Archives for March 2024

In memoriam, personaliteti poliedrik, Novruz Remzi Kalo!

March 22, 2024 by s p

Çerçiz Loloçi

Selaudin Guma/

Figura që kanë lënë gjurmë në jetën shqiptare kujtohen zakonisht në përvjetoret e lindjes së tyre, por edhe në shumë evenimente të tjera. I tillë ishte edhe Novruz Kalo, lindur në 22 mars 1926, në Luzat të Tepelenës, si pinjoll i një familjeje me tradita atdhetare e liridashëse.

Pjesëtarë të kësaj familjeje, të shkolluar në Stamboll dhe Janinë, i gjeje deri në oborrin e Ali pashë Tepelenës, në kryengritjet e vazhdueshme kundër Perandorisë Osmane e deri në Shpalljen e Pavarësisë në 28 Nëntor 1912.

Gjyshi i tij, Ali Kalo Luzati, pas rënies së perandorisë dhe me pushtimin grek në 1913-1914, ku u bënë masakra e vrasje makabre në tërë zonën, (29 burra Luzatas u therën me thikë) mori dy djemtë e tij Remziun (babain e Novruzit) dhe Arshiun dhe migroi në SHBA. Pasi u vendos në Bedford, Masaçuset, SHBA u angazhua në Partinë Shqiptare që udhëhiqej nga Faik Konica, duke u emëruar kryetar i degës Nr. 7 të saj.

Aliu u caktua përfaqësues i delegacionit të Konferencës së Paqes në Paris në 1920, por në pamundësi për të marrë pjesë i dërgoi një telegram President të SHBA të kohës, Ëilson, ku kërkonte moscopëtimin e trojeve shqiptare në Jug dhe në Veri të vendit. Telegrami iu dërgua edhe përfaqësuesve të tjerë të Fuqive të Mëdha: Francës, Britanisë së Madhe, Italisë dhe Japonisë.

Ali Kalo u kthye në atdhe në 1924 dhe përkrahu i revolucionin demokratik të kryesuar nga Fan Noli. (Për këtë veprimtari të panderprerë patriotike Tepelena e ka përjetësuar duke i dhënë një rruge emrin “Ali Kalo Luzati”).

Pas kthimit në atdhe djali i madh, Remziu u martua dhe pati gjashtë djem dhe dy vajza: Myftarin, Novruzin, Muzaferin, Fatimen, Aliun, Qamilen, Zenelin dhe Isufin.

Gjatë okupacionit nazifashist, si pasardhës të Ali Kalos, djemtë Myftar e Novruz rrokën armët e u rreshtuan në radhët partizane, Myftari në Brigadën I Sulmuese, ndërsa Novruzi në Batalionin “Baba Abaz” të Brigadës VI Sulmuese. Ata luftuan deri në çlirimin e vendit dhe më pas punuan në strukturat e forcave të Armatosura të Ushtrisë. Novruzi luftoi jo vetëm brenda vendit, por vijoi edhe tej kufijve, në Vishegrad të ish-Jugosllavisë.

Ai ishte i etur për dije, madje mësonte edhe gjuhë të huaja, greqisht, italisht anglisht dhe rusisht. Pas çlirimit u diplomua nga shkolla ushtarake në Tiranë dhe në vitin 1957 u dërgua në Akademinë e Lartë Ushtarake “Lenin” në Moskë prej nga u kthye me rezultate shumë të larta. Pas studimeve u emërua në repartin ushtarak Kuçovë më pas me kthimin nga Ish Bashkimi Sovjetik, në Korpusin e Burrelit, pastaj në Brigadën e Kukësit dhe më pas u emërua komisar në Brigadën e Vaut të Dejës, Shkodër.

Ministria e Mbrojtjes, duke e vlerësuar si një nga kuadrot e talentuar për udhëheqës politik, 1965 e dërgoi në Tiranë për të kryer kursin e lartë dyvjeçar të filozofisë. Novruzi kish formim të plotë dhe aftësi letrare dhe shkruante vazhdimisht në shtypin e kohës, veçanërisht në gazetën “Luftëtari” dhe revistën “Për mbrojtjen e atdheut”.

Personalitet me interesa të gjera, që i pëlqente muzika e humori dhe që këndonte bukur, Novruzi ishte i kurdoherë mes miqve e shokëve nga të gjitha trevat e vendit.

