10 vota pro e katër kundër. Në përgjithësi kundër votuan gjyqtarë që vinin nga vendet, të cilat deri aso kohe nuk e kishin njohur pavarësinë dhe shtetësinë e Kosovës. Për të realizuar aksionin e tij kundër Kosovës dhe shtetësisë së saj Beogradi zyrtar zhvilloi një diplomaci agresive në të gjitha vendet, të cilat besohej se do të ndikonin në këtë vendim. Vendet kryesore, ku ministri serb, Jeremiq, u mbështet ishin ato që Xhorxh Ë. Bush i konsideronte si “Aksi i të keqes”, si Irani. Shqipëria nga ana e saj punoi fort me vendet e tjera, por pa bujë, dhe procesin e konsideroi si një sfidë të radhës. Vendimi GJND u duk se i dha fund kontestimeve dhe diskutimeve për aktin e shpalljes së pavarësisë së shtetit më të ri në Europë. Pas këtij vendimi diplomacia e Kosovës dhe ajo e Shqipërisë besuan se njohjet do të shtoheshin, madje se kapitulli i njohjes do të mbyllej tashmë. Por nuk ndodhi kështu. Diplomacia e Beogradit e konsideroi vendimin e Hagës thjesht si një opinion dhe jo si akt përfundimtar të njohjes së shtetësisë së Kosovës. Politikanët serbe u angazhuan për rifillimin e një procesi të ri të diskutimeve. Ban Ki-Moon, sekretar i Përgjithshëm i OKB-së, shpalli platformën e tij për bisedime për çeshtje teknike midis Prishtinës dhe Beogradit. BE shpalli qëndrimin e saj politik se “ishte e gatshme të lehtësonte këtë dialog”! Kështu nisi një etapë e re për Kosovën. Bisedimet teknike pas disa muajsh morën karakter të theksuar politik, derisa më 19 prill 2013 u nënshkrua marrëveshja kornizë, në të cilën u parapa krijimi i Asosacionit të Komunave Serbe në Kosovë ose një “Republikë Srpska”, me qëllim imponimin e vendimmarrjes në vend, madje dhe krijimin e kushteve për autonomi të zgjeruar territoriale. Kjo marrëveshje e nënshkruar nga Hashim Thaçi dhe Ivica Daçiq ishte dhe mbetet themeli i konfliktit të brendshëm politik në Kosovë si dhe një shqetësim permanent për qytetarët e saj. Ndaj gjykata kushtetuese e vendit e anulloi atë. Pavarësisht kësaj, lidershipi serb ka mundur që ta avancojë interesin e saj për Kosovën. Sipas Beogradit “Kosova është një punë e pakryer” e për pasojë do të duhet “një konferencë ndërkombëtare për përmbylljen e procesit”! Qëllimi është që për statusin e pavarësisë së Kosovës të nisë procesi nga e para. Fatkeqësisht kreu i Grupit Negociator të Kosovës, Hashim Thaçi, me rekomandim të kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama, e ka pranuar këtë skemë diversioniste të presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiq. Kësaj skeme i është bashkuar edhe “mikesha” italo-europiane, Frederica Mogherini, duke nxitur zgjidhje, të cilat zhvleftësojnë pavarësinë e vendit, integritetin e sovranitetin territorial të tij e për pasojë i jep një goditje të rëndë vendimit të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë të datës 22 korrik 2010 në Hagë. Atë që nuk mundi ta bëjë asokohe diplomacia serbe e Jeremiq, po e bën tani Hashim Thaçi dhe Edi Rama, madje me një përkushtim të spikatur dhe me mjete më radikale sesa ato të ish-shefit të diplomacisë serbe të vitit 2010. Ndarja e Kosovës ishte opsion i Tadiq, por jo edhe i Jeremiq. Ky projekt ishte hartuar nga Dobrica Qosiq në Beograd dhe përkrahur fort nga Rexhep Qosja i Kosovës. Më pas ndarja u projektua nga i ndjeri Xhnixhiç dhe u përkrah nga Hashim Thaçi, me kushtin që ky i fundit të ndihëmohet prej Beogradit për të ardhur në pushtet e për ta mundur Ibrahim Rugovën. Meqenëse Xhinxhiç nuk pati jetë të implementonte projektin e ndarjes, Hashim Thaçi në bashkëveprim me Koshtunicën improvizuan ngjarjet e 17-18 marsit 2004, me qëllim që diplomacia serbe të merrte fuqi më të madhe dhe të imponohej në bisedimet për statusin e Kosovës. Kësisoj ndihmonte edhe ardhjen e Thaçit në pushtet. Ideja fikse e Hashim Thaçit ishte se “Ibrahim Rugova nuk duhej të sillte pavarësinë”! Madje sllogani i tij që u përhap e shpallte hapur këtë ide. Sipas atij sllogani “Nëse pavarësia vjen prej Rugoës, atëherë mos ardhtë kurrë, ne jemi gati të pranojmë Serbinë, mjafton që autor i pavarësisë të mos jetë Rugova”! Dikush mund të habitet, por ky është mentaliteti arkaik i presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi. Ai ndoqi modelin politik të së majtës së Shqipërisë, nxitoi të grabitë pronat e Kosovës, me qëllim grumbullimin e parave të paligjshme dhe në këtë mënyrë ta merrte pushtetin me manipulime, dhunë, grabistje, shitblerje të votës, njësoj si në Shqipëri. Nuk u ndal para asgjëje, mjafton që ta likuidonte rivalin e tij të pakontestueshëm, Dr. Ibrahim Rugovën, i cili nuk nguronte që t’u bënte thirrje qytetarëve që “t’i japin vota edhe Hashimit”! Sot Hashim Thaçi duke përdorur pushtetin e ka thërmuar opinionin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë të 22 korrikut 2010, sepse ka pranuar që procesi i pavarësisë të ridiskutohet, madje që edhe integriteti dhe sovraniteti i Kosovës të vihen në pazar. Gjykata ndërkombëtare e Drejtësisë, ashtu si Rezoluta 1244 e kanë njohur njëkohësisht sovranitetin dhe integritetin territorial të Kosovës. Rezoluta e KS të OKB-së e vendosi Kosovën jo nën Serbi, siç thuhet shpesh, por maksimumi nën Jugosllavinë. Shkëputja e Malit të Zi i dha fund të ashtuquajturës Jugosllavi e për pasojë Kosova nuk kishte asnjë detyrim ligjor ndërkombëtar të pranonte sovranitetin serb. Grupi i Kontaktit, përfshirë Rusinë, vendosi që gjatë bisedimeve për statusin të ndalohej kthimi në situatën e para 10 qershorit 1999, si dhe të ndalohej bashkimi i Kosovës me Shqipërinë. Ky grup nuk ndaloi pavarësimin e Kosovës. Madje rikonfirmoi ruajtjen e integritetit territorial të vendit. Vetëm Hashim Thaçi e Aleksandër Vuçiq janë për shkatërrimin e integritetit territorial të saj. Natyrisht të mbështetur fort nga Edi Rama i Tiranës. Kosova duhet t’i thotë jo këtij funerali për Kosovën. Për interesat e Hashim Thaçit dhe të Edi Ramës nuk mund të cënohet territori i Kosovës. Cënimi i territorit do ta shkatërronte vetë pavarësinë, do të shkaktonte luftë dhe konflikt të ri në Ballkan, do të sillte në vëmendje rikthimin e çeshtjeve të pazgjidhura në Maqedoni, Greqi me Çamërinë, në Bosnjë-Hercegovinë, Vojvodinë, Sanxhak e ndoshta edhe në Mal të Zi. Presheva do të riniste një pranverë tjetër si ajo e vitit 2000 e kështu me radhë! Kush do të fitojë?! Në një luftë të dytë fitues real nuk do jetë askush, por Serbia shpreson se do bëjë realitet ëndërrën e saj shoviniste në Ballkan. Ndihmës në këtë mision ajo ka tashmë Hashim Thaçin dhe Edi Ramën, pa përmendur shërbëtorët e tjerë politikë e mediatikë. Tiranë, më 22 korrik 2018

