NË UDHËKRYQIN MES ËNDRRËS DHE REALES

(Mendime krikike për lirikën e poetit Milazim Krasniqi)/
Në poezinë antologjike ”Guri i megjes”, përtej etnografisë shqiptare të mullinjve me gurë ai krijon një situatë të veçantë. Sipas tij, “njerëzit ia bartin peshën në zemër / Që kur humbën paqen në shpirt”. Në të sheh mrekullinë e krijimit të qiejve, të tokës sonë, të jetës sonë. Në këtë vëllim duket se Milazimi në të njëjtën kohë është poet social, atdhetar, filozof, historian, udhëtar, gjeograf, mjek, ushtar, udhëtar. Në fund të fundit, është një poet i lindur. Ai nuk tutet që të nxjerrë edhe shpatën para vdekjes së tij, që është rilindja e vargut e në atë që harrohet si hi i shuar në kohë. Në kuadrin e këtij mesazhi filozofik dhe social, poezia e Milazim Krasniqit është një Dritë Shpirti, për të cilën duhet ta falënderojmë./
Nga Namik Selmani/
Vëllimi poetik i poetit prishtinas Milazim Krasniqi duket së është një kurorë e bukur dritësore e botimevë të tij të shumta në vite, por edhe e Shtëpisë Botuese Amanda Edit në Bukuresht, e cila ka marrë përsipër që të promovojë krijimtarinë më cilësore të poetëve dhe prozatorëve shqiptarë në vitet e fundit. Duket se fjala shqipe në përkthimin e bukureshtarit të talentuar (B. Y.), ndjehet dhe më ngrohtë, më e sigurtë, më obliguese, më e përkushtuar, më e motivuar, kur letërsia shqiptare bashkëkohore shkruhet dhe përkthehet, promovohet në tubime ndërkombëtare, ku ajo po fiton një qytetari të re. Milazim Krasniqi është një nga pjesëtarët gjeneratës së parë të poezisë kosovare që kërkon të përcjellë traditën më të mirë të poezisë sonë, më cilësoren e saj. Ky pasardhës i denjë i shkollës mekuliane është kthyer prej vitesh edhe vetë një “shkollë” e saktë dhe cilësore për poetët e rinj në Kosovë. Në këtë dhjetëvjeçar të fundit, autori ka patur një shumësi botimesh, të cilat, për të qenë të drejtpërdrejtë, jo gjithmonë kanë patur cilësinë e duhur dhe të aftë për të dalë si “ mall” i vyer dhe aftagjatë letrash në tregun tradicional të letërsisë ballkanike dhe evropiane, sado përkthyes të mirë që mund ta marrin përsipër përkthimin e tyre.
Është pak të thuhet se poezia e Milazim Krasniqit ka fytyrën e saj të qartë, që e sheh që larg dhe e dallon bukur mire, sado mjegulla që të dalin para syve. Duke e lexuar dhe e rilexuar këtë poezi, m’u kujtua poeti Martin Camaj që ka lindur jo larg trevës ku ka lindur e ku ende është gjallon në krijimtari, Milazim Krasniqi. Në ballafaqimin që ai bëntë me sallonet arisokratike të letrave gjermane, ai vjente me dinjitet, me një poezi moderne që të mbetet dhe sot në përfytërimin e një imazhi poetik të veçantë. Milazim Krasniqi nuk “ka vrapuar” asnjëherë që të të hedhë në një tavolinë shumë kopertina librash poetikë ku është emri i tij tashmë shumë i njohur edhe në trevat e tjera shqipfolëse veç asaj të Prishtinës. Duket se ai ka bërë me vete atë Besë Shqiptare me fjalën e frymëzuar, siç e kishte bërë kahmoti Lasgush Poradeci, Mitrush Kuteli, Noli dhe Migjeni.
Kurora e Kujtesës së padiskutueshme për në poetët pavarësisht se kë gjuhë belbëzon nuk është gjithmonë te numri por te vlerat që sjell në letërsinë ballkanike dhe atë evropiane. Tek po shikoja dhe po lumturohesha me këtë përkthim dinjitoz, gati në formën e një antologjie (se në të poezi të zgjedhura), më shkoi mendja te misioni i ri që ka marrë vetë poeti me përkthimin e poezisë së tij. Përkthimi i poezisë në një gjuhë tjetër, të cilën sot po e shijojmë edhe me këtë poet, thuajse të lindur qoftë me një gjuhë që ka miliona e milona lexues apo të një tjetre që ka me mijëra, është rizgjimi fisnik i vargut të saj. Është një mbjellje e re e vargut e shpirtit poetik që në kohëra që vijnë do e begatojnë dhe më mirë Arën e Poezisë së Kombit. Është një zjarr i gjallë dhe një qiell i ri brenda qiellit të poezisë sonë. E për këtë duhet përshëndetur poezia e Milazim Krasniqit si të ishim në një festë të re të Librit Shqip, duke thënë jo si fjalë të përtypura si çimçakëz deri në pafundësi, po fort, fort, se libri i bën nderë jo vetëm poetit veteran, por dhe mbarë letërsisë shqipe.
Sinori i parë befasues që të përshfaqet kur e sheh këtë poezi, duket një argument që e tejkalon tematikën dhe mesazhin, pas të cilit vrapojmë të flasin kritikët, recenzentët. Pra, është Gjuha Poetike e përdorur në të, njësoj si të thuash Tharmi, Maja, pa të cilin mielli më i mirë të jep një “kulaç të ëmbël”. Dikurë është thënë: “ Më jep një gjuhë të kulturuar, të bukur që t’ju jap një komb!”. Në rastin e poetit ka një Kod pak a shumë të përfaërt me të: “Më jep një gjuhë të pastër, të përpunuar, të thellë, që t’ju jap një poet!”