Nga martesa e tij me Medien, nga Shalësi i Konispolit (rron ende në moshën 91-vjeçare) dhe lindën tre fëmijë: Esmeraldën, Përparimin dhe Majlindën. Ai u nda nga jeta në moshë krejt të re, në vitin 1971, në duart e vëllait të tij më të vogël, Isufit, që u bë përçuesi kryesor i vlerave të familjes Kalo.

Këtë mars Novruz Kalo përkujtohet në vitin 98-të lindjes me mirënjohje për trashëgiminë e vyer që la pas, duke nderuar kështu paraardhësit e tij. Ai fatmirësisht la pas 3 trashëgimtarë të denjë, të nderuar nga shoqëria. Që nga Ali Kalo e deri te të paslindurit në ditët e sotme, familja Kalo i është përgjigjur thirrjes së atdheut në çdo kohë dhe ruajtja e traditës atdhetare e bën familjen Kalo të shihet si shembull, model i ndërgjegjes kombëtare.

Për Jorgo Papingjin…

March 22, 2024 by s p

Luan Zhegu/

Rrugëtimi im artistik mes shumë bashkëpunëtorëve të shquar, identifikohet me tekstet e këngëve, që ka shkruar poeti i mirënjohur Jorgo Papingji. Këngë që kam kënduar e këngë që kam kompozuar mbajnë autorësinë e penës së artë të Jorgos. Bashkëpunimi jonë ka sjellë hite muzikore që kanë bërë historinë e muzikës shqiptare. Ky bashkëudhëtim muzikor është i veçantë, sepse ka nisur që në vitet 80-të e vazhdon sot e kësaj dite. Unë kam kënduar këngë hite që janë kompozuar nga kompozitorë të mirënjohur shqiptarë të cilat kanë pasur tekstet e Jorgo Papingjit, gjithashtu kam kompozuar këngë, të cilat janë kthyer në hite me tekste të Jorgo Papingjit.

Unë frymëzohem nga tekstet për të kompozuar një melodi dhe bulëzat nga bocetet me gërmat e arta të Jorgos, kanë sjellë tek unë shpeshherë çelsin për të krijuar melodi të cilat janë sintetizuar shumë bukur, në një këngë e cila ka bërë histori.

Ndër bashkëpunimet e suksesshme mund të përmend:

“Bashkë me fëmijët” me tekst të Jorgo Papingjit, muzika nga Aleksandër Lalo, kënduar nga Luan Zhegu,

“Kur jemi bashkë të dy”,me tekst të Jorgo Papingjit, muzika nga Aleksandër Lalo, kënduar nga Luan Zhegu,

“E doni dashurinë” kënduar nga Luan Zhegu & Ledina Çelo në Fest 1995 me tekst të Jorgo Papingjit dhe muzikë nga Osman Mula,

“Zemër Tirone”me tekst të Jorgo Papingjit, muzika nga Luan Zhegu, kënduar nga Manjola Nallbani e shumë të tjera. Bashkëpunimi i fundit me këngën “Mos më gënje” , teksti i Jorgo Papingjit, muzika nga Luan Zhegu, kënduar nga Aurela Gaçe.

Në tekstet e Jorgos ka fjalë të thjeshta, kuptimplotë dhe që godasin në zemër.

Me këto tekste, janë rritur breza e breza të tërë shqiptarësh dhe shumë prej nesh, mbajmë mend çdo rresht, që ka shkruar pena e tij e artë.

U prehsh në paqe Mjeshtër i Fjalës !