PJETËR ARBNORI,I BURGOSURI-TANI STATUJË

July 21, 2018 by dgreca

PJETËR ARBNORIN – NJË DUKURI E VEÇANTË, NGA I BURGOSUR NË KRYEPARLAMENTAR E TANI STATUJË…/

Nga Visar Zhiti/

Rikthimi i Pjetër Arbnorit në vendin ku punoi, në Parlament si Kryetar i tij, pas burgut të gjatë, tashmë në bronz, statujë, gjithsesi na e (ri)kujton atë se sa njeri ishte, e kundërta e bronzit, na vjen të flasim, ndërkohë dëshmitar dhe kundërshtar i pa epur i së keqes.

E krahësojnë me Mandelën, e ka patur më të vështirë se ai. Mandelës i thoshin që po të ndërronte mendim e qendrimet, e lironin nga burgu. Me të burgosurit shqiptarë nuk kishte tolerime të tilla. Haveli kishte makinë shkrimi në dhomën ku e mbanin mbyllur, të burgosurit shqiptarë e kishin të ndaluar, duhej të shkruanin fshehurazi në qeli apo kampeve në miniera të tmerrshme, etj, etj.

Pjetër Arbnori është një dukuri, mund të themi. Sa e veçantë, po aq dhe shembëlltyrë. Erdhi nga terri i thellë i dënimeve dhe u bë i njohur në postdiktaturë, në tranzicion, teksa i ishte bashkuar lëvizjes për demokraci duke u bërë dhe lider i urtë. Ashtu mbeti, por shkaktonte dhe shamatë përreth, jo vetëm nga opozita. I ngadaltë, po i sigurtë. I dijshëm, pa shumë fjalë. Dha më shumë se ç’mori. Donin më shumë prej tij, por aq ishin mundësitë. Donin të harrohej, befas kur s’pritej, u kthye i statujtë. Që edhe ajo po përflitet. Ai përsëri hesht, shumë e më shumë.

Na ka lënë disa libra për të cilat një studiues arbëresh në Itali, Giuseppe Gradilone, shkruan se Arbnorin e çoi tek letërsia robëria, burgu.

Qendresa e Arbnorit, fati i tij, lartësimi dhe ndihmesa, të harruarit dhe rikthimi janë me interes, vërtet përbëjnë një dukuri, ku më shumë se sa Arbnorin, kuptojmë kohën, ecurinë e saj dhe të tjerët, ata që bëjnë kohë dhe si. Mes shpresave dhe mashtrimeve.

Ai, besoj, është pjesë e historisë së tanishme, por më shumë se sa në histori, është ende mes atyre që e njohën dhe punuan, që e deshën dhe e sulmuan, që i përballi urtësisht dhe bëri që të bashkohen simbolikisht përballë statujës së tij tani.

Si njëri nga ata që e njohën dhe punoi me të, edhe unë do të doja të thosha diçka, grimca ndodhish, që mendoj se shpjegojnë më përtej. Më thërrasin dëshpërimi i tij fundmë dhe zhgënjimet.

Së pari emrin “Pjetër Arbnori” e dëgjova në burgun e Spaçit, ma tha këngëtari Sherif Merdani… atje në Burrel është dhe ai… di shumë, i urtë… Emri i tij më kumboi mirë, sikur bashkohej e shenjta me arbëroren. E si mund të futej në burg ai emër? Shkruante dhe përkthente, thoshin. Tregimeve dhe romaneve të tij u vinte emër shkrimtari të huaj, sikur ishin përkthime. Me emër tjetër ai ishte regjistruar dhe në universitet, sepse nuk i lejoheshin studimet e larta për shkak të biografisë. ia kishin pushkatuar babanë. Pastaj dhe atë e dënuam me pushkatim se donte të themelonte një parti tjetër, klandestine, demokratike. Pushkatimin ia kthyen në burgim të përjetshëm..

Tjetër emri, tjetër partia, tjetër shkrimet… Të tijat ishin qëndresa në një jetë pa jetë, guximi i të qenit sa më njeri dhe në ferr, dinjiteti i natyrshëm.

Bëri 29 vjet burg, më shumë se sa e gjithë mosha e shkrimtarit tronditës, bashkëqytetar i tij, Migjeni.

Po risjell këtu një rrëfim shumë domethënës për të në burg, e nxora nga burgologjia ime “Rrugët e ferrit”:

DUHANI I PJETRIT…

Burrë i ditur në Burrel (në burg), thonë, është Pjetër Arbnori. Prift është ky? Jo, ka qenë mësues. Shkruan romane. Po ta pëlqeu shkrimin Pjetri, ta dish, ka vlera.

Kush do të bëjë poezinë më të bukur për dritën e hënës, do t’i jap atë 1 kg duhan që më ka ardhur nga shtëpia, u thotë Pjetri shokëve të dhomës së vet.

Vërtet ç’ujëvarë drite, një tuberkuloz i florinjtë dergjej në frëngji! Kurse hëna s’dukej, jo se e kishin zënë retë, por muret ciklopike. Drita e hënës sikur gurgullonte nga ajo copë nate përtej.

U përzgjodh juria (me të burgosur). U mblodhën poezitë, copa letre, copa lëkure, shpirti… ca ishin gati, dikush po donte të përshtaste një tjetër a të bënte të re. Dhe si më e bukura u zgjodh ajo e kolonjarit Luan Burimi. Po ky e ka poezinë në mbiemër. Në emër ka luftën. Ngjan pak me të Alfred De Myzesë. Jo, jo, është origjinale. Ka frymëzimin popullor të krahinës së vet. Është stili i tij kështu. Urime, Luan! E mrekullueshme ideja jote, Pjetër, për këtë konkurs në burg!

Asnjë gazetë nuk do të shkruajë, s’do të flasin radiot, televizioni. Poetët jashtë, ata të realizmit socialist, marrin çmime të mëdha, me poema për diktatorin, për komunizmin, Partinë, u japin dekorata atyre, pará, studio, udhëtime jashtë shtetit. E ata asgjë nuk thonë, jo protestë, jo, por as një mërmërimë. Të paktën këtë konkurs poetik në burg, dhe s’është i pari, për një hënë që s’kursen ta derdhë dritën dhe për ne, të dënuarit, kujtoheni…

Më pas, kur ra perandoria komuniste e Shqipëria mori tjetër udhë, do të na ndodhnin gjëra që as guxonim t’i ëndërronim.