Poezitë e Milazim Krasniqit shumë herë i ngjan vetëtimave që të lënë një ndjesi të shpejtë, të fortë, shungulluese pas vetes, Ai nuk është poet tribunash me fjalën që përdor. Nuk vrapon pas tamtamve të fjalëve që nuk dëgjohen as në rreshtin e parë të një turme, sa anonime po edhe indiferente, po kaq të dehur nga zhurmat e kohës. Jo! Ai është meditues, është goditës në metaforë, është një narrator poetik i lindur dhe i saktë, që ia numuron gati me gishta fjalët e vargut. Shikoni pak titujt e fuqishëm të poezive të tij! Dihet se titulli është goditja dhe kontakti i parë shkronojr që të jep një poet i mire: “Laku i frikës”, “Guri i megjes”, ”Planete të largëta”, ”Vdekja vjen vetëm”, “Fëmija i xhamtë”, “Dalja e atdheut nga ëndrrat”, “Humor i zi” etj.
Mungesa e një farë harmonie vargërore në poezinë e tij brenda rrëfimit klasik tradicional të poezisë shqiptare po dhe botërore, zëvendësohet me një harmoni të brendshme, gati tronditëse në atë që ai përcjell, me një Kod heshtjeje, me Kodin e mentarit që di se ku dhe se kurë të flasë, pavarësisht se gjendet në krye të Odës apo diku nga fundi ku është më afër dalja. Duket se Poezia e tij klith së brendshmi, qoftë si shqiptar, qoftë edhe si njeri i botës së madhe. që ka jo pak halle e shqetësime Më saktë, edhe kur ai merr misionin tashmë shumëshekullor në poezi, që të merret me detin, nuk merret me valët, me diellin me shkumën, po ka një mënyrë të vetën: Det, o det, o gjëmë e bukur
Këlthitu nga ëndërrime të mëdha!
Në poezinë “Shumëzimi i vdekjes” ai shkruan: “Frika do të afrohet tinëzisht/ si krokodili në ujë të turbullt/ përfyrtërimeve të mia/ deri në një çast të vërtetë. Në atë dialog social dhe poetik me jetën, me plagën e madhe të varfërisë, atë e shqetëson shumë varfëria e shpirtit që është ulur këmbëkryq në jetën tone: Sonte kanë ardhur shpirtrat e engjëjt/ Për të na dashur o gjykuar/ Lehtë ia bëjmë me këto të mira në sofër/ Po si t’ia bëjmë me varfërinë e shpirtit? Poeti nuk vrapon pas portreteve poetike, por në ato pak të tilla që vë në libër, ai ka një gjetje të lakmueshme. Në poezinë “Im atë” ballë dramës së jetës dhe forcës së besimit që e ka mbajtur gjallë në jetë ai thotë: Në atë dramë të tij/ Diçka gjithmonë mbetet e paparë/ Diçka mbetet gjithmonë e paparë. Kështu shkruan poeti, për të shkuar më tej te një portret kolektiv të shumë njerëzve: Në të gjithë anët njerëzit nxitojnë/ Dhe çuditërisht u ngjajnë pantomistëve/ Dhe harruar në rolet e tyre.
Në poezinë antologjike ”Guri i megjes”, përtej etnografisë shqiptare të mullinjve me gurë ai krijon një situatë të veçantë. Sipas tij, “njerëzit ia bartin peshën në zemër/ Që kur humbën paqen në shpirt”. Në të sheh mrekullinë e krijimit të qiejve, të tokës sonë, të jetës sonë. Në këtë vëllim duket se Milazimi në të njëjtën kohë është poet social, atdhetar, filozof, historian, udhëtar, gjeograf, mjek, ushtar, udhëtar. Në fund të fundit, është një poet i lindur. Ai nuk tutet që të nxjerrë edhe shpatën para vdekjes së tij, që është rilindja e vargut e në atë që harrohet si hi i shuar në kohë. Në këtë kohë kur lexuesi shqiptar në Kosovë, por dhe në Shqipëri është i “uritur” për vepra cilësore artistike, jemi përballë botimeve me një numër të jashtëzakonshëm të botimeve nga të gjithë moshat, qytetet, fshatrat, aq sa të duket se çdo shtypshkronjë është kthyer në “fabrikë” poezishë.
Brenda lirisë së botimit duket se jemi të gjithë pjestarë të një maratone. Përballë kësaj libromanie, më vjen në mendje mesazh mitik i Dankos, i atij njeriu të fortë, human, të mençur, që mori përsipër që në ballë të një turme njerëzish, mes një pylli të dendur pas të cilit ishte Liria, të shpëtonte Njerëzit. Në të kundërt, ata do të vriteshin nga kundështari. Të gjithë, të gjithë! Kur hijet e zeza të pyllit, lodhja, ankthi, frika i kishte pushtuar të gjithë ata, iu vërsulën Dankos për ta vrarë, se ai nuk po kryente detyrën e tij. Atëherë ndodhi çudia. Ai nxorri nga gjoksi zemrën dhe e bëri diell të vogël në atë pyl ku rrinin bashkë Liria dhe Vdekja. U bënë të lirë. Po mbeti aty, me zemër në dorë, pa u kujtuar për të, pa e falënderuar për sakrificën.
Në kuadrin e këtij mesazhi filozofik dhe social, poezia e Milazim Krasniqit është një Dritë Shpirti, për të cilën duhet ta falënderojmë. Është e vërtetë që ajo ka shumë pasjetë. Ka dhe trishtim, por ai nuk rri i ftohtë ndaj jetës. “Trishtimi e plaku botën”, thotë diku një poet. Por, Milazim Krasniqi na e thyen këtë shprehje me poezinë e tij. (Tiranë, maj 2014)