VATRA MBËSHTET KONCERTIN GALA TË TENORIT RAMË LAHAJ E SOPRANOS DËSHIRA AHMETI KRLIU

March 22, 2024 by s p

Sokol Paja/

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës “Vatra” mbështet dhe fton të gjithë shqiptarët e Amerikës që të marrin pjesë në Koncertin Gala të tenorit shqiptar me famë botërore Ramë Lahaj dhe sopranos së shquar të kombit tonë Dëshira Ahmeti Krliu. Koncerti Gala zhvillohet në bashkëpunim me Orkestrën Simfonike të New York-ut, më 12 Prill në orën 7.30 pm në teatrin e Shën Gjergjit në Staten Island, New York. Për të folur rreth koncertit madhështor në New York, artistja e dashur dhe e çmuar e shqiptarëve të Amerikës soprano Dëshira Ahmeti Krliu e shoqëruar nga z.Qemal e Kozeta Zylo themeluesit e televizionit dhe shkollës shqipe “Alba Life” -Ambasador i Kombit, zhvilloi një vizitë të përzemërt në Selinë Qendrore të Vatrës ku u prit nga Sekretari i Vatrës Dr.Pashko Camaj, z.Ilir Cubi anëtar i kryesisë, vatrani Bashkim Shehu dhe Editori i Diellit. “Jeni frymëzim dhe inspirim për komunitetin tonë. Vatra do jetë një mbështetje e madhe për këtë aktivitet të jashtëzakonshëm kulturor e artistik” tha ndër të tjera Dr.Camaj. “Është hera e dytë që vij në Vatër. Faleminderit nga zemra Vatrës për pritjen e ngrohtë dhe mbështetjen. Herën e parë kam qenë me Inva Mulën. Në këtë koncert ne do ti dhurojmë komunitetit tonë një mbrëmje artistike fantastike. Rikthimi në skenë me Ramë Lahaj do të kthehet në një traditë artistike në të ardhmen. Në Koncertin Gala do të interpretohen veprat shqiptare më të shquara në repertor por dhe kryevepra të muzikës së huaj. Si artistë dhe si komunitet duhet me patjetër që të edukojmë brezin e ri me patriotizëm dhe atdhedashuri” tha ndër të tjera soprano e mirënjohur Dëshira Ahmeti Krliu. Në fjalën e saj në Vatër, soprano Ahmeti Krliu ekspozoi koncertet dhe kontributin kombëtar në karrierën e saj të gjatë artistike, bashkëpunimin me Inva Mulën, periudhën studentore si nxënëse e Nina Mulës, kontributin kulturor në mërgatën shqiptare në Amerikë duke marrë pjesë në të gjitha ngjarjet komunitare e kombëtare të komunitetit shqiptar. z.Qemal Zylo në fjalën e tij renditi cilësitë artistike të sopranos Dëshira Ahmeti Krliu dhe theksoi bashkëpunimin e shkëlqyer të artistes me shkollën shqipe “Alba Life”. “Vatra është udhërrëfyesi i Kombit dhe komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës” tha z.Zylo. Edhe z.Ilir Cubi e z.Bashkim Shehu vlerësuan artisten dhe kontributin e saj të çmuar në emancipimin dhe zhvillimin kulturor e artistik të mërgatës sonë.

Për të gjithë të interesuarit, linku për biletat gjendet më poshtë:

https://www.ticketmaster.com/event/0000605DF7A07AD1

Kongresi amerikan avancon paketën e shpenzimeve prej 1.2 trilion dollarësh për të shmangur mbylljen

March 22, 2024 by s p

Nga Rafael Floqi/

UASHINGTON, – Pas disa ditësh vonese herët të enjten, udhëheqësit e Kongresit të SHBA-së zbuluan një masë shpenzimesh dypartiake prej 1.2 trilion dollarësh për mbrojtjen, sigurinë e vendit dhe programe të tjera, duke u dhënë ligjvënësve më pak se dy ditë për të shmangur një mbyllje të pjesshme të qeverisë.

Dhoma e Përfaqësuesve e kontrolluar nga republikanët do të votojë mbi paketën e përhapur të premten, duke i lënë Senatit me shumicë demokratike vetëm disa orë për të miratuar paketën prej gjashtë projektligjeve që mbulojnë rreth dy të tretat e 1.66 trilion dollarëve në shpenzimet diskrecionale të qeverisë për vitin fiskal, që filloi më 1 tetor.

Udhëheqësi i shumicës demokratike në Senat, Chuck Schumer nuk humbi kohë duke u kërkuar kolegëve të tij senatorë që të veprojnë shpejt sapo të mbërrijë legjislacioni nga Dhoma.

Qysh nga fillimi i vitit fiskal më 1 tetor, Kongresit i është dashur të miratojë katër projektligje të përkohshme financimi për të shmangur mbylljet e qeverisë për shkak të betejave të pazgjidhura mbi prioritetet e shpenzimeve dhe madhësinë e ndarjeve vjetore.