Ja, Pjetër Arbnori do të vendosej si kryeparlamentar pikërisht në zyrën e diktatorit Enver Hoxha, në ngrehinën ku kishte qenë Komiteti Qendror i PPSH-së e shndrruar tashmë në Kryesi të Kuvendit.

Në burgologjinë time të dytë “Ferri i çarë”, e rrëfej këtë, përjetim imi:

PJETRI NË ZYRËN E ENVERIT

Kur hyra për herë të pa rë në zyrën e Diktatorit në ngrehinën e Komitetit Qendror, pata ankth dhe një frikë të tjetërllojtë, të mistershme. Kujtova se do të kapërceja mbi kufoma për të mbërritur në atë derë. Trokita. Ja, ja, nga kjo zyrë i vinin mynxyrat Shqipërisë. Shandani në tavan po më dukej si kokë e prerë, e kapur nga flokët e përgjakur. E pabesueshme.

Në poltronën e tij qe ulur Kryetari i porsazgjedhur i Parlamentit, Pjetër Arbnori, mbas 29 vjetësh burg. Prapë me rojë ai, dikur e ruanin si të burgosur, tani…

“Pse, nuk u pushkatua ki? – pyeti fantazma e Enver Hoxhës. – Apo u kthie këtu pas vdekjes së vet, fantazmë si unë? Kot ia falëm atë dreq jetë, na paska dashur të themelojë parti tjetër, është dhe katolik, do të më kenë mashtruar, vetëm tradhtarë kam pasur përreth, jo bashkëpunëtorë.”

– Dua të punojmë bashkë, – më tha Pjetër Arbnori, – merru me bibliotekën dhe shtypin këtu. Pranon?

– A nuk është e tmerrshme?… – e në vend të thosha “zoti”, desh mërmërita: – Shën Pjetër.

Pashë në tryezën e tij telefonat. M’u dukën si mjete torture.

– Nuk di t’i përdor, – më tha, – sidomos këta të brendshmit. Butonat kanë ende emrat e anëtarëve të Komitetit Qendror dhe të ministrave të pushkatuar. S’dihej a u telefononte dhe atyre, i thërriste të vrarë. Poshtë ndërtesës është labirinti, bodrumet dhe kanalet e nëndheshme. Të çojnë nëpër vilat e gjithë udhëheqjes. Në punë do të vish me kravatë.

Ndërsa po më përcillte, vura re se i tërhiqte si zvarrë këpucët e bardha, “ngaqë ka mbajtur gjatë vargonj ndër këmbë, – mendova, – dhe vazhdimisht ka ecur me shapka burgu.”

– Dëgjo, po të duash, zbrit me ashensorin e Enver Hoxhës, del më shpejt, – dhe më shtrëngoi duart.

Kur u mbyllën dyert, m’u duk se isha në një dhomë të ngushtë nga ku do të shpërthente gazi i vdekjes. Nëpër pasqyra më fanitej Enveri. Jo kaq pranë tij, o Zot! Ashensori po zbriste për në ferr.

PARA SE TA BËNIN STATUJË DHE MË PAS

Nga të qenit simbol i vuajtjes dhe i qendresës në diktaturë dhe deri sa u bë statujë në demokraci është në mes koha e Pjetër Arbnorit – njeri. Meqënëse ai i mbart dhe i bashkon këto dy kohë, le ta quajmë dhe ne atë “demokraturë”, me të gjitha kuptimet që i japin asaj në media.

Kam ndjesinë se, në fund të fundit, më shumë janë dashur simboli dhe statuja e tij se sa vetë Pjetri. Dukuri kjo dhe e kohëve të tjera, por dhe e vendeve të tjerë, besoj, por jo kaq e rëndomtësuar deri në mosmirënjohje sa tani në vendin tonë.

Besoj se njerëz si Pjetri pak a shumë e kapnin këtë, e kuptonin që edhe po përdoreshin dhe mundoheshin të bënin moralisht më të mirën e mundshme brenda këtij kushti.

E njoha dhe unë Pjetër Arbnorin, madje punova me të në parlament e më vonë takoheshim e bisedonim. Do të desha të kujtoj ndonjë gjë në nderim të tij, janë grimca, i bindur që të tjerë më afër tij kanë më shumë e rrëfime më të rëndësishme.

Arbnorin unë e pashë të ishte i qetë, gjë që e bënte të dukej si me shumë heshtje, me një si tis trishtimi të pandarë, edhe kur qeshte.

Shef i shkëlqyer, thoshim. I palodhur. I drejtë. Si kryeparlamentari i parë në demokraci, në ngrehinën e Kryesisë kishte dhe punonjës të së kaluarës, kur aty ishte Komitetit Qendror i PPSH-së, që frika po u dilte shpejt nga ne. Pjetër Arbnori jo vetëm që nuk bëri luftë klase, por kur dilnin delegacione apo grupe jashtë shtetit, kujdesej vetë që t’u vinte radha të gjithëve dhe atyre që kishin 10 apo 20 vjet punë e nuk kishin dalë kurrë jashtë me Enverin.

Arbnori u përball me sulme si kryeparlamentar, jo vetëm të kundërshtarit politik, por dhe të të vetëve. Përgjigjej rrallë ose fare. Kujtoj kur e sulmoi një herë deputeti Azem Hajdari. Unë dola në media në mbrojtje të Pjetrit, më shumë si bashkëvuajtës i tij. Azemi më erdhi në zyrë gjithë përzemërsi, jo vetëm që më dha të drejtë, por dhe më përgëzoi. Ishte rrezatimi i Pjetrit, që lëshonte mirësi. Drejtpeshues dinjitoz i çështjeve. Mbaj mend që vizitoi në burg dhe vejushën e diktatorit, Nexhmie Hoxhën, të dënuar për shpërdorim të fondeve shtetërore në Bllok dhe jo të shpërdorimit të pushtetit, të rrënimit të Shqipërisë, të izolimit të saj, të vrasjeve dhe persekutimit gjeneral.

Kushtet e burgut te vejushës së diktatorit ishin ku e ku sa herë më të mira, madje luksoze, po të krahësosheshin me ato të Pjetrit dhe të të gjithë burgosurve shqiptarë të regjimit të asaj.

Pjetri takonte me shumë dëshirë Shenjtoren Nënë Tereza, kur vinte në Tiranë, po e kisha parë të ikte me qejf dhe në takimin me atë aktorin komik anglez, i njohur si Pitkini.

Ndihej përkujdesi në veshjen e tij. Parapëlqente ngjyrat e çelëta, jakat e bardha, këpucët e bardha. Ishte bashkëshort i mirë, gjithë kujdes dhe baba i dy fëmijëve të bukur. Mbanin emrat e prindërve të tij. I pëlqente të fliste për ta. I shkoja shpesh në zyrë dhe i kërkoja takime, i kërkonin ndihmë, ndonjë grup për pronat që nuk po i merrnin dot, ndokush për shkollë për fëmijët e ish të persekutuarve, donte të futej në punë një tjetër, ish i burgosur. Dua në doganë, kërkonte njëri. Pse pikërisht atje, thoshte Pjetri, mjafton të futesh në punë.

Kujtoj poetin Frederik Rreshpja, bashkëvuajtës yni, që më tha t’i thosha Pjetrit se po i konfiskonin shtypshkronjën, nga që kishte shtypur trakte, që bënin thirrje për të mos votuar referendumin për Kushtetutën e re dhe kundër Presidentit Berisha.

Arbnori dha porosi me shkrim që të mos cënohej Frederik Rreshpja me zell politik dhe jo më shumë se ç’e përmbante ligji.

Në zyrën e tij hynin shpesh deputetët Uran Butka, Pjetër Pepa, mbaj mend dhe botuesin Shefki Hysa.

Me Arbnorin kisha udhëtuar me helikopter për një takim të gjerë kulturor në Sarandë. Në kthim ai do të ikte në Shkodër, por unë doja të ndalja në Lushnjë, te ime më dhe ai u tha pilotëve që të uleshin ku të mundnin. Helikopteri zbarkoi në fushën ndanë stadiumit. Të rinjtë që po luanin me top, e ndërprenë…

Arbnori erdhi dhe vetë në Lushnjë për të parë në teatër një pjesë të tim eti, “Përqafime i dy kundërshtarëve”, rivihej në skenë pas gati gjysmë shekulli. Por ne duhet ta dekorojmë këtë autor, tha.

Ne takimet zyrtare i pëlqente të thoshte se ai, si Kryeparlamentar, ishte katolik, Kryeministri ortodoks dhe Presidenti mysliman. Një rastësi kuptimplotë për ne, shtonte. I rëndonte koka si e.Çurçillit.

E kisha parë dhe në takime të vështira. Mbaj mend atë me një grup të madh parlamentarësh grekë, mbi 20 veta, të cilët kërkuan që në takim të ishin vetëm me të. Dolën këshilltarë e bashkëpunëtorë të tij, unë nuk dola, mbase nuk rashë në sy se ndodhesha mes grekërve. Ai i vetëm i përballoi me sukses, tregoi se e njihte historinë e tyre po aq mirë, në mos më shumë se ata. Dhe e mbrojti bindshëm situatën e rënduar në Jug dhe premtoi zgjidhjen.

Kisha qenë me Arbnorin-kryetar Parlamendi në vizitat zyrtare në Maqedoni e Rumani. Me homologun e tij rumun, një autoritet me ndikim të madh, Arbnori ishte perfekt.

Gjeja rast dhe i thosha të mos harronte Ditarin e Burgut, duhej botuar patjetër, jo vetëm romanet dhe novelet dhe letrat. Aty, te ditari është rëndesa… Eh, më thosh, nuk kam kohë tani, kur të dal në pension. Po jepua të tjerëve, ta daktilografojnë të paktën. Eshtë me një alfabet që e kisha shpikur vetë, më shpjegonte, për të mos ma kuptuar policët e burgut dhe tani e kam harruar, nuk e lexoj dot as unë.

Kur përgatiti për botim novelën lirike “Bukuroshja dhe hija”, i thashë se është e çuditëshme historia se si e kishte shkruar atë në birucë, në ata shiritat e bardhë anëve të gazetave. E kishin dënuar nga që kishte lënë shtrembër shapkat e veta në fund të shtratit.

Megjithëse i ngarkuar me shumë punë, e shkruajti natën hyrjen që ia kërkova. Ja, tha. Poeti Teodor Keko bëri një kritikë shumë të bukur për librin, goditur pikërisht prej saj.

Nën kujdesin e shkrimtarit Novruz Shehu, dolën të gjitha letrat e burgut të Arbnorit në vëllimin e madh “E dashtun Nanë”.

Më pas në Itali Arbnorin do ta prisja edhe unë. Kishte dhurata për të gjithë personelin e Ambasadës. Djalit tim të vogël i dha një arush të madh. Shoferi atje na tha se për herë të parë merrte një dhuratë nga një funksionar i lartë. Mbajti një ligjëratë në Universitetin “La Sapienza” në Romë.

Dhe në New York, më kanë treguar kolegë, që i tillë ishte shfaqur, modest, po kështu dhe në Washington.

Mbas vitit të çmendur 1997, kur Partia Demokratike dhe Arbnori ranë në opozitë, pritej nga adhuruesit e tij që ai me konsensus të ishte Presidenti i Republikës. Por nuk e dimë se sa mbështetje pati nga të dy kahët. Simboli i tij po zbehej.

Pjetri dinte të ishte dhe i sakrificës. Për fjalën e lirë u fut në një grevë të vështirë urie, i mësuar me to nga dikur.

Ndërkaq dhe më pas e ruante atë buzagazin dhe humorin shkodran mes miqve. Dhe miqtë e tij mbeteshin të pandryshuar, po ata që kishte patur në burg e pasburgut, kur punonte si marangoz. Po kështu dhe heshtja dhe një ai trishtimi siperan.

Kur rierdhën në pushtet demokratët, po thuhej se ai mund të shkonte ambasador pranë Selisë së Shenjte në Vatikan. E priste me shumë dëshirë, por nuk më kanë thënë gjë, më tha urtësisht një pasdite.

Ndërkaq unë i kërkova ndihmë për djalin, do të fillonte shkollën, klasën e parë. Ai u përkujdes, shkoi te Ipshkvi ynë Rrok Mirdita dhe im bir u regjistua në shkollën katolike “Ylber” në Tiranë, ku ishin dhe fëmijët e tij e ai zori miqësi me ta.

Takoheshim përzemërsisht në përurime librash. Rrallë. Si të papunë të dy. Dukej sikur dhe harrosa po marrshonte fitimtare. A thua kishte mbaruar misoni i Arbnorit?

Iku vetëm në Napoli, për të mos i bërë merak familjarët, për të kryer një ndërhyrje kirurgjikale, aspak të vështirë, por ndodhi ajo që s’pritej, befas vdes në spital.

E shoqja, Suzana, kërkoi që ceremonia mortore të mos ishte zyrtare. U mblodhëm shumë qytetarë në Katedrale në Shkodër.

Ndërkaq Piramidës së diktatorit Hoxha, të shndërruar në Qendrën Ndërkombëtare Kulturore, i vunë emrin “Pjetër Arbnori”, të atij që i kishte marrë zyrën së pari Enverit.

Por Piramida, nëse do të prishej siç diskutohej, do të humbte dhe emrin e ri. Por ai emër u spostua dhe pa u prishur Piramida.

Kur punoja në Ministrinë e Kulturës si drejtues i saj, një ditë më bie telefoni. Ishte shkrimtari Stefan Çapaliku. Më tha se skulptori Sadik Spahija kishte realizuar një portret të Arbnorit dhe se është në nderin e të gjithëve që ajo skulpturë të vihet diku në Tiranë, në Parlament, kudo, patjetër.

Më bëri përshtypje një si këmbëngulje e tij. Sikur kërkonte të trande pluhur harrese. Dhe nisa interesimin tim më lart. E dija forcën tronditëse të atij skulptori, e kisha parë te grupi skulpturor i poetëve të Librazhdit. Kërkova vendin ku mund të vendosej. Po nuk është realizuar mirë busti, mora përgjigje. Dhe ca më lart më thanë për ta lënë për më vonë.

Ç’kanë ata me anën artistike te veprës, u nxeh me të drejtë Çapaliku, detyra e tyre është të caktojn:e vendin se ku mund të vihet, se për anën artistike përgjigjen artistët, konkursi, komisioni që e ka miratuar. E kur më vonë?