“Sapo Dhoma të veprojë, Senati do të ketë nevojë për bashkëpunim dypartiak për ta miratuar atë përpara afatit të së premtes dhe për të shmangur një mbyllje,” tha Schumer në një fjalim në Senat.

Zyra e Buxhetit të Kongresit paralajmëroi se deficitet dhe borxhi i SHBA-së do të rriten ndjeshëm gjatë 30 viteve të ardhshme, duke parashikuar se borxhi kombëtar i vendit prej 34.5 trilion dollarësh, i cili aktualisht përfaqëson rreth 99% të PBB-së, mund të rritet dhe të rritet në 166% të PBB-së deri në vitin 2024.

Agjencitë e vlerësimit kanë paralajmëruar gjithashtu se degradimi i përsëritur i Kongresit mund të dëmtojë aftësinë kreditore të qeverisë së SHBA.

Orari i ngjeshur ngriti rrezikun të paktën një mbylljeje të pjesshme të shkurtër pas një afati të së premtes në mesnatë. Çdo senator mund të ngrejë pengesa procedurale për të ngadalësuar kalimin përfundimtar të projektligjit prej 1012 faqesh.

“Nuk do të ketë kohë për të lexuar tekstin, për ta verifikuar atë me stafin tonë dhe votuesit tanë, për të debatuar projektligjin dhe për të ofruar amendamente për të përmirësuar projektligjin,” tha senatori republikan konservator Mike Lee, ndërsa kritikoi projektligjin e gjerë.

Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson, shpalli atë që ai e quajti një seri fitoresh për republikanët, nga shpenzimet më të larta për mbrojtjen dhe sigurinë kufitare të SHBA-së deri te ndërprerja e fondeve të SHBA-së për agjencinë kryesore të ndihmës së Kombeve të Bashkuara që ofron ndihmë humanitare për palestinezët në Gaza.

“Ky legjislacion për ndarjet e fondeve të VF24 është një angazhim serioz për forcimin e mbrojtjes sonë kombëtare duke e çuar Pentagonin drejt një fokusi në misionin e tij kryesor,” tha Johnson në një deklaratë të lëshuar së bashku me tekstin e legjislacionit.

Demokratët thanë se bllokuan disa shkurtime dhe masa politikash republikane dhe mbrojtën fondet që synojnë uljen e kostove të kujdesit për fëmijët, mbështetjen e bizneseve të vogla dhe luftimin e rrjedhës së fentanilit.

“Ne mposhtim shkurtimet e çuditshme që do të kishin qenë një goditje e fortë për familjet amerikane dhe ekonominë tonë – dhe ne luftuam një sërë politikash ekstreme që do të kishin kufizuar liritë themelore të amerikanëve,” tha senatorja Patty Murray, kryetarja demokrate e Komitetit të Apropriacioneve të Senatit. .

Me një shumicë të pakët 219-213 republikane në Dhomën e Përfaqësuesve, Johnson do të duhet të mbështetet në votat e Demokratëve për të miratuar projektligjin.

Përveç departamenteve të Sigurisë Kombëtare dhe Mbrojtjes, projektligji do të financojë agjencitë, duke përfshirë Departamentin e Shtetit dhe Shërbimin e të Ardhurave të Brendshme, teksa mbulon afatin e paraqitjes së tatimpaguesve më 15 prill.

Prospects and Advantages of Learning Albanian at CLI this Summer, Director James Edmonds Eager for New Applicants

March 21, 2024 by s p

Rafaela Prifti/

The Albanian program has had a generally modest enrollment in over two decades since its start at the Tempe campus Arizona State University in 2003. Doctor James Edmonds, Director of Critical Language Institute (CLI) at Melikian Center and Professor Linda Meniku of Tirana University, who instructs the immersive summer course, are hoping to increase interest and bring in more students this year. In the current global landscape, it would seem that Albanian might be the “underdog” compared with the interest in some other East European languages. Yet, Alexis Zoto, Associate Professor at the University of Southern California, and a 2020 alumna of Albanian program at CLI, believes that recent archeological discoveries such as the settlement of Europe’s oldest lakeside village in Albania and the cultural heritage preservation in a growing Albanian diaspora are big pointers in favor of learning an Indo-European language that is the only surviving representative of the Albanoid branch in the Paleo-Balkan group. Certainly, two linguistic experts who had the vision to launch more Balkan Languages at CLI appreciated its significance. Renowned Professors Danko Sipka and Lee B. Croft both have been in leadership positions at the Critical Language Institute prior to moving on to other academic pursuits.