Ndieja një si bosh brenda vetes. Një si braktisje dhe ankthin e ftohtë që vjen pas saj. Më mirë vonë se kurrë. Me ironi apo pa ironi? Mbasi priti nja 10 vjet statuja e Pjetrit, e nxorën për ta vënë në lulishten para ngrehinës ku ai punoi si Kryeparlamentar.

Dhe e sollën kundërshtarët e tij. U mbodhën në përurim jo vetëm familjarët dhe miqtë e përhershëm, por Kryeparlamentari aktual Ruçi, Presidenti i Republikës Meta, nga pozita dhe nga opozita, Basha. Dhe Zonja Topalli, ish Kryeparlamentarja tjetër demokrate, e para grua. Dhe Berisha – themeluesi i opozitës zyrtare, President dhe Kryeministër i saj, lideri historik. Me të cilin Arbnori bashkëpunoi me përkushtim e besnikëri.

Më dukej sikur nga çasti në çast Pjetri do të shpërndante cigare të dredhura, nga ai duhani i tij i burgut.

Ai urtësisht gjithsesi sikur e dha një tërmet të vogël kundër harresës së dëmshme. Busti i tij mbart qortim për të gjithë në heshtje. Dhe ashtu siç nuk pëlqehet qortimi gjithmonë, edhe pamja e tij e bronztë ngjalli pakënaqësi dhe shkaku s’është më Pjetri, por simboli i tij.

Unë po flas se më thërret dhëmbja e atyshme. Statuja e Pjetrit ka enigmën e një zemërimi sublim të një të burgosurit të madh. Edhe nëse nuk e pikasëm te origjinali. Dhe fletët e librit në krah. Të shkruara e të pa shkruara. Nga që kemi mjaft për të thënë, edhe pas vdekjes.

Po më e rëndësishme tani është rikthimi. Duke u sjellë prej kundërshtarëve, unë e shoh si një përpjekje për t’u pajtuar bashkarisht me historinë, një mirëkuptim dhe shtrirje dore, ndjesa e paguxuar dhe kështu busti i Pjetër Arbnorit bëhet më i patundshëm dhe dyfish i vyer. Ngjan si i një porosie biblike, që “armiqtë t’i bëjmë vëllezër” dhe Pjetër Arbnori, aq sa ishte e munduar, ia doli. Edhe tani me vetminë e trishtë të një satuje.

Tribuni i demokracisë Pjetër Arbnori

July 21, 2018 by dgreca

1 arbnori (Pjeter 18 janar 1935 – 8 korrik 2006)/Nga Anton Çefa*/

Më i afërmi ndër shokët e tij të fëmijërisë dhe të rinisë kam qenë unë. Rrethanat e jetës i ndajnë dhe i largojnë njerëzit, por zemrat e shokëve e të miqve nuk njohin ndarje.

Vdekja e tij e parakohshme dhe e papritur më pati tronditur aq shumë sa që nuk qeshë në gjendje të merrja penën. E pra, unë kisha shkruar për të, dhe kisha aq shumë për të thënë. E kisha detyrim, e ndjeja si peng, por edhe si çlirim shpirtëror nga dhimbja; megjithëse e dija që nuk do të shpëtoja nga ajo dhe nuk e ndjej se po përligjem e po qetësohem me këtë shkrim.

U rritëm bashkë. I kishim shtëpitë jo më shumë se 100 hapa larg njëri-tjetrit. Nga dera e oborrit e shtëpisë sime, e shihja atë kur dilte në kopshtin e “Shtëpisë së mbetur përgjysmë”, siç e ka titulluar ai romanin kushtuar viteve të fëmijërisë dhe të rinisë.

Pjetri erdhi në lagjën tonë, në vitin 1942, shtatëvjeçar. Kishim një diferencë fare të vogël moshe, vetëm 5 muaj. E kujtoj që në fëmijëri me atë natyrë të qetë që e ka karakterizuar gjithnjë – refleks i një flegme pjekurie dhe maturie të hershme, që ndrydhte në çdo rast impulset e mospajtimit dhe kundërshtimit deri në protestë ndaj së keqes, në çfarëdo ngjyre që të shfaqej ajo dhe prej çfarëdo drejtimi që vinte.

U nisshim për shkollë heret mbasi zgjoheshim, porsa dilte drita, nga zhurma e mitralozave që lajmëronin Shkodrën se në periferi të qytetit, pas varrezës së Rmajeve- shumë afër lagjes sonë, u pushkatuan edhe një grup “reaksionarësh”, mbi të cilët rëndonte një faj shumë i madh: ata e donin Shqipërinë ndryshe nga komunistët, që po ia bënin fli politikës sllave dhe paçavureve marksiste-leniniste. Për gjithë qytetin, e edhe për ne fëmijët, në atë kohë unë e Pjetri kishim shkelur në të 12-in e në të 13-in vit të jetës, bëhej objekt i përgjithshëm diskutimi ngjarja e përgjakshme. Shqiptoheshin emrat, flitesh për rrethanat e jetës dhe viheshin në dukje meritat e secilit prej martirëve.

Dy shkollat e mesme të qytetit, pedagogjikja dhe gjimnazi, që zhvillonin mësimet në të njëjtën ndërtesë, qenë bërë qendër e rezistencës së rinisë shkollore kundër komunizmit. Për ta mposhtur këtë rezistencë, qeveria pati sjellë si nxënës konviktorë kryesisht nga Jugu i vendit ish-partizanë a djem të tyre, që i kishim ndër klasa, por që ishin 4-5 vjet më të mëdhenj nga ne. I mbaj ndër mend si sot mbledhjet e tendosura nervash, që organizonin ata me britma çjerrëse e kërcënime, që përfundonin në oborr të shkollës me rrahje. Këta “revolucionarë të çartur” i sulmonin të rinjtë që përjashtoheshin herë pas here nga shkolla dhe i rrihnin kafshërisht. Ky kontigjent, i çmendur politikisht dhe i çoroditur moralisht, mbas mbarimit të shkollës dërgohej për të studiuar jashtë shteti, në vendet e Evropës Lindore, kryesisht në Bashkimin Sovjetik. Mbas përfundimit të studimeve këta elementë u bënë kuadro të atij regjimi kriminal, që sundoi për 50 vite. Edhe sot e kësaj dite, mjerisht, pa i vrarë ndërgjegjja fare për çfarë i bënë popullit dhe atdheut, shetisin në rrugët e kryeqytetit, kryenaltë për bëmat e tyre të fëlliqura.

Në këto rrethana u formuam me një urrejtje të ligjshme kundër komunistëve. Kur u ndamë, unë u emërova mësues në rrethin e Matit, (ai, një vit më vonë, në Dukagjin), i dhashë një poezi prej dy sonetesh, që ia kisha kushtuar atij sikurse edhe ndonjë shoku tjetër. Titulli qe: “Kah galeritë e ardhmenisë arbnore”, që ai e ndryshoi: aty për aty: “Kah katakombet e ardhmenisë arbnore”, si për ta parandjerë zezonën që do t’i ndodhte atdheut. Dhe shkroi: “Questo e il mio dramma che pianger’ mi fa”. (Kjo është drama ime që më bën të qajë). Me shumë poezi të tjera u dogjën edhe sonetet e katakombeve. Mbaj ndër mend vetëm strofën e parë dhe disa rreshta të shkëputur:

“Ndër sytë e tu, gjurmues t’ mendimit pashë

Shqetinë e vlagshtë për botën e praksueme

Shqetinë qi thekshem shpirtin t’ vrau e n’ fashë

Zemrën s’ta la jo kurr n’ ndiesi t’harbueme.”

Pjetri në atë kohë shkruante poezi satirike. Kishte një talent të rrallë. Letrat e tij derdheshin në një harmoni të çuditshme satire. Koha i zhduku të gjitha.

* * *

Arbnori na ka lënë një pasuri të madhe shpirtërore në disa fusha: rrugën teorike dhe praktikën e politikës së tij për ndërtimin e demokracisë, veprën letrare, të cilësuar si “koherencë shembullore njerëzore dhe artistike” të jetës së tij dhe, mbi të gjitha, plarformën e përpjekjeve në rrethana të jashtëzakonshme jo vetëm për të mos iu nënshtruar, jo vetëm për t’i dalë përballë, por edhe për ta mposhtur të keqen, poshtërsinë, të shëmtuarën, ferrin e diktaturës, atë që ai e ka quajtur “Lufta për të mbetur njeri”, luftë në të cilën pati shumë luftëtarë të shquar dhe Arbnori qe një nga më të shquarit. Kështu e ka quajtur ai ditarin e tij sekret të mbajtur në vitet e gjata të burgut, sipas një kodi të veçantë, për dëshifrimin e të cilit ai vazhdonte të punonte para se ta tradhëtonte vdekja.

“Në mënyrë të ndërgjegjshme – ka shkruar ai në librin e tij ‘Martirët e rinj në Shqipëri’ – iu futa një rruge që më çoi në një burgim të gjatë. “Të mbetesh njeri – vijon ai më poshtë – nuk është ndonjë trimëri e madhe, por është detyrë. Megjithatë nuk ka qenë e lehtë të luftoja për të ndërtuar një strehë pa lënë tjetrin në shi; të siguroja një kafshatë bukë pa ia hequr tjetrit kafshatën nga goja, të përpiqesha të shkollohesha pa e lënë shokun në errësirë, të rropatesha në pranga për të ndriçuar robërinë time pa ia rënduar jetën shokut që kisha pranë. Në kushte tepër të vështira e quaj arritje që kam shpëtuar pa u turpëruar dhe kam mundësi t’i shikoj shokët, miqtë dhe armiqtë drejt në sy.”

* * *

Mendoj se është me vlerë të them shkurt, vetëm dy fjalë për “tabanin” e edukatës familjare ku u rrit Pjetri, meqë nuk e di a ka folë kush për këtë. I ati, Filip Toma, oficer i xhandarmërisë shqiptare, i njohur për tri “pa” – i pakorruptuar, papërkrahës, pa shtëpi”, u vra duke luftuar trimërisht kundër komunistëve në v. 1942, mbasi pati luftuar edhe me 7 prill kundër pushtimit Italian. Me 5 prill të v. 1939, ai i vuri në dorë të birit katërvjeçar, Pjetrit, nagantin dhe e ndihmoi të tërhiqte këmbëzën, sepse kishte lindur trashëgimtari i Mbretërisë Shqiptare. Gjithsesi, ky njeri me tri “pa”, i pati lënë të birit një bibliotekë të pasur.

E ëma, Gjystina a Dyta, siç e thërrisnim në lagje, një nënë më stoike e më të përcaktuar në detyrën e saj si prind nuk kam njohur, ndikoi shumë në edukimin e të birit. Pjetri kujton disa parime të kësaj nëne, që shkëlqente nga dinjiteti për rezistencën e treguar ndaj reprezaljeve të regjimit komunist, dhe që ai u përpoq t’i ndiqte:

Të mbështetem në besimin tek Zoti.

Të ruaj krenarinë e familjes.

T’i shtrohem punës me zell e këmbëngulje.

Të mos i ankohem njeriut për hallet e mia.

Të mos turpërohem moralisht.

Të mos prek gjënë e botës.

Të mos tradhëtoj as miq as të huaj.

Të mos bëhem shërbëtor i askujt.

Të mos e humbas humorin as në kushte të vështira.

Pa u shitur trim të jem qëndrestar.

* * *

Për qëndrimet politike të Arbnorit mbas rënies së diktaturës nuk do të flas. Janë të njohura prej të gjithëve: I ekuilibruar në atë kaos çekuilibrimi të përgjithshëm të politikës shqiptare gjatë këtyre viteve të tranzicionit; i përmbajtur e gjakftohtë përballë të ndërsyerve të shfrenuar; i vendosur pa kompromisin më të vogël në luftën e tij për demokraci dhe procese integruese ndaj strukturave evropiane dhe evroatlantike, me shpresë e besim të plotë në një të ardhme më të mirë për Shqipërinë.

Ai i qëndroi besnik politikës dhe partisë ku aderoi që në fillim, por politika e braktisi, siç kishte braktisur edhe demokratë të tjerë të vërtetë për t’i zëvendësuar me “katovicas”, mjeshtër të kualifikuar për ta penguar dhe për ta çoroditur demokracinë. Gjatë kësaj kohe ishim larg njeri – tjetrit, sepse un erdha në Amerikë. E merrja shumë rrallë në telefon. Nuk doja ta trazoja, por e ndiqja hap për hap jetën e tij përmes njerëzve të familjes sime dhe shokëve. Qe bashkuar me të ashtu quajtur demokratë, që punonin veç për të penguar zhvillimet demokratike dhe që e tradhtuan. Një ditë s’u durova më dhe i merakosur, i telefonova. Me një zë si të huaj, m’u përgjigj: “Flitet për një emërim në ambasadën në Vatikan, por deri tani asnjë njoftim zyrtar nuk kam; por vazhdoj të punoj në kuadër të Institutit “Alqide de Gasperi” (një institut që merrej me studime politike, të cilin e drejtonte ai vetë) dhe, si gjithmonë, vazhdoj të shkruaj.”

Thonë që “ishte i lodhur”. Vërtet, por po të ishte atje në Bruksel për të përfaqësuar Shqipërinë, zëri i tij do të dëgjohej më shumë se zëri i çdo tjetri. Vërtet, Evropa që e kishte futur në “Fjalorin ndërkombëtar të biografive” “për kontributin e shquar për të mbetur njeri”; në “Fjalorin e biografive ndërkombëtare” “për nder të kontributit të tij të shquar për të drejtat e njeriut”; Evropa që i kishte dhënë “Çertifikatë merite shpallur në të gjithë botën” “për shërbim të shquar, i cili dhe është shënuar në vëllimin XXVI”, në “Fjalorin e biografive ndërkombëtare”; Evropa që i kishte dhënë “Çertifikatën për njohje të arritjeve të shquara, të cilat janë regjistruar në botimin XIII ‘cilët janë intelektualët ndërkombëtarë”, dhe titullin e Asamblesë Parlamentare të Vendeve Frëngjishtfolëse ‘Oficer i madh i Urdhërit të Plejadës”, etj.; Evropa do ta kishte pranuar dhe nderuar më parë se cilindo, siç e pati pranuar dhe nderuar, kur Arbnori firmosi për pranimin e Shqipërisë në Këshillin e saj.