Thanks to Arizona State University (ASU) institutional support, the Melikian Center has carried its proud legacy through the language programs. Prior to joining CLI, Dr. James Edmond was resident director in Bali, Indonesia as well as program coordinator positions. His regional focus is Indonesia, Southeast Asia. Besides English, he speaks Indonesian, Japanese, Arabic, and is passionate about Albania, its language and history. Doctor Jamie Edmonds is Director of Critical Language Institute (CLI), Associate Director at Melikian Center: Russian, Euroasian East European Studies at Arizona State University, and a Clinical Assistant Professor of Religious Studies. Informally, he goes by Dr. J. In a Zoom interview in February, we spoke about the unique features of the program, what the draw has been for the students in previous years, the scholarships that are available to the applicants, funding by different agencies and the prospects of joining the program in the summer of 2024.

Among the variety of applicants who have come through the program “from all across the spectrum from high schoolers to traditional undergraduates to community college students,” Dr. Edmonds recalled “a PhD candidate working in linguistics who did the dissertation on Albanian and even a member of our advisory Board. On the other hand, we have members of the Albanian community in United States, who have come from various backgrounds to reconnect with their roots, their culture.”

When it comes to the difficulty of learning it, which is a consideration for potential applicants, Dr. J has full confidence in the abilities of Professor Meniku, a highly qualified professional, who is also the author of the program’s textbooks.

“The unique feature of the program is that it is tuition free, apart for fees associated with covering the administration costs of the class,” says Dr. Edmonds. It is not an online program, although the instructions were given online during the pandemic. For the CLI Director, the community setting enhances the value of the program. “It is a really unique opportunity to engage with a bunch of language nerds, or people with different interests in a shared space of community while learning a language in an intense environment.” How intense? At the beginner’s level, there is a seven-week-instructions on campus then four weeks in Tirana. You can do either one of those options the first year. “If you do seven weeks, you get eight language credits. If you go abroad, you get eleven credits, as well as cultural excursions for an additional fee.”

Dr. Edmonds truly appreciates the distinction of the CLI program from a university setting or a traditional classroom, if you will. “You are not taught language in a vacuum. You’re not taught through route memorization. You’re taught to read and understand the language from deep within its cultural historic pass.”

It gets even better. There are specific scholarships that are available to students who want to learn Albanian. This is how it works: You apply for a grant through the Melikian Center awards program and follow the steps. If at any point you may have questions or want to enquire more, you can contact the office or speak directly to an administrator.

“The time for building a pipeline of talented Albanian speakers is now,” says Dr. Edmonds, who believes that it’s not naïve to prepare now for the uncertainties of the future. “I can tell you that learning a language in an intensive environment focusing on context will absolutely make you an outstanding candidate. Whether you want go in some kind of government service, whether you want to serve your community, want to do academic work, or you don’t plan to actually use the language, but rather teach your brain in a different way, you might consider taking Albanian,” adding that “we do need more speakers of it.”

There is a brilliant piece on the ASU website written in 2017 to mark the 15th year of the Albanian language program. It relates interesting facts and stories of students who took the class to communicate with their Albanians grandparents, or their in-laws in Albania, or set up grants to help others learn it as in the example of a member of the US coast guard who was deployed at camp Bondsteel in Kosova.

Whether they are in the US or abroad, the alumni of the Albanian course of CLI are firm believers of the value of the program, as is the case of Professor Alexis Zoto https://gazetadielli.com/alexis-zoto-honors-the-albanian…/ who shared her story last year.

Dr. Edmonds and Professor Meniku look forward and welcome the new stories of the summer applicants of 2024 Albanian program at CLI, Melikian Center. To find out more about the unique features of a program with a proud legacy, and start your own discovery of Albanian, the Director of CLI invites anyone to go to https://melikian.asu.edu/cli or reach out directly to cli@asu.edu

Extended talk with Dr. Edmonds will be available online

Photo Courtesy: Professor Linda Meniku, Class of 2017, Tempe Campus, Albanian Language Program, CLI, Melikian Center, ASU