Arbnori kishte një ideal të lartë për demokracinë. Ndoshta ai qe ndër të paktët që iu futën politikës, duke e kuptuar esencën e saj dhe, ndoshta, qe ai që e kuptonte atë më mirë se të tjerët. Një ndikim të dukshëm, siç duket, ushtroi tek ai përkthimi i “Historisë së Anglisë” të Andrea Maurois, përkthim që e bëri nën nxitjen e juristit të shquar, që e kaloi një pjesë të mirë të jetës në burgun e Burrelit, Engjëll Çobës, i cili i pati thënë “Mund të mësosh prej tij – është fjala për librin e Historinë së Anglisë – më tepër se nga çdo libër tjetër që qarkullon në Burgun e Burrelit”. Për bindjet e tij për demokracinë, Pjetri ka shkruar: “Nëse popujt e tjerë nuk mund të ndjekin pikë për pikë këtë shembull, Historia e Anglisë duhet t’i mësojë njërës palë ta heqin mendjen nga ‘revanshi me çdo kusht’ dhe palës tjetër se do të jenë fitimtarë për një kohë të gjatë po të jenë tolerantë dhe të bëjnë kompromise të arsyeshme duke përsosur çdo ditë demokracinë.”

* * *

Vepra e tij letrare me vlera të mëdha njohëse, artistike e edukative, është mjaft e vëllimshme dhe nuk është botuar ende plotësisht. Janë botuar nga viti 1992 deri në v. 2000: romanet “Mugujt e Mesjetës”, “E bardha dhe e zeza”; “Shtëpia e mbetur përgjysmë”, “Vorbulla”, “Brajtoni, një vetëtimë e largët”; novelat “Kur dyndën vikingët”, “Bukuroshja me hijen”, “E panjohura – Vdekja e ‘Gebelsit”. Ka botuar gjithashtu; studimin historik “Nga jeta në burgjet komuniste”, epistolarin “Letër nga burgu”, një përmbledhje intervistash “Lufta për të mbetur njeri”; “Pjetër Arbnori – shkrimtar, politikan, njeri”; një përmbledhje kujtimesh, fjalimesh dhe artikujsh publicistikë “Martirët e rinj në Shqipëri”; në gjermanisht, kujtime mbi priftin gjerman dom Alfons Tracki “Unë kam mbijetuar dhe kam shkruar”, përkthimet: “Historia e Anglisë” e Andrea Moruas dhe “Ngritja e rënia e Rajhut të Tretë”, përkthyer nga frëngjishtja..

Nuk është vendi këtu të bëjmë analizë për vlerat letrare të këtyre veprave, por kam dëshirë të tërheq vëmendjen për tri gjëra.

Së pari, Arbnori bën pjesë në treshen e shkëlqyeshme të lëtersisë së zhvilluar në burgje: krahas Trebeshinës së zjarreve të skëterrës dhe Zhitit të yjeve të qiellit. Kjo letërsi ngërthen në gjirin e saj vlera të pakrahasueshme artistike, njohëse dhe edukative. Në parathënien e monografisë “Pjetër Arbnori-shkrimtar” të studiuesit të huaj, Giuseppe Gradilone, Lazër Stani ka shkruar “Shkrimtari Pjetër Arbnori bën pjesë ndër ata krijues shqiptarë, që duke jetuar në kushte të jashtëzakonshme, nuk bënë asnjë lloj kompromisi me skemën zyrtare të realizmit socialist dhe krijuan atë letërsi shqipe që mund të kategorizohet si “letërsia tjetër”.

Studimi kritik fatkeqësisht, në përgjithwsi, sot mungon. Lavdërohen deri në neveritje vepra që në vend të letërsisë kanë byk e krunde; por që kanë antivlera të jashtëzakonshme çedukuese, sidomos për brezin e ri, në fushën e kuptimit të artit të fjalës dhe realizimit të mjeshtërisë artistike, shpesh edhe në fushën e moralit qytetar.

Së dyti, Arbnori shkroi në kohën e mungesës së lirisë gjatë viteve të diktaturës, që qenë vite të rënduara nga robëria diktatoriale, jo vetëm për Pjetrin dhe shokët e tij të burgosur politikë, por për gjithë popullin tonë. Mungesën e lirisë e vuajtëm të gjithë ne që ishim të ndërgjegjshëm për atë që po ndodhte nën atë regjim antikombëtar e antipopullor krimi. Dëshira më e parë e më humane për njeriun – liria – e çoi Arbnorin drejt letërsisë si nevojë shpirtërore krijuese, si qëllim, si mjet dhe si ndihmesë për ta realizuar atë për vete, për popullin dhe për atdheun e tij.

Arbnori kishte krijuar në vetëdijen e tij një hapësirë të gjerë konceptuale për lirinë. Ai ka shkruar: “Për intelektualin, dhe jo vetëm për intelektualin, jeta është përpjekje për të zgjeruar çdo ditë kufijtë e lirisë, për të hapur çdo ditë dritaret e kontaktit me botën, me realitetin kur s’mund t’i thyesh kufijtë që të rrethojnë. Ka edhe një mënyrë tjetër për të hyrë në botën e lirisë që është e mundimshme por më efikase: zgjërimi i lirisë në veten tënde, në mendjen dhe në shpirtin tënd. Kjo bëhet me anën e punës serioze intelektuale, me anë të mendimit, diskutimit dhe shkrimit.” Këtë dukuri të lartë shpirtërore, Gradilone e ka cilësuar si “fitorja e mundimshme, e pikërisht për këtë e vlertë, e lirisë së brendshme, ku ndien nevojën e meditimeve të shpirtrave të mëdhej, si Shën Agostini e Severino Boecio.” 1).
Së treti, në një intervistë, që më ka dhënë mua si editor i „Diellit“, Pjetri ka thënë: “Në politikë shpejt njerëzit harrohen. Përpiqem që njerëzit mos të më kujtojnë për keq. Në letërsi, një pjesë e njerëzve kujtohen më gjatë. Dëshiroj që brezat e ardhshëm, nëse do të më qëllojnë që të më kujtojnë, të mos thonë se i kam gënjyer, mashtruar ose kam shkruar me mllef.”.

Mbasi të kalojë kjo periudhë e stërzgjatur krize shpirtërore, mbasi të shërohet kjo klimë e sëmurë e kulturës sonë dhe mbasi në vendin tonë të triumfojë demokracia e vërtetë, që dëshironte, shpresonte dhe për të cilën punoi Arbnori, do të krijohen kushtet e leximit dhe të studimit të veprës letrare të tij dhe breznitë e reja do të reflektojnë dhe do të kuptojnë se kush e tha të vërtetën për çka u bë në atdheun tonë gjatë viteve të diktaturës, Arbnorët, Trebeshinat e Zhitët, apo vandaku i pafund i penave të realizmit socialist, sado të fuqishme të kenë qenë ato në fushën e mjeshtërisë artistike.

Populli ynë duhet të krenohet që nxori, në një nga periudhat më të vështira të historisë së tij, historisë së turpshme të luftës së vëllezërve shqiptarë ndërmjet vetit për hir të një ideologjie edhe më të turpshme a për hir të një kolltuku të përgjakshëm diktatorial, një personalitet të tillë si Arbnori. Lufta për rrëzimin e komunizmitdhe për ndërtimin e demokracisë lindi në Evropë udhëheqës politikë e shpirtërorë të mëdhenj: në Poloni, një Lek Valezë; në Çekosllovaki një Vaklav Havel dhe në Shqipëri një Pjetër Arbnor.

Me vdekjen e parakohshme të Rugovës dhe të Arbnorit, Kosova e Shqipëria humbën – në një kohë që kishin shumë nevojë për ta – dy personalitete të shquara, të çmuara prej popullit të tyre dhe të vlerësuara nga Evropa dhe mbarë bota: Gandistin e Madh Ibrahim Rugova dhe Disidentin Tribun të Demokracisë Pjetër Arbnori; por ata do të përjetojnë pavdekësinë e tyre në vetëdijen kombëtare dhe do të jenë të pranishëm, për të gjitha breznitë shqiptare, në panteonin e personaliteteve të ndritura që ka nxjerrë kombi ynë.

*Ribotim me rastin e ianugurimit te Monumenntit te Arbnorit.

1). Boethius, Anicius Manilius Severinus (480-525), filozof dhe burrë shteti romak, veprat filozofike të të cilit ndikuan fuqimisht në zhvillimin e mendimit mesjetar. Në burg, duke pritur ta ekzekutonin, shkroi veprën “Ngushëllimi i filozofisë”.

NJOFTIM MORTOR:NDERROI JETE GJOK BERISHA(JACK)

July 21, 2018 by dgreca

Njoftohet Komuniteti Shqiptar se me 20 Korrik 2018 ndërroi jetë papritmas bashkatdhetari ynë Gjok Nikoll Berisha(JACK).

Gjoka u lind 26 Maj 1969 dhe u nda nga Jeta në moshën 49 vjeçare.

Shërbimet funerale për të ndjerin do të kryhen ditën e Djelë me 22 Korrik nga ora 2. 00 P.M deri në 9.00 PM në Shtëpinë mortore Farenga Funeral Home”, që ndodhet në adresën :

920 Allerton Avenue, Bronx, NY 10469

Mesha kremtohet ditën e Hënë, 23 Korrik, ora 11 AM në Kishën Katolike “Zoja e Shkodrës”, që ndodhet në adresën: 361 Ë. Hartsdale Avenue, Hartsdale, Neë York 10530.
Pas Meshës, trupi i të ndjerit, do të varroset në varrezat “St. Raymond’s Cemetery”, në adresën 2600 Lafayette Ave, Bronx, NY 10465.

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës”VATRA” I shpreh ngushëllimet më të thella familjes, të afërmëve dhe miqëve! I pushoftë Shpirti në Paqë Gjok Berishës!

Ambasadori Amerikan: Kosova duhet të kuptojë se cilat janë qëllimet e saj

July 21, 2018 by dgreca

Shtypi i sotëm i Prishtinës rreth një interviste televizive të ambasadorit amerikan Greg Delawi dhe reagimi i tij: Ja se çfarë kam thënë: Kosova duhet të kuptojë se cilat janë qëllimet e saj, ajo duhet të përpiqet të arrijë një lloj konsensusi mbi këto qëllime dhe kjo është ajo në të cilën unë po përqendrohem tani/

1 Ambasadori SHBA ne Kosove Greg Delawie

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë-PRISHTINË, 21 Korrik 2018/ Një intervistë televizive e ambasadorit amerikan në Prishtinë, Greg Delawie, citohet e komentohet sot në shtypin e Kosovës./Gazeta Koha Ditore shkruan: Ambasadori amerikan në Prishtinë, Greg Delawie, gjatë një interviste që të enjten mbrëma e ka dhënë në Rubikon të KTV-së, nuk e ka mbrojtur qëndrimin e dhënë në të njëjtin emision në vitin 2017. Atëherë kishte deklaruar se “për Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ndarja e vendeve apo rindarja e vendeve përgjatë vijave etnike mbetet plotësisht ‘jashtë tavolinës’”. E, të enjten, atij i janë bërë pesë pyetje rreth së njëjtës çështje. Por, ka refuzuar të japë një përgjigje konkrete, nën arsyen se nuk do të flasë për atë se çka mund të jetë një element i ujdisë përfundimtare.

Ndërsa, gazeta Zëri shkruan: Ambasadori amerikan Greg Delawie gjatë një interviste të enjten në emisionin “Rubikon” të KTV-së u citua nga medie të ndryshme në vend të ketë deklaruar se në dialog çdo gjë është e diskutueshme. Për më tepër, edhe vetë autori i emisionit Adriatik Kelmendi në një status në faqen e tij në “Facebook” shkroi se është për alarm ndryshimi i qëndrimit të prerë amerikan kundër opsionit të ndarjes së Kosovës. “Prej përjashtimit absolut të ‘ndarjes’ si opsion ‘i rrezikshëm’ e deri te relativizimi i skajshëm i kësaj teme nën arsyetimin se ‘kjo u mbetet palëve’”, ka shkruar në mes të tjerash Kelmendi.

Por, të premten (dje) Delawie ka reaguar përmes një postimi në “Twitter”, duke bërë thirrje që të injorohet ky “lajm i rremë”, siç e ka quajtur ai. “Injoroni lajmin e rremë. Ja se çfarë kam thënë: Kosova duhet të kuptojë se cilat janë qëllimet e saj, ajo duhet të përpiqet të arrijë një lloj konsensusi mbi këto qëllime dhe kjo është ajo në të cilën unë po përqendrohem tani”, ka shkruar Delawie.

Intervista e ambasadorit amerikan Delawie është botuar e plotë në faqen zyrtare të Ambasadës së Shteteve të Bashkuara në Kosovë, ku mes pyetjeve e përgjigjeve është kjo:

Adriatik Kelmendi: Në intervistën e mëparshme me juve kemi diskutuar se ka shumë ide që qarkullojnë se si duhet të duket zgjidhja përfundimtare e marrëveshjes ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Shumë po thonë se ndoshta ndonjë ndryshim i territorit apo ndarje e Kosovës sërish mund të dalë sërish në tavolinë. Cili është qëndrimi i SHBA-së për këtë?

Ambasadori Delawie: Në këtë çast nuk do të hyj në atë se çka mund të jenë elemente të ujdisë. Mendoj se kjo nuk do të jetë shumë e dobishme, veçanërisht kur po mundohem t’i nxis njerëzit në Kosovë që disi ta marrin atë përgjegjësi dhe të marrin pjesë në diskutime. Pra, nuk do të them se kush mendoj se duhet të jetë në sallë, nuk do të flas për trajtën e tavolinës, nuk do të flas se cilat do të duhej të jenë elementet e marrëveshjes përfundimtare.

Mund të them, megjithatë, se politikanët e Kosovës, qytetarët e Kosovës janë plotësisht të aftë për t’i marrë vetë këto vendime për pozicionin negociues dhe SHBA-ja do të qëndrojë krah tyre përderisa flasin për këto gjëra. Mbështetje jonë për Kosovën është e qëndrueshme, e pandryshueshme dhe do të vazhdojë edhe në të ardhmen. Dhe elementet se si do të mund të duket ujdia janë elemente që duhet të diskutohen më mirë nga njerëzit e Kosovës./b.j/